PL166727B1 - Środek i sposób oczyszczania gorących gazów i spalin - Google Patents

Abstract

1. Środek do oczyszczaniagorących gazów i spalin z substancji szkodliwych, zwłaszcza metali ciężkich, zawierający wodorotlenekwapnia i sole zawierające siarkę, znamienny tym, że składa się z suchego proszku na bazie reakcyjnego wodorotlenku wapnia i rozpuszczalnych w wodzie soli substancji oddających siarkę, w ilości 0,01-5% wagowych, korzystnie 0,1-1% wagowych, zwłaszcza 0,2-0,6% wagowych. l2. Sposób oczyszczania gorących gazów i spalin z metali ciężkich i/lub organicznych substancji szkodliwych, w którym do strumienia gazu lub spalin wprowadza się związki oddające siarkę, wodorotlenek wapnia, środki powierzchniowo czynne, po czym oddziela się siarczkowane metale, znamienny tym że do strumienia gazu lub spalin o temperaturze od 80 do 250°C wprowadza się drobno sproszkowany wodorotlenek wapnia, korzystnie suchy, o zawartości wody 0,1-5% wagowych, zwłaszcza 0,5-3% wagowych, zawierający rozpuszczalne w wodzie sole substancji oddających siarkę ewentualnie substancje powierzchniowo czynne z siarką, korzystnie w postaci naniesionych soli substancji oddających siarkę rozpuszczalnych w wodzie.

Description

Wynalazek dotyczy środka i sposobu oczyszczania gazów i spalin z substancji szkodliwych, zwłaszcza metali ciężkich i/lub organicznych substancji szkodliwych.

W termicznych procesach, np. w procesach hutniczych, paleniskach węglowych i spalaniu odpadków, wytwarzają się spaliny, które są obciążone metalami ciężkimi, np. kadmem, rtęcią, talem, arsenem, antymonem i ołowiem. Chodzi prży tym o elementarne metale ciężkie jak również ich sole, korzystnie chlorki i tlenki.

Zazwyczaj gazy są schładzane i metale ciężkie są na mokro wymywane. Często jest to niewystarczające, gdy metale ciężkie występują w elementarnej postaci. Rtęć przykładowo jest wielokrotnie emitowana jako pierwiastek chemiczny. Przy tym także płukanie na mokro nie oddzieli rtęci od gazu. Do tego dochodzi jeszcze problem, że lotne metale ciężkie także po płukaniu na mokro są emitowane jako aerozole i/lub jako trudno oddzielany pył drobny.

Inny sposób polega na tym, że strumień spalin jest kierowany przez filtr z węgla aktywnego. Prowadzi to wprawdzie do zmniejszenia zawartości lotnych metali ciężkich, np. rtęci, jednakże ten sposób jest obciążony znacznymi kosztami, ponieważ muszą być używane duże ilości wysokoaktywnego węgla i istnieje zawsze niebezpieczeństwo pożaru tlącego w złożu węgla. Przez ciągle występujące ścieranie jest emitowany drobny pył, zawierający metale ciężkie, który trudno jest odpylić. Dlatego były prowadzone badania, w których lotne metale ciężkie przerabia się za pomocą siarki lub siarczków w trudnolotne siarczki i oddziela ze strumienia gazów.

Tego rodzaju sposób polega na tym, że siarkę nanosi się na węgiel aktywny i kieruje przez niego strumień gazów. Oddzielenie rtęci jest rzeczywiście skuteczne, pozostają jednak problemy z samozapłonem i istniejącą emisją pyłów ze ścierania.

W innym sposobie pracuje się z zawiesiną siarki lub związków siarki, względnie z wodnymi roztworami związków tio, np. tiomocznikiem. Roztwory, względnie zawiesiny wyparowują w strumieniu gazu, a utworzone związki z rtęcią i siarki są oddzielane na elektrofiltrach.

Oddzielanie rtęci jest jednak nieznaczne do 70%, co zapewnia utrzymanie wartości granicznej 0,200 mg/m. Niewystarczające oddzielenie Hg wymaga między innymi także dodania wody do strumienia gazu, a znaczna zawartość mocnych kwasów musi być zawrócona do strumienia gazów, gdy spaliny pochodzą ze spalania śmieci. Proponowano także wtryskiwanie siarki lub wodnych roztworów związków siarki, np. ZnS wraz z proszkiem Ca(OH)2 do strumienia spalin ze spalarni śmieci i oddzielenie rtęci. Chociaż wprowadza się 1 g/m³ ZnS w temperaturze 200-250°C, to oddzielenie Hg w 60% było za niskie, aby móc zapewnić wartość graniczną Hg 0,2 mg/m³.

Z opisu patentowego EP-A-292083 jest znany środek do oczyszczania gazów i spalin, który zawiera wodorotlenek wapnia i rozpuszczalne sole związków zawierających siarkę (wodorosiarczek sodowy, siarczek sodowy).

Z opisu patentowego EP-A-3915934 jest znany środek do czyszczenia gazów i spalin, który składa się z wodorotlenku wapnia, substancji powierzchniowo czynnej i rozpuszczalnej w wodzie soli związku zawierającego siarkę (siarczyn sodowy).

Z opisu patentowego EP-A-3702306 jest znany sposób, w którym używa się środek, składający się z wodorotlenku wapnia i trimerapto-s-triazyny, spełniający kryterium środka złożonego z wodorotlenku wapnia i rozpuszczalnej w wodzie soli substancji zawierającej siarkę.

Stosownie to tego istnieje potrzeba wydzielania ze strumienia gazu, zwłaszcza ze spalarni śmieci, lotnych metali ciężkich, w ich różnych postaciach związków, a także jako pierwiastka chemicznego i ewentualnie ich oddzielanie bez procesów schładzania oraz organicznych substancji szkodliwych, jak dioksyny i furany.

Zadaniem wynalazku jest uzyskanie prostego i korzystnego w kosztach oddzielania lotnych substancji szkodliwych i kwaśnych składników ze strumienia gorących gazów, spalin, przy czym zmniejszenie zawartości substancji szkodliwych powinno być tak duże, żeby można było zachować zgodnie z normami wartości graniczne np. dla Hg, Cd, Tl i As.

Zadanie wynalazku w odniesieniu do środka do oczyszczania gorących gazów i spalin z substancji szkodliwych, zwłaszcza metali ciężkich, zostało rozwiązane dzięki temu, że składa się on z suchego proszku na bazie reakcyjnego wodorotlenku wapnia i rozpuszczalnych w wodzie

166 727 soli substancji oddających siarkę, w ilości 0,01-5% wagowych, korzystnie 0,1-1% wagowych, zwłaszcza 0,2-0,5% wagowych.

Uprzywilejowanie środek ma wielkość ziarna < 200 gm.

Korzystnie suchy proszek na bazie reakcyjnego wodorotlenku wapnia dodatkowo zawiera substancje powierzchniowo czynne w ilości 0,5-10% wagowych.

Korzystnie na substancjach powierzchniowo czynnych znajdują się rozpuszczalne w wodzie sole substancji oddających siarkę, względnie rozpuszczalne w wodzie sole substancji oddających siarkę są przemieszane z substancjami powierzchniowo czynnymi.

Uprzywilejowanie rozpuszczalne w wodzie sole substancji oddzielających siarkę są wybrane z grupy polisiarczków, politionianów i tiosiarczanów, zwłaszcza w postaci związków alkalicznych i ziem alkalicznych.

Celowo środek zawiera 1-5% wagowych, korzystnie 0,5-3% wagowych wody.

Korzystnie substancje powierzchniowo czynne są wybrane z grupy węgla aktywnego, piecowego koksu z węgla brunatnego, aktywnego tlenku aluminium, żelu krzemkowego i/lub ziemi okrzemkowej.

W innym wykonaniu środek składa się z suchego proszku na bazie reakcyjnego wodorotlenku wapnia o zawartości 0,5-10% wagowych substancji powierzchniowo czynnych i 0,5-5% wagowych proszku siarki, który znajduje się na 'substancjach powierzchniowo czynnych, względnie jest z nimi przemieszany, przy czym zawiera on 1-5% wagowych, korzystnie 0,5-3% wagowych wody.

Dotychczas w odniesieniu do zastosowania elementarnej siarki do oczyszczenia gazów i spalin istniały poważne wątpliwości, ponieważ siarka w temperaturach powyżej około 100°C, w warunkach reakcji, panujących w spalinach, natychmiast utlenia się w dwutlenek siarki i tym samym zostaje wyeliminowana z dalszej reakcji wymiany z metalami ciężkimi, przykładowo rtęcią.

Nieoczekiwanie okazało się, że to utlenianie siarki w temperaturze powyżej 100°C nie zachodzi, gdy siarka jest używana w kombinacji z wodorotlenkiem wapnia i substancjami powierzchniowo czynnymi.

W warunkach reakcji, występującej w spalinach, substancje oddające siarkę reagują z kwaśnymi, względnie kwaśnie oddziaływującymi materiałami, zwłaszcza HCl i SO2, które znajdują się w spalinach, a elementarna siarka jest oddzielana w postaci pyłu. Dzięki temu uzyskuje się doskonałe podzielenie siarki na i w wodorotlenku wapnia. Elementarna siarka jest przy tym tak drobno podzielona, że ona występuje nie w postaci proszku lecz w postaci cząsteczkowej. ₍

Jest także możliwe wykorzystanie nierozpuszczalnej w wodzie siarki, którą następnie w celu lepszego rozdziału łączy się z aktywnymi powierzchniowo substancjami lub nanosi się na wodorotlenek wapnia w stanie bardzo drobno rozdzielonym. Zgodnie z wynalazkiem jako rozpuszczalne w wodzie sole substancji oddających siarkę używa się siarczki, polisiarczki, politioniany i tiosiarczany, zwłaszcza w postaci związków alkalicznych i wapniowych. Jako siarczki jest także odpowiedni siarkowodór.

Tiosiarczany i polisiarczany przedstawiają przy tym szczególną grupę, ponieważ one pod wpływem kwasów i/lub ogrzewania, a więc w warunkach reakcji, oddają siarkę. Ta siarka jest utworzona w postaci bardzo drobno rozdzielonej i jest odpowiednia do wiązania lotnych metali ciężkich w najróżniejszej postaci. Ponieważ strumień spalin ze spalarni śmieci, a także z innych układów spalania zawiera zawsze kwasy, to jest zapewnione oddzielanie siarki z tiosiarczanów.

Dalszą klasą związków są rozpuszczone w wodzie /alkano/tiole, to znaczy organiczne związki z grupami siarkowodorowymi.

Zasadniczą grupą rozpuszczalnych w wodzie substancji oddających siarkę jest siarkowodór i rozpuszczalne w wodzie siarczki. Reagują one z lotnymi metalami ciężkimi i tworzą nierozpuszczalne trudnolotne siarczki. Rozpuszczalne w wodzie siarczki są wodorosiarczkami sodowymi i siarczkami sodowymi ale także są odpowiednie siarczki litowców i wapniowców.

Niedogodnością siarczków jest to, że przy wysokich temperaturach, np. 200°C, w wysokim stopniu utleniają się, przez co nie mogą być używane do oddzielania lotnych metali ciężkich. Jako grupa substancji oddających siarkę są także odpowiednie polisiarczki o ogólnym wzorze

166 727

M25n, gdzie n może przyjmować wartości 2, 3, 4, 5 i wyżej, a M symbolizuje metale. Te polisiarczki przy działaniu kwasami oddają siarkę, która razem z ewentualnie uwolnionym węglowodorem oddziaływuje w bardzo aktywnej formie na lotne metale ciężkie.

Jako substancje oddające siarkę są stosowane także sole kwasów politionowych, które rozkładają się pod działaniem kwasów w siarkę, kwas siarkowy i kwas siarkawy. Uwolniona siarka jest również odpowiednia do wiązania lotnych metali ciężkich ze strumienia gorących gazów i spalin.

Zasadnicza zaleta rozpuszczalnych w wodzie substancji oddających siarkę polega na tym, że one jako rozpuszczone w wodzie podczas procesu gaszenia lub po gaszeniu w stanie bardzo drobno rozdzielonym mogą być nanoszone na wodorotlenek wapnia. Takie nanoszenie na substancje powierzchniowo czynne jest bardzo ułatwione. Bardzo drobne rozdzielenie znacznie sprzyja reakcji z metalami ciężkimi i lotnymi organicznymi substancjami szkodliwymi. Na wodorotlenku wapnia na substancjach powierzchniowo czynnych tworzą się filmy wodne, które częściowo rozpuszczają sole.

Metale ciężkie, które występująjako lotne sole, rozpuszczają się w filmie wodnym i szybko reagują z solami związków oddających siarkę.

Kombinacje substancji oddających siarkę z wodorotlenkiem wapnia uprzywilejowanie polega na tym, że związki oddające siarkę dodaje się do wody, potrzebnej do gaszenia. Polega to na tym, że tiosiarczan gasi się w wodzie gaszącej i tego roztworu używa się do gaszenia wapna palonego. Tiosiarczan rozkłada się przy tym do najdrobniejszej postaci i proporcjonalnie do wodorotlenku wapnia i dlatego nadaje się w szczególnie aktywnej postaci do dalszej przemiany.

Przy tym proces gaszenia może być tak przeprowadzony, że najpierw gasi się częściowo czystą wodą, a następnie całkowite gaszenie następuje wodą, która zawiera rozpuszczalne w wodzie sole substancji oddających siarkę.

Jest także możliwe nanoszenie substancji oddających siarkę na wodorotlenek wapnia albo w stałej postaci jako drobnoziarnisty proszek lub w rozpuszczonej, stężonej postaci.

Jeżeli następuje dodatkowe naniesienie na wodorotlenek wapnia przez roztwory, wówczas wytrąca się proszek wodorotlenku wapnia, który może zawierać do 3% wagowych, niekiedy aż do 5% wagowych wody.

Inna możliwość kombinacji związków oddających siarkę i wodorotlenku wapnia polega na tym, że dodaje się je do wapna palonego, które potem gasi się. We wszystkich tych przypadkach substancje oddające siarkę w najdrobniejszej postaci nanoszone są na wodorotlenku wapnia.

Odpowiednie obciążenie spalin lotnymi metalami ciężkimi uzyskuje się przez używanie wysokodomieszkowanego wodorotlenku wapnia lub podczas ciągłej pracy, według regulacji zmiennych ilości domieszkowanego środka Ca(OH)2.

Kombinacja substancji oddających siarkę z wodorotlenkiem siarki jest bardzo odpowiednia, zwłaszcza przy zastosowaniu siarkowodoru lub substancji tworzących siarkowodór, np. polisiarczków lub kwasów politionowych, albo siarkowodoru i rozpuszczalnych w wodzie siarczków. Ponieważ wodorotlenek wapnia jest używany w większym nadmiarze wobec substancji oddających siarkę, to uwalniane związki-siarkowodór można natychmiast neutralizować jako kwasy przez wodorotlenek wapnia, przy dalszym oddziaływaniu tlenu w podwyższonej temperaturze siarczki przechodzą w bezzapachowe związki, zwłaszcza siarczyny i siarczany.

Substancje oddające siarkę, jako wodne roztwory, mogą być nanoszone na substancje powierzchniowo czynne lub być z nimi mechanicznie przemieszane. Naniesienie na substancje powierzchniowo czynne następuje najlepiej w oddzielnym stopniu, może być jednak przeprowadzone z drobnym skutkiem także podczas procesu gaszenia.

Można tego dokonać, gdy rozpuszczalne w wodzie substancje oddające siarkę i substancje powierzchniowo czynne miesza się z wapnem gaszonym, a następnie gasi się je. Jest także możliwe mieszanie wapna palonego z substancjami powierzchniowo czynnymi, a następnie gaszenie wodą, która zawiera sole wprowadzonych substancji.

Tak więc można dobrze nanosić na przykładowo piecowy koks z węgla brunatnego rozpuszczalne w wodzie siarczki, polisiarczki, /alkano/tiole, tiosiarczany i kwasy politionowe, a przez wyparowanie wody wytwarzać środek w suchej postaci. W razie potrzeby można sole

166 727 substancji oddających siarkę już traktować kwasami, tak że najdrobniej rozdzieloną siarkę nanosi się na substancje powierzchniowo czynne.

Substancje powierzchniowo czynne są odpowiednie do oddzielania lotnych metali ciężkich. Są one w najczęstszych przypadkach przeznaczone do wiązania metali ciężkich, ich działanie można silnie wzmocnić przez zastosowanie substancji oddających siarkę. Substancje powierzchniowo czynne powodują także oddzielanie większości lotnych organicznych substancji szkodliwych. Przynależą do tego zwłaszcza ekotoksyczne substancje szkodliwe, jak chlorowane dioksyny i furany, chlorowane węglowodory, jak sześciochlorobenzen, sześciochlorocykloheksan, trójchloroetylen, czterochloroetylen, węglowodory poliaromatyczne, jak benzo/a/nyren i inne lotne substancje szkodliwe, jak podano w klasach I-III organicznych substancji szkodliwych, w klasach I-III substancji rakotwórczych i w klasach I-IV nieorganicznych substancji szkodliwych, według publikacji Technische Anleitung Luft (TA-Luft), RFN, 1986 r.

Zadanie wynalazku w odniesieniu do sposobu oczyszczania gorących gazów i spalin z metali ciężkich i/lub organicznych substancji szkodliwych za pomocą związków oddających siarkę, polega na tym, że do strumienia gazu lub spalin o temperaturze od 80 do 250°C wprowadza się wodorotlenek wapnia, korzystnie suchy, względnie o zawartości wody 0,1-5% wagowych, zwłaszcza 0,5-3% wagowych, zawierający rozpuszczalne w wodzie sole substancji oddających siarkę ewentualnie substancje powierzchniowo czynne, z siarką, korzystnie w postaci naniesionych soli substancje oddających siarkę, rozpuszczalnych w wodzie.

Użycie mieszaniny Ca(OH )2 (substancja powierzchniowo czynna) - siarka ma w stosunku do znanych sposobów znaczną zaletę, polegającą na tym, że w temperaturach oczyszczania spalin 150-400°C, siarka spala się bez niekorzystnych następstw. Powstający SO2 natychmiast jest absorbowany w Ca(OH)2, a siarka spalająca się w filtrze tkaninowym nie prowadzi do perforacji filtra, ponieważ proszek Ca(OH )2 tworzy warstwę ochronną.

W temperaturach powyżej 400°C istnieje niebezpieczeństwo szybkiego spalania związków zawierających siarkę. Główny zakres zastosowania leży w zakresie temperatur od 80 do 250°C. Spaliny z układów spalania, po kotle dochodzą z temperaturą 200-250°C do instalacji oczyszczających. Dlatego jest szczególnie interesujące oddzielanie lotnych substancji szkodliwych z gorących spalin w tym zakresie temperatur. Do tego odpowiednia jest zwłaszcza siarka, tiosiarczany, polisiarczany i sole kwasów politionowych. Szczególnie jest odpowiednia siarka i tiosiarczany, ponieważ stabilizują one temperaturę, a przy wysokich temperaturach mogą szybko reagować z lotnymi metalami ciężkimi.

Proporcja związków siarki do oddzielonych metali ciężkich jest scharakteryzowana tym, że metale ciężkie występujące w nadzwyczaj nieznacznych ilościach mogą być traktowane bez szczególnych kosztów, z wyraźnym nadmiarem soli substancji oddających siarkę.

Zgodnie z wynalazkiem używa się proporcji tiosiarczanu sodowego do rtęci od 1 do 1000-krotnej ilości, korzystnie 25-500-krotnej ilości. Ilość oznacza, że na jednostkę ciężaru rtęci przy 1-krotnej ilości używa się równej jednostki ciężaru tiosiarczanu sodowego. Korzystny zakres zastosowania wynosi 25-500-krotnej ilości. Za pomocą tego rodzaju stechiometrii można pewnie oddzielać lotne metale ciężkie, bez nieekonomicznego prowadzenia sposobu.

Zaleta soli substancji oddających siarkę jak np. tiosiarczany polega na tym, że przy rozkładzie pod działaniem kwasów siarka występuje w najdrobniejszej, rozdzielonej postaci. Istotna zaleta sposobu oczyszczania według wynalazku polega na tym, że rozpuszczalne w wodzie sole substancji oddających siarkę, używane do wiązania lotnych metali ciężkich ze spalin znacznymi ilościami proszku Ca(OH)2, mogą być umieszczane jako nośnik w strumieniu gazu. To oznacza pewne rozdzielenie związków zawierających siarkę w strumieniu gazu. Poza tym przy zastosowaniu filtra tkaninowego powstaje warstwa reakcyjna, która jest odpowiednia do oczyszczanych spalin.

Stosownie do tego Ca(OH)2 nie pełni funkcji wiązania kwasowego, lecz ma za zadanie tworzenie powierzchni reakcyjnej dla soli substancji oddających siarkę i stworzenie możliwości reakcji.

Dalszym zadaniem Ca(OH )2 jest neutralizujące wychwytywanie z siarki lub związków zawierających siarkę, powstających produktów utleniania, np. SO2 lub SO3. Sole substancji

166 727

Zgodnie z tą myślą cechy wynalazku mogą być także przeniesione na sorpcję natryskową. To oznacza, że środek wytwarzany zgodnie z wynalazkiem, jest zawieszony w wodzie i może być wtryskiwany do oczyszczanego strumienia gorącego gazu lub spalin. Można także używać wapna palonego, z którym miesza się rozpuszczalne w wodzie substancje oddające siarkę.

Przy wytwarzaniu mleczka wapiennego w instalacji otrzymuje się zawiesinę, która również zgodnie z myślą wynalazku może być używana. Produkty reakcji, utworzone ze związków siarki i lotnych metali ciężkich, mogą być oddzielane w filtrach, korzystnie filtrach tkaninowych lub filtrach elektrostatycznych, w cyklonach lub przez płukanie na mokro.

Sposób oczyszczania gazów i spalin jest odpowiedni do procesów produkcyjnych, np. procesów hutniczych, elektrolizy roztworów chlorku sodowego lub potasowego, procesów wielkopiecowych i spalin z elektrowni, instalacji spalania odpadków, spalania śmieci specjalnych, instalacji przemysłu szklarskiego i ceramicznego, palenisk, zakładów przetapiania aluminium i instalacji spalania.

Dla sposobów oczyszczania spalin można stosować: sorpcję suchą, sorpcję suchą z kondycjonowaniem wody i sorpcję natryskową.

Przykład I. W 17 ml wody rozpuszcza się 111 mg tiosiarczanu sodowego. Następnie gasi się 28 g wapna palonego. Otrzymany suchy wodorotlenek wapnia stosuje się do oczyszczania spalin. Przez 265 mg tego produktu kieruje się 10,5 l spalin o temperaturze 192°C i następującym składzie:

azot - 80% objętościowych tlen - 20% objętościowych wilgoć - 289 mg/l HCl - 12,1 mg/l HgCli - 0,7 gg/l

Z całkowitej ilości 7,4 gg HgCb oddziela się 4,7 gg. Oznacza to stopień odpylenia 76,8%.

Przykład II. 20 g wapna palonego miesza się z 0,37 g kwiatu siarczanowego, a następnie gasi się 17 ml wody. Powstaje lekko żelowaty, bezwodny produkt w ilości 268 mg, przez który kieruje się 11 litrów spalin o temperaturze 186°C i następującym składzie:

azot - 80% objętościowych tlen - 20% objętościowych wilgoć - 237 mg/l HCl - 11,5 mg/l

HgCli - 0,67 gg/1

Z całkowitej ilości 7,4 gg HgCh oddziela się 5,4 gg. Oznacza to stopień odpylenia 73,3%.

Przykład III. 1,85 g drobno sproszkowanego paleniskowego koksu z węgla brunatnego miesza się z 0,37 g kwiatu siarczanego. Tę mieszankę miesza się z 28 g wapna palonego. Przeprowadza się gaszenie 28 g wapna palonego 17 ml wody. Powstaje bezwodny produkt w ilości 283 g, przez który kieruje się 10,3 1 spalin o temperaturze 190°C i następującym składzie:

azot - 80% objętościowych tlen - 20% objętościowych wilgoć - 292 ml/l HCl - 12,3 mg/l

HgCl2 - 0,72 ggll

Z całkowitej ilości 7,4 gg HgCh oddziela się 6,2 gg. Oznacza to stopień odpylania 84,2%.

Claims (14)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Środek do oczyszczania gorących gazów i spalin z substancji szkodliwych, zwłaszcza metali ciężkich, zawierający wodorotlenek wapnia Ł sole zawierające siarkę, znamienny tym, że składa się z suchego proszku na bazie reakcyjnego wodorotlenku wapnia i rozpuszczalnych w wodzie soli substancji oddających siarkę, w ilości 0,01-5% wagowych, korzystnie 0,1-1% wagowych, zwłaszcza 0,2-0,6 % wagowych.
2. 2. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że ma wielkość ziarna < 200 pm.
3. 3. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że dodatkowo zawiera substancje powierzchniowo czynne w ilości 0,5-10% wagowych.
4. 4. Środek według zastrz. 3, znamienny tym, że na substancjach powierzchniowo czynnych znajdują się rozpuszczalne w wodzie sole substancji oddających siarkę.
5. 5. Środek według zastrz. 3, znamienny tym, że rozpuszczalne w wodzie sole substancji oddających siarkę są przemieszane z substancjami powierzchniowo czynnymi.
6. 6. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że rozpuszczalne w wodzie sole substancji oddających siarkę są wybrane z grupy polisiarczków, politionianów i tiosiarczanów, zwłaszcza w postaci, związków alkalicznych i ziem alkalicznych.
7. 7. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera 1-5% wagowych, korzystnie 0,5-3% wagowych wody.
8. 8. Środek według zastrz. 3, znamienny tym, że substancje powierzchniowo czynne są wybrane z grupy węgla aktywnego, piecowego koksu z węgla brunatnego, aktywnego tlenku aluminium, żelu krzemowego i/lub ziemi okrzemkowej.
9. 9. Środek do oczyszczania gorących gazów i spalin z metali ciężkich i/lub organicznych substancji szkodliwych, zawierający wodorotlenek wapnia, środki powierzchniowo czynne i siarkę, znamienny tym, że składa się z suchego proszku na bazie reakcyjnego wodorotlenku wapnia o zawartości 0,5-10% wagowych substancji powierzchniowo czynnych i 0,5-5% wagowych proszku siarki, który znajduje się na substancjach powierzchniowo czynnych, względnie jest z nimijrrzemieszany.
10. 10. Środek według zastrz. 9, znamienny tym, że zawiera 1-5% wagowych, korzystnie 0,5-3% wagowych wody.
11. 11. Środek według zastrz. 9, znamienny tym, że substancje powierzchniowo czynne są wybrane z grupy węgla aktywnego, piecowego koksu węgla brunatnego, aktywnego tlenku aluminium, żelu krzemionkowego i/lub ziemi okrzemkowej.
12. 12. Sposób oczyszczania gorących gazów i spalin z metali ciężkich i/lub organicznych substancji szkodliwych, w którym do strumienia gazu lub spalin wprowadza się związki oddające siarkę, wodorotlenek wapnia, środki powierzchniowo czynne, po czym oddziela się siarczkowane metale, znamienny tym że do strumienia gazu lub spalin o temperaturze od 80 do 250°C wprowadza się drobno sproszkowany wodorotlenek wapnia, korzystnie suchy, o zawartości wody 0,1-5% wagowych, zwłaszcza 0,5-3% wagowych, zawierający rozpuszczalne w wodzie sole substancji oddających siarkę ewentualnie substancje powierzchniowo czynne z siarką, korzystnie w postaci naniesionych soli substancji oddających siarkę rozpuszczalnych w wodzie.
13. 13. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że jako sole substancji oddających siarkę stosuje się zwłaszcza tiosiarczan sodowy, w proporcji do lotnych metali ciężkich, korzystnie rtęci w ilości 1-1000-krotnej, korzystnie 25-500-krotnej.
14. 14. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że stosuje się siarkę w proporcji do lotnych metali ciężkich, zwłaszcza rtęci, w ilości 5-2000-krotnej, korzystnie 25-500-krotnej.