PL222631B1

PL222631B1 - Kompozycja farmaceutyczna zawierająca roksytromycynę, sposób jej wytwarzania oraz zastosowanie medyczne tej kompozycji i produkt leczniczy zawierający kompozycję

Info

Publication number: PL222631B1
Application number: PL401625A
Authority: PL
Inventors: Krzysztof Cal; Hanna Wosicka
Original assignee: Gdański Univ Medyczny
Priority date: 2012-11-14
Filing date: 2012-11-14
Publication date: 2016-08-31
Also published as: EP2919756B1; PL401625A1; EP2919756A1; WO2014077712A8; WO2014077712A1; ES2712979T3

Description

Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 14.11.2012 (19) PL (11) 222631 (13) B1 (51) Int.Cl.

A61K 31/7048 (2006.01) A61K 9/107 (2006.01) A61P 17/10 (2006.01) A61P 17/14 (2006.01)

Kompozycja farmaceutyczna zawierająca roksytromycynę, (54) sposób jej wytwarzania oraz zastosowanie medyczne tej kompozycji i produkt leczniczy zawierający kompozycję

	(73) Uprawniony z patentu:
(43) Zgłoszenie ogłoszono:	GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY, Gdańsk, PL
26.05.2014 BUP 11/14	(72) Twórca(y) wynalazku:
	KRZYSZTOF CAL, Gdańsk, PL
(45) O udzieleniu patentu ogłoszono:	HANNA WOSICKA, Poznań, PL
31.08.2016 WUP 08/16	(74) Pełnomocnik:
	rzecz. pat. Małgorzata Matyka

PL 222 631 B1

Opis wynalazku

Dziedzina wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest kompozycja farmaceutyczna zawierająca roksytromycynę, sposób jej wytwarzania, oraz zastosowanie medyczne tej kompozycji do wytwarzania produktu leczniczego do leczenia łysienia androgenowego i/lub trądziku pospolitego oraz produkt leczniczy zawierający tę kompozycję.

Podstawy wynalazku

Roksytromycyna i jej pochodne zostały po raz pierwszy ujawnione w patencie EP 0 033 255 B zgłoszonym przez ROUSSEL UCLAF.

Roksytromycyna, antybiotyk z grupy półsyntetycznych makrolidów, jest 10-oksynowo-eterową pochodną erytromycyny o zwiększonej odporności na działanie kwasów i lepszych parametrach farmakokinetycznych. Ma charakter lipofilowy. Roksytromycyna jest stosowana doustnie w terapii zakażeń bakteriami Gram-dodatnimi, rzadziej Gram-ujemnymi, a mechanizm jej działania polega na blokowaniu biosyntezy białek bakteryjnych.

Roksytromycyna, oprócz aktywności typowo przeciwbakteryjnej wobec Propionibacterium acnes, hamuje także wytwarzanie przez bakterie związków prozapalnych (lipazy, NCF - czynnik chemotaktyczny neutrofilów), które również przyczyniają się do rozwoju trądziku. Dzięki temu roksytromyc yna charakteryzuje się bardzo silnym działaniem przeciwzapalnym. Istnieją doniesienia o hamowaniu przez nią powstawania wolnych rodników w neutrofilach oraz hamowaniu apoptozy keratynocytów.

Za podstawowe przyczyny rozwoju trądziku pospolitego uważa się nadmierną produkcję sebum, zwiększoną kolonizację ujścia przewodu gruczołu łojowego przez bakterie Propionibacterium acnes, nadmierną keratynizację tego przewodu oraz stan zapalny. Do powstania stanu zapalnego w głównej mierze przyczyniają się wspomniane bakterie, a dokładniej wolne kwasy tłuszczowe, które powstają w wyniku rozkładu triglicerydów sebum przez lipazy bakteryjne. Roksytromycyna, ze względu na swoje działanie przeciwbakteryjne wobec Propionobacterium acnes oraz aktywność przeciwzapalną jest właściwym antybiotykiem do miejscowej terapii trądziku.

Etiologia zarówno łysienia androgenowego jak i trądziku pospolitego związana jest z jednostką włosowo-łojową skóry. Objawy wymienionych chorób są, ze względu na ich umiejscowienie, trudne do ukrycia i w związku z tym są dla pacjentów poważnym problemem, także z psychologicznego punktu widzenia, powodując obniżenie samooceny oraz pogorszenie jakości życia.

Zarówno łysienie jak i trądzik są schorzeniami o dużym zasięgu społecznym. W znacznym stopniu rzutują na samoocenę jak i związane z nią samopoczucie pacjentów. W obecnych czasach, w których wygląd zewnętrzny odgrywa tak dużą rolę, nowe sposoby terapii tych dolegliwości są nie do przecenienia.

Minoksydyl 2% i 5% to jedyny lek do stosowania miejscowego dotychczas zaakceptowany przez FDA jako skutecznie przeciwdziałający łysieniu androgenowemu u mężczyzn i kobiet. W doustnej terapii łysienia stosowany jest Finasteryd, jednak jest on obarczony poważnymi działaniami niepożądanymi i może być przyjmowany tylko przez mężczyzn.

Brak jest alternatywnych środków farmakologicznych przeznaczonych typowo do terapii łysienia. Warto zauważyć, iż obecnie nie ma na świecie zarejestrowanego żadnego produktu leczniczego z roksytromycyną do stosowania zewnętrznego.

PL 222 631 B1

Przenikanie do mieszków włosowych i przez mieszki włosowe substancji leczniczych stosowanych na skórę było przez wiele lat niedoceniane ze względu na znikomą powierzchnię, jaką zajmują mieszki w stosunku do powierzchni całego ciała. Są jednak obszary na których gęstość włosów jest na tyle duża, aby mogły one stanowić ważną drogę przenikania substancji leczniczych czy też celowan ego ich podawania do konkretnych miejsc w mieszku. Zarówno gęstość (500-1000/cm ) jak i objętość mieszków włosowych na czole i głowie należą do największych spośród obszarów ludzkiego ciała. Zsumowana powierzchnia mieszków włosowych w tych miejscach może stanowić nawet 10% powierzchni skóry tych rejonów ciała. Obszary te są często objęte schorzeniami dermatologicznymi, których etiologia jest ściśle związana z aparatem włosowo-łojowym: łysienie androgenowe i trądzik pospolity. W tych przypadkach celowane podawanie leku do mieszków włosowych staje się kluczowym elementem terapii.

Struktura aparatu włosowo-łojowego obejmuje, oprócz mieszka włosowego, także, uchodzący do jego światła, gruczoł łojowy oraz mięsień przywłosowy. Łodygę włosa, zakończoną cebulką włosową, można podzielić na trzy części, określane jako (od góry): infundibulum, isthmus oraz strefa nadcebulkowa. Dwie pierwsze części znajdują się na poziomie naskórka i skóry właściwej, a trzecia część łodygi włosa wraz z cebulką może sięgać aż do tkanki podskórnej. Ujście przewodu gruczołu łojowego do kanału włosowego znajduje się na granicy infundibulum i ishtmus, natomiast na granicy drugiej i trzeciej części łodygi włosa znajduje się tak zwane wybrzuszenie (bulge) zawierające komórki macierzyste, biorące udział w odbudowie włosa w czasie cyklu włosowego. Rejon ten jest również miejscem przyczepu mięśnia przywłosowego.

Włos otaczają dwie pochewki: zewnętrzna i wewnętrzna. Zewnętrzna pochewka włosa jest przedłużeniem naskórka wpuklającego się do skóry właściwej. Elementem wywodzącym się z zewnętrznej pochewki włosa jest gruczoł łojowy. Tworzą go sebocyty - duże komórki produkujące i magazynujące sebum oraz keratynocyty, budujące pojedyncze ujście do kanału włosa. W aparacie włosowo-łojowym wyróżnia się kilka miejsc, do których możliwe i korzystne jest celowane podawanie substancji w celach terapeutycznych, między innymi rejon tak zwanego wybrzuszenia (bulge) z komórkami macierzystymi, który jest obiektem zainteresowania terapii genowej. Bardzo obiecującym celem są także gruczoły łojowe, których przewody uchodzą do światła mieszków włosowych, a jednocześnie są miejscem rozwoju bakterii Propionibacterium acnes, co jest jedną z przyczyn powstawania trądziku pospolitego. Największe gruczoły łojowe oraz ich największą gęstość można zaobserwować na twarzy i na głowie. Dojrzałe sebocyty na drodze holokrynowej (przez rozpad komórek) wydzielają sebum, które jest mieszaniną triglicerydów, wosków, skwalenu, kwasów tłuszczowych oraz cholesterolu. Stanowi ono dla substancji aplikowanych zewnętrznie na wymienione obszary ciała pierwszą barierę do pokonania. Z drugiej strony, dzięki lipofilowemu charakterowi, nie stwarza to problemu dla penetracji substancji o takich samych właściwościach.

Gruczoły łojowe są związane z patogenezą nie tylko trądziku pospolitego, ale również łysienia androgenowego. Zachodzi w nich ekspresja 5a-reduktazy, enzymu odpowiedzialnego za przekształcanie testosteronu do 5a-dihydrotestosteronu, który z kolei w odpowiednio wrażliwych mieszkach włosowych powoduje miniaturyzację i przyspieszenie wypadania włosów.

Istota wynalazku

W łysieniu androgenowym dihydrotestosteron powoduje apoptozę w odpowiednio wrażliwych komórkach brodawki włosa, przyspieszając jego przejście z fazy anagenu do katagenu. Roksytrom ycyna, ze względu miedzy innymi na antyapoptotyczne działanie, wydaje się być odpowiednim kandydatem do hamowania tego procesu. W badaniach in vitro na ludzkich mieszkach włosowych zaobserwowano, że hamuje przejście włosa w fazę katagenu dzięki inhibicji apoptozy keratynocytów i w efekcie powoduje zwiększenie długości włosa. W warunkach in vivo natomiast, po stosowaniu zewnętrznym 0,5% roztworu roksytromycyny przez 24 tygodnie, zanotowano przywrócenie wzrostu włosów u ponad połowy pacjentów dotkniętych łysieniem androgenowym. Zauważono także znaczne pogrubienie włosów. Nie odnotowano przy tym miejscowych ani ogólnoustrojowych efektów ubocznych i działań niepożądanych.

Lipidowe mikro- i nanocząstki jako nośniki leku są odpowiednią matrycą do inkorporowania roksytromycyny ze względu na jej lipofilowy charakter. Charakteryzują się niską toksycznością i ulegają biodegradacji. Ważną ich zaletą jest również ochrona inkorporowanego w nich leku przed degradacją chemiczną. Dzięki lipofilowemu charakterowi są korzystnymi nośnikami do celowanego podawania leków do jednostki włosowo-łojowej. Wykazano, że efektywnie docierają do ludzkich mieszków włosowych i gromadząc się tam, tworzą zbiornik inkorporowanego w nich leku oraz zapewniają jego prze4

PL 222 631 B1 dłużone do 10 dni uwalnianie i działanie. Możliwość wnikania mikro- i nanocząstek do mieszków włosowych jest uzasadniona ich wielkością. Średnica mieszków włosowych w obrębie czoła wynosi około 60 μm, a średnica samej łodygi włosa około 15 μm. Do niedawna sądzono, że sebum wypływające z kanału włosa na powierzchnię skóry uniemożliwia lub znacznie osłabia możliwość dotarcia substancji czynnych do mieszków włosowych. Biorąc jednak pod uwagę bardzo małą szybkość wypływu s ebum z gruczołu łojowego na powierzchnię skóry, można stwierdzić, że nie ma ona hamującego wpływu na penetrację formulacji do mieszków włosowych. Potwierdzają to badania, w których stwierdzono obecność nośników cząsteczkowych w kanale włosa już po 15 min od aplikacji.

Dowiedziono, że lek inkorporowany w nośniku cząsteczkowym, dociera do mieszków włosowych w większej ilości niż lek podawany na przykład w postaci roztworu. Ważną rolę przy penetracji mieszków włosowych przez nośniki leków odgrywa sposób aplikacji preparatu - poparty masażem skóry znacznie zwiększa głębokość penetracji. Z kolei aplikacja preparatu poprzedzona lekkim złuszczeniem skóry (usunięcie zewnętrznych warstw stratum corneum) także polepsza wnikanie nośników z lekiem do mieszków włosowych. Penetracja mieszków włosowych przez nośniki cząsteczkowe jest ściśle związana z ich wielkością. Cząstki o wielkości > 10 μm pozostają na powierzchni skóry, natomiast cząstki o mniejszej średnicy wnikają do kanału włosowego, tym głębiej im mniejsza jest ich średnica.

Możliwe jest więc ukierunkowane podawanie leków do jednostki włosowo-łojowej za pomocą nośników cząsteczkowych o określonej wielkości. Przykładem mogą być stałe nanocząstki lipidowe o średnicy około 500 nm, których przenikanie badano na ludzkiej skórze głowy, a ich obecność zaobserwowano w mieszkach włosowych nawet na głębokości 900 μm oraz w gruczołach łojowych.

Z dostępnych danych piśmiennictwa wynika, że nie inkorporowano jeszcze roksytromycyny do mikro- i nanocząstek lipidowych. Nie badano także jej przenikania do skóry i przez skórę, w tym do mieszków włosowych, po podaniu miejscowym. Nie ma jeszcze zarejestrowanego na świecie żadnego preparatu z tym antybiotykiem do stosowania zewnętrznego.

W publikacji Taisuke Ito et al. (Arch Dermatol Res (2009) 301:347-355) wykorzystano skórę ludzką oraz mysią jako źródło mieszków włosowych. Mieszki zostały wyizolowane i umieszczone w kulturach in vitro w odpowiednim medium, do którego dodano 5 lub 10 μM roksytromycyny. Po odpowiednim czasie mierzono długość włosów oraz sprawdzano w jakiej fazie wzrostu się znajdują. Obserwowano także hamujący wpływ roksytromycyny na apoptozę mieszkowych keratynocytów. W badaniu tym weryfikowano tylko bezpośredni wpływ roksytromycyny na mieszki włosowe, pomijając etap jej transportu i dostarczenia do mieszków. W drugiej części badania alkoholowo-wodny lotion zawierający 0,5% roksytromycyny aplikowano przez 6 miesięcy mężczyznom z objawami łysienia androgenowego. W niniejszej publikacji nie zastosowano żadnego nośnika ułatwiającego penetrację antybiotyku do mieszków. Nie oceniano w żaden sposób przenikania roksytromycyny przez skórę, czy jej penetracji do mieszków. Ograniczono się jedynie do wizualnej oceny wzrostu włosów oraz pomiaru ich grubości.

Kompozycja według wynalazku ma postać wodnej zawiesiny mikrosfer lipidowych.

Badania wykazały, że produkty zawierające kompozycję według wynalazku posiadają bardzo dobre właściwości wnikania w głąb mieszków włosowych.

Nieoczekiwane efekty wynikające z zastosowania kompozycji według wynalazku wynikają ze szczególnego doboru składników i metody wytwarzania:

Behenian glicerolu (dostępny handlowo pod nazwą Compritol 888 ATO) jest glicerydem, stanowiącym materiał tworzący mikrosfery (matrycę).

Poloksamer (dostępny handlowo pod nazwą Poloxamer 188) pełni rolę emulgatora, umożliwiając powstanie mikrosfer.

Kompozycja według wynalazku może być stosowana jako składnik produktów leczniczych. Zwykle, kompozycja według wynalazku stanowi od 1,0-100% wagowych w stosunku do masy całkowitej produktu leczniczego.

Szczególnie korzystną postacią produktów leczniczych są produkty przeznaczone do skóry twarzy i głowy oraz włosów, a najkorzystniej kompozycja znajduje zastosowanie w preparatach przeciwtrądzikowych i przeciw łysieniu androgenowemu, np. w kremach, szamponach, lotionach, płynach i zawiesinach.

Kompozycję według wynalazku można wytwarzać sposobem obejmującym następujące etapy:

- ogrzewanie w osobnych naczyniach składników fazy lipidowej i wodnej,

- łączenie podgrzanych składników ze sobą,

PL 222 631 B1

- homogenizacja mieszaniny,

- chłodzenie mieszaniny, oraz

- ewentualne dodawanie substancji konserwujących

Ogrzewanie prowadzi się standardowymi technikami w zakresie temperatur 75-85°C. Homogenizacja mieszaniny może być realizowana dowolną, stosowaną w dziedzinie techniką. Przykładowo, bez ograniczania zakresu wynalazku, można wykorzystać homogenizację szybkoobrotową, homogenizację ultradźwiękową (sonifikację) lub homogenizację wysokociśnieniową. Etap homogenizacji, skutkujący dokładnym rozdrobnieniem i doskonałym wymieszaniem składników mieszaniny, zapewnia między innymi stabilność i lepszą konsystencję końcowej zawiesiny.

Homogenizacja szybkoobrotowa polega na poddaniu mieszaniny działaniu sił mechanicznych w wyniku intensywnego i szybkiego mieszania. Zgodnie z wynalazkiem, homogenizację z wykorzystaniem tej techniki można korzystnie prowadzić przy szybkości 20 tys. rpm przez okres 15 min.

Homogenizacja ultradźwiękowa (sonifikacja) oparta jest na wykorzystaniu zjawiska kawitacji. W wyniku poddania mieszaniny intensywnemu działaniu ultradźwięków, fale dźwiękowe rozchodzące się w mieszaninie wywołują prądy i zawirowania, które z kolei rozbijają aglomeraty na drobne cząstki.

Homogenizacja wysokociśnieniowa polega na przetłaczaniu mieszaniny przez specjalnej konstrukcji zawór o bardzo niewielkim, regulowanym prześwicie. Konieczne do tego ciśnienia mogą osiągać wielkości 20-150 MPa.

Chłodzenie mieszaniny prowadzi się do uzyskania temperatury pokojowej, korzystnie temperatury z zakresu 15-25°C. Obniżenie temperatury mieszaniny powoduje zestalenie się lipidu i utworzenie stałych mikrosfer.

Po ochłodzeniu, jeśli jest to wymagane, do mieszaniny można dodać substancje konserwujące.

Przedmiotem wynalazku jest kompozycja farmaceutyczna zawierająca roksytromycynę, która zawiera:

a. 1,0-40,0% stałych lipidów

b. 0,1-10,0% roksytromycyny

c. 1,0-10,0% substancji powierzchniowo czynnych oraz

d. ewentualnie 0-20,0% substancji konserwujących, i

e. wodę dopełniającą do 100%.

Przedmiotem wynalazku jest kompozycja farmaceutyczna według korzystnego wariantu wynalazku, która zawiera:

a. 5,0% behenianu glicerolu

b. 1,0% roksytromycyny

c. 2,5% poloksameru 188

d. 91,5% wody

Przedmiotem wynalazku jest kompozycja farmaceutyczna według innego korzystnego wariantu wynalazku, która zawiera:

a. 5,0% behenianu glicerolu

b. 0,5% roksytromycyny

c. 2,5% poloksameru 188

d. 92,0% wody

Przedmiotem wynalazku jest kompozycja farmaceutyczna gdzie stałe lipidy wybrane są spośród mono-, di- i tri- behenianu glicerolu, mono-, di- lub tri- mirystynianu, palmitynianu lub stearynianu glicerolu, palmitynianu cetylu, kwasu stearynowego, kwasu palmitynowego, lub mieszaniny wymienionych substancji.

Przedmiotem wynalazku jest kompozycja farmaceutyczna gdzie substancje powierzchniowo czynne wybiera się spośród poloksamerów lub innych niejonowych substancji powierzchniowo czynnych.

Przedmiotem wynalazku jest kompozycja farmaceutyczna gdzie poloksamer 188 jest wybrany z grupy poloksamerów.

Przedmiotem wynalazku jest kompozycja farmaceutyczna, gdzie substancje konserwujące wybiera się spośród grupy obejmującej fenoksyetanol, glikole lub pochodne gliceryny.

Przedmiotem wynalazku jest kompozycja farmaceutyczna, gdzie korzystnie substancje konserwujące są w ilości 0-2,0% wagowych fenoksyetanolu i/lub 020,0% glikolu pentylenowego lub butylenowego lub pochodnych gliceryny.

Przedmiotem wynalazku jest kompozycja farmaceutyczna, która zawiera fazę lipidową w postaci mikrosfer lipidowych w ilości 1,0-40,0% wagowych, korzystnie w ilości 5,0-20,0% wagowych.

PL 222 631 B1

Przedmiotem wynalazku jest kompozycja farmaceutyczna, która zawiera fazę lipidową w postaci mikrosfer lipidowych o średnicy wynoszącej od 0,1 do 1,0 pm, korzystnie wynoszącej od 0,1 do 0,5 pm.

Przedmiotem wynalazku jest również zastosowanie kompozycji farmaceutycznej gdzie kompozycję stosuje się do wytwarzania produktów leczniczych do leczenia łysienia androgenowego i/lub trądziku pospolitego w postaci farmaceutycznej obejmującej lotiony, płyny, emulsje olej w wodzie, kremy, żele, szampony, balsamy, odżywki, mydła, maści, pasty, zawiesiny i roztwory.

Przedmiotem wynalazku jest również produkt leczniczy zawierający roksytromycynę, który zawiera 1,0-100% wagowych kompozycji określonej w dowolnym z zastrz. 1-3.

Przedmiotem wynalazku jest produkt leczniczy, który jest wybrany z grupy obejmującej lotiony, płyny, emulsje olej w wodzie, kremy, żele, szampony, balsamy, odżywki, mydła, maści, pasty, zawiesiny i roztwory.

Przedmiotem wynalazku jest produkt leczniczy, który jest wybrany z grupy obejmującej krem, szampon, zawiesinę i lotion.

Przedmiotem wynalazku jest również sposób wytwarzania kompozycji farmaceutycznej, który obejmuje następujące etapy:

a. fazę wodną i składniki fazy lipidowej ogrzewa się osobno do temperatury 75-85°C,

b. obie fazy łączy się i poddaje się homogenizacji, a

c. uzyskaną mikroemulsję chłodzi się do temperatury pokojowej,

d. po ochłodzeniu dodaje się substancje konserwujące.

Przedmiotem wynalazku jest sposób gdzie homogenizację w etapie b) prowadzi się z zastosowaniem techniki wybranej z grupy obejmującej homogenizację szybkoobrotową, homogenizację ultradźwiękową i/lub homogenizację wysokociśnieniową.

Opis figur:

fig. 1 przedstawia obraz AFM mikrosfer wykonanych według przykładu 1.

fig. 2 przedstawia wnikanie mikrosfer (wykonanych według przykładu 1) do mieszków włosowych na głębokość 1,5 mm (badanie według przykładu 7), fig. 3 przedstawia biopsję zawartości mieszków włosowych (według przykładu 7).

Wynalazek ilustrują następujące przykłady wykonania, nie stanowiące jego ograniczenia P r z y k ł a d 1

Fazę wodną (91,5% wody i 2,5% poloksameru 188) oraz fazę lipidową (5,0% 10 behenianu glicerolu i 1,0% roksytromycyny), wszystkie wartości % wyrażone względem masy całkowitej kompozycji, ogrzewano w osobnych naczyniach do temperatury około 80°C. Następnie, fazę wodną i fazę lipidową połączono i poddano niezwłocznie homogenizacji szybkoobrotowej (20 tys, rpm, 15 min). Uzyskaną mikroemulsję schłodzono do temperatury pokojowej (15-25°C), co 15 spowodowało zestalenie lipidu i utworzenie stałych mikrosfer.

Uzyskano kompozycję o następującym składzie (% wagowe):

5,0% behenianu glicerolu

2,5% poloksameru 188

1,0% roksytromycyny

91,5% wody

P r z y k ł a d 2

Fazę wodną (92,0% wody i 2,5% poloksameru 188) oraz fazę lipidową (5,0% behenianu glicerolu i 0,5% roksytromycyny), wszystkie wartości % wyrażone względem masy całkowitej kompozycji, ogrzewano w osobnych naczyniach do temperatury około 80°C. Następnie, fazę wodną i fazę lipidową połączono i poddano niezwłocznie homogenizacji szybkoobrotowej (20 tys. rpm, 15 min). Uzyskaną mikroemulsję schłodzono do temperatury pokojowej (15-25°C), co spowodowało zestalenie lipidu i utworzenie stałych mikrosfer.

Uzyskano kompozycję o następującym składzie (% wagowe):

5,0% behenianu glicerolu

2,5% poloksameru 188

0,5% roksytromycyny

92,0% wody

P r z y k ł a d 3

Zbadano charakterystykę fizykochemiczną kompozycji z przykładu 1.

- Kształt cząstek lipidowych kompozycji: kulisty.

PL 222 631 B1 (techniki pomiarowe - obrazowanie SEM (skaningowa mikroskopia elektronowa),

TEM (transmisyjna mikroskopia elektronowa), AFM (mikroskopia sił atomowych)).

- Wielkość i średnica cząstek: około 200 nm.

(technika pomiarowa - DIS (dynamiczne rozpraszanie światła)

- Potencjał zeta: -20-50 mV.

(technika pomiarowa - dopplerowska elektroforeza laserowa). Współczynnik polidyspersji (PDI): mniejszy niż 0,30.

- pH kompozycji: 7,0-9,0.

- Stopień inkorporacji roksytromycyny w cząstkach: około 80% (metoda HPLC).

P r z y k ł a d 4

Kompozycję uzyskaną w przykładzie 1 poddano analizie termicznej (DSC). Badanie uwidoczniło tylko jeden endotermiczny pik przy temp. ok. 74°C, co wskazuje że odpowiada on topnieniu lipidowej matrycy. Brak jest natomiast piku przy temp. ok. 125°C, który wskazywałoby na stapianie roksytromycyny. Oznacza to, że roksytromycyna jest rozpuszczona w matrycy lipidowej.

P r z y k ł a d 5

Kompozycję uzyskaną w przykładzie 1 poddano badaniu mającemu na celu sprawdzenie właściwości antybakteryjnych przeciwko Propionibacterium acnes. Badanie wykonano zgodnie z wytycznymi EP 7.0 dla 3 formulacji: placebo oraz zawierających 0,5% i 1% roksytromycyny. W przypadku formulacji placebo zaobserwowano brak redukcji rozwoju drobnoustrojów, natomiast dla dwóch pozostałych formulacji odnotowano 99,9% redukcję wzrostu Propionibacterium acnes.

P r z y k ł a d 6

Kompozycję uzyskaną w przykładzie 1 poddano badaniu mającemu na celu sprawdzenie cytotoksyczności. Badanie przeprowadzono na ludzkim modelu naskórka Epiderm. Zbadano 3 formulacje: placebo oraz z zawartością 0,5% i 1,0% roksytromycyny, Przeżywalność komórek po zastosowaniu preparatu placebo wyniosła ok. 82%, natomiast po zastosowaniu formulacji z roksytromycyną - ok. 93%.

P r z y k ł a d 7

Kompozycję uzyskaną w przykładzie 1 poddano badaniu mającemu na celu zobrazowanie wnikania cząstek lipidowych z roksytromycyną do mieszków włosowych w warunkach ex vivo. Wykonano formulację z dodatkiem barwnika fluorescencyjnego - ester heksylowy rodaminy B, a jako kontroli użyto olejowego roztworu tego barwnika. Wykorzystano fragmenty skóry ludzkiej ex vivo z klatki piersiowej oraz z głowy. Podczas aplikacji preparatów na skórę posłużono się masażerem. Po inkubacji wykonano poprzeczne oraz podłużne przekroje zamrażanych fragmentów skóry, które niezwłocznie obserwowano za pomocą mikroskopu fluorescencyjnego.

Otrzymane obrazy udowodniły, że aplikowana formulacja cząsteczkowa gromadzi się wokół mieszków włosowych (widać fluorescencję w głębokiej części mieszka, aż do cebulki włosa). Zdjęcia poprzecznych przekrojów skóry pokazują fluorescencję na głębokości ponad 1 mm. Po aplikacji ro ztworu barwnika widać bardzo silną fluorescencję na powierzchni skóry, brak jej natomiast w kanale włosa. Dowodzi to, że aplikacja nośnika cząsteczkowego poparta masażem jest w stanie dostarczyć lek głęboko do mieszka włosowego i, co ważne, w sposób selektywny.

Na fragmencie skóry z klatki piersiowej wykonano również procedurę differential stripping: najpierw przeprowadzono tape stripping usuwając 10 frakcji stratum corneum, następnie zaaplikowano kroplę kleju cyjanoakrylowego i przyłożono mikroskopowe szkiełko podstawowe. Po polimeryzacji kleju, odklejono szkiełko, usuwając za jego pomocą zawartość mieszków włosowych, którą obserwowano pod mikroskopem fluorescencyjnym. Biopsje, na których widać włos usunięty wraz z zawartością z mieszka, wykazywały fluorescencję także na powierzchni włosa. Uwidoczniło to drogę p enetracji nośników cząsteczkowych w mieszkach i dowiodło wnikania formulacji głęboko do kanałów włosowych.

P r z y k ł a d 8

Kompozycję uzyskaną w przykładzie 1 poddano badaniu mającemu na celu potwierdzenie wnikania cząstek lipidowych z roksytromycyną do mieszków włosowych w warunkach in vivo. Na fragmencie skóry łydki wykonano procedurę differential stripping: najpierw przeprowadzono tape stripping usuwając 10 frakcji stratum corneum, następnie zaaplikowano kroplę kleju cyjanoakrylowego i przyłożono mikroskopowe szkiełko podstawowe. Po polimeryzacji kleju, odklejono szkiełko, usuwając za jego pomocą zawartość mieszków włosowych, którą poddano ekstrakcji metanolem. Analiza HPLC-MS uzyskanych ekstraktów potwierdziła obecność roksytromycyny w mieszkach włosowych.

PL 222 631 B1

P r z y k ł a d 9

Alternatywne kompozycje o następującym składzie (% wagowe): a)

Uwodorniony olej palmowy (Softisan 154)

Poloksamer 188 Roksytromycyna

Fenoksyetanol

Woda

5,0%

2,5%

1,0%

90,5%

b)

Behenian glicerolu

Distearynian poliglicerylo-3 metyloglukozy (Tego Care 450) Roksytromycyna

5,0%

2,5%

1,0%

Woda

c)

91,5%

Uwodorniony olej palmowy (Softisan 154)

Poloksamer 188

Roksytromycyna

Woda

5,0%

2,5%

1,0%

91,5%

Literatura:

1. Akamatsu H, Tomita T, Horio T. Effects of roxithromycin on the production of lipase and neutrophil chemotactic factor by Propionibacterium acnes. Dermatology 2002; 204: 277-280

2. Downie MMT, Guy R, Kealey T. Advances in sebaceous gland research potential: New approaches to acne management. Int J Cosmetic Sci 2004; 26: 291-311

3. Hordinsky M. Advances in hair diseases. Adv Dermatol 2008; 24: 245-259

4. Ito T, Fukamizu H, Ito N, Seo N, Yagi H, Takigawa M, Hashizume H. Roxithromycin antagonizes catagen induction in murine and human hair follicles: implication of topical roxithromycin as hair restoration reagent. Arch Dermatol Res 2009; 301:347-355

5. Knorr F, Lademann J, Patzelt A, Sterry W, Blume-Peytavi U, Vogt A. Follicular transport route - research progress and future perspectives. Eur J Pharm Biopharm 2009; 71: 173-180

6. Kobayashi M, Kabashima K, Nakamura M, Tokura Y. Effects of oral antibiotic roxithromycin on quality of life in acne patients. J Dermatol Sci 2009; 36: 383-391

7. Krause K, Foitzik K, Biology of the hair follicle: The basics. Semin Cutan Med Surg 2006; 25: 2-10

8. Lademann J, Richter H, Schaefer UF, Blume-Peytavi U, Teichmann A, Otberg N. Hair follicles - a long-term reservoir for drug delivery. Skin Pharmacol Physiol 2006: 19: 232-236

9. Munster U, Nakamura C, Haberland A, Jores K, Mehnert W, Rummel S, Schalter M, Korting HC, Zouboulis CC, Blume-Peytavi U, Schafer-Korting M. RU 58841-myristate - prodrug development for topical treatment of acne and androgenetic alopecia. Pharmazie 2005; 60: 8-12

10. Otberg N, Richter H, Schaefer H, Blume-Peytavi U, Sterry W, Lademann J. Variations of hair follicle size and distribution in different body sites. J Invest Dermatol 2004; 122: 14-19

11. Takahashi H, Suzuki Y, Miyauchi Y, Hashimoto Y, Ishida-Yamamoto A, lizuka H. Roxithromycin decreases ultraviolet B irradiation-induced reactive oxygen intermediates production and apoptosis of keratinocytes. J Dermatol Sci 2004; 34: 25-33

12. Teichmann A, Jacobi U, Ossadnik M, Richter H, Koch S, Sterry W, Lademann J. Differential stripping: determination of the amount of topically applied substances penetrated into the hair follicles. J Invest Dermatol 2005: 125: 264-269

13. Thiboutot D. Regulation of human sebaceous glands. J Invest Dermatol 2004; 123: 1-12

14. Trauer S, Lademann J, Knorr F, Richter H, Liebsch M, Rozycki C, Balizs G, Buttermeyer R, Linscheid M, Patzelt. Development of an in vitro modified skin absorption test for the investigation of the follicular penetration pathway of caffeine. Skin Pharmacol Physiol 2010; 23: 320-327

15. Wang KC, Zone LT. Recent advances in acne vulgaris research: Insights and clinical implications. Adv Dermatol 2008; 24: 197-209

PL 222 631 B1

16. Wei Lu G, Valiveti S, Spence J, Zhuang C, Robosky L, Wade K, Love A, Hu L, Pole D, Mollan M. Comparison of artificial sebum with human and hamster sebum samples. Int J Pharm 2009; 367: 37-43

17. Wosicka H, Cal K. Targeting to the hair follicles: Current status and potential. J Dermatol Sci 2010; 57: 83-89

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Kompozycja farmaceutyczna zawierająca roksytromycynę, znamienna tym, że zawiera fazę lipidową, która zawiera:

a. 1,0-40,0% stałych lipidów

b. 0,1-10,0% roksytromycyny

c. 1,0-10,0% substancji powierzchniowo czynnych oraz

d. ewentualnie 0-20,0% substancji konserwujących, i

e. wodę dopełniającą do 100%,
2. Kompozycja farmaceutyczna według zastrz. 1, znamienna tym, że zawiera fazę lipidową, która zawiera:

a. 5,0% behenianu glicerolu

b. 1,0% roksytromycyny

c. 2,5% poloksameru 188 oraz

d. 91,5% wody
3. Kompozycja farmaceutyczna według zastrz. 1, znamienna tym, że zawiera fazę lipidową, która zawiera:

a. 5,0% behenianu glicerolu

b. 0,5% roksytromycyny

c. 2,5% poloksameru 188 oraz

d. 92,0% wody
4. Kompozycja farmaceutyczna według zastrz. 1, znamienna tym, że stałe lipidy wybrane są spośród mono-, di- i tri-behenianu glicerolu; mono-, di- lub trimirystynianu, palmitynianu lub stearynianu glicerolu; palmitynianu cetylu; kwasu stearynowego; kwasu palmitynowego, lub mieszaniny wymienionych substancji.
5. Kompozycja farmaceutyczna według zastrz. 1, znamienna tym, że substancje powierzchniowoczynne wybiera się spośród poloksamerów lub innych niejonowych substancji powierzchniowo czynnych.
6. Kompozycja farmaceutyczna według zastrz. 5, znamienna tym, że poloksamer 188 jest wybrany z grupy poloksamerów.
7. Kompozycja farmaceutyczna według zastrz. 1, znamienna tym, że substancje konserwujące wybiera się spośród grupy obejmującej fenoksyetanol, glikole lub pochodne gliceryny.
8. Kompozycja farmaceutyczna według zastrz. 7, znamienna tym, że korzystnie substancje konserwujące są w ilości 0-2,0% wagowych fenoksyetanolu i/lub 0-20,0% glikolu pentylenowego lub butytenowego lub pochodnych gliceryny.
9. Kompozycja farmaceutyczna według zastrz. 1-3, znamienna tym, że zawiera fazę lipidową w postaci mikrosfer lipidowych w ilości 1,0-40,0% wagowych, korzystnie w ilości 5,0-20,0% wagowych.
10. Kompozycja farmaceutyczna według zastrz. 1-3, znamienna tym, że zawiera fazę lipidową w postaci mikrosfer lipidowych o średnicy wynoszącej od 0,1 do 1,0 μm, korzystnie wynoszącej od 0,1 do 0,5 μm.
11. Zastosowanie kompozycji farmaceutycznej określonej w zastrz. 1 -3, znamienne tym, że kompozycję stosuje się do wytwarzania produktów leczniczych do leczenia łysienia androgenowego i/lub trądziku pospolitego w postaci farmaceutycznej obejmującej lotiony, płyny, emulsje olej w wodzie, kremy, żele, szampony, balsamy, odżywki, mydła, maści, pasty, zawiesiny i roztwory.

PL 222 631 B1
12. Produkt leczniczy zawierający roksytromycynę, znamienny tym, że zawiera 1,0-100% wagowych kompozycji określonej w dowolnym z zastrz. 1-3.
13. Produkt leczniczy według zastrz. 12, znamienny tym, że jest wybrany z grupy obejmującej lotiony, płyny, emulsje olej w wodzie, kremy, żele, szampony, balsamy, odżywki, mydła, maści, pasty, zawiesiny i roztwory.
14. Produkt leczniczy według zastrz. 13, znamienny tym, że jest wybrany z grupy obejmującej krem, szampon, zawiesinę i lotion.
15. Sposób wytwarzania kompozycji farmaceutycznej określonej w zastrz. 1-3, znamienny tym, że obejmuje następujące etapy:

e) fazę wodną i składniki fazy lipidowej ogrzewa się osobno do temperatury 75-85°C,

f) obie fazy łączy się i poddaje się homogenizacji, a

g) uzyskaną mikroemulsję chłodzi się do temperatury pokojowej,

h) po ochłodzeniu dodaje się substancje konserwujące.
16. Sposób według zastrz. 13, znamienny tym, że homogenizację w etapie b) prowadzi się z zastosowaniem techniki wybranej z grupy obejmującej homogenizację szybkoobrotową, homogenizację ultradźwiękową i/lub homogenizację wysokociśnieniową.