PL71024B1

PL71024B1 -

Info

Publication number: PL71024B1
Application number: PL14111170A
Authority: PL
Original assignee: Cibageigy Ag
Priority date: 1969-06-13
Filing date: 1970-06-05
Publication date: 1974-04-30
Also published as: AT298811B; FR2051054A5; BE751870A; JPS506039B1; CH532623A; GB1285484A; NO132151C; NL7008617A; DE2027353A1; NO132151B; DE2027353B2

Description

Sposób wytwarzania trwalych preparatów bedacych produktami reakcji zwiazków epoksydowych z aminami Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania trwalych preparatów, bedacych produktami reakcji zwiazków epoksydowych z aminami i nadajacych sie jako srodki do wykonczania materialów wlókienniczych, a zwlaszcza do uodporniania welny na spilsnianie.Z opisu patentowego Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3 033 706 znane sa preparaty do traktowania materialów wlókienniczych zawierajacych welne i skladajace sie z mieszaniny poliepoksydów, poliamidów i emulgatora. Wada tych preparatów jest to, ze material nimi potraktowany trzeba poddawac obróbce cieplnej w podwyzszonej temperaturze, w celu utwardzenia preparatu wykonczajacego.Srodki wytwarzane sposobem wedlug wynalazku nie maja tych wad. Zawieraja one produkty reakcji epoksydów z aminami rozpuszczalne w wodzie, dzieki czemu zbedne jest stosowanie emulgatorów. Zbedna jest równiez obróbka cieplna materialów potraktowanych tymi srodkami, poniewaz srodki te zostaja utwardzone juz przy zwyklym wysuszeniu materialu.Sposób wedlug wynalazku polega na tym, ze produkt a) otrzymany przez reakcje co najmniej jednego zwiazku epoksyAowego, a'), zawierajacego w czasteczce przynajmniej 2 grupy epoksydowe, z co najmniej jednym organicznym kwasem karboksylowym a"), zawierajacym w czasteczce co najmniej 2 grupy karboksylowe, przy czym stosunek równowazników grup epoksydowych do grup kwasowych w tym produkcie reakcji wynosi 1 :0,1 do 1 :0,8, poddaje sie reakcji z amina b') zawierajaca co najmniej 2 grupy aminowe, z których kazda ma przynajmniej jeden atom wodoru zwiazany z atomem azotu, albo z produktem reakcji aminy b*) ze zwiazkiem epoksydowym zawierajacym w czasteczce przynajmniej 2 grupy epoksydowe, przy czym stosunek równowazni¬ ków wodoru zwiazanego z azotem aminowym do grup epoksydowych wynosi 3 :1 do 11 :1. Reakcje prowadzi sie w srodowisku organicznego rozpuszczalnika, przy czym stosunek równowazników grup epoksydowych do wodoru zwiazanego z azotem aminowym wynosi 1 :2 do 1 :10 i najpózniej po zakonczeniu reakcji do produktu dodaje sie tyk kwasu, aby próbka mieszaniny poreakcyjnej rozcienczona woda miala wartosc pH 2-8.Zwiazki epoksydowe a*), z których otrzymuje sie skladniki a), sa z reguly ciekle w temperaturze pokojowej, to jest w temperaturze 15-25°C i wyprowadzaja sie korzystnie z wielowartosciowych fenoli lub polifenoli, takich jak rezorcyna, produkty kondensacji fenolu z aldehydem mrówkowym typu rezoli lub nowolaków. Jako zwiazki wyjsciowe do wytwarzania tych epoksydów nadaja sie zwlaszcza dwufenole, takie jak dwu<4*ydroksyfenykmetan, a przede wszystkim 2f2-dwu<4,-hydroksyfenylopropan. Szczególnie korzystnie2 71024 stosuje sie zwiazki epoksydowe 2,2-dwu-(4'-hydroksyfenylo)-propanu zawierajace 3,8-5,8 równowaznika grup epoksydowych, a zwlaszcza co najmniej 5 równowazników grup epoksydowych na 1 kg, o ogólnym wzorze 1, w którym z oznacza liczbe przecietna 0-0,65. Tego typu zwiazki epoksydowe v^twarza sie przez reakcje epichlorohydryny z 2,2-dwu-(4'-hydroksyfenylo)-propanem.Jako skladniki a" korzystnie stosuje sie alifatyczne, etylenowo nienasycone kwasy tluszczowe w postaci dimerówlub trimerów, alifatyczne kwasy dwukarboksylowe o 2—10 atomach wegla lub aromatyczne kwasy dwukarboksylowe. Jako kwasy dwukarboksylowe stosuje sie korzystnie alifatyczne kwasy dwukarboksylowe o 4—10 atomach wegla lub aromatyczne jednopierscieniowe kwasy dwukarboksylowe. Z alifatycznych kwasów dwukarboksylowych szczególnie nadaja sie kwasy alkilenpdwukarboksylowe, takie jak kwas bursztynowy, adypinowy, azelainowy lub sebacynowy, a takze kwas szczawiowy, fumarowy lub maleinowy. Jako aromatyczne kwasy dwukarboksylowe stosuje sie korzystnie kwasy benzenodwukarboksylowe, takie jak kwas ftalowy lub tereftalowy. Kwasy dwukarboksylowe, takie jak kwas maleinowy lub ftalowy stosuje sie do reakcji ze zwiazkiem epoksydowym a9) korzystnie w postaci bezwodników kwasowych.Proces wedlug wynalazku prowadzi sie szczególnie korzystnie w ten sposób, ze jako komponent a") stosuje sie dimery-trimery alifatycznych etylenowonienasyconych kwasów tluszczowych. Korzystnie wytwarza sie produkty reakcji a) ze zwiazków epoksydowych a') i dimefów-trimerów alifatycznych nienasyconych kwasów tluszczowych a"), wyprowadzanych od jednokarboksylowych kwasów o 16—22 atomach wegla. Takimikwasami jednokarboksylo^ymi sa korzystnie kwasy tluszczowe o 2—5 wiazaniach nienasyconych. Przykladami tych kwasów sa kwasy takie jak kwas hiragonowy, oleostearynowy, likanowy, arachidonowy, klupanodonowy, a zwlaszcza linolowy ilinolenowy. Kwasy te mozna otrzymac z naturalnych olejów, w których wystepuja .przewaznie jako glicerydy.Stosowane zgodnie z wynalazkiem dimerowe-trimerowe kwasy tluszczowe otrzymuje sie w znany sposób przez dimeryzacje kwasów jednokarboksylowych wymienionego wyzej typu. Tak zwane dimerowe kwasy tluszczowe zawsze zawieraja pewna ilosc kwasów trimerowych i niewielka ilosc monomerów. Szczególnie korzystnie stosuje sie jako skladniki a") dimeryzowane-trimeryzowane kwasy takie jak linolowy i linolenowy.Kwasy te jako produkty techniczne zawieraja z reguly 75—95% wagowych dimeru, 4—25% wagowych trimeru i do 3% monomeru kwasu. Stosunek molowy dimeru do trimeru wynosi przeto 5 :1 do 36 :1.Reakcje skladnika a') ze skladnikiem a") prowadzi sie korzystnie w temperaturze 110—160°C, a zwlaszcza 150°C. Stosunek ilosciowy obu tych skladników reakcji dobiera sie tak, aby na kazda grupe karboksylowa kwasu przypadalo wiecej niz jedna grupa epoksydowa, dzieki czemu produkt reakcji zawiera epoksydowe grupy koncowe. Korzystnie stosuje sie 1 równowaznik grupy epoksydowej na 0,1-0,8 równowaznika grupy kwasowej, to znaczy, ze zwiazek epoksydowy w ilosci odpowiadajacej 1 równowaznikowi grupy epoksydowej poddaje sie reakcji z 0,05—0,08 mola kwasu dimerycznego lub dwukarboksylowego.Przy wytwarzaniu skladnika a) reakcji mozna ewentualnie stosowac takze trzeci komponent a"')» mianowicie alkohol zawierajacy co najmniej 2 grupy wodorotlenowe. Korzystnie stosuje sie w tym celu alifatyczne zwiazki dwuhydroksylowe, takie jak glikol etylenowyglikol dwuetylenowy lub alkilenodiole, na przyklad butanodiol-1,4. Jezeli stosuje sie ten trzeci komponent, wówczas z reguly dodaje sie go w takiej ilosci, aby równowaznik grup hydroksylowych odpowiadal najwyzej równowaznikowi grup kwasowych. W takim .przypadku podany wyzej stosunek równowazników 1 :0,1 do 1 :0,8 w produkcie a) wyraza stosunek grup epoksydowych do grup kwasowych i hydroksylowych.Jako skladniki b') stosuje sie dwuaminy alifatyczne, cykloalifatyczne, heterocykliczne lub aromatyczne, korzystnie majace co najmniej jedna pierwszorzedowa grupe aminowa i druga grupe aminowa, w której co najmniej jeden atom wodoru jest zwiazany z atomem azotu. Szczególnie korzystnie stosuje sie heterocykliczne lub aromatyczne aminy, na przyklad pochodne piperazyny,.takie jak N,N'-dwu-(3-aminopropylo)-piperazyna lub pochodne fenyloaminy, takie jak dwu-(3-metylo-4-aminofenylo)-metan. Z amin alifatycznych stosuje sie przede wszystkim aminy dwupierwszorzedowe, zwlaszcza poliaminy, takie jak dwuetylenotrójamina,trójetylenocztero- amina lub czteroetylenopiecioamina, a takze aminy o ogólnym wzorze 2, w którym n oznacza liczbe 1, 2 lub 3.Mozna tez stosowac mieszaniny amin o wzorze 2, w którym srednia wartosc n nie jest liczba calkowita i wynosi na przyklad 1—2. Jako cykloalifatyczne aminy stosuje sie zwlaszcza dwupierwszorzedowe dwuaminy, które oprócz obu atomów azotu aminowego zawieraja tylko wegiel i wodór i które maja nasycony pierscien karbocykliczny o 5 lub 6 czlonach, grupe -NH2 zwiazana z atomem wegla w pierscieniu i grupe H2 N-CH2 zwiazana z innym atomem wegla w pierscieniu. Przykladami takich amin sa: 3,5,5-trójmetylo-l-amino-3-amino- metylocykloheksan lub l-amino-2-aminometylocyklopentan.W procesie wedlug wynalazku mozna stosowac jako komponent b') sama amine lub tezjej produkt reakcji b") ze zwiazkiem epoksydowym. Mozna w tym celu stosowac takie same zwiazki epoksydowe a'), jakie stosuje sie do wytwarzania skladnika a). Poniewaz stosunek równowazników grup aminowych do epoksydowych71024 3 w skladniku b") wynosi 3 : 1 do 5,5 : 1, przeto grupy aminowe wystepuja w nadmiarze i w produkcie b") analiza nie wykazuje obecnosci wolnych grup epoksydowych. Z tego tez wzgledu, zwiazki epoksydowe uzyte do wytwarzania skladnika b") nie maja wplywu na stosunek równowazników grup epoksydowych do wodoru zwiazanego z azotem aminowym w produkcie otrzymanym sposobem wedlug wynalazku, wynoszacy 1 :2 do 1 :10.Drugie stadium procesu wedlug wynalazku prowadzi sie w srodowisku rozpuszczalnika, zwlaszcza rozpusz¬ czalnego w wodzie rozpuszczalnika organicznego, korzystnie takiego, który miesza sie z woda w kazdym stosun¬ ku. Przykladami takich rozpuszczalników sa: dioksan, izopropanol, etanol, metanol, eter n-butylowy glikolu etylenowego, zwany w dalszym ciagu opisu glikolem n-butylowym oraz eter monobutylowy glikolu dwuetyleno- wego.Reakcje mozna tez prowadzic w obecnosci organicznego rozpuszczalnika nierozpuszczalnego w wodzie, na przyklad weglowodorów, takich jak benzyna, benzen, toluen i ksylen, chlorowcoweglowodorów, takich jak chlorek metylenu, bromek metylenu, chloroform, czterochlorek wegla, chlorek etylenu, bromek etylenu sym. czterochloroetan, a zwlaszcza trójchloroetylen.Proces prowadzi sie w ten sposób, ze najpózniej po zakonczeniu reakcji dodaje sie tyle kwasu, aby próbka mieszaniny reakcyjnej rozcienczona woda wykazywala wartosc pH 2—8, a korzystnie 5—7. Dzieki temu otrzy¬ muje sie produkty poliadycji rozpuszczalne lub dajace sie dyspergowac w wodzie. Stosuje sie w tym celu kwasy nieorganiczne lub organiczne, korzystnie latwolotne kwasy organiczne, takie jak kwas mrówkowy lub octowy.Reakcje prowadzi sie korzystnie w temperaturze nie wyzszej niz 80°C, zwlaszcza 45—70°C. Otrzymane produk¬ ty potraktowane kwasem i korzystnie rozpuszczone lub zdyspergowane w wodzie tak, ze tworza roztwory lub dyspersje zawierajace 10—30% produktu reakcji, sa bardzo trwale. Stosuje sie je do róznych celów, zwlaszcza do wykonczania materialów wlókienniczych, a szczególnie do uodporniania welny na spilsnianie. W tym celu pro¬ dukty te dodaje sie do kapieli wodnej, zawierajacej ewentualnie i inne dodatki, na przyklad srodki powierzchnio¬ wo czynne, dyspergujace i ewentualnie kwas. W kapieli tej impregnuje sie material, a nastepnie suszy go i poddaje obróbce w podwyzszonej temperaturze. Szczególnie korzystnie produkty wytwarzane sposobem wedlug wynalaz¬ ku stosuje sie do barwienia welny i uodporniania jej na pilsnienie. W tym celu w dowolnej kolejnosci barwi sie welne metoda wyczerpywania i w temperaturze 35—100°C traktuje srodkiem otrzymanym sposobem wedlug wynalazku, w srodowisku o wartosci pH 3—9. W ten sposób mozna proces barwienia i uodporniania na spilsnianie laczyc w prosty sposób i prowadzic w tej samej aparaturze, bez wyjmowania welny z urzadzenia.Do barwienia welny mozna przy tym stosowac znane barwniki, na przyklad kwasowe barwniki do welny, barwniki metalokompleksowe 1 :1 lub 1 : 2 albo barwniki reaktywne. Mozna równiez stosowac znane dodatki do kapieli farbiarskiej, takie jak kwas siarkowy, kwas octowy, siarczan sodowy, siarczan amonowy i srodki wyrównu¬ jace, zwlaszcza zwiazki poliglikolowe wyzszych amin alifatycznych, ewentualnie czwartorzedowane i ewentual¬ nie estryfikowane przy grupach wodorotlenowych za pomoca wielozasadowych kwasów.Oprócz produktów poliaddycji wytwarzanych sposobem wedlug wynalazku kapiel do uodporniania welny na spilsnianie zawiera takze kwas w ilosci niezbednej do nadania srodowisku preparatu odpowiedniej kwasowosci.Natomiast kapiel powinna miec korzystnie odczyn slabo alkaliczny, a mianowicie wartosc pH 8-9. W tym celu dodaje sie do kapieli amoniaku lub soli o odczynie zasadowym, takich jak fosforan trójsodowy. Mozna oprócz tego dodawac inne sole, na przyklad siarczan sodowy, siarczan amonowy lub tiosiarczan sodowy, a poza tym inne znane dodatki, takie jak srodki nadajace miekki chwyt lub srodki bielace, na przyklad nadtlenek wodoru.Srodek wytwarzany sposobem wedlug wynalazku dodaje sie do kapieli korzystnie w ilosci 0,5—5% wago¬ wych w stosunku do materialu wlókienniczego i w przeliczeniu na sucha mase srodka. Temperatura kapieli wynosi 35-100°C i praktycznie biorac zupelne utrwalenie produktu poliaddycji nastepuje przewaznie po uply¬ wie 20—80 minut. Jak wyzej wspomniano, kolejnosc procesu barwienia i utrwalania na spilsnianie jest dowolna.Za pomoca srodków wytwarzanych sposobem wedlug wynalazku, stosowanych razem z produktem wstepnej kondensacji aminoplastów, mozna materialom wlókienniczym, zwlaszcza bawelnie, nadac trwale wykonczenie ulatwiajace usuwanie brudu („Soil — Release"), a takze wykonczenie umozliwiajace unikniecie prasowania po praniu. Srodki wytwarzane sposobem wedlug wynalazku umozliwiaja równiez utrwalanie barw¬ ników, zwlaszcza reaktywnych,' na materialach wlókienniczych, przede wszystkim na welnie, co zwieksza odpornosc wybarwienia na dzialanie potu. Za pomoca tych srodków mozna równiez poprawic wlasciwosci mechaniczne materialów wlókienniczych, na przyklad wytrzymalosc Ha rozrywanie, zwiekszyc wydluzenie przy rozrywaniu, odpornosc na tarcie i zmniejszyc sklonnosc do tworzenia wezelków w materiale. Srodki te moga byc równiez stosowane przy ukladaniu wlosów.4 71024 W nizej podanych przykladach procenty oznaczaja procenty wagowe.Przyklad I. 220g zwiazku epoksydowego (1,15równowaznika grup epoksydowych), otrzymanego z 2,2-dwi^(4,-hydroksyfenylo)-propanu i epichlorohydryny, miesza sie z 44 g dimeryzowanego kwasu linolowego (0,157 równowaznika grup kwasowych) i ogrzewa w ciagu 2 godzin w temperaturze 150°C. Otrzymuje sie klaro¬ wny produkt o wysokiej lepkosci, majacy równowaznik wagowy grupy epoksydowej 238 i liczbe kwasowa zero.Przyklad II. 220 g zwiazku epoksydowego otrzymanego w sposób opisany w przykladzie I (1,15 równowaznika grup epoksydowych) i 88 g dimeryzowanego kwasu linolowego (0,314 równowaznika grup kwaso¬ wych) ogrzewa sie mieszajac wciagu. 2 godzin w temperaturze 150°C. Otrzymuje sie przezroczysty produkt o duzej lepkosci, majacy równowaznik wagowy grupy epoksydowej 408 i liczbe kwasowa 0.Przyklad III. HOg zwiazku epoksydowego otrzymanego w sposób opisany w przykladzie I (0,576 równowaznika grup epoksydowych) i 88 g dimeryzowanego kwasu linolowego (0,314 równowaznika grup kwasowych) ogrzewa sie mieszajac w temperaturze 150°C wciagu 2 godzin. Otrzymuje sie przezroczysty pro* dukt o duzej lepkosci, majacy równowaznik wagowy grupy epoksydowej 758 i liczbe kwasowa 3.Przyklad IV. 191 g zwiazku epoksydowego otrzymanego w sposób podany w przykladzie I (1 równo¬ waznik grup epoksydowych) U96 g dimeryzowanego kwasu linolowego (0,7 równowaznika grup kwasowych) ogrzewa sie mieszajac wciagu 2 godzin w temperaturze 150°C. Otrzymuje sie przezroczysty produkt o duzej lepkosci, majacy równowaznik wagowy grupy epoksydowej 1550 i liczbe kwasowa 2.P r z y k l a d V. 191 g. zwiazku epoksydowego otrzymanego w sposób opisany w przykladzie I (równo¬ waznik gryp epoksydowych 1) i 29,2 g kwasu adypinowego (0,4 równowaznika grup kwasowych) ogrzewa sie mieszajac w temperaturze 150°C w ciagu 2 godzin. Otrzymuje sie przezroczysty produkt o duzej lepkosci, majacy równowaznik wagowy grupy epoksydowej 427 i liczbe kwasowa 0.Przyklad VI. 191 g zwiazku epoksydowego otrzymanego w sposób opisany w przykladzie I (1 równo¬ waznik grup epoksydowych) i 14,6 g kwasu adypinowego (0,2 równowaznika grup.kwasowyeh) oraz 9 g butan- diolu-1,4 (0,2 równowaznika grup wodorotlenowych) ogrzewa sie mieszajac w temperaturze 150°C w ciagu 2 go¬ dzin. Otrzymuje sie przezroczysty produkt o duzej lepkosci, majacy równowaznik wagowy grupy epoksydowej 302 i liczbe kwasowa 0.Przyklad VII. 191 g zwiazku epoksydowego otrzymanego w sposób opisany w przykladzie I (1 równowaznik grup epoksydowych) i 37,6 kwasu azelainowego (0,4 równowaznika grup kwasowych) ogrzewa sie mieszajac w temperaturze 150°C wciagu 2 godzin. Otrzymuje sie przezroczysty produkt o duzej lepkosci, majacy równowaznik wagowy grupy epoksydowej 430 i liczbe kwasowa 0.Przyklad VIII. 191 g zwiazku epoksydowego otrzymanego w sposób opisany w przykladzie I (1 rów¬ nowaznik grup epoksydowych) i 9,8 g bezwodnika kwasu maleinowego (0,2 równowaznika grup kwasowych) ogrzewa sie mieszajac w temperaturze 100°C wciagu 3 godzin. Otrzymuje sie przezroczysty produkt o duzej lepkosci, majacy równowaznik wagowy grupy epoksydowej 244 i liczbe kwasowa 0.Przyklad IX. 191 g zwiazku epoksydowego otrzymanego w sposób opisany w przykladzie I (1 równo¬ waznik grup epoksydowych) i 5,9 g kwasu bursztynowego (0,1 równowaznika grup kwasowych) ogrzewa sie mieszajac w temperaturze 150°C w ciagu 2 godzin. Otrzymuje sie przezroczysty i lepki produkt o równowazniku wagowym grup epoksydowych 261 i liczbie kwasowej 0.Przyklad X. 191 g zwiazku epoksydowego otrzymanego w sposób opisany w przykladzie I (1 równo¬ waznik grup epoksydowych) i8,3g kwasu tereftalowego (0,1 równowaznika grup kwasowych) ogrzewa sie w temperaturze 180°C w ciagu 12 godzin. Otrzymuje sie przezroczysty produkt o duzej lepkosci, majacy równo- , waznik wagowy grupy epoksydowej 297 i liczbe kwasowa 0.Przyklad XI. 191 g zwiazku epoksydowego otrzymanego w sposób opisany w przykladzie I (1 równo¬ waznik grup epoksydowych) i 147 g mieszaniny zawierajacej 75% dimeru i 25% trimeru kwasu linolowego (0,5 równowaznika grup kwasowych) ogrzewa sie mieszajac w temperaturze 150°C w ciagu 2 godzin. Otrzymuje sie przezroczysty produkt o duzej lepkosci, majacy równowaznik wagowy grupy epoksydowej 804 i liczbe kwaso¬ wa 2.Przyklad XII. 191 g zwiazku epoksydowego otrzymanego w sposób opisany w przykladzie I (1 rów¬ nowaznik grup epoksydowych) i 144 g mieszaniny zawierajacej 78% dimeru i 22% trimeru kwasu linolowego (0,5 równowaznika grup kwasowych) ogrzewa sie mieszajac w temperaturze 150°C w ciagu 2 godzin. Otrzymuje sie przezroczysty produkt o wysokiej lepkosci, majacy równowaznik wagowy grupy epoksydowej 865 i liczbe kwa¬ sowa 1.Przyklad XIII. 191 g zwiazku epoksydowego otrzymanego w sposób opisany w przykladzie I (1 równowaznik grup epoksydowych) i 153 g mieszaniny zawierajacej 83% dimeru i 17% trimeru kwasu linolo¬ wego (0,535 równowaznika grup kwasowych) ogrzewa sie w temperaturze 150°C w ciagu 2 godzin. Otrzymuje71024 5 sie przezroczysty produkt o duzej lepkosci, majacy równowaznik wagowy grupy epoksydowej 789 i liczbe kwa¬ sowa1. * Przyklad XTV.v 196g zwiazku epoksydowego otrzymanego z2,2-dwu-(4,-hydroksyfenylo)-propanu i epichlorohydryny (1 róynowaznik grup epoksydowych) miesza sie z 6,2 g glikolu etylenowego (0,2 równowaz¬ nika grup wodorotlenowych) i 11,8 g kwasu bursztynowego (0,2 równowaznika grup kwasowych) i ogrzewa mieszajac w temperaturze 150°C wciagu 2 godzin. Otrzymuje sie przezroczysty produkt o sredniej lepkosci, majacy równowaznik wagowy grupy epoksydowej 364 i liczbe kwasowa 7.Przyklad XV. 75,8 g zwiazku epoksydowego otrzymanego w sposób opisany w przykladzie III (0,1 równowaznika grup epoksydowych) rozpuszcza sie w 76 g glikolu n-butylowego i ogrzewa do temperatury 50°C, po czym do roztworu dodaje sie mieszajac w ciagu 30 minut roztwór 13,72 g dwuetylenotrójaminy (0,67 równo¬ waznika grup aminowych) w 14 g glikolu n-biitylowego. Po uplywie 40 minut od zakonczenia wkraplania próbka mieszaniny rozpuszcza sie calkowicie w mieszaninie lodowatego kwasu octowego z woda (1 :20). Wówczas do mieszaniny dodaje sie 13 g lodowatego kwasu octowego i 244 g zdejonizowanej wody i miesza az do ochlodze¬ nia. Otrzymuje sie przezroczysty roztwór o zawartosci suchej substancji 20% i o wartosci pH 7,0.Przyklad XVI. 75,8 g produktu otrzymanego w sposób podany w przykladzie III (0,J równowaznika grup epoksydowych) rozpuszcza sie w 76 g glikolu n-butylowego i ogrzewa do temperatury 50°C, po czym do roztworu wkrapla sie w ciagu 15 minut roztwór 14,6 g trójetylenoczteroaminy (0,6 równowaznika grup amino¬ wych) w 15 g glikolu n-butylowego. Po uplywie dalszych 30 minut próbka mieszaniny rozpuszcza sie calkowicie w mieszaninie lodowatego kwasu octowego z woda (1 : 20). Wówczas dodaje sie 12 g lodowatego kwasu octowe¬ go i 247 g zdejonizowanej' wody i miesza az do ochlodzenia. Otrzymuje sie przezroczysty roztwór o zawartosci suchej substancji 20% i wartosci pH 6,8.Przyklad XVII. 75,8 g produktu otrzymanego w sposób podany w przykladzie III (0,1 równowaznika grup epoksydowych) rozpuszcza sie w 76 g glikolu n-butylowego i ogrzewa do temperatury 50°C, po czym do roztworu wkrapla sie wciagu 30 minut roztwór 15,1 g czteroetylenopiecioaminy (0,56 równowaznika grup aminowych) wl5g glikolu n-butylowego. Po uplywie dalszych 45 minut próbka mieszaniny rozpuszcza sie calkowicie w mieszaninie lodowatego kwasu octowego z woda (1 :20). Wówczas dodaje sie 12 g lodowatego kwasu octowego i 250 g zdejonizowanej wody i miesza az do ochlodzenia. Otrzymuje sie przezroczysty roztwór 0 zawartosci suchej substancji 20% i wartosci pH 6,6.Przyklad XVIII. 75,8 g produktu otrzymanego w sposób opisany w przykladzie III rozpuszcza sie w 76 g glikolu n-butylowego i ogrzewa do temperatury 50°C, po czym w ciagu 40 minut wkrapla sie roztwór 34 g l-amino-3-aminometylo-3,5,5-trójmetylocykloheksanu (0,8 równowaznika grup aminowych) w 34 g glikolu n-bu¬ tylowego. Po uplywie dalszych 3 1/2 godzin próbka mieszaniny rozpuszcza sie calkowicie w mieszaninie lodowa¬ tego kwasu octowego z woda (1 :12). Wówczas do mieszaniny dodaje sie 24 g lodowatego kwasu octowego i 302 g zdejonizowanej wody i miesza az do ochlodzenia. Otrzymuje sie przezroczysty roztwór zawierajacy 20% suchej substancji, majacej wartosc pH 5,4.Przyklad XIX. 434 g (2,55 mola) l-amino-3-aminometylo-3,5,5-trójmetylocykloheksanu ogrzewa sie w mieszalniku w atmosferze azotu i mieszajac dodaje wciagu 30 minut 191 g (1 równowaznik grup epoksydo¬ wych) zwiazku epoksydowego wytworzonego z 2,2-dwu-(4'-hydroksyfenylo)-propaanu i epichlorohydryny. Mie¬ szanine utrzymuje sie w temperaturze 110—120°C i po uplywie dalszych 30 minut dodaje 625 g glikolu n-buty¬ lowego, a nastepnie miesza az do ochlodzenia. Otrzymuje sie przezroczysty roztwór o sredniej lepkosci, zawiera¬ jacy w 1 kg 3,73 równowaznika grup aminowych. 53,6 g (0,2 równowaznika grup aminowych) tego roztworu ogrzewa sie do temperatury 55°C i w ciagu 1 godziny wkrapla 67,6 g zwiazku epoksydowego (0,05 równowaznika grup epoksydowych) otrzymanego w spo¬ sób opisany w przykladzie III, rozpuszczonego w 30 g glikolu n-butylowego. Po uplywie dalszych 30 minut próbka mieszaniny rozpuszcza sie calkowicie w mieszaninie lodowatego kwasu octowego z woda (1 :15).Wówczas dodaje sie 12 g lodowatego kwasu octowego i 178 g zdejonizowanej wody i miesza az do ochlodzenia.Otrzymuje sie przezroczysty roztwór o zawartosci suchej substancji 20% i o wartosci pH 5,7.Przyklad XX. 50 g produktu reakcji zwiazku epoksydowego podanego w przykladzie XIX z dwuetyle- notrójamina, majacego równowaznik wagowy grupy aminowej 250 (0,2 równowaznika grup aminowych) rozpusz¬ cza sie w 50 g glikolu n-butylowego i ogrzewa do temperatury 50°C. Nastepnie do roztworu wkrapla sie w ciagu 30 minut roztwór 37,6 g (0,05 równowaznika grup epoksydowych) zwiazku epoksydowego podanego w przykla¬ dzie III o 30 g glikolu n-butylowego. Po uplywie dalszych 40 minut próbka mieszaniny rozpuszcza sie calkowicie w mieszaninie lodowatego kwasu octowego z woda (1 :25). Wówczas dodaje sie 8,8 g lodowatego kwasu octo¬ wego i 224 g wody i miesza az do ochlodzenia. Otrzymuje sie przezroczysty roztwór zawierajacy 20% suchej substancji i majacy wartosc pH 7,0.¦• 6 71024 Przyklad XXI. 47,6g epoksydu podanego w przykladzie I (0,2 równowaznika grup epoksydowych) rozpuszcza sie w 48 g glikolu n-butylowego i ogrzewa do temperatury 55°C, po czyni w ciagu 25 minut wkrapla sie roztwór 29,2 g trójetylenoczteroaminy (1,2 równowaznika grup aminowych) w 30 g glikolu n-butylowego. Po uplywie dalszych 35 minut próbka mieszaniny rozpuszcza sie calkowicie w mieszaninie lodowatego kwasu octowego z woda (1:10). Wówczas dodaje sie 27 g lodowatego kwasu octowego i 199 g zdejonizowanej wody i miesza az do ochlodzenia. Otrzymuje sie przezroczysty roztwór o zawartosci suchej substancji 20% i o wartosci pH7,0.Przyklad XXII. 40,8 g epoksydu opisanego w przykladzie II (0,1 równowaznika grup epoksydowych) rozpuszcza sie w 40 g glikolu n-butylowego i ogrzewa do temperatury 56°C, po czym w ciagu 30 minut wkrapla sie roztwór 14,6 g trójetylenoczteroaminy (0,6 równowaznika grup aminowych) w 15 g glikolu n-butylowego. Po uplywie dalszych 30 minut próbka mieszaniny rozpuszcza sie calkowicie w mieszaninie lodowatego kwasu octowego z woda (1 :11). Wówczas dodaje sie 13,8 g lodowatego kwasu octowego i 150 g zdejonizowanej wody i miesza az do ochlodzenia. Otrzymuje sie przezroczysty roztwór o zawartosci suchej substancji 20% i o wartosci pH7,0.Przyklad XXIII. 53,6g (0,2 równowaznika grup aminowych) zwiazku aminowego opisanego w przykladzie XIX w postaci 50% roztworu w glikolu n-butylowym ogrzewa sie do temperatury 50°C i do roztworu wkrapla w ciagu 30 minut roztwór 20,4 g epoksydu opisanego w przykladzie II (0,05 równowaznika grup epoksydowych) w 20 g glikolu n-butylowego. Po uplywie dalszych 60 minut próbka mieszaniny rozpuszcza .sie calkowicie w mieszaninie lodowatego kwasu octowego z woda (1 :10). Wówczas dodaje sie 16 g lodowatego kwasu octowego i 150 g zdejonizowanej wody, otrzymujac przezroczysty roztwór o zawartosci 20% suchej sub¬ stancji i o wartosci pH 7,0.Przyklad XXIV. 77,5 g produktu otrzymanego w sposób podany w przykladzie IV (0,05 równowaz¬ nika grup epoksydowych) rozpuszcza sie w 78 g glikolu n-butylowego i ogrzewa do temperatury 50°C, po czym do roztworu wkrapla sie w ciagu 30 minut roztwór 7,3 g trójetylenoczteroaminy (0,3 równowaznika grup amino¬ wych) w 8 g glikolu n-butylowego. Po uplywie 45 minut próbka mieszaniny rozpuszcza sie calkowicie w miesza- ninie lodowatego kwasu octowego z woda (1 :40). Wówczas dodaje sie 5 g lodowatego kwasu octowego i 238 g zdejonizowanej wody i miesza az do ochlodzenia. Otrzymuje sie przezroczysty roztwór o zawartosci 20% suchej substancji i o wartosci pH 7,0.Przyklad XXV. 75,8 g epoksydu otrzymanego w sposób podany w przykladzie III (0,1 równowaznika grup epoksydowych) rozpuszcza sie w 76 g glikolu n-butylowego i ogrzewa do temperatury 50°C, po czym w ciagu 25 minut wkrapla sie roztwór lig trójetylenoczteroaminy (0,45 równowaznika grupy aminowej)wilg glikolu n-butylowego. Po uplywie dalszych 60 minut próbka mieszaniny rozpuszcza sie calkowicie w mieszaninie lodowatego kwasu octowego z woda (1 : 38). Wówczas dodaje sie 9 ^lodowatego kwasu octowego i 241 g zdejo¬ nizowanej wody i miesza az do ochlodzenia. Otrzymuje sie przezroczysty roztwór o zawartosci 20% sucha substancji i o wartosci pH 6,8.Przyklad XXVI. 75,8 g epoksydu otrzymanego w sposób opisany w przykladzie III (0,1 równowaz¬ nika grup epoksydowych) rozpuszcza sie w 76 g glikolu n-butylowego i ogrzewa do temperatury 50°C, po czym w ciagu 30 minut wkrapla sie roztwór 7,55 g czteroetylenopiecioaminy (0,28 równowaznika grup aminowych) w 8 g glikolu n-butylowego. Po uplywie dalszych 80 minut próbka mieszaniny rozpuszcza sie calkowiciew mie¬ szaninie lodowatego kwasu octowego z woda (1 :25). Wówczas dodaje sie 6 g lodowatego kwasu octowego i 233 g wody i miesza az do ochlodzenia. Otrzymuje sie przezroczysty roztwór o zawartosci 20% suchej substan¬ cji i p wartosci pH 6,0.Przyklad XXVII. 21,35 g epoksydu otrzymanego w sposób podany w przykladzie V (0,05 równowaz¬ nika grup epoksydowych) rozpuszcza sie w 21,35 g glikolu n-butylowego i ogrzewa do temperatury 50°C, po czym w ciagu 25 minut wkrapla sie roztwór 7,55 g czteroetylenopiecioaminy (0,28 równowaznika grup amino¬ wych) w 8 g glikolu n-butylowego. Po uplywie dalszych 35 minut próbka mieszaniny rozpuszcza sie calkowicie w mieszaninie lodowatego kwasu octowego z woda (1 :12). Wówczas dodaje sie 6,7 g lodowatego kwasu octo¬ wego i 76 g zdejonizowanej wody i miesza az do ochlodzenia. Otrzymuje sie przezroczysty roztwór o zawartosci 20% suchej substancji i o wartosci pH 7,0.Przyklad XXVIII. 21,35 g epoksydu otrzymanego w sposób opisany w przykladzie V (0,05 równo¬ waznika grup epoksydowych) rozpuszcza sie w 21,35 g glikolu n-butylowego i ogrzewa do temperatury 50°C, po czym w ciagu 40 minut wkrapla sie roztwór 17 g l-amjno-3-aminometylo-3,5,5-trójmetylocykloheksanu (0,4 równowaznika grup aminowych) w 17 g glikolu n-butylowego. Po uplywie dalszych 40 minut próbka mieszaniny rozpuszcza sie calkowicie w mieszaninie lodowatego kwasu octowego z wóda (1 : 20). Wówczas dodaje sie 10,4 g lodowatego kwasu octowego i 104 g zdejonizowanej wody i miesza az do ochlodzenia. Otrzymuje sie przezroczy¬ sty roztwór o zawartosci 20% suchej substancji i o wartosci pH 7,0.71024 7 Przyklad XXIX. 30,2 g epoksydu otrzymanego w sposób opisany w przykladzie VI (0,^równowazni¬ ka grup epoksydowych) rozpuszcza sie w 30,2 g glikolu n-butylowego i ogrzewa do temperatury 50°C, po czym w ciagu 35 minut wkrapla sie roztwór 13,7 g dwuetylenotrójaminy (0,67 równowaznika grup aminowych) w 14 g glikolu n-butylowego. fdt uplywie dalszych 30 minut próbka mieszaniny rozpuszcza sie calkowicie w mieszaninie lodowatego kwasu octowego z woda (1 :10). Wówczas dodaje sie 14,7 g lodowatego kwasu octowego i 114 g zdejonizowanej wody i miesza az do ostygniecia. Otrzymuje sie rzadki roztwór o zawartosci 20% suchej substan¬ cji i o wartosci pH 7,0.Przyklad XXX. 30,2 g epoksydu otrzymanego w sposób opisany w przykladzie VI (0,1 równowaznika grup epoksydowych) rozpuszcza sie w 30,2 g glikolu n-butylowego i ogrzewa do temperatury 50°C, po czym wciagu 35 minut wkrapla sie roztwór 14,6g trójetylenoczteroaminy (0,6 równowaznika grup aminowych) wl5g glikkolu n-butylowego. Po uplywie dalszych 45 minut próbka mieszaniny rozpuszcza sie calkowicie w mieszaninie lodowatego kwasu octowego z woda (1:10). Wówczas dodaje sie 14 g lodowatego kwasu octowe¬ go i 118 g zdejonizowanej wody i miesza az do ostygniecia. Otrzymuje sie przezroczysty, rzadki roztwór o zawar¬ tosci 20% suchej substancji i o wartosci pH 7,0.Przyklad XXXI. 30,2 g epoksydu Wytworzonego w sposób opisany w przykladzie VI (0,1 równowaz¬ nika grup epoksydowych) rozpuszcza sie w 30,2 g glikolu n-butylowego i ogrzewa do temperatury 50°C, po czym wciagu 25 minut wkrapla sie roztwór 15,1 g czteroetylenopiecioaminy (0,56 równowaznika grup aminowych) w 15 g glikolu n-butylowego. Po uplywie dalszych 25 minut próbka mieszaniny rozpuszcza sie calkowicie w mieszaninie lodowatego kwasu octowego z woda (1:10). Wówczas dodaje sie 138 g lodowatego kwasu octo¬ wego i 118 g zdejonizowanej wody i miesza az do ostygniecia. Otrzymuje sie przezroczysty, rzadki roztwór o zafwartosci 20% suchej substancji i wartosci pH 7,0.Przyklad XXXII. 434g (2,55 mola) l-amino-3-aminometylo-3,5,5-trómetylocykloheksanu ogrzewa sie w atmosferze azotu do temperatury 100°C i mieszajac oraz utrzymujac temperature 110—120°C dodaje sie wciagu 20 minut 191 g (1 równowaznik grup epoksydowych) zwiazku epoksydowego, utworzonego w wyniku reakcji 2,2-dwu-(4*-hydroksyfenylo)-propanu z epicldorohydryna. Po uplywie dalszych 30 minut dodaje sie w temperaturze 110—120°C 625 g glikolu n-butylowego i miesza az do ostygniecia. Otrzymuje sie przezroczysty roztwór o sredniej lepkosci, zawierajacy w 1 kg 3,73 równowaznika grup aminowych. 53,6 g (0,2 równowaznika grup aminowych) otrzymanego roztworu ogrzewa sie do temperatury 50°C, po czym w ciagu 30 minut dodaje roztwór 30,2 g zwiazku epoksydowego otrzymanego w sposób opisany w przykla¬ dzie VI (0,1 równowaznika grup epoksydowych) w 30,2 g glikolu n-butylowego. Po uplywie dalszych.60 minut próbka mieszaniny rozpuszcza sie calkowicie w mieszaninie lodowatego kwasu octowego z woda (1:10).Wówczas dodaje sie 10,4 g lodowatego kwasu octowego i 114 g zdejonizowanej wody i miesza sie do ostygniecia.Otrzymuje sie przezroczysty roztwór o zawartosci 20% suchej substancji i o wartosci pH 7,0.Przyklad XXXIII. 14,6 g trójetylenoczteroaminy (0,6 równowaznika grup aminowych) rozpuszcza sie w 25 g glikolu n-butylowego i ogrzewa do temperatury 50°C, po czym w ciagu 35 minut wkrapla roztwór 43 g epoksydu otrzymanego w sposób opisany w przykladzie VII (0,1 równowaznika grup epoksydowych) w43g glikolu n-butylowego. Po uplywie dalszych 21 /2 godzin próbka mieszaniny rozpuszcza sie calkowicie w miesza¬ ninie lodowatego kwasu octowego z woda (1 :10). Wówczas dodaje sie 15,6 g lodowatego kwasu octowego i 143 g zdejonizowanej wody i miesza az do ostygniecia. Otrzymuje sie przezroczysty roztwór o zawartosci 20% suchej substancji i o wartosci pH 7,0.Przyklad XXXIV. 53,6 g (0,2 równowaznika grup aminowych) l-amino-3-aminometylo-3,5,5-trójme- tylocykloheksanu,ogrzewa sie do temperatury 50°C, po czym w ciagu 20 minut dodaje roztwór 12,2 g epoksydu otrzymanego w sposób podany w przykladzie VIII (0,05 równowaznika grup epoksydowych) w 12,2 g glikolu n-butylowego. Po uplywie 2 godzin próbka mieszaniny rozpuszcza sie calkowicie w mieszaninie lodowatego kwasu octowego z woda (1 :10). Wówczas dodaje sie 20 g lodowatego kwasu octowego i 140 g zdejonizowanej wody i miesza az do Ostygniecia. Otrzymuje sie roztwór o zawartosci 20% suchej substancji i wartosci pH 7,0.Przyklad XXXV. 40g N,N,-dwu-(3-aminopropylo)-piperazyny (0,8równowaznika grup aminowych) rozpuszcza sie w 40 g glikolu n-butylowego i ogrzewa do temperatury 50°C, po czym w ciagu 60 minut wkrapla sie roztwór 75,8 g epoksydu otrzymanego w sposób opisany w przykladzie III (0,1 równowaznika grup epoksy¬ dowych) w 76 g glikolu n-butylowego. Po uplywie dalszych 3 godzin próbka mieszaniny rozpuszcza sie calko¬ wicie w mieszaninie lodowatego kwasu octowego z woda (1 :10). Wówczas dodaje sie 27,5 g lodowatego kwasu octowego i 321 g zdejonizowanej wody i miesza az do ostygniecia. Otrzymuje sie przezroczysty roztwór o zawar¬ tosci 20% suchej substancji i wartosci pH 7,0.8 71024 Przyklad XXXVI. 45,2g dwu-(3-metylo-4-aminometylo)-metanu (0,8równowaznika grup amino¬ wych) rozpuszcza sie w 45 g glikolu n-butylowego i ogrzewa do temperatury 52°C, po czym w ciagu 1 godziny wkrapla sie roztwór 75,8 g epoksydu otrzymanego w sposób podany w przykladzie III (0,1 równowaznika grup epoksydowych) w 76 g glikolu n-butylowego. Po uplywie dalszych 3 godzin próbka mieszaniny rozpuszcza sie calkowicie w mieszaninie lodowatego kwasu octowego z woda (1 :10). Wówczas dodaje sie 20,2 g lodowatego kwasu octowego i 336 g zdejonizowanej wody i miesza az do ostygniecia. Otrzymuje sie przezroczysty roztwór o zawartosci 20% suchej substancji i o wartosci pH 7,0.Przyklad XXXVII. 78,3 g epoksydu otizymanego w sposób opisany w przykladzie IX (0,3 równo¬ waznika grup epoksydowych) rozpuszcza sie w 78,3 g glikolu n-butylowego i ogrzewa do temperatury 50°C, po czym w ciagu 30 minut wkrapla sie roztwór 29,5 g trójetylenoczteroaminy (1,2 równowaznika grup aminowych) w 50 g glikolu n-butylowego. Po uplywie dalszych 20 minut dodaje sie 36 g lodowatego kwasu octowego i 253 g wody i miesza az do ostygniecia. Otrzymuje sie przezroczysty, rzadki roztwór o zawartosci 20% suchej substancji i o wartosci pH 5,9.Przyklad XXXVIII. 14,6 g trójetylenoczteroaminy (0,6 równowaznika grup aminowych) rozpuszcza sie w 25 g glikolu n-butylowego i ogrzewa do temperatury 55°C, po czym w ciagli 30 minut dodaje sie roztwór 29,7 g epoksydu* otrzymanego w sposób podany w przykladzie X (0,1 równowaznika grup epoksydowych) w29,7g glikolu n-butylowego. Po uplywie dalszych 60minut dodaje sie 14,5 g lodowatego kwasu octowego i 111 g wody i miesza az do ostygniecia. Otrzymuje sie przezroczysty roztwór o malej lepkosci, zawierajacy 20% •suchej substancji i majacy wartosc pH 7,0.Przyklad XXXIX. 20 g N,N'-dwu-(3-aminopropylo)-piperazyny (0,4 równowaznika grup aminowych) rozpuszcza sie w 20 g glikolu n-butylowego i ogrzewa do temperatury 50°C, po czym w ciagu 50 minut wkrapla sie roztwór 43,25 g epoksydu otrzymanego w sposób podany w przykladzie XII (0,5 równowaznika grup epoksy¬ dowych) w43g glikolu n-butylowego. Po uplywie dalszych 40 minut dodaje sie 16,4 g lodowatego kwasu octowego i 170g wody i miesza dalej az do ostygniecia. Otrzymuje sie przezroczysty roztwór o malej lepkosci, który zawiera 20% substancji stalej, a jego wartosc pH wynosi 7,0.Przyklad XL. 20 g N,N'-dwu-(3-aminopropylo)-piperazyny (0,4 równowaznika grup aminowych) roz¬ puszcza sie w 20 g glikolu n-butylowego i ogrzewa do temperatury 50°C, po czym w ciagu 30 minut wkrapla sie roztwór 39,45 g epoksydu otrzymanego w sposób opisany w przykladzie XIII w 40 g glikolu n-butylowego. Po uplywie dalszych 70 minut dodaje sie 16,3 g lodowatego kwasu octowego i 158 g wody i miesza dalej az do ostygniecia. Otrzymuje sie przezroczysty roztwór o malej lepkosci, zawierajacy 20% suchej substanqi i miajacy wartosc pH 7,0.Przyklad XLI. 75,8 g epoksydu otrzymanego w sposób opisany w przykladzie III (0,1 równowaznika grup epoksydowych) rozpuszcza sie w 75,8 g glikolu butylowego i ogrzewa do temperatury 60°C, po czym wciagu 30minut wkrapla sie roztwór 9,72g trójetylenoczteroaminy (0,4równowaznika grup aminowych) w 20 g glikolu n-butylowego. Po uplywie dalszych 60 minut dodaje sie 3 g lodowatego kwasu octowego i 232 g wody. Otrzymuje sie przezroczysty roztwór o zawartosci 20% suchej substancji, wartosci pH 7,9 i o malej lep¬ kosci Otrzymany roztwór dzieli sie na polowy i do jednej z nich dodaje tyle stezonego kwasu siarkowego, aby otrzymac wartosc pH 2.Przyklad XLII. W aparacie z obiegiem cieczy 100 kg przedzy welnianej barwi sie w znany sposób barwnikiem dajacym trwale wybarwienia, na przyklad barwnikiem reaktywnym lub azowym barwnikiem kom¬ pleksowym chromowym 1 : 2 lub kobaltowym. Wybarwiona welne plucze sie, po czym dodaje sie 1500 litrów wody o temperaturze 50°C i za pomoca amoniaku nastawia wartosc pH kapieli na 7,5. Nastepnie do kapieli dodaje sie 10 kg preparatu otrzymanego w sposób opisany w przykladzie XV i po równomiernym rozprowadze¬ niu tego preparatu w kapieli dodaje sie roztwór 1 kg fosforanu dwusodowego w 15 litrach wody, po czym powoduje sie równomierny przeplyw kapieli przez aparat w ciagu 15 minut. Nastepnie dodaje sie tyle krystalicz¬ nego trójfosforanu sodowego, ile trzeba do uzyskania wartosci pH kapieli wynoszacej 8,5. Po uplywie 20 minut dodaje sie 2 kg 12,5% wodnego roztworu produktu przylaczenia 1 mola oktadekanolu i 35 moli tlenku etyleniu i barwi wciagu 10 minut. Przedze plucze sie nastepnie starannie woda, odwirowuje i suszy. Otrzymuje sie przedze welniana odporna na spilsnianie i kurczenie zgodnie z wskaznikiem 7 B IWS.Podobne wyniki otrzymuje sie stosujac roztwory preparatów otrzymanych w sposób opisany w przykla¬ dach XVI-XXVI.Przyklad XLIII. 100 kg przedzy welnianej barwi sie w znany sposób barwnikiem reaktywnym w aparacie z obiegiem kapieli, a nastepnie zobojetnia i plucze. Nastepnie przygotowuje sie swieza kapiel z 4000 kg wody i ogrzewa ja do temperatury 40°C, dodaje 2000 kg 25% amoniaku i 10 kg preparatu otrzyma¬ nego w sposób opisany w przykladzie XXVII i powoduje obieg kapieli. Po równomiernym rozprowadzeniu prepa-71024 9 ratu powstaje drobna dyspersja, która w ciagu 20 minut przechodzi równomiernie na welne. Wówczas w ciagu 10 minut do kapieli wprowadza sie 20 kg 33% nadtlenku wodoru, dodaje roztwór 4 kg fosforanu"trójsodowego w 10 kg wody i po uplywie dalszych 15 i 25 minutach dodaje po 2 kg produktu kondensacji 1 mola trójstearoilo- dwuetylenotrójaminy i 15 moli tlenku etylenu. Nastepnie plucze sie welne woda, a nastepnie zobojetnia kwa¬ sem octowym do wartosci pH 7, odwirowuje i suszy w temperaturze 80°C. Otrzymana przedza odpowiada wskaznikowi 7 B wedlug I BS.Podobne wyniki otrzymuje sie stosujac zamiast preparatu otrzymanego w sposób podany w przykla¬ dzie XXVII preparaty wytworzone metodami opisanymi w przykladach XXVIII-XXXVI.Przyklad XLIV. W farbiarce pasmowej kolowrotowej pasma welny po 100 kg barwi sie w zwykly sposób barwnikiem reaktywnym, plucze dokladnie woda i przygotowuje druga kapiel z 3000 litrów wody o tem¬ peraturze 40°C. Do kapieli dodaje sie 25% roztworu amoniaku az do uzyskania wartosci pH 8,5-9 i nastepnie dodaje 7 kg preparatu otrzymanego w sposób podany w przykladzie XXXVII. Powstaje trwala emulsja, która po uplywie 30 minut przechodzi równomiernie na welne. Nastepnie dodaje sie 2 kg produktu kondensaqi 1 mola trójstearoilodwuetylenotrójaminy z 15 molami tlenku etylenu i po uplywie dalszych 15 minut plucze dwukrot¬ nie zimna woda, odwadnia i suszy w temperaturze 80°C. Otrzymany material ma odpornosc na spilsnianie równa wskaznikowi 7 B wedlug IWS.Podobne wyniki otrzymuje sie stosujac preparaty wytworzone metodami opisanymi wprzykla- daich XXXVIII-XLII. PL PL

Claims

1. Zastrzezenia patentowe 1. Sposób wytwarzania trwalych preparatów bedacych produktami reakcji zwiazków epoksydowych z aminami, znamienny tym, ze produkt a) otrzymany przez reakcje co najmniej jednego zwiazku epoksydowego a') zawierajacego w czasteczce przynajmniej 2 grupy epoksydowe, z co najmniej jednym organicz¬ nym kwasem karboksylowym a"), zawierajacym w czasteczce przynajmniej 2 grupy karboksylowe, przy czym stosunek równowazników grup epoksydowych do grup kwasowych w tym produkcie wynosi 1 :0,1 do 1 :0,8, poddaje sie w obecnosci organicznego rozpuszczalnika reakcji z amina b') zawierajaca co najmniej 2 grupy aminowe, z których kazda ma przynajmniej jeden atom wodoru zwiazany z atomem azotu, albo z produktem reakcji aminy b') ze zwiazkiem epoksydowym o co najmniej 2 grupach epoksydowych, przy czym stosunek równowazników wodoru zwiazanego z azotem aminowym do grup epoksydowych wynosi 3:1 do 11:1, a stosunek równowaznika grup epoksydowych w produkcie reakcji do wodoru zwiazanego z azotem aminowym wynosi 1 :2 do 1 :10 i najpózniej po zakonczeniu reakcji do otrzymanego produktu dodaje sie tyle kwasu, aby próbka mieszaniny reakcyjnej rozcienczona woda miala wartosc pH 2—8.

2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako skladnik a') stosuje sie zwiazek epoksydowy wyprowadzony od dwufenolu.

3. Sposób wedlug zastrz. 2, znamienny tym, ze jako skladnik a') stosuje sie ciekly w temperatu¬ rze pokojowej eter poliglicydylowy 2,2-dwu-(4'-hydroksyfenylo)-propanu.

4. Sposób wedlug zastrz. 3, znamienny tym, ze jako skladnik a') stosuje sie zwiazek epoksydowy zawierajacy w 1 kg co najmniej 5 równowazników grupy epoksydowej.

5. Sposób*wedlug zastrz. 3, znamienny tym, ze jako skladnik a') stosuje sie produkt reakcji epichlorohydryny z 2,2-dwu-(4'-hydroksyfenylo)-propanem.

6. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako skladnik a") stosuje sie alifatyczne, etylenowonienasycone dimery-trimery kwasów tluszczowych, alifatyczne kwasy dwukarboksylowe o 2—10 atomach wegla lub aromatyczne kwasy dwukarboksylowe.

7. Sposób wedlug zastrz. 6, znamienny tym, ze jako skladnik a") stosuje sie alifatyczne kwasy dwukarboksylowe o 4-10 atomach wegla lub jednopierscieniowe alifatyczne kwasy dwukarboksylowe.

8. Sposób wedlug zastrz. 7, znamienny tym, ze jako skladnik a") stosuje sie kwasy alkilenodwu- karboksylowe o 4—10 atomach wegla.

9. Sposób wedlug zastrz. 7, znamienny tym, ze jako skladnik a") stosuje sie kwas benzenodwu- karboksylowy.

10. Sposób wedlug zastrz. 6, znamienny tym, ze jako skladnik a") stosuje sie alifatyczne, etylenowonienasycone, dimerowe lub trimerowe kwasy tluszczowe.

11. Sposób wedlug zastrz. 10, znamienny tym, ze jako skladnik a") stosuje sie kwasy wyprowadzone od alifatycznych, nienasyconych kwasów jednokarboksylowych o 16—22 atomach wegla.

12. Sposób wedlug zastrz. 11, znamienny tym, ze jako skladnik a") stosuje sie dimer-trimer kwasu linolowego lub linolenowego.10 71024

13. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako skladnik b') stosuje sie alifatyczna, cykloalifatyczna, heterocykliczna lub aromatyczna amine zawierajaca co najmniej 2 grupy aminowe, przy czym przynajmniej jedna z tych grup jest pierwszorzedowa, a druga zawiera co najmniej jeden atom wodoru zwiazany z atomem azotu.

14. Sposób wedlug zastrz. 13, znamienny tym, ze jako skladnik b') stosuje sie amine heterocykli¬ czna lub aromatyczna.

15. Sposób wedlug zastrz. 13, znamienny tym, ze jako skladnik b') stosuje sie amine alifatyczna lub cykloalifatyczna o co najmniej 2 pierwszorzedowych grupach aminowych.

16. Sposób wedlug zastrz. 15, znamienny tym, ze jako skladnik b') stosuje sie alifatyczna poliamine o ogólnym wzorze 2, w którym n oznacza 1, 2 lub 3.

17. Sposób wedlug zastrz. 15, znamienny tym, ze jako skladnik b') stosuje sie dwupierwszorzedo- wa cykloalifatyczna dwuamine, która oprócz obu aminowych atomów azotu zawiera tylko wegiel i wodór i która ma nasycony pierscien weglowy piecio- lub szescioatomowy, grupe NH2 zwiazana z atomem wegla w pierscieniu i grupe H2 N-CH? zwiazana z innym atomem wegla w pierscieniu.

18. Sposób wedlug zastrz. 17, znamienny tym, ze jako skladnik b') stosuje sie 3,5,5-trójmetylo-l- -amino-3-aminometylocykloheksan lub l-amino-2-aminometylocykloheptan.

19. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze reakcji ze skladnikiem a) poddaje sie sam skladnik b'). $

20. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze reakcji ze skladnikiem a) poddaje sie skladnik b") bedacy produktem reakcji skladnika b') ze zwiazkiem epoksydowym.

21. Sposób wedlug zastrz. 20, znamienny tym, ze reakcji ze skladnikiem a) poddaje sie produkt reakcji aminy ze zwiazkiem epoksydowym pochodzacym od dwufenolu, korzystnie zawierajacym w 1 kg co najmniej 5 równowazników grupy epoksydowej, zwlaszcza takim, jak eter poliglicydylowy 2,2-dwu-(4'-hydrok- syfenylo)-propanu lub produkt reakcji epichlorohydryny z 2,2-dwu-(4'-hydroksyfenylo)-propanem.

22. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze stosuje sie rozpuszczalnik mieszajacy sie z woda w dowolnym stosunku.

23. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze reakcje prowadzi sie w temperaturze 40-70°C.

24. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze wartosc pH wynoszaca 2—8 nastawia sie za pomoca niskoczasteczkowego alifatycznego kwasu karboksylowego, korzystnie mrówkowego lub octowego.

25. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako skladnik a") stosuje sie alifatyczne, etylenowonienasycone dimeryzowane lub trimeryzowane kwasy tluszczowe, a jako skladnik b') stosuje sie alifatyczna lub cykloalifatyczna amine o co najmniej 2 pierwszorzedowych grupach aminowych.71024 O, o- i-i/ OJ O Ol o I CM O 'w k PL PL