Pierwszenstwo: Opublikowano: 31Y.1971 63044 KI. 49 d, 19/12 MKP B 23 f, 19/12 UKD Wspóltwórcy wynalazku: Eugeniusz Suchanek, Antoni Gacek, Jerzy Ga¬ sior, Wiktor Pilorz Wlasciciel patentu: Bialskie Zaklady Urzadzen Technicznych „Befared", Bielsko-Biala (Polska) Urzadzenie do zalamywania krawedzi profilowanych czesci maszyn, zwlaszcza zebów kól zebatych Wynalazek dotyczy urzadzenia do zalamywania krawedzi profilowanych czesci maszyn, zwlaszcza zebów kól zebatych.Znane urzadzenia do mechanicznego zalamywa¬ nia krawedzi profilowanych czesci maszyn, zwlasz¬ cza zebów kól zebatych skladaja sie z roboczego stolu, wyposazenia mocujacego i obrotnika wpra¬ wiajacego w ruch obrotowy obrabiane czesci, oraz zamocowanych z mozliwoscia przesuwu na robo¬ czym stole kolumn nosnych z nasadzonymi na nich wahliwymi uchwytami w których osadzone sa z mozliwoscia regulacyjnego przesuwu srodka ciez¬ kosci szlifierki elektryczne lub pneumatyczne z walkiem prostym, napedzajacym tarcze szlifier¬ skie. Dzieki wykorzystaniu sily ciezkosci tarcze szlifierskie przy wahaniu szlifierek podczas obrotu obrabianej czesci zeszlifowuja krawedzie poszcze¬ gólnych kolejnych profili obrabianej czesci.Urzadzenia te, zwlaszcza przy zalamywaniu kra¬ wedzi zebów kól zebatych posiadaja te niedo¬ godnosc ze nadaja sie tylko do zalamywania jed¬ nego rodzaju krawedzi — tak zwanych czolowych krawedzi.W profilowanych czesciach maszyn, zwlaszcza przy kolach zebatych istnieje potrzeba zalamywa¬ nia równiez drugiego rodzaju krawedzi — tak zwanych wzdluznych krawedzi. Przy pomocy wy¬ zej wymienionych znanych urzadzen-wzdluznych krawedzi nie mozna zalamywac. Zalamywanie tych krawedzi przeprowadza sie w osobnych operacjach 10 20 25 30 technologicznych na przyklad przy uzyciu frezów lub zastosowaniu obróbki recznej — co przyczy¬ nia sie do stosunkowo duzej pracochlonnosci i kosztów wytwarzania.Celem usuniecia tej niedogodnosci wytyczono zadanie opracowania urzadzenia na którym rów¬ noczesnie podczas procesu zalamywania czolowych krawedzi wystepowac mogloby zalamywanie od¬ miennie usytuowanych krawedzi wzdluznych da¬ nej obrabianej czesci.Wedlug wynalazku osiagniecie tego celu uzy¬ skano przez urzadzenie w którym oprócz usytuo¬ wanych na roboczym stole wokól obrabianej czesci znanych w istocie zespolów szlifierskich zalamu¬ jacych jeden rodzaj tak zwanych czolowych kra¬ wedzi obrabianej czesci, równiez usytuowany jest jeden lub kilka zespolów szlifierskich zalamuja¬ cych podluzne krawedzie obrabianej czesci, które sa prostopadle lub ukosnie ukierunkowane W sto¬ sunku do plaszczyzny w której leza uprzednio wymienione czolowe krawedzie, i ze te zespoly wy¬ posazone sa w szlifierki katowe z elastycznymi tar¬ czami szlifierskimi, które przylegaja swa boczna powierzchnia do wzdluznych krawedzi obrabianej czesci podczas wahania szlifierek katowych, do których umocowane sa nosne ramiona zaopatrzo¬ ne w zespoly regulujace i ustalajace polozenie prowadników kulowych sprzezonych ruchowo z profilem obracajacej sie obrabianej czesci w celu odsuniecia elastycznej tarczy szlifierskiej od ob- 63 0443 rabianej czesci, po zalamaniu jej poszczególnych podluznych krawedzi.Przy zalamywaniu wzdluznych krawedzi posia¬ dajacych stosunkowo duze dlugosci urzadzenie po¬ siada kilka wyzej wymienionych zespolów, w któ¬ rych szlifierki katowe sa rozmieszczone na kolum¬ nach nosnych — na zróznicowanych wzgledem sie¬ bie wysokosciach.Przy pomocy urzadzenia wykonanego wedlug wynalazku mozna zapewnic szybkie równoczesne automatyczne zalamywanie czolowych i wzdluz¬ nych krawedzi róznych profilowanych czesci ma¬ szyn, a szczególnie zebów kól zebatych, przy czym urzadzenie jest latwe do wykonania i nie wymaga kosztownego oprzyrzadowania.Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przy¬ kladzie wykonania na rysunkach na których fig. 1 przedstawia widok z przodu na kolo zebate zamo¬ cowane na obrotniku, przy czym na tle tego kola pokazane sa polozenia tarcz szlifierskich zalamu¬ jacych czolowe i wzdluzne krawedzie zebów tego kola, fig. 2 — schematyczny widok z góry na urza¬ dzenie, fig. 3 — obrazuje zmiany polozenia ela¬ stycznej tarczy szlifierskiej zalamujacej wzdluzne krawedzie w odniesieniu do zmian polozenia pro¬ wadnika kulowego, sprzezonego ruchowo z ela¬ styczna tarcza szlifierska, fig. 4 — widok z góry wraz z pólprzekrojami na zespól regulujacy i usta¬ lajacy polozenie prowadników kulowych, fig. 5 — przekrój wedlug linii A-A z fig. 4.Jak uwidoczniono na fig. 1—5 urzadzenie posia¬ da roboczy stól 1 wraz z czescia obracajaca 2, na którym mocuje sie obrabiana czesc 3, przy czym na roboczym stole 1 przewidziane sa prowadnice 5, w których zamocowane sa kolumny nosne 4.Kolumny nosne 4 polaczone sa z ukladem prze¬ suwajacym je w prowadnicach 5, przy czym ich przesuw uzyskuje sie przez pokrecenie kólkiem 6.Na jednej kolumnie nosnej 4 po jednej stronie obrabianej czesci 3 poprzez wahliwy uchwyt 9 za¬ mocowana jest szlifierka 7, do zalamywania czo¬ lowych krawedzi „a" obrabianej czesci 3, a po drugiej stronie na dwóch kolumnach nosnych 4 poprzez wahliwe uchwyty 9 zamocowane sa szli¬ fierki katowe 8 z elastycznymi tarczami szlifier¬ skimi 10, do zalamywania wzdluznych krawedzi „b", przy czym do szlifierek katowych 8 zamo¬ cowane sa nosne ramiona 11 zaopatrzone w zespól regulujacy i ustalajacy polozenie prowadników ku¬ lowych „d", sprzezonych ruchowo z profilem ob¬ racajacej sie obrabianej czesci 3 w postaci kola zebatego, w celu odsuniecia elastycznej tarczy szli¬ fierskiej 10 od obrabianej czesci 3 po zalamaniu jej poszczególnych wzdluznych krawedzi „b".Szlifierka 7 i szlifierki katowe 8 sa zamocowane w wahliwych uchwytach 9 z mozliwoscia ich prze¬ suwu poosiowego, a tym samym przesuwania ich srodka ciezkosci, przez co reguluje sie sile naci¬ sku tarcz szlifierskich na obrabiana czesc 3. Na fig 1 uwidoczniono przypadek zalamywania wzdluz¬ nych krawedzi „b" kola zebatego o stosunkowo duzej szerokosci wienca zebatego — w zwiazku z czym zastosowano dwa zespoly szlifierskie, w któ¬ rych elastyczne tarcze szlifierskie 10 szlifierek ka¬ towych 8 rozmieszczone sa na kolumnach nosnych 4 na zróznicowanych wzgledem siebie wysokos- 044 4 ciach, przy czym róznice tych wysokosci oznaczo¬ no litera „h".Uwidoczniony na fig. 4 i 5 zespól regulujacy i ustalajacy polozenie prowadników kulowych „d" 5 posiada przesuwny w stosunku do nosnego ramie¬ nia 11 czlon nosny 20, umiejscowiony suwliwie w otworze nosnego ramienia 11 i regulowany w kierunku poosiowym nakretka 21, oraz zamocowa¬ ny na tym czlonie nosnym 20 z mozliwoscia obrotu 10 uchwyt 24, polaczony z tuleja 15, w której poprzez wkret 17 zamontowany jest przesuwnie trzpien 14.Do trzpienia 14 zamocowany jest poprzez nakretke 13 palec wodzacy 12 zakonczony prowadnikiem kulowym „d", przy czym tuleja 15 ma wyciecie 15 „f" i sruby 19 celem ustalenia polozenia w niej trzpienia 14, a uchwyt 24 ma przeciecie „g" oraz srube 25 i nakretke 26 do ustalenia polozenia, jak równiez zamocowania tego uchwytu 24 na czlonie nosnym 20. Kliny 16 i 23 sluza do zabezpieczenia 20 przed obrotem trzpienia 14 i czlonu nosnego 20 podczas ich przesuwania przy regulacji polozenia prowadnika kulowego „d", a kolki ustalajace 18 i 22 zabezpieczaja wkret 17 i nakretke 21 przed osiowym przesuwem przy ich obrocie podczas re- 25 gulacji polozenia prowadnika kulowego „d;\ Podczas obrotu obrabianej czesci 3 szlifierka 7 zalamuje czolowe krawedzie „a", przy czym rów¬ noczesnie nastepuje po drugiej stronie obrabianej czesci 3 zalamywanie wzdluznych krawedzi „b" 30 za pomoca elastycznych tarcz szlifierskich 10. Na fig. 3 pokazano trzy kolejne polozenia I II III ela¬ stycznej tarczy szlifierskiej id.Te trzy polozenia wynikaja z polozen I' II' III' prowadnika kulowego „d" sprzezonego ruchowo z 35 elastyczna tarcza szlifierska 10, przy czym podczas wejscia prowadnika kulowego „d" na wierzch pro¬ filu zeba „i" wystepuje odsuniecie elastycznej tar¬ czy szlifierskiej 10 do polozenia III, a tym samym zabezpieczenie górnej powierzchni zeba „i" przed 40 uszkodzeniem elastyczna tarcza szlifierska 10 pod¬ czas jej przechodzenia z luki miedzyzebnej „j" do obróbki kolejnej podluznej krawedzi „b" nastep¬ nego zeba „i" obrabianego kola zebatego.Scieranie podluznych krawedzi „b" uzyskuje sie 45 podczas przylegania bocznej powierzchni „e" be¬ dacej w ruchu obrotowym elastycznej tarczy szli¬ fierskiej 10 do podluznych krawedzi „b" zeba „i".Docisk elastycznej tarczy szlifierskiej 10 do wzdluznych krawedzi „b" regulowany jest na tych 50 samych zasadach jak w znanych urzadzeniach do zalamywania czolowych krawedzi „a", to znaczy przez przesuw srodka ciezkosci szlifierki katowej 8 w wahliwym uchwycie 9, w którym jest ona zamocowana. Bedace w ruchu zeby „i" kola zeba¬ tego wraz z jego lukami miedzyzebnymi „j" po- 55 woduja cykliczne ruchy prowadnika kulowego „d", a tym samym ze wzgledu na jego sprzezenie z elastyczna tarcza 10 równiez automatyczne cyklicz¬ ne zalamywanie kolejno nastepujacych po sobie podluznych krawedzi „b" przez ich zeszlifowanie. 60 PL