PL79513B1

PL79513B1 -

Info

Publication number: PL79513B1
Application number: PL1972155917A
Authority: PL
Priority date: 1971-06-11
Filing date: 1972-06-09
Publication date: 1975-06-30
Also published as: BR7203714D0; ES439448A1; CS167986B2; AT327892B; GB1331408A; ATA136874A; AT327890B; JPS5728705B1; CS167988B2; RO60483A; AT327891B; ATA136774A; CS167984B2; ATA136674A; BE784682A; FR2140632A1; AU462556B2; CA1008863A; AT328440B; ATA136574A

Description

Uprawniony z patentu: Merck Patent Gesellschaft mit beschrankter Haftung, Darmstadt (Republika Federalna Niemiec) Sposób wytwarzania nowych pochodnych azolu Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarza¬ nia nowych pochodnych azolu .o ogólnym wzorze 1, w którym R1 oznacza grupe -COOH, COOAlk, gdzie Alk stanowi grupe alkilowa o 1—12 ato¬ mach wegla, grupe o wzorze -COOCHa- 5 -CH2N(C2H5)j, CONH2 lub grupe CN, Rs i R* kaz¬ de oznacza grupe fenyiowa lub reszte fenylowa podstawiona kazdorazowo jedna grupa alkilowa o 1—3 atomach wegla lub jedna albo dwoma gru¬ pami metoksylowymi, jedna grupe metylenodwu- keto, F, Cl, Br, (CH3)tN lub N02, symbol A ozna¬ cza grupe o wzorze CnHjn, gdzie n oznacza liozbe calkowita 1—6, a Z oznacza atom O lub S, jak i ich fizjologicznie dozwolonych soli.Zwiiazki o wzorze 1 posiadaja, przy dobrej przy- swajalnosci, doslkonale dzialanie przeciwzapalne, a zwlaszcza korzystny wplyw na chronicznie po¬ stepujace procesy chorobowe w stawach. Poza tym dzialaja one przeciwbólowe, przeciwgoraczko¬ we, bakteri©statycznie, bakteriobójczo, przeciw- pierwotniakowo, moczopednie, obnizajaco na po¬ ziom cukru we krwi, zóloiopednie, obnizajaco na poziom cholesterrolu i ochronnie przeciw promie¬ niowaniu. Zwiazki o wzorze 1 moga byc z tego wzgledu stosowane jaiko leki stosowane dla uzy¬ skania dzialania przeciwzapalnego w organizmach zywych a równiez jako produkty posrednie dla wytwarzamiia innych leków.Szczególnie cenne sa zwiazki o ogólnym wzonze 1, okreslone nizej symbolami ia—lk, w których to 15 to wzorach o ile nie zaznaczono inaczej, znaczenie podstawników nie wymienionych jest takie jak podane dla wzoru 1.Zwiazek o wzorze la, w którym R1 oznacza wolna lub zestryfikowana grupe karboksylowa o 1—15 atomach wegla, grupe o wzorze CONHa lub CN. Zwiazek o wzorze Ib, w którym R1 ozna¬ cza grupe o wzorze COOR4, w którym R4 oznacza atom wodoru lub w ewentualnie podstawiona grupe alkilowa, cykloalkilowa, cyMoalkiloalkilowa, arylowa lub aryloalkilowa zawierajaca w kazdym przypadku do 12 atomów wegla i 1—2 wiazan po¬ dwójnych C-C i/lub przerwana jedno- lub wielo¬ krotnie za pomoca podstawniika oznaczonego sym¬ bolem Q i/lub rozgaleziona i/lub jedno- lub wie¬ lokrotnie podstawiona grupami OH, SH, i/1'ub NHj, a gdzie Q oznacza atom tlenu, siarki lub grupe NH, ewentualnie podstawiony grupa OH rodnik N-alkilowy o 1—6 atomach wegla, N-ary- lowy o 6—10 atomach wegla lub N-aralkilowy o 7—10 atomach wegla. Zwiazek o wzorze Ic, w którym R1 oznacza grupe o wzorze COOR*, w którym R* oznacza altom wodoru, grupe alkilo¬ wa o 1—6 atomach wegla, grupe pirolidynoalikilo- wa, piperydynoalkilowa lub morfolino-alknlowa w kazdym przypadku o nie wiecej jak 10 atomach wegla. Zwiazek o wzorze Id, w którym R1 ozna¬ cza grupe o wzorze COOH, COOCH3 lub COOC2H,.Zwiazek o wzorze le, w którym A oznacza grupe o wzorze -CH,-, -CH(CH3)- lub -CH(CaH6)-. Zwia- 79 51379 513 3 4 zek o wzorze lf, w którym R2 i R3 oznaczaja reszty fenylowe ewentualnie mono- lub wielo- podstawione grupami alkilowymi, alkoksylowymi, alkilomerkaptanowymi, monoalkiloainiriowymi, dwualkiloaminowymi lub acyloaminowymi zawie¬ rajacymi w kazdym przypadku do 4 atomów we¬ gla, atomami fluoru, chloru, bromu, jodu, grupa trójfluorometylowa, wodorotlenowa grupa metyle- nodwuoksy-, NH2 lub N02. Zwiazek o wzorze Ig, w którym R2 i R3 oznaczaja reszty fenylowe, ewentualnie podstawione przede wszystkim w po¬ lozeniu p-, jednokrotnie grupa metylowa, meto- ksylowa, metylomerkaptanowa, fluorem, chlorem, bromem lub grupa trójfluorometylowa.Zwiazek o wzorze lh, w którym R2 i R3 ozna¬ czaja grupe fenylowa lub p-chlorofenylowa. Zwia¬ zek o wzorze li, w którym R1 oznacza grupe 0 wzorze COOH, COOCH3 lub COOC2H5. A ozna¬ cza grupe o wzorze -CH2-, -CH(CH3)-, lub -CH(C2H5)-, R2 i R3 oznaczaja reszty fenylowe ewentualnie podstawione przede wszystkim w po¬ lozeniu p- grupa metylowa, metoksylowa, mety¬ lomerkaptanowa, fluorem, chlorem, bromem lub grupa trójfluorometylowa.Zwiazek o wzorze lk, w którym R1 oznacza grupe o wzorze COOH, COOCH3 lub COOC2H5, A oznacza grupe o wzorze -CH2-, CH(CH3) lub -CH(C2H5)- a R2 i R3 oznaczaja grupe fenylowa lub p-chlorofenylowa. Równiez jako szczególnie cenne wymienia sie pochodne oksazoli o wzorze 1 lub 0 wzorach la—lk, w których kazdorazowo symbol Z oznacza atom tlenu jak równiez pochod¬ ne tiazolowe o wzorach 1 wzglednie la—lk, w których symbol Z kazdorazowo oznacza atom siarki.Stwierdzono, ze mozna wytworzyc nowe po¬ chodne azolu o ogólnym wzorze 1, w którym R1, R2, R3, Z i A maja znaczenie podane dla wzoru 1, jesli zwiazek o wzorze 2 w którym X1 oznacza grupe -SH ewentualnie w postaci merkaptydu, atom chloru, bromu, jodu lub reszte alkilosulfo- nyloksylowa o 1—6 atomach wegla albo reszte arylosulfonyloksylowa o 6—10 atomach wegla, a R2, R8 i Z maja znaczenie podane przy obja¬ snianiu wzoru 1, poddaje sie reakcji ze zwiazkiem o wzorze YR1, w którym R1 ma wyzej podane znaczenie, Y oznacza ugrupowanie o wzorze X2-A- lub CnH2n_1; albo CHN2-Cn-1H2n_2, gdzie A i n maja wyzej podane znaczenie, a X2, jesli X1 oznacza grupe SH, która moze równiez wystepo¬ wac w postaci merkaptydu, oznacza atom Cl, Br, J, grupe alkilo&ulfanyloksylowa o 1—6 atoniach wegla lub grupe arylosulfonyloksylowa o 6—10 atomach wegla, albo jesli X1 oznacza Cl, Br, J, grupe alkilosulfonyloksylowa o 1—6 atomach we¬ gla lub arylosulfonyloksylowa o 6—10 atomach wegla, to X2 oznacza grupe -SH ewentualnie wy¬ stepujaca w postaci merkaptydu i zwiazek o wzo¬ rze 1 otrzymany ewentualnie w postaci estru wzglednie nitrylu lub amidu ewentualnie hydro- lizuje sie do wolnego kwasu karboksylowego i/lub otrzymany kwas karboksylowy ewentualnie w eta¬ pach estryfikuje lub amiduje i/lub otrzymany amid poddaje sie dehydratacji do nitrylu i/lub otrzymany nitryl alkanolitycznie, ewentualnie w etapach, przeksztalca sie w eter i/lub otrzyma¬ na zasade wzglednie kwas traktuje odpowiednio kwasem lub nasada i przeksztalca sie w fizjolo¬ gicznie dozwolona sól addycyjna z kwasem lub 5 w sól z metalem albo w sól amonowa.W wymienionych wyzej wzorach R1 oznacza zwlaszcza woJna lub zestryfikowana grupe COOH, przy czym czesc alkoholowa zawiera najkorzy¬ stniej 1—14 atomów wegla. W zalozeniu, ze wla¬ sciwymi substancjami o dzialaniu fizjologicznym sa wolne kwasy karboksylowe to jest zwiazki o wzorze 1, w którym R1 oznacza grupe COOH i ze odpowiednie estry moga byc zmydlane w warunkach fizjologicznych do wolnych kwasów, rodzaj grupy estrowej nie jest decydujacy o ile tylko nie ma zastrzezen do niej z fizjologicznego punktu widzenia. Oczywiscie jest równiez mozli¬ we osiagniecie dodatkowych efektów fizjologicz¬ nych przez odpowiedni dobór grupy estrowej, na przyklad przedluzone dzialanie przez zastosowa¬ nie dlugplancuchowych lub trudnozmydlajacych reszt alkoholowych, poprawienie rozpuszczalnosci przez wbudowanie grup polarnych, jak atomy tle¬ nu i .azotu; dodatkowe dzialanie farmakologiczne przez estryfikacje kwasów o wzorze 1 (R1 = COOH) zwiazkami z grupa OH, które wykazuja wlasne dzialanie farmakologiczne, na przyklad pirydoksy- na, 21-hydroksysteroidami o dzialaniu kortykoido- wym itól.W szczególnosci R1 oznacza grupe o wzorze COOR4 lub COOR5, zwlaszcza zas COOH, COOCH3, lub COOCyHg, z tym, ze reszta R4 oznacza przede wszystkim wodór, grupe alkilowa, na przyklad metylowa, etylowa, n-propylowa, izopropylowa, n-butylowa, izobutylowa, II-rzed. butylowa, III- -rzed. butylowa, n-pentylowa, izoamylowa n- -heksylown, n-heptylowa, n-oktylowa, 2-ety- loheksylowa, n-nonylowa, n-decylowa, n-un- decylowa, n-dodecylowa, n-tridecylowa, n-te- tradecylowa, grupe alkenylowa, na przyklad winylowa, allilowa, krotylowa, grupe alkiny- lowa, na przyklad propargilowa, grupe hy¬ droksyalkilowa, na przyklad 2-hydroksyetylowa, 2-hydroksyproipylowa, 3-hydroksypropylowa, gru¬ pe alkoksyalkilowa, na przyklad 2-metoksyetylo- wa, 2-etoksyetylowa, 3-keto-5-hydroksypentylowa, 3-keto-5-metoksy-pentylowa, 3-keto-5-butoksy- pentylowa, 3,6-dwuketo-8-hydroksy-oktylowa, 3,6- -dwukeito-8-metoksy-oktylowa, 3,6-dwuketo-8- -etoksy-oktylowa, 3-keto-5-etoksy-pentylowa, gru¬ pe amino-alkilowa, na przyklad 2-amino-etylowa, 3-amino-propylowa, grupe dwualkiloaminoalikilo- wa, na przyklad 2-dwuetyloaminoetylowa, 2-dwu- etylo-aminoetylowa, 2-dwu-n-propylamino-etylo- wa, 3-dwumetyloaminopropylowa, 3-dwuetyloaimi- nopropylowa, 2-metylo-3-dwuetyloaminoprapylo- wa, grupe 4^dwumetyloaminobutylowa, 4- -dwuetyloaminobutylowa, grupe cykloalkilowa, na przyklad cyklopentylowa, cykloheksylowa, grupe cykloalkiloalkilowa, . na przyklad 2- -cykloheksyloetylowa, 3-cykloheksylopropylowa, grupe aza-cykloalkilowa, na przyklad N-meitylo- -piperydylowa-/4/, grupe aza-cykloalkilo-alkilowa i inne na przyklad grupe /N-metylo-piperydylo- -3/-metylowa, 2-/N-metyloopiperydylo-2/-etylowa, 15 20 25 30 35 40 45 90 5579 5 5 2-pirolidyno-etylowa, 2-piperydyno-etylowa, 2-ho- mapiperydyno-etylowa, 2-morfolino-etylowa, 2-tio- morfolino-etylowa, 2-/N-metylo-piperazyno/-ety- lowa, 2-/N-etylopiperazyno/-etylowa, 2-/N-fenylo- piperazyno/-etylowa, 2-/N-2-hydroksyetylopipera- 5 zyno/-etylowa, 2-/N-metylo-homopiperazyno/-ety- lowa, 2-/N-benzylo-piperazyno/-etylowa, 2-pLroli- dynoptropylowa, 3-pirolidynopropylowa, 2-pipery- dyno-propylowa, 3-piperydynoprapylowa, 2-/N-me- tylopiperazyno/-propylowa, 2-/Njmetyloplperazy- 10 no/-propylowa, 3-/N-etylopiperazyno/-propylowa, 3-/N-fenylopiperazyno/-propylowa, 2-morfolino- -propylowa, 3-morfolinopropylowa, 3-tiomorfoli- no-propylowa, 2-metylo-3-pirolidyno-propylowa, 2-metylo-3-piperydyno-propylowa, 2-metylo-3-mor- 15 iolino-propylowa, grupe merkaptoalkilowa, na przyklad 2^merkaptoetylowa, grupe alkiloimerkap- tp-alkUowa, na przyklad 2-metylomerkaptoetylo- wa, 2-etylOHmerkapto-etylowa, 3-metylo-unerkap- topropylowa, 3-eltylo-merkaptapropylowa, grupe 20 arylowa, na przyklad fenylowa, o-toluilowa, m- -toluilowa, p-toluilowa, p-etylofenylowa, 1-nafty- lowa, 2-naftylowa, grupe aralkilowa, na przyklad benzylowa, p-metylobenzylowa, 1-.fenyloetylowa, 2-fenyloetylowa. 25 Reszta R1 oznacza równiez inne funkcjonalnie zmienione grupy karboksylowe. Jako takie nalezy przede wszystkim wymienic na przyklad chlorki kwasowe to jest zwiazki, w których R1 oznacza grupe o wzorach COF, COC1, COBr z tym, ze R6 30 i R7 w kazdym przypadku oznaczaja grupy alki¬ lowe o nie wiecej jak 8, a zwlaszcza 4 atomach wegla, przede wszystkim oznacza grupe metylowa lub etylowa, przy czym reszty te moga byc iden¬ tyczne lub rózne, albo ewentualnie oba podstaw- 35 niki moga razem oznaczac grupe tetraimetyleno- wa lub pentametylenowa, ewentualnie przerwana tlenem, ortoestry to jest jesli R1 oznacza grupe p wzorze C(OR8)3, bezwodniki kwasowe to jest R1 oznacza grupe COOAcyi, w której Acyl oznacza 40 reszte kwasu karboksylowego o nie wiecej jak 34 atomach wegla, a zwlaszcza jedna z reszt acylo- wych odpowiadajacych wzorowi 1 (R1 = -CO-), nitryle (R1 = CN), amidy kwasowe (R1 = CONH2, CONHft6, lub CONR«R7), kwasy hydroksamowe 45 (R* = CONHOH), hydrazydy kwasów (R1 = = CONHNH2 lub CONHNHR"), azydki kwasowe (R1 = CON3), iminoetery (R1 = C(OR6) = NH), ami- dyny kwasowe (R1 = C/=NH/NH2), hydrazydyny kwasowe (R1 = C(NH2) = NNH2 wzglednie 50 QNHNH2) = NP), tiokwasy (R1 = CSOH wzgled¬ nie COSH), estry tiokwasów (R1 = CSOR6 wzgled¬ nie COSR«), tioamidy (R1 = CSNH2, CSNHR* lub CSNR«R7).Sposród preferowanych podstawionych amidów 55 nalezy wymienic, na przyklad N-monoalkiloami- dy, na przyklad metyloaimidy, etyloamidy, n-pro- pyloaimidy, izopropyloamidy, n-Tautyloamidy, izo- butyloamidy, N,N-dwualkUoamidy, na przyklad dwaimetyloamidy, metyloetyloamidy, dwuetyloa- 60 midy, dwu-n-propyloamidy, dwu-izo-propyloami- dy, dwu-n-butyloamidy, dwu-izo-butyloamidy, N- Hmonoetylo- i N-monoaralkiloamidy, na przyklad anilidy, N-benzyloamidy, N-hydroksyalkiloamidy, na przyklad N-2-hydroksyetyloamiriy, N,N-bds- ^ 6 -hydroksyalkiloamidy, na przyklad N,N-bis-2-hy- drolksyetyloamidy, amidy heterocykliczne jak pi^ rolidydy, piperydydy, morfolidy, tipmorfolidy, pi- perazydy, N'-alkilopiperazydy, na przyklad N'-me- tylopiperazydy, N'-etylopiperazydy, N'-hydroksy- alkilopiperazydy, na przyklad N'-2-hydroksyetylo- piperazydy.Identycznosc reszt R2 i R8 jest^ preferowana, moga one jednak róznic sie od siebie. Oznaczaja one przede wszystkim grupy fenylowe, które ewentualnie moga byc podstawione jedno- l;ub wielokrotnie, na przyklad grypa alkilowa, alko- ksylowa, alkilomerkaptanowa, monoalkiloaniino- wa, dwualkiloaiminowa i/lub acyloaminowa z ogól¬ na iloscia atomów wegla do 4, na przyklad mety¬ lowa, etylowa, n-propylowa, izo-propylowa, * n-bu- tylowa, izobutylowa, II-rzed. butylowa, III-rzed. butylowa, metoksylowa, etoksylowa, n-propoksy- lowa, izopropoksylowa, n-butoksylowa, izobuto- ksylowa, II-rzed. butoksylowa, III-rzed. butoksy- lowa, metylomerkaptanowa, etylomerkaptanowa, n-propylomerkaptanowa, izopropylomerkaptano- wa, n-butylomerkaptanowa, izobutylomerkaptano- wa, II-rzed. butylomerkaptanowa, III-rzed. buty- lomerkaptanowa, metyloaiminowa, etyloaminowa, n-propyloaminowa, izopropyloaminowa, n-butylo- aminowa, izobutyloaminowa, II-rzed. butyloamir nowa, III-rzed. butyloaminowa, dwumetyloamino- wa, metyloetyloaminowa,# dwuetyloaminowa, for- mamidowa, acetamidowa, propionamidowa, buty- ramidowa, izobutyramidowa, atomem fluoru, chlo¬ ru, bromu, jodu, grupa OH, grupa metylenodwu- oksy-, aminowa, i/lub N02, dalej na przyklad gru¬ pa SH, alkilosulfinylowa, jak metylosulfinylowa, grupa alkilosulfonylowa jak metylosiilfonylowa, - S03H, S02NH2, COOH, CHO i/lub COOAlkil (gdzie reszta alkilowa zawiera 1—3 atomów we¬ gla). Sposród podstawionych reszt R2 i/lub R* pre¬ ferowane sa pojedynczo podstawione, w szczegól¬ nosci podstawione w pozycji p-. Symbol A ozna¬ cza zwlaszcza reszte o wzorze -CH2-, -CH(CH3)- lub -CH(C2H5), nastepnie szczególnie oznacza resz¬ te o wzorze -(CH2)n- i -CH(CH2)n-iR-. Parametr n oznacza liczbe calkowita 1—10, najkorzystniej miedzy 1 a 6, a zwlaszcza 1—3.W zwiazkach o ogólnym wzorze 2 symbol X1 oznacza zwlaszcza grupe HS-, która moze wyste¬ powac równiez w formie inerkaptydu, szczególnie merkaptydu metalu, na przyklad rnerkaptydiu me¬ talu alkalicznego, metalu ziem alkalicznych lub metalu ciezkiego, przede wszystkim w formie merkaptydu sodu, potasu, srebra, olowiu, cynku lub rteci. Poza tym X1 moze oznaczac w szczegól¬ nosci X2 przy czym X2 oznacza Cl, Br, J lub resz¬ ty halogenoanalogiczne.Pod nazwa „reszty halogeno-anallogiczne,, nale¬ zy rozumiec takie reszty X*, które w warunkach reakcji moga byc analogicznie do Cl, Br lub jo¬ du pdszczepione jako HX*, na przyklad grupa NH2, grupa alkilosulfonyloksirlowa, szczególnie z 1—6 atomami wegla, (na przyklad metenosulfonylóksy- lówa), grupa arylosulfonyloksylowa szczególnie z 6—10 atomami wegla (na przyklad benzenósul- fonyloksylowa) p-toluenosulfbiiylpksylowa, 1- Lub 2-naftalenosulfonyloksylowa), acyloksylcwa szeze-7 79 513 8 golnie z 1—7 atomami wegla (na przyklad aceto- ksylowa lub benzoiloksylowa) lub grupa OH zete- ryfikowana szczególnie 1—7 atomów wegla (na przyklad metoksylowa, benzyloksylowa). Poza tym reszta X1 moze oznaczac na przyklad -S-A-R8 gdzie R8 oznacza reszte, która mozna przeksztalcic w grupe R1. R8 jest przede wszystkim reszta, któ¬ ra poprzez utlenienie mozna przeksztalcic w resz¬ te R1, szczególnie zas moze byc -CHO lub -CH2OH.Poza tym X1 moze oznaczac grupe -S-CO-O-A-R1 lub grupe -S-A1-COOH (gdzie A1 oznacza reszte -CmH2m-CR1(CpH2p+1) a m i p oznaczaja calkowi¬ te wartosci liczbowe 0—9, a których suma wyno¬ si (n—1), a iktóre za pomoca dekarboksylacja mo¬ ga byc przeksztalcone w grupe -S-A-R1. Poza tym X1 moze oznaczac grupe -S-A^COR* (gdzie A1 ma wyzej podane znaczenie, a R9 oznacza przede wszystkim wodór, grupe alkilowa zawierajaca do 4 atomów wegla lub grupe fenylowa), która za pomoca hydrolizy kwasnej mozna przeksztalcic w grupe -S-A-R1.Zgodnie z tym zwiazki o ogólnym wzorze 1 otrzymuje sie odpowiednio poddajac zwiazek o wzorze 2, w którym X1 oznacza grupe SH lub odpowiedni merkaptyd metalu reakcji ze zwiaz¬ kiem o wzorze X2-A-R1 lub zwiazek o wzorze 2 (X1 = X2) reakcji ze zwiazkiem o wzorze HS-A-R1 lub odpowiedniego merkaptydu metalu. Lub tez w zwiazku: o wzorze 2 (X1 — -S-A-R8) przeksztal¬ ca sie reszte R8, przede wszystkim przez dzialanie srodkiem utleniajacym, w reszte R1 lub tez gdy zwiazek o wzorze 2, w którym X1 oznacza grupe o wzorze -S-CO-O-A-R1 lub -S-Ai-COOH, podda¬ je sie dzialaniu srodków dekaTboksylujacych lub tez gdy zwiazek o wzorze 2, w którym X1 ozna¬ cza grupe o wzorze -S-A1-COR9, poddaje sie dzialaniu silnej zasady.Zwiazki o wzorze 1 otrzymuje sie przede wszystkim, w reakcji merkapto-azolu o wzorze 2, w którym X1 oznacza grupe SH z pochodna kwa¬ su chlorowco-tluszczowego o wzorze X2-A-R1, przede wszystkim Cl-A-R1 lub Br-A-R1, na przy¬ klad kwasem chloro- lub bromo-octowym, chloro- lub bromooctanem etylu, kwasem 2-chloro- lub 2-bromo-propionowym, chloroacetonitrylem, bro- moacetamidem. Zamiast zwiazku o wzorze X*-A-R1 mozna uzyc równiez odpowiednich zwiaz¬ ków nienasyconych, które róznia sie od X2-A-RJ zmniejszeniem czasteczki o HX*, na przyklad kwasu akrylowego, kwasu krotonowego i ich po¬ chodnych, na przyklad akrylanu metylu, akryloni¬ trylu. Mozna takze, zaimiastt ^-A-R1 zastosowac pochodne kwasu dwuazo-tluszczowego, na przy¬ klad dwuazo-octan metylu lub eitylu.Z reguly pracuje sie z dodatkiem zasady, na przyklad tlenków metali, jak tlenku srebra, olo¬ wiu, cyniku, rteci lub wapnia, wodorotlenku me¬ talu, na przyklad wodorotlenku metalu alkaliczne¬ go lub metalu ziem alkalicznych, jak NaOH, KOH, LiOH lub Ca(OH)* weglanów metali alkalicznych lub metali ziem alkalicznych, na przyklad NatCÓ8, K2C03, wodorku metali alkalicznych lub metali ziem alkalicznych, na przyklad NaH lub KH, al¬ koholanów metali alkalicznych lub metali ziem alkalicznych, na przyklad metanolanu sodu lub potasu, etanolami sodu lub potasu, III-rzed. buta- nolanu potasu, zasady organicznej, na przyklad trójetyloaminy, wodorotlenku benzylo-trójmetylo- -amoniowego. 5 Wyzej wymienione zasady organiczne wchodza w rachube szczególnie przy reakcjach merkapto- -azoli z pochodnymi kwasu akrylowego, na przy¬ klad przy cyjanoetylowaniu. W zasadzie nadaja sie wszystkie zasady tworzace sole (tworzace mer- kaptydy). Reakcja pochodnych kwasu dwuazotlu- szczowego udaje sie równiez bez dodatku zasady, na przyklad przez ogrzanie w obojetnym rozpu¬ szczalniku az do zakonczenia wydzielania sie azo¬ tu. Jako produkt przejsciowy przy reakcji zwiaz¬ ku merkaptanowego 2 (X2 = SH) z zasada tworzy sie odpowiedni merkaptyd. Gdy jako jeden z rea¬ gentów stosuje sie kwas halogenotluszczowy, jest on najkorzystniej stosowany w reakcji w formie jego soli (na przyklad soli Na, K, Iii, lub Ba).Reakcje mozna prowadzic w nieobecnosci lub korzystniej w obecnosci rozpuszczalnika obojetne¬ go lub srodka wytwarzajacego zawiesine. Jako ta¬ kie nadaja sie na przyklad weglowodory, jak benzen, toluen lub ksylen, alkohole, jak metanol, etanol, izopropanol, n-propanol, n-butahol, lub H-rzed. butanol, etery, jak eter dwuetylowy, eter dwuizopropylowy, tetrahydroiuran (THF), dioksan lub eter dtwumetylowy glikolu dwuetylenowego, amidy jak acetamid, dwumetyloformamid (DMF), nitryle, jak acetonitryl, sulfotlenki jak dwumety- losiulfotlenek, woda, nastepnie mieszaniny wymie¬ nionych rozpuszczalników. Reakcje prowadzi sie w temperaturach 0—200°, przede wszystkim mie¬ dzy 20° a 150°, czas reakcji miedzy okolo 10 mi¬ nut a wielu dniami, w zaleznosci od stosowanych warunków. W przypadku gdy pracuje sie bez rozpuszczalników, przypuscmy przy stapianiu ze soba merkaptydu sodu o wzorze 2 (X1 = SNa) z sola kwasu bromo-tluszczowego (na przyklad Rr-A-COONa) wchodza w rachube takze wyzsze temperatury, az do okolo 300°.Praca w atmosferze gazu obojetnego, jak azot lub argon moze byc korzystna. Z reguly dla syn¬ tezy pochodnych tiazolu (Z = S) potrzebne sa dluzsze czasy reakcji anizeli dla syntezy pochod¬ nych oksazoli (Z = O).W analogicznych warunkach daja sie przepro¬ wadzic reakcje zwiazków o ogólnym wzorze 2 (X1 = X2) z pochodnymi kwasu merkaptotluszczo- wego o wzorze HS-A-R1, wzglednie odpowiedniimi merkaptydami. Celowym jest przeprowadzanie reakcji 2-halogenoazolu (wzór 2, X1 = Cl lub Br) z merkaptydem sodu NaS-A-R1 w jednym z po- •danych rozpuszczalników od okolo 10 minut do 48 godzin w temperaturze okolo 0°—200°, zwla¬ szcza 40°—130°.W celu otrzymania materialów wyjsciowych o wzorze 2 wychodzi sie z reguly z odpowiednich benzoin R^-CHOH-CO-R1, które sa czesciowo zna¬ ne. Mozna je otrzymywac wedlug metod znanych z literatury naukowej, na przyklad za pomoca kondensacji benzoinowej lub kondensacji chlor¬ ków fenyloacetylowych R*-CH2CO-Cl ze zwiazka¬ mi arornatycziiymi H-R* w obecnosci A1C13 na dezoksybenzoiny R^-CUt-CO-R1, bromowaniu tych 13 20 25 50 35 40 45 50 55 609 7»5l3 i* ostatnich da dezylobromków R2-CHBr-CO-R*, przemianie z octanem sodu do octanów R2-CH(OCOCH3)-CO-Rs i hydrolizie. Reakcja ben- zain z HSCN prowadzi do 2-merkaptooksazoli o wzorze 2 (X1 = SH, Z = O). 2-Merkaptotiazole o wzorze 2 (X1 = SH, Z = S) mozna otrzymac na przyklad w reakcji dezylobromków z dwutiokar- baminianem amonu. 2-Halogenoazole o wzorze 2 (Z = O, X1 = Cl wzglednie Br) moga byc otrzy¬ mywane z odpowiednich 4,5-dwuarylooksazolonów wzglednie -tiazolonów i ,POCL3 wzglednie POBr3.Aldehydy wzglednie alkohole o wzorze 2 (X1 = = -S-A-CHO wzglednie o wzorze -S-A-CH2OH), (otrzymywane na przyklad w reakcji zwiazków o wzorze 2 (X1 = SH) wzglednie odpowiednich merkaptydów metali z aldehydami wzglednie al¬ koholami o wzorach X2-A-CHO wzglednie X2-A- -CHjOH) moga byc utleniane metodami opisany¬ mi w literaturze do kwasów o wzorze 1 (R1 = = COOH), szczególnie za pomoca powietrza lub tlenu, najkorzystniej przy dodatku katalizatorów, z Ag^O, korzystniej razem z CuO, z AgOH, ko¬ rzystnie "w srodowisku alkoholowo-wodnym w at¬ mosferze gazu obojetnego jak na przyklad azotu, z KMnOi w kwasnym, neutralnym hib alkalicz¬ nym srodowisku, w danym przypadku z dodat¬ kiem MgS04, z kwasem chromowym lub Cr03, korzystnie w kwasie octowym, w danym przypad¬ ku przy dodatku benzenu lub kwasu siarkowego, lub ze zwiazkami podchlorowcowymi. Przy tych utlenieniach celowa jest praca w rozpuszczalni¬ kach obojetnych jak woda, kwas octowy, dioksan, benzen, aceton, THF, DMF, metanol, etanol, lub w mieszaninach tych rozpuszczalników przy tem¬ peraturze od okolo —30° do +200°, zwlaszcza 0°^40°C.Zwiazki o wzorze 2 (X1 = -S-CO-O-A-R1) mo¬ zna wytworzyc w reakcji merkaptydów o wzorze 2 (X1 = SNa) z pochodnymi kwasów chloro-kar- bonyloksytluszczowyeh o wzorze Cl-CO-C-A-R1.Gdy sa one ogrzewane w silnie kwasnym srodo¬ wisku (na przyklad z HC1 w obojetnym rozpu¬ szczalniku jak THF), odszczepiaja C02, a reszta -A^R1 wedruje do atomu siarki.Zwiazki o wzorze 2 (X1 = -S-A^COOH) sa otrzymywane na przyklad przez termiczny roz¬ klad odpowiednio podstawionych dwualkilowych estrów kwasu. szczawiooctowego o wzorze 2 (X1 = = S-A^CO-COOR6) lub przez przemiane merkap- tanów o wzorze 2 (X1 = SH) wzglednie odpowied¬ nich merkaptydów z pochodnymi kwasu bromo- -malonowego o wzorze BrCR^Cp^p+OCOOR* i w kazdym przypadku towarzyszace temu czesciowe lub calkowite zmydlanie alkaliczne. Moga one byc nastepnie, zgodnie z opisami literaturowymi, pod¬ dane dekarboksylacja, na przyklad poprzez ogrze¬ wanie w stanie suchymi, lub przez ogrzewanie w rozpuszczalnikach jak woda, kwas solny, etanol, dioksan, kwas octowy lub ksylen, w temperaturze 30°—250°C dajac w wyniku zwiazki o wzorze 1.Celowym jest ogrzewanie az do zakonczenia wy¬ dzielania dwutlenku wegla.Pochodne azolu o wzorze 1 mozna równiez otrzymac, zgodnie z opisami podanymi w literatu¬ rze naukowej, za pomoca kwasowego rozkladu pochodnych S-Jceto-kwasu- o wzorze 2 (X1 = = —S-Ai-COR*). Ketoestry ó wzorze 2 (X* = = -S-A^COR9, R1 - zestryfikowana grupa COOH) moga byc na przyklad otrzymane z merkaptanów o wzorze 2 (X1 = SH) w reakcji z estrami kwasu a-bromo-a-acetylo-tluszczowego, na przyklad bro- mooctanem etylu. Rozpad kwasowy zwiazków o wzorze 2 (X1 = -S-A^COR9) nastepuje w czasie traktowania silna zasada jak NaOH, KOH lub Ca(OH)2 w takich rozpuszczalnikach jak woda, metanol, etanol, eter, THF, dioksan, benzen lub ich. mieszaniny, w temperaturach miedzy okolo —10° do okolo 200°C. W przypadku wytwarzania wolnych kwasów karboksylowych o wzorze 1 (Rl = COOJ1) korzystne jest ogrzewanie kilkugo¬ dzinne w roztworze wodnym lub wodno-alkoholo- wym, zwlaszcza w atmosferze gazu obojetnego jak azotu.W otrzymanym produkcie o wzorze 1 mozna ewentualnie przeksztalcic jedna lub wiecej reszt R1, K2 i/lub R* w jedna lub wiecej innych reszt R1, n2 i/lub R*. W szczególnosci jest mozliwe resz¬ te Rl przeksztalcic w inna reszte R1, na przyklad za pomoca dzialania na produkt srodkami solwo- lwzujacymi, termolizujacymi, estryfikujacymi, re¬ ktyfikujacymi, amidujacymi lub odwadniajacy- riiii funkcyjne pochodne kwasów karboksylowych o wzorze 1 (R1 = COOH) moga byc solwolizowa- ne, w szczególnosci hydrolizowane wzglednie ter- molizowane i w ten sposób przeprowadzane w wolne kwasy wedlug metod opisanych w literatu¬ rze naukowej. Hydrolize mozna przeprowadzic w srodowisku kwasnym lub alkalicznym przy tem¬ peraturach miedzy —20° a okolo 200°, przede wszystkim miedzy temperatura pokojowa a tem¬ peratura wrzenia wybranego rozpuszczatoiika. Ja¬ ko katalizatory kwasne nadaja sie na przyklad kwas solny, siarkowy, fosforowy lub bromowodo- rowy; jako zasadowe na przyklad wodorotlenek sodu, potasu lub wapnia, lub weglan sodu lub potasu. Jako rozpuszczalnik wybiera sie przede wszystkim wode, nizsze alkohole, etery jak THF, dioksan, amidy jak DMF, sulfony jak tetramety- lenosulfon, lub tez ich mieszaniny, w szczególno¬ sci mieszaniny zawierajace wode.Celem przeprowadzenia hydrolizy traktuje sie nizsze estry alkilowe najkorzystniej od 1—48 go¬ dzin K2C03 w metanolu, etanolu lub izopropamo- lu w temperaturach miedzy okolo 20° a 80°. Jesli zmydla sie na kwasno, jako rozpuszczalnik nada¬ je sie wodny roztwór kwasu octowego. Pochodne kwasów mozna przeprowadzic w kwasy karbo¬ ksylowe o wzorze 1 (R1 = COOH) na przyklad za pomoca dodawania w eterze lub benzenie silnych zasad jak weglanu potasu lub tcz bez rozpuszczal¬ nika za pomoca stapiania z alkaliami jak KOH i/lub NaOH lub wodorotlenkami ziem alkalicz¬ nych.Dalsza forma realizowania wynalazku jest zmy¬ dlanie amidów (wzór 1, R1 = CQNH2; CONHR« wzglednie CONR*R7) wzglednie tioamidów {wzór 1, R1 = CSR*R7. Tioamidy wzglednie amidy sa hydrolizowane przede wszysikmr za póinbca 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 0011 79 513 n ogrzewania z wodnym roztworem kwasu mineral¬ nego na przyklad solnego.Za pomoca suchego ogrzewania w szczególnosci III-rzed. estrów alkilowych o wzorze 1 (R1 ^ =COO-III-rzed. alkil) do temperatur od okolo 50°—350°C, otrzymuje sie kwasy o wzorze 1 (R1 — = COOH). Termolize mozna przeprowadzic rów¬ niez w rozpuszczalnikach obojetnych, jak benzen, woda,.. DMF, glikol etylenowy, gliceryna, dwume- tylo-sulfotlenek, cykLoheksanol, przede wszystkim przy dodatku katalitycznych ilosci kwasów, jak kwasu p-toluenosulfonowego.Dalsza forma realizowania wynalazku jest hy¬ droliza nitryli (wzór 1, R1 — CN), która przepror wadza sie w srodowisku kwasnym (na przyklad za pomoca HC1 w wodzie, wodnego dioksanu lub kwasu octowego) lub w srodowisku alkalicznym (na przyklad za pomoca KOH w mieszaninie wo-: dy i nizszych alkoholi lub w cykloheksanolu).Estry o wzorze 1 (R1 = zestryfikowana grupa karboksylowa) mozna otrzymywac metodami opa¬ sanymi w literaturze z innych zwiazków o wzór rze 1. I tak na przyklad mozna poddac kwas o wzorze 1 dzialaniu odpowiedniego alkoholu w obecnosci kwasu nieorganicznego lub organicz¬ nego, jak HC1, HBr, HJ, H2S04, kwasu trójfluoro- octowego, kwasu benzenosulfonowego lub kwasu p-toluenasulfonowego, lub kwasnego wymieniacza jonowego w danym przypadku w obecnosci obo¬ jetnego rozpuszczalnika,' jak na przyklad benzenu, toluenu lub ksylenu w temperaturach miedzy okolo 0° a przede wszystkim temperatura wrze¬ nia.Alkohol stosuje sie najkorzystniej w nadmiarze.Preferowanymi alkoholami sa alkohole o wzorach R4OH i R5QH (gdzie R4 i R5 maja wyzej podane znaczenie, ale nie oznaczaja H). Poza tym mozna prowadzic reakcje w obecnosci srodków wiaza¬ cych wode na przyklad bezwodnych siarczanów metali, lub sit molekularnych. Mozna równiez wo¬ de z reakcji usuwac azeotropowo, przy czym ko¬ rzystnie jest dodac weglowodorów (na przyklad benzenu lub toluenu) lub chlorowanych weglowo¬ dorów (na przyklad chloroformu lub 1,2-dwuchlo- rpetanu). Estryfiikacja przebiega w warunkach la¬ godnych, gdy wode z reakcji wiaze sie chemicz¬ nie .pffzec dodanie karbodwuimidów (na przyklad NjN^wucykloheksylokarbodwuimidu), przy czym stosuje sie rozpuszczalniki obojetne jak eter, dio» ksan, benzen lub 1,2-dwumetoksyetan i mozna dpdawac zasady takie jak pirydyne.Estjcy metylowe (wzglednie estry etylowe .lub benzylowe) moga byc równiez otrzymane przez dzialanie na wolne kwasy dwuazometanem wzglednie dwuazoetanem lub fenylodwuazometa- nem) w rozpuszczalniku obojetnym jak eter, ben¬ zen lub metanol, Estry o wzorze 1 (R1 = zestryfi¬ kowana grupa COOH) mozna otrzymac takze przez addycje kwasów karboksylowych (wzór 1, Rx = = COOH) do olefin (na przyklad izobutylenu, cyk- lpheksenu) lub acetylenu, najkorzystniej w obec¬ nosci kataiizatorów (na przyklad ZnCls, BF3, H2SÓi4, kwasów arylosuifonowych, kwasu pirofos- forowego, kwasu borowego, kwasu szczawiowego) w temperaturach miedzy okolo 0° do okolo 200ó, cisnieniach 1-^300 atmosfer i w rozpuszczalnikach obojetnych jak eter, THF, dioksan, benzen, toluen lub ksylen.Estry o wzorze 1 (R* = zestryfikowana grupa 5 COCH) mozna równiez otrzymac za pomoca reak¬ cji soli metali kwasów karboksylowych o wzorze 1 (R1 = COOH), przede wszystkim soli metali al¬ kalicznych, soli olowiu i srebra, z chlorkami al¬ kilowymi, na przyklad o wzorach R*C1 lub R5C1 io w danym przypadku w rozpuszczalniku obojet¬ nym, na przyklad eterze, benzenie, DMF lub w eterze naftowym, lub tez z chlorosiarczynami al¬ kilowymi, na przyklad o wzorze R6OSOCl a na¬ stepnie za pomoca termolizy otrzymanych adduk- 15 tów. W estry o wzorze 1 (R1 = zestryfikowana COOH) mozna równiez przeprowadzic halogenidtki kwasowe, bezwodniki lub nitryle o wzorze 1 (R1 = C.OC1, COBr, COOAcyl lub CN) za pomoca ich reakcji z alkoholem, na przyklad alkoholem 20 o wzorze R*OH lub R^OH, w danym przypadku w obecnosci kwasnego katalizatora lub zasady jak NaOH, KOH, Na2C03, K2C03 lub pirydyny.Celowym jest stosowanie nadmiaru odpowiednie¬ go alkoholu, a pracuje sie w temperaturach mie- 25 dzy 0° a temperatura wrzenia.Estry z III-rzed. alkilem mozna otrzymywac z chlorków kwasowych i III-rzed. alkoholanu po¬ tasu w obecnosci obojetnego rozpuszczalnika. W koncu mozna równiez estry o wzorze 1 (R1 = ze- 3° stryfikowana grupa COOH) otrzymywac przez re- estryfikacje innych estrów o wzorze 1 (Rlae- — COOR10, R10 = dowolna reszta organiczna, najc¬ ieplej R6) odpowiednim alkoholem lub tez. w re¬ akcji kwasów karboksylowych o wzorze 1 (R1 =» 35 = COOH) z dowolnym innym estrem odpowied¬ niego alkoholu, który stosowany jest najlepiej w nadmiarze. Pracuje sie przy tym wedlug .metod reestryfikacji opisanych w literaturze, w szczegól¬ nosci w obecnosci katalizatorów zasadowych: lub 40 kwasnych, na przyklad etanolanu sodu lub kwasu siarkowego, w temperaturach miedzy okolo 0°/ a temperatura wrzenia.Interesujace wsród estrów o wzorze 1 (R1 — = zestryfikowana grupa COOH) sa takie, które 45 w warunkach fizjologicznych sa latwo rozszjeze- piailne na przyklad estry winylowe, III-rzed. / bu- tylowe, tetrahydro-2-furylowe i tetrahydro-2-piira- nylowe, które mozna otrzymac za pomoca reakcji wolnych kwasów karboksylowych z acetylenem, 50 izobutylenem, 2,3-dwuhydrofuranem i 2,3-ilwiUr hydropiranem, szczególnie przy dodatku kataliza* torów jak ZnCl2, BF3, H2S04, kwasów arylosuift- nowych, kwasu pirofosforowegOj borowego lub szczawiowego w temperaturze okolo O^-120QG, iw 55 rozpuszczalnikach obojetnych jak /eter, ;TllF* dioksan, benzen :lub ksylen. Poza tym ^ estry 9 wzorze 1 (R1 = zestryfikowana COOH) mezna otrzymac , przez solwolize zwiazków o wzprza ,1, gdzie R1 oznacza ugrupowanie rtioes^rowe, imino- w estrowe, oksiminoeterowe, hydrazpnoeterowe, tio»r amidowe, amidynowe, amidoksyimowe lub amido- hydrazonowe, za pomoca wody• lub rozcienczonych wodnych roztworów zasad lub kwasów, na przy¬ klad amoniaku, NaOH, KOH, NazCOs, K2QQS, 65 HCl, |f2$0*» przy dodatku odpowiedniego alkoho-79 513 13 14 lu i';ódszczepieniu siarkowodoru, amoniaku, amin. pochodnych hydrazyny lub hydroksylaminy.Gdy wiekszosc chlorowodorków imirioeterów rozpada sie w wodnym roztworze, juz w tempe¬ raturze pokojowej natychmiast na estry i chlorki 5 amonowe, solwoliza innych pochodnych, na przy¬ klad wielu amidoksymów lub tioamidów zachodzi w temperaturach do 100°C.Kwasy o wzorze 1 (R1 '= COOH) moga byc przeksztalcone w odpowiednie chlorki kwasowe 10 o wzorze 1 (R1 ¦= na przyklad COC1 lub COBr) w obecnosci lub nieobecnosci obojetnego rozpu¬ szczalnika za pomoca traktowania nieorganiczny¬ mi halogenidkami kwasowymi, na przyklad * SOCl2 lub SOBr2. Chlorowodorki iminoeterów 15 o wzorze 1 (R1 = C/=NH/OR6) mozna otrzymac z nitryli o wzorze 1 (R1 = CN) dzialajac alkohole mi RflOH w eterze w obecnosci HC1.Jest równiez dalej mozliwe przeksztalcenie kwasów o wzorze 1 (R1 = CÓOH) wzglednie ich 20 pochodnych, przede wszystkim chlorków kwaso¬ wych lub estrów o wzorze 1 (R1 = COC1, COBr wzglednie zestryfikowana grupa COOH) w odpo¬ wiednie amidy za pomoca traktowania srodkami anodujacymi na przyklad amoniakiem lub amina- M mi o wzorze R6NH2 lub R6R7NH. Jako aminy wchodza w rachube monoaikiloaminy, na przy¬ klad metyloamina, etyloamina, n-propyloamina, izopropyloamina, n-butyloamina, izobutyloamina, dwualkiloaminy, na przyklad * dwumetyloamina, metyloetyloamina, dwuetyloamina, dwu-n-propylo- amiria, dwu-izopropyloamina, dwu-n-butyloamina, dwu-izobutyloamina, arylo- i aryl-alkiloaminy, na przyklad anilina, benzyloamina, hydroksyalkilo- aminy, na przeklad etanoloamina, dwuetanoloami- na, dalej aminy cykliczne jak pirolidyna, pipery¬ dyna, morfolina, tiomorfolina, piperazyna, N-alki- lopiperazyna, na przyklad N-metylo- lub N-etylo- -piperazyna, N-hydroksyalkilopiperazyna, na przy¬ klad N-2-hydroksyetylo-piperazyna. Przy otrzymy- *° waniu amidów jest mozliwe, choc nie bezwzgled¬ nie konieczne, dodanie obojetnego rozpuszczalni¬ ka, korzystnie alkoholu jak metanol lub etanol, jak równiez stosowanie cisnienia (do okolo 200 atm.).Temperatury reakcji leza miedzy —20—100°, 45 zwlaszcza 0°—30°C.Mozna równiez amidy o wzorze 1 (R1 = CONH2) zdehydratowac do nitryli, za pomoca srodków de- hydratujacych jak P205, POCl3, p-toiluenosulfo- chloriku/w pirydynie, w temperaturach miedzy so okolo 0 do 200°, a zwlaszcza 20—100PC.Mozna dalej w otrzymanym produkcie o wzo¬ rze 1 przeksztalcic jedna lub obie reszty R2 i/lub Rs zaspomoca reakcji podstawienia i/lub dalszych przeksztalcen wprowadzonych lub juz obecnych 55 podstawników w jedna lub wiele innych grup R2 i/lub R8. Jest mozliwe, za pomoca chlorowcowa¬ nia, nitrowania, sulfonowania itd. wprowadzenie do pierscieni atomów chlorowców, grup nitro¬ wych czy sulfonowych. Grupy aminowe moga na- 60 stepnie byc dwuazowane i otrzymane zwiazki dwuazoniowe przeksztalcane dalej w inne grupy funkcyjne. I tak wedlug metod opisanych w lite¬ raturze mozna wprowadzic do pierscieni aroma¬ tycznych jeden lub wiecej nizej podanych pod- 65 30 35 stawników, przy czym jest bardzo latwo regulo- wac^ ilosc wprowadzanych podstawników za po¬ moca odpowiedniego dobierania warunków reak¬ cji (ilosc srodka podstawiajacego, czasu trwania reakcji, temperatury reakcji, rozpuszczalnika, ka¬ talizatorów) i w ten sposób kierowac reakcja w pozadanym kierunku: a) chlor, wprowadza sie przez bezposrednie dzialanie chlorem elementarnym w obojetnym rozpuszczalniku, jak woda, eter, tetrachlorometan, kwas octowy, bez lub przy dodaniu odpowiednich specyficznych katalizatorów jak na przyklad FeCL3, A1C13, SbCl3 lub SnCl4, najkorzystniej mie¬ dzy —10° a 100° lub tez za pomoca reakcji z H202 lub NiaOOa, w Bdltniie kwasinyim od kwasu slotlmago srodowisku, przy czym chlorowanie jest osiagane za'!pomoca powstajacego in statu nascendi chloru, lub za pomoca dzialania S02C12 w rozpuszczalni¬ ku obojetnym, jak chlorobenzen, w obecnosci ka¬ talizatorów wytwarzajacych rodniki, na przyklad nadtlenków, w temperaturach najkorzystniej mie¬ dzy 80^180°. b) brom, wprowadza sie za pomoca bezposred¬ niego dzialania elementarnym bromem W rozpu¬ szczalniku obojetnym jak dwusiarczek wegla, kwais octowy, 'Chloroform, tetrachlorometan lub dioiksan, szczególnie przy dodatku katalizatorów, które dzialaja jako przenosniki bromu, na przy¬ klad wiórów zelaznych, A1-C13, AlBr3, FeCl3, jodu lub pirydyny, najkorzystniej miedzy —30° a 90°, lub za pomoca dzialania kwasem podbromawym, acyloipodbromianami, N-bromoimidami, jak N- -bromoHimidem bursztynowym, N-bromoftalimi- dem lub innymi srodkami wydzielajacymi brom, jak l,3-dwubromo-5,5-dwumetylo-hydantoina, w rozpuszczalnikach obojetnych, jak nitrobenzen lub dwusiarczeik wegla, najkorzystniej w temperatu¬ rach —10° do 150°C. c) jod, wprowadza sie przez bezposrednie trak¬ towanie jodem elementarnym, szczególnie w obec¬ nosci HgO w obojetnym rozpuszczalniku jak al¬ kohol, benzen lub kwas octowy, najkorzystniej w temperaturach miedzy 0° a 120°C lub tez za pomoca reakcji z roztworami jodu-jodku metali ailkafliiclzinych w obaaniosioi; wejglahów, octanów, roz¬ tworów wodorotlenków metali alkalicznych, amo¬ niaku lub amina lub tez przez traktowanie mie¬ szanina jodków i metali alkalicznych i srodków utleniajacych, jak jodanów metali alkalicznych, azotanów metali alkalicznych lub H202 w rozpu¬ szczalnikach obojetnych jak woda, kwas octowy lub etanol, przy czym uwalniany jod reaguje in statu nascendi, lub tez przez traktowanie CU w rozcienczonym kwasie octowym, przede wszyst¬ kim w temperaturach 50—100° lub tez po merjku- rowaniu na przyklad w wodnym lub kwasnym od kwasu octowego srodowisiku za pomoca octanu II-wart. rteci do zwiazku Hg-0-COCH3 i wymia¬ ne' reszty metalo-organicznej na jod, na przyklad przez traktowanie jodem lub roztworami jodu- -jodku metali alkalicznych. d) grupe nitrowa, wprowadza sie za pomoca nastepujacych srodków: mieszaniny bezwodnego kwasu azotowego i BF3, azotanów metaii, jak .azo¬ tany Cu-, Fe-, Mn-, Co-, Ni-, w mieszaninie15 79 513 16 z kwasem octowym lub bezwodnikiem octowym, azotanów metali, jak Ag-, Ba-, Na-, K-, NH4-, lub Pb-, w mieszaninie z katalizatorami Friede- la-Craftsa jak A1C13, FeCl3, BF8 lub SiCl4, azota¬ nów alkilowych, jak azotanu etylu, w mieszaninie ze stezonym kwasem siarkowym, HBF4 lub kwa¬ sami Lewisa, jak BC13, SnCl4, PC13, A1C13, SiCl4, SbClj, lub FeCl3, fluorkiem, chlorkiem, bromkiem, nadchloranem lub czterofluoroboranem nitrylu, najkorzystniej w obecnosci katalizatorów Friede- la-Craftsa, jak A1C13, FeCl3, ZrCU lub AlBr,, w rozpuszczalnikach, jak dwusiarczek wegla, n-pen- tan lub CHCls, tlenkami azotu, jak N205, N204, lub N*03, w obecnosci stezonego kwasu siarkowe¬ go, HF lub katalizatorów Friedela-Craftsa, jak BFj, A1C13 lub FeCl3, w danym przypadku w rozpuszczalnikach jak tetrametyleno-sulfon lub kwas octowy, stezonym kwasem azotowym, mie¬ szaninami stezonego kwasu siaikowego ze stezo¬ nym lub bezwodnym kwasem azotowym, azota¬ nami metali alkalicznych, jak azotanami sodu lub potasu, w mieszaninie ze stezonym kwasem siarkowym, mieszaninami ze stezonego kwasu azotowego ze stezonym kwasem pirosiarkowym lub dymiacym kwasem siarkowym, kwasem octo¬ wym wzglednie bezwodnikiem octowym, miesza¬ ninami z kwasu azotowego, siarkowego i octowe¬ go, azotanem acetylu lub benzoilu, kwasem nitro- sulfonowym, otrzymywanym za pomoca przepu¬ szczania SOj przez dymiacy kwas azotowy, kwa¬ sem nitrozylosiarkowym, nitroguanridyna, wysoko procentowym stezonym kwasem azotowym w obecnosci srodka odciagajacego wode, jak P205 lub bezwodny fluorowodór, najkorzystniej w roz¬ puszczalnikach, jak nitrobenzen lub polichloro- etan, jedna ze specjalnych reakcji nitrowania po¬ lega na tym, ze substancje nitrowana rozpuszcza sie w rozpuszczalniku jak CHClt, CH2Clf lub OCUt podwarstwia sie stezonym kwasem siarko¬ wym i nastepnie dodaje sie bezwodny kwas azo¬ towy w CHC13, CH2C12 wzglednie CC14.Pracuje sie w niezbyt wysokich temperaturach, aby uniknac reakcji ubocznych, z reguly miedzy —20° i 50°, przede wszystkim miedzy —10° a +20°. e) grupy alkilowe, alkilomerkaptanowe, alkilo- sulfinylowe, aJkilosulfonylowe, aminowe, alkilo- lub. dwualkilo-aminowe wprowadza sie za pomo¬ ca reakcji z odpowiednimi zwiazkami chloru, bro¬ mu, jodu, hydroksylowymi lub acyloksylowymi, jak na przyklad jodkiem etylu, bromkiem n-pro- pylu, n-butanolem, octanem etylu, chlorkiem izo- propylo-Biiarki, bromkiem izobutylo-sulfinylu, II- Vrzed. butylosulfochlorkiem, hydroksylamina, chloramina lub dwuetylochloramina, w warun¬ kach reakcji Friedela-Graftsa, opisanych blizej w literaturze naukowej. Jako katalizator uzywa sie w tym celu kwasów Lewisa, jak A1C13, AlBr3, SnCl4, ZnCl2, FeCl3, SbCl* lub HF, a jako rozpu¬ szczalnika n-heksan, dwusiarczek wegla, nitro¬ benzen, tetrametylosulfon, lub nitroetan. Reakcje przeprowadza sie najkorzystniej w temperaturze 70—IJWQC. Zamiast pochodnych alkilowych moz* ttH takze. poddac reakcji Friedela-Oraftsa odpo¬ wiednie olefiny. ,-;:-r f) grupe sulfonowa wprowadza sie za pomoca sulfonowania stezonym lub dymiacym kwasem siarkowym lub S03 (na przyklad w formie kom¬ pleksu pirydyny-S03 lub dioksan-S03) w obecno¬ sci lub nieobecnosci dodatkowego rozpuszczalnika obojetnego (na przyklad dioksan, trójchloroetylen lub CC14) w temperaturze okolo 0°—Z50°C.Grupy nitrowe w zwiazkach o wzorze 1, moga byc redukowane do grup aminowych za pomoca metod opisanych w literaturze. Redukcje grup ni¬ trowych mozna przeprowadzic katalitycznie lub na drodze chemicznej. Jest równiez mozliwe hy- drogenolityczne rozszczepienie ugrupowan benzy- loeterowych obecnych w zwiazkach o wzorze 1.Dla katalitycznych redukcji i/lub hydrogenolizy nadaja sie jako katalizatory, na przyklad katali¬ zatory metali szlachetnych, niklu i kobaltu.Katalizatory z metali szlachetnych moga wy¬ stepowac albo w formie osadzonych na nosnikach (na przyklad palladu na weglu, weglanie wapnia lub strontu) w formie tlenków (na przyklad tlen¬ ku platyny) lub jako silnie rozdrobnione katali¬ zatory metaliczne. Katalizatory niklowe i ko¬ baltowe sa najkorzystniej stosowane jako metale Raney'a, przy czym nikiel jest osadzony na ziemi okrzemkowej lub pumeksie jako nosnikach. Uwo¬ dornianie mozna przeprowadzac w temperaturze pokojowej i pod normalnym cisnieniem lecz tak¬ ze przy wyzszej temperaturze i/lub podwyzszo¬ nym cisnieniu.Najkorzystniej reakcje prowadzi sie przy cis¬ nieniu 1—100 atm. i w temperaturze miedzy —80° a 200°C, przede wszystkim miedzy tempe¬ ratura pokojowa a 100°C. Przemiane prowadzi sie najkorzystniej w obecnosci rozpuszczalnika jak wody, metanolu, etanolu, izopropanolu, n-buta- noiu, octanu etylu, dioksanu, kwasu octowego lub THF, mozna TÓwniez stosowac rózne mieszanki wymienionych rozpuszczalników. Przy uwodornia¬ niu lub wodorolizie pracuje sie najkorzystniej pod normalnym cisnieniem w ten sposób, ze reakcje przerywa sie po pochlonieciu obliczonej ilosci wodoru. W zasadzie mozna pracowac w srodowisku kwasnym, neutralnym lub alkalicz¬ nym.Ogólnie stosowana jako metoda redukcji jest równiez reakcja z wodorem in statu nascendi.Mozna go otrzymywac na przyklad poddajac me¬ tale dzialaniu kwasów lub zasad. I tak mozna na przyklad stosowac mieszanine cynku z kwasem lub wodorotlenkiem, zelaza z kwasem solnym lub octowym lub cyny z kwasem solnym. Mozna równiez stosowac stop glinowo-niklowy w roz¬ tworze wodno-alkalicznym, ewentualnie z dodat¬ kiem etanolu. « Równiez amalgamat sodu lub glinu nadaje sie do wytwarzania wodoru in statu nascendi w roz¬ tworach alkoholowo-wodnych lub wodnych. Prze¬ miane mozna prowadzic równiez w fazie hetero- gennej, przy czym celowym jest stosowanie fazy wodnej lub fazy benzenowej wzglednie tolueno- wej. Stosowane temperatury leza miedzy tempe¬ ratura pokojowa a temperatura wrzenia stoso¬ wanego rozpuszczalnika.Jako srodki redukujace nadaja sie dalej kam. 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60X 70,513 17 18 pleksy wodorków metali jak borowodorek sodu, na przyklad w obecnosci chlorku glinu lub brom¬ ku- litu, jak równiez dwuboran. Warunki reakcji musza byc tak dobrane by grupa R1 pozostala nienaruszona. Celowa jest praca, w, obecnosci obojetnego rozpuszczalnika,..; na przyklad eteru, tetrahydrofuranu, dwumetyjowego estru gjikofu etylenowego. Przemiane doprowadza sie do kon¬ ca najkorzystniej za pomoca ogrzewania. miesza¬ niny reakcyjnej dp, konca.Rozklad wytworzonego kompleksu metalu mo¬ ze nastapic znanym sposobem, na przyklad za pomoca wodnego roztworu chlorku amonu. Dal¬ szymi nadajacymi sie srodkami redukujacymi sa: -dwutionian sodu w roztworze alkalicznym lub amoniakalnym, Fe(OH)2, SnCl2, szczególnie w sro¬ dowisku wodnym kwasnym od kwasu solnego w temperaturze okolo, 0°—60°C, siarkowodór, siar¬ czyn, siarczki i polisiarczki, kwas jodowodorowy, siarczyn sodu, hydrazyna.Poza tym jest mozliwe zastapienie wodorem atomów chloru, bromu, lub jodu, obecnych w re¬ sztach R2 i/lub R3, przez przemiane odpowiednich pochodnych chlorowcowych w odpowiednie zwiaz¬ ki organp-metaliczne, na przyklad zwiazki Grig- narcla i nastepnie te hydrolizuje sie woda lub rozcienczonymi kwasami.Zwiazki o wzorze 1, które w resztach R2 i/lub R3 zawieraja grupy L hydroksylowe, merkaptano- we, aminowe lub mono-alkilo-aminowe, moga byc zalkilowane ,do odpowiednich zwiazków alkoksy-, likilomerkapto-, mono-alkiloaminowych lub,rdwu- alkiloaminowych, wzglednie moga byc zacylowa- ne do odpowiednich zwiazków acyloksylowych, acylmerkaptanowycli, lub acylamidowych. Alkilo¬ wanie moze byc przeprowadzane za. pomoca trak¬ towania srodkami alkilujacymi wedlug metod opisanych w literaturze. Przy C- lub S-alkilowa- niu celowa jest zamiana materialów wyjsciowych w odpowiednie sole na przyklad przez dodanie zasady na przyklad NaOH.Jako srodki alkilujace nadaja sie na przyklad halogenidki alkilowe, jak chlorek metylu, bromek metylu lub jodek metylu, chloro-bromek- lub jo¬ dek metylu, chlorek-, bromek-, lub jodek- n-ipro- pylu, chlorek-, bromek- lub, jodek- izopropylu, chlorek-, bromek- lub jodek n-butylu, lub tez odpowiednie estry kwasu siarkowego lub kwasu alkilosulfonowego, na przyklad siarczan dwume- tylu, siarczan diwuetylu, ester metylowy kwasu p-toluenosulfonowego. Równiez zwiazki dwuazo- we jak dwuazometan wchodza w rachube przy C- lub S-alkilowaniu. Aminozwiazki, moga byc alkilowane za pomoca odpowiednich alkoholi, na przyklad metanolu lub etanolu, w obecnosci ni¬ klu Raney'a, lub reduktywnie za pomoca formal¬ dehydu lub acetaldehydu w obecnosci wodoru lub kwasu mrówkowego.Gdy pracuje sie w obecnosci wodoru, obecnosc jednego z wyzej wymienionych katalizatorów jest konieczna. Jako rozpuszczalników uzywa sie wo¬ dy, wzglednie wodnego lugu sodowego, alkoholi, jak metanolu, etanolu, n-butanolu, weglowodo¬ rów jak benzen, ksylen, eteru jak THF, lub tez ich mieszanin. Alkilowania przebiegaja najlepiej miedzy —10° a okolo +150°, szczególnie w tem- ' peraturze miedzy pokojowa a temperatura wrze¬ nia rozpuszczalnika. W przypadku gdy stosowane sa materialy wyjsciowe z wolna, grupa karboksy- 5 Iowa (R1 — COOH), moga one byc równoczesnie estryfikowane o ile mieszanina reakcyjna nie jest dostatecznie silnie zalkalizowana. ;...,,, Acylowanie nastepuje najkorzystniej za pomoca kwasów karboksylowych lub pochodnych kwa¬ sów karboksylowych. Jako. pochodne kwasów .karboksylowych wchodza w rachube na przyklad estry kwasów karboksylowych, bezwodniki (na przyklad bezwodnik octowy) lub halogenidki,kwa¬ sowe jak chlorki, bromki lub jodki kwasowe (na przyklad chlorek acetylu, bromek lub jodek ace¬ tylu). Mozna równiez, stosowac nadmiar pochod¬ nej kwasu karboksylowego jako rozpuszczalnika lub pracowac w obecnosci obojetnego rozpuszczal¬ nika jak benzen, toluen, THF, dioksan lub chlo¬ roform. Przy acylowaniu dodaje sie zasady, jak NaOH, KOH, weglan sodu lub., potasu, pirydyny lub trójetyloaminy. ,- • , ¦ W zwiazkach o wzorze 1, zawierajacych je^na lub wiele grup dwuazoniowych moga one zostac wymienione wedlug metod opisanych w literatu¬ rze na . fluor, chlor, brom, jad-, . CN, NO&. OH, SH, grupe, alkoksylowa lub alkilomerkaptanowa.Zwiazki dwuazoniowe sa otrzymywane, wedlug metod opisanych .wr.literaturze za pomoca dwu- azowania odpowiednich zwiazków aminowych, na przyklad w roztworze ,wodnym zakwaszonym kwasem solnym lub bromowodorowym i przy do¬ daniu obliczonej ilosci nieorganicznego, azotynu przede wszystkim NaNO^ lujb I£N02, w tempera¬ turze —20° okolo +10°C, lub ; w organicznych rozpuszczalnikach obojetnych jak eter dwuetyIo¬ wy, eter dwuizopropylowy, THF, dioksan, eter dwumetylowy glikolu etylenowego, dwuetyIowy eter glikolu etylenowego, eter dwumetylowy gli¬ kolu dwuetylenowego lub dwuetylowy eter gliko¬ lu dwuetylenpwego za pomoca dodawania azoty¬ nu organicznego, jak azotyn butylu, azotyn n- -amylu lub azotyn izoamylu w temperaturze —«20° do +5°C W celu wprowadzenia atomu fluoru dwuazuje sie w bezwodnym kwasie fluorowodorowym i nastepnie ogrzewa, lub tez sole dwuazoniowe wytraca sie za pomoca HBF4 w formie trudno rozpuszczalnych tetrafluoroboranów dwuazonio¬ wych, oddziela je i przeksztalca termicznie, ko¬ rzystnie przez ogrzanie w obojetnym rozpuszczal¬ niku, na odpowiednie zwiazki fluorowe.Grupe dwuazoniowa mozna wymienic na chlor najkorzystniej w wodnym roztworze w obecnosci Cu2Cl2 wedlug metody Sandmeyera. Wymiane na brom mozna przeprowadzic w roztworze wodnym w obecnosci Cu2Br2 wedlug Sandmeyera lub za pomoca bromu przeprowadza sie wytwarzanie perbromków dwuazoniowych, ogrzewa je nastep¬ nie do wrzenia w rozpuszczalnikach, jak woda , lub nizsze alkohole. Bromki dwuazoniowe udaje sie równiez przeprowadzic w bromki rteeiowo- dwuazoniowe w reakcji z HgBr2, po czym zwiaz¬ ki dwuazoniowe rozlozyc na zadane zwiazki bro¬ mowe. Wymiane ugrupowania jododwuazoniowe- 15 20 25 30 35 40 45 50 55 6079 5 id go na jod prowadzi sie za pomoca lagodnego ogrzania,. Dla przyspieszenia reakcji (zgodnie z opisami literaturowymi) mozna równiez doda¬ wac katalizatorów jak CuJ, CuBr lub CuCl.Wymiane ugrupowania soli dwuazoniowych na 5 odpowiednie grupy alkoksylowe mozna przepro¬ wadzic za pomoca ogrzewania w roztworze wod- no-alkoholowym. Wymiana na grupy alkilomer- kaptanowe nastepuje w reakcji z alkilomerkapta- nami, najkorzystniej w roztworze alkalicznym lft poprzez ogrzewanie lub nawet juz w temperatu¬ rze niskiej przy dodaniu katalizatorów jak pylu miedzi. Jako produkty posrednie otrzymuje sie siarczki dwuazowe, które nie musza byc wydzie¬ lane. 15 Wodne roztwory soli dwuazoniowych mozna równiez hydrolizowac do odpowiednich fenoli, za pomoca ogrzewania ich ewentualnie nawet do wrzenia. Przemiana zwiazków dwuazoniowych z solami metali alkalicznych estrów kwasów 20 ksantogenowych prowadzi do odpowiednich po¬ chodnych alkiloksantogenowych, które za pomoca hydrolizy alkalicznej mozna przeprowadzic w od¬ powiednie zwiazki merkaptanowe.Zasadowy zwiazek (podstawiony co najmniej 25 jedna grupa aminowa) o wzorze 1 moze byc za pomoca kwasu przeprowadzony w addycyjna sól kwasowa. Dla tej przemiany stosuje sie takie kwasy, które daja sole fizjologicznie dopuszczal¬ ne. Odpowiednie sa kwasy organiczne i nieorga- 30 niczne, jak na przyklad kwasy alifatyczne, ali- cykliczne, aralifatyczne, aromatyczne lub hetero¬ cykliczne jedno- lub wielo-zasadowe karboksylo¬ we lub sulfonowe, jak kwas mrówkowy, octowy, propionowy, piwalinowy, dwuetylooctowy, szcza- 35 wiowy, malonowy, bursztynowy, pimelinowy, fu¬ marowy, maleinowy, mlekowy, winowy, jablko¬ wy, aminokarbolksylowy, sulfaminowy, benzoeso¬ wy, salicylowy, fenylopropionowy, cytrynowy, glutenowy, askorbinowy, nikotynowy, izonikoty- 40 nowy, metanosulfonowy, etanodwusulfonowy, (}- -hydroksyetanosulfonofwy, p-toluenosulfonowy, naftaleno-mono- i dwu-sulfonowe, siarkowy, azo¬ towy, halogenowodorowy, jak kwas chlorowodo¬ rowy lub bromowodorowy lub kwasy fosforowe 45 jak kwas ortofosforowy.Wolne kwasy karboksylowe o wzorze 1 (R1 = = COOH) mozna równiez przeprowadzic w fizjo¬ logicznie dopuszczalne sole metali lub sole ami- so nowe za pomoca traktowania zasada. Jako sole odpowiednie sa zwlaszcza sole sodu, potasu, mag- • nezu, wapnia i amonowe, dalej podstawione sole aminowe, jak na przyklad dwumetylo- i dwuety- loamoniowe, monoetanolo-, • dwuetanolo- i trój- 55 etanoloaimoniowe, cykloheksyloamoniowe, dwucy- kloheksyloamoniowe i dwubenzyletylenodwuamo- niowe. W odwrotny sposób wolne zwiazki zasa¬ dowe lub kwasowe o wzorze 1 moga byc uwal¬ niane z soli addycyjnych za pomoca traktowania 60 silnymi zasadami, jak wodorotlenkiem sodu lub potasu, weglanem sodu lub potasu, wzglednie z ich soli metali lub amoniowych za pomoca traktowania kwasami, przede wszystkim kwasa¬ mi mineralnymi jak solny i siarkowy. & 20 W przypadku gdy zwiazki o wzorze 1 posiada¬ ja centrum asymetrii wystepuja one na ogól w formie racemicznej. Racematy moga byc rozdzie¬ lane na antypody optyczne za pomoca wielu zna¬ nych metod podanych w literaturze. Metody opar¬ te o chemiczne rozdzielanie sa jednak preferowa¬ ne. Wedlug nich z racemicznej mieszaniny sa wy¬ twarzane diastereomery za pomoca optycznie czynnych zwiazków pomocniczych. Optycznie czynna zasade poddaje sie dzialaniu z grupa kar¬ boksylowa lub tez optycznie czynny kwas pod¬ daje sie dzialaniu z aminogrupa zwiazku o wzo¬ rze 1.Mozna tworzyc sole diastereomeryczne zwiazków , o wzorze 1 (R1 = COOH) z optycznie czynnymi aminami jak chinina, cynchonidyna, brucyna, cyn- chonina, hydroksyhydryndamina, morfina, 1-feny- loetyloamina, 1-naftyloetyloamiaa, fenyloksynaf- tylmetylamina, chinidyna, strychnina, zasadowymi aminokwasami jak lizyna, arginina, estrami ami¬ nokwasów, lub tez mozna tworzyc diatereomerycz- ne sole zasadowych zwiazków o wzorze 1 z optycz¬ nie czynnymi kwasami, jak /+/- i /—/- kwas winowy, dwubenzoilo/+/- i -/—/-winowy, dwuace- tylo-/+/- i -/—/-winowy, kwas kamforowy, kwas P-kamforosulfonowy, kwas /+/- i /—/-migdalowy, kwas /+/- i /—/-jablkowy, kwas /+/- i /—/-2-fe- nylomaslowy, kwas /+/- i /—/-dwunitrodwufeno- wy, lub kwas /+/- i /—/-mlekowy.W podobny sposób mozna otrzymac diastereome¬ ryczne estry o wzorze 1 (R1 = COOH) z optycznie czynnymi alkoholami jak borneol, metanol, 2-okta- nol. Otrzymane mieszaniny diastereomerycznych soli wzglednie estrów moga byc nastepnie rozdzie¬ lane za pomoca selektywnej krystalizacji. Za po¬ moca hydrolitycznego rozkladu izolowanego dia- stereomerycznego zwiazku otrzymuje sie pozadane zwiazki optycznie czynne o wzorze 1. Poza tym jest oczywiscie mozliwe otrzymanie optycznie czynnych zwiazków wedlug opisanych metod, gdy wychodzi sie z materialów wyjsciowych, które juz sa optycznie czynne.Zwiazki o wzorze 1 i/lub ich fizjologicznie do¬ zwolone sole w mieszaninie ze stalymi, cieklymi i/lub pólplynnymi nosnikami srodków leczniczych, moga byc stosowane jako srodki lecznicze dla lu¬ dzi i zwierzat. Jako nosniki odpowiednie sa takie materialy organiczne lub nieorganiczne, które na¬ daja sie do podawania pozajelitowego, dojelitowe¬ go i domiejscowego i które z nowymi zwiazkami nie wchodza w reakcje jak woda, oleje roslinne, alkohole benzylowe, glikole polietylenowe, zelaty¬ ny, laktoza, skrobia, stearynian magnezu, talk, wa¬ zelina, cholesterol. Dla^ stosowania pozajelitowego sluza szczególnie roztwory, przede wszystkim roz¬ twory olejowe i wodne, jak równiez zawiesiny, emulsje lub implantaty.Do stosowania dojelitowego nadaja sie tabletki, drazetki, kapsulki, syropy, soki lub czopki, do stosowania domiejscowego nadaja sie mascie, kre¬ my, lub pudry. Wyzej wymienione srodki moga w danym przypadku byc sterylizowane" lub moga zawierac materialy pomocnicze jak srodki sma¬ rujace (antyadhezyjne), konserwujace, stabilizuja¬ ce lub zwilzajace, emulgatory, sole dla regulacji21 79 513 22 cisnienia osmotycznego, substancje buforujace, materialy barwiace, smakowe i/lub zapachowa.Substancje sa podawane najkorzystniej w daw¬ kach miedzy 10 i 200 mg na jednostke dozowana.Dotychczas i ponizej temperatury podawane sa w stopniach Celsjusza. „Przerabianie normalnym sposobem" oznacza: dodaje sie, jesli trzeba, wody, ekstrahuje octanem etylu, eterem lub chlorofor¬ mem, oddziela warstwe organiczna, myje ja woda, suszy nad siarczanem sodu, odsacza, oddestylowuje rozpuszczalnik i destyluje i/lub krystalizuje pozo¬ stalosc z rozpuszczalnika podanego w nawiasach.[DMF = dwumetyloformamid. THF = tetrahydro- furan].Przyklad I. a) 12 g 2-merkapto-4,5-dwufeny- lo-oksazolu (temperatura topnienia 252—254°, z metanolu, otrzymany z 4,5-dwufenylo-2-oksazolo- nu i pieciosiarczku fosforu we wrzacym ksylenie lub za pomoca przemiany benzoiny z HSCN) roz¬ puszcza sie w 100 ml DMF i dodaje 1,2 g NaH.Mieszanine reakcyjna miesza sie 1,5 godziny w temperaturze pokojowej. Nastepnie wkrapla sie 5,6 ml bromooctanu etylu w 20 ml DMF i miesza 2 godziny w temperaturze 80°C. Mieszanine reak¬ cyjna zadaje sie woda i przerabia w normalny sposób.Otrzymuje sie 4,5-dwufenylo-2-oksazolilo-mer- kapto-octan etylu, temperatura wrzenia 207— 210°/0,1 mm, temperatura topnienia 54—56° (hek¬ san). Analogicznie otrzymuje sie z 2-merkapto- -4,5-dwufenylo-oksazolu za pomoca reakcji z 2-bro- mopropionianem etylu, 2-bromo-maslanem etylu, 2-bromo-izomaslanem etylu, 3-bromopropionianem etylu, 4-bromo-masianem etylu wzglednie estrem etylowym kwasu 7-bromo-heptano-karboksylowego: 2-/4,5-dwufenylo-2-oksazolil-merkapto/-propionian etyki, 2-/4,5-dwuf€nylo-2-o'ksazolil-merkarto/-nia- slan etylu, 2-/4,5^dwufenylo^2^oksazoil-merkapto/- -2-metylo-propionian etylu, temperatura wrzenia 210—215°/0,1 mm. 3-/4,5-dwufenylo-2-oksazolil- -merkapto/^propionian etylu, temperatura topnie¬ nia 62—64°C. 4-/4,5Hdwufenylo-2-okfiazoill-merkap- to/-maslan etylu, ester etylowy kwasu 7-/4,5-dwu- fenylo-2-oksazolil-merkapto/-heptanowego.Analogicznie otrzymuje sie z: 2-merkapto-4-fe- nylo-5-p-tolilo-okazolu, 2-menkapto-4-p-tolilo-5- -fenylo-oksazolu, 2-merkapto-4,5-bis-p-tolilo-oksa- zolu (temperatura topnienia 253—255°), 2-merkap- to-4,5-bis-p-izopropylofenylo-oksazolu (temperatura topnienia 181—183°), 2-merkapto-4-fenylo-5-o-flu- orofenylo-oksazolu, 2-merkapto-4-fenylo-5-m-flu- orofenylo-oksazolu, 2-merkapto-4-fenylo-3-p-flu- orofenylo-oksazolu, 2-merkapto-4-o-fluorofenylo- -5-fenylo-oksazolu, 2-merkapto-4-im-fluorofenylo-5- -fenylo-oksazolu, 2-merkapto-4-p-fluorofenylo-5-fe- nylo-oksazolu, 2-merkapto-4,5-bis-fluorofenylo-o- ksazolu, 2-merkapto-4,5-bis-m-fluorofenylo-oksazo- lu, 2-merkapto-4,5-bis-p-fluorofenylo-oksazolu, 2- -merkapto-4-p-tolilo-5-fluorofenylo-oksazolu, 2- -merkapto-4-p-fluorofenylo-5-p-tolilo-oksazolu, 2- -merkapto-4-fenylo-5-o-chlorofenylo-oksazolu, 2- -merkapto-4-fenylo-5-m-chlorofenylo-oksazolu, 2- -merkapto-4-fenylo-5-p-chlorofenylo-oksazolu, 2- -merkapto-4-o-chlorofenylo-5-fenylo-oksazolu, 2- -merkapto-4-m-chlorofenylo-5-fenylo-oksazolu, 2- -merkapto-4-p-chlorofenylo-5-fenylo-oksazolu, 2- -merkapto-4,5-bis-o-chlorofenylo-oksazolu (tempe¬ ratura topnienia 208—210°) 2-merkapto-4,5-bis-m- 5 -chlorofenylo-oksazolu, 2-merkapto-4,5-bis-p-chlo- rofenylo-oksazolu (temperatura topnienia 229— 232°, otrzymywany z 4,5-bis-p-chlorofenylo-oksazo- lonu i P2S5 lub z 4,4'-dwuchlorobenzoiny i HSCN), 2-merkapto-4-p-tolilo-5-p-chlorofenylo-oksazolu, 10 2-merkaipto-4-p-chlorofenylo-5-p-tolilo-oksazolu, 2-merkapto-4-p-fluorofenylo-5-p-chlorofenylo- -oksazolu, 2-merkapto-4-p-chlorofenylo-5-p-fluoro- fenylo-oksazolu, 2-merkapto-4-fenylo-5-bromofeny- lo-oksazolu, 2-merkapto-4-fenylo-5-m-bromofenylo- is -oksazolu, 2-merkapto-4-fenylo-5-p-bromofenylo- oksazolu, 2-merkapto-4-o-bromofenylo-5-fenylo- -oksazolu, 2-merkapto-4-m-bromofenylo-5-fenylo- -oksazolu, 2-merkapto-4-p-bromofenylo-5-fenylo- -oksazolu, 2-merkapto-4,5-bis-o-bromofenylo-oksa- 2o zolu. 2-merkapto-4,5-bis-m-bromofenylo-oksazolu, 2-merkapto-4,5-bis-p-bromofenylo-oksi|zolu, 2-mer- kapto-4-p-tolilo-5-p^bromofenylo-oksazolu, 2-mer- kapto-4-p-bromofenylo-5-p-tolilo-oksazolu, 2-mef- kapto-4-p-chlorofenylo-5-p-bromofenylo-oksazolu, 25 2-merkapto-4-p-bromofenylo-5-p-chlorofenylo- -oksazolu, 2-merkapto-4-fenylo-5-p-jodofenylo- oksazolu, 2-merkapto-4-p-jodofenylo-5-fenylo-oksa- zolu. 2-merkapto-4,5-bis-p-jodofenylo-oksazolu, 2- -merkapto-4-fenylo-5-p-trójfluorometylofenylo- 3o -oksazolu, 2-merkapto-4-p-trójfluorometylo-5-feny- lo-oksazolu, 2-merkapto-4,5-bis-p-trójfluorometylo- fenylo-oksazolu, 2-merkapto-4-p^trójfluorofenylo- -5-p-chlorofenylo-oksazolu, 2-merkapto-4-p-chloro- fenylo-5-p-trójfluorom§tylofenylo-oksazolu, 2-mer- 35 kapto-4-fenylo-5-p-hydroksyfenylo-oksazolu, 2- -merkapto-4-p-hydroksyfenylo-5-fenylo-oksazolu, 2-merkapto-4y5-bis-p-hydroksyfenylo-oksazolu, 2- -merkapto-4-p-chlorofenylo-5-p-hydroksyfenylo- -oksazolu, 2-merkapto-4-p-hydroksyfenylo-5-p- 40 -chlorofenylo-oksazolu, 2-merkapto-4-fenylo-5-o- -metoksyfenylo-oksazolu, 2-merkapto -4-fenylo-m- -metoksyfenylo-oksazolu, 2-merkapto-4-fenylo-5-p- -metoksyfenylo-oksazolu, 2-merkapto-4-o-metoksy- fenylo-5-fenyio-oksazolu, 2-merkapto-4-m-metoksy- 45 fenylo-5-fenylo-oksazolu, 2-merkapto-4-p-metoksy- fenylo-5-fenylo-oksazolu (temperatura topnienia 170—171°), 2-merkapto-4,5-bis-o-metoksyfenylo- -oksazolu, 2-merkapto-4,5-bis-m-imetoksyfenylo- -oksazolu (temp. topnienia 182—184°), merkap- 50 to-4,5-bis-p-metoksyfenylo-oksazolu (temperatura topnienia 202—203°), 2-merkapto-4-p-chloro-fenylo- -5-p-metoksyfenylo-oksazolu, 2-merkapto-4-p-me- toksyfenylo-5-o-chlorofenylo-oksazolu, (temperatu¬ ra topnienia 220—222°), 2-merkapto-4-p-metoksy- 55 fenylo-5-m-chlorofenylo-oksazolu, 2-merkapto-4-p- -metoksyfenylo-5-p-chlorofenylo-oksazolu, 2-mer- kapto-4-fenylo-5-/3,4-dwumetoksyfenylo/-oksazolu, 2-merkapto-4-/3,4-dwumetoksyfenylo/-5-fenylo- -oksazolu, 2-merkapto-4,5-bis/3,4-dwumetoksyfeny- 60 lo/-oksazolu (temperatura topnienia 175—177°), 2-merkapto-4-p-chloro-fenylo-5-/3,4-dwumetoksy- fenylo/-oksazolu, 2-merkapto-4-/3,4-dwumetoksyfe- nylo/-5-p-chlorofenylo-oksazolu, 2-merkapto-4-fe- nylo-5-/3,4-metylenodwuoksyfenylo/-oksazolu, 2- 65 -merkapto-4-/3,4-metylenodwuoksyfenylo/-5-feny-23 lo^oksazolu, 2-merkapto-4,5-bis-/3,4-metylenodwu- oksyfenyloZ-bksazolu (temperatura topnienia 261^ 263°), 2-mericapto-4-p-chlorofenylo-5-/3,4-metyle- nodwuoksyfenylo/-oksazolu, 2-merkapto-4-/3,4-me- tylenodwuoksyfenylo/-5-o-chlorofenylo-oksazolu, 2-merkapto-4-/3,4-metylenodwuoksyfen^lo/-5-m- -chloroienylo-oksazolu, 2-merkapto-4-/3,4-metyle- nodwuoksyfenylo/-5^p-chlorofenylo-oksazolu (tem¬ peratura topnienia 258^260°), 2-merkapto-4-feny- lo-5^p-metylomerkaptofenylo-oksazolu, 2-merkap- to-4-p-itietyiomerkatitofenyIo-5-fenylo-oksazolu, 2-merkapto-4,5-bis-p-metylamerkaptofenylo-oksa- zolu, 2-merkapto-4-p-chlor6fenylo-5-p^metylamer- kaptofenylb^oksazólu, 2-merikagto-4-p-metylomer- kapHo-ierrylo-5-p-'chlorofenylo-oksazolu, 2-merkap- to-^-fenyló^S-p-^wui^etylbaminofenylo-oksazolu, 2-merkapto-4-p^wumetylóaniinofenylo-5-fenylo- óksazólu (temperatura topnienia1 205—209Q), 2-mer- kaptó-4,5-bisr^-dwumetyloamino4enylo-oksaz ! 2^merkaptó-4-p^chlorOfenylo-5-p-dwuinetylami- nofenylo-ofcsazolu, 2^merkapt'o-4-ft-dwiimetyk)ami- nofeftylo-5-o-chlórofenylo-oksazolu, (temperatura topnienia Ji229—231°), 2-merkaptd-4-p-dwumetylo- aminOfehylo-5-m-chlorofenylo-oksazolu, '2-merkap- to-4-p-dwumetyloaminofenylo-5-p-criiorófenylo- -oksafcolu (temperatura topnienia 254—256°), 2- -merltaptó14-fenylo-5-p-niitrofenylo-oksazólu, 2- -merkapto-4-p-nitrófenylo-5-fenylo-ójksazolu, 2-merkapto-4,5-bis-p-nitrofenylo-oksazolu, 2-mer- kapto^-.p-chlorofenylo-S-p-nitrofenylo-oksazolu, 2-merkaptd-4-p-nitrofenylo-5-p^chIorofenylo- -oksazblu, 2-merkapto-4-fenylo-5-p-aminofenylo- -oksazolu, 2-merkapto-4-p-aminofenylO-5-fenylo- -oksazolu, 2-merkapto-4,5-bis-p-aminoienylo-oksa- zolu, 2-merkapto-4-p^chlorofenylo-5-p-aminofenylo- -oksazolui 2-imerkapto-4-p-aminofenylo-5-p-chloro- fenylo-oksazolu, za pomoca reakcji z odpowiednimi pochodnyimi kwasów cnlorowco^tiluszczowych od¬ powiednie pochodne kwasów 4,5ndwuarylo-2-aksa- zolil6-merkapitx-tluszczowych, na przyklad: 4-feinly- lo^ip^olilo-K)ksa^lilo-merkapto^w?taii. etylu, 4~p- -tolilo-5~fenylo-2-eksazcdllOHm etylu, 4,5-bds-p-tc4il^ etylu (temperatura topnienia 106—108°), 2-/4,5Hbis-p-toli- lo-2-oksa^lilo^merkapto/-maslan etylu, 4,5-bisnp- -izopropylofenylo-2-oksazolilo-merkaptb-octan ety¬ lu, 4-fenylo^5^o-fluorofenylo-2-oksazoli[Lo-merkap- to-octan etylu, 2-fenylo-5-m-iluoroienylo-2-oksa- zolilo-merkapto-octan etylu, 2-fenylo-5-p-filuoro£e- nylo-2-oksazolilo-merkaptc-octain etylu, 4-o-fluoro- fenylo-5-fen^lo-2-oksazolilo-inerkapito^octain etylu, 4-m-fluorofenylo-5-fenylo-i2-oiksazolilOHmerkapto- -octan etylu, 4-p-fluorofenylo-5-fenylo-^oksazoli- lb-merkapto^octan etylu, 4,5nbis-o-fluorofenylo-2- -oksazolilo-nierkapto-octan etylu, 4,5-bisHm-fluoro- fenylo-2-oksazolilo- -fluorofenylo-2-oksazolilo-merkapto-octan etylu, 4- -p-1xMo^-p-fluorofenylo-2-ctoa^M16-merkapto- -octan etylu, -l-p-fluorofenylo-S-p-tolilo^-oksazoiLi- lo-rnerkapto-octan etylu,':4-fenylo-5-o-cnlorofenylo- -2-oksazolilb-merkapto-octan etylu, 4-fenylo-5-m- -cMorofenylc^-oksaizolilo-merkapto-octan etylu, 4-fenylo-5-p-oMorofenyic-2-oksazoiliilo-merkajpto- -octan etylu, 4-o^chloro(fe(nylo-5-fenylo-2-oksazolilo- -merkapto-octan etylu, 4-m-dhlorofenylo-5-fenylo- 9 513 24 -2-oksazoliIo^merkapto-octafli etylu, 4-p-chlorofeny- lo-5-fenylo-2-oltisazolilo-me]±a^ etylu, 4,5- bis-ó-chJorofenylo^-aksazolilo-imerkapto-octan ety¬ lu, 4,5-bis-m-i0hflorofenylo-2-O(ksaz^ 5 -octan etylii, 4,5-kbis-p^cblorc^enylc^'-'Cksazolilo- me^kaptcHÓictan etylu (temperatura topnienia- 122— —124°X 2-/4, 5-blsnp-chlorofenyló-2-oksazolilo-nier- kapto-propioniacr etylu, 3-/4,5-bis-p-chTorofenylo-2- -oksa^oiMlo-merkapto^ropiónian etylu (temperatura 10 topienia 85—87°), 2-/4,5-toi'S^p-chlorofenylo-2-oksa- zolilonmarkapto/nmaslain etylu, (temperatura topnie¬ nia 98—99^), 4-p-tolilo-5-p-ehlorofenyi^2-oksazolilo- -merika£to-octan etylu, 4-p-cfhloro-5^^olilb-2-ófesa- zolilo^merkapto-octan etylu^ 4-p-fluorofenylo-5-p- 15 -chiOFofenylo-2-oksazoliió-merkapto-6cfan etylu, 4- - p-cMo-rófenyló-5 ^p-ifluorofenyló^2^oksazoliló-mer- kapto-octari etylu, 4-fenylo-5-o-bromofenylo-2-oksa- zolilo^merkapto-octan etylu^ 4-fenylo-5-m-brdmofe- nylo-2-oksazolilo-merkapto-octan etylu, 4-fenylo-5- 20 -p-broim6feinylb-2-oksazoldlo-merltó.ptio-'Octatn etylu,' 4-o-fefOmofenylo-5-fen ylo-2 -óksazolilo-merkapto- -octan etylu, 4^m-bromoferiylo-5^eiftyIo-2-oksa2óli- lo-merkapfó^octain etylu, 4-ip-ibrom6fenylo-5-feny- lo-2-oksazolilO-merkapto-octan etylu, 4,5-toiis-o- 25 -broniofenylo-2-oksazolilo-merkapto-octan etylu, 4,5-bis-rn43romoifenylo-2-oksazoliIo-merkapto- -octan etylu, 4,5-bis-p-bromofenylo-2-oksazol;ilo- - merkapto-octan etylu, 4-p-tolilo-5-p-bromofenylo- -2-oksazolilo-merkapto-octan etylu* 4-^p-bromo'feny- 30 lo-S-p^toMo^-oksazolilo-inerkapto-cctan etylu,. 4- -p-Chlorofenylo-5ip-.birOimofeinylo-2-cik!sazolilo- • merkapto-octan etylu, 4^p-ibromofenylo-5-p-chloro- fenylo-2-oksazolilo-merkapto-octan etylu, 4-fenylo- -5-p-jodofenylo-2-oksazolilo^merkapto-octan etylu, 35 ' 4-p-jodofienylo-5-fenylo-2-oksazolilo-^merk apto- octan etylu, 4,5-ibis-p-jodofenylo-2-oksazolilo-mer- kapto-octan etylu, 4-fenylo-5-p-tr6jfluoToetylofe- nylo-2-oks azolilo-merkapto -octan etylu, 4-p-trójflu- orometylo(feriylo-5-fenylo-2-oksazolilo-octan etylu 4,5-biis-p-tfÓjfluorofnetylofeai:ylo-2-oksazolilo- -mearikapto-oetan etylu, 4-£-trójflubrometylofenylo- -5-pf-k^lorofeiylo-2-oksazolHÓHmerkaptb-cfetan etylu, 4-p-chlo]xfenylo-5-.p-tr6jfluoróihetylófenylo- octan etylu, 4^enylo-5-p-hydroksyfenylo^2-oksazo^ lilo-mer^apto-octan etylu, , 4-p-hydroksyfenylo^5- -fenylo-2-oksazoiyo-merkapto-octan etylu, 495^bis- -p-ihydroksyfenylo-2-oksazolilo-merkapto-octan etylu, 4npHchloro(fenylor5-p-hydroksyfenylo-2-oksa- ^ zolilo-merkapto-octan etylu, 4-p-hydr"oksyfenylo-5- -p-chiorofenylo-2-oksazolilo-merkapto-octan etylu, 4-fenylo-5-o-metoksyfenylo-2-oksazolilo-merkap- to-octan etylu, 4-fenylo-5-mMmetoksyfenylo-2-oksa- zolilo-merkapto-octan etylu, 4-fenylo-5-p-metoksy- 55 fenylo-2-oksazoliloHmerkapto-oictan etylu, 4-onme- toksyfen yl etylu, 4-m7-metoksyfehylo-5-fenylo-2-oksazolilo- -merkapto-ootan etylu, 4-p-metoksyfenylo-5-feny- lo-2-oksazolilo-«ierkapto-octan etylu, 4,5nbis-o-me- 60 toksyfenylo-2-oksazolilo-merkapto-octan etylu, 4,5- -bis^m-metoksyfónylo-2 -olksazolilo-merkapto- -octan etylu, 4,5-bis-p-metoksyfenylo-2-oksazolilo- -merkapto-octan etylu, (temperatura topnienia 76°), 2-/4<,5-lb!i6Hp-metoksyfe^ 55 tó/^maslan etylu, 4-p-chlorofenylo-5-p-metoksyfe-79 513 25 26 nylo-2-oksazolilQ- ksyfenylo-5-o^<^lQrpfenylo-2-oksazolilo-merikaipto- -octan etylu, 4-p-metoksyfenylo-5-m-ehlorofenylo- -2-oksazolyl-rnerkapto-octan etylu, 4-p-metoksyfe- nylo -5-p-chlorofienylo-2-oksazolyl-merkapto-octan etylu, 4-fenylo-5-/3,4-dwumetoksyfenylo-2- oksazo- lyl-merkapto-octan etylu, 4-/3,4-dwumetoksyfeny- lo/-5-fenylo-2-oksazolyl-merkapto-octan etylu, 4,5- -bia/3,4-lyl-nierkajp- to-octan etylu (temperatura topnienia 103—105°), 4-p-chloro'fenylo-5-y3,4-dwumetoksyfe(nylo/-2-(ksa- zolyl-merkapto-octan etylu, 4-/3,4-dwumetoksy- £enyloy-5-p-chlorofenylo/-2-oksazolyl-rnerkapto- -octan etylu, 4-fenylo-5-/3,4-metyleno-dwuoksy- fenylo/-2-o,ksazolyl-merkapto-octan etylu, 4-/3,4nmetyleirio zolyl-merikapto-óctan etylu* 4,5-bis/3,4-metyleno- dwucdLsyfenylo/-2-oksazolyl-merkapto-octain etylu (temperatura topnienia 93—95°) 4-p-dhlorofienylo-5- -/3,4-roetylenodwuoksyfenylo/-2-oksazolyl-merkap- to-octan etylu, 4-/3i,4-metyleinodwuoksyfenylo/-5-o- -chlorofenylo-2-oksazolyl-merkaptto-octan etylu, 4-/ 3,4-rnetylenodwuoksyfenylo/-5-m-chIorofenylo- -2-oksazolyl-merkapto-octan etylu, 4-/3,4^metyleno- dwuoksyfenylo/-5-ip-chlorofenylo-2-dkBazolyl-mer- kapto-octan etylu (temperatura topnienia 118— 120°), 4-fenylo-5-p-metylmerkaptofenylo-2-oksazo- lyl-merkapto-octan etylu, 4-p-metylmerkaptofeny- lo-5-fenylo-2-olksazolyl-merkapto-octain etylu, 4,5- -bis-p-metylmerkaptofenylo-2-oksazolyl-merkapto- -octan etylu, 4-p-chlorofeiiylo-5^p-metylnierkapito- fenylo-2-oksazolyil-imerkapto-octan etylu, 4iP-metyl- merkaptofenyl-5-p-chlorofenylo-2-oksazolyl-mer- kapto-octan etylu, 4-fenylo*5HP-dwumetylaminofe- nyl-2-oksazolyl-merkapto-octan etylu, 4-p-dwume- tylaminofenylo-5-fenylo-2-oksaaolyl-merkapto- -octan etylu, 4,5-bis-p-dwumetylaminofenylo-2- -oksazolyl-merkapto-octan etylu, 4-p-chlorotfenylo- -5-p-diwumetylaminiofenylo-2-oksazolyl-m)erkapto- -octan etylu, 4-p-dwumetylam5itnofenylo-5-o-chloro- fenylo-2-oksa-zolyl-merkapto-octan etylu (tempera¬ tura topnienia 95^07°), 4-p-dwumetyloaininofeny- lo-S-m-cnlarofenylo-^-oksazolyl-merkapto-octan etylu, 4-.p^wumetylaminofenylo-5-pT<:hlororenylo- -2-oksazolyl-merkap(to-octan etylu, (temperatura topnienia 106—107°), 4-fenylo-5-p-nitrofenylo-2- -oksazolyl-merkapto-octan etylu, 4-p-nitrofenylo- -5-fenylo-2-o!ksazolyl-merkapto-octan etylu, 4,5-bis- -p-nitrofenylo-2-oksazoly 1-merkapto-octain etylu, 4-p-chlorofenylo-5-p-ni-troIenylo-2-oksaxolyi-mer- kapto-octan etylu, 4^p-nitrofenylo-5-p-chlorofeny- lo-2-oksazolyl-merkapto-octan etylu, 4-fenylo-5-p- -aminofenylo-2-oksazolyi-merkapto-octan etylu, 4- -p-aminofenylo-5-fenylo-2-oksazolyl-merkapto- -octan etylu, 4,5^bis-p-airiinofenylo-2-oksazolyl- -merkapto-octan etylu, 4-p-dilorofenylo-5-p-aini- nofenylo-2-oksazolyl-merkapto-octan etylu, 4^p- -aminofenyl-5-p-chlorofenylo-2-oksazolyl- -merkapto-octan etylu. b) 19,5 g 4,5-dwufenylo-2-oksazolyl-merkapto~ -octanu etylu ogrzewa sie do wrzenia, mieszajac, przez 2 godziny, w 200 ml etanolu z 25 g wegla¬ nu potasu.Mieszanine reakcyjna odparowuje sie, pozosta¬ losc zadaje woda i warstwe wodna ekstrahuje sie eterem. Nastepnie warstwe wodna zakwasza sie kwasem solnym do pH 6, przerabia iak zwykle i. otrzymuje sie kwas 4,5-dwufenylo-2-oksazolyl- 5 -merkaptanowy, temperatura topnienia 137—138° (heksan/octan etylu), sol sodowa temperatura top¬ nienia 270—272°. Analogicznie poprzez zmydlenie odpowiednich estrów otrzymuje sie: kwas 2-/4,5-dwufenylo-2-oksazolyl-merkapto/- !0 -propionowy (temperatura topnienia 89—91°), kwas 2-/4,5-dwufenylo-2-oksazolyl-merkapto/-majslowy (temperatura topnienia 123—124°), kwas 2-4,5-^dwu- fenylo-2-o/ksazolyl-merkapto/-2-metylopro!plionowy (temperatura topnienia 118—120% kwas 3-/4,5- 15 -dwufenylo-2-olksazólyl-merkapW^apionowy (temperatura topnienia 133—137°), kwas 4-/4,5- -dwufenylo-2-oksazolyl-merkapitoi/-maslowy (tem¬ peratura topnienia 94—96°), kwas 7-/445-dwufeny- lo-2-oksazolyl-merkapto/-iheptanowy (temperatura 20 topnienia 68°), kwas 4-fenylo-5-p4oitto-2-oksaizo- lyl-merkapto-octowy, kwas 4-p-tolilo-5-fenylo-2- -oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4*5-bis-p-tolilo- -2-oksazolyl-merkapto-octowy (temperatura topnie¬ nia 142—144°), kwas 2-/4,5-bis-p-tolilo-2-oksazolyl- 25 -merkaptoZ-maslowy, kwas 4,5-ibis-p-izopropyIfe- nylo-2-oksazolyl^rn^rkapto-octowy -(temperatura topnienia 76—78°), kwas 4-fenylo-5-o-iluorofenylo- -2-oksazolyl-rnerkapto-octowy, kwas 4rfenylo- -5-in-fluorofenylo-2-oil^azolyl7merkapto-octowy, 30 kwas 4-fenylo-5-p-fluorofenylo-2-oksazolyl-rner- kapto-octowy, kwas 4-o-fluorofenylo-5-fenylo-2- -oksazolyl-merkapto-?octqwy, kwas 4-m-fluorofeny- lo-5-fenylo-2-oksazolyl-metkapto-octowy, kwas 4- -p-fluorofenylo-5-fenylo-2-oksazolyl-merkapto- 35 -octowy, kwas 4*5-bis-o-i31uorofenylo-2-oksazolyl- -merkapto-octowy, kwas 4,5-bisHm-fluorofenylo-2- -oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4,5-bis-p-fluoro- fenylo-2-oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4-p-to- lylo-5-p-fluorofeinylo-2^oksazolyl-merkapto- 40 -octowy, kwas 4-p-fluorofenylo-5-p-tolilo-2-oksazo- lilo-rnerkapto-octowy, kwas 4-fenylo-5-o-chlorofe- nylo-2-oksozolyl-merkapto-octowy, kwas 4-fenylo- -5-m-chloro'fenylo-2-oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4-fenylo-5ip-cliloro£enylo-2-oksazolyl-mer- 45 kapto-octowy, kwas 4-o-chlorofenylo-5-fenylo-2- -oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4-m-clilorofeaiy- lo-5-fenylo-2-oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4- -p-ohlorofenylo-5-fenylo-2-oksazolyl-merkapto- -octowy, kwas 4,5-bis-o-chloroienylo-2-oksazolyl- 50 -rnerkapto-octowy (temperatura topnienia 97—99°), 4,5^bis-in-ohlorc4enylo-2-oksaz<)lyl-anerkapto- octowy (temperatura topnienia 114-^-115°), kwas 4,5-bds-p-chlorofenylo-^-oksazolyl-roeEkapto- -octowy (temperatura topnienia 151—158°), kwas 55 2-/4(,5-bis-p-chlorQf€nylo-2-oksazolyl^merkapto- -propionowy (temperatura topnienia 138—140°), kwas 3-/4y5-bis^)-chlorofeDiylo-2-oksazolyl-merkap- to/-propionowy, kwas 2-/4,5-bis-p-chlorofenylo-2- -oksazolyl-merkapto/-rnaslowy (temperatura top- 60 nienia 130—132°), kwas 4-p-tolilo-5-p-chlorofeny- lo-2-oksazolylHmerkapto-octowy, kwas 4-p-chloro- fenylo-5-p-toliilo-2-oksazolyl-merkapto* 4-p-fluorofenylo-5-chlopofenylo-2-oksazoly 1- -merkapto-octowy, kwas 4-p-cniorofienylo^5-p-flu- 65 orofenylo-2-oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4-79 513 27 28 -fenylo-5-o^bromofenylo-2-oksaz0lyl-merkapto- -octowy, kwas 4-fenylo-5-mHbromofenylo-2-oksa- zolyl^merkapto-octowy, kwas 4-fenylo-5-p-bromo- fenylo-2-oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4-o-bro- mofenylo-5-feinylo-2-Oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4-mnbromoifenylo-5-fenylo-2-oksazolyl-mer- kapto-octowy, kwas 4-p-broffnofenylo-5-fenylo-2- -oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4,5-bis-o-bromo- fenylo-2-oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4,5-bis- -m-bromofenylo-2-oksazolyl-merkapto-octówy, kwas 4,5-bis-p-bromofenylo-2-oksazolyl-merkapto- -octowy (temperatura topnienia 168—170°), kwas 4-p-toli!lo-5-p-ibro(mofenylo-2-oksazl(lyl-rnerkapto- -octbwy, kwas 4-p-ibrc*nofenylOi-5-p-tolilo-2-o(ksa- zolyl-merkapto-oebowy, kwas 4-p-chlorofenylo-5- -p-bromofenylo-2-oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4-p-broanofeaiyló-5ip-^hIoix)-fenylo^2-oiksazolyl- merkapto-octowy, kwas 4-fenylo-5-p-jodofemylo- -2-oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4-p-jodofeny- lo-5«fenylo^)ksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4,5- -bis-p-jodofenylo-2-oks azolyl-merkapto-octowy, kwas 4-fenylo-5-p-trójiluorometylofenylo-2-oksa- zolyl-merkapto-octowy, kwas 4-p-tr6jtfluoroimetylo- fenylo-5-fenylo-2-oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4y5-ibis-p-tr6jfluoronietylo!fenylo-2-oiksazolyl- -merkapto-octowy, kwas 4-p-trójfluoroimetylofeny- lo-5-p^Moro£enylo-2-oksaz0lyl-merikapto^ kwas 4^p-cMo-rofenylo^51p-trójfluoroimetylCKfenylo- -2-oksazoIyl-merkapto-octowy, kwas 4-fenylo-5-p- -hydroksyfenylo-2-oksazolyl-TO)erkapto-ootowy, kwas 4-p-ihydroksyfenylo-5-fenylo-2-oksazo(lyl- merkapto-octowy, kwas 4,5-lbis-p-hydroksyfenylo- -2^oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4-p-chlorofe- nylo-5-p-hydxoksyfenylo-2-olksazoilyl-merkapto- -octowy, kwas 4-p-hydroksyfenylo-5-p-chlorofeny- lo-2-oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4-fenylo-5- -o-metoksyfenylo-2-oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4-fenylo-5-'m-metoksyfenylo-2-oksazolyl-mer- kapto-octowy, kwas 4-fenylo-5-p-metoksyfenylo-2- -oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4-o-metoksy- fenylo-5-fenylo-2-oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4-m-metoksyfenylo-5-fenylo-2-oksazolyl -merkapto-octówy, kwas 4-p-metoksyfenylo-. -5-fenylo-2-oksazolyl-merkapto-octowy *: (temperatura topnienia 153—154°), kwas 4,5-bis-o- -metoksyfenylo-2-oksazolyl*-merkapto-octowy (temperatura topnienia 110—112°), kwas 4,5- -bis-m-rnetoksyfenylo-2-oksazolyl-merkapto-octo- wy, sól cykloheksyloaminowa (temperatura top¬ nienia 95—08°), kwas 4^bis-p-metoksyfenylo-2- -oksazolyl-merkapto-octowy (temperatura topnienia 140—141°), kwas 2-/4y54is-p-metoksyfenylo-2-oksa- zolyl-merkapto/-maslowy, Ikwas 4-p-chlorofenylo- -5-p-metoksyfenylo-2-Q^a20lyl-merlkapto-octO(wy, kwas 4-p-metoksyfenylo-5-o-dhlorofenylo-2-oksazo- lyl-merkapto^octowy (temperatura topnienia 136— 137°), kwas 4-p-metoksyfenylo-5-m-chlorofenylo^ -2-oksazolyl-merkapito-octowy, kwas' 4-p-metoksy- -fenylo-5-p-chlorofenylo-2-oksazolyl-merkapto- -octowy, kwas 4-fenylo-5-/3,4-dwumetoksyfeny- lo/-2-oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4-/3,4-dwu- metoksyfenylo/-5-fenylo-2-oksazolyl-merkapto^ -octowy, kwas 4,5-bis-/3,4- -oksazolyl-merkapto-octowy (temperatura topnienia 118—120°), kwas 4-p-cMoroifeiiylo-5-/3,4-dwumeto- ksyfenylo/-2-oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4-/3, 4-dwumetoksyfenylo/-5-p^chlorofenylo-2-oksazo- lyl-merkapto-octowy, kwas 4-fenylo-5-/3,4-metyle- nodwuoksyfenylo/-2-oksazolyl-merkapto-óctowy, 5 kwas 4-/3,4-metylenodwuoksyfenylo/-5-fenylo-2- -oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4,5-bis-/3,4-me- tylenoidwuoksyfenylo/-2-oksazolyl-merkapto - -octowy (temperatura topnienia 143—145°), kwas 4-p-chlorofenylo-5-/3,4-metylenodwuoksyfenylo/- -2-oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4-/3,4-metyle- nodwuoksyfenylo/-5-o-chIoa:ofenylo-2-oksazolyl- -merkapto-octowy, kwas 4-/3,4-metyleino^dwuoksy- fenylo/-5-m-chlorofenylo-2-oiksazolyl-merkapto- -octowy, kwas 4-/3,4-metylenodwuoksyfenylo/-5-p- -chlorofenylo-2-oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4-fenylo-5-p-metylomerkaptofenylo-2-oksazolyl- -merkapto-octowy, kwas 4-p-metylomerkaptofeny- lo-5-fenylo-2-olksazolyl-merkapto-octowy, 4,5-bis- -p-metylomerkaptofenylo - 2 - oksazoly1-merkapto- -octowy, kwas 4-p-chlorofenylo-5-p-metyloimer- kaptofenylo-2-oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4- -p-rnetylomerkaptofenylo-5-p-chlorofenylo-2-oksa- zolyl-merkapto-octowy, kwas 4-fenylo-5-p^dwume- tyloaminofenylo-2-oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4-p-dwumetyloaminofenylo-5-ienylo- -2-oksazolyl-merkapto-octowy (temperatura topnienia 128—130°), kwas 4,5-bis-p-dwume- tyloaminofenylo-2-oksazolyl-merkapto- -octowy, kwas 4-p-dwumetyloaminoienylo- -5-o-chlorofenylo-2-oksazolyl-merkapto-octowy, s61 cykloneksylaminowa (temperatura topnienia 154—150°), kwas 4-p-dwumetyloaminofenylo-5-m- - chlorofenylo-2-oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4-pHdwumetyloaminofenylo-5- -oksazolyl-merkapto-octowy (temperatura topnienia 130—132°), kwas 4-fenylo-5-p-nitrofenylo-2-oksazo- lyl-merkapto-octowy, 4-p-nitrofenylo-5-fenylo-2- -oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4,5-bis-p-nitro- fenylo-2-olksazolyl-imerkapto-octowy, kwas 4-p- -chloroienylo-5-nitrofenylo-2-oksazolyl-mer- kapto-octowy, kwas 4-p-nitrofenylo-5^p^chloro- fenylo-2-oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4-fenylo- -5-aminofenylo-2-oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4-aminofenylo-5-fenylo-2-oksazolyl-merkapto- -octowy, kwas 4,5-bis-p-amijnofenylo-2-oksazolyl- -merkapto-octowy, kwas 4-p-chlorofenylo-5-p-ami- nofenylo-2-oksazolyl-merkapto-octowy, kwas 4-p- - amiinofenylo-5-p-ehlorofenylo-2^oksazolyl- -merkapto-octowy. c) 1 g 4,5-dwuflenylo-2-oksazolyl-merkapto-octa- nu etylu ogrzewa sie, mieszajac, 90 minut w 10 ml 15%-owego kwasu solnego w temperaturze 50°.Ochladza sie, przerabia jak normalnie i otrzymuje sie kwas 4,5Hdwufenylo-2-oksazolyl-merkapto-octo- wy (temperatura topnienia 137—138°); W podobny sposób mozna zmydlic do kwasów o wzorze 1 (R* = COOH) pozostale estry o wzorze 1 (R1 = ze- stryfikowana grupa karboksylowa).Przyklad II. a) 2,65 g NaH zawieszono w 200 ml DMF. Porcjami dodaje sie, mieszajac, 26,9 g 2-merkapto-4,5-dwufenylotiazolu (temperatu¬ ra topnienia 219°), otrzymany z l,2-dwufenylo-3- -chloro-etanonu i dwutiokarbamiinianu amonu w etanolu, po czym miesza sie dalsze 1,5 godziny w temperaturze pokojowej', wkrapla nastepnie 15 20 25 30 35 40 45 50 55 6079 513 29 30 18,5 g bromooctanu etylu w 30 ml DMF do roz¬ tworu reakcyjnego, miesza sie calosc przez dalsze 8 godzin w temperaturze 80°, wylewa sie calosc na wode z lodem, przerabia jak normalnie i otrzy¬ muje 4,5jdwufenylo-2-tiazolilo-merkapto-octan ety- 5 lu w formie oleju. Analogicznie otrzymuje sie za pomoca reakcji z odpowiednimi pochodnymi kwa¬ sów chlorowco-tluszczowych .ponizsze zwiazki: 2-/4rf5Hdwufenylo-2-tiazolilo-merkapto/-2-metylo- -propionian etylu, 4-/4,5-dwufenylo-2-tiazolilo-mer- 10 ka,pto/-maslan etylu, ester etylowy kwasu 7-/^,5- -dwufenylo-2-tiazolilo-merkapto/-heptanowego.Analogicznie otrzymuje sie z ponizszych zwiazków: 2-merkapto-4-fenylo-5-p^tolilo-tiazolu, 2-merkapto- -4-p-tolilo-5-fenylo-tiazolu (temperatura topnienia 15 203—205°), 2-merkapto-4,5-bisnP-tolilo-tiazolu, 2- -merkapto-4,5-bis-p-izopropylofenylo-tiazolu, 2-imerkE pto-4-iemylo-5-p-fluorofenylontiazolu, 2-merkapto-4-p-fluorofenylo-5-fenylo-tiazo- lu, 2-merkapto-4,5-bis-p-fluorofenylo-tia- 20 zolu, 2-merkapto-4-p-tolilo-5-p-fluoro- fenylo-tiazolu, 2-merkapto-4-p-fluorofenylo-5-p- -tolilo-tiazolu, 2-mjerkapto-4-fenylo-5-p-chlo- rofenylo-tiazolu, 2-merkapto-4-p-chlorofenylo-5- -fenylo-tiazolu, 2-merkapto-4,5-bis-p-chlorofenylo- 25 -tiazolu (temperatura topnienia 245—250°), 2-mer- kapto-4-p-tolilo-5-p-chlorofeinylo-tiazolu, 2-merkap- to-4-p-chloroflenylo-5np-toiilo-tiazolu, 2-merkapto- -4-p-fluorofenylo-5-p-chlorofenylo-tiazolu, 2-mer- kapto-4-ip-ohlorofenylo-5^p-fluorofenylo-tiazolu, 2- 30 -merkapto-4-fenylo-5-p-bromofenylo-tiazolu, 2-mer- kapto-4-p-bromofenylo-5-fenylo-tiazolu, 2-merkap- to-4,54is-p-bromofenylo-itiazolu, 2-merkapto-4-p- -tolilo-5-p-bromoienylo-tiazolu, 2-merkapto-4-p- -bromofenylo-5-p-tohlo-tiazoru, 2-merkapto-4-p- 35 -chlorofenylo-5-p-bromofenylo-tiazolu* 2-merkapto- -4-(p-bromofenylo-5-p-chlorofehylo-tiazolu, 2-mer- kapto-4-fenylo-5-p-trójfluórometylofenylo-tiazolu, 2-merkapto-4-p-trójfluorometylofenylo-5-fenylo- -tiazolu, 2-merkapto-4,5-bis-p-trójiluorometylofeny- 4° lo-tiazolu, 2-merkapto-4-p-tr6J!fluorometylofenylo- -5np-ehlorofenylo-tiazolu, 2-merkaipto-4-p-chloro- fenylo-5-p-trójfluorometylofenylo-tiazolu, 2-mer- kapto-4-fenylo-5ip-hydroksyfenylo-tiazolu, 2-mer¬ kapto-4-pHhydrqksyfenylOTtiazolui, 2Hmerkapto-4,5- 45 -bis-p-hydrólksyfenylo-tiazolu, 2-merkapto-4-p- -chlorofenylo-5-p-hydroksyfenylo-tiazolu, 2-mer- kapto-4-p-hydroksyfenylo-5-/p-JChlorofenylo-tiazolu, 2-merkajpto-4-fenylo-5-p-metoiksyfenylo-tiazolu, 2- merka!pto-4-p-metoksyfenyló-5-fenylo^tiazolu, 2- 50 -merkapto-4,5-bis-p-metoksyfenylo-tiazolu, 2-mer- kapto-4-p-chlorofenylo-5-p-metoksyfenylo-tiazolu, 2-merkapto-4-p-metoksyfenylo-5-p-chlorofenylo- -tiazolu. 2-merkapto-4-fenylo-5-/3,4-dwumetoksy- fenylo/-tiazolu, 2-merkapto-4-/3,4-dwumetoksy-fe- 55 nylo/-5-fenylo-tiazolu, 2-merkapto-4,5-bis-/3,4-dwu- metoksyfenylo/-tiazolu, 2-merkapto-4-p-chlorofe- nylo-5-/3,4-dwumetoksyfenylo/-tiazolu, 2-merkapto- -4-/3^4^dwumetoiksyfeinylo/-5-p-ohlorofenylo-tiaizo- lu, 2-merkapto-4-fenyloT5-/3,4-metylenodwuoksyle- 6o nyloMiazolu, 2^merkapto-4-/3,4^metylenodwuoksy- fenylo/-5-fenylo-tiazolu, 2-merkapto-4,5-bis-/3,4- -metylenodwuoksyfenyloMiazolu, 2-merkapto-4-p- -chlorofenylo-5-/3,4-metylenodwuoksyfenylo/- tiazolu, 2-merkapto-4-/3,4-metylenodwuiOiksyfenylo/- 65 -5-p-ohlorofenylo-tiazolu, 2-merkapto-4-fenylo-5 -p - - metylomerkaptofenylo-tiazolu, 2-merkapto-4-p- -metylmerkaptofenylo-5-fenylo -tiazolu, 2-merkapto- -4,5-biis-p-metylamerkaptofenylo-tiazolu, 2-merkap- tó-4-p-chlorofenylo-5-p^metylomerkaptofenylo- - tiazolu, 2-merkapto-4-p-metylomerkaptofenylo-5- -p-chlorofenylo-tiazolu, 2-merkapto-4-fenylo-5-p- - dwumetyloaminofenylo-tiazolui, 2-merkapto-4-p- -dwumetylaminofenylo-5-fenylo-tiazolu, 2-merkap¬ to-4,5-bis-p-dwumetylaminafenylo-tiazolu, 2-mer¬ kapto-4-p-chlorofenylo-»5-pHdwumetylamiinofenylo - -tiazolu, 2-merkapto-4-p-dwumetyloaminofenylo-5- -iP-chloroffenylo-tiazolu, 2-merkapto-4^fenyló^5-p- nitrofenylo-tiazolu, 2-merkapto-4-p-mitfofenylo-5- -fenylo-tiazolu, 2-merkapto-4,5-bis-p-nitrofenylo- - tiazolu, 2-merkapto-4-p-ahlorofenylo-5ip-nitrofe- nylo-tiazolu, 2-merkapto-4-p-riitrofenylo-5-p-chlo- rofenylo-tiazolu, 2-merkapto-4-feinylo-5-p-amino- fenylo-tiazolu, 2-merkapto-4-p-aminofanylo-5-feny- lo-tiazolu, 2-meifcapto-4B5-bis-p-aminofenylo-tiazo- lu, 2-merkapto-4-p-chlorofenylo-5-p-aminofenylo- -tiazolu, 2-merkapto-4-p-aminofenylo-5-p-ohlorofe- nylp-tiazolu, za pomoca reakcji z odpowiednimi pochodnymi kwasów chiorowco-tluszczowyeh po¬ nizsze zwiazki: 4-fenylo-5-p-tolilo-2-tiazolilo-merkapto-octan etylu, 4-p-tólilo-5-feaiylo-2-tiazolila-meTkapt»^tan etylu (temperatura topnienia 67^69°), 4^5-bis-p-toinó-i- -tiazolilo-merkapto-octan etylu, 4,5- lofenylo-2-tiazolyl-merkapto-octan etylu, 4-fenylo- -5-p-fluorofenylo-2-tiazolyl-meiJkapto-octan etylu, 4-p-fluorofenylo-5-fenylo-2-tiazolyl- -merkapto-octan etylu, 4,5-bis-p-fluorofe- nylo-2-tiazolyl-merkapto-octan etylu, 4-p-tolilo-5-p-fluorofenylo-2-tiazolyl-merkap- to-octan etylui, 4-p-fluorofenylo-5-p-tolilo-2-tiazo- lyl-merkapto-octan etylu, 4-fenylo-5-p-chlorofeny- lo-2-tiazolyl-merkapto-octain etylu, 4-p-chlorofeny- lo-5-fenylo-2-tiazolyl-merkaipto-octan etylu, 4,5-bis- -chlorofenylo-2-tiazolyl-merka(pto-octan etylu (tem¬ peratura topnienia 90—91°), 2-/4,5-ibis-p-chlorofe- nylo-2-tiazolyl-merkapto/-propionian etylu, 2-/4,5- -bis-p-chlorofenylo-2-.tiazolyl-merkapW-maslan etylu, 4-p-tolilo-5-p-chlorofenylo-2-tiazolyl-mer- kapto-octan etylu, 4-p-chlorofenylo-5-p-tolilo-2- -tiazolyl-merkaipto-octan etylu, 4-p-fluorofenylo-5- -p-chlorofenylo-2-tiazolyl-merkapto-octan etylu, 4- -p-chlorofenylo-5-p-fluorofenylo-2-tiazolyl-mer- kapto-octan etylu, 4-fenylQ-5-p-bromofenylo-2-tia- zolyl-merkapto-octan etylu, 4-p-bromofenylo-5-fe- nylo-2-tiazolyl-merkapto-octan etylu, 4,5-bis-p-bro- mofenylo-2-tiazolyl-merkapto-octan etylu, 4-p-toli- lo-5-p-bromofenylo-2-tiazolyl-merkapto-octan etylu, 4-p-bromofenylo-5-tohlo-2-tiazolyl-merkapto- octan etylui, 4-p-cmorofenylo-5-p-bromofenylo-2- tiazolyl-merkapto-octan etylu, 4-fenylo-5-p-trój- fluorometylofenylo-2-tiazolyl-merkapto-octan etylu, 4-p-trójfluorometylofenylo-5-fenylo-2-tiazpiyl- ^merkapto-octan etylu, 4,5-(bis-p-trójifluQrometylo- fenylo-2-tiazolyl-merkapto-ootan etylu, 4-p-trój- fluoromety]ofenylo-5-p-ohlorofenylo-2-tiazolyl- -merikapto-octan etylu, 4-p-chlorofenylo-5-trójflu- orometylofenylo-2-tiazolyl-merkapto-octan etylu, 4-fenylo-5-p-hydroksyfenylo-2-tiazolyl-merkapto- -octan etylu, 4-ip-hydroksyfenylo-5-fe(nylo-2- 31 32 lyl-merkapto-octan etylu, 4,5-bis-p-hyidroksyfenylo- -2-tiazolyl-merkapto-octan etylu, 4-p-chlorofenylo- -5-p4aydrc&syfenylo-2-tiazolyl-merkapto-octan etylu, 4-p-hydroksyfenylo-5-p-chlorofenylo-2-tiazo- lyl-merkapto-octan etylu, 4-fenylo-5-p-metoksyfe- 5 nylo-2-tiazolyl-merkapto-octan etylu, 4-p-metoksy- fenylo-5-fenylo-2-tiaziQlyl-merkapto-oetan etylu, 4,5-bis-p-metaksyfenylQ-2-tiazolyl-merkapto-octa(n etylu, 4-p-chLorofenylo-5-ip-metoiksyfenylo-2-tiazo- lyl-merkapto-octan etylu, 4-p-metoksyfenylo-5-p- 10 -chlorofenylO'-2-tiazolyl-merkapto-octan etylu, 4- -fenylo-5-/3,4-dwumetoksyfenylo/-2-tiazolylMmer- kapto-octan etylu, 4-/3,4-dwumetoksyfenylo/-5-fe- nylo-2-tiazolyl-merkapto-octan etylu, 4,5-bis-/3,4- -dwunietoksyfenylo/-2-tiazolyl-merkapto-octan 15 etylu, 4-p-chlorofenylo-5-/3,4-dwumetoksyfenylo- -/-2-tiazolyl-merkapto-octan etylu, 4-/3,4- -dwumeto!ksyfenylo/-5-p-chlorofenylo-2-tiazolyl- -merkapto-octan etylu, 4-fenylo-5-/3,4-mety- lenodwuoksyfenylo/-2-tiazQlyl-merkapto-octan 20 etylu, 4-/3,4-metylenodwuoksyfenylq/-5- -fenylo-2-tiazolyl-merkapto-actan etylu, 4,5-bis-/3,4-metylenodwuoksyfenylo/-2-tiazo- lyl-merkapto-octan etylu, 4-p-chlorofenylo-5-/3,4- -'meityle^odiwuok;syfenylo/^2-!tLazalylHm€rkapto-octan 25 etylu, 4-/3,4-metylenodwuoksyfenylo/-5-p-chlorofe- nylQ-2-tiazolyl-merkapto-QCtan etylu, 4-fenylo-5-p- -metylmerkaiptc4enylo-2-tiaizx)lyl-merkapto-octan etylu, 4-p-metylmerkaptofenylo-5-fenylo-2-tiazolyl- -merkapto-octan etylu, 4,5-bijs-p-meitylmerkaptoife- 30 nylo-2-tiazolyl-merkapto-octan etylu, 4-p-chloro- fenylo-5-p-metylinerkapito-fienylO'-2-tiazolyl- -merkapto-octan etylu, 4-p-metylmerkaptofenylo- -5-p-chlorofeinylo-2-tiazoilyl-merkapto-octan etylu, 4-fenylo-5-p-dwuimetyloainiinofenylo-2-tiazolyl- 35 -merkapto-octan etylu, 4-p-dwumetylaminafenylo- -5-fenyla-2-tiazolyl-merkapto-octan etylu, 4,5-bis- -p-d\^^iInetylanlilnofenylo-2-tiazolyl-me^kapto- -octan. etylu, 4-p-chlorofenylo-5-p-dwumetylami- nofenylo-2-tiazolyl-nierkapto-octan etylu, 4-p-dwu- 40 metylaminofenyla-.5Tp-chlQrofenylo-2-tiazoiyl- -merkaipto-octan etylu, 4-fenylo-5-p-nitrofenylo-2- -tiazolyl-merkapto-octan etylu, 4-p-nitrofenylo-5- -i;enylo-2-tiazolyl-merkapto-octan etylu, 4,5-biis-p-nitrofenylo-2-tiazolyl-merkapto-octan 45 etylu, 4-p-chloro£enylo-5-p-nitrofenylo-2-tiazolyl- -merkaipto-octain etylu, 4-p-nitrofenylo-5-p-chloro- fenylo-2-tiazolyl-merkapto-octan etylu, 4-fenylo-5- -p-aminofenylo-2-tiazolyl-merkapto-octan etylu, 4-p-aminofenylo-5-fenylo-2-tiazolyl-merkapto- »o -octan etylu, 4,5-bis-p-aminofenylo-2-tiazolyl- -merkapto-octan etylu, 4-p-ehlorofanylo-5-p-ami- nofenylo-2-tiazolyl-.merkapto-octan etylu, 4-p-ami- nofenylo-5-p-chlorofenylo-2-tiazolyl-merkapto- -octanetylu, 55 b) 25 g 4,5-dwufenylo-2-tiazolyl-merkapto-octa- nu etylu rozpuszcza sie w 250 ml etanolu. Dodaje sie nastepnie 12 g K2C03, ogrzewa sie do wrzenia przez 15 godzin, odparowuje do sucha, rozpuszcza 60 osad w wodzie-, warstwe wodna myje sie eterem, ustawia pH na 5, przerabia nastepnie normalnym * sposobem i otrzymuje sie kwas 495-dwufenylo-2- -tiazolyl-merkapto-octowy, temperatura topnienia 133—134° (octan etylu). Analogicznie otrzymuje sie 65 poprzez zmydlenie odpowiednich estrów nastepu¬ jace kwasy: 2-/4i,i5-dwuifenylo-2-tiazolyl-merkapto-/-2-metylo- -propionowy, temperatura topnienia 148—149°, 4- -/4,5-dwufenylo-2-tiazolyl-merkapto/-maslowy (temperatura topnienia 115—116°), 7-/4,5-dwu- fenylo-2-tiazolyl-merkapto/-heptanowy (tem¬ peratura topnienia 79|—80°), 4-fenylo-5-p- -tolilo-2-tiazolyl-merkapto-octowy, 4-p- -tolilo-5-fenylo-2--tiazolyl^merkapto- -octowy (temperatura topnienia 208—210°), 4,5-bis-p-tolilo-2-tiazolyl-merkapto-octowy, 4,5-bis- -p-izopropylofenylo-2-tiazolyl-merkapto-octowy, 4-fenylo-5-p-fluorofenylo-2-tiazolyl-merkapto- -oetawy, 4-p-fluorofenylo-5-fenylo-2-tiazolyl- -merkapto-octowy (temiperatura topnienia 142— 144°), 4,5-bis-p-fluoro'fenylo-2-tiazolyl-merkapto- -octowy, 4-p-tolilo-5-p-fluorofenylo-2-tiazolyl-mer- kapto-octowy, 4-p-fluorofenylo-5-p-tolilo-2-tiazolyl- -merkapto-octowy, 4-fenylo-5-p-chlorofenylo-2-tia- zolyl-merkapto-octowy, 4-p-chlorofenylo-5-fenylo- -2-tiazolyl-merkapto-octowy, 4,5-bis^p-chlorofenylo- -2-tiazolyl-merkapto-octowy (temperatura topnie¬ nia 144—146°), 2-/4,5-bis-p-chlorofenylo-2-tiazolyl- -merkapto/-propionowy (temperatura topnienia 158 —160°), 2-/4,5-bis-p-chlorofenylo-2-tiazolyl-merkap- to/-maslowy, 4-p-tolilo-5-[p-chloro|enylo-2-tiazc*lyl- -merkapto-octowy, 4-p-chlorofenylo-5-p-tolilo-2- -tiazolyl-merkaipto-octowy, 4-p-fluorofeaylo-5-p- -chlorofenylo-2-tiazolyl-merkapto-Qct.Qwy, 4-p-chlo- rofenylo-5-p-nuorofenylQ-2-tiazolyl-merkaptQ- -octowy* 4-fenylo-5-p-bromofenylo-2-tiazolyl-mer- kapto-octowy, 4-p-bromofenylo-5-fenylo-2-tiazolyl- -merkapto-octowy, 4,5Tbis-p-bromofenylo-2-tiazolyl- . -merkaipto-octowy, • 4-p-tolilo-5-p-bromofenylo-2- -tiazolyl-merkapto-octowy, 4-p-bromofenylo-5-p- -tolilo^2-tiazalyl-merkapto-octowy, 4-p-chlorofeny- lo-5-p-bromofenylo-2-tiazolyl-merkapto-octowy, 4- -p-bromofenylo-5-p-chlorofenylo-2-tiazplyl- -merkapito-octowy, , 4-fenyloj5-p-Lrójfluorometylofe- nylo-2-tiazolyl-merkapto-octowy, 4-p-trójfluorome- tylofenylo-5-fenylo-2-tiazolyl-merkapto-octowy, 4,5- -bis-p-trójfluorometylofenylo^-tiazolyl-merkajpto- -octowy, 4-p-trójfluorometylofenylo-5-p-c!hlorofe- nylo-2-tiazolyl-merkapto-octowy, 4-p-chlorofenylo- -5-p-trójfluoromietylofenylo-2-tiazolyl-me^kapto- -octowy, 4-fenylo-5-p-hydrcteyfenylQ-2-tiazoilyl- -merkapto-octowy, 4-p-hydroksyfenylo-5-fenylo-2- -tiazolyl-merkapto-octowy, 4,5-bis-p-hydroksyfeny- lo-2-tiazolyl-merkaptQ-octowy, 4-p-chlorofenylo-5- -p-hydroksyfenylo-2-tiazolyl-merkapto-octowy, 4-p-hydroiksyfenylo-5-p-chlorofenylo-2-tiazolyl- merkapfo -octowy, 4-fenylo-5-p-metoksyfenylo -2- -tiazolyl-merkapto-octowy, 4-p-metoksyfenylo-5- -fenylo-2-tiazolyl-merkapto-octowy, 4,5-bis-p-meto- ksyfenylo-2-tiazolyl-merkapto-octowy, 4-p-chloro- fenylo-5-p-metoksyfenylo-2-tiazolyl-merkapto- -octowy, 4-p-metoksyfenylo-5-p-chlorofenylo-2-tia- zolyl-merkapto-octowy, 4-fenylo-5-/3,4-dwumeto- ksyfenylo/-2-tiazolyl-merkapto-octowy, 4-/3,4-dwu- metoksyfenylo/-5-fenylo-2-tiazolyl-merkaprto- -octowy, 4-5-bis-/3,4-dwumetoksyfenylo/-2-tiazolyl- -merkapto-octowy, 4-p-chlorofenylo-5-/3,4-dwume- toksyfenylo/-2-tiazolyl-merkapto-octowy, 4-/3„4-dwumetoksyfenylo/-5-p-chlorofenylo-2-33 79 513 34 -tiazolyl-merkapto-octowy, 4-fenylo-5-/3,4- -metyleno-dwuoksyfenylo/-2-tiazolyl-merkapto- -octowy, 4-/3,4-metylenodwuoksyfenylo/-5- -fenyió-2-tiazoIyl-merkapto-octowy, 4,5-bis- -/3,4-metylenodwubksyfenylo/-2-tiazolyl- -merkajJto-octowy, 4-p-chlorofenyló-5- -/3,4-metylenodwUóksyfenyIo/-2-tiazolyl- -merkapto-octowy, 4-/3(,4-mietylenodwuok5yfenyl(/- -5-p-chlorofenylo- 2-'tiazoly1-nrerkapto-oc towy!, 4- -fenylo-5-p-mietylomeikaptofenylo-2-tiazolyl- -merkapto-octowy, 4-p-metylomerkaptofenylo-5-fe- nylo-2-tiazolyl-merkapto-octowy, 4,5-bis-p-metylo- merkaptofenylo-2-tiazolyl-merkapto-octowy, 4-p- -chlorpfenylo-5-p-metylomerkaptofeliylp^ -tiazolyl-merikapto-octowy, 4-.p-metyiiiierk^iptof^riy- lo-5-p-chlorofeinyIo-2-tiazolyl-merkapto-oicto-wy, 4-fenyló-5-p-'dwumetylO'amiinofenylo-2-tiazolyl- -merkapto -octowy, 4-p-dwumetyloaminofenylo-5- -fenylo-2-tiazolyl-merkapto-octowy, 4,5-bis-p-dwu- nTfetyloaminofenylo-2-tiazolyl-merkaptO'-octowy, 4-p-chlorofenyló-5-p-dwumetyloamino£enylo-2- -tiazoiyl-merkapto-octowy, 4-p-dwumetyloaminofe- nylo-5-p-chlorofenylo-2-tiazólyl-merkapto- -octowy, / 4-fenylo-5-p-niitrofenyl0-2-tiazolyl-mer- kapto-octowy, 4-p-nitrofenylo-5-fenylo-2-tiazolyl- -merkapto-octowy, 4J5-bis-p-4iitr0'fenylo-2-tiazolyl- -merkapto-octowy, 4-p-chlorofenylo-5-p-nitrofenylo- -2-tiazolyl-merkapto-octowy, 4-p-nitrofenylq-5-p- -chlorofenylo-2-tiazolyl-merkapto-optowy, 4-fenylo- -5-p-aminofeinylo-2-tiazolyl-merkapto-c -amincfenylo-5-fenylo-2-tiazolyl-merkapto-octowy, 4,5-bis-p-aminofenylo-2-tiazolyl-merkapto-octowy, 4-p-chloTOfenylo-5-p-ami!nofeinylo-2-tiazolyi- -merkapto-octowy, 4-p-aminofenylo-5-p-chlorofe- nylo-2-tiazolyl-merkapto-oetowy.Pirzykladi III. a) 16,1 (g sodu metalicznego rozpuszcza sie w. 2,1 litra etanolu i nastepnie ko¬ lejno dodaje sie do roztworu 112,7 g, 2-merkapto- -4,5-bis-p-chlorofenylo-oksazolu i 33,2 g kwasu chlorooctowego (lub 48,5 g kwasu bromooctowego).Mieszanine reakcyjna ogrzewa sie, mieszajac, 6 go¬ dzin do wrzenia. Calosc chlodzi sie, odsacza wy¬ padla sól sodowa, rozpuszcza ja w wodzie, roz¬ twór wodny wytrzasa z eterem, zakwasza rozcien¬ czonym kwasem solnym do slabej reakcji kwasnej i przerabia normalnym sposobem. Otrzymuje sie kwas 4,5-bis-p-chlorofenylo-2-oksazolyl-merkapto- -octowy, temperatura topnienia 151—^153° (z octa¬ nu etylu).Analogicznie otrzymuje sie przez przemiane od¬ powiednich 2-merkapto-oksazoli wzglednie 2-mer- kapto-tiazoli z kwasem chlorooctowym, 2-chloro- -propionowym,, 3-chloropropionowym, 2-chloro-ma- slowym, S^chloromaslowym,, 4-chloromaslowym, 2- -chloro-2-metylopr©pionowym; 2-chlorowaleriano¬ wym, 5-chlorowalerianowym, 2-chloro-izowaleria- nowym, 2-chlorokapronowym, 6-chlorokapronowym, 2-chloroheptanowym, 7-chloroheptanowym, 2-chlo- oktanowym, 8jchlorooktanowyrn, 2-chlorononano- wym, 9-chlorononanowym, 2-chlorodekanowym, 10-chlorodekanowym,, 2-chloroundekainowym, 11- -chloroundekanowym, wzglednie z odpowiednimi pochodnymi bromowymi lub jodowymi, w których to przemianach otrzymuje sie odpowiednie kwasy oksazolilo- wglednie tiazolilo-merkapto-alkanowe, na przyklad: kwas 2-/4,5-bis-p-chlorofenylo-2-oksazolyl-merkap- to-/-propionowy, 3-/4,5-bis-p-chlorofenylO'-2-oksa- 5 zolilo-merkapto/-propionowy, 2-/4,5Hbis-p-cnlorofe- nylo-2-oksazolilo-merkapW-maslowy, 3-/4,5^bis-|p- -chlorofeinylo-oksaizolilo-m»erkapto/-masiowy^ 4-/4,5- -bis-p-chlorofenylo-2-oksazolilo-merkapto/- -maslowy, 2-/4,5-biiS-p-cihlorofenylo-2-oiksazolilo- -merkapto/-2-metylo-propionówy, 2-/4,5-bis-puchlo- rofenylo-2-oksazolilo-merkapto/-warerianowy,' 5-/4,5-bis-p-chlorofenylo-2-okisazolilo-merkapto/- -walerianowy, 2-/4,5-bis-p-chlorofenylQ-2-óksazoli- lo-merkaptoZ-izowalerianowy, 2-/4,,5-bis-p-chlorofe- nylo-2-oksazolilo-merkaipto/-kapronowy, 6-/4,5-bis- -p-chlprc^enylo-2-oiksazO'lilo^merkapto/- -kaprohowy, 2-/4,5-bis-p-chlorofenylo-2-oksazolilo- -merkaptoZ-heptanowy, 7-/4,5-bis-p-chlorofanylo- -2-oksazolilo-merkapto/-heptanowy, 2-/4,5-bis-p- -nchlorofenylo/-2-oksazolilo-merkapto/-oksanowy, 8-/4,5-bis-p-ohloTof enylo -2-oksazolilo'-merkapto/- -oktanowy, 2-/4,5-b:s-p-chlorofenylo-2-oksazolilo- -merkapto/-nonanowy, 9-/4,5-bis-p-chlorofenylo-2- -oksazolilo-merkaptoZ-nonanowy, . 2-/4,5-bis-p-chlo- roienylo-2-oksazolilo-merkapto/-dekanowy, 10-/4,5-bis-p-chlorofenylo-2-oksazolilo-merkapto/- -dekanowy, 2-/4,5-bis-p-chlorofenylo-2-oksazolilo- -merkapto/-undekanowy, 1i-/4,5-biis-p-chlorofenylo- -2-oiksazoliio-merkapto/-unidekanowy, b) Rozpuszcza sie 1 g kwasu 4,5-bis-p-chloro- fenylo-2-oksazoliIo-merkapto-octowego w 10 ml THF i wkrapla* mieszajac, taka ilosc eterowego roztworu dwuazometanu, az przestanie sie wydzie¬ lac azot. Po 20 minutach calosc odparowuje sie i otrzymuje sie 4,5-bis-p-chlorofenylo-2-oksazolilo- -merkapto-octan metylu, temperatura topnienia 79—82° (z heksanu). Analogicznie otrzymuje sie dzialajac dwuazooietanem na odpowiednie kwasy nizej wymienione estry; 4,5-dwufenylo-2-oksazolilo-merkapto-oetan metylu, 2-/4,5-dwufenylo-2-oksazolilo-merkapto/-maslan metylu; 2-/4,5-dw.ufenylo-2-oksazOlilo-merkajpto/-2- -metylo-propionian metylu, 3-/4,5-dwufenylo-2- -oksazolilo-merkapto/-propionlian metylu, 4-/4,5- -dwufenylo-2-oksazolilo-merkapto/-maslan metylu, ester . metylowy kwasu 7-/4,5-bis-p-dwufenylo-2- -oksazolilo-merkapto/-heptanowego, 4,5-bis-p-tolilo- -2-oksazolilo-merkapto-octan metylu, 2-/4,5-bis-p- -chlorofenylo-2-oiksazolilo-merkapto/-prGpioinian metylu, 3-/4,5-bis-p-chlorofenylo-2-oksazolilo-mer- kapto/-propionian metylu, 2-/4,5-biis-p-chlorofenylo- -2-oksazolilo-merkapto/-maslan metylu, 4-p-meto- ksyfenylo-5-fenylo-2-okisazolilo-merkapto-octan metylu, 4,5-bis-p-metoksyfenylo-2-oksazolilo- -merkapto-oetan metylu, 4,5-bis-/3,4-dwumetoksy- fenylO'/-2-oksazolilo-merkapto-ootan metylu, 4-p- -dwumetylaminofeinylo-5-o-chlorofenylo-2- -oksazolilo-merkapto-octan metylu, 4-p-dwumetyl- aminofenylo-5-pjOhlorofenylo-2-oksazp'liiló- ?merkapto-octan metylu, 4,5-bis/3,4-metylenodwu- oksyfenylo/-2-oksaizolilo-merkaptó-octan metylu, 4,5-dwufenyle-2-tiazolilo-merkapto-octan metylu, 2-/45-dwufenylo-2-tiazolilo-menkapto/-2-metylo- -propionian metylu, 4-/4,5-dwufenylo-2-tiazolilo- -imerkapto/-maslan metylu, ester metylowy kwasu 15 20 25 30 35 40 45 50 55 6035 79 513 36 7-/4,5-dwufenylo-2-tiazolilo-merkapto/-iheptaino- wego, 4,5-b:s-p-chloro-2-tiazolilo-merkapto-octan metylu.W reakcji z dwuazoetanem wzglednie fenylo- dwuazometanem otrzymuje sie analogicznie estry etylowe lub benzylowe, na przyklad: 4,5-biB^p^chlorofenylo-2-oksazolilo-merkapto- -octan benzylu. c) 1 g kwasu 4,5-bis-p-chlorofenylo-2-oksazolilo- -merkapto-octowego pozostawia sie w roztworze 15 ml etanolowego kwasu solnego na 24 godziny w temperaturze pokojowej. Zateza sie, przerabia normalnym sposobem i otrzymuje sie 4,5-bis-p- -chlorofenylo-2-oksazolilo-merkapto-octan etylu, temperatura topnltenia 122—124°.Analogicznie (czasy - reakcji do 3 dni) otrzymuje sie z odpowiednich kwasów w reakcji z HC1 w metanolu, etanolu, n-propamolu, izopropanolu, n- -butanolu, izo-butanolu, II-rzed. butanolu, n- pen- tanolu, izopentanolu, n-heksanolu, n-heptanolu, n-oktanolu, 2-etylo-heksanolu, n-nonanolu, n-de- kanolu wzglednie n-dodekanolu odpowiednie estry metylowe, etylowe, n-propylowe, izopropylowe, n-butylowe, izobutylowe, II-rzed. butylowe, n-pen- tylowe, izopentylowe, n-heksylowe, n-heptylowe, n-oktylowe, 2-etyIo-heksylowe, n-nonylowe, n-do- decylowe, na przyklad 4,5-bis-p-chlorofenylo-2- -oksazodilo-merkapto-octan metylu, temperatura topnienia 79—82°, -octan n-propylu, -octan izo¬ propylu, -octan n-butylu, -octan izobutylu, -octan II-rzed. butylu, -octan n-pentylu, -octan izo-pen- tylu, -octan n-heJksylu, -octan n-heptylu, -octan n^oktylu, -octan 2-etylo-heksylu, -octan n-nonylu, -octan n^iecylu wzglednie -octan n-dodecylu, temperatura wrzenia 265—70°/0,05 mm, jak rów¬ niez 2-/4,5-biis^p-chlorofenylo-2-ok!sazolilo-merka- pto/-propionian metylu, -propionian n-propylu. -propionian izopropylu, -propionian n-butylu, Hpropionian izobutylu, -propionian II-rzed. butylu, -propionian n-pentylu, -propionian izopentylu, -propionian n-heksylu, -propionian n-heptylu, -propionian n-ofctylu, -propionian 2-etylo-heksylu, npropionian n-nonylu, -propionian nndecylu, wzglednie -propionian n-dodecylu. d) 3,8 g kwasu 4,5-bis-p-chlorofenylo-2-oksazo- lilo-merkapto-octowego i 0,9 g cykJopentanolu rozpuszcza sie w 40 ml bezwodnego tetrahydro- furanu i zadaje 2,06 g dwucyMoheksylotoarbo- dwuimidu. Pozostawia sie na 24 godziny w tem¬ peraturze pokojowej, odsacza wypadly dwuicyklo- heksylo-mocznik, zateza i otrzymuje sie 4,5-bis- -p-chlorofenylo-2-oksazolilo-merkapto-octan cyklo- pentylu. e) 7 g kwasu 4,5-bis-p-chlorofenylo-2-oksazolilo- -merkapito-ootowego i 4 g chlorowodorku chlorku 2-dwuetyloamino-etylowego ogrzewa sie do wrze¬ nia w ciagu 8 godzin w przygotowanym uprzed¬ nio roztworze 1,07 g Na w 70 ml izopropanolu.Calosc zateza sie, przerabia normalnym sposo¬ bem i otrzymuje sie 4,5-ibiSHp-chloTofenylo-2- -oksazolilo-merkapto-octan 2-dwuetylaimino-etylu.Analogicznie otrzymuje sie z chlorku 2-dwume- tyiaminoetylowego, chlorku 2^pirolidyno-etylowe- go, chlorku 2-piperydyno-etylowego, chlorku 2- -morfoliino-etylowego chlorku 3-dwumetyloamino- propylowego, chlorku 3-dwuetylaminopropylowego, chlorku 3-pirolidyno-propylowego, chlorku 3-pi- perydyno-propylowego wzglednie chlorku 3-mor- folinopropylowego nastepujace estry: 4,5-bis-p- 5 -chlorofenylo-2-oksazolilo-merkapto-octan 2-dwu- metylamino^etylu, -octan 2-pirolidyno-etylu, -octan 2^piperydyno-etylu, -octan 2-morfolino-etylu, -octan 3-dwumetylamino-propylu, -octan 3-dwu- etyloamino-propylu, -octan 3-pirolidyno-propylu, !0 -octan 3-piperydyno-propylu, -octan 3-morfolino- -propylu, jak równiez z innymi wyzej wymienio¬ nymi kwasami o wzorze 1 (R1 = COOH) odpo¬ wiednie estry, f) Zawiesza sie 3 g etanolami sodu w 100 ml 15 DMF, dodaje 9,5 g chlorowodorku chlorku 2-dwu- etylaminoetylu i mieszanine reakcyjna miesza sie 20 minut w temperaturze pokojowej. Nastepnie dodaje sie 16,7 g soli sodowej kwasu 4,5-dwufe- nylo-2-oksazolilo-merkapto-octowego. Mieszajac, 20 ogrzewa sie mieszanine reakcyjna przez 40 godzin do 80°. Rozciencza sie woda, dodaje rozcienczone¬ go kwasu solnego do pH 2—3 i wymywa octanem etylu. Nastepnie pH warstwy wodnej ustawia sie na 9, przerabia normalnym sposobem i otrzymuje 25 sie 4,5-dwufenylo-2-oksazolilo-merkapto-octan 2-dwumetylo-amino-etylu, chlorowodorek tempe¬ ratura topnienia 160—162°.Przyklad IV. Analogicznie jak w przykla¬ dzie III otrzymuje sie z: 30 2-merkapto-4,5-bis-p-III-rzed. butylofenylo-oksa- zolu, 2-merkapto-4,5-bis-p-n-propoksyfenylo-oksa- zolu, 2-merkapto-4,5-bis-p-n-butoksyfenylo-oksa- zolu, 2-merkapto-4,5-bis-p-dwuetyloarninofenylo- -oksazolu, 2-merkapto-4,5-bis-p-etylomerkaptofe- 35 nylo-oksazolu, 2-merkapto-4,5-bisHp-n-propylmer- kaptofenylo-oksazolu, 2-merkapto-4,5-bis-p-n-bu- tylmertkaptofenylo-aksazolu, 2-merkapto-4,5-Jbis-/l- -naftyloZ-oksazolu, 2-merkapto-4,5-bis-/2-naftylo/- -oksazolu, przez reakcje z kwasem chlorooctowym 40 nastepujace kwasy: 4,5-bisHp-III-rzed. butyloienylo-2-oksazolilo-mer- kapto-octowy, 4,5-biS-p-n-propoksyfenylo-2-oksa- zolilo-merkap1x-octowy, 4,5-bis-p-n-butotasyfenylo- -2-oksazolilo-merkapto-octowy, 4,5-bis-p-dwuety- 45 loaminofenylo-2-oksazolilo-merkapto-octowy, 4,5- -bis-p-etylomerkaptofenylo-2-oksazolilo-merkap- to-octowy, 4,5-bis-p-n-propylomerkaptoienylo- -2-oksazolilo-mjerkapto^octowy, 4,5-bis-p-nHbuty- lomeilcaptofenylo-2-okisazc^'lo-merkapto^octowy, 50 4,5-»bis-/l-naftylo/-2-c4csazc4ilo-merikapto-octowy, 4,5-bis-/2-naftylo/-2-e4csazx)ltto-m Przyklad V. Roztwór 34,4 g soli sodowej 2-merkapto-4,5-bis-p-chloixfenylo-oksazolu w 600 ml izopropanolu zadaje sie 17,5 g soli sodowej 55 kwasu a-bromopropionowego i mieszajac ogrzewa sie 5 godzin do wrzenia. Zateza sie nastepnie, po¬ zostalosc rozpuszcza sie w wodzie, przemywa sie octanem etylu, zakwasza warstwe wodna, prze¬ rabia jak normalnie i otrzymuje sie 2-/4,5-bi&-p- 60 -chlorofenylo-2-oksazolilo-merkapto/propionowy, o temperaturze topnienia 138—140° (z octanu ety¬ lu), sól sodowa, temperatura topnienia 267—268°.Analogicznie otrzymuje sie w reakcji soli sodo¬ wych odpowiednich 2-merkapto-4,5-dwuarylo- 65 -oksazoli lub -tiazoli z solami sodowymi odpo-79 513 37 38 wiednich kwasów ehlorowooHtluszczowych ponizej wymienione kwasy: 2-/4-fenylo-5-p-tolilo-2-oksa- zoltio-merkapto/^propionowy, 2-/4-p-tolilo-5-feny- lo-2-oksazoliio-nierkaipto/-propionfOrwy, 2-/4,5-bis^ -p-'tolilo-2-oksazolilo-inerkapto/-»propionowy, tern- 5 peratura topnienia 148—150°, 2-/4,5-bis-p-izopro- pylofenylo-2-okisazolilo-merkapto/-propionowy (temperatura topnienia 96—98°), 2-t/4-fenylo-5-o- -fluorofenylo-2-oksazoliloZ-merkaptoZ-propionowy, 2-/4-fenylo- 5-im-fluorofenylo-2-oksazolilo-merkap- i o to/-propionowy, 2-Z4-fenylo-5-p-fluorofenylo-2- -oksazolilo-merkapto/-propionowy, 2-/4-o-fluorofe- nylo-5-fenylo-2-oksazolilo-merkaptoZ-propionowy, 2-/4-m-fluarofenylo-5-fenylo-2-oksazolilo-merkap- toZ-propionowy, 2-Z4-p-fluorofenylo-5-fenylo-2- 15 -oksazolyl-merkaptoZ-propionowy, 2-Z4,5Hbis-o-flu- orofenylb-2-oksazolyl-merkapto/-propionowy, 2-/4,5- -bis-m-fluoroifeinylo-2-oksazolyl-merkapto/- -propionowy, 2-/4,5-tais-p-fluorofenylo-2-oks(aizolyl- -merkaplto/-propionowy, 2-/4-p-tolilo-5-p-fluorofe- 20 nylo-2-oksazolyl-merkapto -fluorofenylo-5-p-tolilo-2-oksazolylHmerkapto/- -propionowy, 2-/4-fenylo-5-o-chloirofenylo-2-oksa- zolyl-merkaiptoZ-propionowy, 2-/4-fenylo-5-m-chlo- rofenylo-2-oksazolyl-merkaipto/-propionowy, 2-/4- M -fenylo-5-p-chlorofenylo-2-oksazolyl-merkapto/- -propionowy, 2-/4-io-chlorofenylo-5-fenylo-2-oksa- zolyl-merkaptoy-propianowy, 2-/4-m-chlorofenylo- -5-fenylo-2-oksazolyl-merkapto/-propionowy, 2-/4- -p-ohlorofenylo-5-fenylo-2-oiksazolyl-merkapto/- 30 -proplonowy, 2-/4,5-bis-o-chlorofenylo-2-oksazolyl- -merkapto/-propionowy, 2-/4,5-bis-m-chlorofenylo- -2-oksazolyl-merkapto-Z-propionowy (temperatura topnienia 135—136°), 2-Z4-p-tolilo-5-p-chlorqfenylo- -2-oksozolyl-merkap'to/-propiOinO'Wy, 2-/4-p-chlorofe- 35 nylo-5-p-tolilo-2-oiksazolyl-merkapto/-propiionowy, 2-/4-p-fluorofenylo-5-p-chlorofenylo-2-oks -merkapto/-prO(plioinowy, 2-/4-p-chlorofenylo-5-p- -fluorafenylo-2 -oksazoly1-merkapto-propionowy, 2-/4-fenylo-5-o-bromofenylo-2-oksazolyl- 40 -merkaptoZ-propionowy„ 2-/4-fenylo-5-m-bromofe- nylo-2-oks azolyl-merkapto/-propiOinowy, 2-/4-feny- lc-5-p^bromofenylo-2-oksazolyl-merkapto/- -propionowy, 2-/4-o-bromofenylo-5-fenylo-2-oksa- !:ulyl-merkapto/-propionowy, 2-/4-m-bromofenylo- 45 - «5-ienylo-2-oksazolyl-merkapto/-propionowy, 2-/4- -p-bromofenylo-5-fenylo-2-oksazolyl-merkapto/- -propionowy, 2-/4,5-biis-o-bromofenylo-2-ioksazolyl- -merkaptoZ-propionowy, 2-/4,5-bis-m-bromofenylo- -2-oksazolyl-merkaptoZ-propionowy, 2-Z4,5-bis-p- 50 -bromoifeinylo-2-oksaiZOlyl-merkapitoZ-propionowy, 2-/4-p-tolilo-5-p-bromofenylo-2-oksaizolyl- ^merkaptoZ-propionowy, 2-/4-p-bromofenylo-5-p-to- lilo-2-cks azolyl-merkapto/Hpropionowy, 2-/4-p-chlo- rofenylo-5-p-bro|mofenylo-2-oksazolyl-me'rkapito/- 55 -propionowy, 2-Z4-p-bromofenylo-5-p-chloroifenylo- -2-oksazolyl-merkapto/-propion'Owy, 2-/4-fenylo-5- - p - jodofenylo-2-oks azolyl-merkaptoZ-propionowy, 2-/4-p-jodofenylo-5-fenylo-2-oksazolyl-merkapto/- -propionowy, 2-/4,5-bis-p-joidofenylo-2-oksa!zolyl- 6o -merkaprtoZ-propionowy, 2-/4-fenylo-5-p-trójfluoro- metylofenylo-2-oksazolyl-rnerkaptoZ-propionowy, 2- -/4-p-trójfluoromeitylofenylo-5-fenylo-2-oksazolyl- -merkaptoZ-propionowy, 2-/4,5-bis-p-trójfluorome- tylofenylo-2-oksazolyi-merkapto/-propioinowy, 2-/4- 65 -p-trójfluorometylofenylo-2-oksazolyl-merkaptoZ- -propionowy, 2-/4-p-chlorofenylo-5-p-»trójfluorome- tylofenylo-2-oksazolyl-merkapto/-propionowy, 2-/4- -fenylo-5-p-hydroksy-fenylo-2-oiksazolyl- -merkapto/-propionowy, 2-/4-p-hydroksyfenylo-5- -fenylo-2-oksazolyl-merkapto/Z-propionowy, 2-/4,5- -bis-p-hydroksyfenylo-2-oksazolyl-merkapto/- -propionowy, 2-/4-p-chlorofenylo-5-p-hyidroksyfe- nylo-2-oksazolyl-merkapto/-propionowy, 2-/4-p-hy- droksyfenylo-5-p-clilorofenylo-2-oksazolyl- -merkapto/-propionowy, 2-/4-fenylo-5-o-metoksy- fenylo-2-oksazolyl-merkapto/npropionowy, 2-/4-fe- nylo-5-m-metoksyfenylo-2-oksazolyl-merkapto/- -propionowy, 2-/4-fenylo-5-p-metoksyfenylo-2-oksa- zolyl-merkaptoZ-propionowy, 2-/4-o-metoksyfenylo- -5-fenyio-2-oksazolyl-merkapto/-propionowy, 2-/4- -m-metoksyfenylo-5-fenylo-2 -oksazolyl-merkapto/- -propionowy, 2-/4-p-metoksyfenylo-5-fenylo-2-oksa- zolyl-merkaptoZ-propionowy, 2-/4,54xs-o-metoksy- fenylo-2^oksazolyl-merkapto/-propionowy, 2-/4,5- -bis-m-metoksyfenylo-2-oksazolyl-merkapto/- -propionowy, 2-Z4,5-bis-p-mei;oksyfenylo-2-oksazo- lyl-merkaptoZ-propionowy, (temperatura topnienia 96—98°), 2-Z4-p-chlorofenylo-5-m-metoksyfenylo-2- -oksazolyl-merkapito/-propio«nowy, 2-Z4-p-meitoksy- fenylo-5-o-chlorofs«nylo-2^oksazolyl-mer(kapto/- -propionowy, 2-/4-p-metoksyfenylo-5-m-chlorofeny- lo-2-oksazolyl-merkaipto/-propionowy, 2-/4-p-meto- ksyfenylo-5-p-chlorofeinylo-2-oksazolyl- -merkaptoZ-proplionowy, 2-/4-fenylo-5-Z3,4-dwumeto- ksyfenyloZ-2-ofcsazolyl-merkaptoZ-propionowy, 2-[- -Z3,4-dwuimetoksyfenylo/-5-fenylo-2-oksazolyl- -merkapto] -propionowy, 2-/4,<5^bis-/3,4-dwumeto- ksyfenyloZ-2-oksazolyl-merkapto Z-propionowy, 2-/4- -p-chlorofenylo-5-Z3,4-dwumetoksy-fenylo/-2- -oksazolyl-merkapto/-propionowy, 2-Z4-/3,4-dwu- metoksyfenyloZ-5-p-chlorofenylo-2-oksazolyl-mer- kapto-propionowy, 2-/4-fenylo-5-/3,4-metylenodwu- oksyfenylo/-2-oksazolyl-merkaptoZ-propionowy, 2-1 /4-fenylo-/3,4-metylenodwuoksyfenylo/-5-fenylo-2- -oksazolyl-merkaptoZ-propionowy, 2-/4,5-bis-/3,4- -metylenodwuoksyfenyloZ-2-oksazolyl-merkaptoZ- -propionowy (temperatura topnienia 112—114°), 2- -/4-p^chlorofenylo-5-Z3',4-metylenodwuoksyfenyloZ- -2-oksazolyl-merkaptoZ-propionowy, 2-Z4-/3,4-mety- lenodwuoksyfenylo/-5-o-chlorofenylo-2-oksazolyl- -merkaptoZ-propi'onowy, 2-/4-/3,,4-me!tylenodwuoksy- fenylo/-5-m-chlorofenylo-2-oksazolyl-merkapto/- -propionowy, 2-/4-/3i,4-metyleno'dwuokisyfenylo/-5-p- -chlorofenylo-2-oksiazolyl-merkaip(to/-propioin!OWyl 2-/4-,feinylo-5-p-metylomerkap1;ofenylo-2-oksazolyl- -merkapto/-propionowy, 2-Z4-p-metylomerkaptofe- nylo-5-fenylo-2-oksazolyl-merkapto/-propionowy, 2-Z4,5-b:s-p-:metylomerkaptofenylo-2-oksazolyl- -merkaptoZ-propionowy, 2-Z4-p-chlorofenylo-5-p- -metylomerkaptofenylo-2-oksazolyl-merkaptoZ- -propionowy, 2-/4-p-metylomerkaptofenylo-5-p- -chlorofenylo-2-oksazolyl-merkapto-propionowy, 2- -/4-fenylo-5^p-dwumetyloaminofenylo-2-oksazolyl- -merkapto/-propionowy, 2-/4-p-dwumetyloaminofe- nylo-5-fenylo-2-oksazolyl-merikaptoZ-propionowy, 2- -/4,5-bis-pHdwumetyloiamtinofenylo-2-oksazolyl- -merkapto/-prolpionowy9 2-Z4-p-chlorofenylo-5-p - -dwumetyloamiinofenylo-2-oksaizolyl-merkapito/- -propionowy, 2-/4-p-dwumetyloaminofenylo-5-o-79 51& 40, 30 -chlorofenylo-2-oksazolyl.-merkaipto/-pjopiionowy, 2- -/4 -p-dwumetyloaminofanylo -5-m-chlorofenylc- -2-.oksazolyl-merkapto/-propionowy% 2-/4-p-dwume- tyloaminofenylo-5-p-ohip^ PL

Claims

1. Zastrzezenie patentowe 30 Sposób wytwarzania nowych pochodnych azolu o ogólnym wzorze 1, w którym R1 oznacza grupe -COOH, COOAlk, gdzie Alk stanowi grupe alki¬ lowa o 1—12 atomach wegla, grupe o wzorze COOCH2CH2N(C2H*)2, CONH2 lub grupe CN, R2 35 i R8 kazde, oznacza grupe fenylowa lub reszte fe- nylowa podstawiona kazdorazowo jedna grupa al¬ kilowa o 1—3 atomach wegla, lub jedna albo v. S-A-R Wzór \. Cena PZGraf. Koszalin I dwoma grupami metoksylowymi, jedna grupa me- tylenodwuketo, F, Cl, Br, (CH3)2N lub N02, sym¬ bol A oznacza grupe o wzorze CnH2n, gdzie n oznacza liczbe calkowita 1—6, a Z oznacza atom O lub S jak i ich fizjologicznie dozwolonych soli, znamienny tym, ze zwiazek o wzorze 2, w któ¬ rym X1 oznacza grupe -HS- ewentualnie w po¬ staci merkaptydu, atom chloru, bromu, jodu lub reszte alkilosulfonyloksylowa o 1—6 atomach we¬ gla albo reszte arylosulfonyloksylowa o 6—10 ato¬ mach wegla, a R2, R3 i Z maja znaczenie po¬ dane przy objasnianiu wzoru 1, poddaje sie reak¬ cji ze zwiazkiem o wzorze YR1, w którym R1 ma wyzej podane znaczenie, Y oznacza ugrupowanie o wzorze X2-A- lub CnH2n-1, albo CHNj-Cn-1H2n_2, gdzie A i n maja wyzej poda¬ no znaczenie a X2, jesli X1 oznacza grupe SH, która moze równiez wystepowac w. postaci mer¬ kaptydu, oznacza atom Cl, Br, J, grupe alkilosul¬ fonyloksylowa o 1—6 atomach wegla lub grupe arylosulfonyloksylowa o 6—10 atomach wegla, albo jesli X1 oznacza atom Cl, Br, J, grupe alki¬ losulfonyloksylowa o 1—6 atomach wegla lub ary¬ losulfonyloksylowa o 6—10 atomach wegla to X2 oznacza grupe -SH ewentualnie wystepujaca w postaci merkaptydu i zwiazek o wzorze 1 otrzy¬ many ewentualnie w postaci estru wzglednie ni¬ trylu lub amidu ewentualnie hydrolizuje sie do wolnego kwasu karboksylowego iAub otrzymany kwas karboksylowy ewentualnie w etapach estry¬ fikuje lub amiduje iAub otrzymany amid poddaje sie dehydratacji do nitrylu i/lub otrzymany nitryl alkanolilitycznie, ewentualnie w etapach, prze¬ ksztalca sie w ester i/lub otrzymana zasade wzglednie kwas traktuje sie kwasem lub zasada i przeksztalca sie w fizjologicznie dozwolona sól addycyjna z kwasem lub w sól z metalem albo w sól amonowa. Wzór 2 m '¦ 45 zl (-32 96 egz. A-4 PL PL