PL223353B1 - Urządzenie rozruchowe i sposób montażu urządzenia rozruchowego - Google Patents

Abstract

Przedmiotem wynalazku jest urządzenie rozruchowe, zwłaszcza starter, do rozruchu silnika spalinowego, co najmniej zawierające jednokierunkową przekładnię wolnego biegu (33) z wewnętrzną częścią (130) i do tego z umieszczoną z luzem osiowym (S), mającą osiowo swoisty luz i współpracującą z wewnętrzną częścią (130), zewnętrzną częścią (140), której luz osiowy ograniczony jest przez co najmniej dwa znajdujące się w osiowym odstępie od siebie zderzaki jednokierunkowej przekładni wolnego biegu (33). Urządzenie charakteryzuje się tym, że jednokierunkowa przekładnia wolnego biegu (33) ma co najmniej jeden element ograniczający luz osiowy (1), aby luz osiowy (S) zmniejszyć i/lub go uniknąć. Przedmiotem wynalazku jest także sposób montażu urządzenia rozruchowego.

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest urządzenie rozruchowe zwłaszcza starter, do rozruchu silnika spalinowego. Przedmiotem wynalazku jest także sposób montażu urządzenia rozruchowego. Wynalazek niniejszy dotyczy rozrusznika i startera dla pojazdów mechanicznych z tłokowymi silnikami spalinowymi, które posiadają elektryczny silnik z wałem napędowym połączonym z jednokierunkową przekładnią wolnego biegu.

Ze stanu techniki znane są rozruszniki z przekaźnikiem rozruchowym dla pojazdów mechanicznych z silnikami spalinowymi, które z reguły zawierają silnik prądu stałego do rozruchu silnika spalinowego. Tego rodzaju silniki prądu stałego posiadają wirnik rozruchowy, który działa na wał napędowy.

Znane urządzenia rozruchowe zawierają jednokierunkową przekładnię wolnego biegu z obrotowym zębnikiem ułożyskowanym osiowo ze swoistym luzem. Osiowy ruch zębnika jest obustronnie ograniczany przez sztywne zderzaki. Z jednej strony ruch osiowy zębnika jest ograniczany przez zd erzak przy zabieraku, dokładniej przy podstawie zabieraka, w obszarze oporowego pierścienia toczn ego jednokierunkowej przekładni wolnego biegu, zwanego także pierścieniem wewnętrznym. Z drugiej strony ruch osiowy jest ograniczony przez funkcjonującą jako zderzak tarczę mocującą. Odstęp tarczy mocującej od zabieraka może między innymi być definiowany przez grubość usytuowanej pomiędzy nimi tarczy prowadzącej. Oporowy pierścień toczny jest zatem usytuowany względnie ograniczony w kierunku osiowym między zderzakami przy podstawie zabieraka i przy tarczy mocującej. Aby uniknąć zakleszczania się oporowego pierścienia tocznego między tymi zderzakami, przez co powstrzymany byłby ruch obrotowy zębnika, ograniczenie w kierunku osiowym zębnika względnie oporowego pierścienia tocznego zaprojektowane jest jako luźne pasowanie. Luz osiowy wynika zatem z sumy osiowych wymiarów zabieraka, tarczy mocującej, tarczy prowadzącej i oporowego pierścienia tocznego. W starterach samochodów osobowych osiowy luz, zależnie od tolerancji i wykonania zawiera się między 0,1 mm i 1 mm.

Z powodu tego osiowego luzu siły osiowe zębnika w znanych jednokierunkowych przekładniach wolnego biegu nie są kierowane bezpośrednio w osiowym kierunku do podstawy zabieraka, lecz są kierowane poprzez system zaciskowy składający się z oporowego pierścienia tocznego, rolek i zabieraka, w kierunku promieniowym do zabieraka i dlatego mogą prowadzić do zniesienia samohamowności i do przesunięcia się jednokierunkowej przekładni wolnego biegu, a więc do awarii funkcjonowania.

Urządzenie rozruchowe, zwłaszcza starter, do rozruchu silnika spalinowego, co najmniej zawierające jednokierunkową przekładnię wolnego biegu z wewnętrzną częścią i do tego z umieszczoną z luzem osiowym, mającą osiowo swoisty luz i współpracującą z wewnętrzną częścią, której luz osiowy ograniczony jest przez co najmniej dwa znajdujące się w osiowym odstępie od siebie zderzaki jednokierunkowej przekładni wolnego biegu, według wynalazku charakteryzuje się tym, że jednokierunkowa przekładnia wolnego biegu ma co najmniej jeden element ograniczający luz osiowy, aby luz osiowy zmniejszyć i/lub go uniknąć.

Korzystnie, co najmniej jeden element ograniczający luz osiowy ma co najmniej jeden fragment sprężyście odkształcalny, zwłaszcza odkształcalny sprężyście w kierunku osiowym.

Korzystnie, co najmniej jeden element ograniczający luz osiowy umieszczony jest co najmniej przy jednym boku zwróconym do każdorazowo innego zderzaka z co najmniej dwóch zderzaków.

Korzystnie, co najmniej jeden element ograniczający luz osiowy co najmniej częściowo jest zintegrowany z co najmniej jednym ze zderzaków.

Korzystnie, pierwszy zderzak z co najmniej dwóch zderzaków utworzony jest przez zabierak, zwłaszcza przez podstawę zabieraka.

Korzystnie, drugi zderzak z co najmniej dwóch zderzaków zawiera tarczę mocującą, z którą co najmniej częściowo zintegrowany jest co najmniej jeden element ograniczający luz osiowy.

Korzystnie, drugi zderzak zawiera tarczę prowadzącą graniczącą z tarczą mocującą przy boku zwróconym do innego zderzaka.

Korzystnie, tarcza mocująca co najmniej częściowo utworzona jest jako element sprężynująco-magazynujący, który co najmniej w czasie pracy działa na tarczę prowadzącą siłą sprężystości w kierunku przeciwległego zderzaka.

Sposób montażu urządzenia rozruchowego, zwłaszcza startera, do rozruchu silnika spalinowego, co najmniej zawierającego jednokierunkową przekładnię wolnego biegu z wewnętrzną częścią i do tego z umieszczoną z luzem osiowym, mającą osiowo swoisty luz zewnętrzną częścią, której luz osiowy ograniczony jest przez co najmniej dwa znajdujące się w osiowym odstępie od siebie zderzaki,

PL 223 353 B1 obejmujący krok osadzania fragmentu wewnętrznej części jednokierunkowej przekładni wolnego biegu między dwoma zderzakami, tak że ten fragment jest umieszczony między zderzakami, charakteryzuje się tym, że ten fragment między zderzakami, za pomocą co najmniej jednego elementu ograniczającego luz osiowy napręża się wstępnie w kierunku osiowym i umieszcza się tak ze zredukowanym luzem osiowym albo bez luzu osiowego między zderzakami.

Urządzenie rozruchowe według wynalazku i sposób montażu urządzenia rozruchowego według wynalazku mają w stosunku do stanu techniki taką zaletę, że w urządzeniu rozruchowym, zwłaszcza starterze do rozruchu silnika spalinowego, co najmniej zawierające jednokierunkową przekładnię wolnego biegu z wewnętrzną częścią i do tego z umieszczoną z luzem osiowym, mającą swoisty luz i współpracującą z wewnętrzną częścią, zewnętrzną częścią usytuowaną osiowo ze swoistym luzem, której luz osiowy ograniczony jest przez co najmniej dwa znajdujące się w osiowym odstępie od siebie zderzaki jednokierunkowej przekładni biegu wolnego, przy czym jednokierunkowa przekładnia wolnego biegu ma co najmniej jeden element ograniczający luz osiowy, aby osiowy luz zmniejszyć i/lub go uniknąć. Jednokierunkowa przekładnia wolnego biegu zawiera w pewnej postaci wykonania jako część wewnętrzną pierścień wewnętrzny i pierścień zewnętrzny jako część zewnętrzną. Na pierścieniu wewnętrznym utworzone jest w pewnej postaci wykonania uzębienie, tak że pierścień wewnętrzny funkcjonuje jako zębnik, W szczególności uzębienie to jest utworzone jako jedna wspólna część z pierścieniem wewnętrznym. Pierścień zewnętrzny korzystnie utworzony jest jako zabierak, który współpracuje z pierścieniem wewnętrznym. Pierścień zewnętrzny otacza przy tym fragment pierścienia wewnętrznego. Otoczony przez pierścień zewnętrzny fragment pierścienia wewnętrznego utworzony jest jako operowy pierścień toczny. Są na nim usytuowane rolki, kulki, baryłki albo inne elementy toczne dla współpracy z zewnętrznym pierścieniem, tak że możliwy jest ruch względny w kierunku obwodowym od pierścienia zewnętrznego do pierścienia wewnętrznego. Rolki są zatem usytuowane w kierunku promieniowym między odpowiednimi fragmentami pierścienia wewnętrznego (oporowy pierścień toczny) i pierścienia zewnętrznego.

Jednokierunkowa przekładnia biegu wolnego obejmuje zatem w pewnej postaci wykonania zębnik, oporowy pierścień toczny (pierścień wewnętrzny), zabierak (pierścień zewnętrzny) i tarczę mocującą. W pewnej postaci wykonania między tarczą mocującą i zabierakiem jest usytuowana w kierunku osiowym, a więc w sposób przekładkowy, tarcza prowadząca. Kołpak zamykający ustala tarczę mocującą i zabierak i ewentualnie tarczę prowadzącą. Oporowy pierścień toczny jest osiowo między tarczą mocującą i zabierakiem ułożyskowany obrotowo i ze swoistym luzem. Osiowy luz zębnika wynika z sumy wymiarów względnie tolerancji każdorazowo w kierunku osiowym tarczy mocującej, tarczy prowadzącej i zabieraka po odjęciu wymiaru względnie tolerancji oporowego pierścienia tocznego. Ruch osiowy względnie luz osiowy zębnika, który określony jest przez luz oporowego pierścienia tocznego tworzącego fragment zębnika między postawą zabieraka i tarczą mocującą, ograniczony jest osiowo przez co najmniej jeden zderzak. Korzystnie utworzone są dwa zderzaki, tak że ruch osiowy zębnika względnie oporowego pierścienia tocznego jest ograniczany przez dwa zderzaki. Korzystnie te dwa, znajdujące się we wzajemnym odstępie osiowym, zderzaki są tworzone przez tarczę mocującą i zabierak/(podstawę zabieraka). Odpowiednio tarcza mocująca i zabierak ograniczają luz osiowy względnie ruch osiowy zębnika. Chodzi przy tym o wystarczająco sztywne, to znaczy w zasadzie nie poddające się względnie w szczególności zasadniczo nie odkształcające się zderzaki, które narzucają z góry luz osiowy zębnika względnie oporowego pierścienia tocznego zębnika. Poniżej określenia zębnik i oporowy pierścień toczny będą stosowane jako synonimy tak dalece jak to możliwe, ponieważ są one wzajemnie połączone, w szczególności połączone w jedną część.

Zgodnie z wynalazkiem jednokierunkowa przekładnia wolnego biegu ma co najmniej jeden element ograniczający luz osiowy, który osiowy luz zębnika między zderzakami zmniejsza względnie pozwala go uniknąć. Korzystnie element ograniczający luz osiowy, zwany krótko elementem ograniczającym pozwala na uniknięcie luzu osiowego zębnika w odniesieniu do zabieraka. W pewnej postaci wykonania jednokierunkowej przekładni wolnego biegu luz osiowy jest korzystnie równy zeru. W pewnej jednokierunkowej przekładni wolnego biegu z co najmniej jednym elementem ograniczającym luz osiowy możliwe jest w stanie bezruchu zębnika względnie przy montażu jednokierunkowej przekładni wolnego biegu ustalenie luzu osiowego zębnika jako równego lub bliskiego zeru. Korzystnie luz osiowy jest możliwie jak najbliższy zeru, bardziej korzystny jest luz osiowy równy zeru. W pewnej postaci wykonania jest utworzony dokładnie jeden element ograniczający. Inne postaci wykonania przewidują więcej niż jeden element ograniczający, przykładowo dwa, trzy albo cztery elementy ograniczające luz osiowy. Element ograniczający jest utworzony albo jako jednoczęściowy albo wieloczęściowy. W pew4

PL 223 353 B1 nej postaci wykonania element ograniczający jest utworzony symetrycznie do osiowo skierowanej osi zębnika. Przykładowo element ograniczający utworzony jest w kształcie pierścienia i/lub w kształcie segmentów pierścienia. Pewna postać wykonania pierścieniowego elementu ograniczającego przewiduje, że jest on usytuowany wokół zębnika względnie oporowego pierścienia tocznego, przyjmuje więc go w otwór pierścienia.

W pewnej postaci wykonania przewidziano, że co najmniej jeden element ograniczający luz osiowy ma co najmniej jeden, w zasadzie sprężyście odkształcalny fragment, zwłaszcza odkształcalny w zasadzie sprężyście w kierunku osiowym. Korzystnie element ograniczający ma tylko jeden o dkształcalny fragment. Inne postaci wykonania przewidują kilka odkształcalnych fragmentów. W pewnej postaci wykonania element ograniczający utworzony jest jako całkowicie odkształcalny. W innej postaci wykonania element ograniczający utworzony jest jako odkształcalny częściowo. Ten/te odkształcalny/e fragment(y) jest/są utworzony/e korzystnie jako sprężyście odkształcalny/e. Innymi słowy element ograniczający luz osiowy jest co najmniej częściowo wykonany jako odwracalnie odkształcalny. Przy czym słowo sprężyście w sensie przedstawionego wynalazku oznacza, że realizowane jest o dkształcenie przeważająco sprężyste, to znaczy odwracalne. Korzystnie element ograniczający jest odkształcalny co najmniej w kierunku osiowym. Dalsza postać wykonania przewiduje dodatkowe odkształcenie w kierunku promieniowym, a zatem poprzecznie do kierunku osiowego. Korzystnie element ograniczający jest odkształcany sprężyście przy montażu jednokierunkowej przekładni wolnego biegu. Szczegółowy opis odkształcenia występuje przy okazji opisanego poniżej sposobu. Za pomocą odkształcalnego fragmentu w pewnej postaci wykonania zrealizowany jest wystarczająco sztywny, to znaczy niepodatny zderzak zębnika. W innej postaci wykonania został zrealizowany za pomocą odkształcalnego fragmentu miękki, to znaczy podatny zderzak. Poza plastycznie odkształcalnymi fragmentami są w jednej z postaci wykonania przewidziane także sprężyście odkształcalne fragmenty.

Pewna postać wykonania przewiduje, że element ograniczający utworzony jest jako jeden odkształcalny element albo jako kilka odkształcalnych elementów, który/które ograniczają ruch osiowy poprzez odkształcenie sprężyste. W pewnej postaci wykonania został wykonany za pomocą odkształcalnego elementu wystarczająco sztywny zderzak. W innej postaci wykonania jest wykonywany zderzak sprężynujący za pomocą odkształcalnego elementu.

Jako materiał dla elementu ograniczającego nadaje się korzystnie bardziej miękki materiał niż materiał graniczących z nim elementów konstrukcyjnych jednokierunkowej przekładni wolnego biegu. Korzystnie element ograniczający wykonany jest jako bardziej miękki niż zderzaki. Korzystnie co najmniej jeden element ograniczający utworzony jest z takiego materiału, jak czysta miedź i/lub czyste aluminium. Tego rodzaju absorbujące materiały są korzystnie co najmniej częściowo odkształcalne sprężyście. Ponadto te materiały są korzystnie odporne na pękanie i ścieranie.

W innej postaci wykonania przewidziano, że co najmniej jeden element ograniczający luz osiowy usytuowany jest co najmniej przy jednym boku zwróconym do każdorazowo drugiego zderzaka z co najmniej dwóch zderzaków. Korzystnie, co najmniej jeden element ograniczający luz osiowy jest umieszczony co najmniej przy co najmniej jednym zderzaku zębnika. Korzystnie co najmniej jeden zderzak ma element ograniczający. W innej postaci wykonania oba zderzaki mają element ograniczający. Zostało przez to zrealizowane przede wszystkim ograniczenie ruchu osiowego bezpośrednio przy zderzakach zębnika. Ponadto jest tu korzystnie gwarantowane wprowadzanie sił osiowych bezpośrednio do zabieraka i unika się awarii funkcjonowania jednokierunkowej przekładni wolnego biegu powodowanej zniesieniem samohamowności. Przy pewnym usytuowaniu elementu ograniczającego na zderzaku, zębnik obraca się w czasie pracy względem elementu ograniczającego, który korzystnie zamocowany jest na ustalonym miejscowo zderzaku. Kolejna postać wykonania przewiduje usytuowanie elementu ograniczającego w nie narażonym na udary obszarze jednokierunkowej przekładni biegu wolnego.

Pewna postać wykonania przewiduje, że co najmniej jeden element ograniczający osiowo jest co najmniej częściowo zintegrowany z co najmniej jednym ze zderzaków. W ten sposób, przez utworzenie zderzaka z elementem ograniczającym luz osiowy zredukowana zostaje ilość elementów konstrukcyjnych.

Ponadto przewidziano w pewnej postaci wykonania, że pierwszy zderzak z co najmniej dwóch zderzaków utworzony jest przez zabierak, zwłaszcza, przez podstawę zabieraka. W pewnej postaci wykonania przewidziano, że co najmniej jeden element ograniczający luz osiowy utworzony jest na zabieraku. Ruch osiowy zębnika względnie oporowego pierścienia tocznego jest ograniczany na boku korzystnie utworzonego jako zderzak zabieraka względnie podstawy zabieraka. Korzystnie element

PL 223 353 B1 ograniczający utworzony jest na zabieraku względnie na podstawie zabieraka. Ponadto korzystnie element ograniczający jest umieszczony między oporowym pierścieniem tocznym i zabierakiem, co najmniej w kierunku osiowym. W tej postaci wykonania oporowy pierścień toczny nie styka się zatem bezpośredniego z podstawą zabieraka, lecz z usytuowanym tam elementem ograniczającym.

Dalsza postać wykonania przewiduje, że drugi zderzak z co najmniej dwóch zderzaków zawiera tarczę mocującą, z którą co najmniej częściowo jest zintegrowany co najmniej jeden element ograniczający luz osiowy. Tarcza mocująca ma korzystnie sprężyste fragmenty, przykładowo w postaci języczków, wypustów, różnic w grubości materiału albo rozwarstwień. Ruch osiowy zębnika względnie oporowego pierścienia tocznego względnie ich luz osiowy jest korzystnie ograniczany na drugiej str onie przez tarczę mocującą utworzoną jako zderzak. Korzystnie element ograniczający utworzony jest na tarczy mocującej funkcjonującej jako zderzak. Korzystnie element ograniczający jest zintegrowany z tarczą mocującą. Tarcza mocująca i element ograniczający są korzystnie odpowiednio utworzone jako jedna część. Poprzez zintegrowanie elementu ograniczającego w tarczy mocującej zostaje zrealizowany tu miękki, sprężynujący zderzak. Przykładowo tarcza mocująca jest utworzona jako sprężyście odkształcalny element:, który co najmniej częściowo odkształca się przy uderzeniu zębnika. Odkształcenie tarczy mocującej jest przykładowo realizowane przez odpowiedni dobór materiału i/lub uformowanie tarczy mocującej. W pewnej postaci tarcza mocująca względnie zintegrowany element ograniczający utworzona/y jest jako sprężyna membranowa. W innej postaci wykonania tarcza mocująca jest wykonana jako wieloczęściowa.

W innej postaci wykonania element ograniczający jest usytuowany i/lub zintegrowany na nie narażonym na udary elemencie konstrukcyjnym względnie w nie narażonym na udary obszarze elementu konstrukcyjnego jednokierunkowej przekładni wolnego biegu. Dlatego pewna postać wykonania przewiduje, że co najmniej jeden element ograniczający luz osiowy usytuowany jest osiowo między tarczą mocującą i zabierakiem. Tarcza mocująca i zabierak z wyjątkiem sprężystych fragmentów są usytuowane względem siebie wzajemnie nieruchomo, zarówno w kierunku osiowym, jak i w promieniowym. Te elementy konstrukcyjne nie są przy tym narażone na uderzenia przez każdorazowo drugi element konstrukcyjny. Między tarczą mocującą i zabierakiem jest w pewnej postaci wykonania usyt uowana tarcza prowadząca. Służy ona do zdefiniowania odstępu między tarczą mocującą i zabierakiem, a zatem do ustawienia luzu osiowego. Odpowiednio, w pewnej postaci wykonania przewidziano, że drugi zderzak zawiera tarczę prowadzącą, graniczącą z tarczą mocującą przy jej boku zwróconym do innego zderzaka.

Ponadto przewidziano w pewne] postaci wykonania, że co najmniej jeden element ograniczający luz osiowy jest co najmniej częściowo zintegrowany z tarczą prowadzącą, i/lub utworzony oddzielnie. Tarcza prowadząca jest usytuowana między tarczą mocującą i zabierakiem. W pewnej postaci wykonania element ograniczający jest zintegrowany z tarczą prowadzącą. W pewnej korzystnej postaci wykonania element ograniczający jest utworzony między tarczą mocującą i zabierakiem, oddzielnie od tarczy prowadzącej. Odstęp między tarczą mocującą i zabierakiem, a więc między innymi także luz osiowy, jest definiowany przez tarczę prowadzącą względnie przez element ograniczający. Korzystnie jest tu także gwarantowane wprowadzanie sił osiowych z oporowego pierścienia tocznego w kierunku osiowym bezpośrednio do podstawy zabieraka i unika się awarii funkcjonowania jednokierunkowej przekładni wolnego biegu spowodowanej przez zniesienie samohamowności.

Poza tym w pewnej postaci wykonania przewidziano, że tarcza mocująca co najmniej częściowo utworzona jest jako element sprężynująco-magazynujący, który przynajmniej podczas pracy oddziałuje na tarczę prowadzącą w kierunku przeciwległego zderzaka siłą sprężystości. W szczególności może być realizowany tak pewien luz osiowy poprzez wstępne naprężenie elementu sprężyn ująco-magazynującego.

Sposób według wynalazku ma w stosunku do stanu techniki tę zaletę, że w sposobie montażu urządzenia rozruchowego, zwłaszcza startera, do rozruchu silnika spalinowego, co najmniej zawierającego jednokierunkową przekładnię wolnego biegu z wewnętrzną częścią i do tego z umieszczoną z luzem osiowym, mającą osiowo swoisty luz zewnętrzną częścią, której luz osiowy ograniczony jest przez co najmniej dwa znajdujące się w osiowym odstępie od siebie zderzaki, obejmujący krok os adzania fragmentu wewnętrznej części jednokierunkowej przekładni wolnego biegu między dwoma zderzakami, tak że ten fragment jest umieszczony między zderzakami, przewidziane jest, że ten fragment między zderzakami za pomocą co najmniej jednego elementu ograniczającego luz osiowy napręża się wstępnie w kierunku osiowym i umieszcza się tak ze zredukowanym luzem osiowym albo bez luzu osiowego między tymi zderzakami. Urządzenie rozruchowe do rozruchu silnika spalinowego

PL 223 353 B1 zawiera co najmniej jednokierunkową przekładnię wolnego biegu z ułożyskowanym osiowo ze swoistym luzem zębnikiem, którego ruch osiowy ograniczony jest przez co najmniej jeden zderzak. W szczególności urządzenie rozruchowe jest utworzone tak, jak opisano uprzednio. Sposób obejmuje przykładowo krok osadzania oporowego pierścienia tocznego jednokierunkowej przekładni wolnego biegu między dwoma zderzakami, tak że oporowy pierścień toczny dotyka do zderzaków. Według wynalazku co najmniej jeden zderzak jest odkształcalny w kierunku osiowym za pomocą co najmniej jednego elementu ograniczającego luz osiowy. Podczas montażu element ograniczający jest odkształcany korzystnie przy zderzaku między dwoma sąsiednimi elementami konstrukcyjnymi. Przykładowo jest odkształcany element ograniczający między oporowym pierścieniem tocznym i podstawą zabieraka i/lub między tarczą mocującą i zabierakiem. W innej postaci wykonania element ograniczający jest odkształcany między dwoma wolnymi od uderzeń elementami konstrukcyjnymi, na przykład czołową stroną zabieraka i tarczą mocującą, zwłaszcza odkształcany sprężyście. Element ograniczający jest korzystnie odkształcany w kierunku osiowym, zwłaszcza odkształcany sprężyście. W pewnej postaci wykonania element ograniczający jest dodatkowo odkształcany w kierunku promieniowym, zwłaszcza sprężyście i/lub plastycznie. Przy tym korzystnie zmniejsza się wymiar osiowy elementu ograniczającego na korzyść wymiaru promieniowego elementu ograniczającego. Element ograniczający staje się zatem osiowo bardziej płaski względnie promieniowo szerszy.

W pewnej postaci wykonania element ograniczający ma przed montażem większy wymiar osiowy niż po montażu. Przy tym element ograniczający przy montażu jest korzystnie odkształcany sprężyście, aż oporowy pierścień toczny wejdzie w kontakt ze zderzakami i osiowy luz zębnika między zderzakami będzie zatem równy lub prawie równy zeru. Pewna postać wykonania przewiduje, że element ograniczający jest odkształcany aż do osiowego luzu mniejszego od zera, tzn. jak w połączeniu wtłaczanym, zwłaszcza przed wejściem w kontakt ze zderzakami. Jest to możliwe ze względu na co najmniej częściową sprężystość elementów konstrukcyjnych jednokierunkowej przekładni wolnego biegu. Przy tym realizowane jest w prosty sposób połączenie wtłaczane elementów konstrukcyjnych jednokierunkowej przekładni wolnego biegu.

W pewnej postaci wykonania jednokierunkowej przekładni wolnego biegu osiowy luz jest tworzony z sumy odległości zderzaków i osiowej szerokości tarczy prowadzącej po odjęciu osiowej szerokości oporowego pierścienia tocznego i osiowej szerokości elementu ograniczającego. Przed montażem jest tu wymiar elementu ograniczającego tak duży, że mógłby spowodować ujemny luz osiowy. Dlatego przy montażu element ograniczający jest odkształcany sprężyście, aż luz osiowy zostanie ustawiony równy zeru.

Aby dodatkowe osiowe zabezpieczenie zewnętrznej części działało na część wewnętrzną, przewidziano w pewnej postaci wykonania nakładany kołpak. Jest on łączony względnie jest połączony w pewnej postaci wykonania z pierwszym zderzakiem, przykładowo częścią zewnętrzną i graniczy z drugim zderzakiem.

Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia urządzenie rozruchowe według wynalazku w przekroju poprzecznym, fig. 2 - fragment jednokierunkowej przekładni wolnego biegu według figury 2 z elementem ograniczającym luz osiowy w pewnej postaci wykonania, fig. 3a, 3b przedstawiają schematyczny widok z góry i szczegółowy widok poprzecznego przekroju tarczy mocującej utworzonej jako element ograniczający luz osiowy w pierwszej postaci wykonania, a fig. 4 i fig. 5 - schematyczny widok z góry tarczy mocującej utworzonej jako element ograniczający luz osiowy poszczególnie w dalszych postaciach wykonania.

Fig. 1 ukazuje w przekroju poprzecznym urządzenie rozruchowe 100 z przekaźnikiem 42, wykonanym także jako przekaźnik łączeniowy albo wprzęgający. Obudowa 10 urządzenia rozruchowego 100 zawiera cylindryczną część 11 obudowy i pokrywę 13, które są połączone ze sobą przez nie prze dstawione dalej śruby. Cylindryczna część 11 obudowy jest zamknięta z tyłu przez pokrywę 13, w której części środkowej utworzona jest skierowana na zewnątrz piasta. W piaście znajduje się gniazdo łożyska, w którym ułożyskowany jest tylny koniec 17a wału 17 twornika elektrycznego silnika rozruchowego 18, którego twornik oznaczony jest odnośnikiem 19. Promieniowo na zewnątrz twornika 19 znajdują się przy ściance części 11 obudowy liczne magnesy (trwałe) 20 silnika rozruchowego 18. Przedni koniec wału 17 twornika jest końcowym fragmentem 22 o zredukowanym przekroju ułożyskowany w przebiegającym współosiowo, nie przedstawionym dalej, nieprzelotowym otworze 23 wału napędowego 24. Drugi koniec wału napędowego 24 jest ułożyskowany w zamykającej część 11 obudowy tarczowej oprawie łożyska 25 i w piaście 26 uformowanej przy tarczowej oprawie 25 łożyska. Wał 17 twornika ma, w pobliżu swojego zwróconego do tarczowej oprawy 25 łożyska końca, uzębienie 28

PL 223 353 B1 (koło centralne), z którym zazębiają się koła obiegowe 29, które zazębiają się także z leżącym na zewnątrz, ustalonym miejscowo kole z wewnętrznym uzębieniem 30 przekładni planetarnej 31 (=przekładnia odboczkowa).

Ramię 12 przekładni planetarnej napędza wał napędowy 24, na którym umieszczona jest jednokierunkowa przekładnia wolnego biegu 33, której pierścień wewnętrzny, zwany także oporowym pierścieniem tocznym 34, ma podobne do zębnika przedłużenie 35 (zębnik), na którym utworzone jest zewnętrzne uzębienie 36. Pierścień zewnętrzny jednokierunkowej przekładni wolnego biegu 33, zwany także zabierakiem 37, jest poprzez gwint stromy 38 połączony z wałem napędowym 24. Działa na niego tak zwana sprężyna 39 zazębiania. Przez osiowe przesunięcie jednokierunkowej przekładni wolnego biegu 33, zewnętrzne uzębienie 36 może zostać wprowadzone w zazębienie z wieńcem zębatym 40 silnika spalinowego w celu rozruchu. Odbywa się to za pomocą przekaźnika (wprzęgającego) 42, w którym przy włączeniu prądu kotwica magnetyczna poprzez przedłużacz 43 przechyla dźwignię 44, która poprzez jarzmo 45, które leży między tarczami 46, przesuwa w lewo jednokierunkową przekładnię wolnego biegu 33. Dźwignia 44 utworzona jest jako dwuramienna i jest usytuowana uchylnie w umiejscowionym w obudowie łożysku 49 za pomocą czopu 48. Ten proces przedstawiono jedynie skrótowo, ponieważ nie jest to istotne dla wynalazku.

Przy pokrywie 13 leży płytka 53 szczotek, która połączona jest śrubami z pokrywą 13. Płytka 53 szczotek utworzona jest jako jedna część. Zamocowane są na niej gniazda szczotek, zwłaszcza z tworzywa sztucznego, w których usytuowane są szczotki węglowe, które pod naciskiem sprężyny przylegają do komutatora 63, który usytuowany jest na wale 17 twornika. Szczotki węglowe przyłączone są przez lice doprowadzeniowe do końcówki kabla, która połączona jest z zestykiem 68 przekaźnika wprzęgającego 42. Lice przenikają przez uszczelnienie 70, które jest umieszczone w otworze wykonanym w części 11 obudowy. Płytka 53 szczotek jest śrubami 62 zamocowana na pokrywie 13.

Figura 2 pokazuje w pewnej postaci wykonania fragment jednokierunkowej przekładni wolnego biegu 33 według figury 2 z elementem ograniczającym luz osiowy 1. Poniżej zostały omówione tylko istotne dla wynalazku elementy konstrukcyjne jednokierunkowej przekładni wolnego biegu 33. Jednokierunkowa przekładnia wolnego biegu 33 zawiera utworzoną jako zębnik 35 wewnętrzną część 130 z wewnętrznym pierścieniem funkcjonującym jako oporowy pierścień toczny 34. Zębnik 35 usytuowany jest obrotowo na wale napędowym 24. Oporowy pierścień toczny 34 jest w kierunku osiowym A między tarczą mocującą 2 i funkcjonującą jako zabierak 37 częścią zewnętrzną 140 (także pierścień zewnętrzny) względnie jego (zabieraka) podstawą 37a ułożyskowany obrotowo i ze swoistym luzem w kierunku osiowym A. Ograniczenie ruchu zębnika 35 względnie oporowego pierścienia tocznego 34 w kierunku osiowym A następuje przez dwa osiowe zderzaki 5a i 5b. W tej postaci wykonan ia tarcza mocująca 2 i podstawa 37a zabieraka tworzą każdorazowo jeden zderzak 5a względnie 5b oporowego pierścienia tocznego 34, który ma odpowiednie powierzchnie oporowe. Między tarczą mocującą 2 i zabierakiem 4-37 usytuowana jest w kierunku osiowym tarcza prowadząca 3. Tarcza prowadząca 3 definiuje osiowy odstęp między tarczą mocującą 2 i stroną czołową zabieraka 37. Tym samym tarcza prowadząca 3 definiuje luz osiowy S zębnika 35 między dwoma zderzakami 5a i 5b. Ponadto jednokierunkowa przekładnia wolnego biegu 33 obejmuje zamykający kołpak 4. Zamykający kołpak 4 ustala tarczę mocującą 2, tarczę prowadzącą 3 i zabierak 4 i stabilizuje te elementy konstrukcyjne przy uderzeniach zębnika 35 przy zderzakach 5a i 5b.

Zgodnie z wynalazkiem jednokierunkowa przekładnia wolnego biegu 33 zawiera element ograniczający 1 do zmniejszania względnie unikania osiowego luzu oporowego pierścienia tocznego 34. Element ograniczający 1 usytuowany jest w tej postaci wykonania przy zabieraku 37, to znaczy na zderzaku 5b. Luz osiowy oporowego pierścienia tocznego 34 jest ograniczany przez zderzak 5b z elementem ograniczającym 1 przy zabieraku 37 i przez zderzak 5a przy podstawie zabieraka 37a. W postaci wykonania z figury 2 element ograniczający 1 jest utworzony w kształcie pierścienia i jest umieszczony obejmując wokół obwód oporowego pierścienia tocznego 34 względnie wokół wału napędowego 24. Element ograniczający 1 jest utworzony jako odkształcalny plastycznie. Materiał elementu ograniczającego 1 posiada przy tym mniejszą wytrzymałość na siły wywołujące płynięcie niż oporowy pierścień toczny 34 i zderzaki 5a i 5b. Element ograniczający 1 jest więc bardziej miękki niż graniczące elementy konstrukcyjne jednokierunkowej przekładni wolnego biegu 33. Przy montażu element ograniczający 1 jest odkształcany sprężyście i jest przy tym ustawiany zerowy luz osiowy.

Element ograniczający 1 usytuowany jest przy drugim zderzaku 5b. Element ograniczający 1 jest tu zintegrowany z tarczą nośną 2. Tarcza nośna 2 i element ograniczający 1 są odpowiednio utworzone jako jedna część. Tarcza mocująca 2 względnie element ograniczający 1 utworzone są

PL 223 353 B1 jako odkształcalne sprężyście (patrz figury 3 do 5). Osiowy luz S wynika tu z wartości tolerancji wymiarów zabieraka 4, oporowego pierścienia tocznego 34 i tarczy prowadzącej 3. Zgodnie z tą postacią wykonania minimalny luz osiowy S może być osiągany za pomocą ujemnego luzu w ramach połączenia wtłaczanego elementów konstrukcyjnych, ponieważ tarcza mocująca 2 względnie element ograniczający 1 są podatne sprężyście. Niesie to z sobą jednak niebezpieczeństwo nadmiernie dużych m omentów przestawiania i przez to awarii funkcjonalnej jednokierunkowej przekładni wolnego biegu 33 przez zakleszczenie oporowego pierścienia tocznego 34. Aby uniknąć takich nadmiernie dużych m omentów przestawiania, tarcza mocująca 2 utworzona została jako sprężysta sprężyna membranowa (patrz figury 3 do 5), która stale dociska oporowy pierścień toczny 34 do podstawy zabieraka 37a, bez wytwarzania przy tym zbyt dużych sił. Przy montażu następuje ponadto połączenie wtłaczane o dkształcalnej tarczy mocującej 2 względnie elementu ograniczającego 1.

Figury 3a, 4 i 5 pokazują każdorazowo schematyczny widok z góry tarczy mocującej 2 utworzonej jako element ograniczający luz osiowy 1 w różnych postaciach wykonania. Z tej przyczyny zrez ygnowano ze szczegółowego opisu opisywanych właśnie elementów konstrukcyjnych. Takie same elementy konstrukcyjne oznaczone są takimi samymi odnośnikami. Na figurze 3b jest pokazany poprzeczny przekrój szczegółu według figury 3a. Tarcze mocujące 2 w tych postaciach wykonania są w stanie zmontowanym każdorazowo złożone razem z dwóch połówek tarczy. Na figurach 3a, 4 i 5 przedstawiona jest każdorazowo jedna połówka tarczy mocującej 2. Tarcze mocujące 2 są utworzone jako pierścieniowe względnie dwie półpierścieniowe sprężyny membranowe. Promieniowo wewnątrz uformowanego ze sprężyn membranowych pierścienia w stanie zmontowanym mieści się oporowy pierścień toczny 34 względnie część wewnętrzna 130.

Zgodnie z postaciami wykonania z figur 3a i 4 przy wewnętrznym obwodzie pierścienia wzglę dnie połówki tarczy 2 utworzone są w równych odstępach szczeliny względnie nacięcia 2a, które tworzą sprężynujące obszary płytkowe 2b między nacięciami 2a. Dzięki nacięciom 2a względnie płytkom 2b sprężyny membranowe są odkształcalne sprężyście. Na figurze 3b jest przedstawiony przekrój poprzeczny postaci wykonania z figury 3a w obszarze nacięcia 2a z dwiema sąsiadującymi płytkami 2b. Nacięcie 2a jest tu utworzone ukośnie, tak że płytki 2b ustawione są ukośnie jedna do drugiej. Element ograniczający 1 z tego rodzaju ukośnie ustawionymi płytkami 2b jest bardziej sprężysty niż element ograniczający z prostymi płytkami 2b, ponieważ większa jest droga ugięcia sprężyny.

W postaci wykonania z figury 4 nacięcia 2a mają na swoich wewnętrznych końcach wybrania względnie okrągłe przelotowe otwory 2c, które sztywność sprężyn membranowych dalej jeszcze redukują względnie podwyższają ich sprężystość. Otwory 2c są każdorazowo umieszczone pośrodku nacięć 2a względnie nacięcia 2a są umieszczone każdorazowo promieniowo przy otworach 2c.

Postać wykonania tarczy mocującej 2 zgodnie z figurą 5 posiada dwa nacięcia 2a z każdorazowo jednym otworem 2c na końcu nacięcia 2. Nacięcia 2a są usytuowane stycznie do otworów 2c. Między oboma nacięciami 2a jest utworzona języczkowa płytka 2d, krótko języczek 2d. Ten języczek 2d jest przed montażem zginany w kierunku oporowego pierścienia tocznego 34. Leży on sprężynując w stanie zmontowanym przy oporowym pierścieniu tocznym 34 i dociska go do zabieraka 37. Obszary tarczy mocującej 2 poza nacięciami 2a tworzą powierzchnie kontaktowe 2e, które służą jako sztywne zderzaki.

Claims (9)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Urządzenie rozruchowe, zwłaszcza starter, do rozruchu silnika spalinowego, co najmniej zawierające jednokierunkową przekładnię wolnego biegu z wewnętrzną częścią i do tego z umieszczoną z luzem osiowym, mającą osiowo swoisty luz i współpracującą z wewnętrzną częścią, zewnętrzną częścią, której luz osiowy ograniczony jest przez co najmniej dwa znajdujące się w osiowym odstępie od siebie zderzaki jednokierunkowej przekładni wolnego biegu, znamienne tym, że jednokierunkowa przekładnia wolnego biegu (33) ma co najmniej jeden element ograniczający luz osiowy (1), aby luz osiowy (S) zmniejszyć i/lub go uniknąć.
2. 2. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że co najmniej jeden element ograniczający luz osiowy (1) ma co najmniej jeden fragment sprężyście odkształcalny, zwłaszcza odkształcalny sprężyście w kierunku osiowym (A).

   PL 223 353 B1
3. 3. Urządzenie według zastrz. 1 albo 2, znamienne tym, że co najmniej jeden element ograniczający luz osiowy (1) umieszczony jest co najmniej przy jednym boku zwróconym do każdorazowo innego zderzaka (5) z co najmniej dwóch zderzaków (5).
4. 4. Urządzenie według jednego z zastrz. 1 do 3, znamienne tym, że co najmniej jeden element ograniczający luz osiowy (1) co najmniej częściowo jest zintegrowany z co najmniej jednym ze zderzaków (5).
5. 5. Urządzenie według zastrz. 1 do 4, znamienne tym, że pierwszy zderzak (5a) z co najmniej dwóch zderzaków (5) utworzony jest przez zabierak (37), zwłaszcza przez podstawą (37a) zabieraka.
6. 6. Urządzenie według jednego z zastrz. 1 do 5, znamienne tym, że drugi zderzak (5b) z co najmniej dwóch zderzaków (5) zawiera tarczę mocującą (2), z którą co najmniej częściowo zintegrowany jest co najmniej jeden element ograniczający luz osiowy (1).
7. 7. Urządzenie według zastrz. 1 do 5, znamienne tym, że drugi zderzak (5b) zawiera tarczę prowadzącą (3) graniczącą z tarczą mocującą (2) przy boku zwróconym do innego zderzaka (5).
8. 8. Urządzenie według zastrz. 6, znamienne tym, że tarcza mocująca (2) co najmniej częściowo utworzona jest jako element sprężynująco-magazynujący, który co najmniej w czasie pracy działa na tarczę prowadzącą (3) siłą sprężystości w kierunku przeciwległego zderzaka (5).
9. 9. Sposób montażu urządzenia rozruchowego, zwłaszcza startera, do rozruchu silnika spalinowego, co najmniej zawierającego jednokierunkową przekładnię wolnego biegu z wewnętrzną częścią i do tego z umieszczoną z luzem osiowym, mającą osiowo swoisty luz, zewnętrzną częścią, której luz osiowy ograniczony jest przez co najmniej dwa znajdujące się w osiowym odstępie od siebie zderzaki, obejmujący krok osadzania fragmentu wewnętrznej części jednokierunkowej przekładni wolnego biegu między dwoma zderzakami, tak że ten fragment jest umieszczony między zderzakami, znamienny tym, że ten fragment między zderzakami (5) za pomocą co najmniej jednego elementu ograniczającego luz osiowy (1) napręża się wstępnie w kierunku osiowym i umieszcza się tak ze zred ukowanym luzem osiowym albo bez luzu osiowego między zderzakami (5).