PL186418B1 - Zawiasa drzwiowa lub okienna - Google Patents

Abstract

1. Zawiasa drzwiowa lub okienna z przylegaja- cym do skrzydla drzwi lub okna skrzydelkiem cze- sci skrzydlowej, zamocowanym przegubowo na swo- rzniu lozyska uchylnego za pomoca umieszczonych w odstepie wzgledem siebie zeber, wzajemnie rów- noleglych i prostopadlych do skrzydla, i przestaw- nym poprzecznie wzgledem niego na skrzydle- z umieszczona pomiedzy zebrami plyta zaciskowa, mocowana nieprzesuwnie na skrzydle 1 dociskajaca skrzydelko czesci skrzydlowej zawiasy do skrzydla oraz z dzialajacymi w kierunkach regulacji pomie- dzy skrzydelkiem czesci skrzydlowej i plyta zaci- skowa, srubowymi elementami regulacyjnymi, os- lonietymi kolpakiem, zamocowanym na skrzydel- ku czesci skrzydlowej, znamienna tym, ze zebra (12, 13) skrzydelka (11) czesci skrzydlowej sa po- laczone ze soba na stale na swych, odwrotnych wzgledem sworznia (15) lozyska uchylnego, kon- cach (12', 13') za pomoca zebra laczacego (21) zamykajacego w kierunkach (17, 18) regulacji, co najmniej czesciowo, przestrzen (22), w której umie- szczona jest plyta zaciskowa (16) PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest zawiasa drzwiowa lub okienna.

Zawiasa, przeznaczona do stosowania w drzwiach lub oknach, znana jest na przykład z niemieckiego opisu wzoru użytkowego nr DE-GM 296 22 639. Zawiera ona przylegające do skrzydła drzwi lub okna skrzydełko części skrzydłowej, zamocowane przegubowo na sworzniu łożyska uchylnego za pomocą umieszczonych w odstępie względem siebie żeber, wzajemnie równoległych i prostopadłych do skrzydła, i przestawne poprzecznie względem niego na skrzydle, umieszczoną pomiędzy żebrami płytę zaciskową mocowaną nieprzesuwnie na skrzydle i dociskającą skrzydełko części skrzydłowej zawiasy do skrzydła oraz działające w kierunkach regulacji pomiędzy skrzydełkiem części skrzydłowej i płytą zaciskową śrubowe elementy regulacyjne, osłonięte kołpakiem, zamocowanym na skrzydełku części skrzydłowej.

Skrzydełko części skrzydłowej znanej zawiasy ma na całej długości kształt litery U, zaś kołpak jest jednym końcem zamocowany na podstawie tego skrzydełka, zaciskając się wokół niego końcem w kształcie litery U. To zaciśnięcie nie jest jednak pewne, po pierwsze dlatego, ze kołpak ma na tym końcu przelotowy otwór na śrubowe elementy regulacyjne. Otwór ten jest przystosowany do przyłożenia dźwigni, za pomocą której kołpak można unieść ze skrzydełka części skrzydłowej. Drugi, położony od strony łożyska uchylnego, koniec kołpaka ma również kształt litery U i otacza sworzeń łożyska uchylnego. Montaż odbywa się w ten sposób, że najpierw ustawia się kołpak w pozycji odpowiadającej skrzydełku części skrzydłowej, a następnie wkłada sworzeń łożyska uchylnego. Kołpak jest jednak łatwy do usunięcia, jeżeli przykładowo wybije się sworzeń łożyska uchylnego. W tym przypadku skrzydełko części skrzydłowej i skrzydełko części ramowej zostają oddzielone od siebie, w związku z czym skrzydło nie jest już zamocowane.

Celem wynalazku jest takie udoskonalenie zawiasy drzwiowej lub okiennej o podanych na wstępie cechach, aby zwiększona została skuteczność zabezpieczenia przed wyłamaniem, zwłaszcza poprzez lepsze zamocowanie kołpaka.

Zawiasa drzwiowa lub okienną z przylegającym do skrzydła drzwi lub okna skrzydełkiem części skrzydłowej, zamocowanym przegubowo na sworzniu łożyska uchylnego za pomocą umieszczonych w odstępie względem siebie żeber, wzajemnie równoległych i prostopadłych do skrzydła, i przestawnym poprzecznie względem niego na skrzydle, z umieszczoną pomiędzy żebrami płytą zaciskową mocowaną nieprzesuwnie na skrzydle i dociskającą skrzydełko części skrzydłowej zawiasy do skrzydła, oraz z działającymi w kierunkach regulacji pomiędzy skrzydełkiem części skrzydłowej i płytą zaciskową śrubowymi elementami regulacyjnymi, osłoniętymi kołpakiem, zamocowanym na skrzydełku części skrzydłowej, według wynalazku charakteryzuje się tym, że żebra skrzydełka części skrzydłowej są połączone ze sobą na stałe na swych, odwrotnych względem sworznia łożyska uchylnego, końcach za pomocą zebra łączącego, zamykającego w kierunkach regulacji, co najmniej częściowo, przestrzeń, w której umieszczona jest płyta zaciskowa.

186 418

Korzystnie żebro łączące ma taką samą wysokość, jak rozmieszczone w odstępie względem siebie, wzajemnie równoległe żebra.

Korzystnie żebro łączące stanowi całość z rozmieszczonymi w odstępie względem siebie, wzajemnie równoległymi żebrami.

Korzystnie żebro łączące otacza zaokrąglony koniec skrzydełka części skrzydłowej na odległości pomiędzy żebrami.

Korzystnie żebro łączące ma zamykany korkiem, przelotowy otwór dla śrubowych elementów regulacyjnych.

Korzystnie żebro łączące ma łożysko oporowe dla końca kołpaka.

Korzystnie położone po stronie uchylnego łożyska końce żeber są połączone ze sobą na stałe za pomocą tulei łożyskowej, w której umieszczony jest sworzeń łożyska uchylnego.

Korzystnie położony po stronie uchylnego łożyska koniec kołpaka ma kształt litery U i obejmuje tuleję łożyskową.

Korzystnie kołpak jest zamocowany zatrzaskowo na swym końcu, położonym po stronie uchylnego łożyska i/lub po stronie odwrotnej względem uchylnego łożyska.

Korzystnie przy zamkniętym skrzydle skrzydełko części skrzydłowej jest łączony kształtowo w kierunku pionowym z częścią ramową za pomocą wchodzącego w wybranie łączące występu łączącego.

Korzystnie skrzydełko części skrzydłowej ma występ łączący, zaś część ramowa ma dwa wybrania łączące dla okucia prawo/lewostronnego.

Korzystnie skrzydełko części skrzydłowej ma występ łączący, usytuowany w płaszczyźnie symetrii części ramowej pomiędzy tą częścią i sworzniem łożyska uchylnego oraz wchodzący w pojedyncze wybranie łączące dla okucia prawo/lewostronnego.

Korzystnie na występ łączący nasadzany jest szczeliną kołpak.

Korzystnie część ramowa jest poniżej przelotowego otworu na sworzeń zaopatrzona w osłaniającą go, połączoną sztywno z częścią ramową, ścianką osłaniającą, zaopatrzoną korzystnie w przelotowy otwór dla przesuwnego pionowo w otworze na sworzeń, osiowego łożyska oporowego.

Korzystnie ścianka osłaniająca jest usytuowana w swobodnym odstępie względem otworu na sworzeń i sięga do płaszczyzny przylegania ramy.

Korzystnie swobodny odstęp ścianki osłaniającej względem otworu na sworzeń jest tak mały, że zapobiega wykręceniu osiowego łożyska oporowego z wewnętrznego gwintu otworu na sworzeń.

Korzystnie oba końce części ramowej i odwrotny względem łożyska uchylnego koniec skrzydełka części skrzydłowej są tak samo półkoliście zakończone.

Korzystnie część ramowa ma rozciągające się na wysokości części skrzydłowej wybranie do regulacji położenia części skrzydłowej względem skrzydła.

Dla wynalazku istotny jest fakt, że wystające prostopadle do płaszczyzny skrzydła żebra skrzydełka części skrzydłowej są połączone sztywno ze sobą żebrem łączącym, również wystającym w tym samym kierunku, prostopadle ze skrzydła. Takie ustawienie zebra łączącego powoduje zamknięcie przestrzeni, w której umieszczona jest płyta zaciskowa, w kierunkach regulacji. Następuje znaczący wzrost stabilności części skrzydłowej w obszarze jej końca, położonego po stronie odwrotnej względem sworznia łożyska uchylnego. Ta stabilizacja oznacza poprawę skuteczności zabezpieczenia przeciwwłamaniowego, ponieważ wspomniana przestrzeń jest praktycznie niedostępna, zwłaszcza w odniesieniu do zamocowania kołpaka, do którego również można wykorzystać żebro łączące.

Jeżeli żebro łączące ma taką samą wysokość, jak rozmieszczone w odstępie względem siebie, wzajemnie równoległe żebra, wówczas przestrzeń pomiędzy żebrami skrzydełka części skrzydłowej jest w tym samym stopniu osłaniana przez żebro łączące, co przez same żebra. Poza tym uzyskuje się harmonijny wygląd zewnętrzny skrzydełka części skrzydłowej w obszarze żebra łączącego.

Optymalną wytrzymałość skrzydełka części skrzydłowej osiąga się wówczas, gdy zebro łączące stanowi całość z rozmieszczonymi w odstępie względem siebie, wzajemnie równoległymi żebrami. Tego typu postaci wykonania zawiasy względnie skrzydełka części

186 418 skrzydłowej można wytwarzać metodą wtrysku, dzięki czemu zaoszczędza się na kosztach wytwarzania oddzielnego żebra łączącego.

Zaokrąglenie końca skrzydełka części skrzydłowej na odległości pomiędzy żebrami przez żebro łączące nie tylko pozwala zaoszczędzić materiał w porównaniu do ukształtowania z narożami, lecz nadaje skrzydełku przyjemny wygląd. Ponadto takie ukształtowanie sprawia wrażenie, że zawiasa jest w tym obszarze zawsze zabezpieczona przed wyłamaniem.

Aby móc uruchomić śrubowe elementy regulacyjne zawiasy, żebro łączące ma zamykany w razie potrzeby korkiem, przelotowy otwór dla śrubowych elementów regulacyjnych.

Przelotowy otwór nie może tu być wykorzystany do obsadzenia elementu wyłamującego, ponieważ żebro łączące jest sztywno połączone ze skrzydełkiem części skrzydłowej, inaczej niż ma to miejsce w przypadku kołpaka, zachodzącego od zewnątrz za podstawę skrzydełka części skrzydłowej.

Aby kołpak można było połączyć ze skrzydełkiem części skrzydłowej, żebro łączące ma łożysko oporowe dla końca kołpaka. Szczegóły ukształtowania łożyska oporowego stanowią zadanie konstrukcyjne. Należy jedynie pamiętać o tym, aby nieprzesuwny kołpak był zamocowany prostopadle do skrzydła.

Dalszą poprawę stabilności skrzydełka części skrzydłowej uzyskuje się tak, że położone po stronie uchylnego łożyska końce żeber są połączone ze sobą na stałe za pomocą tulei łożyskowej, w której umieszczony jest sworzeń łożyska uchylnego. Zapobiega to odkształceniom skrzydełka części skrzydłowej lub żeber skrzydełka części skrzydłowej w obszarze położonych od strony łożyska końców tych żeber.

Zawiasa jest dzięki temu nie tylko lepiej zabezpieczona przed wyłamaniem, lecz nadaje się również do przenoszenia większych obciążeń, pochodzących od nieruchomego lub ruchomego skrzydła. W razie potrzeby skrzydełko części skrzydłowej może być słabsze, zwłaszcza w obszarze żeber.

Jeżeli położony po stronie uchylnego łożyska koniec kołpaka ma kształt litery U i obejmuje tuleję łożyskową, wówczas tuleja łożyskowa nie tylko przyczynia się do polepszenia stabilności zawiasy, lecz ponadto do zamocowania kołpaka. To zamocowanie kołpaka jest niezależne od obecności sworznia łożyska uchylnego, co znacznie obniża niebezpieczeństwo manipulacji w pozostałej części skrzydełka części skrzydłowej.

Zatrzaśnięcie kołpaka na końcu, położonym po stronie uchylnego łożyska i/lub po stronie odwrotnej względem uchylnego łożyska, dodatkowo poprawia zamocowanie kołpaka.

Dalszą znaczną poprawę zabezpieczenia skrzydła przed wyłamaniem osiąga się, jeżeli przy zamkniętym skrzydle skrzydełko części skrzydłowej jest łączone kształtowo w kierunku pionowym z częścią ramową za pomocą wchodzącego w wybranie łączące występu łączącego. Wyłamanie skrzydła jest poważnie utrudnione, ponieważ kształtowe połączenie skrzydełka części skrzydłowej z elementem części ramowej powoduje takie podparcie skrzydła na ramie, którego nie można pokonać siłą. W tym celu skrzydełko części skrzydłowej ma występ łączący, zaś część ramowa ma dwa wybrania łączące dla okucia prawo/lewostronnego. Rozwiązanie to jest o tyle korzystne, że pozwala na uwzględnienie w elemencie części ramowej przestrzeni, niezbędnych z uwagi na tolerancje w zakresie konstrukcji i ruchu elementów, zaś część ramowa ulega przy tym mniejszemu osłabieniu niż w przypadku odwrotnym.

Korzystne ze względów praktycznych jest rozwiązanie, w którym skrzydełko części skrzydłowej ma występ łączący, usytuowany w płaszczyźnie symetrii części ramowej pomiędzy tą częścią i sworzniem łożyska uchylnego oraz wchodzący w pojedyncze wybranie łączące dla okucia prawo/lewostronnego. Występ łączący znajduje się dalej od zewnętrznego obwodu części ramowej, co zwiększa skuteczność zabezpieczenia przed wyłamaniem. Prostsze rozwiązanie polega na tym, że kołpak jest za pomocą szczeliny nasadzany na występ łączący. Tego typu połączenie zatrzaskowe jest bardzo stabilne, co odpowiednio poprawia zamocowanie kołpaka.

Dalszą poprawę skuteczności zabezpieczenia przed wyłamaniem osiąga się wówczas, gdy część ramowa jest poniżej przelotowego otworu na sworzeń zaopatrzona w osłaniającą go, połączoną sztywno z częścią ramową, ścianką osłaniającą, która w razie potrzeby ma przelotowy otwór dla przesuwnego pionowo w otworze na sworzeń, osiowego łożyska oporowego. W tej

186 418 konstrukcji ścianka osłaniająca uniemożliwia wybicie do góry sworznia łożyska uchylnego, który łączy ze sobą a kształtowo w kierunku poziomym część skrzydłową, i część ramową ponieważ utrudnia ona w decydującym stopniu dostęp do sworznia. Można również wykluczyć wybicie sworznia łożyska uchylnego do dołu, jeżeli istniejące pionowe podparcie sworznia okazałoby się niewystarczające. Również ta ścianka osłaniająca może sygnalizować osobie niepowołanej, że zawiasa jest zabezpieczona przed wyłamaniem. Ścianka osłaniająca zabezpiecza także przed wypadnięciem osiowe łożysko oporowe.

Zawiasa jest szczególnie korzystna ze względów montażowych i obsługowych, jeżeli swobodny odstęp ścianki osłaniającej względem otworu na sworzeń jest na tyle mały, ze osiowe łożysko oporowe nie może zostać wykręcone z wewnętrznego gwintu otworu na sworzeń. Nie jest zatem możliwe wykręcenie osiowego łożyska oporowego z wewnętrznego gwintu podczas montażu lub ustawiania skrzydła, na przykład przez przeoczenie. Osiowe łożysko oporowe jest wsparte na ściance osłaniającej.

Opisane powyżej zalety wynalazku stają się jeszcze bardziej wyraźne, jeżeli ścianka osłaniająca jest usytuowana w swobodnym odstępie względem otworu na sworzeń i sięga do płaszczyzny przylegania ramy. Zwłaszcza zaś osiąga się wówczas zamknięty i jednolity wygląd dolnego końca części ramowej.

Szczególnie korzystne jest takie ukształtowanie zawiasy, w którym odwrotny względem łożyska uchylnego koniec skrzydełka części skrzydłowej i oba końce części ramowej są tak samo półkoliście zakończone. Zawiasa robi wówczas wrażenie skutecznie zabezpieczonej przed wyważeniem, a jednocześnie działa korzystnie na zmysł estetyczny użytkownika.

Zwartą konstrukcję, a co za tym idzie, większą wytrzymałość zawiasy na obciążenia, można uzyskać wówczas, jeżeli część ramowa ma rozciągające się na wysokości części skrzydłowej wybranie, umożliwiające usytuowanie części skrzydłowej, przesunięte względem skrzydła.

Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia zawiasę drzwiową lub okienną w widoku perspektywicznym, fig. 2 sworzeń łożyska uchylnego w przekroju wzdłużnym poprzecznym względem skrzydła, fig. 3 - zawiasę w widoku prostopadłym do skrzydła, z kołpakiem w częściowym przekroju, fig. 4 zawiasę w przekroju IV-IV z fig. 3, zaś fig. 5 - zawiasę z innym rozwiązaniem w obszarze części ramowej, w przekroju odpowiadającym fig. 4.

Przedstawiona na fig. 1 zawiasa taśmowa zawiera, jako główne elementy, część skrzydłową 33 i część ramową 25. Część skrzydłowa 33 jest przybita do skrzydła, zaś część ramową 25 do stałej ościeżnicy drzwi. Obie części 33, 25 zawiasy są połączone ze sobą kształtowo za pomocą sworznia 15 łożyska uchylnego, wskutek czego część skrzydłowa 33 jest przechylana wraz z nie przedstawionym, uchylnym skrzydłem wokół osi obrotu 15' sworznia 15 łożyska uchylnego.

Istotny element części skrzydłowej 33 stanowi skrzydełko 11, spoczywające podstawą 11 na nie przedstawionej powierzchni skrzydła. Podstawa ta jest zaopatrzona w dwa żebra 12, 13, usytuowane względem siebie w widocznym na fig. 3 odstępie i wystające prostopadle względem przylegającej do skrzydła powierzchni podstawy 11 lub względem skrzydła. Pomiędzy żebrami 12, 13, w przestrzeni 22, umieszczona jest płyta zaciskowa 16, która wchodzi pasowanymi sworzniami 35 w skrzydło i jest doń mocowana śrubami mocującymi 36. Dociąganie śrub mocujących 36 powoduje dociśnięcie podstawy skrzydełka 11 części skrzydłowej do skrzydła okiennego, a co za tym idzie, zakleszczenie skrzydełka 11 części skrzydłowej.

Strzałki 37 oznaczają że skrzydełko 11 części skrzydłowej można przemieszczać w kierunku poziomym równolegle do płaszczyzny skrzydła w kierunkach 17, 18 regulacji, jak przedstawiono na fig. 3. Przemieszczanie to odbywa się za pomocą, widocznych na fig. 3 i 4, śrubowych elementów regulacyjnych 19. Śrubowe elementy regulacyjne 19 składają się w zasadzie ze śruby regulacyjnej 38, która swym łbem 38' wchodzi w wybranie 39 skrzydełka 11 części skrzydłowej, mając tam możliwość obrotu, lecz nie mogąc się przesuwać wzdłuż skrzydełka 11 części skrzydłowej, w kierunku osiowym. Kolejnym istotnym składnikiem śrubowych elementów regulacyjnych 19 jest nakrętka 40, zamocowana na płycie zaciskowej 16. Obrót śruby 38 poprzez włożenie klucza do śrub w nie przedstawione, wielokątne wybranie łba 38' sprawia,

186 418 że śruba 38, której łeb 38' wsparty jest na skrzydełku 11 części skrzydłowej, powoduje przemieszczenie nakrętki 40, a wraz z nią skrzydła w kierunku 17 lub 18 regulacji, zależnie od kierunku obrotu śruby, jako że skrzydełko 11, jest wskutek zamocowania na części ramowej 25, połączone na stałe ze skrzydłem. Warunkiem tego przemieszczenia jest to, by śruby mocujące 36 umożliwiały przesuw skrzydełka 11 części skrzydłowej, na przykład po ich odpowiednim poluzowaniu. Przemieszczenie skrzydełka 11 części skrzydłowej powoduje odpowiednie przemieszczenie skrzydła, ponieważ połączona z częścią skrzydłową 33 część ramowa 25 jest połączona na stałe z ościeżnicą.

Aby śrubowe elementy regulacyjne 19 były łatwo dostępne, zawiasa jest zaopatrzona w kołpak 20, zamocowany końcami 20' i 20 na skrzydełku 11 części skrzydłowej.

Skrzydełko 11 części skrzydłowej ma na swym końcu 11', odwrotnym względem uchylnego łożyska, żebro łączące 21, wystające z podstawy skrzydełka 11 części skrzydłowej w tym samym kierunku, co żebra 12, 13, a zatem prostopadle do skrzydła. Żebro łączące 21 ma w obszarze połączenia z końcami 12', 13' żeber 12, 13 taką samą wysokość, jak wspomniane końce. Na fig. 1 widać, że żebra 12, 13 leżą swymi zewnętrznymi krawędziami w tej samej płaszczyźnie, co zewnętrzna krawędź żebra łączącego 21. Żebro łączące 21 ma kształt półkolisty, co kształtuje zarazem koniec 11' skrzydełka 11 części skrzydłowej. Żebro łączące 21 ma przelotowy otwór, zamknięty korkiem 23. Korek 23 jest usuwany, gdy potrzebny jest dostęp do śrubowych elementów regulacyjnych 19.

Końce 12, 13 są połączone w całość tuleją łożyskową 24. Tuleja łożyskowa 24 otacza sworzeń 15 łożyska uchylnego, umieszczony w tulei łożyskowej 41. Jej zewnętrzna średnica odpowiada wewnętrznej średnicy tulei łożyskowej 24.

Zewnętrzny obwód tulei łożyskowej 24 jest objęty, mającym kształt litery U, końcem 20 kołpaka 20. Kołpak 20 jest usytuowany pomiędzy żebrami 12, 13 skrzydełka 11 części skrzydłowej, zaś jego zewnętrzne powierzchnie pokrywają się, jak widać na fig. 1, z zewnętrznymi powierzchniami względnie krawędziami żeber 12, 13. Kształt kołpaka 20 uwzględnia przy tym fakt, że żebra 12, 13 zwężają się od ich końców 12, 13, położonych po stronie łożyska uchylnego, w kierunku końców 12', 13'.

Kołpak 20 jest swym końcem 20' zamocowany do żebra łączącego 21. W tym celu żebro łączące jest odpowiednio cieńsze, jak zaznaczono na fig. 3 liniami przerywanymi 42, wskutek czego powstaje podcięcie 43, w które można włożyć koniec 20' kołpaka z odgięciem 44 tak, ze zewnętrzna powierzchnia kołpaka 20 będzie się w przybliżeniu pokrywać z zewnętrzną ścianką, stanowiącą łożysko oporowe 45 dla kołpaka 20.

Koniec 20' kołpaka 23 jest połączony zatrzaskowo ze skrzydełkiem 11 części skrzydłowej, w którym to celu skrzydełko 11 ma występ zatrzaskowy 46, zaś kołpak 20 ma odpowiednie wybranie, umieszczone na jego żebrze 47 w kształcie litery U. To połączenie zatrzaskowe znajduje się w przestrzeni 48 pomiędzy tuleją łożyskową 24 i częścią ramową 25, w związku z czym jest niedostępne przy zamkniętym skrzydle.

Również niedostępny jest, stanowiący całość ze skrzydełkiem 11 części skrzydłowej, występ łączący 27, wchodzący w wybranie łączące 26 części ramowej 25. Mierzona prostopadle do płaszczyzny rysunku wysokość występu łączącego 27 odpowiada w przybliżeniu jego grubości, uwidocznionej na fig. 4. Do tego wymiaru dopasowana jest wysokość wybrania łączącego 26, widoczna na fig. 1. Ponieważ zawiasa ma być przybijana z prawej i z lewej strony, w części ramowej 25 znajdują się dwa wybrania łączące 26, usytuowane symetrycznie względem pionowej na fig. 4 płaszczyzny symetrii.

Część ramowa 25 jest przybijana powierzchnią przylegania 49 do nie przedstawionej ościeżnicy, której zewnętrzna powierzchnia wyznacza widoczną na fig. 2 płaszczyznę 32 przylegania ramy. Do zamocowania części ramowej 25 służą przedstawione śruby mocujące 50 w połączeniu z pasowanymi sworzniami 51. Widać tutaj, że powierzchnia zwrócona ku części skrzydłowej 33 ma wybranie 34, umożliwiające przestawianie zawiasy taśmowej względem skrzydła lub względem ościeżnicy. W ten sposób uzyskuje się zawiasę o bardziej zwartej konstrukcji i przenoszącą większe obciążenia.

Sworzeń 15 łożyska uchylnego, łączący część ramową 25 z częścią skrzydłową 33, jest z uwagi na zużycie wskutek ścierania osadzony swym górnym końcem w tulei łożyskowej 41,

186 418 zaś swym dolnym końcem w tulei łożyskowej 51. Jest on wsparty, poprzez oddzielający oba końce sworznia 15, pierścieniowy kołnierz 52, na dolnej tulei łożyskowej 52. Tuleja ta jest przesuwna pionowo wewnątrz otworu 28 na sworzeń, jako że spoczywa ona swym końcem 51' na osiowym łożysku oporowym 31 o regulowanej wysokości. To osiowe łożysko oporowe 31 wchodzi w wewnętrzny gwint 54 otworu 28 na sworzeń i ma nieokrągłe wybranie 53, za pomocą którego jest przemieszczane na podobieństwo śruby. W następstwie tego śrubowe przemieszczenie osiowego łożyska oporowego 31 powoduje zmianę wysokości położenia części skrzydłowej 33, a zatem całego skrzydła, co jest zaznaczone obiema strzałkami 55.

Poza tym zawiasa 10 jest przestawna również w kierunkach strzałek 56, mianowicie poprzez mimośrodowe usytuowanie sworznia 15 łożyska uchylnego wewnątrz tulei łożyskowej 41. Tuleję tę można obracać wewnątrz tulei łożyskowej 24, przesuwając tym samym oś obrotu 15' po łuku koła wokół wzdłużnej osi 57 części ramowej 25. Kołpak 58 zakrywa tuleję łożyskową 41 nad żebrem 12.

Poniżej przestawnego w kierunku pionowym, osiowego łożyska oporowego 31 dolny koniec 25' części ramowej 25 ma kształt półkolisty. W tym celu w pewnym odstępie względem otworu 28 na sworzeń znajduje się ścianka osłaniająca 29, w której znajduje się przelotowy otwór 59, prowadzący do osiowego łożyska oporowego 31. Wolny odstęp pomiędzy otworem na sworzeń i ścianką osłaniającą 29 jest mniejszy niż wysokość osiowego łożyska oporowego 31. W następstwie tego osiowe łożysko oporowe 31 nie może zostać nieumyślnie, wskutek błędnego przemieszczenia w dół, wykręcone z wewnętrznego gwintu 54, ponieważ uprzednio uderzyłoby ono o zwróconą ku niemu powierzchnię ścianki osłaniającej 29. Taka konstrukcja zapobiega również sytuacji, w której nieumyślnie wykręcone osiowe łożysko oporowe 31 zamontowanej zawiasy praktycznie nie mogłoby być wkręcone z powrotem, jako że znajduje się w niedostępnej części zawiasy, na przykład w pobliżu płaszczyzny 32 przylegania ramy. Osiowe łożysko oporowe 31 jest bowiem stale zawieszone swym gwintem w wewnętrznym gwincie 54.

Dolny koniec 25' części ramowej 25, której górny koniec 25 i odwrotny względem uchylnego łożyska koniec 11' skrzydełka 11 części skrzydłowej mają jednakowy półkolisty kształt, przy czym końce 25', 25 mają takie same promienie. Tak powstaje zewnętrzny kształt zawiasy, widoczny na fig. 1.

Na fig. 5 przedstawiona jest odmiana zawiasy drzwiowej pod względem usytuowania występu łączącego 27 w odniesieniu do części ramowej 25. Występ łączący 27 jest umieszczony na wysokości pomiędzy częścią ramową 25 i sworzniem 15 łożyska uchylnego. Wchodzi on w wybranie łączące 26', ukształtowane przelotowo pomiędzy obiema bocznymi powierzchniami części ramowej 25. W następstwie tego przy odchylaniu skrzydła występ łączący 27 może bez przeszkód wychodzić z części ramowej 25, niezależnie od tego, czy skrzydło jest przybite z prawej, czy też z lewej strony. Zakres uchylania może być stosunkowo duży w porównaniu do zabezpieczenia przed wyłamaniem, uwidocznionego na fig. 4. Zabezpieczenie przed wyłamaniem działa zatem w przedziale kątowym, wynoszącym około 45 stopni.

Ponadto opisane wyżej usytuowanie występu łączącego 27 pomiędzy sworzniem 15 łożyska uchylnego w osi symetrii części ramowej 25 ma tę zaletę, że może on wówczas służyć jako zatrzaskowe łożysko oporowe dla kołpaka 20. Kołpak 20 ma w swym żebrze 47 w kształcie litery U szczelinę 47', za pomocą której kołpak może być zatrzaskiwany przy montażu ze skrzydełkiem 11 części skrzydłowej. Osiąga się to przykładowo tak, że szczelina jest zwężona u wylotu.

186 418

186 418

Α8

186 418

FIG. 5

186 418

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 50 egz. Cena 4,00 zł.

Claims (18)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Zawiasa drzwiowa lub okienna z przylegającym do skrzydła drzwi lub okna skrzydełkiem części skrzydłowej, zamocowanym przegubowo na sworzniu łożyska uchylnego za pomocą umieszczonych w odstępie względem siebie żeber, wzajemnie równoległych i prostopadłych do skrzydła, i przestawnym poprzecznie względem niego na skrzydle, z umieszczoną pomiędzy żebrami płytą zaciskową mocowaną nieprzesuwnie na skrzydle i dociskającą skrzydełko części skrzydłowej zawiasy do skrzydła, oraz z działającymi w kierunkach regulacji pomiędzy skrzydełkiem części skrzydłowej i płytą zaciskową, śrubowymi elementami regulacyjnymi, osłoniętymi kołpakiem, zamocowanym na skrzydełku części skrzydłowej, znamienna tym, że żebra (12,13) skrzydełka (11) części skrzydłowej są połączone ze sobą na stałe na swych, odwrotnych względem sworznia (15) łożyska uchylnego, końcach (12', 13') za pomocą żebra łączącego (21), zamykającego w kierunkach (17, 18) regulacji, co najmniej częściowo, przestrzeń (22), w której umieszczona jest płyta zaciskowa (16).
2. 2. Zawiasa według zastrz. 1, znamienna tym, że żebro łączące (21) ma taką samą wysokość, jak rozmieszczone w odstępie względem siebie, wzajemnie równoległe żebra (12,13).
3. 3. Zawiasa według zastrz. 1 albo 2, znamienna tym, że żebro łączące (21) stanowi całość z rozmieszczonymi w odstępie względem siebie, wzajemnie równoległymi żebrami (12,13).
4. 4. Zawiasa według zastrz. 1 albo 2, znamienna tym, że żebro łączące (21) otacza zaokrąglony koniec (11') skrzydełka (11) części skrzydłowej na odległości pomiędzy żebrami (12,13).
5. 5. Zawiasa według zastrz. 1 albo 2, znamienna tym, że żebro łączące (21) ma zamykany korkiem (23), przelotowy otwór dla śrubowych elementów regulacyjnych (19).
6. 6. Zawiasa według zastrz. 1 albo 2, znamienna tym, że żebro łączące (21) ma łożysko oporowe (45) dla końca (20') kołpaka (20).
7. 7. Zawiasa według zastrz. 1 albo 2, znamienna tym, że położone po stronie uchylnego łożyska końce (12”, 13) żeber (12, 13) są połączone ze sobą na stałe za pomocą tulei łożyskowej (24), w której umieszczony jest sworzeń (15) łożyska uchylnego.
8. 8. Zawiasa według zastrz. 6, znamienna tym, że położony po stronie uchylnego łożyska koniec (20) kołpaka (20) ma kształt litery U i obejmuje tuleję łożyskową (24).
9. 9. Zawiasa według zastrz. 6 albo 8, znamienna tym, że kołpak (20) jest zamocowany zatrzaskowo na swym końcu (20', 20), położonym po stronie uchylnego łożyska i/lub po stronie odwrotnej względem uchylnego łożyska.
10. 10. Zawiasa według zastrz. 1, znamienna tym, że przy zamkniętym skrzydle skrzydełko (11) części skrzydłowej jest łączone kształtowo w kierunku pionowym z częścią ramową (25) za pomocą wchodzącego w wybranie łączące (26) występu łączącego (27).
11. 11. Zawiasa według zastrz. 10, znamienna tym, że skrzydełko (11) części skrzydłowej ma występ łączący (27), zaś część ramowa (25) ma dwa wybrania łączące (26) dla okucia prawo/lewostronnego.
12. 12. Zawiasa według zastrz. 10, znamienna tym, że skrzydełko (11) części skrzydłowej ma występ łączący (27), usytuowany w płaszczyźnie symetrii części ramowej (25) pomiędzy tą częścią i sworzniem (15) łożyska uchylnego oraz wchodzący w pojedyncze wybranie łączące (26') dla okucia prawo/lewostronnego.
13. 13. Zawiasa według zastrz. 10 albo 11, albo 12, znamienna tym, że na występ łączący (27) nasadzany jest szczeliną (47') kołpak (20).
14. 14. Zawiasa według zastrz. 10 albo 11, albo 12, znamienna tym, że część ramowa (25) jest poniżej przelotowego otworu (28) na sworzeń zaopatrzona w osłaniającą go, połączoną sztywno z częścią ramową (25), ścianką osłaniającą (29), zaopatrzoną korzystnie w przelotowy otwór (59) dla przesuwnego pionowo w otworze (28) na sworzeń, osiowego łożyska oporowego (31).

    186 418
15. 15. Zawiasa według zastrz. 14, znamienna tym, że ścianka osłaniająca (29) jest usytuowana w swobodnym odstępie względem otworu (28) na sworzeń i sięga do płaszczyzny (32) przylegania ramy.
16. 16. Zawiasa według zastrz. 14 albo 15, znamienna tym, że swobodny odstęp ścianki osłaniającej (29) względem otworu (28) na sworzeń jest tak mały, że zapobiega wykręceniu osiowego łożyska oporowego (31) z wewnętrznego gwintu (54) otworu (28) na sworzeń.
17. 17. Zawiasa według zastrz. 14, znamienna tym, że oba końce (25', 25) części ramowej (25) i odwrotny względem łożyska uchylnego koniec (11’) skrzydełka (11) części skrzydłowej są tak samo półkoliście zakończone.
18. 18. Zawiasa według zastrz. 10 albo 11, albo 12, znamienna tym, że część ramowa (25) ma rozciągające się na wysokości części skrzydłowej (33) wybranie (34) do regulacji położenia części skrzydłowej (33) względem skrzydła.