PL167640B1

PL167640B1 - Sposób wytwarzania nowych pochodnych imidazoakrydyny PL PL PL

Info

Publication number: PL167640B1
Application number: PL92300593A
Authority: PL
Inventors: Wieslaw M Cholody; Jerzy K Konopa
Original assignee: British Tech Group
Priority date: 1991-03-05
Filing date: 1992-02-28
Publication date: 1995-10-31
Also published as: GB9104548D0; WO1992015583A1; GB9204315D0; CA2051356A1; JP3176062B2; IE920677A1; IE66260B1; GB2253396B; EP0579614B1; DK0579614T3; DE69220048D1; ZA921615B; EP0502668A1; NO933147D0; ATE153664T1; CA2051356C; IL101139A; EP0579614A1; US5231100A; AU654700B2

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowych pochodnych imidazoakrydyny a mianowicie podstawionych 5-[(aminoalkilo)aminoi-imidazo[4.5.1-dei-akrydyn-6-onów, które znajdują zastosowanie przeciwnowotworowe, w szczególności w leczeniu białaczki.

W pracy zatytułowanej 5-[(aminoalkyl)ammoJimideaO-[4.5.b-deJ-acridin-6-ones as novel class of antineoplastic agents. Synthesis and Biological Activity, J.Med. Chem., 33, 49-52(1990), W.M.Cholody, S.Martelli, J.Paradziej-Lukowicz i J.Konopa przedstawili krótki przegląd trójpierścieniowych środków przeciwnowotwOrowych oraz opisali nowe, tytułowe związki. W późniejszej pracy zatytułowanej 8-substituted 5-/(aminoalkyl)amino/-6H-v-triazolo [5.4.b-deiacridin-6-ones as potential antineoplastic agents. Synthesis and Biological Activity, J.Med.Chem., 33, 2852-28-6 (1990), W.Cholody i wsp. opisują związki, które różnią się zastąpieniem ewentualnie podstawionego atomu C imidazolu niepodstawionym atomem N triazolu i ewentualnie wprowadzeniem w pozycję 8 podstawnika, takiego jak grupa nitrowa, atom chloru, grupa metylowa, metoksylowa lub hydroksylowa. Podane wyniki wyraźnie wykazują że wysoka aktywność przeciwnowotworowa tych, zawierających pierścień triazolu związków, jest związana z hydroksylowaniem pierścienia A. Jednakże, zależność aktywności od budowy w badaniach in vivo aktywności wobec białaczki myszy pozostaje niejasna. Istnieje więc wciąż potrzeba szukania innych związków o wysokiej aktywności przeciwnowotworowej, w szczególności przeciwbiałaczkowej.

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania związków o wzorze I:

wzór (I) w którym: R oznacza grupę -OH lub grupę o wzorze -OR', w którym R' oznacza grupę C^-alkilową, np. metylową; R, i R, oznaczają niezależnie od siebie atom wodoru, grupę C,-,-alkilową, np. metylową lub etylową, niepodstawioną lub podstawioną grupą hydroksytówą. aminową, N' -alkiloaminową lub N', N' -dwualkiloaminową, gdzie każda z grup alkilowych ma

1-4 atomów węgla taką np. jak grupa 2-hydroksyetylowa, 2-aminoetylowa, 2-(N'-alkiloamino)etylowa i 2-(N',N' -dwualkiloamino)etylowa; n oznacza liczbę 2-5; oraz Rj oznacza atom wodoru lub prosty Łańcuch C,--alkilowy; które to związki mają postać wolnych zasad, ich dopuszczalnych w farmacji addycyjnych soli kwasowych lub N-tlenków.

167 640

Korzystne związki to te, w których R₁“ i Rj^b są zwykle takie same i oznaczają grupę alkilową, np. grupę C^-alkilową, zwłaszcza grupę C^-alkilową, taką jak metylowa lub etylowa, ♦λ O ΙπΙχ Q

Π UZJIUUZjU Z- 1UU ,J.

Związki o wzorze I, w którym Ri = Ri i obie oznaczają grupę metylową lub etylową, R_? oznacza atom wodoru oraz n oznacza liczbę 2 lub 3, mają szczególne znaczenie w leczeniu białaczki. Z powyższych związków, najbardziej interesujące są związki, w których:

przykład	9	R -= -OJH	R1 =	R_? =	-CH₃;	R2= H	n = 2
przykład	li	R = -OH:	R1 =	RR =	-CH₃;	B-CH3	n = 2
przykład	11	R = -OH;	R1 =	RR =	-CH₂CH3;	R2=H;	n = 2
przykład	li	R--OH;	R1 =	R1 =	-CH2CH3;	R2= CH₃;	n -= 2
przykład	li	R = -OH;	R-	R1 =	-CH3;	B2=CH₃;	n = 3
przykład	li	R = -OH;	R1 =	R1 =	-CHCL;	R2=H;	n = 3
przykład	li	R = -OH;	’^RI-	R,^b =	-CHkCH.,;	r2=CH₃;	n = 3

Etery metylowe są generalnie mniej aktywne, ale wśród nich związki, w których n = 2, R, 2=Ha Ri = R1 = CH3 lub C₂H₅ (przykłady 1 i 2) są najkorzystniejsze.

Dopuszczalnymi w farmacji addycyjnymi solami mogą być sole kwasu organicznego lub nieorganicznego. Przykładem odpowiednich kwasów tworzących sole są takie jak chlorowodór, kwas siarkowy, kwas fosforowy, kwas octowy, kwas cytrynowy, kwas malonowy, askorbinowy, maleinowy, metanosulfonowy, mlekowy, glukonowy, glukuronowy i podobne. Zwykle związek o wzorze I występuje w postaci chlorowodorku, który może być jedno-, dwu- lub trój chlorowodorkiem albo ich mieszaniną. Związek może także być uwodniony w różnym stopniu.

Wiadomo jest, że N-tlenki chemoterapeutycznych antrachinonów zawierających trzeciorzędowe grupy aminowe są użyteczne jako proleki w terapii przeciwnowotworowej, gdyż są one bioredukcyjnie aktywowane w tkankach nowotworowych do aktywnego związku, jak to podano w brytyjskim opisie patentowym nr 2 237 283 A (NRDC). Łagodne utlenianie w warunkach, w których nie zachodzi rozrywanie pierścienia imidazolu, może być stosowane do tworzenia N-tlenków na atomie azotu imidazolu lub trzeciorzędowej grupy aminowej, gdy Ri i Ri nie są atomami wodoru.

Związki o wzorze I, w których R₂ oznacza atom wodoru lub omówioną grupę alkilową, można wytwarzać w postaci wolnych zasad lub soli w reakcji związku o wzorze II, ewentualnie w postaci addycyjnej soli kwasowej.

wzór (II) ° H^^N^(GH₂)_nKR^ odpowiednio z kwasem mrówkowym lub związkiem o wzorze R₂CON(CH.)2, prowadzonej korzystnie w podwyższonej temperaturze, zwykle w temperaturze wrzenia, bez dodawania rozpuszczalnika. Sole można łatwo przekształcać w wolne zasady, a wolne zasady w sole lub N-tlenki, stosując znane metody.

167 640

Związki o wzorze II, ewentualnie w postaci addycyjnej soli kwasowej, można wytwarzać ze związków o wzorze III, poddając grupę nitrową redukcji do odpowiedniej grupy aminowej.

Związki o wzorze III można otrzymywać sposobem opisanym w europejskim zgłoszeniu patentowym EP-A 145 226 (Warner-Lambert Company) lub analogicznymi metodami. Redukcję grupy nitrowej prowadzi się korzystnie za pomocą wodzianu hydrazyny, dogodnie w obecności katalizatora, np. niklu Raneya, w polarnym rozpuszczalniku, takim jak tetrahydrofuran (THF). Przeeściowe związki o wzorze II, otrzymywane w powyższy sposób, są generalnie wyjątkowo nietrwałe w obecności tlenu, w szczególności dotyczy to związków, w których n oznacza liczbę 3. Stosuje się je jako związki wyjściowe do przekształcania w związki o wzorze I mające postać addycyjnych soli kwasowych, np. chlorowodorków.

Do izolowania końcowych produktów stosowane są zwykle dwie metody. W przypadku pochodnych metoksylowych produkty można ekstrahować benzenem lub chloroformem z mieszaniny reakcyjnej po jej zalkalizowaniu, i następnie przekształcać w dwuchlorowodorki. Związki hydroksylowe można wyodrębniać w postaci chlorowodorków bezpośrednio z mieszaniny reakcyjnej po zakwaszeniu kwasem solnym.

Związki o wzorze I mają znaczenie w leczeniu lub profilaktyce nowotworów (określenie to dotyczy każdego rozwoju złośliwej tkanki i tym samym raka i białaczek), w szczególności białaczek limfoblastycznych. Wszystkie badane związki według wynalazku wykazują aktywność przeciwbiałaczkową in vitro i/lub in vivo w testach omówionych w dalszej części opisu (patrz tabela 3). Testy in vivo wybranych związków według wynalazku na aktywność wobec nowotworów u zwierząt wykazały, że związki z przykładów 11 i 12 są aktywne wobec ludzkiego raka sutka MT-3, a związki z przykładów 12 i 15 wobec raka gruczołowego okrężnicy 38 i czerniaka B16. Dane z badań in vitro wykazują, że związki z przykładów 10 i 16 wykazują silną aktywność wobec linii komórkowych gruczolakoraka nerek.

W związku z powyższym, związek o wzorze I przeznaczony jest do stosowania w terapii, i do wytwarzania leku użytecznego w leczeniu lub profilaktyce raka.

Postać i wielkość dawki można łatwo ustalić na podstawie znanego sposobu leczenia przeciwnowotworowego lub profilaktyki, generalnie jednak dawka związku o wzorze I zwykle wynosi od około 0,1 mg do około 50 mg/kg, korzystnie 0,5 do 10 mg/kg.

Związek o wzorze I może być podawany sam lub razem z jednym lub kilkoma dopuszczalnymi w farmacji rozcieńczalnikami lub nośnikami, oraz ewentualnie z innymi substancjami o działaniu tera^t^ut^^y<cznym lub działaniu synergicznym ze związkiem o wzorze I, albo 0 obu tych działaniach. Nośnik (i) i rozcieńczalniki są, oczywiście, dopuszczalne w farmacji i zgodnie z innymi składnikami preparatu.

Preparaty otrzymane ze związków o wzorze 1 są odpowiednie do podawania doustnego, doodbytniczego, miejscowego lub pozajelitowego ( w tym podskórnego, domięśniowego i dożylnego). Dawki jednostkowe mogą być wytwarzane znanymi metodami. We wszystkich metodach aktywny związek miesza się z nośnikiem lub rozpuszczalnikiem tworząc zawiesinę lub roztwór, i ewentualnie z jedną lub kilkoma substancjami dodatkowymi, taki np. jak buforują6

167 640 ce, aromatyzujące, wiążące, powierzchniowo czynne, zagęszczające, poślizgowe, przeciwdziałające zbrylaniu się i konserwujące (np. przeciwutleniacze).

Preparaty do podawania doustnego mogą mieć postać kapsułek, opłatków, tabletek, pastylek do ssania, proszków lub granulek albo zawiesin. Tabletki można wytwarzać, tabletkując aktywny związek mający postać proszku lub granulek, ewentualnie zmieszany z typowymi substancjami dodatkowymi. Syrop można otrzymać dodając aktywny związek do stężonego roztworu wodnego cukru, np. sacharozy, ewentualnie zawierającego zwykłe substancje dodatkowe. Preparatami odpowiednimi do podawania pozajelitowego są jałowe wodne preparaty aktywnego związku, korzystnie izotoniczne.

Wynalazek jest ilustrowany poniżej przedstawionymi przykładami.

Przykłady.

Generalne postępowanie

Związki o wzorze I, które są przedmiotem przykładów 1 do 16, wytwarza się zgodnie z zarysem postępowania przedstawionym w schemacie 1.

DMF = dwumetyloformamid THF = tetrahydrofuran DMA = dwumetyloacetamid

W poniższych przykładach, temperatury topnienia oznaczano w kapilarnym aparacie Buchi 510 i podawano bez korekty. Widma 1H NMR zapisywano na spektrometrze Varian VXR-300 przy 300 MHz. Przesunięcia chemiczne podawane są w jednostkach 5 w ppm w dół pola, licząc od standardu wewnętrznego czterometylosilanu. Stosowano następujące skróty; br - szeroki sygnał, s - singlet, d - dublet, t - triplet, qu - kwartet, qt - kwintet, m - multiplet, ex proton wymienialny z tlenkiem deuteru. Kwartety, które po dodaniu tlenku deuteru są przekształcalne w triplety zaznaczono symbolem * Do identyfikacji specyficznych protonów stosowano rozprzęganie pojedynczą, częstotliwością. Stałe sprzężenia podane są w Hz. Wyniki mikroanalizy elementarnej dla poszczególnych pierwiastków mieszczą się w granicach ±0,4% wartości teoretycznych.

167 640

Przykład I.

A. 1-[/2-(dwuetyłoamino)etylo/ammo]-7-metoksy-4-nitro-9(10H) -akydynon.

Mieszaninę 4,57g (0,015 mola) 1-chloro-7-metoksy-4-nitro-9(10H)-akrydynonu, 25 ml DMF i 7,00g (0,06 mola) 2-dwuetyloaminoetyloaminy , miesza się i ogrzewa w temperaturze 60°C w ciągu 30 minut, po czym dodaje się 100 ml 40% (objętość/objętość) roztworu metanolu w wodzie. Mieszaninę reakcyjną ogrzewa się do temperatury wrzenia, ' po, czym ochładza i po ochłodzeniu pozostawia się w ciągu nocy w lodówce. Wykrystylizowany produkt odsącza się, przemywa 150 ml wody ' i 50 ml MeOH i suszy. Otrzymuje się 5,30g (92%) analitycznie czystego produktu w postaci żółtych igieł o temperaturze topnienia 178-179°C (w europejskim zgłoszeniu patentowym EP-A 145 226, Chem. Abstr., 1985, 103, 215182s. podano temperaturę topnienia 179-180°C).

B. Wytwarzanie chlorowodorków 7-podstawionych-4-amino-1-[/(dwualkiloamino)-alkilo/amino/-9(10H)-akrydynonów.

Do mieszaniny 0,01 mola nitropochodnych, 200 ml THF dodaje się podczas mieszania w pokojowej temperaturze około 2,5g niklu Raneya a następnie dodaje się 2 ml jednowodzianu hydrazyny. Mieszanie kontynuuje się w ciągu 30 minut, a następnie odsącza się katalizator i przemywa go 50 ml THF. Do przesączu dodaje się szybko 10 ml stężonego kwasu solnego i miesza w ciągu 10 minut. Wytrącony żółty osad osącza się i przemywa THF. Produkt rekrystalizuje się z zakwaszonego chlorodoworem do pH 2 roztworu 90% metanolu w dioksanie.

C. Dwuchlorowodorek 5-[/2-(dwuetyloamino)etylo/amino]-8-metoksyimidazo[4.5.1-de] akrydyn-6-onu.

Mieszaninę 1,71g (4 milimole) produktu z przykładu 1B i 20 ml 95% kwasu mrówkowego ogrzewa się w temperaturze wrzenia w ciągu 6 godzin. Kwas odparowuje się i pozostałość rozpuszcza w 100 ml wody, po czym roztwór alkalizuje do pH 9 węglanem sodowym. Produkt ekstrahuje się 2 x 100 ml chloroformu, ekstrakty organiczne suszy się i odparowuje. Pozostałość rozpuszcza się w etanolu, zakwasza HCl i produkt rekrystalizuje się dodając acetonu. Otrzymuje się tytułowy produkt.

Przykład li. Związki o wzorze I: n=2, R=OCH₃, R_] ^a=R₁1=CH₃, R^H

Powtarza się postępowanie z etapów A-C przykładu I ale zamiast dwuetyioaminoetyloaminy w etapie A stosuje się dwumetyloaminoetyloaminę.

Przykład III. Związek o wzorze I: n=2, R=OCT 1₃, RjMR^C^, R,=CH3

Postępowanie z etapu A i B przykładu I powtarza się, z tym że zamiast dwuetyloaminoetyloaminy stosuje się dwuetyloaminoetyloaminę. Otrzymany produkt poddaje się następującemu postępowaniu (oznaczonemu 3C).

Mieszaninę 2,14g (5 milimoli) chlorowodorku i 30 ml DMA ogrzewa się w temperaturze wrzenia w ciągu 12 godzin, po czym dodaje się 200 ml wody, mieszaninę reakcyjną alkalizuje się wodorotlenkiem sodowym i produkt ekstrahuje 2 x 150 ml benzenu. Ekstrakty odparowuje się do sucha i pozostałość rozpuszcza się w mieszaninie 1;1 metanolu i dioksanu. Roztwór zakwasza się gazowym chlorowodorem i wytrącony osad odsącza się otrzymując produkt w postaci żółtych kryształów.

Przykład IV. Związek o wzorze I; n=2, R=OCH3, R₁1=R₁ ^b=CH₂CH3,2=CH₃.

Powtarza się postępowanie z etapów A i B przykładu I a następnie z etapu 3C.

Przykład V. Związek o wzorze I:n=3,R=OCH3, RMRb =C^, R,=H

Powtarza się postępowanie z etapów A, B i C przykładu I ale zamiast dwuetyloaminoetyloaminy w etapie A stosuje się dwumetyloaminopropyloaminę.

Przykład VI. Związek o wzorze I: n=3, R=OcH_r R₁=R₁b=CH₃, R2=CH3

Powtarza się postępowanie z przykładu V, z tym, że zamiast postępowania z przykładu IC stosuje się postępowanie z przykładu IIIC.

Przykład VII. Związek o wzorze I: n=3, R=OC^, R₁1=R₁b=CH₂CH₃,R,=H

Powtarza się postępowanie z etapów A, B i C przykładu I ale w etapie A stosuje się dwuetyloaminopropyloaminę zamiast dwuetyloaminoetyloaminy.

167 640

Przykład VIII. Związek o wzorze I: n=3, R=OC^, R/ⁱ=R^=CH₂CH₃, R2=CH3

Powtarza się postępowanie z przykładu VII ale zamiast postępowania z przykładu IC ctncnjp cię m^otpnowanie z przykładu III

Przykład IX. Związek o wzorze I: n=2, R=OH, R1, R1=CH3, R,=H

Powtarza się postępowanie z przykładu I ale zamiast dwuetyloaminoetyloaminy stosuje się dwumetyloaminoetyloaminę oraz zamiast 1-chloro-7-metokcy-4-nitro-9(10l·ł)-akrydonu według przykładu IA stosuje się 1-chloro-7-hydroksy-4-nitr^^9(10H)-akr^don i postępowanie z IC zastępuje się poniżej opisanym IXC.

Mieszaninę 5 milimoli dwuchlorowodorku i 20 ml 95% kwasu mrówkowego ogrzewa się w temeperaturze wrzenia w ciągu 8 godzin. Kwas mrówkowy odparowuje się i pozostałość rozpuszcza na gorąco w metanolu. Do gorącego roztworu dodaje się 3 ml stężonego kwasu solnego i krystalizuje produkt dodając acetonu. Produkt odsącza się i rekrystalizuje z mieszaniny metanolu i acetonu.

Przykład X. Związek o wzorze I: n=2, R=OH, R^R^C^, ^=0¾

Postępowanie z przykładu IX powtarza się ale zamiast postępowania z IXC stosuje się niżej opisane postępowanie XC.

Mieszaninę 5 milimoli dwuchlorowodorku i 25 ml DMA ogrzewa się w temperaturze wrzenia w ciągu 12 godzin. Odparowuje się około 20 ml rozpuszczalnika, po czym dodaje 100 ml acetonu do pozostałości i zakwasza roztwór gazowym chlorowodorem. Wytrącony produkt odsącza się i przemywa acetonem. Surowy produkt rekrystalizuje się (w razie potrzeby dwukrotnie) z mieszaniny metanolu i acetonu i otrzymuje pożądany dwuchlorowodorek.

Przykład XI. Związek o wzorze I: n=2, R=OH, R1=R,b=CH₂CH3, R=H

Powtarza się postępowanie z przykładu IX ale zamiast dwumetyloaminoetyloaminy stosuje się dwuetyloaminoetyloaminę.

Przykład XII. Związek o wzorze I: n=2, R=OH, ^-^ΟΗ^Η R-^CII

Powtarza się postępowanie z przykładu X ale zamiast dwumetyloaminoetyloammy stosuje się dwuetyloaminoetyloaminę.

Przykład XIII. Związek o wzorze I: n=3, R=OH, R1=Rj1=CH₃,R2=H

Powtarza się postępowanie z przykładu IX ale zamiast dwumetyloaminoetyloaminy stosuje się dwumetyloaminopropyloaminę.

Przykład XIV. Związek o wzorze I: n=3, R=OH, R^RjbCH R_? ^:=Ch^₃

Powtarza się postępowanie z przykładu XIII, z tym, że zamiast postępowania według IXC stosuje się postępowanie według XC.

Przykład XV. Związek o wzorze I: n=3, R=OH, R^R^C^CH^ R2=H

Powtarza się postępowanie z przykładu IX ale zamiast dwumetyloaminoetyloaminy stosuje się dwuetyloaminopropyloaminę.

Przykład XVI. Związek o wzorze I; n=3, R=OH, R, =R1=CH2CH₃, R2=C^

Powtarza się postępowanie z przykładu XV, z tym, że zamiast postępowania według IXC stosuje się postępowanie według XC.

Półprodukty

Temperatury topnienia, wydajności i wzory sumaryczne wyjściowych związków (III) i półproduktów' (II) przedstawiono poniżej w tabeli 1.

Tabela 1

1-podstawione 4-niro-9(10H)-akrydynony (III) oraz 1-podstawione 4-ammo-7-metoksy-9(10H)-akrydynony (II)

Związek	n	R	R^a=R^b,	Temperatura topnienia °C	Wydajność %	Wzór sumaryczny *
1	2	3	4	5	6	7
(III)	2	OCH^	ch₃	242-243^d	96	WA
u	2	och₃	ch₂ch₃	178-179=	92	^c hno

167 640

1	2	3	4	5	6	7
u	3	OCHL,	CH³	165-166	94	^c „HM
M	3	OCH,	ch 2 ch.	153-154^f	97	C2,H2₆N,O₄
M	2	OH	^{CH 3}	258-160	90	CnH ₁₈N ... O₄
II	2	OH	CH 2 CH 3	227-229	94	C _wH 22N 4 O 4
II	3	OH	^{CH 3}	213-214⁸	82	CH 2₀N 4 O 4
H	3	OH	chch	208-210	86	C 20 H 24N 4 O 4
(II)	2	och₃	^CH	240-243(rozkł.)	79	C „ H22N 4 O2 2HCL
u	2	och₃	CH,CH 3	227-231 ()	74	C^20H26^{N 4 02 2HCL}
Ił	3	och₃	^{CH 3}	232-235 ()	80	C „H 24N₄ O22HCL
1	3	OCHj	CH 2 CH 3	180-185 ()	84	C₂, H₂₈N₄ O2 3HCL

Wyniki analizy dla C, H i N mieszczą się w granicach ±0,4% wartości teoretycznych

Produkty końcowe

Temperatury topnienia, wydajności i wzory sumaryczne związków według wynalazku przedstawiono w tabeli 2 (związki o wzorze I). Należy zwrócić uwagę, że te związki można łatwo wytwarzać w postaci wolnych zasad addycyjnych soli kwasowych i/lub wodzianów, i że tym samym dane w tabeli 2 nie są pomyślane jako ograniczające wynalazek do podanych postaci związku. WidmaNMR nie których związków podano poniżej.

Związek o wzorze I: R=OCH₃, R₁ ^a=R₁1=CH,CH₃ R,=H, n=2 (przykład I).

Widmo Ή NMR wolnej zasady (Me₂SO-d₆) 5 :9,13(s,1H, Cl-H), 8,98(t, 1H, ex, -NH-CH,-), 8,36(d, 1H, J=9,1, C10-H), 7,98(d,1H, J=8,9, C3-H), 7,79(d, 1H, J=3,0,C7-H), 7,52(dd, 1H,>9,1, J=3,0,C9-H), 6,80(d, 1H, J=8,9, C4-H), 3,92(s, 3H,-OCH₃), 3,42 (qu*, 2H, -NH-CH₂-CH₂-), 2,73(t, 2H, -CH,-CH₂-NEt,), 2,58(qu, 4H, -N(CH2-CH₃)₂), 1,02(t, 6H, -N(CH₂-CH₃)₂). ' ’

Związek I: R=OCH R^R^CH^ą^CH n=2 (przykład IV).

Widmo Ή NMR wolnej zasady (Me₂SO-d₆) δ J8,98(t, ex, -NH-CH₂), 8,12(d, 1H, J=9,2, C10-H), 7,82(d, 1H, J=3,2, C7-H), 7,80(d, 1H, >8,8, C3-H), 7,43(dd, 1H, J=9,2, J=3,2, C9-H), 6,70(d, 1H, J=8,8, C4-H), 3,91(s, 3H, -OCH3), 3,38(qu*, 2H, -NH-C^-CH,-), 3,00(s,3H, Cl-CH₃), 2,72(t, 2H, -CH2-CH₂-NEt₂), 2,58(qu, 4H, -N^ą-CH^), 1,03(t, 6H,-N(CH₂-CH₃)₂).

Związek I:R=OH, R,^a=R,b-=CH₂CH₃, R,=H, n=2 (przykład XI)

Widmo Ή NMR wolnej zasady (Me^SO^) 5 :10,00(s, 1H, ex, C8-OH), 9,08(s, 1H, Cl-H), 8,99(t, 1H, ex, -NH-CH,-), 8,26 (d, >8,9, C10-H), 7,95(d, 1H, J=8,-8, C3-H), 7,72(d,

1H, J=2,8, C7-H), 7,33(dd, 1H, >8,9, J=2,8, C9-H), 6,77(d, 1H, J=8,8, C4-H), 3,40(qu* 2H, -NH-CH₂-CH2-), 2,70(t, 2H, -CH₉-CH₂-NEt₂), 2,56(qu, 4H, -N(CH2-CH₃)₂), 1,01 (t, 6H, -N(CH₂-CH₃)₂). '

Związek I: R=OH, R^R^CH^CH,, R^CH^H R^Cą, n=2 (przykład XII)

Widmo Ή NMR wolnej zasady (Me,SO-d₆) δ :10,00(s, 1H, ex, C8-OH), 9,02(t,1H, ex, -NH-CH2-), 8,11(d, 1H, 1=9,1, C10-H), 7,83(d, 1H, J=8,8 C3-H), 7,79(d, 1H, J=2,9, C7-H), 7,33(dd, 1H, >9,1, J=2,9, C9-H), 6,72(d, 1H, >8,8, C4-H), 3,38(qu*, 2H, -NH-CH₂-CH_?-), 3,02(s, 3H, Cl-CH.), 2,72(t,2H,-CH,-CH₂-NEt,), 2,56(qu, 4H, -N(CH,-CHA), 1,02(t, 6H, -N(CH2-CH₃)₂). ' '

Związek I: R=OH, R1a=R1b=CH₂CH3, R,=H, n=3 (przykład XV)

Widmo Ή NMR wolnej zasady (Me₂SO-d_ń) δ : 10,02(br s, 1H, ex, C8-OH), 9,10(s, 1H, Cl-H), 8,93(t, 1H, ex, -NH-CH,-), 8,27 (d, 1H, J=8,9, CL-H), 7,97(d, 1H, J=8,8, C3-H),

167 640

7,73(d, 1H,J=2,8, C7-H), 7,34(dd, 1H, J=8,9, J=2,8, C9-H), 6,81(d, 1H, J=8,8, C4-H), 3,42(qu*, 2H, -NH-CH₂-CH₂-), 2,52(t, 2H, -CH₂-CH₂-NEt₂), 2,48(qu, 4H, -N(CH₂-CH₃)₂),

7«q,t HJ _HU _H2J _2'52 _> H QCH -C4 .NOf -ΓΉ u 2 χ,ιυ^ν, xxi, x.xx, ,χ'ΛΛ**) x’2 -₂

Związek I: R=0H, R₁ ^a=R₁b=CH₂CH₃, R₂=CH₃, n=3 (przykład XVI).

Widmo Ή NMR wolnej zasady (Me₂SO-d₆) 5 :10,0(br s, 1H, ex, C8-OH), 8,91 (t, 1H, ex, -NH-CH2-), 8,08(d, 1H, J=9,l, C10-H), 7,80(d, 1H, J=8,8, C3-H), 7,77(d, 1H, J=3,0,

C7-H), 7,32(dd, 1H, J=9,1, J=3,0, C9-H), 5,70(d, 1H, J=8,8 C4-H), 3,38(qu*, 2H, -NH-CH2-CH2-), 3,00(s, 3H, Cl-CH₃), 2,48(m, 6H, -CH^-NCCH^-CH^), 1,75(qt, 2H, -CH2-CH₂-CH2-). ’

Tabela 2

Wzory, temperatury topnienia i wydajności 8-podstawionych 5-aminoimidazo[4.5.1-de]akrydyn-6-onów o wzorze T

wzór (I)

Przy- kład	n	R	R^a, = R^b,	R.	Temperatura topnienia °O	Wy- daj- ność %	Wzór
1	2	3	4	5	6	7	8
1	2	OCH,	CRCR	H	250-254^d	68	O₂₁H₂₄N₄O21,75HCL
2	2	och₃	CR	H	254-258 r.	90	O,1H_mN₄O₂-1,5HOL-0,75H₂O
3	2	OCR	CR	°R	255-259 r.	82	O2.I[_;2\/)2:^2H0lH2)
4	2	OCR	CRCR	ch	238-241 r.^e	70	O^O^
5	3	OHR	CR	H	237-241 r.	70	O2₀H₂₂N₄O2-2HCL-0,2H₂0
6	3	OCR	^CH3	^0H3	252-256 rf	68	O^NA-1,85HOL
7	3	OCR	CRCR	H	246-250 r.	72	0₂₂H26N₄O2-1,5HCL
8	3	OCR	CRCR	CR	203-208 r.	64	02₃H2₈N₄O₂-2H0L-H₂O
9	2	OH	CH3	H	260-264 r.	77	O₁1H₁₈N₄O2-2HC]^H₂O
10	2	OH	^CH3	°R	268-273 r.	68	C₁₉R₀N₄O2-2 HCL-2RO
11	2	OH	CRCR	H	250-255 r.s	72	c₂₀R₂N₄O₂-2HOL.H₂O
12	2	OH	CRCR	^0H3	260-265 r.^h	78	c₂₁R₄N₄O₂- 1,5HcLO,5RO
13	3	OH	^CH3	H	247-251 r	70	C^N/^HCL
14	3	OH	^CH3	OR	268-271 r.·	69	C2₀R₂N₄O2-2HCL.0,5RO

167 640

1	2	3	4	5	6	7	8
15	3	OH	ch,ch₃	H	269-272 rJ	70	C₂₁H₂₁N₄O₂-2HCL.H₂O
16	3	OH	CH CH ---2~*~3	CH	-238-242 r.^k	66	C 2H MO .9HCT H O 2226'4^2 ~~~ **2~

(c) Wyniki mikroanalizy dla C, H i N mieszczą się w granicach ±0,4% wartości teoretycznych (d) Temp topnienia wolnej zasady 191-193°C (e) Temp topnienia wolnej zasady 156-158°C (f) Temp topn wolnej zasady 156-158°C.

(g) Temp topp tema woinej omsady 2ad-242C (h) Temp topnienia wolnej zasady 255-258°C (i) Temp topnienia wolnej zasady 242-245°C

0) Temp topnienia wolnej zasady 222-225°C (k) Temp topnienia wolnej zasady 240-245°C r - Rozkład

Testy biologiczne

Badanie cytotoks.ycznościin vivo

Komórki białaczki L1210 myszy (RPM1, USA) hoduje się w podłożu RPM1 1640 zawierającym 5% surowicy płodu cielęcego, penicylinę (1.000.000 jednostek/litr) i streptomycynę (100 mg/litr), w temperaturze 37°C, w powietrzu zawierającym 5%o CO₂ o kontrolowanej wilgotności. Szczepi się komórkami białaczki L1210 myszy o gęstości 5x10⁴ komórek/ml. Testowane związki rozpuszczone w 50% etanolu dodaje się w czterech różnych stężeniach do zawiesiny komórek. Aktywność cytotoksyczną (IC₅₀) testowanych związków określa się je jako ich stężenie powodujące hamowanie o 50% wzrostu po 48 godzinach, mierzone zawartością białka komórkowego, i odczytywane z krzywej zależności reakcji od wielkości dawki według metody opisanej przez J.Konopę, A.Matuszkiewicza, M.Hrabowską i K.Onoszko w Arzneim.-Forsch., 1974, 24. (1971).

Badanie działania przeciwbiałaczkowego in vivo

Myszom BDF_t wstrzykuje się dootrzewnowo 10⁶ komórek białaczki limfotycznej P388 w dniu O i następnie również dootrzewnowo w dniach 1-5 związek, stosując schemat postępowania podany przez National Cancer Institute: R.I. Geran i wsp., Cancer Chemothrapy Reports, Part 3, 3(2), 1-103 (1972)(ISSN=0069-0139), Średni czas przeżycia (MST) dla każdej traktowanej grupy (osiem myszy) oblicza się i wyznacza się procent T/C posługując się następującym wzorem: %T/C=/(MsT dla traktowanych zwierząt)/(MST dlakontrolnych)/x100.

Wyniki badań cytotoksyczności i działania przeciwbiałaczkowego przedstawiono w tabeli 3. Tabela 3.

Wzory i aktywność wobec białaczki L1210 myszy (in vitro) i białaczki P388 (in vivo) 8-podstawionych 5-nmiooimidazo[4.5.1-de]akrydyo-6-onów o wzorze I

167 640

Przy- kład	n	R	R^a, = R^b,	R2	Białaczka L 1210 in vitro IC₅₀	Białaczka P388 in vivo optymalna dawka
(mg/ml)	(HM)	(mg/kg)	%TC*
1	2	och₃	ch₂ch₃	H	0,78 (±0,02)	1,8	100	183,209
2	2	OCH,	CH,	H	0,65 (±0,07)	1,6	100	177, 136
3	2	och,	CH,	ch₃	0,34 (±0,09)	0,77	150	127
4	2	och₃	ch,ch₃	ch₃	0,70 (±0,40)	1,55	150	136. 120
5	3	OCH,	ch₃	H	3,50 (±0,75)	8,25	150	164
6	3	OCH,	ch₃	^CH<	1,40 (±0,60)	3,2	150	136
7	«Ί	OCH,	ch.ch	H	1,10 (±0,32)	2,5	150	142
8	3	OCH,	ch.ch,	^CH·.	0,70 (±0,17)	1,4	150	108
9	2	OH	CH,	H	0,02 (±0,01)	0,048	12,5	210,210
10	2	OH	ch₃	cą	0,06 (±0,03)	0,135	12,5	200, 250
11	2	OH	cącą	H	0,013 (±0,008)	0,031	5	211, 175
12	2	OH	cącą	^CH3	0,11 (±0,08)	0,25	75	280,290
13	3	OH	ch₃	H	0,014 (±0,005)	0,034	5	183
14	3	OH	ch₃		0,10 (±0,07)	0,23	100	255
15	3	OH	CH,CH₃	H	0,08 (±0,05)	0,18	25	309, 230
16	3	OH	cącą	^ch₃	0,40 (±0,21)	0,89	25	150, 155

*Ody podane są dwie wartości, wówczas druga reprezentuje wynik uzyskany z powtórnego niezależnego, wielodawkowego badania

Test na obecność wolnych rodników

Wiele związków przeciwrakowych wykazuje kardiotoksyczne działania uboczne, które zwykle przypisywane są uwalnianiu wolnych ' rodników. Cztery reprezentatywne związki według wynalazku, z przykładów 1, 11, 12 i 15, testowano w mikrosomach wątroby szczura, porównując je z doksorubicyną. Podczas gdy, 500 μM doksorubicyny w mikrosomach wątroby szczura z dodatkiem NADPH, w atmosferze azotu, dawało sygnał w widmie elektronowego rezonansu spinowego (ESR) wskazujący na obecność wolnego rodnika semichinonu doksorubicyny, to takie same stężenie molowe (500pM) czterech związków według wynalazku nie dawało sygnałów w widmie ESR w ciągu trzech godzin.

Departament Wydawnictw UP RP Nakład 90 egz.

Cena 1,50 zł

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Sposób wytwarzania nowych po<eho<^ny^«elh imidazoakrydyny o wzorze (I) (wzór I) ^(CH2’n^N4^R?

w którym: R oznacza grupę o wzorze -OH lub -OR', w którym R' oznacza grupę C^-alkilową; R1 i R1 które mogą być identyczne lub różne, oznaczają atom wodoru lub grupę C^-alkiłową, niepodstawioną lub podstawioną grupę hydroksylową, grupę aminową, grupą N' -alkiloaminową albo grupą N', N' -dwualkiloaminową gdzie grupy N' -alkilowe zawierają 1-4 atomów węgla; n oznacza liczbę 2-5; oraz R, oznacza atom wodoru lub prostołańcuchową grupę C^-alkilową; w postaci wolnej zasady lub farmaceutycznie dopuszczalnej addycyjnej soli kwasowej lub N-tlenku, znamienny tym, że związek o wzorze (II), ewentualnie w postaci jego addycyjnej soli kwasowej, wzór (II) poddaje się reakcji z kwasem .mrówkowym lub N,N-dwualkiloamidem o wzorze RjCON(CH₃)„ w którym R, oznacza prł^ist<^lraiń«c-u«el^o-wą grupę C_M-alkilową i następnie ewentualnie addycyjną sól kwasową przekształca się w wolną zasadę lub wolną zasadę przekształca się w farmaceutycznie dopuszczalną addycyjną sól kwasową albo w N-tlenek.
2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania związku o wzorze (I), w którym R=-OH, R^ = R^ -etyl, R, = atom wodoru lub metyl, a n oznacza 2, związek o wzorze (II), w którym R, R,^a, R,^b i n mają wyżej podane znaczenie poddaje się reakcji z kwasem mrówkowym lub N,N-dwualkiloamidem o wzorze R₂CON(CH₃)₂, w którym R, oznacza metyl.
3. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania związku o wzorze (I), w którym R=-OH, R1=R_]1 =etyl, R,=metyl, a n oznacza 2, związek o wzorze

167 640 (II), w którym R, R,, R,^b i n mają wyżej podane znaczenie poddaje się reakcji N,N-dwualkiloamidem o wzorze R₂CON(CH₃)₂, w którym R, oznacza metyl.
4. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania związku o wzorze (I), w którym R = -OH, R^R^-etyl, R1 - atom wodom, a n oznacza 3, związek o wzorze (II), w którym R, R,, Rb’ i n mają wyżej podane znaczenie poddaje się reakcji z kwasem mrówkowym.