PL209130B1

PL209130B1 - Pochodne kwasu 10,10-dialkiloprostanowego, roztwór do stosowania w okulistyce, sposób wytwarzania związków pośrednich i zastosowanie pochodnych kwasu 10,10-dialkiloprostanowego

Info

Publication number: PL209130B1
Application number: PL378421A
Authority: PL
Inventors: Yariv Donde; Jeremiah H. Nguyen
Original assignee: Allergan Inc
Priority date: 2003-02-11
Filing date: 2004-02-06
Publication date: 2011-07-29
Also published as: PL378421A1; NO334659B1; AU2004211936A1; RU2005129072A; CA2515631A1; EP1608309B1; BRPI0407400A; JP5319065B2; WO2004071428A3; JP2006517587A; RU2336081C2; AU2004211936B2; NO20053715D0; EP1608309A2; NZ541352A; KR20050101202A; CA2515631C; WO2004071428A2; NO20053715L; KR101077461B1

Abstract

Wynalazek dotyczy sposobu leczenia nadciśnienia śródgałkowego lub jaskry, polegającego na podawaniu pacjentowi cierpiącemu na nadciśnienie śródgałkowe lub jaskrę skutecznej ilości związku o ogólnym wzorze (I), w którym linia kreskowana oznacza ewentualnie obecne wiązanie, kreskowany klin oznacza konfigurację wiązania skierowanego w dół (α), pełny trójkąt oznacza konfigurację wiązania skierowanego w górę (β); n oznacza 0-6; X oznacza CH2, S lub O; Y oznacza ugrupowanie farmaceutycznie dopuszczalnej soli CO2H, lub CO2R, CONR2, CONHCH2CH2OH, CON (CH2CH2OH)2, CH2OR, P(O)(OR)2, CONRSO2R, i SONR2, albo 1-R-podstawiony tetrazolil-5; R oznacza H, C1-6-alkil lub C2-6-alkenyl; R2 i R3 oznaczają liniowe C1-6-alkile, takie same lub różne, które mogą być związane ze sobą z utworzeniem pierścienia zawierającego atom węgla, do którego są przyłączone.

Description

Przedmiotem wynalazku są pochodne kwasu 10,10-dialkiloprostanowego, roztwór do stosowania w okulistyce, sposób wytwarzania związków pośrednich i zastosowanie pochodnych kwasu 10,10-dialkiloprostanowego do wytwarzania leku. Pochodne kwasu prostanowego stanowią silne środki obniżające ciśnienie śródgałkowe, które są szczególnie użyteczne do stosowania w przypadku jaskry.

Środki obniżające ciśnienie śródgałkowe są użyteczne w leczeniu wielu różnych stanów nadciśnienia śródgałkowego, takich jak nadciśnienie śródgałkowe po ocznych zabiegach chirurgicznych i laserowej trabekulektomii, jaskra i jako wspomagające ś rodki przedchirurgiczne.

Jaskra jest chorobą oczu charakteryzującą się zwiększonym ciśnieniem śródgałkowym. Pod względem etiologii, jaskrę sklasyfikowano, jako pierwotną lub wtórną. Przykładowo pierwotna jaskra u dorosłych (wrodzona jaskra) może być jaskrą z otwartym kątem przesączania albo ostrą lub przewlekłą z zamkniętym kątem przesączania. Wtórna jaskra wynika z wcześniej istniejących chorób oczu, takich jak zapalenie błony naczyniowej oka, nowotwór śródgałkowy lub powiększona zaćma.

Przyczyny pierwotnej jaskry nie są jeszcze znane. Zwiększone ciśnienie śródgałkowe jest spowodowane zahamowaniem odpływu cieczy wodnistej oka. W przewlekłej jaskrze z otwartym kątem przesączania, przednia komora i jej anatomiczne struktury wyglądają prawidłowo, lecz odpływ cieczy wodnistej oka jest zahamowany. W ostrej lub przewlekłej jaskrze z zamkniętym kątem przesączania, przednia komora jest płytka, kąt przesączania jest zwężony, i tęczówka może zatykać siateczkę włókien kolagenowych na wejściu kanału Schlemma. Rozszerzenie źrenicy może wepchnąć nasadę tęczówki na kąt, i może spowodować zablokowanie źrenicy, a więc wywołać ostry atak. Oczy z wąskimi kątami przedniej komory są predysponowane do ostrych ataków jaskry z zamkniętym kątem przesączania o różnej ciężkości.

Wtórna jaskra jest powodowana dowolną przeszkodą w przepływie cieczy wodnistej oka z tylnej komory do przedniej komory i z kolei, do kanału Schlemma. Choroba zapalna przedniego odcinka oka może zapobiegać ucieczce cieczy wodnistej przez powodowanie pełnego tylnego zrostu w tęczówkę uwypukloną, i może zatkać kanał odpływowy wysiękiem. Innymi powszechnymi przyczynami są nowotwory śródgałkowe, powiększona zaćma, okluzja głównej żyły siatkówki, uraz oka, operacje chirurgiczne i krwotok śródgałkowy.

Biorąc pod uwagę wszystkie typy, jaskra występuje u około 2% wszystkich osób w wieku powyżej 40 lat i może być bezobjawowa przez lata przed rozwinięciem się, połączonym z szybką utratą widzenia. W przypadkach, gdy operacja chirurgiczna nie jest wskazana, związki będące miejscowymi antagonistami β-adrenoreceptora były tradycyjnie lekami wybieranymi do leczenia jaskry.

Opisano pewne eikozanoidy i ich pochodne, jako wykazujące aktywność zmniejszania ciśnienia śródgałkowego i zalecane do stosowania w zwalczaniu jaskry. Eikozanoidy i pochodne obejmują liczne istotne biologicznie związki, takie jak prostaglandyny i ich pochodne. Prostaglandyny można opisać, jako pochodne kwasu prostanowego, które mają następujący wzór strukturalny:

Znane są różne typy prostaglandyn, zależnie od struktury i podstawników przyłączonych do alicyklicznego pierścienia szkieletu kwasu prostanowego. Dalsza klasyfikacja opiera się na liczbie nienasyconych wiązań w łańcuchu bocznym wskazanych przez liczbowe indeksy dolne po ogólnym typie prostaglandyny [np. prostaglandyna E1 (PGE1), prostaglandyna E2 (PGE2)], i na konfiguracji podstawników na alicyklicznym pierścieniu wskazanej przez α lub β [np. prostaglandyna F_2a (PGF_2p)].

Prostaglandyny były wcześniej uważane za silne środki podwyższające ciśnienie śródgałkowe, jednakże dowody zebrane w ostatnim dziesięcioleciu pokazują, że pewne prostaglandyny są wysoce skutecznymi środkami obniżającymi ciśnienie śródgałkowe i doskonale nadają się do długoterminowego medycznego zwalczania jaskry (patrz np. Bito, L. Z. Biological Protection with Prostaglandins, red. Cohen, M. M., Boca Raton, Fla, CRC Press Inc., 1985, str. 231-252; i Bito, L. Z., Applied Pharmacology in the Medical Treatment of Glaucomas, red. Drance, S. M. i Neufeld, A. H., New York, Grune

PL 209 130 B1 & Stratton, 1984, str. 477-505. Takie prostaglandyny obejmują PGF2 α , PGF1 α , PGE2, i pewne rozpuszczalne w lipidach estry, takie jak estry C1-C2-alkilowe, np. ester 1-izopropylowy, takich związków.

Chociaż dokładny mechanizm nie jest jeszcze znany, wyniki doświadczalne wskazują, że indukowane prostaglandynami zmniejszenie ciśnienia śródgałkowego wynika ze wzrostu wypływu z błony naczyniowej i twardówki [Nilsson i in., Invest. Ophthalmol. Vis. Sci. (supl.), 284 (1987)].

Wykazano, że ester izopropylowy PGF_2a ma znacznie wyższą zdolność obniżania ciśnienia niż macierzysty związek, przypuszczalnie w wyniku skuteczniejszej penetracji rogówki. W 1987 roku ten związek opisano, jako „najsilniejszy opisany środek obniżający ciśnienie śródgałkowe” [patrz np. Bito, L. Z., Arch. Ophthalmol. 105, 1036 (1987), i Siebold i inni, Prodrug 5, 3 (1989)].

Jakkolwiek w przypadku prostaglandyn uważa się, że nie występują znaczące śródgałkowe skutki uboczne, to jednak przekrwienie powierzchni oka (spojówki) i wrażenie obcego ciała wciąż wiązano z miejscowym stosowaniem do oczu takich związków, szczególnie PGF_2a i jej proleków, np. jego estru 1-izopropylowego, u ludzi. Kliniczny potencjał prostaglandyn w zwalczaniu stanów związanych ze wzrostem ciśnienia śródgałkowego, np. jaskrą jest silnie ograniczony przez takie skutki uboczne.

Estry prostaglandyn o zwiększonej aktywności obniżania ciśnienia ocznego bez skutków ubocznych lub z zasadniczo zmniejszonymi skutkami ubocznymi ujawniono w szeregu zgłoszeń patentowych dokonanych w Stanach Zjednoczonych Ameryki przez Allergan, Inc. Opis patentowy US 5446041 dotyczy pewnych 11-acyloprostaglandyn, takich jak 11-piwaloilo-, 11-acetylo-, 11-izobutyrylo-, 11-walerylo- i 11-izowalerylo-PGF_2a. 15-Acyloprostaglandyny zmniejszające ciśnienie śródgałkowe ujawniono w zgłoszeniu patentowym USSN 175476 (złożonym 29 grudnia 1993). Podobnie, 11,15- 9,15i 9,11-diestry prostaglandyn, np. 11,15-dipiwaloilo-PGF_2a są znane, jako związki wykazujące aktywność obniżania ciśnienia śródgałkowego, patrz opisy patentowe US 4994274, US 5028624 i US 5034413. Ostatnio wykazano również, że 17-naftylowe i benzotienylowe związki prostaglandynowe także wykazują aktywność obniżania ciśnienia śródgałkowego (opis patentowy US 6531504).

Pewne 15,15-dimetyloprostaglandyny o właściwościach przeciwnadciśnieniowych, hamowania wydzielania kwasu żołądkowego i stymulowania mięśni gładkich, są znane, jako środki o polepszonej trwałości metabolicznej. Opisali je Pernet i inni w opisie patentowym US 4117014.

Wynalazek dotyczy pochodnych kwasu 10,10-dialkiloprostanowego o ogólnym wzorze I:

w którym przerywana linia wskazuje na obecność lub nieobecność wiązania, przerywany klin wskazuje konfigurację a (w dół), a pełny trójkąt wskazuje konfigurację β (w górę);

B oznacza pojedyncze, podwójne lub potrójne wiązanie kowalencyjne; n oznacza 0 - 6;

X oznacza CH2, S lub O, przy czym obydwie grupy X są takie same;

Y oznacza ugrupowanie farmaceutycznie dopuszczalnej soli CO2H albo CO2R, CONR2, CONHCH2CH2OH, CON(CH2CH2OH)2, CH2OR, P(O)(OR)2, CONRSO2R, SONR2 lub

R oznacza H, C1-C6-alkil lub C2-6-alkenyl;

R² i R³ oznaczają liniowy C1-6-alkil, które to podstawniki mogą być takie same lub różne i mogą być związane ze sobą, tak że tworzą pierścień zawierający atom węgla, do którego są przyłączone;

R⁴ oznacza atom wodoru, R lub C(=O)R, korzystnie atom wodoru;

₅

R⁵ oznacza atom wodoru lub R;

PL 209 130 B1

R⁶ oznacza

i) atom wodoru;

ii) ugrupowanie liniowego lub rozgałęzionego węglowodoru zawierającego 1-8 atomów węgla, który może zawierać jedno lub większą liczbę podwójnych lub potrójnych wiązań, albo tlenowych lub chlorowcowych pochodnych tego węglowodoru, gdzie 1-3 atomy węgla lub wodoru mogą być podstawione O lub atomem chlorowca; albo iii) aryloksyl, C3-8-cykloalkiloksyl, C3-8-cykloalkil, C6-10-aryl lub C3-10-heteroaryl, gdzie jeden lub większa liczba atomów węgla jest podstawiona N, O lub S; przy czym te grupy mogą zawierać jeden lub większą liczbę podstawników wybranych z grupy obejmującej atom chlorowca, trichlorowcometyl, grupę cyjanową, grupę nitrową, grupę aminową, hydroksyl, C6-10-aryl, C3-10-heteroaryl, aryloksyl, C1-6-alkil, OR, SR i SO2 R;

przy czym pochodne o wzorze I nie są związkami o wzorze II

w którym A oznacza CO2CH, CO2Me lub CO2Et;

D oznacza wią zanie pojedyncze, podwójne lub potrójne kowalencyjne;

E oznacza liniowy, rozgałęziony lub cykloalkilowy łańcuch o 3 - 7 atomach węgla, trifluorometylobutyl, hydroksyalkil lub CH2R⁷, gdzie R⁷ oznacza fenyl, cyklopentyl, fenoksyl, chlorofenoksyl, propoksyl lub -CH2SCH2CH3;

J oznacza atom wodoru, R, C(=O)R; a G oznacza H lub CH3.

Korzystne są pochodne, które stanowią związki o wzorze III

w którym Y oznacza CO2R lub ugrupowanie farmaceutycznie dopuszczalnej soli CO2H.

Korzystniejsze są pochodne, w których R⁶ oznacza C6-10-aryl lub C3-10-heteroaryl, gdzie jeden lub większa liczba atomów węgla jest podstawiona N, O lub S; przy czym te grupy mogą zawierać jeden lub większą liczbę podstawników wybranych z grupy obejmującej atom chlorowca, trichlorowcometyl, grupę cyjanową, grupę nitrową, grupę aminową, hydroksyl, C1-6-alkil, OR, SR i SO2R.

Korzystniejsze są pochodne, w których R⁶ oznacza naftyl, benzofuranyl lub benzotienyl, które mogą zawierać jeden lub większą liczbę podstawników wybranych z grupy obejmującej atom chlorowca, trichlorowcometyl, grupę cyjanową, grupę nitrową, grupę aminową, hydroksyl, C1-6-alkil, OR, SR i SO2R.

Korzystniejsze są pochodne, w których Y oznacza CO2H lub CO2Me.

Korzystniejsze są pochodne, w których R⁶ oznacza 3-chlorobenzotien-2-yl.

Korzystniejsze są pochodne, w których n oznacza 2.

Korzystniejsze są pochodne, w których B oznacza wiązanie pojedyncze.

Korzystne są pochodne, które stanowią związki o wzorze

PL 209 130 B1

w którym Y oznacza CO2R lub ugrupowanie farmaceutycznie dopuszczalnej soli CO2H; a R⁶oznacza C6-10-aryl lub C3-10-hetero-aryl, gdzie jeden lub większa liczba atomów węgla jest podstawiona N, O lub S; przy czym te grupy mogą zawierać jeden lub większą liczbę podstawników wybranych z grupy obejmującej atom chlorowca, trichlorowcometyl, grupę cyjanową, grupę nitrową, grupę aminową, hydroksyl, C1-6-alkil, OR, SR i SO2R.

Korzystniejsze są pochodne, w których Y oznacza CO2H lub CO2Me.

Korzystniejsze są pochodne, w których R⁶ oznacza fenyl. Korzystniejsze są pochodne, w których B oznacza wiązanie podwójne.

Korzystniejsze są pochodne, w których R⁶ oznacza 3-chlorobenzotien-2-yl.

Korzystniejsze są pochodne, w których B oznacza wiązanie podwójne lub potrójne.

Korzystne są pochodne, które stanowią związki o wzorze V

w którym co najmniej jeden z R² i R³ nie oznacza metylu.

Korzystniejsze są pochodne, w których R² i R³ zawierają łącznie 6 lub mniej atomów węgla.

Korzystniejsze są pochodne, w których R⁵ oznacza atom wodoru.

Najkorzystniejsze są pochodne, które są wybrane z grupy obejmującej ester metylowy kwasu (3-{(1R,4S,5S)-5-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)-3-hydroksypent-1-enylo]-4-hydroksy-3,3-dime-tylo-2-oksocyklopentylosulfanylo}propylosulfanylo)octowego (21, 22);

kwas (3-{(1R,4S,5S)-5-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)-3-hydroksypent-1-enylo]-4-hydroksy-3,3 -dimetylo-2-oksocyklopentylosulfanylo}propylosulfanylo)octowy (23, 24);

ester metylowy kwasu (Z)-7-{(1R,4S,5R)-5-[(E)-5-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)-3-hydroksypent-l1-enylo]-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo}hept-5-ynowego (34, 35);

kwas (Z)-7-{(1R,4S,5R)-5-[(E)-5-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)-3-hydroksypent-1-enylo]-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo}hept-5-ynowy (36, 37);

ester metylowy kwasu (Z)-7-{(1R,4S,5R)-5-[(E)-5-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)-3-hydroksypent-1-enylo]-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo}hept-5-enowego (38, 39);

kwas (Z)-7-{(1R,4S,5R)-5-[(E)-5-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)-3-hydroksypent-1-enylo]-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo}hept-5-enowy (40, 41);

ester metylowy kwasu (Z)-7-[(1R,4S,5R)-4-hydroksy-5-((E)-3-hydroksy-5-fenylopent-1-enylo)-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]hept-5-enowego (50, 51);

kwas (Z)-7-[(1R,4S,5R)-4-hydroksy-5-((E)-3-hydroksy-5-fenylopent-1-enylo)-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]hept-5-enowy (52, 53);

kwas (Z)-7-[(1R,4S,5R)-5-((E)-4-benzo[b]tiofen-2-ylo-3-hydroksybut-1-enylo)-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]hept-5-enowy (54, 55);

kwas 7-[(1R,4S,5R)-5-((E)-4-benzo[b]tiofen-2-ylo-3-hydroksybut-1-enylo)-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]heptanowy (56, 57);

PL 209 130 B1 kwas (Z)-7-[(1R,4S,5R)-5-(4-benzo[b]tiofen-2-ylo-3-hydroksybutylo)-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]-hept-5-enowy (58, 59);

etyloamid kwasu (Z)-7-[(1R,4S,5R)-5-((E)-4-benzo[b]tiofen-2-ylo-3-hydroksybut-1-enylo)-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]hept-5-enowego (60, 61);

dietyloamid kwasu (Z)-7-[(1R,4S,5R)-5-((E)-4-benzo[b]-tiofen-2-ylo-3-hydroksybut-1-enylo)-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]hept-5-enowego (62, 63);

(2-hydroksyetylo)amid kwasu (Z)-7-[(1R,4S,5R)-5-((E)-4-benzo[b]tiofen-2-ylo-3-hydroksybut-1-enylo)-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]hept-5-enowego (64, 65);

(3S,4R,5R)-4-((E)-4-benzo[b]tiofen-2-ylo-3-hydroksybut-1-enylo)-3-hydroksy-2,2-dimetylo-5-[(Z)-6-(1H-tetrazol-5-ilo)heks-2-enylo]cyklopentanon (66, 67);

amid kwasu (Z)-7-[(1R,4S,5R)-5-((E)-4-benzo[b]tiofen-2-ylo-3-hydroksybut-1-enylo)-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]hept-5-enowego (68, 69);

ester metylowy kwasu (Z)-7-[(1R,4S,5R)-5-((E)-4-benzo-[b]tiofen-2-ylo-3-hydroksybut-1-enylo)-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]hept-5-enowego (70, 71);

ester metylowy kwasu 7-[(1R,4S,5R)-5-((E)-4-benzo[b]-tiofen-2-ylo-3-hydroksybut-1-enylo)-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]hept-5-ynowego (72, 73);

kwas 7-[(1R,4S,5R)-5-((E)-4-benzo[b]tiofen-2-ylo-3-hy-droksybut-1-enylo)-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopenty-lo]hept-5-ynowy (74, 75).

Korzystne są pochodne, które stanowią związki o wzorze

w którym B oznacza pojedyncze lub podwójne wią zanie; a R6 oznacza naftyl, benzofuranyl lub benzotienyl, które mogą zawierać jeden lub większą liczbę podstawników wybranych z grupy obejmującej atom chlorowca, trichlorowcometyl, grupę cyjanową, grupę nitrową, grupę aminową, hydroksyl, C1-6-alkil, OR, SR i SO2R.

Korzystniejsze są pochodne, w których R⁶ oznacza benzotien-2-yl.

Korzystniejsze są pochodne, w których Y oznacza ugrupowanie farmaceutycznie dopuszczalnej soli CO2H lub CO2R, CONR2, CONHCH2CH2OH, CON(CH2CH2OH)2 lub

Korzystniejsze są pochodne, w których linia przerywana oznacza obecność wiązania, a B oznacza wiązanie podwójne.

Korzystniejsze są pochodne, w których linia przerywana oznacza obecność wiązania, a B oznacza wiązanie pojedyncze.

Korzystniejsze są pochodne, w których linia przerywana oznacza nieobecność wiązania, a B oznacza wiązanie podwójne.

Korzystne są pochodne, w których A oznacza CO2R⁸, gdzie R⁸ oznacza liniowy, rozgałęziony lub cykliczny alkil o 3 - 6 atomach węgla.

Wynalazek dotyczy także roztworu do stosowania w okulistyce, zawierającego pochodną kwasu 10, 10-dialkiloprostanowego ogólnym wzorze I, zdefiniowaną powyżej, w leczniczo skutecznej ilości.

Korzystnie roztwór jest zawarty w pojemniku przystosowanym do dawkowania zawartości pojemnika w odmierzonej postaci. Wynalazek dotyczy ponadto sposobu wytwarzania związków pośrednich o wzorze VIII, polegającego na tym, że:

PL 209 130 B1

i) związek o wzorze IX poddaje się reakcji ze związkiem o wzorze X w obecności odpowiedniej zasady z wytworzeniem związku o wzorze XI;

iii) usuwa się grupy zabezpieczające i rozdziela się diastereomery z wytworzeniem żądanych produktów;

przy czym w powyższych wzorach przerywane kliny wskazują na konfigurację α (w dół), pełne trójkąty wskazują konfigurację β (w górę), a faliste linie wskazują na konformację cis (Z) lub trans (E);

n oznacza 0 - 6;

B oznacza pojedyncze, podwójne lub potrójne wią zanie kowalencyjne;

J oznacza grupę zabezpieczającą , którą można łatwo usunąć z utworzeniem odpowiedniej grupy wodorotlenkowej nie wpływając na resztę cząsteczki;

R oznacza C1-6-alkil lub C2-6-alkenyl;

R² i R³ oznaczają liniowy C1-6-alkil, które to podstawniki mogą być takie same lub różne i mogą być związane ze sobą, tak że tworzą pierścień zawierający atom węgla, do którego są przyłączone; a R⁶ ma znaczenie podane powyż ej;

X oznacza S lub O, przy czym obie grupy X są takie same, a

M oznacza grupę, która zawiera jeden lub większą liczbę atomów metali.

Wynalazek dotyczy również zastosowania kwasu 10,10-dialkiloprostanowego o wzorze I zdefiniowanych powyżej do wytwarzania leku do leczenia nadciśnienia śródgałkowego lub jaskry u ssaka.

Korzystne jest zastosowanie pochodnych o wzorze I, w którym pochodne o wzorze I nie są związkami o wzorze II, albo stanowią związki o wzorach III, IV, V i XIII, a zwłaszcza ich korzystne postacie zdefiniowane powyżej.

Możliwe drogi wytwarzania związków według wynalazku zostały zilustrowane na schematach 1-8.

PL 209 130 B1

Stosowane tu symbole „Me” i „Et” oznaczają grupy zwykle określane przez fachowców jako „metyl” i „etyl”.

Pewne elementy sposobu wytwarzania związków według wynalazku są nowe i nieoczywiste. Jednym takim nowym i nieoczywistym elementem jest zastosowanie drożdży piekarskich jako środka redukującego, jak podali Brooks i współpracownicy (Brooks i in., „Asymmetric Microbial Reduction of Prochiral 2,2-Disubstituted Cykloalkanediones”, J. Org. Chem., 1987, 52, 3223-3232) w syntezie związków według niniejszego wynalazku. W tym nowym i nieoczywistym zastosowaniu tej reakcji, drożdże piekarskie stosuje się do prowadzenia asymetrycznej redukcji związku o wzorze VII, który stanowi 2,2-dialkilocyklopentano-1,3-dion, do związku o wzorze VIII, który stanowi 2,2-dialkilo-3(S)-hydroksycyklopentanon. Związek o wzorze VIII następnie stosuje się do wytwarzania związków według wynalazku.

ο ο

Dwie grupy alkilowe, R² i R³, w związkach o wzorach VI i VII, w tej reakcji są takie same jak zdefiniowane dla związków o wzorze I powyżej. W przypadku, gdy dwie grupy alkilowe są różne, powstaje mieszanina diastereomerów, którą można rozdzielić zwykłymi sposobami rozdzielania z wytworzeniem enancjomerycznie czystych produktów.

Wytwarzanie 2,2-dialkilocyklopentano-1,3-dionów jest dobrze znane. Jednym z dogodnych sposobów wytwarzania wielu takich różnorodnych związków jest alkilowanie atomu węgla 2 cyklopentano-1,3-dionu z udziałem zasady, z użyciem halogenku alkilu lub równoważnego związku. Ten typ reakcji jest dobrze znany. Wytwarzanie trzech ogólnych typów 2,2-dialkilocyklopentano-1,3-dionów drogą tej reakcji alkilowania przedstawiono na schemacie 1. Związki, w których jeden z alkili stanowi metyl, można wytwarzać przez proste alkilowanie z dostępnego w handlu 2-metylocyklopentano-1,3-dionu 1 (reakcja 1). W przypadku gdy ż adnego z alkili w 2,2-dialkilocyklopentano-1,3-dionie nie stanowi metyl (związek 2b), związki te można wytwarzać z cyklopentano-1,3-dionu w dwu kolejnych reakcjach alkilowania (reakcja 2). W przypadku gdy dwa alkile w 2,2-dialkilocyklopentano-1,3-dionie są takie same, te reakcje alkilowania można prowadzić w jednym reaktorze. W przypadku, gdy te dwa alkile mają tworzyć cykliczny związek obejmujący C2 cyklopentanonu w pierścieniu, inaczej znany, jako spiroketon, związki te można wytwarzać stosując dichlorowcoalkan lub związek równoważny w celu przeprowadzenia międzycząsteczkowego alkilowania, a następnie wewnątrzcząsteczkowego alkilowania (reakcja 3), które można prowadzić w jednym lub w oddzielnych reaktorach. Fachowcy wezmą pod uwagę, że istnieje wiele sposobów wytwarzania 2,2-dialkilocyklopentano-1,3-dionów, i reakcje na schemacie 1 podano dla zilustrowania, że fachowcy mogą łatwo wytwarzać lub otrzymywać takie związki.

Wszystkie związki objęte zakresem wynalazku można wytwarzać stosując sposoby opisane powyżej uzupełnione sposobami znanymi fachowcom. Syntezę kilku związków według wynalazku zilustrowano na schematach 2-7. Chociaż istnieje kilka sposobów włączenia redukcji związków o wzorze VI do związków o wzorze VII do syntezy tych związków, jeden dogodny sposób przedstawiono na schemacie 2. Na tym schemacie związek 2 oznacza związek o wzorze VI, a związek 3 oznacza związek wzorze VII. Jednakże fachowcy wezmą pod uwagę, że istnie wiele sposobów, w których można stosować redukcję do wytwarzania związków według wynalazku.

PL 209 130 B1

T a b e l a 1

Struktura	Diastereoizomer o niskim Rf	Diastereoizomer o wysokim Rf
0			^co₂ch₃
HO		OH	_/^Sx_ “O^S Cl	21	22
o	γ\'^Χ		X/CO₂H
HO		OH	ΟΛ Cl	23	24
0
HO		OH	-^^COjCHj _/S.__ Cl	34	35
0
HO		OH	-'''''COjH Cl	36	37
0
HO	*V^	OH	^^COjCHj “ίΓΛ Cl	38	39
0
HO		OH	'^COjH γλΛ Cl	40	41

PL 209 130 B1

Związki wymienione poniżej, i zilustrowane w tabeli 1, są szczególnie korzystnymi przedstawicielami związków według wynalazku:

ester metylowy kwasu (3-{(1R,4S,5S)-5-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)-3-hydroksypent-1-enylo]-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylosulfanylo}propylosulfanylo)octowego (21, 22);

kwas (3-{(1R,4S,5S)-5-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)-3-hydroksypent-1-enylo]-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylosulfanylo}propylosulfanylo)octowy (23, 24);

ester metylowy kwasu (Z)-7-{(1R,4S,5R)-5-[(E)-5-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)-3-hydroksypent-1-enylo]-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo}hept-5-ynowego (34, 35);

kwas (Z)-7-{(1R,4S,5R)-5-[(E)-5-(3-chloro-benzo[b]tiofen-2-ylo)-3-hydroksypent-1-enylo]-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo}hept-5-ynowy (36, 37);

ester metylowy kwasu 7-[(1R,4S,5R)-4-hydroksy-5-((E)-(S)-3-hydroksyokt-1-enylo)-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]hept-5-ynowego (42);

kwas 7-[(1R,4S,5R)-4-hydroksy-5-((E)-(S)-3-hydroksyokt-1-enylo)-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]hept-5-ynowy (43);

kwas (Z)-7-[(1R,4S,5R)-4-hydroksy-5-((E)-(S)-3-hydroksyokt-1-enylo)-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]hept-5-enowy (44);

ester metylowy kwasu (Z)-7-[(1R,4S,5R)-4-hydroksy-5-((E)-(S)-3-hydroksyokt-1-enylo)-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]hept-5-enowego (45);

kwas (Z)-7-[(1R,4S,5R)-4-hydroksy-5-((E)-3-hydroksy-4-fenylobut-1-enylo)-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]hept-5-enowy (46, 47);

ester metylowy kwasu (Z)-7-[(1R,4S,5R)-4-hydroksy-5-((E)-3-hydroksy-4-fenylobut-1-enylo)-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]hept-5-enowego (48, 49) ester metylowy kwasu (Z)-7-[(1R,4S,5R)-4-hydroksy-5-((E)-3-hydroksy-5-fenylopent-1-enylo)-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]hept-5-enowego (50, 51);

dietyloamid kwasu (Z)-7-[(1R,4S,5R)-5-((E)-4-benzo[b] tiofen-2-ylo-3-hydroksybut-1-enylo)-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]hept-5-enowego (62, 63);

amid kwasu ( Z)-7-[(1R,4S,5R)-5-((E)-4-benzo[b]tiofen-2-ylo-3-hydroksybut-1-enylo)-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]hept-5-enowego (68, 69);

kwas 7-[(1R,4S,5R)-5-((E)-4-benzo[b]tiofen-2-ylo-3-hydroksybut-1-enylo)-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]hept-5-ynowy (74,75).

Środki farmaceutyczne można wytwarzać łącząc leczniczo skuteczną ilość, co najmniej jednego związku według wynalazku, lub jego farmaceutycznie dopuszczalnej soli addycyjnej z kwasem, jako składnika czynnego, ze zwykłymi okulistycznie dopuszczalnymi farmaceutycznymi zarobkami, i przygotowując jednostkowe postacie dawkowane odpowiednie do miejscowego stosowania do oczu. Leczniczo skuteczna ilość wynosi zwykle około 0,0001 - 5 (wag./obj.), korzystnie około 0,001 - 1,0 (wag./obj.) w ciekłych preparatach.

W zastosowaniach okulistycznych, korzystnie roztwory wytwarza się stosując fizjologiczny roztwór soli, jako główną zaróbkę. Odczyn takich roztworów do stosowania w okulistyce powinien korzystnie odpowiadać pH 6,5 - 7,2 z odpowiednim układem buforowym. Preparaty mogą również zawierać zwykłe, farmaceutycznie dopuszczalne środki konserwujące, stabilizatory i środki powierzchniowo czynne.

Korzystne środki konserwujące, które można stosować w środkach farmaceutycznych według wynalazku, obejmują między innymi chlorek benzalkoniowy, chlorobutanol, timerosal, octan fenylortęci i azotan fenylortęci. Korzystnym środkiem powierzchniowo czynnym jest, np., Tween 80. Podobnie, różne korzystne zarobki można stosować w preparatach okulistycznych według wynalazku. Takie zarobki obejmują między innymi polialkohol winylowy, powidon, hydroksypropylometylocelulozę, poloksamery, karboksymetylocelulozę, hydroksyetylocelulozę i oczyszczoną wodę.

Środki regulujące toniczność można dodać stosownie do potrzeb lub wygody. Obejmują one między innymi sole, szczególnie chlorek sodu, chlorek potasu, mannitol i glicerynę lub dowolny inny odpowiedni okulistycznie dopuszczalny środek regulujący toniczność.

Można stosować różne bufory i środki do regulowania pH, jeśli tylko otrzymany preparat jest okulistycznie dopuszczalny. Odpowiednio, bufory obejmują bufory octanowe, bufory cytrynianowi, bufory fosforanowe i bufory boranowe. Kwasy lub zasady można stosować do regulowania pH tych preparatów stosownie do potrzeb.

Podobnie, okulistycznie dopuszczalny przeciwutleniacz do stosowania zgodnie z wynalazkiem obejmuje, lecz nie wyłącznie, pirosiarczyn sodu, tiosiarczan sodu, acetylocysteinę, butylowany hydroksyanizol i butylowany hydroksytoluen.

Innymi zarobkami, które mogą być zawarte w preparatach okulistycznych, są środki chelatujące. Korzystnym środkiem chelatującym jest wersenian disodu, chociaż inne środki chelatujące można również stosować w jego miejsce lub w połączeniu z nim.

Składniki zwykle stosuje się w następujących ilościach:

Składnik substancja czynna środki konserwujące zaróbka środki regulujące toniczność bufor regulator pH tyle ile potrzeba do pH 4,5 - 7,5

Ilość (wag./obj.) około 0,001 - 5

- 0,10

- 40

- 10

0,01 - 10 tyle ile potrzeba do pH 4,5

PL 209 130 B1 przeciwutleniacz środek powierzchniowo czynny oczyszczona woda stosownie do potrzeb stosownie do potrzeb stosownie do potrzeb do 100%

Rzeczywista dawka substancji czynnych według wynalazku zależy od konkretnego związku i od leczonego stanu; dobór odpowiedniej dawki jest dobrze znany fachowcowi.

Preparaty okulistyczne według wynalazku są dogodnie pakowane w postaci odpowiednie do odmierzania, takie jak pojemniki wyposażone w zakraplacz, dla ułatwienia wprowadzania do oka. Pojemniki odpowiednie do wkraplania zazwyczaj wytwarza się z odpowiedniego obojętnego, nietoksycznego tworzywa, i ogólnie zawierają one około 0,5 - 15 ml roztworu.

P r z y k ł a d y syntezy

Sposoby wytwarzania związków według wynalazku zilustrowano ponadto następującymi przykładami, które przedstawiono na schematach reakcji z fig. 1-7, przy czym związki są identyfikowane takimi samymi oznaczeniami w przykładach i na figurach.

2-Alkilocyklopentano-1,3-dion (1a)

Mieszaninę 1,3-cyklopentanodionu (89,4 mmola, Aldrich), I-R² (96,4 mmola, Aldrich) i KOH (5,097 g, 90,8 mmola) w mieszaninie H2O (25 ml)/dioksan (75 ml) ogrzewano w temperaturze wrzenia w warunkach powrotu skroplin. Po 5 h dodano roztworu KOH (2 g) i I-R² (2 mmole) w mieszaninie H2O (5 ml)/dioksan (15 ml) i po 3 h w temperaturze wrzenia w warunkach powrotu skroplin roztwór mieszano w temperaturze pokojowej przez noc. Rano reakcję kontynuowano dodawszy roztworu KOH (2 g) i I-R² (2,4 mmola) w mieszaninie H2O (5 ml)/dioksan (15 ml), z ogrzewaniem w temperaturze wrzenia w warunkach powrotu skroplin. Po 4 h mieszaninę pozostawiono do ochł odzenia się do temperatury pokojowej i wyekstrahowano eterem (1 x 100 ml, 3 x 75 ml). Połączone ekstrakty eterowe odparowano, pozostałość połączono z HCl (50 ml 10%) i powstałą mieszaninę umieszczono w łaźni olejowej 120°C aż do doprowadzenia do wrzenia (około 15 minut). Mieszaninę pozostawiono do ochłodzenia się do temperatury pokojowej, zobojętniono dodawszy roztworu NaHCO3 (150 ml, roztwór nasycony) i powstałą mieszaninę nastę pnie wyekstrahowano CH2CI2 (4 x 75 ml). Połączone roztwory w CH2Cl2 wysuszono (MgSO4), przesączono i odparowano, w wyniku czego otrzymano brunatny olej, którego użyto bezpośrednio w kolejnym etapie.

2-Alkilo-2-metylocyklopentano-1,3-dion (2a)

Mieszaninę 2-metylo-1,3-cyklopentanodionu (10,025 g,

89,4 mmola, Aldrich), I-R² (96,4 mmola, Aldrich) i KOH (5,097 g, 90,8 mmola) w H2O (25 ml)/dioksanie (75 ml) ogrzewano w temperaturze wrzenia w warunkach powrotu skroplin. Po 5 h dodano roztworu KOH (2 g) i I-R² (2 mmole) w mieszaninie H2O (5 ml)/dioksan (15 ml) i po kolejnych 3 h w temperaturze wrzenia w warunkach powrotu skroplin roztwór mieszano w temperaturze pokojowej przez noc. Rano reakcję kontynuowano dodawszy roztworu KOH (2 g) i I-R² (2,4 mmola) w mieszaninie H2O (5 ml)/dioksan (15 ml), z ogrzewaniem w temperaturze wrzenia w warunkach powrotu skroplin. Po 4 h mieszaninę pozostawiono do ochłodzenia się do temperatury pokojowej i wyekstrahowano eterem (1 x 100 ml, 3 x 75 ml). Połączone ekstrakty eterowe odparowano, pozostałość połączono z HCl (50 ml 10%), i powstałą mieszaninę umieszczono w ł a ź ni olejowej 120°C a ż do doprowadzenia do wrzenia (około 15 minut). Mieszaninę pozostawiono do ochłodzenia się do temperatury pokojowej, zobojętniono dodawszy roztworu NaHCO3 (150 ml, roztwór nasycony) i powstałą mieszaninę wyekstrahowano CH2Cl2 (4 x 75 ml). Połączone roztwory w CH2Cl2 wysuszono (MgSO4), przesączono i odparowano, w wyniku czego otrzymano brunatny olej, którego użyto bezpośrednio w kolejnym etapie.

2,2-Dialkilometylocyklopentano-1,3-dion (2b)

Mieszaninę 2-alkilo-1,3-cyklopentanodionu 1a (89,4 mmola, Aldrich), I-R³ (96,4 mmola, Aldrich) i KOH (5,097 g, 90,8 mmola) w H2O (25 ml)/dioksanie (75 ml) ogrzewano w temperaturze wrzenia w warunkach powrotu skroplin. Po 5 h dodano roztworu KOH (2 g) i I-R³ (2 mmole) w mieszaninie H2O (5 ml)/dioksan (15 ml) i po dalszych 3 h w temperaturze wrzenia w warunkach powrotu skroplin roztwór mieszano w temperaturze pokojowej przez noc. Rano reakcję kontynuowano dodawszy roztworu KOH (2 g) i I-R³ (2,4 mmola) w mieszaninie H2O (5 ml)/dioksan (15 ml), z ogrzewaniem w temperaturze wrzenia w warunkach powrotu skroplin. Po 4 h mieszaninę pozostawiono do ochłodzenia do temperatury pokojowej i wyekstrahowano eterem (1 x 100 ml, 3 x 75 ml). Połączone ekstrakty eterowe odparowano, pozostałość połączono z HCl (50 ml 10%) i powstałą mieszaninę umieszczono w łaźni olejowej 120°C aż do doprowadzenia do wrzenia (około 15 minut). Mieszaninę pozostawiono do ochłodzenia się do temperatury pokojowej, zobojętniono dodawszy roztworu NaHCO3 (150 ml, roztwór nasycony) i powstałą mieszaninę następnie wyekstrahowano CH2CI2 (4 x 75 ml). Połączone roztwory

PL 209 130 B1 w CH2CI2 wysuszono (MgSO4), przesą czono i odparowano, w wyniku czego otrzymano brunatny olej, którego użyto bezpośrednio w kolejnym etapie.

Spiro[2,4]heptano-4,7-dion (2c)

Mieszaninę 2-alkilo-1,3-cyklopentanodionu 1a (89,4 mmola, Aldrich), 1,2-dibromoetanu (120 mmoli, Aldrich) i KOH (5,097 g, 90,8 mmola) w H2O (25 ml)/dioksanie (75 ml) ogrzewano w temperaturze wrzenia w warunkach powrotu skroplin przez 24 godziny. Mieszaninę pozostawiono do ochłodzenia się i surowy produkt wyekstrahowano eterem (1 x 100 ml, 3 x 75 ml). Połączone ekstrakty eterowe odparowano, pozostałość połączono z HCl (50 ml, 10%) i powstałą mieszaninę umieszczono w łaźni olejowej 120°C aż do doprowadzenia do wrzenia (około 15 minut). Mieszaninę pozostawiono do ochłodzenia się do temperatury pokojowej, zobojętniono dodawszy roztworu NaHCO3 (150 ml, roztwór nasycony) i powstałą mieszaninę następnie wyekstrahowano CH2CI2 (4 x 75 ml). Połączone roztwory w CH2CI2 wysuszono (MgSO4), przesą czono i odparowano, w wyniku czego otrzymano brunatny olej, którego użyto bezpośrednio w kolejnym etapie.

2,2-Dimetylocyklopentano-1,3-dion (2)

Postępowano według opublikowanej procedury (Agosta, W. C; Smith, A. B. J. Org. Chem. 1970, 35, 3856). Mieszaninę 2-metylo-1,3-cyklopentanodionu (10,025 g, 89,4 mmola, Aldrich), jodku metylu (6,0 ml, 96,4 mmola, Aldrich), i KOH (5,097 g, | 90,8 mmola) w H2O (25 ml)/dioksanie (75 ml) ogrzewano w temperaturze wrzenia w warunkach powrotu skroplin. Po 5 h dodano roztworu KOH (2 g) i Mel (2,4 ml) w mieszaninie H2O (5 ml)/dioksan (15 ml) i po dalszych 3 h w temperaturze wrzenia w warunkach powrotu skroplin roztwór mieszano w temperaturze pokojowej przez noc. Rano reakcję kontynuowano dodawszy roztworu KOH (2 g) i Mel (2,4 ml) w mieszaninie H2O (5 ml)/dioksan (15 ml), z ogrzewaniem w temperaturze wrzenia w warunkach powrotu skroplin. Po 4 h mieszaninę pozostawiono do ochłodzenia się do temperatury pokojowej i wyekstrahowano eterem (1 x 100 ml, 3 x 75 ml). Połączone ekstrakty eterowe odparowano, pozostałość połączono z HCl (50 ml 10%) i powstałą mieszaninę umieszczono w łaźni olejowej 120°C aż do doprowadzenia do wrzenia (około 15 minut). Mieszaninę następnie pozostawiono do ochłodzenia się do temperatury pokojowej, zobojętniono dodawszy roztworu NaHCO3 (150 ml, roztwór nasycony) i powstałą mieszaninę następnie wyekstrahowano CH2Cl2 (4 x 75 ml). Połączone roztwory w CH2Cl2 wysuszono (MgSO4), przesączono i odparowano, w wyniku czego otrzymano brunatny olej (10,474 g, 83 mmola, 93%), którego uż yto bezpoś rednio w kolejnym etapie.

(S)-3-hydroksy-2,2-dimetylocyklopentanon (3)

Postępowano według opublikowanej procedury (Brooks, D. W.; Hormoz, M.; Grothaus, P. G. J. Org. Chem. 1987, 52, 3223). Roztwór o temperaturze 35°C (temperatura wewnętrzna) D-glukozy (106,73 g, 592 mmola, Aldrich) w H2O (690 ml) w kolbie Erlenmeyera 4L potraktowano drożdżami piekarskimi (71,065 g, Fleischmann). Mieszaninę pozostawiono do fermentacji przez 2 h i następnie dodano 2,2-dimetylocyklopentano-1,3-dionu (2) (7,316 g, 58 mmoli). Mieszaninę mieszano przez 48 h, a następnie przesączono przez celit, przemywając około 1 l CH2Cl2. Filtracja była utrudniona wskutek gęstej konsystencji drożdży i pomocne było ciągłe dodawanie CH2CI2 do mieszaniny i skrobanie wierzchu warstwy celitu łopatką. Przesącz przeniesiono do rozdzielacza, dodano 100 ml solanki i warstwy rozdzielono. Solankę (400 ml) dodano do warstwy wodnej i powstały roztwór wyekstrahowano

CH2CI2 (3 x 500 ml). Połączone roztwory w CH2CI2 wysuszono (MgSO4), przesączono i odparowano, z uzyskaniem żółtego oleju. W wyniku chromatografii rzutowej (11 x 5 cm, 20%EtOAc/heksany 25% 30% 40% 50%) otrzymano alkohol 3 (2,435 g, 19 mmoli, 33%).

Nadmiar enancjomeryczny 3 oceniono metodą ¹H NMR odpowiedniego estru Moshera, który wytworzono przez potraktowanie alkoholu 3 (11 mg, 0,09 mmola) w dichloroetanie (0,3 ml, Aldrich) pirydyną (27 pi, 0,33 mmola, Aldrich) i chlorkiem kwasu (R)-a-metoksy-a-trifluorometylofenylooctowego (58 pl, 0,31 mmola, Fluka). Mieszaninę mieszano przez noc i następnie rozdzielono pomiędzy wodę (10 ml) i eter (10 ml). Warstwę eterową przemyto 1M HCl (10 ml) i nasyconym roztworem NaHCO3, a następnie wysuszono (MgSO4), przesączono i odparowano. Analizę ¹H NMR wykonano dla surowego estru.

(S)-3-(tert)-Butylodimetylosilanyloksy-2,2-dimetylocyklopentanon (4)

Roztwór alkoholu 3 (520 mg, 4,1 mmola) i 2,6-lutydyny (0,56 ml, 4,8 mmola, Aldrich) w CH2Cl2 (8,0 ml, Aldrich) potraktowano TBSOTf (1,0 ml, 4,3 mmola, Aldrich). Po 5,5 h dodano nasyconego roztworu NaHCO3 (20 ml) i mieszaninę wyekstrahowano CH2Cl2 (20 ml). Roztwór w CH2CI2 przemyto po 20 ml 1M HCl, nasyconego roztworu NaHCO3, i solanki i następnie wysuszono (MgSO4), przesączono

PL 209 130 B1 i odparowano. W wyniku chromatografii rzutowej (5 x 5 cm, 10% Et2O/pentan) otrzymano eter TBS 4 (698 mg, 2,9 mmola, 70%).

(S)-3-(tert)-Butylodimetylosilanyloksy-2,2-dimetylo-5-fenyloselenylocyklopentanon (5)

Roztwór eteru TBS 4 (1, 496 g, 6,2 mmola) w THF (2 ml, Aldrich) wkroplono do roztworu LDA w temperaturze -78°C (4,9 ml, 7,3 mmola, 1,5 M/cykloheksan, Aldrich) w THF (22 ml, Aldrich), przemywając 2 ml THF. Po 15 minutach dodano szybko przez rurkę roztworu PhSeCl (1,424 g, 7,4 mmola, Aldrich) w THF (2 ml), przemywając 2 ml THF. Roztwór mieszano przez 10 minut i rozdzielono pomiędzy 50 ml 0,5 M HCl i 75 ml eteru. Warstwę eterową przemyto po 30 ml wody, nasyconego roztworu NaHCO3 i solanki i następnie wysuszono (MgSO4), przesączono i odparowano. W wyniku chromatografii rzutowej (2%EtOAc/heksany + 4%) otrzymano fenyloselenek 5 (1,641 g, 4,1 mmola, 67%) wraz z 476 mg mieszanych frakcji zawierających zanieczyszczenie o niższym Rf.

(S)-4-(tert)-Butylodimetylosilanyloksy-5,5-dimetylocyk-lopent-2-enon (6)

Roztwór selenku 5 (1,641 g, 4,1 mmola) i pirydyny (0,62 ml, 7,7 mmola, Aldrich) w CH2CI2 (13 ml, Aldrich) potraktowano H2O (1 ml) i 30% H2O2 (1,1 ml, Aldrich). Mieszaninę mieszano przez 30 minut i rozdzielono pomiędzy 25 ml CH2CI2 i 25 ml nasyconego roztworu NaHCO3. Warstwę wodną wyekstrahowano 25 ml CH2CI2 i połączone roztwory w CH2CI2 przemyto 1M HCl (2 x 25 ml) i solanką (50 ml). Roztwór następnie wysuszono (MgSO4), przesączono i odparowano, z uzyskaniem pomarańczowego oleju. W wyniku chromatografii rzutowej (6x4 cm, 10% eter/pentan) otrzymano enon 6 (572 mg, 2,4 mmola, 59%).

Ester metylowy kwasu (3-merkaptopropylosulfanylo)octowego (8)

Lodowato zimny roztwór 1,3-ditianu (2,0 ml, 19,9 mmola) w THF (40 ml) potraktowano NaH (819 mg, 20,5 mmola). Po 30 minutach dodano bromooctanu metylu (1,9 ml, 20,0 mmoli) i mieszaninę mieszano przez 3,5 h w temperaturze pokojowej. Reakcję przerwano dodawszy MeOH, a następnie 50 ml 1M HCl. Mieszaninę wyekstrahowano eterem (2 x 50 ml), a połączone roztwory eterowe przemyto nasyconym roztworem wodorowęglanu sodu (50 ml) i solanką (50 ml), a następnie wysuszono (MgSO4), przesączono i odparowano. Po oczyszczeniu metodą chromatografii rzutowej na żelu krzemionkowym (10-15% octan etylu/heksany) otrzymano 971 mg (5,38 mmola, 27%) tiolu.

Ester metylowy kwasu {3-[(S)-3-(tert)-butylodimetylosilanyloksy)-4,4-dimetylo-5-oksocyklopent-1-enylosulfanylo]-propylosulfanylo}octowego (10)

Roztwór enonu 6 (156 mg, 0,65 mmola) w MeOH (4,3 ml) potraktowano 30% H2O2 (0,21 ml) i 1M NaOH (32 μ^. Po 4 h dodano 20 ml nasyconego wodnego roztworu chlorku amonu i mieszaninę wyekstrahowano dichlorometanem (3 x 10 ml). Połączone roztwory dichlorometanowe wysuszono (Na2SO4), przesączono i odparowano pod próżnią.

Roztwór tiolu 8 (110 mg, 0,61 mmola) w dichlorometanie (3 ml) dodano do surowego epoksydu (9) przez rurkę, z przemywaniem 1,2 ml. Dodano zasadowego tlenku glinu (628 mg) i mieszaninę mieszano przez 16 godzin. Rozpuszczalnik odparowano i po oczyszczeniu pozostałości metodą chromatografii rzutowej na żelu krzemionkowym (15% octan etylu/heksany) otrzymano 129 mg (0,31 mmola, 48%) sprzężonego enonu (10).

(3-Chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)metanol (12) Do lodowato zimnego roztworu 10,0 g (47,0 mmola) kwasu

3-chlorobenzo[b]tiofeno-2-karboksylowego (11) w 200 ml THF dodano 47 ml LiAlH4 (47 mmola, 1M/THF). Po 3 h reakcję zatrzymano dodawszy MeOH (ok. 40 ml). Składniki lotne odparowano i pozostałość potraktowano 50 ml 1M HCl. Po mieszaniu przez 10 minut mieszaninę wyekstrahowano CH2CI2 (3 x 150 ml). Połączone roztwory w CH2CI2 wysuszono (MgSO4), przesączono i odparowano. Po oczyszczeniu metodą chromatografii rzutowej na żelu krzemionkowym (10-20% octan etylu/heksan) otrzymano 4,32 g (21,6 mmola, 46%) alkoholu (12).

3-Chlorobenzo[b]tiofeno-2-karboaldehyd (13)

Roztwór alkoholu 12 (4,32 g, 21,6 mmola) w 40 ml CH2Cl2 potraktowano sitami molekularnymi 4A, NMO (3,81 g, 32,5 mmola) i TPAP (381 mg, 1,08 mmola). Mieszaninę reakcyjną mieszano przez 10 minut i następnie odparowano do suchej masy. Po oczyszczeniu metodą chromatografii rzutowej na żelu krzemionkowym (2% octan etylu/heksan) otrzymano 3,52 g (18,3 mmola, 84%) aldehydu (13).

Ester metylowy kwasu (E)-3-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)akrylowego (14)

Roztwór 3,52 g (18,3 mmola) związku 13 w 50 ml toluenu potraktowano (trifenylofosforanylideno)octanem metylu (7,48 g, 21,9 mmola). Po 4 h dodano nasyconego roztworu NaHCO3 (50 ml) i mieszaninę wyekstrahowano octanem etylu (2 x 75 ml). Połączone roztwory w octanie etylu przemyto solanką

PL 209 130 B1 (50 ml), wysuszono (Na2SO4), przesączono i odparowano. Po oczyszczeniu metodą chromatografii rzutowej na żelu krzemionkowym (5% octan etylu/heksan) otrzymano 3,60 g (14,6 mmola, 80%) enonianu (14).

Ester metylowy kwasu 3-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)-propionowego (15)

Roztwór 3,60 g (14,6 mmola) związku 14 w 50 ml THF potraktowano katalizatorem Wilkinsona (3,35 g, 3,62 mmola). Mieszaninę mieszano pod ciśnieniem 0,1 MPa (1 atm) H2 przez 18 h i następnie przesączono przez celit. Rozpuszczalnik odparowano, a pozostałość oczyszczono metodą chromatografii rzutowej na żelu krzemionkowym (0-2% octan etylu/heksan) i otrzymano 3,63 g (14,3 mmola, 99%) nasyconego estru (15).

3-(3-Chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)propan-1-ol (16)

Lodowato zimny roztwór 3,63 g (14,3 mmola) związku 15 w 60 ml eteru potraktowano LiBH4 (621 mg, 28,5 mmola) i metanolem (2 ml). Po 30 minutach dodano 30 ml 0,5 M roztworu NaOH. Mieszaninę wyekstrahowano octanem etylu (2 x 25 ml) i połączone roztwory w octanie etylu przemyto solanką (50 ml), wysuszono (MgSO4), przesączono i odparowano. Pozostałość oczyszczono metodą chromatografii rzutowej na żelu krzemionkowym (5-20% octan etylu/heksan) i otrzymano 2,57 g (11,3 mmola, 79%) alkoholu (16).

Aldehyd 3-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)propionowy (17)

Roztwór w temperaturze -78°C chlorku oksalilu (1,73 g, 13,6 mmola) w dichlorometanie (20 ml) potraktowano DMSO (20 ml). Po 5 minutach dodano roztworu alkoholu 16 (2,57 g, 11,3 mmola) w dichlorometanie (20 ml). Po dalszych 15 minutach dodano trietyloaminy (7,1 ml, 50,6 mmola). Mieszaninę reakcyjną mieszano w temperaturze -78°C przez 5 minut, a następnie pozostawiono do ogrzania się do temperatury pokojowej. Po 30 minutach dodano 100 ml wody i mieszaninę wyekstrahowano dichlorometanem (3 x 60 ml). Połączone roztwory dichlorometanowe wysuszono (Na2SO4), przesączono i odparowano. Po oczyszczeniu metodą chromatografii rzutowej na żelu krzemionkowym (10% octan etylu/heksan) otrzymano 2,11 g (9,4 mmola, 83%) aldehydu (17).

5-(3-Chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)pent-1-yn-3-ol (18)

Roztwór aldehydu 17 (2,11 g, 9,4 mmola) w 15 ml THF dodano do roztworu bromku etynylomagnezu (28,2 ml, 14,1 mmola, 0,5 M THF) w temperaturze 0°C. Po 1,5 h dodano nasyconego roztworu NH4CI (75 ml) i mieszaninę wyekstrahowano octanem etylu (3 x 50 ml). Połączone roztwory w octanie etylu przemyto solanką (50 ml) i następnie wysuszono (Na2SO4), przesączono i odparowano. Po oczyszczeniu metodą chromatografii rzutowej (5-20% octan etylu/heksan) otrzymano 2,20 g (8,78 mmola, 93%) alkoholu (18).

tert-Butylo-{1-[2-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)etylo]-prop-2-ynyloksy}dimetylosilan (19)

Roztwór alkoholu 18 (2,20 g, 8,78 mmola) w dichlorometanie (15 ml) potraktowano DMAP (215 mg, 1,8 mmola), TBSCI (1,59 g, 10,5 mmola) i trietyloaminą (1,8 ml, 13,2 mmola). Mieszaninę reakcyjną mieszano przez 24 godziny, a następnie dodano nasyconego roztworu wodorowęglanu sodu (50 ml). Mieszaninę wyekstrahowano dichlorometanem (2 x 50 ml) i połączone roztwory dichlorometanowe wysuszono (Na2SO4), przesączono i odparowano. Po oczyszczeniu metodą chromatografii rzutowej (4% octan etylu/heksan) otrzymano 3,06 g (6,4 mmola, 73%) zabezpieczonego alkoholu (19).

Ester metylowy kwasu (3-{(1R,4S,5S)-4-(tert-butylodimetylosilanyloksy)-5-[(E)-3-(tert-butylodimetylosilanyloksy)-5-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)pent-1-enylo]-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylosulfanylo]propylosulfanylo)octowego (20)

Roztwór alkinu 19 (105 mg, 0,28 mmola) w THF (1,2 ml) potraktowano chlorowodorkiem bis(cyklopentadienylo)cyrkonu (91 mg, 0,35 mmola). Mieszaninę reakcyjną mieszano przez 30 minut, następnie ochłodzono do -78°C i potraktowano metylolitem (0,46 ml, 0,64 mmola, 1,4 M w eterze). Po 10 minutach dodano przez rurkę ochłodzonego (-78°C) roztworu 2-tienylocyjanomiedzianu litu (1,3 ml, 0,33 mmola, 0,25 M w THF). Mieszaninę reakcyjną mieszano przez 45 minut i dodano przez rurkę enonu 10 (61 mg, 0,15 mmola) w 0,2 ml THF, przemywając 0,2 ml THF. Po 1 h reakcję przerwano dodawszy 20 ml mieszaniny 1:1 nasycony roztwór chlorku amonu/stężony wodorotlenek amonu. Mieszaninę mieszano przez 45 minut, a następnie wyekstrahowano octanem etylu (3 x 20 ml). Połączone roztwory w octanie etylu wysuszono (Na2SO4), przesączono i odparowano. Po oczyszczeniu metodą chromatografii rzutowej na żelu krzemionkowym (10% octan etylu/heksany) otrzymano 51 mg (0,064 mmola, 43%) sprzężonego produktu (20).

Ester metylowy kwasu (3-{(1R,4S,5S)-5-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)-3-hydroksypent-1-enylo]- 4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylosulfanylo]propylosulfanylo)octowego (21, 22)

Roztwór związku 20 (51 mg, 0,064 mmola) w CH3CN (1,6 ml) potraktowano HF-pirydyną (0,26 ml). Mieszaninę reakcyjną mieszano przez 24 h, a następnie reakcję przerwano dodawszy 15 ml nasyconego

PL 209 130 B1 roztworu wodorowęglanu sodu. Mieszaninę wyekstrahowano dichlorometanem (3 x 10 ml) i połączone roztwory dichlorometanowe wysuszono (Na2SO4), przesączono i odparowano. Po oczyszczeniu metodą preparatywnej cienkowarstwowej chromatografii na żelu krzemionkowym (40% octan etylu//heksany) otrzymano 12 mg (0,023 mmola, 71%) każdego diastereomeru.

Kwas (3-((1R,4S,5S)-5-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)-3-hydroksypent-1-enylo]-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylosulfanylo}propylosulfanylo)octowy (23, 24)

Esterazę z wątroby królika (9 mg) dodano do roztworu estru o niższym Rf 21 (11 mg, 0,021 mmola) w buforze fosforanowym pH 7,2 (0,5 ml)/CH3CN (0,1 ml). Mieszaninę mieszano przez noc, a następnie dodano 10 ml 0,5 M HCl i kilka mililitrów solanki.

Mieszaninę wyekstrahowano octanem etylu (3 x 10 ml) i połączone roztwory w octanie etylu wysuszono (Na2SO4), przesączono i odparowano. Po oczyszczeniu metodą chromatografii rzutowej na żelu krzemionkowym (3-5% MeOH/CH2Cl2) otrzymano 4 mg (0, 0078 mmola, 37%) kwasu (23). 300 MHz ¹H NMR (CDCl3, ppm) δ 7,73 (2H, d, J = 8,4 Hz), 7,4-7,3 (2H, m), 5,9-5,8 (1H, m), 5,8-5,7 (1H, m), 4,4-4,3 (1H, m), 3,63 (1H, d, J = 9,7 Hz), 3,21 (2H, s), 3,1-2,4 (11H, nałożone m), 2,1-1,7 (4H, nałożone m), 1,12 (3H, s), 1,03 (3H, s).

Ester o wyższym Rf zhydrolizowano podobnie, jedynie roztwór esterazy z wątroby królika (10 mg) w 0,5 ml buforu fosforanowego o pH 7,2 dodano do roztworu estru (10 mg, 0,019 mmola) w CH3CN (0,2 ml). Mieszaninę reakcyjną mieszano przez 22 h, a następnie poddano obróbce i oczyszczono jak powyżej. Otrzymano 7 mg (0,013 mmola, 71%) kwasu (24). 300 MHz ¹H NMR (CDCl3, ppm) δ 7,73 (2H, d, J = 8,8 Hz), 7,44-7,31 (2H, m), 5,9-5,8 (1H, m), 5,8-5,7 (1H, m), 4,4-4,3 (1H, m), 3,64 (1H, d, J = 9,7 Hz), 3,3-2,3 (13H, nałożone m), 2,1-1,7 (4H, nałożone m), 1,12 (3H, s), 1,03 (3H, s).

tert-Butyloheks-5-ynyloksydimetylosilan (26)

7-(tert-Butylodimetylosilanyloksy)hept-2-yn-1-ol (27)

Ester 7-(tert-butylodimetylosilanyloksy)hept-2-ynylowy kwasu octowego (28)

Roztwór 7-(tert-butylodimetylosilanyloksy)hept-2-yn-1-olu 27 (4, 507 g, 21 mmola) w pirydynie (20 ml) potraktowano bezwodnikiem octowym (3,0 ml, 31,8 mmola). Po 18 h rozpuszczalnik odparowano i pozostałość współodparowano z toluenem. Pozostałości użyto bezpośrednio w kolejnym etapie.

Kwas 7-acetoksyhept-5-ynowy (29)

Roztwór surowego związku 28 w acetonie (100 ml) potraktowano reagentem Jonesa (18,0 ml, 41,4 mmola, 2,3 M). Mieszanina ogrzała się i ochłodzono ją na łaźni lodowej. Po 1 h w temperaturze pokojowej dodano 10 ml alkoholu izopropylowego i mieszaninę mieszano przez kolejne 15 minut. Mieszanina wciąż miała brunatny kolor, dodano więc jeszcze 10 ml alkoholu izopropylowego. Po dalszych 15 minutach kolor nie zmienił się, więc mieszaninę przesączono przez celit i przesącz odparowano pod próżnią. Pozostałość rozdzielono pomiędzy 100 ml eteru i 100 ml nasyconego roztworu chlorku amonu. Warstwę wodną wyekstrahowano 100 ml eteru i połączone roztwory eterowe przemyto solanką i wysuszono (MgSO4), przesączono i odparowano, w wyniku czego otrzymano żółty olej (6,333 g), którego użyto bezpośrednio w kolejnym etapie.

Ester metylowy kwasu 7-hydroksyhept-5-ynowego (30)

Surowy kwas 29 (6,333 g) potraktowano 1% roztworem chlorku acetylu w metanolu (60 ml). Po 16 h dodano wodorowęglanu sodu (1,966 g, 23,4 mmola). Mieszaninę wysuszono (MgSO4), przesączono przez celit i odparowano pod próżnią. Po oczyszczeniu metodą chromatografii rzutowej na żelu krzemionkowym (30-40% octan etylu/heksany) otrzymano ester metylowy kwasu 7-hydroksyhept-5-ynowego 30 (3,022 g, 19,3 mmola, 92% z 7-(tert-butylodimetylosilanyloksy)hept-2-yn-1-olu 27).

Ester metylowy kwasu 7-jodohept-5-ynowego (31)

Roztwór związku 30 (1,347 g, 8,6 mmola) w 5 ml dichlorometanu dodano do mieszaniny trifenylofosfiny (2,725 g, 10,4 mmola), imidazolu (726 mg, 10,7 mmola), i jodu (2,602 g, 10,3 mmola) w 34 ml dichlorometanu, przemywając 5 ml dichlorometanu. Po 40 minutach dichlorometan odparowano pod próżnią do objętości kilku mililitrów i powstałą mieszaninę przesączono przez zasadowy tlenek glinu, przemywając 10% octanem etylu/heksanami. Po oczyszczeniu metodą chromatografii rzutowej na żelu krzemionkowym (10% octan etylu/heksany) otrzymano 1,878 g (7,1 mmola, 83%) jodku propargilu.

tert-Butylo-{(E)-1-[2-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)etylo]-3-jodoalliloksy}dimetylosilan (32)

Roztwór alkinu 19 (5,547 g, 15,2 mmola) w dichlorometanie (50 ml) potraktowano Cp2ZrHCl (5,794 g, 22,5 mmola). Mieszaninę reakcyjną mieszano przez 45 minut, a następnie dodano N-jodosukcynoimidu (4,966 g, 22,1 mmola). Po 15 minutach dodano nasyconego roztworu wodorowęglanu sodu (200 ml) i mieszaninę wyekstrahowano dichlorometanem (2 x 100 ml). Połączone roztwory dichlorometanowe wysuszono (MgSO4), przesączono i odparowano. Po oczyszczeniu metodą chromatografii rzutowej

PL 209 130 B1 na żelu krzemionkowym (0-5% octan etylu/heksany) otrzymano 6,608 g (13,1 mmola, 86%) jodku winylu (32).

Ester metylowy kwasu 7-{(1R,4S,5R)-4-(tert-butylodimetylosilanyloksy)-5-[(E)-3-(tert-butylodimetylosilanyloksy)-5-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)pent-1-enylo]-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo}hept-5-ynowego (33)

Roztwór jodku 32 w temperaturze -78°C (675 mg, 1,34 mmola) w THF (2,0 ml) potraktowano tert-butylolitem (1,73 ml, 2,94 ml, 1,7 M/pentan). Ciemnoczerwoną mieszaninę mieszano przez 25 minut, a następnie dodano dimetylocynku (0,80 ml, 1,6 mmola, 2 M/toluen). Roztwór mieszano w temperaturze 0°C przez 15 minut, a następnie ochłodzono do -78°C. Dodano roztworu enonu 6 (208 mg, 0,87 mmola) w THF (1,0 ml) w ciągu 2 h za pomocą pompki strzykawkowej, przemywając 0,5 ml THF. Po 30 minutach dodano HMPA (1,34 ml, destylowany z CaH2), a następnie roztworu jodku propargilu 31 (1,286 g, 4,83 mmola) w THF (1,0 ml). Roztwór mieszano na łaźni w temperaturze -40°C przez noc, a następnie dodano 20 ml nasyconego roztworu chlorku amonu i 10 ml wody. Mieszaninę wyekstrahowano dichlorometanem (20 ml) i octanem etylu (2 x 20 ml). Połączone ekstrakty organiczne wysuszono (MgSO4), przesączono i odparowano. Po oczyszczeniu metodą chromatografii rzutowej na żelu krzemionkowym (5-10% octan etylu/heksany) otrzymano 198 mg (0,27 mmola, 31%) związku 33.

Ester metylowy kwasu (Z)-7-{(1R,4S,5R)-5-[(E)-5-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)-3-hydroksypent-1-enylo]-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo}hept-5-ynowego (34, 35)

Roztwór związku 33 (198 mg, 0,27 mmola) w CH3CN (6,5 ml) potraktowano HF-pirydyną (1,2 ml). Roztwór mieszano przez 3 godziny i dodano nasyconego roztworu wodorowęglanu sodu (120 ml). Mieszaninę wyekstrahowano dichlorometanem (3 x 50 ml) i połączone roztwory dichlorometanowe wysuszono (Na2SO4), przesączono i odparowano. Po oczyszczeniu metodą chromatografii rzutowej (50% octan etylu/heksan), a następnie preparatywnej TLC (55% octan etylu/heksan) otrzymano 55 mg (0,11 mmola, 41%) mniej polarnego diastereomeru (34) i 51 mg (0,10 mmola, 37%) bardziej polarnego diastereomeru (35).

Kwas (Z-7-{(1R,4S,5R)-5-[(E)-5-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)-3-hydroksypent-1-enylo]-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo}hept-5-ynowy (diastereomer o niskim Rf, 36)

Roztwór związku 34 (9 mg, 0,017 mmola) i esterazę z wątroby królika (1 mg) w buforze fosforanowym pH 7,2 (2 ml)/CH3CN (0,1 ml) mieszano przez 17 h. Mieszaninę następnie współodparowano z CH3CN w celu usunięcia wody, a pozosta ł ość oczyszczono metodą chromatografii rzutowej na ż elu krzemionkowym (3-7% MeOH/CH2Cl2) i otrzymano 8 mg (0,016 mmola, 93%) kwasu (36).

Kwas (Z)-7-{(1R,4S,5R)-5-[(E)-5-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)-3-hydroksypent-1-enylo]-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo}hept-5-ynowy (diastereomer o wysokim Rf, 37)

Roztwór związku 35 (12 mg, 0,023 mmola) i esterazę z wątroby królika (1 mg) w buforze fosforanowym pH 7,2 (2 ml)/CH3CN (0,1 ml) mieszano przez 17 godzin. TLC wykazała obecność substratu, a wię c dodano 2 mg esterazy. Po mieszaniu przez 24 h reakcja przebiegła do końca. Po obróbce i oczyszczeniu jak powyż ej dla zwią zku 36 otrzymano 8 mg (0,016 mmola, 69%) kwasu (37).

Ester metylowy kwasu (Z)-7-{(1R,4S,5R)-5-[(E)-5-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)-3-hydroksypent-1-enylo]-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo}hept-5-enowego (diastereomer o niskim Rf, 38)

Do NiCl2 (50 mg, 0,39 mmola) i NaBH4 (7 mg, 0,19 mmola) dodano etanolu (95%, 2,5 ml). Powstałą czarną mieszaninę mieszano przez 5 minut i dodano etylenodiaminy (41 μ|, 0,61 mmola). Po 15 minutach dodano roztworu alkinu 34 (40 mg, 0,077 mmola) w 0,5 ml 95% etanolu, przemywając 0,5 ml etanolu. Kolbę przedmuchano H2 i całość mieszano pod ciśnieniem 0,1 MPa (1 atm) H2 przez 22 h. Mieszaninę przesączono przez celit i oczyszczono metodą chromatografii rzutowej na żelu krzemionkowym (55% octan etylu/heksany), w wyniku czego otrzymano 17 mg (0,032 mmola, 43%) alkenu (38).

Ester metylowy kwasu (Z)-7-{(1R,4S,5R)-5-[(E)-5-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)-3-hydroksypent-1-enylo]-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo}hept-5-enowego (diastereomer o wysokim Rf 39)

Postępowano zgodnie z procedurą dla związku 36 i otrzymano 17 mg (0,032 mmola, 41%) związku 39.

Kwas (Z)-7-{(1R,4S,5R)-5-[(E)-5-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)-3-hydroksypent-1-enylo]-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo}hept-5-enowy (diastereomer o niskim Rf, 40)

Postępowano zgodnie z procedurą jak powyżej dla 36 i otrzymano 9 mg (0,018 mmola, 85%) kwasu 40. 300 MHz ¹H NMR (CDCl3, ppm) δ 7,73 (2H, d, J = 8,4 Hz), 7, 45-7, 30 (2H, m), 5,8-5,6 (2H, m),

PL 209 130 B1

5,4-5,3 (2H, m), 4,3-4,1 (1H, m), 3,57 (1H, d, J = 9,7 Hz), 3,1-2,9 (2H, m), 2,5-1,9 (10H, m), 1,7-1,6 (2H, m), 1,09 (3H, s), 0,89 (3H, s).

Kwas (Z)-7-{(1R,4S,5R)-5-[(E)-5-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)-3-hydroksypent-1-enylo]-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo}hept-5-enowy (diastereomer o wysokim Rf, 41)

Postępowano zgodnie z procedurą jak powyżej dla 36 i otrzymano 9 mg (0,018 mmola, 85%) kwasu 41. 300 MHz ¹H NMR (CDCl3, ppm) δ 7,73 (2H, d, J = 8,8 Hz), 7, 45-7,30 (2H, m), 5,8-5,6 (2H, m), 5,45-5, 30 (2H, m), 4,3-4,2 (1H, m), 3,61 (1H, d, J = 9,7 Hz), 3,1-3,0 (2H, m), 2,5-1,9 (10H, m), 1,7-1,6 (2H, m), 1,10 (3H, s), 0,90 (3H, s).

(2-Hydroksyetylo)amid kwasu (Z)-7-[(1R,4S,5R)-5-((E)-4-benzo[b]tiofen-2-ylo-3-hydroksybut-1-enylo)-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]hept-5-enowego (65)

Roztwór kwasu 55 (wytworzonego podobnie jak kwas 41,7 mg, 0,015 mmola) w DMF (0,5 ml) potraktowano N-hydroksysukcynoimidem (6,9 mg, 0,056 mmola). Mieszaninę mieszano przez 5 minut i dodano chlorowodorku 1-[3-(dimetyloamino)propylo]-3-etylokarbodiimidu (EDCI, 20,7 mg, 0,11 mmola). Po mieszaniu przez 7 h dodano 2-aminoetanol (5 pl, 0,083 mmola) i mieszaninę mieszano przez 16 godzin. Dodano octan etylu (50 ml) i mieszaninę przemyto wodą (3 x 50 ml) i solanką (50 ml). Warstwę organiczną wysuszono (Na2SO4), przesączono i odparowano. Po oczyszczeniu metodą chromatografii rzutowej na żelu krzemionkowym (5% metanol/dichlorometan), a następnie preparatywnej chromatografii cienkowarstwowej (10% metanol/dichlorometan) otrzymano amid 65 (5 mg, 0,010 mmola, 65%).

Amid kwasu (Z)-7-[(1R,4S,5R)-5-((E)-4-benzo[b]tiofen-2-ylo-3-hydroksybut-1-enylo)-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]hept-5-enowego (69)

Roztwór kwasu 55 (9 mg, 0,02 mmola) w dichlorometanie (0,2 ml) potraktowano trietyloaminą (15 pl, 0,11 mmola). Roztwór ochłodzono do 0°C i po 10 minutach dodano chloro mrówczanu etylu (7 pl, 0,073 mmola). Roztwór mieszano przez 1 h w temperaturze 0°C, a następnie dodano stężonego wodnego roztworu wodorotlenku amonu (10 pl, 0,26 mmola). Mieszaninę reakcyjną mieszano w temperaturze pokojowej przez noc, a następnie reakcję przerwano dodawszy 0,5 M HCl (7 ml). Mieszaninę wyekstrahowano octanem etylu (3 x 30 ml) i połączone roztwory w octanie etylu przemyto nasyconym roztworem NaHCO3 (20 ml) i solanką (20 ml) i następnie wysuszono (Na2SO4), przesączono i odparowano. Po oczyszczeniu metodą chromatografii rzutowej na żelu krzemionkowym (2%-6% metanol/dichlorometan) otrzymano tytułowy amid (2,6 mg, 28%).

Sposoby selekcji związków według wynalazku pod względem aktywności biologicznej zilustrowano następującymi przykładami. Wyniki dla przykładowych związków według wynalazku podano w tabeli 2.

Wiązanie radioligandu

Komórki ze stabilną ekspresją receptorów EP1, EP2, EP4 i FP Komórki HEK-293 trwale eksprymujące ludzki lub koci receptor FP, lub receptory EP1, EP2 lub EP4, przemyto buforem TME, zdrapano z dna kolb i homogenizowano przez 30 s stosując Brinkman PT 10/35 Polytron. Do końcowej objętości 40 ml w probówkach do wirowania dodano buforu TME (skład TME: 100 mM zasady TRIS, 20 mM MgCl2, 2M EDTA; 10N HCl dodany w celu osiągnięcia pH 7,4).

Homogenat komórek odwirowano przy 19000 obrotach na minutę w ciągu 20 minut w temperaturze 4°C stosując wirnik Beckman Ti-60. Powstałą grudkę umieszczono w zawiesinie w buforze TME do końcowego stężenia białka 1 mg/ml, określonego w teście Biorad. Testy współzawodnictwa wiązania radioligandu względem [³H-]17-fenylo-PGF_2a (5 nM) przeprowadzono w objętości 100 μl przez 60 minut. Reakcje wiązania rozpoczęto dodawszy frakcję protoplazmy z błonami. Reakcję zakończono dodawszy 4 ml lodowato zimnego buforu TRIS-HCl i szybką filtracją przez filtry z włókna szklanego GF/B stosując zbieracz do komórek Brandel. Filtry przemyto 3 razy lodowato zimnym buforem i wysuszono w piecu w ciągu godziny.

[³H-]PGE2 (aktywność właściwa 180 Ci mmol) użyto jako radioligandu dla receptorów EP. [³H]-17-fenylo-PGF2a stosowano do badań wiązania receptora FP. Badania wiązania z użyciem receptorów EP1, EP2, EP4 i FP przeprowadzono podwójnie, w co najmniej trzech odrębnych eksperymentach. Stosowano objętość testową 200 pl. Inkubacje trwały 60 minut w temperaturze 25°C i przerywano je przez dodanie 4 ml lodowato zimnego 50 mM TRIS-HCl, a następnie szybko filtrowano na filtrach Whatman GF/B i trzy razy dodatkowo przemywano ilością po 4 ml w zbieraczu do komórek (Brandel). Badania współzawodnictwa przeprowadzono przy końcowym stężeniu 5 nM [³H]-PGE2, lub 5 nM [³H]-17-fenylo-PGF2a i niespecyficzne wiązanie określano za pomocą 10^-5M nieznakowanego PGE2 lub 17-fenylo-PGF_2a, zależnie od badanego podtypu receptora.

PL 209 130 B1

Sposoby badań na FLIPR™ a) Hodowla komórek

Komórki HEK-293 (EBNA), z trwałą ekspresją jednego typu lub podtypu rekombinacyjnych ludzkich receptorów prostaglandynowych (eksprymowane receptory prostaglandynowe: hDP/Gqs5; hEP1; hEP2/Gqs5; hEP3A/Gqi5; hEP4/Gqs5; hFP; hIP; hTP) hodowano w 100 mm płytkach do hodowli w wysokoglukozowej pożywce DMEM zawierającej 10% płodowej surowicy bydlęcej, 2 mM 1-glutaminy, 250 μg/ml genetycyny (G418) i 200 μg/ml higromycyny B jako znaczników selekcyjnych, i 100 jednostek/ml penicyliny G, 100 μg/ml streptomycyny i 0,25 μg/ml amfoterycyny B.

(b) badanie sygnału wapnia na FLIPR™

Komórki posiano z gęstością 5x10⁴ komórek na studzienkę w Biocoat®, 96-studzienkowych płytkach powlekanych poli-D-lizyną, z czarnymi ściankami, z przezroczystym dnem (Becton-Dickinson) i pozostawiono do przywierania przez noc w inkubatorze w temperaturze 37°C. Następnie komórki przemyto dwa razy buforem HBSS-HEPES (Hanks Balanced Salt Solution bez wodorowęglanu i czerwieni fenolowej, 20 mM HEPES, pH 7,4) stosując przemywarkę do płytek Denley Cellwash (Labsystems). Po 45 minutach barwienia w ciemności, z użyciem wrażliwego na wapń barwnika Fluo-4 AM o końcowym stężeniu 2 μΜ, płytki przemyto cztery razy buforem HBSS-HEPES dla usunięcia nadmiaru barwnika pozostawiając 100 μl w każdej studzience. Płytki doprowadzono do stanu równowagi w 37°C w ciągu kilku minut.

Komórki wzbudzano laserem argonowym przy 488 nm, i emisję mierzono przez filtr emisyjny z pasmem 510-570 nm (FLIPR™, Molecular Devices, Sunnyvale, CA). Roztwór leku dodano w objętości 50 μl do każdej studzienki do uzyskania żądanego stężenia końcowego. Pik wzrostu natężenia fluorescencji zarejestrowano dla każdej studzienki. Na każdej płytce cztery studzienki służyły jako odniesienie ujemne (bufor HBSS-HEPES) i dodatnie (standardowe związki agonistyczne: BW245C (hDP); PGE₂ (hEP₁; hEP₂/Gqs5; hEP_3A/Gqi5; hEP₄/Gqs5); PGF_2a (hFP); karbacyklina (hIP); U-46619 (hTP), zależnie od receptora). Pik zmiany fluorescencji w każdej zawierającej lek studzience wyrażano następnie względem odniesienia.

Związki testowano w układzie wysokiej wydajności (HTS) lub stężenia-odpowiedzi (CoRe). W układzie HTS, 44 związki na płytkę badano podwójnie przy stężeniu 10^-5 M. Dla uzyskania krzywych stężenie-odpowiedź, cztery związki na płytkę badano podwójnie w zakresie stężeń 10^-5 - 10^-11 M. Podwójne wartości uśredniano. W obu układach, HTS lub CoRe, każdy związek testowano, na co najmniej 3 odrębnych płytkach stosując komórki z różnych pasaży dla uzyskania n > 3.

T a b e l a 2

Związek	HFP	hEP1	hEP2	hEP3D hEP3A	hEP4	hDP	hIP	hTP
1	2	3	4	5	6	7	8	9
21	NA	NA	>10K	NA	98	NA	NA	NA
22	NA	NA	NA NA	NA NA	300 30	NA	NA	NA
23	NA	NA	NA NA	>10K NA	44 0,1	NA	NA	>10K
24	NA	NA	NA NA	»10K NA	26 0,1	NA	NA	NA
34	NA		NA	NA	V V o o		NA	NA
35	NA			NA	2455		NA	NA
36	NA		NA	NA	200 66		>10K	NA
37	NA		NA	NA	100 32		>10K	NA
38	NA		NA	NA	2700 269		NA	NA
39	NA		NA	NA	2300 141		NA	NA

PL 209 130 B1 cd. tabeli 2

1	2	3	4	5	6	7	8	9
40	NA		NA	NA	200		NA	>10K
					0,3
41	NA		>10K	NA	20		NA	>10K
42	NA	NA	NA	>10⁴	>10⁴	NA	NA	NA
			NA	559	NA
43	NA	>104	NA	1700	400		3981	18
			NA	11	63
44	NA	782	1500	300	5,5	>10K	284	18
			944	4,6	0,2
45	NA	NA	NA	>10⁴	400	NA	NA	631
			NA	531	51		NA	NA
46	NA	290	>10K	>10K	4	NA	NA
				589	0,4
47	NA	963	NA	>10K	76		NA
48			NA		45
49			NA		1400
50	NA	638	NA	6607 >10K	2400 3162		NA	>10K
51	NA		NA	NA	700		NA
52	NA	27	NA	60	72 18		NA
53	NA	1020	NA	1862	59 6,4		NA
54	NA	308	NA	4700	20	NA	NA
			NA		0,3
55	NA	758	NA	>10K	310	NA	NA
			NA		38
60	NA	NA	NA	NA	>10K	NA	NA	NA
61	NA	NA	NA	NA	NA	NA	NA	NA
62	NA	NA	NA	NA	832	NA	NA	NA
63	NA	>10K	NA	NA	478	NA	NA	NA
64	NA	NA	NA	NA	4154	NA	NA	NA
65	NA	NA	NA	NA	NA	NA	NA	NA
68	NA	NA	NA	NA	678	NA	NA	>10K
69	NA	NA	NA	NA	5000	NA	NA	>10K
70	NA	NA	NA	>10K	219	NA	NA
71	NA	NA	NA	NA	10000	NA	NA
72	NA	NA	NA	NA	>10K	NA	NA	NA
73	NA	NA	NA	NA	NA	NA	NA	NA
74	NA	2376	NA		256	NA	NA
75	NA	2050	NA		>10K	NA	NA	>10K

PL 209 130 B1

Górne liczby oznaczają wartości wiązania radioligandu (nm) Dolne liczby oznaczają dane funkcjonalne (nm) W powyższym opisie podano konkretne sposoby i środki, które można stosować do realizacji wynalazku, w najlepszy możliwy sposób. Jednakże jest jasne dla fachowca, że w analogiczny sposób można wytwarzać kolejne związki o żądanych właściwościach farmakologicznych, i że ujawnione związki można również otrzymać z innych substratów w różnych reakcjach chemicznych. Podobnie, różne środki farmaceutyczne można wytwarzać i stosować z zasadniczo takim samym wynikiem.

Claims

1. Pochodne kwasu 10,10-dialkiloprostanowego o ogólnym w którym przerywana linia wskazuje na obecność lub nieobecność wią zania, przerywany klin wskazuje konfigurację a (w dół), a pełny trójkąt wskazuje konfigurację β (w górę);

B oznacza pojedyncze, podwójne lub potrójne wią zanie kowalencyjne; n oznacza 0 - 6;

X oznacza CH2, S lub O, przy czym obydwie grupy X są takie same;

R oznacza H, C1-6-alkil lub C2-6-alkenyl;

R⁴ oznacza atom wodoru, R lub C(=O)R, korzystnie atom wodoru;

₅

R⁵ oznacza atom wodoru lub R;

R⁶ oznacza

i) atom wodoru;

przy czym pochodne o wzorze I nie są związkami o wzorze II

PL 209 130 B1 w którym A oznacza CO2CH, CO2Me lub CO2Et;

D oznacza wiązanie pojedyncze, podwójne lub potrójne kowalencyjne;

J oznacza atom wodoru, R, C(=O)R; a G oznacza H lub CH3.

2. Pochodne według zastrz. 1, które stanowią związki o wzorze III w którym Y oznacza CO2R lub ugrupowanie farmaceutycznie dopuszczalnej soli CO2H.

3. Pochodne według zastrz. 2, w których R⁶ oznacza C6-10-aryl lub C3-10-heteroaryl, gdzie jeden lub większa liczba atomów węgla jest podstawiona N, O lub S; przy czym te grupy mogą zawierać jeden lub większą liczbę podstawników wybranych z grupy obejmującej atom chlorowca, trichlorowcometyl, grupę cyjanową, grupę nitrową, grupę aminową, hydroksyl, C1-6-alkil, OR, SR i SO2R.

4. Pochodne według zastrz. 3, w których R⁶ oznacza naftyl, benzofuranyl lub benzotienyl, które mogą zawierać jeden lub większą liczbę podstawników wybranych z grupy obejmującej atom chlorowca, trichlorowcometyl, grupę cyjanową, grupę nitrową, grupę aminową, hydroksyl, C1-6-alkil, OR, SR i SO2R.

5. Pochodne według zastrz. 4, w których Y oznacza CO2H lub CO2Me.

6. Pochodne według zastrz. 5, w których R⁶ oznacza 3-chlorobenzotien-2-yl.

7. Pochodne według zastrz. 6, w których n oznacza 2.

8. Pochodne według zastrz. 7, w których B oznacza wiązanie pojedyncze.

9. Pochodne według zastrz. 1, które stanowią związki o wzorze IV którym Y oznacza CO2R lub ugrupowanie farmaceutycznie dopuszczalnej soli CO2H; a R⁶oznacza C6-10-aryl lub C3-10-heteroaryl, gdzie jeden lub większa liczba atomów węgla jest podstawiona N, O lub S; przy czym te grupy mogą zawierać jeden lub większą liczbę podstawników wybranych z grupy obejmującej atom chlorowca, trichlorowcometyl, grupę cyjanową, grupę nitrową, grupę aminową, hydroksyl, C1-6-alkil, OR, SR i SO2R.

10. Pochodne według zastrz. 9, w których Y oznacza CO2H lub CO2Me.

11. Pochodne według zastrz. 10, w których R⁶ oznacza fenyl.

PL 209 130 B1

12. Pochodne według zastrz. 11, w których B oznacza wiązanie podwójne.

13. Pochodne według zastrz. 10, w których R⁶ oznacza naftyl, benzofuranyl lub benzotienyl, które mogą zawierać jeden lub większą liczbę podstawników wybranych z grupy obejmującej atom chlorowca, trichlorowcometyl, grupę cyjanową, grupę nitrową, grupę aminową, hydroksyl, C1-6-alkil, OR, SR i SO2R.

14. Pochodne według zastrz. 13, w których R⁶ oznacza 3-chlorobenzotien-2-yl.

15. Pochodne według zastrz. 14, w których B oznacza wiązanie podwójne lub potrójne.

16. Pochodne według zastrz. 1, które stanowią związki o wzorze V w którym co najmniej jeden z R² i R³ nie oznacza metylu.

17. Pochodne według zastrz. 16, w których R² i R³ zawierają łącznie 6 lub mniej atomów węgla.

18. Pochodne według zastrz. 17, w których R⁵ oznacza atom wodoru.

19. Pochodne według zastrz. 1, które są wybrane z grupy obejmującej ester metylowy kwasu (3-{(1R,4S,5S)-5-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)-3-hydroksypent-1-enylo]-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylosulfanylo}propylosulfanylo)octowego (21, 22); kwas (3-{(1R,4S,5S)-5-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)-3-hydroksypent-1-enylo]-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylosulfanylo}propylosulfanylo)octowy (23, 24); ester metylowy kwasu (Z)-7-{(1R,4S,5R)-5-[(E)-5-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)-3-hydroksypent-1-enylo]-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo}hept-5-ynowego (34, 35); kwas (Z)-7-{(1R,4S,5R)-5-[(E)-5-(3-chloro-benzo[b]tio-fen-2-ylo)-3-hydroksypent-1-enylo]-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo}hept-5-ynowy (36, 37); ester metylowy kwasu (Z)-7-{(1R,4S,5R)-5-[(E)-5-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)-3-hydroksypent-1-enylo]-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo}hept-5-enowego (38, 39); kwas (Z)-7-{(1R,4S,5R)-5-[(E)-5-(3-chlorobenzo[b]tiofen-2-ylo)-3-hydroksypent-1-enylo]-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo}hept-5-enowy (40, 41); ester metylowy kwasu (Z)-7-[(1R,4S,5R)-4-hydroksy-5-((E)-3-hydroksy-5-fenylopent-1-enylo)-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]hept-5-enowego (50, 51); kwas (Z)-7-[(1R,4S,5R)-4-hydroksy-5-((E)-3-hydroksy-5-fenylopent-1-enylo)-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]hept-5-enowy (52, 53);

kwas (Z)-7-[(1R,4S,5R)-5-(4-benzo[b]tiofen-2-ylo-3-hydroksybutylo)-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]hept-5-enowy (58, 59);

dietyloamid kwasu (Z)-7-[(1R,4S,5R)-5-((E)-4-benzo[b]tiofen-2-ylo-3-hydroksybut-1-enylo)-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]hept-5-enowego (62, 63);

ester metylowy kwasu 7-[(1R,4S,5R)-5-((E)-4-benzo[b]tiofen-2-ylo-3-hydroksybut-1-enylo)-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]hept-5-ynowego (72, 73);

PL 209 130 B1 kwas 7-[(1R,4S,5R)-5-((E)-4-benzo[b]tiofen-2-ylo-3-hydroksybut-1-enylo)-4-hydroksy-3,3-dimetylo-2-oksocyklopentylo]hept-5-ynowy (74,75).

20. Pochodne według zastrz. 1, które stanowią związki o wzorze XIII w którym B oznacza pojedyncze lub podwójne wiązanie; a R⁶ oznacza naftyl, benzofuranyl lub benzotienyl, które mogą zawierać jeden lub większą liczbę podstawników wybranych z grupy obejmującej atom chlorowca, trichlorowcometyl, grupę cyjanową, grupę nitrową, grupę aminową, hydroksyl, C1-6-alkil, OR, SR i SO2R.

21. Pochodne według zastrz. 20, w których R⁶ oznacza benzotien-2-yl.

22. Pochodne według zastrz. 21, w których Y oznacza ugrupowanie farmaceutycznie dopuszczalnej soli CO2H lub CO2R, CONR2, CONHCH2CH2OH, CON(CH2CH2OH)2 lub

23. Pochodne według zastrz. 22, w których linia przerywana oznacza obecność wiązania, a B oznacza wiązanie podwójne.

24. Pochodne według zastrz. 22, w których linia przerywana oznacza obecność wiązania, a B oznacza wiązanie pojedyncze.

25. Pochodne według zastrz. 22, w których linia przerywana oznacza nieobecność wiązania, a B oznacza wiązanie podwójne.

26. Pochodne według zastrz. 1, w których A oznacza CO2R⁸, gdzie R⁸ oznacza liniowy, rozgałęziony lub cykliczny alkil o 3 - 6 atomach węgla.

27. Rozwór do stosowania w okulistyce, znamienny tym, że zawiera pochodną kwasu 10,10-dialkiloprostanowego ogólnym wzorze I, zdefiniowaną w zastrz. 1, w leczniczo skutecznej ilości.

28. Roztwór według zastrz. 27, znamienny tym, że jest zawarty w pojemniku przystosowanym do dawkowania zawartości pojemnika w odmierzonej postaci.

29. Sposób wytwarzania związków pośrednich o wzorze VIII, znamienny tym, że:

PL 209 130 B1 iii) usuwa się grupy zabezpieczające i rozdziela się diastereomery z wytworzeniem żądanych produktów; przy czym w powyższych wzorach przerywane kliny wskazują na konfigurację α (w dół), pełne trójkąty wskazują konfigurację β (w górę), a faliste linie wskazują na konformację cis (Z) lub trans (E);

n oznacza 0 - 6;

B oznacza pojedyncze, podwójne lub potrójne wią zanie kowalencyjne;

J oznacza grupę zabezpieczają c ą , którą moż na ł atwo usunąć z utworzeniem odpowiedniej grupy wodorotlenkowej nie wpływając na resztę cząsteczki;

R oznacza C1-6-alkil lub C2-6-alkenyl;

R² i R³ oznaczają liniowy C1-6-alkil, które to podstawniki mogą być takie same lub różne i mogą być związane ze sobą, tak że tworzą pierścień zawierający atom węgla, do którego są przyłączone; a R⁶ ma znaczenie podane w zastrz. 1;

X oznacza S lub O, przy czym obie grupy X są takie same, a

M oznacza grupę, która zawiera jeden lub większą liczbę atomów metali.

30. Zastosowanie pochodnych kwasu 10,10-dialkiloprostanowego o wzorze I zdefiniowanych w zastrz. 1 do wytwarzania leku do leczenia nadciś nienia ś ródgałkowego lub jaskry u ssaka.

31. Zastosowanie według zastrz. 30, w którym pochodne o wzorze I nie są związkami o wzorze II zdefiniowanymi w zastrz. 1.

32. Zastosowanie według zastrz. 31, w którym pochodne o wzorze I stanowią związki o wzorze III zdefiniowane w zastrz. 2.

33. Zastosowanie według zastrz. 32, w którym pochodne stanowią związki zdefiniowane w zastrz. 3.

34. Zastosowanie według zastrz. 33, w którym pochodne stanowią związki zdefiniowane w zastrz. 4.

35. Zastosowanie według zastrz. 34, w którym pochodne stanowią związki zdefiniowane w zastrz. 5.

36. Zastosowanie według zastrz. 35, w którym pochodne stanowią związki zdefiniowane w zastrz. 6.

37. Zastosowanie według zastrz. 36, w którym pochodna stanowi związek zdefiniowany w zastrz. 7.

38. Zastosowanie według zastrz. 37, w którym pochodne stanowią związki zdefiniowane w zastrz. 8.

39. Zastosowanie według zastrz. 31, w którym pochodne o wzorze I stanowią związki o wzorze IV, zdefiniowane w zastrz. 9.

40. Zastosowanie według zastrz. 39, w którym pochodne stanowią związki zdefiniowane w zastrz. 10.

41. Zastosowanie według zastrz. 40, w którym pochodne stanowią związki zdefiniowane w zastrz. 11.

PL 209 130 B1

42. Zastosowanie według zastrz. 41, w którym pochodne stanowią związki zdefiniowane w zastrz. 12.

43. Zastosowanie według zastrz. 40, w którym pochodne stanowią związki zdefiniowane w zastrz. 13.

44. Zastosowanie według zastrz. 43, w którym pochodne stanowią związki zdefiniowane w zastrz. 14.

45. Zastosowanie według zastrz. 44, w którym pochodne stanowią związki zdefiniowane w zastrz. 15.

46. Zastosowanie według zastrz. 30, w którym ta pochodna jest wybrana z grupy obejmującej związki zdefiniowane w zastrz. 19.

47. Zastosowanie według zastrz. 30, w którym pochodne o wzorze I stanowią związki o wzorze XIII w którym B oznacza pojedyncze lub podwójne wiązanie; a

R⁶ oznacza naftyl, benzofuranyl lub benzotienyl, które mogą zawierać jeden lub większą liczbę podstawników wybranych z grupy obejmującej atom chlorowca, trichlorowcometyl, grupę cyjanową, grupę nitrową, grupę aminową, hydroksyl, C1-6-alkil, OR, SR i SO2R.

48. Zastosowanie według zastrz. 47, w którym R⁶ oznacza benzotien-2-yl.

49. Zastosowanie według zastrz. 48, w którym Y oznacza ugrupowanie farmaceutycznie dopuszczalnej soli CO2H lub CO2R, CONR2, CONHCH2CH2OH, CON(CH2CH2OH)2 lub

50. Zastosowanie według zastrz. 49, w którym linia przerywana wskazuje na obecność wiązania, a B oznacza wi ązanie podwójne.

51. Zastosowanie według zastrz. 49, w którym linia przerywana wskazuje na obecność wiązania, a B oznacza wiązanie pojedyncze.

52. Zastosowanie według zastrz. 49, w którym linia przerywana wskazuje na nieobecność wiązania, a B oznacza wiązanie podwójne.