PL 70 685 Y1 2 Opis wzoru Przedmiotem wzoru uzytkowego jest koncówka kablowa szczelna. Koncówki kablowe stosuje sie w celu przylaczenia przewodu elektrycznego do szyny lub zacisku aparatu lub urzadzenia elektrycznego. Koncówki kablowe posiadaja czesc rurowa, w która wprowadza sie zyle przewodu, oraz czesc mocujaca przeznaczona do polaczenia z zaciskiem. W koncówkach ka- blowych szczelnych czesc rurowa ma postac walca, w którym wykonany jest nieprzelotowy otwór do wprowadzenia zyly przewodu. Po wprowadzeniu zyly koncówke zaprasowuje sie na niej przy pomocy narzedzia o odpowiednim ksztalcie i sile nacisku. Na drugim koncu walca znajduje sie czesc mocujaca. Moze ona miec postac plaskiej pletwy, przykladowo zawierajacej otwór na srube zacisku. Czesc mocu- jaca moze byc wykonana przez splaszczenie (przeformowanie) zakonczenia czesci rurowej. W takim przypadku material czesci rurowej i mocujacej jest ten sam. Taka monolityczna koncówka moze byc stosowana do przylaczania przewodu do zacisku wykonanego z tego samego materialu z jakiego wy- konano zyle przewodu. Aby umozliwic przylaczenie przewodu do zacisku (szyny) wykonanego z innego materialu niz material zyly przewodu wytwarza sie koncówki bimetalowe. W takim przypadku czesc rurowa wykonana jest z materialu zgodnego z materialem zyly przewodu, natomiast czesc mocujaca jest wykonana z materialu takiego jak material zacisku (szyny). Czesc rurowa koncówki bimetalowej polaczona jest w sposób trwaly z czescia mocujaca, na przyklad metoda zgrzewania tarciowego. Przykladem monolitycznej koncówki kablowej szczelnej jest koncówka opisana w normie DIN 46329. Koncówka ta jest wykonana w calosci z aluminium i sluzy do przylaczenia przewodu o zyle aluminiowej do aluminiowego zacisku lub szyny. Koncówka moze byc równiez wykonana w calosci z miedzi, i byc stosowana do przylaczenia przewodu o zyle miedzianej do miedzianego zacisku lub szyny. W opisanych wyzej koncówkach czesc rurowa posiada otwór o gladkiej powierzchni walcowej. Stwarza to problemy z uzyskaniem wlasciwej jakosci polaczenia elektrycznego zyly przewodu z kon- cówka, szczególnie w przypadku koncówek o czesci rurowej wykonanej z aluminium. W warunkach atmosferycznych aluminium pokrywa sie szczelna warstwa tlenków o wysokiej rezystywnosci. Aby uzy- skac dobre polaczenie podczas zaciskania przewodu w koncówce, konieczne jest mechaniczne oczysz- czenie zarówno zyly przewodu, jak i otworu w czesci rurowej koncówki bezposrednio przed wykonaniem zaprasowania koncówki na zyle. Aby uproscic proces montazu koncówek, stosuje sie wypelnianie koncówki pasta zawieraja cza- steczki sluzace do pokruszenia warstwy tlenków na zyle i powierzchni otworu koncówki podczas zapra- sowywania koncówki. Zabezpiecza sie równiez powierzchnie otworu czesci rurowej koncówki przed utlenianiem poprzez pokrycie galwaniczne z materialu odpornego na korozje, przykladowo z cyny. Patent amerykanski US2480280 ujawnia wykonanie na powierzchni otworu czesci rurowej gwintu, który ma spowodowac pokruszenie warstwy tlenków na powierzchni otworu koncówki i zyly przewodu. Otwór czesci rurowej, przeznaczonej do zacisniecia na zyle przewodu, posiada nierówno- mierny gwint o zaokraglonych wierzcholkach. Patent amerykanski US8519267 ujawnia koncówke posiadajaca obwodowe koncentryczne lub wzdluzne wystepy na wewnetrznej powierzchni otworu czesci rurowej koncówki. Na powierzchni tych wystepów znajduje sie warstwa innego materialu. Wystepy te maja za zadanie kruszenie warstwy tlen- ków podczas zaprasowywania czesci rurowej na zyle przewodu. Patent brytyjski GB1133788 opisuje zacisk srubowy posiadajacy otwór do wprowadzenia prze- wodu, wyposazony w trójkatne obwodowe rowki lub gwint o zarysie trójkatnym lub trapezowym. Po- wierzchnia ta ma sluzyc kruszeniu lub przebijaniu warstwy tlenków. Celowym byloby opracowanie koncówki kablowej szczelnej, która umozliwialaby pewne polacze- nie zyly przewodu z czescia mocujaca, i która odznaczalaby sie prostota oraz ekonomicznoscia wyko- nania. Przedmiotem wzoru uzytkowego jest koncówka kablowa szczelna, zawierajaca czesc rurowa z otworem wejsciowym do wprowadzania przewodu i zakonczona dnem, oraz czesc mocujaca do mo- cowania koncówki do zacisku, charakteryzujaca sie tym, ze czesc rurowa zawiera przebiegajace rów- nolegle do jej osi wzdluznej rowki wykonane w jej wewnetrznej sciance, przy czym rowki maja w prze- kroju poprzecznym pochyle sciany boczne oraz lukowate dno i przebiegaja na co najmniej polowie dlu- gosci czesci rurowej mierzac od jej otworu wejsciowego, przy czym rowki oddalone sa od siebie o od- leglosc wieksza niz szerokosc W rowków, a ich glebokosc H wynosi do 5% srednicy R otworu czesci rurowej, przy czym szerokosc W wynosi co najmniej dwie wartosci glebokosci H. Korzystnie, rowki przebiegaja wzdluz calej dlugosci czesci rurowej. PL 70 685 Y1 3 Korzystnie, czesc mocujaca wykonana jest z innego materialu niz czesc rurowa. Korzystnie, czesc mocujaca ma forme pletwy. Korzystnie, czesc mocujaca ma forme bolca. Przedmiot wzoru uzytkowego zostal przedstawiony w róznych postaciach na rysunku, na którym: Fig. 1 przedstawia koncówke kablowa szczelna z pletwa; Fig. 2 przedstawia przekrój poprzeczny koncówki; Fig. 3 przedstawia powiekszony fragment przekroju poprzecznego; Fig. 4 przedstawia przekrój koncówki z pierwszym przykladem dlugosci rowków; Fig. 5 przedstawia przekrój koncówki z drugim przykladem dlugosci rowków; Fig. 6 przedstawia koncówke kablowa szczelna z bolcem; Fig. 7 przedstawia bimetalowa koncówke kablowa szczelna z pletwa; Fig. 8 przedstawia bimetalowa koncówke kablowa szczelna z bolcem. Fig. 1 przedstawia koncówke kablowa szczelna z pletwa. Koncówka szczelna posiada czesc ru- rowa 2 przewidziana do wprowadzenia odizolowanej zyly przewodu 1, oraz nierozlacznie polaczona z ta czescia czesc mocujaca 3. Zadaniem czesci mocujacej 3 jest umozliwienie przylaczenia koncówki do szyny pradowej rozdzielnicy, zacisku aparatu elektrycznego, zacisku urzadzenia elektrycznego i tym podobnych. Czesc rurowa 2 koncówki ma postac walca z wykonanym w nim nieprzelotowym, zasadni- czo okraglym otworem. Fig. 2 przedstawia przekrój poprzeczny koncówki, a Fig. 3 przedstawia powiekszony fragment przekroju poprzecznego. Na czesci lub na calej dlugosci powierzchni wewnetrznej sciany czesci rurowej 2 wykonane sa plytkie, równomiernie rozmieszczone na jej obwodzie rowki 4. Rowki 4 posiadaja pochy- lone sciany boczne 6 i lukowate, wklesle dno 7. Przykladowo, pochylenie scian bocznych 6 wynosi ok. 15°. Rowki 4 oddzielone sa od siebie o odleglosc wieksza niz szerokosc W rowków 4. Pozwala to na osiagniecie efektów rozwiazania przy uniknieciu nadmiernego zagniatania materialu przewodu. Kra- wedzie 8 na styku powierzchni wewnetrznej scianki czesci rurowej 2 ze scianami bocznymi 6 rowków 4 maja za zadanie kruszenie tlenków wystepujacych zarówno na powierzchni koncówki, jak i na po- wierzchni drutów, z których sklada sie zyla przewodu 1. Kruszenie tlenków nastepuje podczas zapraso- wywania czesci rurowej 2 koncówki na zyle przewodu 1 i przyczynia sie do polepszenia jakosci pola- czenia elektrycznego zyly z koncówka. Glebokosc H rowków 4 nie powinna przekraczac 5% srednicy R otworu, aby nie pogarszac skutecznosci zaprasowania koncówki na zyle przewodu. Szerokosc W row- ków 4 wynosi co najmniej dwie wartosci glebokosci H. Zbyt glebokie rowki 4 skutkowalyby tym, ze przy zaprasowaniu koncówki przy pomocy narzedzia, druty, z których sklada sie zyla przewodu nie zostalyby sprasowane w stopniu zapewniajacym poprawny styk i szczelnosc polaczen pomiedzy drutami i pola- czenia pomiedzy drutami zyly, a czescia rurowa 2 koncówki. Przykladowo, wykonanych moze byc 20 rowków 4. Fig. 4 przedstawia przekrój koncówki z pierwszym przykladem dlugosci rowków, a Fig. 5 przed- stawia przekrój koncówki z drugim przykladem dlugosci rowków. Czesc rurowa 2 koncówki zakonczona jest dnem 5, które zapewnia szczelnosc koncówki po zaprasowaniu na zyle przewodu 1. Czesc rurowa 2 od strony dna 5 otworu polaczona jest w sposób nierozlaczny z czescia mocujaca 3 koncówki. Czesc mocujaca 3 moze miec postac plaskiej pletwy z wykonanym w niej otworem lub otworami. Czesc mo- cujaca 3 koncówki moze miec równiez inny ksztalt, odpowiedni do rodzaju zacisku, z którym ma wspól- pracowac. Moze to byc na przyklad ksztalt walca lub preta o nieokraglym przekroju, jak pokazane zo- stalo na Fig. 6. Czesc mocujaca 3 koncówki moze byc wykonana z tego samego materialu, z którego wykonana jest czesc rurowa 2 koncówki, lub moze byc wykonana z innego materialu przewodzacego i polaczona nierozlacznie, na przyklad metoda zgrzewania, z czescia rurowa 2 koncówki. Powstaje wtedy koncówka bimetalowa. Fig. 7 przedstawia bimetalowa koncówke kablowa szczelna z pletwa, a Fig. 8 przedstawia bimetalowa koncówke kablowa szczelna z bolcem. W przypadku wykonania czesci rurowej 2 i czesci mocujacej 3 koncówki z róznych przewodzacych materialów mozliwe jest lepsze dostosowanie kon- cówki do materialów, z jakich wytworzone sa zyla przewodu i zacisk, do którego mocowana jest kon- cówka. Przykladowo, przy koniecznosci polaczenia przewodu o zyle aluminiowej do zacisku wykona- nego z miedzi, celowe jest uzycie koncówki bimetalowej, w której czesc rurowa 2 wykonana jest z alu- minium, natomiast czesc mocujaca 3 wykonana jest z miedzi. Pozwala to uniknac problemu korozji galwanicznej, prowadzacej do uszkadzania polaczen miedzy zyla przewodu a koncówka lub miedzy koncówka a zaciskiem aparatu elektrycznego. PL PL