Wiadomo, ze rózne narzady zwierzece zawieraja substancje o charakterze wita¬ miny, która, jak to wykazaly doswiadcze¬ nia przeprowadzone na szczurach, moze le¬ czyc choroby skórne u ludzi. W biologicz¬ nie czynna substancje te, oznaczana na o- gól obecnie jako „witamina H", obfituja zwlaszcza watroba i nerki. Poniewaz czyn¬ na ta substancja jest zawarta oczywiscie w narzadach wewnatrz ich komórek i nie mozna jej uzyskac np. przez wylugowanie lub wytlaczanie, wydzielano ja w drodze przetrawienia za pomoca fermentów pro¬ teolitycznych. Sposób taki wykazuje jed¬ nak, wskutek np. wlasciwosci powstajacych przy tym produktów rozpadu, wady rózne¬ go rodzaju, tak iz osiagana wydajnosc nie byla zadowalajaca* Wykryto obecnie, ze srodek, oddzialy¬ wajacy na przemiane materii skóry, mozna uzyskiwac z watroby i nerek ogrzewajac te narzady, najkorzystniej po uprzednim rozdrobnieniu ich, w temperaturze wyzszej, najwlasciwiej powyzej 100°C, i oddziela¬ jac otrzymany przy tym roztwór od sklad¬ ników nierozpuszczonych, ewentualnie za¬ geszczajac otrzymany przesacz i poddajac go dalszemu oczyszczaniu. Wskutek sil" niejszego ogrzewania, uskutecznianego za¬ zwyczaj pod cisnieniem, substancja czynna zostaje wydzielona z narzadów wymienio¬ nych i rozpuszcza sie w wodzie. Przez o-grzewanie Osiaga sie calkowite Wyzyskanie materialu wyjsciowego pod wzgledem za¬ wartosci w nim witamiky H, wskutek cze¬ go witamine H mozna uzyskac prawie z wy¬ dajnoscia ilosciowa. Swieze narzady moz¬ na poddac tej obróbce jako takie lub z e- wentualnym dodatkiem wody oraz rozpu¬ szczalników organicznych albo tylko roz¬ puszczalników organicznych. Dodatek srod¬ ków rozcienczajacych, jak wody oraz roz¬ puszczalników organicznych albo tylko rozpuszczalników organicznych, jak np. a- cetonu, jest niezbedny wówczas, gdy jako material wyjsciowy stosuje sie narzady w postaci substancji suchych. Zaleznie od ro¬ dzaju materialu wyjsciowego mozna do mieszaniny reakcyjnej dodawac elektroli¬ tów, jak np. soli obojetnych lub dzialaja¬ cych buforowo albo rozcienczonych kwa¬ sów lub zasad. Roztwory, otrzymywane za pomoca sposobu niniejszego, mozna pod¬ dac zwyklym sposobom oczyszczania, np. adsorbcji oraz elucji (wyplukiwaniu roz¬ puszczalnikiem z adsorbentu), stracaniu odpowiednimi odczynnikami lub wylugo- wywaniu i i d.Szczególnie korzystna okazala sie hy¬ droliza w srodowisku kwasnym lub zasa¬ dowym, gdyz wykryto, ze w ten sposób mozna zmienic zasadniczo rozpuszczalnosc witaminy H w rozpuszczalnikach organicz¬ nych, tak iz witamina H staje sie rozpusz¬ czalna w wiekszosci rozpuszczalników or¬ ganicznych. Ostatnio wymienione zjawisko jest tym bardziej zastanawiajace, iz np. witamina H, której nadano rozpuszczalnosc w wodzie przez przetrawianie za pomoca fermentów proteolitycznych lub przez o- grzewanie w wodzie pod cisnieniem mate¬ rialu wyjsciowego, zawierajacego witainine H, jest prawie ze nierozpuszczalna w roz¬ puszczalnikach organicznych. Wydzielenie przeto witaminy H z kwasnej lub zasado¬ wej cieczy hydrolizujacej uskutecznia sie za pomoca rozpuszczalnika organicznego, mieszajacego sie z woda, jak np. acetonu lub alkoholu, lub wyciaga sie ja za pomoca cieczy nie mieszajacych sie z woda, jak wyzszych alkoholi, estrów kwasowych, np. estru octowego, lub weglowodorów chloro¬ wanych, np. chlorku metylenowego.Jako material wyjsciowy do przepro¬ wadzania ostatnio wymienionego sposobu mozna stosowac preparaty, zawierajace wi¬ tamine H juz w stanie rozpuszczalnym w wodzie, np. w postaci materialu wyjscio¬ wego zawierajacego witamine H, przetra¬ wionego papaina, albo tez takie preparaty, w których witamina H jest jeszcze zawar¬ ta w komórkach, np. watroby i nerki swie¬ ze lub watroby i nerki, które ulegly auto- lizie lub byly wyciagane woda oraz rozpu¬ szczalnikami organicznymi albo tylko roz¬ puszczalnikami organicznymi. Równiez preparaty, otrzymywane przez ogrzewanie z woda pod cisnieniem materialów wyj¬ sciowych, zawierajacych witamine H, moz¬ na poddac dodatkowo hydrolizie za pomo¬ ca kwasów wzglednie zasad i przerabiac dalej, oddzielajac substancje czynna przez rozdzielenie na warstwy zawierajacego ja roztworu, do którego dodaje sie w tym ce¬ lu rozpuszczalnika organicznego, lub przez wylugowanie, jak opisano poprzednio.Hydrolize za pomoca kwasów wzgled¬ nie zasad mozna przeprowadzac np. przez gotowanie w ciagu dluzszego czasu albo tez pod cisnieniem w srodowisku kwasnym lub zasadowym. Szczególnie korzystnym oka¬ zalo sie ogrzewanie materialów wyjscio* wych, zawierajacych witamine H, w któ* rych witamina H jest jeszcze zawarta w komórkach, jak np. swiezych lub wysuszo¬ nych watrób lub nerek, pod cisnieniem z dodatkiem kwasu, np. siarkowego lub sol¬ nego.Wydzielanie czynnej substancji z roz* tworów, otrzymywanych za pomoca daleko idacej hydrolizy, przeprowadza sie ko¬ rzystnie dodajac acetonu. Nadaja sie do te¬ go celu równiez metanol, etanol, izopropa- nol. Do wylugowywania witaminy z roz- - 2 —tworu, otrzymywanego przy zastosowaniu hydrolizy, nadaja sie szczególnie butanol, pentanol i ester octowy. Do wydzielania czynnej substancji z roztworów przez roz¬ dzielanie ich na warstwy lub lugowanie mozna stosowac równiez mieszaniny wy¬ mienionych rozpuszczalników, jak np, mie¬ szanine propanolu i acetonu. W niektórych przypadkach okazalo sie celowym dodawa¬ nie eteru. Przed wydzielaniem czynnej substancji przez rozdzielanie zawierajacego ja roztworu na warstwy lub przed lugowa¬ niem zaleca sie zobojetnienie roztworu kwasnego za pomoca np. lugu sodowego, amoniaku, pirydyny lub zasad podobnych, roztworu zas zasadowego za pomoca kwa¬ su, np. solnego.W celu przeróbki otrzymywanych w sposób powyzszy roztworów witaminy H na preparat suchy roztwory te odparowuje sie do sucha.Mozna równiez stosowac — np. pomie¬ dzy procesem hydrolizy za pomoca kwa¬ sów wzglednie zasad i wydzielaniem czyn¬ nej substancji przez rozdzielanie zawiera¬ jacego ja roztworu na warstwy wzglednie przez lugowanie, albo w polaczeniu z wy¬ dzielaniem przez rozdzielanie roztworu na warstwy wzglednie lugowaniem — zwykle metody oczyszczania. Tytulem przykladu przytacza sie stracenie witaminy kwasem fosforowo-wolframowym z roztworu kwa¬ snego, rozlozenie powstalego osadu bary¬ tem i usuniecie barytu z otrzymanego w ten sposób roztworu za pomoca kwasu siarkowego. Mozna witamine H adsorbo- wac, np. weglem, i otrzymany adsorbat wylugowac pirydyna. Po odpedzeniu piry¬ dyny i wylugowaniu pozostalosci woda przeprowadza sie wydzielanie czynnej sub¬ stancji przez rozdzielanie zawierajacego ja roztworu na warstwy wzglednie przez wy¬ lugowanie.Niniejszy sposób odznacza sie w po¬ równaniu z dotychczas znanymi sposobami swa prostota, mniejszym zuzyciem czasu i mniejszymi kosztami przy bardzo dobrej wydajnosci i czystosci otrzymywanych preparatów.Przyklad I. 5 kg nerek, mozliwie mial¬ ko rozdrobnionych na maszynce do miele¬ nia miesa, zarabia sie 5 litrami 4%-owego kwasu solnego i ogrzewa mieszajac w autoklawie w temperaturze 140PC pod ci¬ snieniem 3,5 atm. Po uplywie 3 godzin roz¬ twór ten oddziela sie od skladników nie rozpuszczonych i pozostalosc poddaje je¬ szcze raz takiej samej obróbce. Polaczo¬ ne roztwory zageszcza sie, pozostawia w ciagu kilku dni w lodówce i oddziela przez przesaczanie od wydzielonych materia¬ lów zbednych. Roztwory te zawieraja pra¬ wie cala ilosc witaminy H, zawartej w ma¬ teriale wyjsciowym.Przyklad II. 5 kg watroby sproszko¬ wanej, otrzymanej przez dokladne wylu¬ gowanie rozdrobnionej watroby 40%-owym alkoholem i nastepujace potem wysusze¬ nie wyciagu, ogrzewa sie w ciagu 6 godzin z 15 litrami wody w autoklawie, zaopatrzo¬ nym w mieszadlo, w temperaturze 160°C pod cisnieniem 6 atm. Wytworzony roz¬ twór odsacza sie na goraco i pozostalosc poddaje sie raz jeszcze takiej samej obrób¬ ce. Polaczone przesacze zageszcza sie w prózni do 5 litrów i za pomoca kwasu sol¬ nego doprowadza stezenie jonów wodoro¬ wych w roztworze do wartosci pH = 3.Przy tym wydzielaja sie ciemne masy zy- wicowate. Otrzymany roztwór zawiera pra¬ wie wszystka witamine, znajdujaca sie w sproszkowanej watrobie.Przyklad III. 5 kg swiezych nerek mialko rozdrobnionych poddaje sie w tem¬ peraturze 70°C przy stezeniu jonów wodo¬ rowych o wartosci pH = 5 trawieniu pa¬ paina, nastepnie wyciaga woda i po od¬ dzieleniu od skladników nie rozpuszczo¬ nych wyciag wodny steza sie do objetosci 5 litrów. Do tej ilosci dodaje sie 2 litry 50% -owego kwasu siarkowego i wytworzo¬ ny roztwór utrzymuje sie mieszajac w cia- - 3 —go ftg&drów stanie wizemai Pa ochlodze¬ niu rort^wórzobojeteia sie lugiem 9**bwym do wartosci p^ = 4, zageszcza db kimsy- stancji niezbyt! gestego syropu l^ mieszajac energicznier zadaje go* stopniowo tezy- krottaa objetoscia izopropanolu* Lzopropa- nel rozpuszcza sie w stezonym roztworze w stosonku mnief wiecej i: t. Przy dal- szym dodawaniu izopropanolu wydziela sie demny ole^ który wreszcie osiada na dnie.Nastepnie jasna warstwe górna oddziela sie, rozpuszczalnik odparowuje i pozostaw fosc rozpuszcza w wedfcie. Roztwór ten zawiera 8ft — 90% witeminy H; zawartef w nerkach.Praykllwt IV, 5 kf watroby sproszko¬ wanej* ogrzewa sie mies®B$ac w* ciagu 6 gaz¬ dzin w temperaturze 18©*€ z 2Dlft*ranri' wody w autoklawie. Po ochlodzeniu odsa¬ cza sie wyciag od skladników nie rozpusz¬ czonych, zageszcza go d^ objetosci 5 litrów i gotuje w ciagte 6 godzin z' 2 litrami 50^ - owego kwasu siarkowego. Nastepnie roz¬ twór tan zobojetnia sie lugiem sodowym do wartosci p^ — 3, zageszcza? w przybil*" zemu do 4* litrów i wprowadz stopniowa, mieszane energicznie, 12 1 acetonu. Pierw- sze 3* — 4t Kiry acetonu wytwarzaja' z roz1- fworem st^z&nym roztwór przezroczysty.Przy dalszym dodawaniu- acetonu wydzie¬ la sie brunatny olej, który wreszcie osiada* na dnie, RoetWór acetonowy oddziela sie, odparowuje do sucha i pozootatesc roz¬ puszcza w goracej wodzie. Przy ochla^ dzaniu ponownie wydziela sie olej bnt- natny. Roztwór wodny zawiera okolo- 90% witaminy H, zawartej w sproszkowanej watrobie.Do zobojetnionego roztworu} otrzyma*- negp przez energiczna, hydrolize, mozna zamiast 12 litrów acetonu dodac mieszani^ ne, skladajaca sie z 7,2 litra acetonu' i 4,* litra propanolu, Oprócz hydrolizy za* pomoca kwasów i wydzielania czynnej substancji przez coz* dftielanie zawierajacego ja roztworu na warstwy mozna im cehii dalszego oczysroza*- nia przeprowadzac pomiedzy tymi zabiega* mi pesBezer stracani* substeasjii ctzynnep kwasem. fosfc^owo-walfraoHWwyat ObwA, otrzymany w ten sposób,, meJdla- da sie barytem. Baryt wiaze sie zas pomoca wprowadzoaej odpowiedniej: ilosci' kwasu siarkowego i wydzielony siarczan barowy usuwa przez przesaczenie; Przyklad V. 5 k# watroby sproszko¬ wanej ogrzewa sie z 15 litrami 15% -owego kwasu siarkowego w autoklawie w ciaga 4 godzin w temperaturze 160°C. Pb ochlo¬ dzenia nie przesaczajac wyciag wodny/ zo- bofetnia sie lugiem sodowym az do warto¬ sci pw = 3,5. Wytworzony roztwór zage¬ szcza sie do 10 litrów i, mieaawjac-energfc- cznie, zadaje stopniowa 40 litrami estru octowego; Po uplywie 2 godzin oddziela sie zólto' zabarwiony ester octowy, zawie¬ rajacy w roztworze witamine Hf od? ciem¬ nego osadu, nastepnie roztwór odparowu¬ je sie do' sucha i pozostalosc: rozpuszcza w wodzie. Roztwór, otrzymany w? tfenr spu* sób, zawiera okolo 80% witaminy JE znaj¬ dujacej sie w sproszkowanej watrobie Przyklad VL 3 kg watroby sproszko¬ wanej ogrzewa* sie z: 9 litrami 10% -owego lugu sodowego w autoklawie zaopatrzonym w mieszadlo, w temperaturze 150**G w ciagu 4 godzin. Po ochlodzeniu powstafec mase zelatynowata wyplakuje sie woda, zakwasaa stezonym kwasem solnym a& da wartosci, pH = 3,5 i steza w prózni do 3 litrów. Otrzymany roztwór syropowaty zar daje sie wówczas* mieszajac energicznie, 5-ciokrotna iloscia acetonu. Nastepnie oA- sacza sie go od osadzajacego sie stopnio* wo* ciemnego oleju, odparowuje jasna war- siwe górna: do sucha i rozpuszcza pozostaw losc w goracej wodzie. Po ochlodzeniu od¬ sacza; sie roztwór od skladników nie rozpu¬ szczonych. Roztwór ten zawiera oCiy©- wi¬ taminy H, znajdujacej sie w sproszkowa¬ nej:: watrobie^ w stanie bardbo oazysecaro- nym; — 4 — PL