PL194746B1

PL194746B1 - Sposób czyszczenia i dezynfekcji przyrządów lekarskich

Info

Publication number: PL194746B1
Application number: PL98339515A
Authority: PL
Inventors: Karlheinz Disch; Klaus-Peter Bansemir
Original assignee: Henkel Ecolab Gmbh & Co Ohg
Priority date: 1997-09-25
Filing date: 1998-09-16
Publication date: 2007-06-29
Also published as: PL339515A1; EP1017277B1; DE19741910A1; EP1017277A1; DE59803932D1; WO1999015012A1

Abstract

1. Sposób czyszczenia i dezynfekcji przyrzadów i narzedzi lekarskich, w którym w pierwszym eta- pie doprowadza sie do kontaktu przyrzadów i narzedzi lekarskich z wodnym roztworem czyszczacym i odkazajacym, zawierajacym co najmniej jeden aldehyd z grupy aldehydów obejmujacej mono- i dialdehydy zawierajace od 1 do 8 atomów wegla, przynajmniej jeden srodek powierzchniowo czynny oraz dodatkowe substancje pomocnicze, przy pH w zakresie od 7 do 14, przez przynajmniej 5 minut w temperaturze pokojowej lub wyzszej, w drugim etapie przyrzady i narzedzia lekarskie plucze sie woda, korzystnie zanurzajac w kapieli wodnej, a nastepnie suszy, korzystnie w powietrzu w tempera- turze pokojowej, w cieplarkach, lub przez przedmuchiwanie powietrza, znamienny tym, ze stosuje sie roztwór czyszczacy i odkazajacy zawierajacy dodatkowo alkanoloamine w ilosci od 0,01% do 1% wa- gowo, wybrana z grupy obejmujacej etanoloamine, dietanoloamine, trietanoloamine i ich mieszaniny. PL PL PL PL

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest sposób czyszczenia i dezynfekcji przyrządów i narzędzi lekarskich.

Znane są różne sposoby oczyszczania i dezynfekcji narzędzi lekarskich, w których proces czyszczenia i dezynfekcji prowadzi się osobno, albo w mniejszym lub większym stopniu łącznie. Poszczególne etapy można prowadzić ręcznie, albo za pomocą odpowiednich maszyn czyszczących i odkażających, przy czym przy oczyszczaniu maszynowym można stosować na ogół wyższe temperatury, w wyniku czego oczyszczanie i ewentualnie dezynfekcja zachodzi w takim procesie szybciej. W procesach oczyszczania ręcznego, które prowadzi się na ogół w temperaturze pokojowej, a tylko w wyjątkowych przypadkach w temperaturze podwyższonej, szczególne znaczenie przypisuje się składowi roztworu czyszczącego, względnie odkażającego, którym traktuje się przyrządy i narzędzia lekarskie.

O ile w czasie maszynowego procesu czyszczenia i dezynfekcji, znanego na przykład z niemieckiego opisu patentowego nr DE 38 16 734, doskonałe wyniki uzyskuje się stosując wodne roztwory niejonowego środka powierzchniowo czynnego, enzymu proteolitycznego, środka kompleksotwórczego i aldehydu, jako bakteriobójczej substancji czynnej, w temperaturach od 55° do 65°C, w krótkich okresach oddziaływania, to skuteczność kąpieli czyszczących w temperaturze pokojowej jest w wielu przypadkach niewystarczająca, zwłaszcza przy wyższym zanieczyszczeniu krwią albo wyschniętymi resztkami krwi i białek. Przyczynę tego upatruje się we wzajemnym oddziaływaniu pomiędzy aldehydami a substancjami białkowymi, prowadzącemu do koagulacji białek, co powoduje, że zabrudzenia białkami stają się bardzo trudne do usunięcia w temperaturze pokojowej. Jednakże, ponieważ często nie można zrezygnować z doskonałego dezynfekującego działania aldehydów, zaproponowano dodawanie do roztworów zawierające aldehydy, stosowane do ręcznej dezynfekcji przyrządów, tak zwane środki wspomagające czyszczenie. Te środki wspomagające czyszczenie zawierają alkalia, a zwłaszcza węglan metalu alkalicznego albo wodorotlenek metalu alkalicznego i nadają zawierającemu aldehydy roztworowi czyszczącemu i odkażającemu lepszą skuteczność czyszczenia i silniejsze działanie dezynfekujące względem określonych drobnoustrojów. Do wytwarzania tego rodzaju środków czyszczących i odkażających w zgłoszeniu patentowym nr WO 91/16083 proponuje się stężone roztwory aldehydów i środków wzmacniających czyszczenie. Niedogodnością jest jednak to, że przez dodatek tego rodzaju środków wzmacniających czyszczenie okres czasu użytkowania roztworu czyszczącego i odkażającego wyraźnie skraca się, ponieważ aldehydy są z reguły nietrwałe w roztworze alkalicznym i stąd działanie odkażające odpowiednio jest słabsze. Inna alternatywa polega na pracy z oddzielnymi roztworami, przy czym przyrządy najpierw oczyszcza się, a następnie odkaża drugim roztworem, który zawiera aldehyd. Nie licząc kosztów poniesionych na wykonanie takiej pracy, wspomniany sposób postępowania jest z punktu widzenia higieny pracy mało praktyczny z powodu niebezpieczeństwa infekcji w pierwszym etapie.

W związku z powyższym, celem niniejszego wynalazku było opracowanie ulepszonego sposobu ręcznego oczyszczania i dezynfekcji narzędzi lekarskich z zastosowaniem wodnego roztworu aldehydu.

Przedmiotem niniejszego wynalazku jest sposób czyszczenia i dezynfekcji przyrządów i narzędzi lekarskich, w którym w pierwszym etapie doprowadza się do kontaktu przyrządów i narzędzi lekarskich z wodnym roztworem czyszczącym i odkażającym, zawierającym co najmniej jeden aldehyd z grupy aldehydów obejmującej mono- i dialdehydy zawierające od 1 do 8 atomów węgla, przynajmniej jeden środek powierzchniowo czynny oraz dodatkowe substancje pomocnicze, przy pH w zakresie od 7 do 14, przez przynajmniej 5 minut w temperaturze pokojowej lub wyższej, w drugim etapie przyrządy i narzędzia lekarskie płucze się wodą, korzystnie zanurzając w kąpieli wodnej, a następnie suszy, korzystnie w powietrzu w temperaturze pokojowej, w cieplarkach, lub przez przedmuchiwanie powietrza. Istota sposobu polega na tym, że stosuje się roztwór czyszczący i odkażający zawierający dodatkowo alkanoloaminę w ilości od 0,01% do 1% wagowo, wybraną z grupy obejmującej etanoloaminę, dietanoloaminę, trietanoloaminę i ich mieszaniny. Korzystnie stosuje się roztwór czyszczący i odkażający zawierający dietanoloaminę. W innym korzystnym rozwiązaniu według wynalazku stosuje się roztwór czyszczący i odkażający zawierający dodatkowo przynajmniej jeden środek kompleksotwórczy, wybrany z grupy obejmującej kwas nitrylotrioctowy, kwas fosfonobutano-trikarboksylowy i ich rozpuszczalne sole.

Przyrządy i narzędzia lekarskie korzystnie traktuje się roztworem czyszczącym i odkażającym przez 15 do 60 minut w temperaturze pokojowej.

PL 194 746 B1

Korzystnie stosuje się roztwór czyszczący i odkażający o pH od 7 do 10, korzystniej 8 do 9,5.

W korzystnym rozwiązaniu stosuje się roztwór czyszczący i odkażający o następujących stężeniach substancji czynnych:

0,05 do 0,8% wagowo aldehydu,

0,05 do 0,5% wagowo środka powierzchniowo czynnego,

0,05 do 0,3% wagowo alkanoloaminy,

0,02 do 0,3% wagowo środka kompleksotwórczego.

Korzystnie roztwór czyszczący i odkażający wytwarza się z dwóch koncentratów substancji czynnych przez rozcieńczanie wodą do pożądanego stężenia, przy czym jeden z koncentratów zawiera aldehydowe substancje czynne i ma korzystnie odczyn słabo kwaśny, natomiast drugi z koncentratów zawiera alkanoloaminę, a środek powierzchniowo czynny może być obecny w obu koncentratach.

W korzystnym rozwiązaniu wynalazku stosuje się koncentrat zawierający aldehydową substancję czynną o składzie:

0,5 do 40% wagowo, korzystnie 10 do 20% wagowo aldehydu,

0,5 do 20% wagowo, korzystnie 1 do 10% wagowo środka powierzchniowo czynnego,

0,1 do 10% wagowo, korzystnie 0,5 do 5% wagowo środka kompleksotwórczego, i zawierającą do 100% wagowo wody oraz substancji pomocniczych i dodatkowych, korzystnie wybranych z grupy obejmującej środki kompleksotwórcze, barwniki, środki zapachowe, inhibitory korozji, a koncentrat zawierający alkanoloaminę o składzie:

do 20% wagowo, korzystnie 5 do 15% wagowo alkanoloaminy, do 20% wagowo, korzystnie 5 do 15% wagowo środka powierzchniowo czynnego, do 20% wagowo, korzystnie 5 do 15% wagowo środka kompleksotwórczego, i zawierający do 100% wagowo wody oraz substancji pomocniczych i dodatkowych, korzystnie wybranych z grupy obejmującej środki kompleksotwórcze, barwniki, środki zapachowe, inhibitory korozji.

W środku czyszczącym i odkażającym według wynalazku korzystnie stosuje się wyłącznie aldehydowe substancje czynne z grupy obejmującej mono- i dialdehydy zawierające od 1 do 6 atomów węgla, a wybrane z grupy obejmującej formaldehyd, glioksal, aldehyd bursztynowy, aldehyd glutarowy i ich mieszaniny.

W korzystnym sposobie według wynalazku w roztworze czyszczącym i odkażającym stosuje się wyłącznie środki powierzchniowo czynne typu niejonowych środków powierzchniowo czynnych, anionowych środków powierzchniowo czynnych i amfoterycznych środków powierzchniowo czynnych, korzystnie stosuje się wyłącznie niejonowe środki powierzchniowo czynne.

W roztworze odkażającym aldehydy występują korzystnie w wolnej postaci, przy czym mogą jednak występować w częściowo albo całkowicie hydrolizującej, związanej postaci, a zwłaszcza w postaci acetali. Stężenie aldehydu, w przeliczeniu na wolny aldehyd, powinno wynosić ogółem w roztworach czyszczących i odkażających, które stosuje się w sposobie, korzystnie od około 0,01 do około 3% wagowo, a zwłaszcza od około 0,05 do około 0,8% wagowo.

Roztwory czyszczące i odkażające stosowane w sposobie według wynalazku nie zawierają z reguły dalszych substancji działających bakteriobójczo. W szczególnych przypadkach może być jednak konieczne usunięcie drobnoustrojów stwarzających szczególne problemy i zastosowanie dodatkowo oprócz aldehydów dodatkowych bakteriobójczych substancji czynnych, na przykład czwartorzędowych związków amoniowych, alifatycznych i ewentualnie aromatycznych alkoholi, pochodnych guanidyny i ewentualnie fenoli. Niższe, monowodorotlenowe alkohole stosuje się w roztworach jednak co najwyżej w mniejszym, nieczynnym bakteriobójczo stężeniu, korzystnie mniej niż 2% wagowo, korzystniej mniej niż 1% wagowo.

Jako drugą istotną substancję czynną roztwory czyszczące i odkażające stosowane w sposobie według wynalazku zawierają środek powierzchniowo czynny, którego zadaniem jest przede wszystkim zwilżenie przyrządów i oderwanie przywartych zanieczyszczeń. Odpowiednie są wszystkie użyteczne w tego rodzaju procesach czyszczenia środki powierzchniowo czynne z klas środków powierzchniowo czynnych niejonowych, anionowych i amfoterycznych, przy czym przy wyborze należy pamiętać, aby pomiędzy odkażającymi substancjami czynnymi albo pomiędzy kilkoma środkami powierzchniowo czynnymi różnego rodzaju nie nastąpiły żadne oddziaływania niekorzystnie wpływające na ich działanie. Na ogół korzystne są słabo pieniące środki powierzchniowo czynne. Kolejną zaletą niejonowych środków powierzchniowo czynnych jest ich wysoka skuteczność czyszczenia tłustych zanieczyszczeń. Oczywiście stosować można także mieszaniny kilku środków powierzchniowo czynnych. Stężenie środka powierzchniowo czynnego w roztworach czyszczących i odkażających, które stosuje się

PL 194 746 B1 w sposobie, powinno wynosić ogółem korzystnie od około 0,01 do około 2% wagowo, a zwłaszcza od około 0,05 do 0,5% wagowo.

Jako niejonowe środki powierzchniowo czynne odpowiednie są przede wszystkim produkty przyłączenia od 3 do 30 moli tlenku etylenu (EO) do pierwszorzędowych C10-C20-alkoholi, takich jak na przykład alkohole tłuszczowe pochodzenia kokosowego albo łojowego, do alkoholi okso albo do drugorzędowych alkoholi o tej samej długości łańcucha. Przy tym obok rozpuszczalnych w wodzie, niejonowych środków powierzchniowo czynnych interesujące są także niecałkowicie rozpuszczalne w wodzie, niższe etoksylowane etery poliglikolowe alkoholi tłuszczowych, zawierające od 3 do 7 grup etylenoglikolowoeterowych w cząsteczce, zwłaszcza wtedy, gdy stosuje się je razem z rozpuszczalnymi w wodzie, niejonowymi albo anionowymi środkami powierzchniowo czynnymi. Odpowiednie są również odpowiednie produkty etoksylowania innych związków długołańcuchowych, na przykład kwasów tłuszczowych i amidów kwasów tłuszczowych zawierających od 12 do 18 atomów węgla, oraz alkilofenole zawierające od 8 do 16 atomów węgla w części alkilowej. We wszystkich tych produktach zamiast części tlenku etylenu może być przyłączony także tlenek propylenu (PO). Dalszymi odpowiednimi niejonowymi środkami powierzchniowo czynnymi są także rozpuszczalne w wodzie, zawierające od 20 do 250 grup etyleno-glikoloeterowych i od 10 do 100 grup propyleno-glikoloeterowych, produkty przyłączenia tlenku etylenu do poliglikolu propylenowego, alkilenodiaminopoliglikolu propylenowego i do alkilopoliglikolu propylenowego zawierającego od 1 do 10 atomów węgla w łańcuchu alkilowym, w których łańcuch poliglikolopropylenowy działa jako reszta hydrofobowa. W odpowiednich produktach alkoksylowania, stosowanych jako niejonowe środki powierzchniowo czynne, wolne grupy hydroksylowe mogą być eteryfikowane także krótkołańcuchowymi alkoholami zawierającymi od 1 do 4 atomów węgla.

Jako niejonowe środki powierzchniowo czynne nadają się również jedno- i dietanoloamidy kwasów tłuszczowych oraz długołańcuchowe aminotlenki albo sulfotlenki, na przykład takie związki jak N-alkilo-N,N-dimetylo-aminotlenek pochodzenia kokosowego, N-alkilo-N,N-di-hydroksyetyloaminotlenek pochodzenia łojowego, a także rozpuszczalne w wodzie alkiloglikozydy, w których hydrofobowa reszta C8-C20-alkilowa jest połączona wiązaniem glikozydowym z przeważnie oligomeryczną, hydrofilową resztą glikozydową, na przykład C^-C^-alkohol tłuszczowy + 1,6 glukozy. W środkach stosowanych według wynalazku jako niejonowe środki powierzchniowo czynne stosuje się korzystnie alkoksylany alkoholi tłuszczowych albo alkoholi okso z 5 do 15 molami EO i ewentualnie dodatkowo od 1 do 3 molami PO oraz alkoksylany tego typu zeteryfikowane na końcowej grupie hydroksylowej za pomocą C1-C4-alkoholi.

W przypadku syntetycznych anionowych środków powierzchniowo czynnych, które mogą być zawarte w roztworze czyszczącym i odkażającym, chodzi przede wszystkim o środki typu sulfonianów i siarczanów. Jako środki powierzchniowo czynne typu sulfonianów bierze się pod uwagę alkilobenzenosulfoniany z resztą Cg-C^-alkilową oraz olefinosulfoniany, to jest mieszaniny alkeno- i hydroksyalkanosulfonianów oraz disulfonianów, które otrzymuje się na przykład z C^-C^-monoolefin z końcowym albo środkowym wiązaniem podwójnym drogą sulfonowania za pomocą gazowego trójtlenku siarki, a na koniec alkalicznej albo kwaśnej hydrolizy produktów sulfonowania. Nadają się także alkanosulfoniany, które otrzymuje się z C^-C^-alkanów drogą sulfochlorowania albo sulfoutleniania, a następnie hydrolizy względnie neutralizacji albo drogą addycji wodorosiarczynu do olefin, jak również estry α-sulfonowanych metylowych albo etylowych estrów uwodornionych kwasów tłuszczowych pochodzenia kokosowego albo z ziaren palmowych.

Odpowiednimi środkami powierzchniowo czynnymi typu siarczanów są monoestry kwasu siarkowego z długołańcuchowymi pierwszorzędowymi alkoholami pochodzenia naturalnego albo syntetycznego, na przykład takich alkoholi tłuszczowych jak alkohole tłuszczowe pochodzenia kokosowego, alkohol oleilowy, alkohol laurylowy, alkohol mirystylowy, alkohol palmitylowy albo alkohol stearylowy, albo z C10-C20-alkoholami okso albo drugorzędowymi alkoholami o tej samej długości łańcucha. Odpowiednie są także jednoestry kwasu siarkowego alifatycznych długołańcuchowych pierwszorzędowych alkoholi etoksylowanych za pomocą 1 do 8 moli tlenku etylenu (EO) względnie etoksylowanych alkoholi drugorzędowych. Przydatne są ponadto siarczanowane alkanoloamidy kwasów tłuszczowych, siarczanowane monoglicerydy kwasów tłuszczowych, długołańcuchowe estry kwasu sulfobursztynowego oraz sole długołańcuchowych eterokwasów karboksylowych, które otrzymuje się na przykład drogą przemiany długołańcuchowych alkoholi etoksylowanych w reakcji 1 do 10 moli EO z kwasem chlorooctowym. Anionowe środki powierzchniowo czynne stosuje się korzystnie w postaci soli z metalami alkalicznymi, a zwłaszcza soli sodowych, przy czym można stosować także sole alkanoloamin

PL 194 746 B1 zawierających od 2 do 6 atomów węgla. W ramach niniejszego wynalazku szczególnie korzystnymi anionowymi środkami powierzchniowo czynnymi są alkilobenzenosulfoniany, alkanosulfoniany, olefinosulfoniany i siarczany alkoholi tłuszczowych.

Zamiast syntetycznych, anionowych i ewentualnie niejonowych środków powierzchniowo czynnych albo razem z nimi mogą być stosowane w większej ilości także amfoteryczne (obojnacze) środki powierzchniowo czynne, a zwłaszcza mydła. Amfoteryczne środki powierzchniowo czynne obejmują związki długołańcuchowe, w których część hydrofilowa składa się z kationowe naładowanego centrum (zwykle trzeciorzędowej grupy aminowej albo czwartorzędowej grupy amoniowej) i anionowo naładowanego centrum (zwykle grupy karboksylanowej albo sulfonianowej). Przykładem tego rodzaju środków powierzchniowo czynnych jest N-alkilo-N,N-dimetyloaminooctan pochodzenia kokosowego i N-dodecylo-N,N-dimetylo-3-aminopropanosulfonian. W przypadku mydeł chodzi o sole z metalami alkalicznymi albo sole amoniowe kwasów tłuszczowych zawierających od 12 do 18 atomów węgla w łańcuchu. Przykładem jest sól sodowa C1₀-C18-kwasu tłuszczowego pochodzenia kokosowego, sól C₁6-C₁8-alkilohydroksyetyloamoniowa pochodzenia łojowego i sól potasowa kwasu mirystynowego.

Jako trzeci istotny składnik roztwór czyszczący i odkażający stosowany w sposobie według wynalazku zawiera co najmniej jedną aminę z grupy obejmującej etanoloaminę, dietanoloaminę i trietanoloaminę. Dodatek tych amin do roztworu czyszczącego i odkażającego powoduje znaczne polepszenie odrywania zanieczyszczeń organicznych od narzędzi, przy czym w wielu przypadkach powinno obserwować się jeszcze lepsze oczyszczenie niż przy dodaniu nieorganicznych alkaliów jako środków wspomagających oczyszczanie. Jednocześnie obserwuje się polepszenie działania odkażającego w przypadku zarodników i opornych wirusów. Z drugiej strony dodatek tych amin nie ma niekorzystnego wpływu na czas przechowywania aldehydowych roztworów czyszczących i odkażających. Ilość tych amin w roztworze czyszczącym i odkażającym wynosi korzystnie od około 0,01 do około 1% wagowo, a zwłaszcza od około 0,05 do około 0,3% wagowo. W każdym przypadku roztwór powinien zawierać tyle tych amin, aby wartość pH roztworu zawierała się w obszarze słabo alkalicznym, korzystnie od około 7 do około 10, a zwłaszcza od około 8 do około 9,5.

Obok tych składników roztwór czyszczący i odkażający w sposobie według wynalazku może zawierać substancje pomocnicze i dodatkowe, jeżeli jest to wskazane w celu uzyskania określonych właściwości. Do tych substancji pomocniczych i dodatkowych należą przede wszystkim środki kompleksotwórcze w przypadku obecności składników powodujących twardość wody, barwniki, środki zapachowe, inhibitory korozji (na przykład benzotriazol) oraz konfekcjonujące środki pomocnicze, gdy roztwór wytwarza się ze wstępnie przygotowanych koncentratów drogą rozcieńczania. Ilość substancji pomocniczych i dodatkowych może w szczególnych przypadkach być bardzo różna i zależy od tego, jakie działanie ma być uzyskane. Środek czyszczący i odkażający zawiera korzystnie od 0 do 3% wagowo, a zwłaszcza od 0,1 do 2% wagowo substancji pomocniczych i dodatkowych.

Środki kompleksotwórcze wybiera się korzystnie z grupy obejmującej kwasy wielokarboksylowe, kwasy hydroksy-wielokarboksylowe, kwasy fosfonokarboksylowe, kwasy polifosfonowe, kwasy aminopolifosfonowe i kwasy amino-wielokarboksylowe oraz ich rozpuszczalne w wodzie sole, a zwłaszcza sole z metalami alkalicznymi. Przykładem tego rodzaju środków kompleksotwórczych jest kwas nitrylooctowy, kwas etylenodiaminotetraoctowy, kwas etyleno-diaminotetrametylenofosfonowy, kwas hydroksyetano-1,1-difosfonowy, kwas fosfonobutanotrikarboksylowy, kwas winowy, kwas cytrynowy i kwas glukonowy oraz ich sole sodowe. Szczególnie korzystny jest w ramach sposobu według wynalazku kwas nitrylooctowy, kwas fosfonobutanotrikarboksylowy i ich sole. Ilość środków kompleksotwórczych, w przeliczeniu na wolny kwas, wynosi w stosowanych środkach czyszczących i odkażających według wynalazku korzystnie nie więcej niż 0,5% wagowo, a zwłaszcza od około 0,02 do około 0,3% wagowo.

Ponieważ trwałość przechowywania roztworów czyszczących i odkażających, stosowanych w sposobie według wynalazku, jest ograniczona, to przygotowuje się je na ogół bezpośrednio przed użyciem przez rozpuszczenie odpowiednich składników w wodzie. Przy tym zazwyczaj nie wychodzi się jednak od poszczególnych składników, lecz z przygotowanych wstępnie koncentratów, które zawierają składniki w wysokim stężeniu, w odpowiedniej do przechowywania postaci. Te koncentraty mogą dodatkowo zawierać konfekcjonujące środki pomocnicze, które zwiększają trwałość roztworów w trakcie przechowywania. Przykładami konfekcjonujących środków pomocniczych są środki zwiększające rozpuszczalność i środki konserwujące.

Korzystnie roztwór czyszczący i odkażający wytwarza się korzystnie z dwóch koncentratów, z których jeden ma odczyn słabo kwaśny i zawiera aldehydowe substancje czynne, natomiast drugi ma odczyn zasadowy i zawiera środki powierzchniowo czynne oraz etanoloaminę. Koncentrat zawie6

PL 194 746 B1 rający aldehydy może zawierać poza tym środki kompleksotwórcze w kwaśnej postaci, środki powierzchniowo czynne, inhibitory korozji i alkohole jako środki zwiększające rozpuszczalność, przy czym alkohole wielowodorotlenowe stosuje się także do znoszenia zapachu aldehydów. W koncentracie o odczynie alkalicznym środki kompleksotwórcze mogą być ponadto obecne w postaci soli i środka zwiększającego rozpuszczalność.

Do wytwarzania roztworu czyszczącego i odkażającego w sposobie według wynalazku można stosować wodę miejską, jeżeli ma ona dostateczną czystość. Także w procesie płukania, którym kończy się czyszczenie i dezynfekcję przyrządów i który prowadzi się po usunięciu roztworu czyszczącego i odkażającego, można stosować wodę o tej samej jakości. Korzystnie jednak płukanie prowadzi się wodą sterylizowaną, przynajmniej w ostatnim z kilku procesów płukania.

Czas działania roztworu czyszczącego i odkażającego zależy przede wszystkim od jego skuteczności w zwalczaniu drobnoustrojów. Wynosi on korzystnie od około 15 do około 60 minut w temperaturze pokojowej. Przy wyższych temperaturach, na przykład do około 40°C i ewentualnie jednoczesnym stosowaniu ultradźwięków, może być on krótszy, a w przypadku uciążliwych drobnoustrojów - dłuższy.

W ostatnim etapie sposobu przyrządy i narzędzia lekarskie suszy się w odpowiedni sposób. W najprostszym przypadku może to mieć miejsce przez pozostawienie przyrządów na powietrzu, przy czym jednak z reguły suszenie prowadzi się przez umieszczenie w cieplarkach albo przez przedmuchiwanie powietrzem, które może ewentualnie być ogrzane. Suszenie można ewentualnie prowadzić także łącznie z następującym bezpośrednio po czyszczeniu, końcowym procesem sterylizacji.

W nowym sposobie według wynalazku szybko i pewnie usuwa się z narzędzi zabrudzenia krwią i białkami, a jednocześnie osiąga dużą skuteczność działania odkażającego, usuwającego trudno zwalczane wirusy. Stosowane w sposobie według wynalazku roztwory czyszczące i odkażające mają doskonałą trwałość, dzięki czemu raz przygotowane roztwory można stosować w ciągu kilku dni bez pogorszenia działania.

Przykłady

W realizacji sposobu według wynalazku roztwory czyszczące i odkażające przygotowano przez rozcieńczanie wodą po jednym z koncentratów odkażających i po jednym z koncentratów czyszczących (aktywator). Zastosowane wodne koncentraty odkażające D1 i D2 miały następujący skład:

D1:

8,0% wagowo aldehydu glutarowego,

4,0% wagowo chlorku dimetylo (C12/14)alkilobenzyloamoniowego,

5,0% wagowo C12/14-alkoholu tłuszczowego + 7 EO,

25,0% wagowo rozpuszczalnika alkoholowego jako środka zwiększającego rozpuszczalność,

1,0% wagowo nitrylotrioctanu sodu,

I, 0% wagowo barwnika, środka zapachowego, inhibitora korozji,

57,0% wagowo wody.

D2:

II, 1% wagowo formaldehydu,

10,0% wagowo glioksalu,

5,8% wagowo aldehydu glutarowego,

5,0% wagowo C1₀/14-alkoholu tłuszczowego + 1,2 PO + 6,4 EO,

6,0% wagowo etanolu,

0,5% wagowo kwasu fosfonobutanotrikarboksylowego,

0,4% wagowo barwnika, środka zapachowego, inhibitora korozji,

60,3% wagowo wody.

Wodne koncentraty czyszczące R1 i R2 miały skład następujący:

R1:

8,0% wagowo C1₀/14-alkoholu tłuszczowego + 1,2 PO + 6,4 EO,

3,2% wagowo nitrylotrioctanu sodu,

8,0% wagowo propanodiolu-1,2,

8,0% wagowo monoetanoloaminy,

0,2% wagowo środka zapachowego i barwnika,

72,6% wagowo wody,

R2:

8,0% wagowo C1₀/14-alkoholu tłuszczowego + 1,2 PO + 6,4 EO,

PL 194 746 B1

3,2% wagowo nitrylotrioctanu sodu,

8,3% wagowo propanodiolu-1,2,

8,0% wagowo dietanoloaminy,

0,2% wagowo środka zapachowego i barwnika,

72,6% wagowo wody.

Dla porównania stosowano zwykły koncentrat aktywatora, który miał następujący skład:

1,1% wagowo wodorotlenku sodu,

8,1% wagowo wodorowęglanu sodu,

90,8% wagowo wody.

1. Badanie działania czyszczącego

Do badania działania czyszczącego w sposobie według wynalazku brudzono płytki ze stali szlachetnej w standardowy sposób krwią, po czym na 1 godzinę zanurzano je w roztworze czyszczącym i odkażającym, a następnie wyjmowano je z roztworu i spłukiwano przez krótkie obracanie w kąpieli wodnej. Po suszeniu na powietrzu określano pół-ilościowo drogą wizualnego porównania z wzorcem ilość krwi, która była jeszcze obecna na płytkach po tym oczyszczaniu. Oceny dokonywano w skali od 1 do 5, w której ocenę 1 nadawano wtedy, gdy nie były już widoczne żadne pozostałości, natomiast ocena 5 oznaczała wynik czyszczenia, uzyskiwany za pomocą samej wody. W następującej tabeli przedstawiono wyniki czyszczenia według opisanego sposobu przy zastosowaniu roztworów czyszczących i odkażających o różnych składach.

Tabel a 1: Działanie czyszczące

Nr próby	Skład roztworu	Wynik czyszczenia
1a	2% wagowo D1	4
1b	2% wagowo D1 + 2% wagowo R1	1
1c	2% wagowo D1 + 2% wagowo R2	2
1d	2% wagowo D1 + 2% wagowo A	3

2. Próby odkażania

Działanie odkażające w sposobie według wynalazku ustalono według „Richtiinien fur die Prufung und Bewertung chemischer Desinfektionsverfahren” der Deutschen Gesellschaft fur Hygiene und Microbiologie (DGHM) w tak zwanej jakościowej próbie zawiesinowej. W tej próbie starannie miesza się 10 ml badanego roztworu czyszczącego i odkażającego z 0,1 ml standardowych zawiesin drobnoustrojów. Po 5, 30 i 60 minutach pobiera się próbki, w danym przypadku 1 ml, i po dodaniu płynu dezaktywacyjnego, i dalszym rozcieńczeniu rozprowadza na płytkach agarowych. W celu kontroli prowadzi się podobną próbę z wodą zamiast roztworu odkażającego. Po inkubacji w temperaturze 37°C liczy się kolonie utworzone na płytkach agarowych. Działanie odkażające przedstawia się w postaci współczynnika, o który zmniejsza się liczba utworzonych kolonii w podanym czasie, w porównaniu z samą wodą. Szczegóły dotyczące przeprowadzonych prób opublikowano w Zentralblatt fur Bakteriologie, Mikrobiologie und Hygiene l. Abt. Oryginale B., tom 172, strona 535 ff, 538 (1980/91). Ilości stosowanych kolonii podano w jednostce liczby kolonii (JLK = niem. KBE).

W następujących tabelach podano wyniki w postaci logarytmicznej jako współczynniki zmniejszenia liczby kolonii. Wartości liczbowe przedstawione jako „kontrola” odnoszą się do liczby żywych drobnoustrojów przy stosowaniu wody zamiast roztworu odkażającego.

2.1 Badanie działania odkażającego roztworu i odkażającego bezpośrednio po przygotowaniu i po przechowywaniu

Roztwory czyszczące i odkażające przygotowywano stosując koncentrat D1 oraz koncentrat czyszczący R2 i alkaliczny koncentrat aktywatora A (dla porównania) i badano według opisanej powyżej ilościowej próby zawiesinowej pod kątem ich działania odkażającego w obecności trzech rodzajów drobnoustrojów. W tabeli 2 przedstawiono wyniki uzyskane dla świeżo przygotowanych roztworów przygotowanych stosując 0,5% koncentratu odkażającego. W tabeli 3 przedstawiono wyniki uzyskane dla tych samych roztworów po przechowywaniu w temperaturze pokojowej przez 24 godziny. W tabelach 4, 5 i 6 przedstawiono wyniki uzyskane dla roztworów czyszczących i odkażających, które zawierają 2% wagowo koncentratu odkażającego D1 lub 1,5% wagowo koncentratu odkażającego D2 i wytwa8

PL 194 746 B1 rżanych z dodatkiem albo bez dodatku koncentratu czyszczącego R2. W tabeli 4 przedstawiono wartości odkażania uzyskane dla roztworów, które po przygotowaniu przechowano uprzednio przez jeden dzień. Tabele 5 i 6 zawierają wyniki uzyskane w przypadku roztworów czyszczących i odkażających przechowywanych w ciągu 7 lub 14 dni.

Tabel a 2: Działanie odkażające roztworów świeżych

Roztwór czyszczący i odkażający	Współczynniki zmniejszenia liczby kolonii po czasach działania
Koncentraty wyjściowe	Stosowane stężenie	5 min	30 min	60 min
Staphylococcus aureus
D1	0,5%	>5,71	>5,86	>5,74
D1 + A	0,5% + 1%	>5,71	>5,86	>5,74
D1 + R2	0,5% + 1%	>5,71	>5,86	>5,74
Kontrola		6,71	6,86	6,74
Pseudomonas aeruginosa
D1	0,5%	3,77	>5,71	>5,70
D1 + A	0,5% + 1%	n.a.	3,53	>5,70
D1 + R2	0,5% + 1%	3,76	>5,71	>5,70
Kontrola		6,30	6,71	6,70
Candida albicans
D1	0,5%	3,73	>4,05	>4,21
D1 + A	0,5% + 1%	n.a.	3,40	>4,21
D1 + R2	0,5% + 1%	3,69	>4,05	>4,21
Kontrola		4,96	5,05	5,21

PL 194 746 B1

T ab e l a 3: Działanie odkażające roztworów po przechowywaniu przez 24 godziny

Roztwór czyszczący i odkażający	Współczynniki zmniejszenia liczby kolonii po czasach działania
Koncentraty wyjściowe	Stosowane stężenie	5 min	30 min	60 min
Staphylococcus aureus
D1	0,5%	2,25	>5,87	> 6,04
D1 + A	0,5% + 1%	5,44	>5,87	>6,04
D1 + R2	0,5% + 1%	>5,89	>5,87	>6,04
Kontrola		6,89	6,87	7,04
Pseudomonas aeruginosa
D1	0,5%	2,75	>5,80	>5,79
D1 + A	0,5% + 1%	n.a.	n.a.	3,06
D1 + R2	0,5% + 1%	n.a	>5,80	>5,79
Kontrola		6,74	6,80	6,79
Candida albicans
D1	0,5%	2,79	>4,22	>4,26
D1 + A	0,5% + 1%	0,44	3,69	>4,26
D1 + R2	0,5% + 1%	1,08	>4,22	>4,26
Kontrola		5,25	5,22	5,26

T ab e l a 4: Działanie odkażające roztworów po przechowywaniu przez 24 godziny

Roztwór czyszczący i odkażający	Współczynniki zmniejszenia liczby kolonii po czasach działania
Koncentraty wyjściowe	Stosowane stężenie	5 min	30 min	60 min
Staphylococcus aureus
D1	2%	>5,70	>5,49	>5,56
D1 + R2	2% + 1%	>5,70	>5,49	>5,56
D2	1,5%	>5,70	>5,49	>5,56
D2 + R2	1,5% + 1%	>5,70	>5,49	>5,56
Kontrola		6,70	6,49	6,56
Pseudomonas aeruginosa
D1	2%	>5,75	>5,76	>5,83
D1 + R2	2% + 1%	>5,75	>5,76	>5,83
D2	1,5%	>5,75	>5,76	>5,83
D2 + R2	1,5 + 1%	>5,75	>5,76	>5,83
Kontrola		6,75	6,76	6,83

Ilości wyjściowe drobnoustrojów: Staphylococcus aureus: 4,2 x 10⁹ JLK/ml Pseudomonas aeruginosa: 9,3 x 109 JLK/ml

PL 194 746 B1

T ab e l a 5: Działanie odkażające roztworów po przechowywaniu przez 7 dni

Roztwór czyszczący i odkażający	Współczynniki zmniejszenia liczby kolonii po czasach działania
Koncentraty wyjściowe	Stosowane stężenie	5 min	30 min	60 min
Staphylococcus aureus
D1	2%	>5,58	>5,39	>5,33
D1 + R2	2% + 1%	>5,58	>5,39	>5,33
D2	1,5%	>5,58	>5,39	>5,33
D2 + R2	1,5% + 1%	>5,58	>5,39	>5,33
Kontrola		6,58	6,39	6,33
Pseudomonas aeruginosa
D1	2%	>6,03	>5,78	>5,84
D1 + R2	2% + 1%	>6,03	>5,78	>5,84
D2	1,5%	>6,03	>5,78	>5,84
D2 + R2	1,5 + 1%	>6,03	>5,78	>5,84
Kontrola		6,03	6,78	6,84

Ilości wyjściowe drobnoustrojów: Staphylococcus aureus: 3,3 x 10⁹ JLK/ml Pseudomonas aeruginosa: 6,8 x 109 JLK/ml

T ab e l a 6: Działanie odkażające roztworów po przechowywaniu przez 14 dni

Roztwór czyszczący i odkażający	Współczynniki zmniejszenia liczby kolonii po czasach działania
Koncentraty wyjściowe	Stosowane stężenie	5 min	30 min	60 min
Staphylococcus aureus
D1	2%	>5,70	>5,69	>5,62
D1 + R2	2% + 1%	>5,70	>5,69	>5,62
D2	1,5%	>5,70	>5,69	>5,62
D2 + R2	1,5% + 1%	>5,70	>5,69	>5,62
Kontrola		6,70	6,69	6,62
Pseudomonas aeruginosa
D1	2%	>5,84	>5,81	>5,82
D1 + R2	2% + 1%	>5,84	>5,81	>5,82
D2	1,5%	>5,84	>5,81	>5,82
D2 + R2	1,5 + 1%	>5,84	>5,81	>5,82
Kontrola		6,84	6,81	6,82

Ilości wyjściowe drobnoustrojów: Staphylococcus aureus: 5,8 x 109 JLK/ml Pseudomonas aeruginosa: 2,3 x 109 JLK/ml

PL 194 746 B1

Wyniki przedstawione w tabelach 2 i 3 wyraźnie wykazują, że po przechowywaniu skuteczność zwalczania drobnoustrojów Pseudomonas aeruginosa oraz Candida albicans przez roztwory stosowane zgodnie ze sposobem według wynalazku z dodatkiem koncentratu czyszczącego R2 jest znacznie wyższa niż przez roztwory przygotowane przy użyciu typowego aktywatora A. Na podstawie wyników przedstawionych w tabelach 4, 5 i 6 widoczne jest, że roztwory czyszczące i odkażające stosowane według wynalazku nawet po przechowywaniu przez ponad 14 dni mają prawie niezmienione działanie odkażające.

2.2 Działanie skierowane przeciwko Mycobacterium chelonae

W wyniku dodania do roztworu czyszczącego i odkażającego etanoloaminy, roztwór ten wykazuje dużo lepszą skuteczność szczególnie w usuwaniu trudno zwalczanych drobnoustrojów Mycobacterium chelonae i możliwe jest dzięki temu usuwa się te drobnoustroje w mierzalnych czasach.

Wyniki przytoczone w tabeli 7 uzyskano w ilościowej próbie zawiesinowej 8-dniowych kultur Mycobacterium chelonae przy wydłużonych czasach działania 30, 60, 120 i 240 minut w temperaturze 20°C. Stosowana zawiesina drobnoustrojów zawierała 5,8 x 10⁸ JLK/ml.

Tabel a 7: Działanie przeciwko M. chelonae

Roztwór czyszczący i odkażający	Współczynniki zmniejszenia liczby kolonii po czasach działania
Koncentraty wyjściowe	Stosowane stężenie	30 min	60 min	120 min	240 min
D2	4%	0,24	0,74	1,04	1,97
D2 + R2	4% + 1%	1,79	2,77	3,08	>4,67
D2 + R2	4% + 2%	1,57	2,69	2,92	>4,67
Kontrola		5,74	5,82	5,72	5,67

2.3 Działanie przeciwko wirusom Polio

Dzięki dodaniu do aldehydowego roztworu odkażającego etanoloaminy, stosowanej w sposobie według wynalazku, niespodziewanie uzyskano tak dużo większą skuteczność działania odkażającego względem wirusów Polio, że przy niższych stężeniach aldehydowej substancji czynnej, przy analogicznych czasach stosowania roztworu, uzyskano współczynniki zmniejszenia liczby kolonii powyżej 4. Badanie skuteczności wirusów odbywało się zgodnie z wytycznymi Bundesgesunheitsamt i Deutsche Yereinigung zur Bekampfung der Viruskrankheiten (Zbl. Hyg. 189, 554-562 (1990)). Zastosowana zawiesina wirusów (typ Polio 1, szczep Mahoney) miała miano 10 ID50/50 mikrolitr. W tabeli 8 przedstawiono w skali logarytmicznej współczynniki zmniejszenia ilości kolonii po 15, 30 i 60 minutach czasu stosowania.

Tabel a 8: Działanie przeciwko wirusom Polio

Roztwór czyszczący i odkażający	Współczynniki zmniejszenia liczby kolonii po czasach działania
Koncentraty wyjściowe	Stosowane stężenie	15 min	30 min	60 min
D1	2%	1,2	2,5	3,5
D1 + R2	2% + 1%	4	4,5	5
D1 + R2	2% + 1%	2,5	4	4,5
Kontrola		9,5	9,5	9,5

Claims

1. Sposóbczyszczenia i dezynfekcji przyrządów i narzędzi iekarskich,w którym w pierwszym etapie ZsozswaZca zię ós Csatattu ozynzydóbw i aasedZci InCazzCizh c wodnym zsctwszzm zcyzczcdzym i sZCazajdzym, cawiezajdzym zs aajmaiej jeóea aldehyd c grupy aldehydów sbejmujdzej msasi óialóehyóy cawiezajdze só 1 ós 8 atsmbw węgla, pzcyaajmaiej jeóea śzsóeC pswiezęzhaisws zcyaay szac ósóatCswe zubztaazje psmszaizce, pzcy pH w caCzezie só 7 ós 14, pzcec pzcyaajmaiej 5 miaut w tempezatuzce psCsjswej lub wyżzcej, w ózugim etapie pzcyzcdóy i aazcdócia leCazzCie płuzce zię wsód, Cszcyztaie caauzęajdz w Cdpieli wsóaej, a aaztdpaie zuzcy, Csrąyztaie w pswietzcu w tempezatuzce psCsjswej, w zieplazCazh, lub pzcec pzceómuzhiwaaie pswietzęa, znamienny tym, że ztszuje zię zsctwbz zcyzczcdzy i sóCażajdzy cawiezajdzy ósóatCsws alCaaslsamiaę w ilsśzi só 0,01% ós 1% wagsws, wybzaaą c gzupy sbejmujdzej etaaslsamiaę, óietaaslsamiaę, tzietaaslsamiaę i izh miezcaaiay.

2. SppsóbwseługzcsórZi k, zznmieenn tym, żż sóosójesię nostwśr pzcsócządz i psecażrądz cawiezajdzy óietaaslsamiaę.

3. SppsóbwseługzcsórZi z znmieenn tym, żż sóosójesię rzsyi^śr pzcsócządz ί psecażrądz cawiezajdzy ósóatCsws pzcyaajmaiej jeóea śzsóeC CsmpleCzstwbzzcy, wybzaay c gzupy sbejmujdzej Cwaz aitzylstzisztswy, Cwaz eszesasbutaas-tziCazbsCzylswy i izh zscpuzczcalae zsle.

4. Sppsźb wseług z^szrz. zznmieeny tym, zż przcrządó i narzeęóia I krzkCuje zię zsctwszem zcyzczcdzym i sóCażajdzym pzcec 15 ós 60 miaut w tempezatuzce psCsjswej.

5. Sppsóbwseługzcsórsi zznmieenn tym, żż sóosójesię nostwSr pzcsóczącz ś psecażrecz s pH só 7 ós 10, Cszęyztaie 8 ós 9,5.

6. Sppsóbwseług zcsórSi1 albb 3, albb5, zznmieenytym. żż sóosójesięrostwSrczcsóczącz i sóCażajdzy s ztężeaiazh zubztaazji zcyaayzh:

0,05 ós 0,8% wagsws alóehyóu,

0,05 ós 0,5% wagsws śzsóCa pswiezczhaisws zcyaaegs,

0,05 ós 0,3% wagsws alCaaslsamiay,

0,02 ós 0,3% wagsws śzsóCa CsmpleCzstwbzzcegs.

7. Sppsźb wweług zcsórz. pznmieeny tym, zż nzstwSr pzcsóczącz z osecaajech zwrwsrzę zię c ówbzh Csazeatzatbw zubztaazji zcyaayzh pzcec zsczieńzcaaie wsód ós psżdóaaegs ztężeaia, pity zcym jeóea c Csazeatzatbw cawieza alóehyóswe zubztaazje zcyaae i ma Cszcyztaie sózcya złabs Cwaśay, aatsmiazt ózugi c Csazeatzatbw cawieza alCaaslsamiaę, a śzsóeC pswiezczhaisws zcyaay msże być sbezay w sbu Csazeatzatazh.

8. Sppsóbwseług zcsz^z.7, zznmieenytym. żż sóosójesiękcnczkfrar zcwierzreczaldókyyówd zubztaazję zcyaad s zCłaócie:

0,5 ós 40% wagsws, Cszcyztaie 10 ós 20% wagsws alóehyóu,

0,5 ós 20% wagsws, Cszcyztaie 1 ós 10% wagsws śzsóCa pswierczhaisws zcyaaegs,

0,1 ós 10% wagsws, Cszcyztaie 0,5 ós 5% wagsws śzsóCa CsmpleCzstwbzzcegs, i cawiezajdzd ós 100% wagsws wsóy szac zubztaazji psmszaizcyzh i ósóatCswyzh, Cszcyztaie wybzaayzh c gzupy sbejmujdzej śzsóCi CsmpleCzstwbzzce, bazwaiCi, śzsóCi capazhswe, iahibitszy Cszscji, a Csazeatzat cawiezajdzy alCaaslsamiaę s zCłaócie:

1 ós 20% wagsws, Cszcyztaie 5 ós 15% wagsws alCaaslsamiay,

1 ós 20% wagsws, Cszcyztaie 5 ós 15% wagsws śzsóCa pswiezczhaisws zcyaaegs,

1 ós 20% wagsws, Cszcyztaie 5 ós 15% wagsws śzsóCa CsmpleCzstwbzzcegs, i cawiezajdzd ós 100% wagsws wsóy szac zubztaazji psmszaizcyzh i ósóatCswyzh Cszcyztaie wybzaayzh c gzupy sbejmujdzej śzsóCi CsmpleCzstwbzzce, bazwaiCi, śzsóCi capazhswe, iahibitszy Cszscji.

9. Ppszbb weóług caztzc. 1 albs 7, albs 8, znamienny tym, że w śzsóCu zcyzczcdzym i sóCażajdzym ztszuje zię wyłdzcaie alóehyóswe zubztaazje zcyaae c gzupy sbejmujdzej msas- i óialóehyóy cawiezajdze só 1 ós 6 atsmbw węgla, a wybzaae c gzupy sbejmujdzej eszmalóehyó, glisCzal, alóehyó buzzctyaswy, alóehyó glutazswy i izh miezcaaiay.

10. Sppsóbwseług z^ZrZc 1albb7, albb8, zznmieenytym. żż w rostwsrzcczęsócząchm i osó Cażajdzym ztszuje zię wyłdzcaie śzsóCi pswiezczhaisws zcyaae typu aiejsaswyzh śzsóCbw pswiezczhaisws zcyaayzh, aaisaswyzh śzsóCbw pswiezczhaisws zcyaayzh i amesterszcayzh śzsóCbw pswiezczhaisws zcyaayzh, Cszcyztaie ztszuje zię wyłdzcaie aiejsaswe śzsóCi pswiezczhaisws zcyaae.

Dkoartamkat Wyeawaihtw UP RP