Sposób wytwarzania nowych barwników kadziowych Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarza¬ nia nowych barwników kadziowych o ogólnym wzorze li, w którym kazdy z symboli Xx i X2 oznacza policykliczny chinon zdolny do kadziowa¬ nia, to jest do przeprowadzania w leukopostac, X3 oznacza reszte barwnika azowego.Stwierdzono, ze mozna wytworzyc no^we, wyzej wymienione 'barwniki kadziowe, jesli w dowolnej kolejnosci poddaje sie reakcji s^triazyne zawiera¬ jaca trzy podstawniki zdolne do reakcji wymiany, takie jak atomy chlorowca umiejscowione przy atoniach wegla ukladu pierscieniowego, ze zdolny¬ mi do kadziowania policyklicznymi chinonami wol¬ nymi od gru!p sulfonowych ale zawierajacych zdol¬ ne do acylowania grupy aminowe, oraz z barwni¬ kiem azowym zawierajacym jedna grupe hydroksy¬ lowa lub jedna zdolna do acylowania igrupe ami¬ nowa ale nie zawierajacym podstawników zdol¬ nych do tworzenia soli i zwiazków kompleksowych z metalami w obu pozycjach orto do grupy azo¬ wej.Reakcje w sposobie wediug wynalazku korzyst¬ nie prowadzi sie tak aby otrzymac jako produkt koncowy barwnik kadzioiwy zawierajacy w cza¬ steczce jeszcze jeden barwnik azowy, W sposobie wedlug wynalazku mozna wiec triazyne o wzo¬ rze 1, w 'którym Xx, X2 i X3 kazdy oznacza latwo dajacy sie odszczepic podstawnik taki jak grupa .metanosulfonylowa, benzenosulfjnylowa, grupa sul¬ fonowa, zeteryfikowana grupa merkaptanowa, 10 15 20 25 30 grupa o wzorze Ri-CS-S gdzie Ri oznacza grupe aminowa ilub alkilowa, ponadto ugrupowanie kwa¬ su sulfonowego lub ugrupowanie amoniowe wzglednie hydrazoniowe, zwlaszcza atom chlorow¬ ca, jak atom chloru lub bromu, kondiensowac w dowolnej kolejnosci z barwnikiem azowym nie dajacym sie metalizowac, zawierajacym ugrupo¬ wanie dajace sie acylowac zwlaszcza zdolna da acylowania grupe aminowa lub hydroksylowa, to jest z barwnikiem pozbawionym grup podatnych do tworzenia kompleksów z metalami, umiejsco¬ wionych po obu stronach mostka azowego i w je¬ go sasiedztwie i tworzacych sole, oraz z policy¬ klicznymi chinonami podatnymi do kadziowania, pozbawionymi grup —SO3H, a posiadajacymi acy- lujace sie grupy aminowe, przy czym kondensuje sie wsipomniane skladniki reakcji w stosunku mo¬ lowym 1:1': 2.Jako s-triazyne zawierajaca trzy podstawniki zdolne do reakcji wymiany stosuje sie chlorek cy- januru, jak i 2,4,6-trójbromo-l,<3,:5-triazyne. Wedlug wynalazku z takimi zwiazkami heterocyklicznymi kondensuje sie w stoisunku molowym 1 : 2 policy- kliczne chinony dajace sie kadziowac, pozbawione grup —iSC3H i posiadajace acylujaoe sie ugrupo¬ wania. Okreslenie „dajace sie kadziowac chino¬ ny" obejmuje takie zwiazki z grupami chromofo- rowymi, które redukuja sie do tak zwanej leu- kopostaci lub kadzi posiadajacych lepsze powino¬ wactwo do naturalnych lub regenerowanych wló- 760373 76037 4 kien celulozowych niz posiac nie zredukowana, a które przez utlenianie daja sie ponownie prze¬ prowadzic w uprzedni uklad chromofiorowy.'W sposobie wedlug wynalazku nie stosuje sie wiec wielocykldcznych chinonów typu kwa¬ su ii-ainiiio-4-arylloa;minoantxa go, poniewaz daja sie one wprawdzie redukowac, ale podczas redukcji ulegaja tak dozej modyfika¬ cji, ze nie mozna ich wiecej przeprowadzic ¦w pierwotny uklad cnromoforowy.Jako poMcykliczny chinon stosuje sie zdolny do kadmowania aminoantrachinon, a jako barwnik azowy zawierajacy grupe hydroksylotwa albo ami¬ nowa barwnik hydroksy- lub aminomonoazowy, sposród odpowiednich poMc^kOicznych zdolnych do 'kadziowania chinonów wymienia sie np. amidy kwasu perylenoczterokarboksylowego zwlaszcza fe- nyloimidy, antrapiryrnidyny, antrapirydyny, izo- tiazolopirydony, chlniazolinoaniraichinony, antrachi- nonylotiazole, pirazolonoantraohjinony, dwupirazo- loantronyle, pirazynoantrachinony,, azabenzentrony, indantrony, tioksantonoantrasóhinony, antirimidy, an- trimidokarbazole, dwuwodioroakrydyny, antantrony, pyrantrony, dwufoenzolpirenoohinony, dwufoenzan- trony izodwubenzantrony,, flawantrony, acedian- trony, a zwlaszcza antrachinonoakrydony ibtakie antradhinony, które sa nie tylko pochodnymi o czystych 9»il0-dwuketmntraoenowych .pierscie¬ niach, lecz takze o resztach tioifienantreniu itp. jak tez zwiazki antraohinonowe posiadajare pierscien 9,li0-dwuketoantracenowy, które moga lawierac in¬ ne podstawniki, takie jak na przyklad atomy chlo¬ rowców, grupy alkoksylowe, alkilowe, suOfoamido- we, sulfonowe i acyloaminowe, a takze dokonden- sdwane lufo skondensowane inne pierscienie weglo¬ we lub heterocykliczne. Jako przyklady takich zwiazków nalezy wymienic: 4-amjmoantoacMnon-l2Jll(N)-akirydony, 4,4'—4,5' lub S^^-dwuamino-M'-dwuantrimidokarbazol, aminopi- rantrony, jedno- l/ufo dwuaminoaoedianizon, aml- noizodwuberizantroni, aminoantrantron, aminofla- wantron, aminopyrantron, 4-, 5- lub 8-amino-l,r- -dwuantrimidokarfoazol, 4-, lub S-amino-S^-ibenzo- iloamino-dwuantrijzidokarbazol, 4-amino-4'-benzo- illioaminodwuanfrimidokarbazol, aminodwufoenzopy- renochinon, ponadto jedno- i dwuamiinotrójantri- midokarbazole np. 8', 8"-dwuamino-il,,l', 4,l"-trój- antrimidokarbazol, dwun(p- lub m-aminofenylo)- -amid kwasu perylenoczterokarboksylowego, zwiazki o wzorach 2, w którym X oznacza tlen lub siarke, wzorze 3 i 4, a korzystnie zwiazki o wzorze 5, w którym jeden z symboli Ri oznacza atom wodoru, a drugi ugrupowanie o wzorze 6, gdzie n = 1 lub 2, jeden z symboli R2» ^3 i ^5 oznacza atom chlorowca, gpipe alkoksylowa, ary- loksylowa, aryloimerkaipto lub acyloaminowa zwla¬ szcza grupe benzoiloaminowa jak grupa chloro-, metylo-, sulfo- lub fluorolbenzoiloaminowa i niepod- stawiona grupe CeH5—CO, drugi z symboli R2, R3 i R5 oznacza atom wodoru lub chlorowca, przy czym jedna z par symboli R^R2, R3R3 lub R5R5 moze oznaczac lUigmipowanie o wzorze 7 lub 8, a R4 oznacza reszte wr,lenowa, korzystnie szere¬ gu benzenowego.Jako nie dajace sie metalizowac barwniki hydro- ksyazowe lub aminoazowe to jest jako barwniki azowe, które pozbawione sa grup tworzacych sole, umiejscowionych po obu stronach mostka azowe- go w jego sasiedztwie i zdolnych do tworzenia kompleksów z metalami, brane sa pod uwage w sposobie wedlug wynalazku barwniki monoazo- we zarówno posiadajace gnrpy sulfonowe jak tez korzystnie barwniki pozbawione takich grup. Ta¬ kie barwniki manoazowe moga nalezec do najroz¬ maitszych klas, mozna je wybrac z aminobenzeno- azapirazolonów, aminobenzienoazanaifto-li, 4-benze- noaza-il-'amdnofenylo-i3-metylo lub -3-karbolksy-5- -Ipirazolonów.Szczególnie cenne sa zwiazki wytworzone z ami- noazowymi barwnikami o wzorze 9 i z hydroksy- azowymi o- wzorze 10, w których n oznacza liczbe calkowita o wartosci najwyzej 5, kazda Bx i B2 oznacza najwyzej trójcykliczna reszte aryIowa, przede wszystkim pozbawiona grup sulfonowych i karboksylowych reszte benzenowa lub naftale¬ nowa posiadajaca w sasiedztwie mostka azowego i/lub grupy -hNH— wzglednie -^OH podstawnik nie tworzacy sili, zwlaszcza maloczasteczkowa gru¬ pe alkilowa. Takie barwniki azowe otrzymuje sie latwo w znany sposób przez sprzeganie, np. fenoli lub naftalenów, aniliny, N-metyloaniliny, o- lub m-toluidyny, o- lufo m-anizydyny, krezydyny, lub naftyloaminy ze zwiazkami dwuaizowymi z 2-ami- nofoenzotiazolu, dohydrotiotoluidyny, aniliny, a- i /^-naftyloaminy o- i m-toluidyny, fcrezydymy, ni- troaniliny, o-, m- lub p-chloroaniliny, dwuchioro- anifliny, ich kwasów suilfonOwych itp. albo przez zmydlanie barwników monoazowych otrzymanych z acyloaminoanilin, pirazolonów lub naftalenów wzglednie amidów kwasów 2^ydroksynaftaleno- sulfonowyoh.Synteza barwników wedlug wynalazku nastepu¬ je przez reakcje wspomnianych zwiazków hetero¬ cyklicznych, na przyklad 2,4^-1ró|j.chlloro-il,3,5-tria- zyn z odpowiednimi zwiazkami aminowymi lub hydroksylowymi.Jako barwniki aminomonoazowe stosuje sie ko¬ rzystnie barwniki okreslone wzorami 20, 2(1, 24, 29, 30, 3'3, a jako barwniki hydroksynionoazowe ko¬ rzystne sa barwniki okreslone Wzorami 33, 36, 37, 40, 43 i 54.Odpowiednimi policyklicznymi chinonami sa zwlaszcza zwiazki o wzorach 15, 1<7 19, 22 i 23, natomiast sposród barwników hydroksymonoazo- wych nalezy wymienic zwlaszcza ich podstawione pochodne, tj, barwniki okreslone wzorami 48, 50 i 51.Barwniki wedlug wynalazku zawieraja dwie ta¬ kie same lub rózne reszty zdolne do kadziowania.Fakt ten miedzy innymi umozliwia uzyskiwanie cennych odcieni mieszanych przez dobieranie dwóch zwiazków rózniacych sie zdolnoscia kadzio¬ wania. Przykladowo polaczenie aminoanitrachionu z aminoftaioiloakrydonem prowadzi do pigmentów zielonych do oliwkowozielonych. Jesli zwiazki po¬ dane do kadziowania posiadaja 00 najmniej dwie grupy aminowe i reakcja nastepuje ze zwiazkiem heterocyklicznym zawierajacym równiez co naj¬ mniej dwa podstawniki zdolne do kondensacji, to 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 605 76037 6 mozliwe jest uzyskanie dwuimerycznych lub ewen¬ tualnie poMmerycznych pigmentów.Kolejnosc reakcji z poszczególnymi skladnikami jest z reguly dowolna. Mozna np. zwiazki amino- azowe lub hydrdksyazowe poddac najpierw re¬ akcji z reaktywnymi zwiazkami heterocykliczny- md, a nastepnie ze zwiazkami podatnymi na ka¬ dziowanie. Mozna takze zwiazki heterocykliczne najpierw poddac reakcji ze zwiazkami kadziuja¬ cymi sie, a dopiero potem produkt reakcji kon- densowac ze zwiazkami aminoazowymi lub hydro- ksyazowymi. Kondensacje z chinonami zdolnymi do* kadziowania korzystnie dokonuje sie na go¬ raco.Jako srodowisko reakcji w zaleznosci od sposo¬ bu i kolejnosci postepowania, mozna stosowac uklady zawieraijace wode, jak np. woda/aceton lub rozpuszczalniki organiczne, jak nitrobenzen, dwu- lu!b trójchlorobenzen, dwumetyloanilina, N-metylo- piroliden, pirydyna itp. lub ewentualnie fenole.W pewnych przypadkach reakcje prowadzi sie ko¬ rzystnie w obecnosci zwiazków ulatwiajacych usu¬ wanie wydzielajacego sie w czasie reakcji chloro¬ wodoru, takie jak np. zasady trzeciorzedowe np. pirydyna itp. lub dwumetyloformiamid<. W niektó¬ rych przypadkach reakcje prowadzi sie korzystnie przy przepuszczaniu przez mieszanine reakcyjna strumienia powietrza lub azotu.Barwniki o wzorze 1 mozna równiez wytworzyc wedlug odmiany sposobu, wedlug wynalazku we¬ dlug której zamiast zwiazków chromoforowych zawierajacych grupy aminowe, stosuje sie jako produkty wyjsciowe odpowiednie zwiazki chlorow¬ cowe, jak np. zamiast aminoantrachinonu, chlo- rowcoantrachinon.Odmiana sposobu wedlug wynalazku polega na tym, ze poddaje sie reakcji chlorowcopochodna antrachinonu z s-triazyna zawierajaca dwie zdol¬ ne do reakcji grupy aminowe oraz zwiazana z nia poprzez grupe aminowa reszte barwnika azowego, zwlaszcza o ogólnym wzorze 11, w którym n ozna¬ cza wartosc liczbowa 1—5, a kazdy z symboli Bx i B2 oznacza reszte benzenowa lub naftalenowa wolna od grup sulfonowych i karboksylowych, za¬ wierajaca w polozeniu sasiednim do mostka azo¬ wego i/lub grupy aminowej albo grupy wodoro¬ tlenowej podstawnik nie tworzacy soli, zwlaszcza rodnik alkilowy i otrzymuje barwnik o wzorze 1, w którym X1? X2 i X3 maja znaczenie jak poda¬ ne dla wzoru 1.Wytwarzanie barwników wedlug wynalazku przez sprzeganie jest mozliwe a wówczas kiedy aminowe zwiazki podatne ido kadziowania konden- suje sie z heterocyklicznym zwiazkiem i amina charakteryzujaca sie zarówno miejscem dajacym sie kondensowac, jak i grupa warunkujaca lub dajaca sie dwuazowac.Barwniki otrzymane sposobem wedlug wynalaz¬ ku sa nowe. Nadaja sie do barwienia najrozmait¬ szych materialów, zwlaszcza jednak do barwienia i drukowania materialów tekstylnych" z naturalnej lub regenerowanej celulozy sposobami uzywany¬ mi przy barwieniu kadziowym lub drukowaniu.Otrzymane w ten sposób wybarwienia lub druki odznaczaja sie doskonala odpornoscia na swiatlo i wilgoc.Nieoczekiwanym faktem jest, ze barwniki we¬ dlug wynalazku mimo obecnosci grupy azowej ulegajacej redukcji, nadaja sie do stosowania jako barwniki kadziowe. Szczególnie nalezy podkreslic, ze wedlug wynalazku otrzymuje sie miedzy inny¬ mi barwniki, których uzytkowanie niezalezne jest od temperatury. Poza tym czesc azowa pozwala wplywac^ na odcienie barw.Stosowanie i uzytkowanie barwników moze na¬ stepowac najrozmaitszymi sposobami, na przyklad sposobem ciagniecia barwnika z kapieli lub obec¬ nie ogólnie znanymi sposobami ciaglymi lub pól- ciaglymi jak na przyklad sposób „Fad-Jig" lub „iPad-steam", sposób kapieli zimneij.W pewnych przypadkach nadaja sie barwniki takze do barwienia wlókien syntetycznych z poli¬ amidów lub przy okazja równiez do barwienia wlókien poliestrowych zwlaszcza sposobem „Ther- mosol". Wybarwienia otrzymane przy pomocy barwników wedlug wynalazku posiadajacych co najmniej dwie jednostki antrachinonowe sa odpor¬ ne na czyszczenie na sucho i na migracje.Wybarwione tkaniny moga byc uwarstwione zy¬ wicami sztucznymi, przykladowo polichlorkiem winylu bez obawy, ze barwnik przedostanie sie (przemilgruje) do zywicy sztucznej, co szczególnie jest wazne przy wytwarzaniu skór sztucznych.Niektóre sposród typów barwników wytworzonych sposobem wedlug wynalazku nadaja sie zarówno jako pigmenty do najrozmaitszych wytoarwien la¬ kierowych, jak tez do barwienia zywic sztucz¬ nych.Sposób wedlug wynalazku wyjasniaja nizej po¬ dane przyklady, w których czesci oznaczaja czesci wagowe o ile inaczej nie podano, procenty wago¬ we, a temperatury sa podane w stopniach Celsju¬ sza, z tym, ze miedzy czesciami wagowymi a cze¬ sciami objetosciowymi istnieje taki sam stosunek jak miedzy gramami a miligramami, przy czym przyklady LI — LIII dotycza sposobu barwienia.Przyklad I. 3,5 czesci S^-dwoKfliloroHBH^-fe- nyloazofenyloamino)-1,3,5-triazyny otrzymanej przez reakcje chlorku cyjanuru z 4-arninoazoben- zenem (stosunek molowy 1:1) w wodnym aceto¬ nie lub w nitrobenzenie, ogrzano z 4,5 czesciami 1-aminoantrachinonu i 0,3 czesciami pirydyny w 60 czesciach nitrobenzenu do temperatury 1:20°C. Mie¬ szanine reakcyjna utrzymywano w tej samej tem¬ peraturze w ciagu 4 godzin, nastepnie ogrzewano w ciagu 4 dalszych godzin w temperaturze 170°C, a wreszcie jeszcze w ciagu 2 godzin w tempera¬ turze 210°C. Nastepnie pozwolono ochlodzic sie mieszaninie do temperatury okolo 80°C, przesaczo¬ no i przemyto nitrobenzenem, a potem etanolem i wysuszono pod próznia. Otrzymany baarwnik o wzorze 12 barwi bawelne z kadzi czerwono-po- maranczowej na czerwonawo-zólte odcienie.Przyklad II. 3,8 czesci produktu kondensacji chlorku cyjanuru i 4-amino-4,^ohloroazobenzenu kondensowano z 6,8 czesciami l-amino-5-benzoilo- amino-antrachinonu w obecnosci 0,3 czesci pirydy¬ ny w 60 czesciach nitrobenzenu i przerabiano tak jak w przykladzie I. Wytracony barwnik o wzo- 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 6076037 rze ,13 barwi bawelne z kadzi zabarwionej na bor¬ dowo na zywe odcienie pomaranczowe.Wedlug danych przykladu I otrzymano inne barwniki ze zwiazków dwuchloirotriazynowych barwników azpwych wymieniionyah w kolumnie II tablicy I i z .aminoantrachinonów wymienionych w kolumnie III, przy czym odcienie barw podane sa w ostatniej kolumnie ponizszej tablicy.Tablica I Przy* klad III IV V VI VII VIII IX iZwiazek dwuchloro- trdazynowy barwnika azowego wzór 14 wzór 16 wzór 18 - wzór 18 wzór 2Q wz6r 21 wzór 16 Skladnik amdnoan- trachino- noiwy wzór 15 wzór 17 wzór 17 wzór 19 wzór 17 wzór 17 1 mol zw. 0 wzorze 22 1 mol zw. o wzorze 23 Odcien .na bawelnie zielonkawo-zólty pomaranczowy pomaranczowy pomaranczowy pomaranczowy pomaranczowy zielony (Przyklad X. 6,2 czesci produiktu reakcji Ir mola chlorku eyjanuru z 2 molami l^amino-4- -metoksyantrachioanu ogrzewano w temperaturze 1I26M10IOOC z 36 czesciami barwnika azowego o wzorze 24 w 1'00 czesciach nitrobenzenu i z do¬ datkiem 0,3 czesci pirydyny. Mieszano mieszanine reakcyjna w ciagu 20 godzin w podanej tempera¬ turze i przepuszczalno w czasie trwania reakcji slaby strumien azotu lub powietrza przez naczy¬ nie reakcyjne. Po zakonczonej reakcji ochlodzono calosc do temperatury 100°C, przesaczono na go¬ raco, przemyto ndtrojbenzenem nastepnie mettano^ lem -li wysuszono w prózni. Wyodrejbniony barwnik o wzorze 25 wprowadzany jako pigment barjwi po¬ lichlorek winylu na szkarlatnie zabarwione odcie¬ nie o- doskonalej odpornosci na migracje. Wyniki analizy. Obliczone G3,9Q°/o C, 37°/o H, 14,0l°/o N znalezione 6B,87P/o C, 3fllf/o H, U4,73°/o N Inne barwniki otrzymano odpowiednio wedlug przyikladiu X ze skladników zestawionych w naste¬ pujacej tablicy II.Tablica II Przy¬ klad XI XII XIII Skladnik dwu- antrachinono- jednotchloro- triazynowy wzór 26 iwzór 28 wzór 28 Skladnik amsino- tazowy wzór 27 wzór 29 wzór 30 Odcien barwy na bawelnie zólty czerwony czerwony 10 15 30 35 40 45 50 55 Przyklad XIV. 5,6 czesci produktu reakcji 1 mola chlorku cyjanuru z 2 molami l-aminoan- trachinonu ogrzewano w temperaturze 205-^210°C w 60 czesciach nitrobenzenu razem z 2,0 czescia¬ mi 4-hydroksyazoibenzenu i 0,3 czesciami pirydyny.Calosc mieszano w ciagu 3 godzin w podanej tem¬ peraturze, a w czasie tawania reakcji przez mie¬ szanine reakcyjna przepuszczano slaby strumien azotu lub powietrza. Nastepnie ochlodzono do tem^ peratury 50—60°lC, przesaczono, przemyto nitroben¬ zenem i metanolem i wysuszono w prózni. Otrzy¬ mano zólty proszek barwnika o wzorze 31, który na bawelne lub wiskozowy jedwab sztuczny ciag¬ nie wedlug zwyklych sposobów barwienia kadzio¬ wego na czy&te odcienie zólte.Wyniki analizy.Obliczono: Tl^/o C, 3£0°/q H, !13,6I2P/o N znaleziono: 7,l,4P/o C, 3,7°/o H, l'3,6°/o N Inne barwniki otrzymano wedlug przykladu XIV ze skladników wymienionych w kolumnie II i III nastepujacej tablicy III.Tablica III Przyklad XV XVI XVII XVIII XIX XX XXI XXII XXIII XXIV xxv XXVI XXVII XXVIII XXIX XXX XXXI XXXII XXXIII xxxiv xxxv xxxvi Skladniki idwuantra- chinonomo- nochloro- trdazynowe wzór 26 wzór 26 wzór 2|6 wzór 26 wzór 26 wzór 26 wzór 26 wzór 26 wzór 26 wzór 26 wzór 42 wzór 42 wzór 42 wzór 4i2 wzór 412 wzór 42 wzór 42 wzór 42 wzór 4!4 wzót 46 wzór 46 wzór 46 Skladniki hydroksy- azofwe wzór 32 wzór 33 wzór 34 Wzór 35 wzór 3i6 wzór 37 wizór 38 wzór 39 wzór 40 wzór 41 wzór 43 wzór 33 wzór 40 wzór 34 wzór 36 wzór 35 wzór 37 wzór 30 wzór 45 wzór 47 wzór 36 wzór 39 Odcienie barw zólty zólty zólty zólty zólty zólty zólty zólty zólty zólty zielonkawo zólty zielonkawo zólty zielonkawo zólty zielonkawo zólty zielonkawo zólty zielonkawo zólty zielonkawo zólty zielonkawo zólty szkarlatny zolto-ipoma- ranczowy zólto-poma- ranczowy zolto^poma- ranczowy9 76037 10 ciag dalszy tablicy III Przyklad XXXVII XXXVIII XXXIX XL XLI XLII XLIII XLIV XLV XLVI XLVII XLVIII XLIX Skladniki dwuantra- <&monomo- nochloro- triazynowe wizór 46 wizór 46 wzór 46 wzór 28 wzór 28 wzór 28 wzór 28 wzór 28 wzór 28 wzór 58 wzór 56 wzór 55 wzór 55 Skladniki hydroksy- azowe wzór 40 wzór 48 wzór 41 wzór 49 wzór 43 wzór 40 wzór 50 iwzór 51 iwzór 52 wzór 54 wzór 33 wzór 40 wzór 54 Odcienie barw zólto-poma- ranczowy zóito-tpoma- ranczowy zólfoHpoma- ranczowy czerwony czerwony czerwony ' bordowy bordowy brazowy czerwony niebieski niebieski niebieski Przyklad L. 7,8 czesci produktu reakcji 1 mola chlorku cyjanuru z 2 molami l-amino-4- -fenylomei^kaptoantoacliiinonu ogrzano do wrzenia jednoczesnie mieszajac w 80 czesciach nitrobenze¬ nu z 2,6 czesciami 4-lketo-i2,-metylo-54,-ichloroaz'0- benzenu i 0,1 czesci pirydyny. Temperature reakcji utrzymywano w ciagu 2 godzin i od czasu do cza¬ su usuwano powstajacy kwas solny przez prze¬ puszczalnie strumienia azotu lub powietrza. Na¬ stepnie ochlodzono calosc do temperatury pokojo¬ wej, przesaczono, przemyto nitrobenzenem, a po¬ tem metanolem i wysuszono pod obnizonym ci¬ snieniem. 4,0 czesci w ten sposób otrzymanego barwnika o wzorze 56 wprowadzono malymi por¬ cjami podczas silnego mieszania do 50 czesci lOOtyo kwasu siarkowego. Po zakonczonym wyprowadzeniu barwnika mieszano jeszcze w ciagu 5 godzin i przeniesiono mieszanine reakcyjna do 5P/o roz¬ tworu lodu i soli kuchennej. Przesaczono, prze¬ myto 510'/o roztworem NaCl, a nastepnie mala ilo¬ scia lodowatej wody zobojetniono i wysuszono pod próznia,. Otrzymano w ten sposób proszek zabar¬ wiony czerwono stanowiacy barwnik, który na 1 mol zawiera jedna gruipe sulfonowa. Tak otrzy¬ many barwnik posiada znacznie lepsze wlasciwo¬ sci ciagniecia ndz niesuLtonowany produkt wyjscio¬ wy i barwi bawelne na odcienie zólto-czerwone.Przyklad LI. Do kapieli barwiacej zawiera¬ jacej w 400 czesciach wody 0,8 czesci adduktu 9 moli tlenku etylenu z 1 molem monylofenolu i 2 czesci 5°/o zawiesiny barwnifca opisanego w przykladzie 13, wprowadzono 10 czesci tkaniny trykotowej z poliestru {teksturowana tkanina po¬ liestrowa „Crimplane,,) i barwiono w temperatu¬ rze 30°C w aparaturze do barwienia w wysokich temperaturach. Wartosc pH kapieli wynosila 7,0.Nastepnie podwyzszono temperature w ciagu 15 minut do 120°C, przy czym cisnienie wzroslo do 2 atm. Barwiono w temperaturze 120°C w ciagu 45 minut, a nastepnie w ciagu 10 minut ochlodzo¬ no do temperatury 6S°C. Material barwiony wy¬ plukano na zimno i wysuszono. Otrzymano czer- 5 wone wyibarwienie o doskonalej odpornosci na swiatlo. Przepis barwienia: 1 czesc barwnika ska- dziowano z 10 czesciami objetosciowymi lugu so¬ dowego w 200 czesciach wody w temperaturze 50—70°C. Do kapieli zawierajacej w £000 czesciach io jwody 5 Czesci objetosciowych lugu sodowego o 36° Bs i 3,7 czesci hydrosulfitu sodowego doda¬ no powyzsza kadz-maitke i nastepnie wprowadzo¬ no w temperaturze 40°C 100 czesci bawelny. Po 10 minutach dodano 15 czesci chlorku sodowego, 15 a po 20 minutach nastepne 15 czesci i barwiono w temperaturze 40°C w ciagu 3/4 godziny. Nastep¬ nie bawelne odcisnieto, utleniono i w znany spo¬ sób wykonczono.Przyklad LII. 5 czesci barwnika na przy- 20 kiad jednego z przykladów I, X, XV, XXXIV, XXXVIII wymieszano z 05 czesciami ftalamu dwu- oktylowego i zmielono w mlynie kulowym tak dlugo az czastki barwnika byly mniejsze niz 3 0,8 czesci tej pasty fitalano-dwuototylowej zmie- 25 szano z 13 czesciami polichlorku winylu, 7 cze¬ sciami ftalamu dwuoktylowego, 0,1 czescia steary¬ nianu kadmowego i 1 czescia dwutlenku tytanu, a nastepnie rozwalcowamo w ciajgu 5 minut na stole dwuwalcowym w temperaturze !l40°C. 30 Przyklad LIII. W mlynie z pretami mielo¬ no w ciagu 16 godzin 40 czesci lakieru nitroce¬ lulozowego, 2,376 czesci dwutlenku tytanu i 0,125 czesci barwnika na przyklad jednego z przykla¬ dów I, XV, XV, XXXIV, XXXVIII, Otrzymany 35 lakier naniesiono cienka warstwa na Mie alu¬ miniowa. PL PL