PL150120B1

PL150120B1 - Sposób wytwarzania pochodnych cyjanamidu

Info

Publication number: PL150120B1
Application number: PL27986285A
Authority: PL
Priority date: 1985-05-29
Filing date: 1985-05-29
Publication date: 1990-04-30

Description

OPIS PATENTOWY

150 120

POLSKA

RZECZPOSPOLITA

LUDOWA

Patent dodatkowy do patentu nr —-Zgłoszono: 05 29 /p. 279862/

Pierwszeństwo

C Z * tLNIA

Urtędu Patentowego

Int. Cl.⁴ C07C 125/08

URZĄD

PATENTOWY

PRL

Zgłoszenie ogłoszono: 87 02 23

Opis patentowy opublikowano: 1990 09 28

Twórcy wynalazku: Marek Włostowski, Tadeusz Jaworski

Uprawniony z patentu: Politechnika Warszawska, Warszawa /Polska/

SPOSÓB WYTWARZANIA POCHODNYCH CYJANAMIDU

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania pochodnych cyjanamidu o wzorze ogólnym /r/₂NCN, w którym podstawniki R mogą byó takie same lub różne i oznaczają grupy alkilowe, alkenylowe, alkinylowe, arylowe, aryloalkilowe, aryloalkenylowe, aryloalkinylowe, heteroarylowe zawierające jako heteroatom azotu, tlenu lub siarki, które mogą być ewentualnie podstawione jedną lub większą liczbą grup takich Jak grupa alkoksylowa, nitrylowa, sulfonowa, estrowa, aldehydowa, ketonowa, amidowa, sililowa, nitrowa, atom chlorowca lub atom wielopodstawionego fosforu, z tym ograniczeniem, że tylko jeden podstawnik R może oznaczać grupę arylową lub heteroarylową. Związki te stanowią ważną grupę półproduktów do wytwarzania drugorzędowych amin, 1,1-dipodstawionych guanidyn i uretanów.

Znany sposób wytwarzania cyjanamidu polega na reakcji odpowiedniej aminy z bromo- lub chlorocyjanem. Sposób ten wymaga uprzedniego otrzymania odpowiedniej aminy a stosowanie bromo- i chlorocyjanu wiąże się z dużym zagrożeniem wynikającym z toksyczności tych związków.

Sposób według wynalazku polega na tym, że cyjanamid o wzorze ogólnym R^NHCN, w którym R^ oznacza atom wodoru lub ma znaczenie podane dla podstawnika R, poddaje się reakcji addycji z elektrofiłową olefiną, pochodną kwasu akrylowego, akrylonitrylu, akroleiny lub ketonu winy lowometylowego, które ewentualnie mogą byó podstawione co najmniej Jedną grupą R o wyżej podanym znaczeniu i reakcję prowadzi się w obecności niejonowych zasad takich jak amidyny o wzorze ogólnym 1, w którym R₂, R^ i R^ oznaczają atomy wodoru lub grupy alkilowe, R^ oznacza grupę alkilową lub R₂, R^, R^ i R^ tworzą układ jedno- lub dwucykliczny o 3 - 7 członowych pierścieniach zawierających co najmniej jeden atom azotu oraz ewentualnie atom tlenu lub alk ilo guanidyny o wzorze ogólnym 2, w którym R₂, R^, R^, R^ i R^ są takie same lub różne i oznaczają atomy wodoru lub grupy alkilowe lub tworzą układ jedno- lub dwucykliczny o 3 - 7 członowych pierścieniach zawierających co najmniej jeden atom azotu oraz ewentualnie

150 120 atom tlenu, stosowanych w ilości 1 - 10% ilości stechiometrycznej, korzystnie w rozpuszczalniku protonowym lub z dodatkiem takiego rozpuszczalnika.

Jako niejonowe zasady szczególnie korzystnie stosuje się 1,1,3,3-tetranetyloguanidynę, 1,8-diazabicyklo 5.4.0-7undec-7-en lub 1,5-diazabicyklo /*4.3.0_-7non-5-en. Sposób według wynalazku pozwala na wytwarzanie pochodnych cyjanamidu o bardzo wysokiej czystości z dużą wydajnością, co jest bardzo istotne ze względu na dalsze zastosowanie tych związków. Sposób według wynalazku jest bliżej objaśniony w przykładach wykonania, które nie ograniczają jego zakresu.

Przykład I. 0,84 g Cyjanamidu rozpuszczono w 20 ml benzenu i dodano 2,5 g akrylonitrylu a następnie dodano 0,2 g Ν,Ν,Ν*-tri izopropyloacetamidyny. Po zakończeniu egzotermicznej reakcji mieszaninę ogrzewano w temperaturze wrzenia pod chłodnicą zwrotną przez 10 minut, przemyto 5% roztworem kwasu solnego, zatężono i przez destylację pod zmniejszonym ciśnieniem otrzymano di-/ (¼ -cyjanoetylo/cyjanamid z wydajnością 92%.

Przykład II. Postępując w sposób opisany w przykładzie I, z 1,52 g o-chlorofenylocyjanamidu, 0,15 g l,5-diazabicyklo-/Zr.3.07non-5-enu i 0,8 g ketonu winy Iowo-metylowego przez ekstrakcję otrzymano N-2-chlorofenylo-N-3-oksabutylocyjanamid z wydajnością 91%.

Przykład III. 1,28 g Benzylocyjanamidu rozpuszczono w 10 ml dimetoksyetanu i dodano 2 ml metanolu a następnie dodano 0,1 g 1,5-diazabicyklo/~4.3.07non-5-enu i 1,5 ml akrylanu etylowego. Postępując w sposób opisany w Przykładzie I, otrzymano N-benzylo-N-/2-karboetoksyetylo/cyjanamid z wydajnością 82%.

Przykład IV. 1,32 g Cyjanamidu 4-metylofenylowego rozpuszczono w 25 ml toluenu z dodatkiem etanolu, dodano 1 g aldehydu krotonowego a następnie 0,1 g 1,8-diazabicyklo /5.4.07-undec-7-enu. Postępując w sposób opisany w Przykładzie I otrzymano N-/4-metylofenylo/ -N-/l-metylo-2-formyloetylo/cyjanamid z wydajnością 83%.

Przykład V. 0,01 mola 4-Trifluorometylofenylocyjanamidu rozpuszczono w 10 ml ketonu metyloetylowego, dodano 0,001 mola 1,2,3-triizopropyloguanidyny, 0,01 mola winylofos fonianu dietylowego i 1 ml metanolu. Mieszaninę ogrzewano w temperaturze wrzenia pod chłodnicą zwrotną przez 2 godziny. Postępując w sposób opisany w Przykładzie I, otrzymano N-/4-trifluorometylofenylo/-N-/2-dietylofosfonianoetylo/cyjanamid z wydajnością 81%.

Przykład VI. 0,01 mola 2-Naftylocyjanamidu rozpuszczono w 10 ml tetrahydrofuranu z dodatkiem 1 ml metanolu. Do roztworu dodano 0,015 mola metakrylanu metylowego i 0,0015 mola pentametyloguanidyny. Postępując w sposób opisany w Przykładzie II wyodrębniono N-/2-karboksymetylo/propylo-2-metylo-2-naftylocyjanamid z wydajnością 93%.

Przykład VII. Postępując w sposób opisany w Przykładzie I i wychodząc z 0,02 mola 4-trifluorometylobenzylocyjanamidu, 0,025 mola winylofosfonianu dietylowego i 0,002 mola Ν,Ν,N’-triizopropyloacetamidu, otrzymano N-/2-dietylofosfonyloetylo/-4-trifluorobenzylocyjanamid z wydajnością 86%.

Przykład VIII. Postępując w sposób opisany w Przykładzie II i wychodząc z 0,01 mola 1-naftylocyjanamidu, 0,015 mola aldehydu krotonowego i 0,001 mola tetraetyloguanidyny, otrzymano N-l-naftylo-N-2-formyloizopropylocyjanamid z wydajnością 92%.

Przykład IX. Postępując w sposób opisany w Przykładzie I i wychodząc z 0,02 mola cyjanamidu, 0,05 mola akrylanu trimetylosililowego i 0,002 mola N-izopropylo-2-metylo-1,4,5,6-tetrametylopirymidyny, otrzymano di-/ J2> -karboksytrimetylosiliłoetylo/cyjan£mid z wydajnością 96%.

Przykład X. Postępując w sposób opisany w Przykładzie I i wychodząc z 0,01 mola butylocyjanamidu, 0,01 mola 2-winylopirydyny i 0,001 mola Ν,Ν,Ν’-trimetyloacetamidu, otrzymano N-butylo-N-/2-etylo-2-pirydylo/cyjanamid z wydajnością 91%.

Claims

Zastrzeżenie patentowe

Sposób wytwarzania pochodnych cyjanamidu o wzorze ogólnym /r/₂NCN, w którym podstawniki R mogą byó takie same lub różne i oznaczają grupy alkilowe, alkenylowe, alkinylowe, arylowe,

150 120 aryloalkilowe, aryloalkenylowe, aryloalkinylowe, heteroarylowe zawierające jako heteroatom atom azotu, tlenu lub siarki, które mogą byó ewentualnie podstawione jedną lub większą liczbą grup takich Jak grupa alkoksylową, nitrylowa, sulfonowa, estrowa, aldehydowa, ketonowa, amidowa, allilowa, nitrowa, atom chlorowca lub atom wielopodstawionego fosforu, z tym ograniczeniem, że tylko jeden podstawnik R może oznaczać grupę arylową lub heteroarylową, znamienny tym, że cyjanamid o wzorze ogólnym R^NHCN, w którym oznacza atom wodoru lub ma znaczenie podane dla podstawnika R, poddaje się addycji z elektrofiłową olefiną, pochodną kwasu akrylowego, akrylonitrylu, akroleiny lub ketonu winylowometylowego, które ewentualnie mogą być podstawione co najmniej jedną grupą R o wyżej podanym znaczeniu i reakcję prowadzi się w obecności niejonowych zasad takich jak amidyny o wzorze ogólnym 1, w którym R₂, R^ i R^ oznaczają atomy wodoru lub grupy alkilowe, oznacza grupę alkilową lub R₂, Rp Rą i R^ tworzą układ jedno- lub dwucykliczny o 3 - 7 członowych pierścieniach zawierających co najmniej jeden atom azotu oraz ewentualnie atom tlenu lub alkiloguanidyny o wzorze ogólnym 2, w którym R₂, Rp R^, R^ i R^ są takie same lub różne i oznaczają atomy wodoru lub grupy alkilowe lub tworzą układ jedno- lub dwucykliczny o 3 - 7 członowych pierścieniach zawierających co najmniej jeden atom azotu oraz ewentualnie atom tlenu, stosowanych w ilości 1 - 10% ilości stechiometrycznej, korzystnie w rozpuszczalniku protonowym lub z dodatkiem takiego rozpuszczalnika.

II

R₅ N

WZÓR.1

II

WZ0R.2