PL184274B1

PL184274B1 - Sposób i forma do wytwarzania ruchomych elementów części z tworzywa sztucznego oraz ruchomy element części z tworzywa sztucznego

Info

Publication number: PL184274B1
Application number: PL97330896A
Authority: PL
Inventors: Georg Kaufmann
Original assignee: Georg Kaufmann
Priority date: 1996-06-27
Filing date: 1997-05-22
Publication date: 2002-09-30
Also published as: HUP9904272A2; DE59703113D1; HUP9904272A3; PL330896A1; ATE199515T1; AU2688797A; EP0914238B1; WO1998000279A1; IL127419A0; HU221689B1; EP0914238A1; CZ403198A3; CA2257281A1; ES2155684T3; DK0914238T3; BR9710058A; IL127419A; PT914238E

Abstract

1 Sposób wytwarzania ruchomych elementów czesci z two rzywa sztucznego posiadajacej warstwe dekoracyjna, gdzie do wneki formujacej utworzonej przez dwie polówki formy, wprowa- dza sie warstwe dekoracyjna oraz uplastycznione przez ogrzewa- nie termoplastyczne tworzywo sztuczne, które nastepnie poddaje sie prasowaniu przez wywieranie nacisku na ruchoma polówke formy i wreszcie gdy tworzywo sztuczne skrzepnie wyrzuca sie je z formy jako gotowy wyrób, znamienny tym, ze najpierw dzieli sie w plaszczyznie pionowej wneke (6) formy (7) na co najmniej dwie ko- mory (42,43) za pomoca rozdzielajacych elementów 4 Forma do wytwarzania ruchomego elementu czesci z tworzy- wa sztucznego z warstwa dekoracyjna zawierajaca wneke formujaca, która jest utworzona miedzy dolna polówka i górna polówka tej for my, przy czym polówka górna jest poosiowo nieruchoma, a polówka dolna zawiera srodki do doprowadzania plynnego tworzywa sztucz- nego do wneki formujacej, znamienna tym, ze polówka górna (4) fo- rmy (7) jest zaopatrzona w elementy oddzielajace (15), które maja postac nieruchomych nozy i sa one umieszczone naprzeciw odci- najacych suwaków (8,8'), przy czym odcinajace suwaki sa ruchome w plaszczyznie pionowej i maja na swych górnych koncach cienko- scienne noze blokujace (12), a ponadto forma (7) jest zaopatrzona w pr ze- wód (10) i tuleje (23) wlewu glównego do prze tlocznego 9 Ruchomy element czesci z tworzywa sztucznego z warstwa dekoracyjna, wykonanej przez prasowanie za pomoca formy 1 stoso- wanej zwlaszcza na pokrycia wewnetrzne samochodów, na tablice rozdzielcze i tym podobne, znamienny tym, ze element (1) ma postac uchwytu (18) wzglednie korytka chwytowego (19) do co najmniej czesciowego otwierania 1 zamykania Fig. 1 PL

Description

Przedmiotem wynalazkujest sposób i forma do wytwarzania ruchomych elementów części z tworzywa sztucznego oraz ruchomy element części z tworzywa sztucznego.

Sposób wytwarzania ruchomych elementów części z tworzywa sztucznego posiadającej warstwę dekoracyjną będący przedmiotem wynalazku polega na tym, że do wnęki formującej, utworzonej przez dwie połówki formy, wprowadza się warstwę dekoracyjną oraz uplastycznione przez ogrzanie termoplastyczne tworzywo sztuczne, które następnie się prasuje przez wywieranie nacisku na jedną z połówek formy, a wreszcie gdy tworzywo sztuczne skrzepnie wyrzuca się je z formy jako gotowy wyrób.

Przedmiotem wynalazku jest także forma do wytwarzania ruchomych elementów części z termoplastycznego tworzywa sztucznego, zawierająca wnękę formującą, która jest utworzona między dolną połówką i górną połówką tej formy, przy czym połówka górna jest poosiowo ruchoma, a połówka dolna zawiera środki do doprowadzania płynnego tworzywa sztucznego do wnęki formującej.

Ponadto przedmiotem wynalazku jest ruchomy element części z tworzywa sztucznego z warstwą, dekoracyjną, wykonanej przez prasowanie za pomocą formy.

Celem wynalazku jest uzyskanie ruchomego elementu części z tworzywa sztucznego stosowanej zwłaszcza na pokrycia wewnętrzne samochodów, na półki pod tylnymi oknami tych samochodów, na tablice rozdzielcze, itp.

W wielu dziedzinach techniki stosuje się części z tworzywa sztucznego, które oprócz wymagań funkcjonalnych muszą również spełniać wymagania estetyczne. Można tu przykładowo wspomnieć o konstrukcji samochodu osobowego, gdzie takie części z tworzywa sztucznego są używane na pokrycia wewnętrzne. Aby nadać im estetyczny wygląd, często warstwę dekoracyjną mocuje się jako oddzielną warstwę powierzchniową na widocznej stronie części z tworzywa sztucznego. Dla łatwego usuwania i/lub uproszczonego wykorzystania wtórnego ta warstwa dekoracyjna powinna korzystnie być wytwarzana z takiego samego materiału jak podłoże z tworzywa sztucznego. Takie monomateriały mogą być powtórnie wykorzystywane znacznie taniej niż materiały mieszane, które najpierw trzeba rozdzielić.

W konsekwencji do wytwarzania takich części z tworzywa sztucznego opracowano tak zwany sposób prasowania przetłocznego. Sposób ten opisany jest w publikacji zatytułowanej „Kunstoffe im Automobilbau” (Tworzywa sztuczne w konstrukcji samochodu), VDI-Verlag GmbH, Dusseldorf 1994. Sposób ten przewiduje, że warstwę dekoracyjną mocuje się na górnej połówce otwartej formy tak, że, jeśli jest to potrzebne, zakrywa ona całkowicie obszar powierzchni górnej połówki formy. Następnie płynne tworzywo sztuczne wtryskuje się lub wtłacza do komory formującej przy nadal otwartej formie. Następnie formę zamyka się, na skutek czego płynne tworzywo sztuczne jest równomiernie rozprowadzane w komorze pod naciskiem ruchomej połówki formy i przynajmniej w przypadku porowatych materiałów dekoracyjnych, np. w przypadku

184 274 materiałów tekstylnych, częściowo przenika przez ten materiał dekoracyjny. Następnie płynne tworzywo sztuczne twardnieje i zostaje przez to ściśle połączone z warstwą dekoracyjną.

Jeżeli powierzchnia części z tworzywa sztucznego ma być tylko częściowo wyposażona w warstwę powierzchniową, wówczas właśnie opisany sposób prasowania przetłocznego można połączyć ze sposobem formowania wtryskowego. W takim przypadku sposób formowania przetłocznego stosuje się wobec tej sekcji części z tworzywa sztucznego, która ma być wyposażona w warstwę dekoracyjną lub oddzielną warstwę powierzchniową. Przygotowanie tworzyw sztucznych do kombinowanego sposobu prasowania przetłocznego i formowania wtryskiwaniem można przeprowadzić za pomocą konwencjonalnych linii zestawiania składu.

Brytyjski opis patentowy nr 2.271.956 ujawnia sposoby i urządzenia oraz odpowiednio wytworzone części z tworzywa sztucznego, do których produkcji elastyczny materiał powierzchniowy jest wstępnie kształtowany i układany na pierwszej części formy. Pierwszą część żywicy termoplastycznej doprowadza się do obszaru drugiej części formy, która jest usytuowana naprzeciw włożonego materiału powierzchniowego. Następnie formę zamyka się, na skutek czego żywica rozchodzi się na tylnej stronie materiału powierzchniowego. Zanim żywica ta całkowicie stwardnieje do zamkniętej formy wprowadza się dalszą część tej żywicy, tak, że te dwie części żywicy mogą połączyć się. Po wystarczającym schłodzeniu tworzywa sztucznego część jest wyrzucana.

Opis patentowy USA nr 5.335.939 ujawnia poduszkę powietrzną, której pokrywajest wykonana z części kompozytowej: warstwa powierzchniowa, złożona z dwóch części, jest wstępnie kształtowana, aby nadać jej kontury pokrywy. Następnie tę warstwę powierzchniową umieszcza się, wraz z siatką służącąjako wzmocnienie, w formie, do której doprowadza się płynne tworzywo sztuczne, przez co siatka ta zostaje dołączona do warstwy powierzchniowej. Tak wytworzona pokrywa stanowi ruchomy element i ma specjalnie wykonane zawiasy, które są wzmocnione siatką i za pomocą których ruchomy element jest mocowany do obudowy wkrętami lub sworzniami.

Jeżeli ruchome części, takie jak klapy lub suwaki, są wyposażone w takie części z tworzywa sztucznego, wówczas normalnie stosuje się zawiasy lub szyny oraz ich środki mocowania wykonane z tworzywa sztucznego lub metalu. Montaż oddzielnie wykonanych, ruchomych części, zwłaszcza kiedy stosowane sąróżne materiały, utrudnia i zwiększa koszt zarówno produkcji jak i montażu, a przede wszystkim powtórnego wykorzystania takich części. Ponadto, kiedy dopasowane części ruchome są używane w środkach transportu, wówczas podczas ich eksploatacji często powstaje grzechoczący hałas powodowany przez drgania.

Wynalazek ma na celu usunięcie tych niedogodności.

Zgodnie z wynalazkiem cel ten w zakresie sposobu osiągnięto dzięki temu, że najpierw dzieli się w płaszczyźnie pionowej wnękę formy na co najmniej dwie komory za pomocąrozdzielających elementów względnie nosków oraz za pomocą ruchomych suwaków, następnie do dolnej powierzchni roboczej górnej połówki przymocowuje się warstwę dekoracyjną w postaci stałego materiału tak, aby warstwa ta była usytuowana w pierwszej komorze formującej, przy czym tę pierwszą komorę oddziela się od pozostałych komór przez przemieszczenie ku dołowi górnej połówki formy i przez przemieszczenie co najmniej jednego suwaka odcinającego do granicznego położenia odcięcia we wnęce, po czym do pierwszej komory doprowadza się płynne termoplastyczne tworzywo sztuczne, korzystnie polimer, przez przetłaczanie i wtrysk, a następnie to płynne tworzywo sztuczne poddaje się prasowaniu w komorze formowania przez wywarcie nacisku na górnąpołówkę formy, aż do całkowitego jej zamknięcia, przy czym podczas tego ruchu górnej połówki formy przycina się też warstwę dekoracyjną na żądany wymiar, a po skrzepnięciu sztucznego tworzywa wyciąga się co najmniej jeden suwak odcinający z jego granicznego położenia odcięcia i doprowadza się płynne tworzywo sztuczne do drugiej komory wnęki, przy czym po skrzepnięciu tego sztucznego tworzywa i po utworzeniu się brzegowych obszarów odcina się ruchomy element od części z tworzywa sztucznego wzdłuż brzegowych obszarów za pomocą oddzielającego noża i wreszcie otwiera się z powrotem formę i wyrzuca z niej gotową część z tworzywa sztucznego.

184 274

Zgodnie z rozwiązaniem sposobu według wynalazku, oddzielający nóż przemieszcza się za pomocą odcinającego suwaka.

Korzystnie jest, gdy dekoracyjnąwarstwę utrzymuje się na dolnej stronie górnej połówki formy za pomocąurządzenia przytrzymującego, zwłaszcza urządzenia wytwarzającego podciśnienie.

Istota wynalazku w zakresie formy do wytwarzania ruchomych elementów z tworzywa sztucznego z warstwą dekoracyjną cechuje się tym, że połówka górna formy jest zaopatrzona w elementy oddzielające, które mająpostać nieruchomych noży i są one umieszczone naprzeciw odcinających suwaków, przy czym odcinające suwaki są ruchome w płaszczyźnie pionowej i mają na swych górnych końcach cienkościenne noże blokujące, a ponadto forma jest zaopatrzona w przewód i tuleję wlewu głównego do przetłocznego doprowadzania płynnego tworzywa sztucznego, a także jest zaopatrzona w dysze do wtryskowego doprowadzania płynnego tworzywa sztucznego.

Korzystnie jest, gdy elementy oddzielające są wykonane jako nieruchome noski.

Korzystnie też jest, gdy suwaki mają na swych górnych końcach noże odcinające.

Forma według wynalazku jest wykonana jako pionowy zespół prasujący, przy czym górna połówka formy ma pionowe powierzchnie wypływu.

Zgodny z wynalazkiem ruchomy element części z tworzywa sztucznego z warstwą dekoracyjną charakteryzuje się tym, że element ten stanowi klapę, która jest dołączona zawiasowo do części z tworzywa sztucznego, przy czym element ten ma wgłębienie, które stanowi integralny zawias i które przebiega wzdłuż obszarów brzegowych.

Korzystnie, ruchomy element części z tworzywa sztucznego ma postać uchwytu względnie korytka chwytowego do co najmniej częściowego otwierania i zamykania.

Przy stosowaniu sposobu według wynalazku osiąga się takie korzyści, że krawędzie ruchomych elementów części z tworzywa sztucznego, które mają tworzyć klapę lub suwak, wstępnie kształtuje się w specjalny sposób i wycina lub wykrawa już przed ochłodzeniem płynnego tworzywa sztucznego, a nie dopiero potem. Integralny zawias klapy wytwarza się przez to, że całkowitą grubość części z tworzywa sztucznego można zwęzić wzdłuż specjalnej krawędzi klapy według wynalazku. W konsekwencji klapy według wynalazku wytwarzane są w jednym kawałku z tączęściąz tworzywa sztucznego i dzięki tym integralnym zawiasom pozostajądołączone do niej wzdłuż pewnych określonych obszarów brzegowych. Szczególnie odpowiedni do przynajmniej częściowego oddzielania ruchomych części od części z tworzywa sztucznego jest nóż blokujący lub oddzielający, przewidziany W narzędziu produkcyjnym do formowania albo w specjalnej operacji przewiduje się wycinanie za pomocą lasera. Operację oddzielania w zakładzie można przeprowadzić w przynajmniej dwóch różnych czasach:

Po pierwsze, gdy tylko podczas stosowania sposobu prasowania przetłocznego i formowania wtryskowego nóż blokujący może już uniemożliwić przepływ sztucznego tworzywa do brzegowego obszaru ruchomych elementów, które mają być oddzielone.

Po drugie, możliwe jest za pomocą noża oddzielającego oddzielenie ruchomych elementów od wspierającej części z tworzywa sztucznego przez wykrawanie lub oddzielenie cieńszych regionów obszarów brzegowych.

Z wewnątrzzakładowego wykrawania lub oddzielania można zrezygnować przy zastosowaniu ruchomych elementów tylko w określonej liczbie części z tworzywa sztucznego (np. w celu przykrywania miejsc montażu dodatkowego wyposażenia w środkach transportu). Końcowy użytkownik lub specjalista od konserwacji może następnie oddzielić zamierzone krawędzie ruchomych elementów od części z tworzywa sztucznego, np. za pomocą ręcznego narzędzia, noża itp. Przykładowo pokrywy pozostają całkowicie zamknięte, jeżeli ruchome elementy według wynalazku nie sąużywane, chociaż sąprzewidziane. Ma to tę zaletę, np. w przemyśle samochodowym, że wiele odmian pojazdu można wyposażyć w te same części z tworzywa sztucznego. Chociaż z pewnością mogą one różnić się barwą i strukturą użytego materiału dekoracyjnego, wszystkie one mają przygotowane elementy ruchome. W każdej chwili można zatem spełnić dodatkowe życzenia odbiorców bez konieczności dużych dodatkowych wydatków na utworzenie ruchomych elementów w tych częściach z tworzywa sztucznego, np. przewidzianych jako pokrywy.

184 274

Opisany powyżej sposób zasadniczo nadaje się do wszystkich tworzyw sztucznych, które mogą być przetwarzane przez prasowanie przetłoczne i/lub przez formowanie wtryskiwaniem. Możliwejest stosowanie w charakterze warstwy powierzchniowej i/lub warstwy dekoracyjnej tych materiałów, które tworzą dobre połączenie z tworzywem sztucznym, kiedy wykorzystuje się proces prasowania przetłocznego. Przykładowo można wymienić materiały tekstylne, taicie jak dzianiny oraz folie z tworzyw sztucznych. Jednakże korzystne są te połączenia tworzyw sztucznych i materiałów warstwy powierzchniowej, które są wybrane tak, że po ich zamierzonym zastosowaniu laminowaną część z tworzywa sztucznego można tanio poddać granulowaniu i powtórnie wykorzystać jako monomateriał.

W korzystnych odmianach tego sposobu możliwejest stosowanie uchwytów lub rowków chwytnych, za pomocą których ruchome elementy części z tworzywa sztucznego, które są wykonane, np. jako klapa lub suwak, mogą niezawodnie poruszać się.

Te elementy w postaci klapy lub suwaka mogą być wykonane za pomocą narzędzia formującego rodzaju wspomnianego na początku dzięki temu, że to narzędzie formujące może być wyposażone w co najmniej jeden suwak odcinający, który może być doprowadzony do granicznego położenia odcięcia tak, że wnęka zamkniętej formy może być podzielona na co najmniej dwie komory przez suwak odcinający. Suwak odcinający może mieć faktycznie dowolną trasę w formie tak, że możliwejest również wytworzenie laminowanej sekcji ruchomego elementu o skomplikowanym kształcie. W tym przypadku suwak odcinający ma stosunkowo cienkościenny nóż blokujący lub oddzielający, na skutek czego możliwe jest uzyskanie szczególnie dokładnych linii połączenia i/lub linii wykrawania.

W korzystnych przykładach realizacji wynalazku możliwejest zapewnienie, że suwak odcinający może być poruszany pneumatycznie, elektromagnetycznie, za pomocą napędu mechanicznego (np. serwomotor) lub zwłaszcza hydraulicznie. Te przykłady wykonania mogą być realizowane stosunkowo tanio. Jednakże napędy te mogąbyć uzyskane jako rozsądnie tanie i niezawodne napędy standardowe.

Przedmiot wynalazku jest bliżej objaśniony w przykładach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia formę w przekroju pionowym z warstwą dekoracyjną usytuowaną w komorze i z wprowadzonym do tej komory płynnym tworzywem sztucznym, korzystnie polimerem, przed pełnym zamknięciem formy; fig 2a - szczegół obszaru brzegowego, zaznaczonego przez a na fig 1, do wytworzenia laminowanego elementu ruchomego według pierwszego przykładu wykonania, który to element graniczy z laminowanym obszarem części z tworzywa sztucznego w przekroju pionowym; fig. 2b - szczegół obszaru brzegowego, oznaczonego przez b na fig. 1, do wytworzenia laminowanego elementu ruchomego według pierwszego przykładu wykonania, który to element sąsiaduje z nielaminowanym obszarem części z tworzywa sztucznego w przekroju pionowym; fig. 2c - szczegół brzegowego obszaru oznaczonego przez a na fig. 2a do wytworzenia laminowanego elementu ruchomego według drugiego przykładu wykonania, który to element sąsiaduje z laminowanym obszarem części z tworzywa sztucznego w przekroju pionowym; fig. 3 - klapy integralnych zawiasów w przekroju poprzecznym, przy czym a) przedstawia obszar brzegowy bez zderzaka z przewężeniem w kształcie litery V części z tworzywa sztucznego;

b) przedstawia obszar brzegowy ze zderzakiem z tworzywa sztucznego i korytkowe ukształtowanym zwężeniem części z tworzywa sztucznego; c) przedstawia obszar brzegowy z dekoracyjnym zderzakiem i miskowo ukształtowanym zwężeniem części z tworzywa sztucznego; d) przedstawia korzystny przykład wykonania suwaków w przekroju poprzecznym, obszar brzegowy ze zderzakiem z tworzywa sztucznego; fig 4a-c przedstawiają korzystne przykłady wykonania uchwytów w przekroju poprzecznym; a fig 4d-f przedstawiają korzystne przykłady wykonania korytek chwytowych w przekroju poprzecznym.

Przedstawiona na fig. 1 i 2a,b forma 7 do formowania według pierwszego przykładu wykonania kombinowanego prasowania przetłocznego i formowania wtryskiwaniemjest częściąmaszyny (nie pokazanej bardziej szczegółowo) do wytwarzania części z tworzywa sztucznego. Ta forma do formowania, skonstruowana jako pionowy zespół prasujący, ma górną połówkę 4 formy 7, która jest usytuowana naprzeciw dolnej połówki 5 formy tak, że ich linia podziału przebiega zasadniczo

184 274 poziomo. Ponadto forma 7 do formowaniajest wyposażona w przynajmniej jedną odcinającą zasuwę 8, kanał 22 grzania, tuleję 33 głównego wlewu i zespół sterowania (me pokazano).

Górna połówka 4 formy jest skonstruowana po swej dolnej stronie tak, że ma kontur będący negatywem laminowanej części z tworzywa sztucznego, która ma być wytwarzana. Ten skonstruowany na górnej połówce 4 formy 7 kontur wnęki 6 przebiega zasadniczo poziomo. Tylko w obszarach brzegowych 11 ma on sekcje pionowe skierowane ku dolnej połówce 5 formy, które mogą być skonstruowane jako pionowe powierzchnie 24 wypływu. Ponadto, jeśli chodzi ojej przebieg poziomy, ma ona co najmniej jeden rozdzielający element 15 podobnie skierowany do dolnej połówki 5 formy, albo nosek 25. Na fig. 1 górna połówka 4 formy jest wyposażona w urządzenie trzymające (nie pokazano) w obszarach poziomych po lewej stronie i w środku. Jest to pewna liczba dysz podciśnieniowych, które są rozmieszczone równomiernie pomiędzy noskami 25 z pionową powierzchnią 24 styku.

Kontur zbudowany na górnej połówce 4 formy 7 jest wyposażony na całym swym obwodzie w powierzchnie wsporczą26. Ponadto górna połówka 4 formy 7 podobnie ma na swych powierzchniach końcowych rowki 27, w które wchodzą odpowiednie elementy współpracujące maszyny (nie pokazane), i które utrzymują górną płytę w położeniu pionowym.

Na górnej stronie dolnej płyty 5 formy zbudowanajest dolna część formy 7, którajest podobnie otoczona przez podporową powierzchnię 26* wzdłuż swego całego obwodu. Kontur formy 7, który jest wyposażony w pionowe w przybliżeniu sekcje tylko w swych obszarach brzegowych i w swym środku, przebiega tu również zasadniczo poziomo. W takim wypadku co najmniej jedna pionowa sekcja konturujest wykonana w kierunku poziomymjako zagłębienie 28, którejest usytuowane naprzeciw rozdzielającego elementu 15 lub noska 25 górnej połówki 4 formy.

Dolna połówka 5 formy ma ponadto wkładkę 29, która jest umieszczona w odpowiadającym j ej wycięciu w korpusie 30 dolnej połówki 5 formy. Część dolnej sekcji konturu formy 7 jest zbudowana na powierzchni wkładki 29 usytuowanej naprzeciw górnej połówki 4. Ta część konturu jest podniesiona względem podporowej powierzchni 26* i ma względnie ostrą krawędź 31.

Pośrednie przestrzenie 36,37 są zawarte w każdym przypadku pomiędzy dolną połówką 5 formy a środkową płytą 34 oraz pomiędzy środkową płytą 34 i denną płytą35 za pomocą listew dystansowych 32, 32* oraz 33, 33* zawsze umieszczonych parami.

Jak pokazano na fig. 1 i 2 a,b, w obszarze zagłębienia 28 umieszczony jest co najmniej jeden odcinający suwak 8, 8* który ma blokujący nóż 12 lub oddzielający nóż 13, popychacz 38 i hydrauliczne urządzenie napędowe 39 i współpracuje z noskiem 25 usytuowanym naprzeciw tego zagłębienia 28. Hydrauliczny zespół napędowy 39 umieszczony w przestrzeni pośredniej 36 po dolnej stronie korpusu 30 jest wyposażony w cylinder hydrauliczny, który jako taki jest konwencjonalny, a więc nie jest przedstawiony szczegółowo, suwak hydrauliczny i zawór oraz przewody zasilania i przewody sterowania. Odcinający suwak 8,8' ma zasadniczo pionowo przebiegający, cienki blokujący nóż 12, albo oddzielający nóż 13 i wspornik 20, który jest w porównaniu z nim szerszy. W tym przypadkuJak przedstawiono na fig. 1 i 2, noże 12,13 wystające w zagłębienie są umieszczone w szczelinie, która jest wykonana pomiędzy wkładką 29, a korpusem 30 i służy również jako prowadnica pionowych ruchów noży 12, 13. Rozmieszczenie noży 12, 13 jest w tym przypadku takie, że jest zabezpieczone przed wchodzeniem tworzywa sztucznego w szczelinę. Wspornik20jest usytuowany pomiędzy gniazdem 41, którejest utworzone przez wkładkę 29, a korpusem 30 i podobnie służy jako prowadnica dla wspornika 20. Górne położenie graniczne blokującego noża 12 lub oddzielającego noża 13 jest określone w tym przypadku przez zderzak wspornika 20 na górnej powierzchni ograniczającej gniazda 41. Noże 12,13 są zamocowane na górnym końcu popychacza 38, który jest umieszczony wzdłużnym wycięciu w korpusie 30. Przy swym dolnym końcu popychacz 38 jest wyposażony w hydrauliczny suwak (nie pokazano), który jest wyposażony w hudrauliczny suwak (nie pokazano), który jest usytuowany w zespole napędowym 39.

Wsparta na dolnej połówce 5 formy górna połówka 4 formy tworzy z nią wnękę 6, która ma kontur odpowiadający wytwarzanej części z tworzywa sztucznego. Wnęka 6 może być podzielona na co najmniej dwie wzajemnie oddzielone komory 42,43 za pomocą nosków 25 i współpracujących

184 274 w nimi noży 12, 13 odcinających suwaków 8, 8'. W tym przypadku możliwe jest odpowiednie umieszczenie oddzielających elementów 15 lub nosków 25 i blokującego noża 12 albo oddzielającego noża 13 tak, że są one oparte o siebie i wspólnie uszczelniają komoiy 42, 43 przed przepływem płynnego tworzywa sztucznego w odpowiednią inną komorę. W takim położeniu odcinające suwaki 8, 8' również przyjmują swe graniczne położenie odcięcia.

Jak to można ponadto zobaczyć na fig. 1, w drugiej pośredniej przestrzeni 37 umieszczony jest przebiegający zasadniczo poziomo element rozdzielczy 44 kanału grzejnego 22, do którego tłoczy się uplastycznione płynne tworzywo sztuczne, korzystnie polimer poprzez tuleję wlewu głównego 23. Zaczynając od elementu rozdzielczego 44 co najmniej dwa przewody zasilające 10, wykonane jako ustawione pionowo dysze 45', 45, 45 zaworu iglicowego uchodząwe wnękę 6 formy 7 tak, że noski 25 górnej połówki 4 formy sąusytuowane w każdym przypadku pomiędzy otworami dysz 45', 45, 45 zaworu iglicowego. Kanał grzejny 22 jest wyposażony w sterowane urządzenie grzejne (nie pokazano), za pomocąktórego uplastycznione płynne tworzywo sztuczne 9 może być utrzymywane w przewidzianej temperaturze lub też dalej grzane. Urządzenie grzejne i dysze 45', 45, 45 zaworu iglicowego, pokazane w przekroju na fig. 1, są dołączone do zespołu sterowania maszyny, podobnie jak dalsze dysze zaworu iglicowego (które nie sąjednak pokazane). Za pomocą tego zespołu sterowania możliwe jest uruchamianie dysz zaworu iglicowego niezależnie od siebie. Zespół sterownia dysz jest w tym przypadku tak zwanym kaskadowym zespołem sterowania.

Według drugiego przykładu wykonania przedmiotowego wynalazku narzędzie formujące przedstawione na fig. 2c i posiadające górnąpołówkę 4 formy i dolnąpołówkę 5 formy jest podobnie częścią maszyny (nie pokazanej szczegółowo) z zespołem sterownia (nie pokazano) do wytwarzania części z tworzywa sztucznego, np. za pomocąprasowania przetłocznego. Przedstawione tu narzędzie formujące zasadniczo odpowiada narzędziu formującemu według pierwszego przykładu realizacji. Poniżej podano najważniejsze różnice:

- elementy rozdzielające 15 sątu skonstruowane jako nieruchome noże formy i są umieszczone przynajmniej w niektórych brzegowych obszarach ruchomych elementów, które mają być wytwarzane w jednym kawałku z częściami z tworzywa sztucznego

- nie ma zasadniczo suwaków odcinających

- zagłębienie 28 jest usytuowane naprzeciw oddzielającego elementu 15, który jest skonstruowany jako nieruchomy nóż formy i korzystnie sięga do dołu prawie do podstawy zagłębienia 28

- wnęka 6 może być podzielona na co najmniej dwie komory 42,43 przez rozdzielające elementy 15 i zagłębienia 28, które współpracują z nimi

- płynne tworzywo sztuczne 9 może być wprowadzone pomiędzy połówki 4 i 5 formy za pomocą dysz zaworu iglicowego (sposób z przepływem laminamym).

Wsporcza część 3 z tworzywa sztucznego i ruchome elementy 1 zawierają, jak widać na fig. 3, w każdym przypadku warstwę litego tworzywa sztucznego 9 i dekoracyjną warstwę 2. Materiał ten może być również spieniony w celu zmniejszenia ciężaru. Warstwa z tworzywa sztucznego może mieć obszar o znacznie zmniejszonej grubości lub zagłębienie albo przewężenie w celu utworzenia integralnych zawiasów 14, za pomocą, których ruchome elementy 1, wykonane w jednym kawałku, pozostają dołączone do wspierającej części 3 z tworzywa sztucznego, np. w przypadku konstrukcji klapy 16.

Korzystne przykłady realizacji brzegowych obszarów 11 i integralnych zawiasów 14 przedstawiono na fig. 3. W tym przypadku brzegowe obszary 11 ruchomego elementu 1 mogą opierać się o wspierającą część 3 z tworzywa sztucznego, tak że (jak na fig. 3a) nie ma żadnego zderzaka, albo w szczególnie korzystnych przykładach realizacji zastosowany jest zderzak 21 części 3 z tworzywa sztucznego bez (jak na fig. 3b) lub z (jak na fig. 3c) dekoracyjnąpowłoką2. W celu zapewnienia ruchowości takich klap 16 sąone dołączone zawiasowo do wspierającej części z tworzywa sztucznego za pomocą integralnego zawiasu 14 wzdłuż niektórych określonych obszarów brzegowych 11, które tworzą przynajmniej część konturu ruchomych elementów 1 wytworzonych w jednym kawałku z częścią 3 z tworzywa sztucznego. Te integralne zawiasy 14

184 274 mogąbyć wyposażone w mające kształt litery V, rowkowe lub miskowe zagłębienia albo przewężenia w materiale bazowym części 3 z tworzywa sztucznego. Kombinacje takich przykładów realizacji lub innych zagłębień, które służą do zwiększania giętkości i/lub trwałości tych integralnych zawiasów są również do pomyślenia i tworzą część aktualnej koncepcji wynalazku. Oczywiście klapy mogą być poruszane w stronę dekoracji 2 (jak pokazano na fig. 3) lub w przeciwnym kierunku. W takim przypadku albo ruchomy element 1, albo część 3 z tworzywa sztucznego może mieć jeden lub więcej zderzaków 21. Długość i liczba zderzaków 21 na ruchomy element 1 jest określona np. przez wielkość i/lub przewidywane zastosowanie albo obciążenie ruchomych elementów. Długość zderzaka może wynosić kilka centymetrów. Zderzak może również przebiegać wzdłuż wymiarowych części brzegowych obszarów 11 lub też wzdłuż całego brzegowego obszaru 11 elementu ruchomego.

Korzystny przykład realizacji suwaka 17 jest przedstawiony na fig. 3d. W sposób podobny do fig. 3b zderzak 21 jest zbudowany, ale jest umieszczony dalej do tyłu od powierzchni dekoracyjnej warstwy 2. Po oddzieleniu obszarów brzegowych 11 od wspierającej części 3 z tworzywa sztucznego, np. ręcznym narzędziem, nożem itp., suwak 17 może być wciskany od strony dekoracyjnej i przemieszczany do położenia dolnego (narysowane linią przerywaną na fig. 3d). Suwak ten może być przemieszczany, np. za pomocąjednego z uchwytów przedstawionych na fig. 4, do żądanego położenia lub też zamknięty na dolnym zderzaku 21, który korzystnie przebiega poza obszar ruchomego elementu 1 przynajmniej po jednej odpowiedniej stronie. W takim przypadku zderzak (nie pokazano) lub wiele zderzaków może chronić suwak przed całkowitym wyciągnięciem. Zderzak lub zderzaki mogąbyć przewidziane na części 3 z tworzywa sztucznego i/lub na suwaku 17.

Ruchomy element 1 może być również wykonany jako zdejmowana pokrywa ze zderzakiem lub bez zderzaka, przy czym element ten jest oddzielany od wspierającej części z tworzywa sztucznego w zakładzie albo dopiero później. Pokrywy takie mogą być dołączone do elementów wyposażenia samochodów osobowych, np. jako pojemniki do nart itp. Uchwyty 18 i/lub chwytowe koryta 19, jak pokazano na fig. 4a-4c i fig.4d-4f, mogą służyć do zapewnienia sprawnego i niezawodnego ruchu elementów 1, przy czym sąone skonstruowane jako pokrywa, klapa 16 lub suwak 17.Uchwyty 18sąodróżnianewten sposób, że mogą one wystawać poza dekoracyjną warstwę 2 i sąkorzystnie wykonanejako stożkowe zwężające się (fig. 4a), proste (fig. 4b,c) i wypełnione (fig. 4a,b) lub wydrążone (fig. 4c). Chwytające korytka 19 mogą mieścić jeden lub więcej takich uchwytów 18, przy czym uchwyty 18 korzystnie nie wystają wtedy ponad chwytowe korytko 19 (fig. 4d). Ścianka chwytowego korytka 19 może być wykonana bezpośrednio jako uchwyt (fig. 4e) lub tylko stożkowo (fig. 4d) lub prosto (fig. 4f). Ważne jest, że te środki poruszania ruchomych elementów 1 są wykonane w jednym kawałku z nimi. Te środki poruszania mogą być w tym przypadku laminowane z tą samąwarstwą dekoracyjną2 co ruchomy element 1 i część 3 z tworzywa sztucznego, albo też możliwe jest stosowanie różnych barw lub tekstur dla części z tworzywa sztucznego, ruchomych elementów 1 i/lub środków poruszania lub dowolnej ich kombinacji.

W celu wytworzenia laminowanej części z tworzywa sztucznego proces według pierwszego przykładu wykonania polega po pierwsze na wprowadzeniu warstwy powierzchniowej, która jest już wstępnie ukształtowana z tworzywa sztucznego zgodnie z żądanym konturem i jest wykonana jako warstwa dekoracyjna 2, w komory 42,42' wnęki 6, które sąpo lewej stronie i pośrodku fig. ' 1, przy czym istnieje możliwość by dysze podciśnieniowe przytrzymywały dekoracyjny materiał 2 na górnej połówce 4 formy. Dekoracyjna warstwa 2 ma takie wymiary, że może wystawać nadwymiarowo w obszar pionowej powierzchni 24 wypływu, gdy korzystnie ma już wymagany wymiar w obszarze rozdzielających elementów 15 lub blokującego noża 12. Następnie górna połówka 4 formy jest poruszana przez pionowy ruch w kierunku dolnej połówki 5 formy aż te dwie połówki formy, jak pokazano na fig. 1, będą usytuowane stosunkowo blisko siebie. Zanim to nastąpi, odcinające suwaki 8, 8' zostały już doprowadzone do swego górnego położenia granicznego, w którym opierają się one wspierającą częścią 20 o górną powierzchnię graniczną gniazda 41 (patrz fig. 2). To opuszczanie górnej połówki 4 formy powoduje, że blokujące noże 12

184 274 lub oddzielające noże 13 wchodzą w kontakt z krawędzią dekoracyjnej warstwy 2. Ponieważ ciśnienie wywierane przez górnąpołówkę 4 formy jest większe niż ciśnienie napędowego zespołu 39 odcinających suwaków 8, 8', blokujący nóż 12 lub oddzielający nóż 13 są popychane nieco ku dołowi. Następnie dysze 45' i 45 zaworu iglicowego w formie 7 są otwierane aż określona ilość płynnego tworzywa sztucznego 9 przepłynie do lewej i środkowej komory 42,42'. Następnie dalsze dysze zaworu iglicowego (nieprzedstawiono) podobnie uchodzące do komór 42 ,42' zostają otworzone j edna po drugiej. Te etapy sposobu były już przeprowadzane w przykładzie wykonania przedstawionym na fig. 1. Płynne tworzywo sztuczne 9 wprowadzane jest pod stosunkowo małym ciśnieniem, na skutek czego płynne tworzywo sztuczne 9 pozostaje na dolnej połówce 5 formy w obszarze dyszy 45', 45 zaworu iglicowego bez wchodzeniajuż w kontakt z dekoracyjną warstwą 2.

Następnie forma 7 zostaje całkowicie zamknięta przez dalszy pionowy ruch górnej połówki 4 formy. Na skutek tego górna połówka 4 formy naciska teraz poprzez dekoracyjną warstwę 2 na płynne tworzywo sztuczne 9, przez co materiał ten jest wypierany i równo rozprowadzany w komory 42,42'. Pionowa powierzchnia wypływu 24 górnej połówki 4 formy wraz z krawędzią 31 dolnej połówki 5 formy zamyka formę 7 już podczas tego ruchu wypierania/prasowania. Ponadto warstwa dekoracyjna 2 jest przycinana na żądany wymiar przy pionowej powierzchni wypływu 24 podczas tego ruchu zamykania. Wymiary pionowej powierzchni wypływu 24 są dopasowane do krawędzi 31 tak, że forma 7 pozostaje otwarta dla wentylacji dopóki dzięki wypieraniu przez prasowanie płynne tworzywo sztuczne 9 jest usytuowane w obszarze pionowej powierzchni wypływu 24, ale jeszcze nie wypłynęło.

Ponadto ten ruch zamykania popycha blokujący nóż 12 lub oddzielający nóż 13, a zatem również odcinające suwaki 8, 8' dalej do tyłu w dowolną połówkę 5 formy, na skutek czego, ponieważ te dwie powierzchnie wsporcze 26,26' leżąjedna na drugiej, przyjmująone w końcu swe położenie graniczne odcinania względem oddzielających elementów 15 i nosków 25.

Gdy tworzywo sztuczne w lewej i środkowej komorze 42,42' skrzepnie już w przybliżeniu do 70%, suwak odcinający 8 zostaje całkowicie wyciągnięty i to samo tworzywo sztuczne 9 zostaje wprowadzone prawą komorę 43, podobnie zamknięte w tym położeniu, za pomocą dyszy 45' zaworu iglicowego tej komory.

Po oczekiwaniu przez czas utwardzania lub chłodzenie do uzyskania procesu krzepnięcia krawędzie elementów ruchomych 1 można za pomocą operacji wykrawania co najmniej jednym oddzielającym nożem 13 poruszanym przez odcinający suwak 8' oddzielić wzdłuż przynajmniej niektórych spośród określonych obszarów brzegowych 11 ruchomego elementu 1 od wspierającej części 3 tworzywa sztucznego. Następnie formę 7 z powrotem otwiera się, a gotowa część 3 z tworzywa sztucznego jest wypychana przez wyrzutniki (nie przedstawiono) umieszczone na dolnej połówce 5 formy.

Ten opis przykładowego wytwarzania ruchomych elementów, które są produkowane jako jedna część z ewentualnie laminowaną częścią z tworzywa sztucznego, uwzględnia warunki geometryczne z fig. 1 przez nazywanie komór 42,42' (z warstwą dekoracyjną 2) lewą i środkową komorą, a komory 43 (bez warstwy dekoracyjnej 2) komorąprawą. W tym przypadku komory 42,42' lewa i środkowa mogą być zgodnie z kolejnością wprowadzania stopionego polimeru nazwane również pierwszymi, a prawa komora 43 również drugąkomorą. Podobnie w formie 7 części tej formy nazywane górnąpołówką4 formy lub dolnapołówką5 można zamienić miejscami tak, że dolna połówka 5 formy przytrzymuje materiał dekoracyjny przed prasowaniem przetłocznym lub operacją wtryskiwania.

Według drugiego korzystnego przykładu wykonania wynalazku jest również możliwe, że ruchome elementy 1 są wytwarzane w jednym kawałku z wspierającymi częściami 3 z tworzywa sztucznego przez wykorzystywanie w charakterze elementów oddzielających 15 nie nosków 25 i ruchomych suwaków odcinających 8, ale nieruchomych noży formy, by zbudować krawędziowe obszary 11 (patrz fig. 2c). W takich przypadkach te oddzielające elementy 15 lub noże formy, odpowiadające noskom 25 w powyższym przykładzie, mogą być integralnie wykonane na górnej połówce 4 formy. Zagłębienia 28 są wtedy podobnie wykonane na dolnej

184 274 połówce 5 formy z usytuowaniem naprzeciw noży formy. Dolne krawędzie tych elementów oddzielających 15 lub noży formy mogąbyć w stanie zamkniętym narzędzia formującego 7 oddalone nieco od dna zagłębień 28. Pozostawia to miejsce na utworzenie cienkich obszarów sztucznego tworzywa 9, które łączą ruchome elementy 1 w brzegowych obszarach 11 ze wsporczymi częściami 3 z tworzywa sztucznego. Sztuczne tworzywo 9 można tu rozdzielić w prosty sposób za pomocą narzędzi wymienionych powyżej lub podobnych. Ponadto przed zamknięciem formy możliwe jest, by materiał dekoracyjny był po prostu włożony pomiędzy dwie połówki formy zamiast mocowania go w stanie wstępnie ukształtowanym do części formy. Możliwe jest również zastosowanie powierzchni mocowania na wspierających częściach 3 z tworzywa sztucznego do łączenia elementów takich jak zaciski itp. Dalsze elementy łączące lub mocowania dla nich, np. kołki do spawania, powierzchnie do klejenia itp., należą do zakresu przedmiotowego wynalazku.

Równie korzystne przykłady wykonania części 3 z tworzywa sztucznego, która zawiera ruchome elementy 1 wytworzone w jednym kawałku z nimi, mogą mieć pojemniki, które są integralnie ukształtowane z boku sztucznego tworzywa 9 i mogą mieścić trójkąty ostrzegawcze, apteczki pierwszej pomocy itp. Elementy rozpierające, wzmacniające lub podporowe, które mogą być odchylane, mogą również być wytwarzane integralnie. Dalsze korzystne przykłady wykonania przedmiotowego wynalazku mają takie pojemniki, rozporki, wzmocnienia lub elementy wspierające na swych ruchomych elementach 1. Przykładowo takie elementy wspierające mogą znacznie ułatwić prace obsługowe przy tylnych światłach pojazdu, ponieważ przy stosowaniu ich ruchome elementy przykrywające 1 mogąbyć trzymane w stanie otwartym, tak że podczas robót obsługowych jest zapewniony dostęp do instalacji.

Dalsze przykłady wykonania ruchomych elementów według wynalazku obejmują obrotowe i zatrzaskowe zamknięcia do blokowania ruchomych elementów w położeniu otwartym albo w położeniu bardziej lub mniej zamkniętym. Oczywiście zastosowanie takich elementów zamykających rozciąga się również na wspierające części z tworzywa sztucznego, na których elementy ruchome są integralnie uformowane w jednym kawałku.

Jako materiały rozważane są wszystkie tworzywa sztuczne nadające się do kombinowanego prasowania przetłocznego i wtryskowego czyli tworzywa termoplastyczne takie jak np. polipropylen, kopolimery ABS (kopolimery akrylonitrylo-butadienowo-styrenowe) itd., albo tworzywa termoutwardzalne, takie jak żywice epoksydowe itd. Te tworzywa sztuczne mogą być również wzmacniane np. włóknami lub matami. Rozważane są również tak zwane tworzywa sztuczne wypełnione, do których dodano przykładowo cząstki talku. W takim przypadku często stosuje się również materiały dekoracyjne o różnych barwach i/lub tworzywa sztuczne o różnych teksturach.

Niezależnie od tego czy chodzi o pokrywy, klapy 16, czy suwaki 17, wspólną cechą ruchomych elementów 1 według wynalazku przedstawionych na rysunkachjest to, że w obszarze brzegowym 11 mają one również krawędź, która jest odgięta od głównej powierzchni ruchomego elementu 11 może być pokryta warstwą dekoracyjną w taki sposób, że przebiega ona korzystnie i zasadniczo równolegle do krawędzi podobnie odgiętej od głównej powierzchni wsporczej części 3 z tworzywa sztucznego. Te dwie krawędzie mogą przylegać zatem jedna do drugiej swymi powierzchniami na zasadzie przyczepności ciernej i tworzą połączenie tzw. „shadow joint” (ang.) (znane np. w przemyśle samochodowym) przy powierzchni wyposażonej w warstwę dekoracyjną. Rozwiązanie takie ma tę zaletę, że nawet kiedy ruchome części są oddzielone od wspierającej części 3 z tworzywa sztucznego z obszarach brzegowych 11, nie powodują one grzechoczącego hałasu i działają zasadniczo jako ciągła izolacja akustyczna. Ponadto dzięki przyczepności ciernej klapy 16 za pomocą części 3 z tworzywa sztucznego zbędne są zamknięcia zatrzaskowe lub podobne urządzenia blokujące.

Sztuczne tworzywo, które łączy ruchome elementy 1 w końcowych obszarach 11 z wspierającymi częściami 3 z tworzywa sztucznego jest korzystnie tak cienkie, że można je łatwo rozdzielić za pomocą przedstawionych narzędzi itp. W odróżnieniu od przykładów wykonania przedstawionych na fig. 3a-3d obszary brzegowe 11 mogą również być wykonane przynajmniej częściowo jako proste złącze. W innym, odmiennym przykładzie realizacji możliwe jest

184 274 zrezygnowanie z cienkich obszarów, które łączą sztuczne tworzywo 9, np. klapy 16, ze wspierającą częścią 3 z tworzywa sztucznego.

Jako nie ograniczające przykłady zastosowania można podać co następuje:

- zamocowania i/lub obramowania w środkach transportu (np. w samochodach osobowych, autobusach, tramwajach, pociągach, statkach lub samolotach): w takim przypadku elementy ruchome według wynalazku mogą przykrywać instalacje przewidziane w pojazdach transportowych, takie jak pierścienie mocowania ładunku w samochodach osobowych typu kombi lub furgon, urządzenia bezpieczeństwa, zbiorniki na wodę i ich otwory napełniające itd., albo pojemniki na wyposażenie, takie jak narzędzia, apteczka pierwszej pomocy, trójkąt ostrzegawczy.

- elementy okładzin i/lub wyposażenia w budynkach (np. w łazienkach, meblach, sklepach, wyposażeniu wystawowym): w takim przypadku ruchome elementy według wynalazku mogą podobnie przykrywać otwory obsługowe w płytach wannowych lub w miskach brodzików prysznicowych jak również skrzynki bezpieczników lub skrzynki rozdzielcze instalacji elektrycznych w mieszkaniach lub urządzeniach wystawowych.

- zamocowania lub elementy okładzinowe w sprzęcie podróżnym np. w walizkach, aktówkach lub skrzynkach narzędziowych): takim przypadku ruchome elementy według wynalazku mogą przykrywać pojemniki w półce walizki lub w przegrodach jak również przedziały adresowe i inne miejsca.

184 274

Fig. 3

184 274

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 70 egz.

Cena 4,00 zł.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Sposób wytwarzania ruchomych elementów części z tworzywa sztucznego posiadającej warstwę dekoracyjną, gdzie do wnęki formującej utworzonej przez dwie połówki formy, wprowadza się warstwę dekoracyjną oraz uplastycznione przez ogrzewanie termoplastyczne tworzywo sztuczne, które następnie poddaje się prasowaniu przez wywieranie nacisku na ruchomą połówkę formy i wreszcie gdy tworzywo sztuczne skrzepnie wyrzuca się je z formy jako gotowy wyrób, znamienny tym, że najpierw dzieli się w płaszczyźnie pionowej wnękę (6) formy (7) na co najmniej dwie komory (42,43) za pomocą rozdzielających elementów (15)względnie nosków (25) oraz za pomocą ruchomych suwaków (8, 8), następnie do dolnej powierzchni roboczej górnej połówki (4) formy (7) przymocowuje się warstwę dekoracyjną (2) w postaci stałego materiału tak, aby warstwa ta była usytuowana w pierwszej komorze (42, 42*), przy czym tę pierwszą komorę oddziela się od pozostałych komór przez przemieszczenie ku dołowi górnej połówki (4) formy (7) wraz z jej elementami rozdzielającymi (25) i przez przemieszczenie co najmniej jednego suwaka odcinającego (8*) do granicznego położenia odcięcia we wnęce (6), po czym do pierwszej komory (42,42') doprowadza się płynne termoplastyczne tworzywo sztuczne (9) korzystnie polimer, przez przetłaczanie i wtrysk, a następnie to płynne tworzywo sztuczne (9) poddaje się prasowaniu w komorze formowania przez wywarcie nacisku na górną połówkę (4) formy (7) aż do całkowitego jej zamknięcia, przy czym podczas tego ruchu górnej połówki (4) przycina się też warstwę dekoracyjmą(2) na żądany wymiar, a po skrzepnięciu sztucznego tworzywa (9) wyciąga się co najmniej jeden suwak odcinający (8, 8*) z jego granicznego położenia odcięcia i doprowadza się płynne termoplastyczne tworzywo sztuczne (9) do drugiej komory (43) wnęki (6), przy czym po skrzepnięciu tego sztucznego tworzywa (9) i po utworzeniu się brzegowych obszarów (11) odcina się ruchomy element (1) od części (3) z tworzywa sztucznego wzdłuż brzegowych obszarów (11) za pomocą oddzielającego noża (13) i wreszcie otwiera się z powrotem formę (7) i wyrzuca się z niej gotową część (3) z tworzywa sztucznego.
2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że oddzielający nóż (13) przemieszcza się za pomocą odcinającego suwaka (8, 8*).
3. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że dekoracyjną warstwę (2) utrzymuje się na dolnej stronie połówki (4) formy (7) za pomocą urządzenia przytrzymującego, korzystnie za pomocą urządzenia wytwarzającego podciśnienie.
4. Forma do wytwarzania ruchomego elementu części z tworzywa sztucznego z warstwą dekoracyjną zawierająca wnękę formującą, która jest utworzona między dolną połówką i górną połówką tej formy, przy czym połówka górnajest poosiowo nieruchoma, a połówka dolna zawiera środki do doprowadzania płynnego tworzywa sztucznego do wnęki formującej, znamienna tym, że połówka górna (4) formy (7) jest zaopatrzona w elementy oddzielające (15), które mają postać nieruchomych noży i są one umieszczone naprzeciw odcinających suwaków (8, 8*), przy czym odcinające suwaki są ruchome w płaszczyźnie pionowej i mają na swych górnych końcach cienkościenne noże blokujące (12), a ponadto forma (7) jest zaopatrzona w przewód (10) i tuleję (23) wlewu głównego do przetłocznego doprowadzania płynnego tworzywa sztucznego (9), a także w dysze (45*, 45, 45) do wtryskowego doprowadzania płynnego tworzywa sztucznego do komór (42,42*, 43).
5. Forma według zastrz. 4 znamienna tym, że elementy oddzielające (15) są wykonane jako nieruchome noski (25).
6. Forma według zastrz. 4, znamienna tym, że suwaki (8,8*) mająna swych górnych końcach noże odcinające (13).

184 274
7. Forma według zastrz. 4, znamienna tym, że jest wykonana jako pionowy zespół prasujący, przy czym górna połówka (4) formy (7) ma pionowe powierzchnie wypływu (24).
8. Ruchomy element części z tworzywa sztucznego z warstwą dekoracyjną, wykonanej przez prasowanie za pomocą formy i stosowanej zwłaszcza na przykrycia wewnętrzne samochodów, na tablice rozdzielcze i tym podobne, znamienny tym, że element (1) stanowi klapę (16), która jest dołączona zawiasowo do części (3) z tworzywa sztucznego, przy czym element (1) ma wgłębienie, które stanowi integralny zawias (14) i które przebiega wzdłuż obszarów brzegowych (11).
9. Ruchomy element części z tworzywa sztucznego z warstwą dekoracyjną, wykonanej przez prasowanie za pomocą formy i stosowanej zwłaszcza na pokrycia wewnętrzne samochodów, na tablice rozdzielcze i tym podobne, znamienny tym, że element (1) ma postać uchwytu (18) względnie korytka chwytowego (19) do co najmniej częściowego otwierania i zamykania.