PL149469B1

PL149469B1 - Composition for extracting metals from aqueous solutions

Info

Publication number: PL149469B1
Application number: PL1986259514A
Authority: PL
Original assignee: Imperial Chemical Industries Plc
Priority date: 1985-05-16
Filing date: 1986-05-15
Publication date: 1990-02-28
Also published as: CA1265503A; BR8602237A; IE59202B1; PH23465A; US4978788A; PT82592A; IE861268L; GB8611972D0; FI862020A0; YU45324B; ZW10186A1; ES8707304A1; FI862020A; NO171319C; EP0202833B1; ES555037A0; EP0202833A3; JPS61272328A; EP0202833A2; NO861943L

Description

POLSKA RZECZPOSPOLITA LUDOWA	OPIS PATENTOWY	149 469
Patent dodatkowy do patentu ω-	1cz v reuM» A

	Zgłoszono: 36 05 15 /P. 259514/ Pierwszeństwo: 35 05 16 dla zastrz.l - 7	\| ^Uuędu I 1 WW· f*— 1
URZĄD PATENTOWY PRL	86 01 15 dla zastrz.8 - 10 Wielka Brytania Zgłoszenie ogłoszono: 87 06 15 Opis patentowy opublikowano: 1990 05 31	Int. Cl.⁴ B01D 11/04

Twórca wynalazku ------Uprawniony z patentu: Imperial Chemical Industries p.l.c., Londyn /Wielka Brytania/

KOMPOZYCJA DO EKSTRA CCI METALI Z ROZTWORÓW WODNYCH

Przedmiotem wynalazku jest komppoycja do ekstrakcji meeali z roztworów wodnych, zwłaszcza roztworów otrzymanych przez ługowanie rud kwasami z zastooowaniem ^^hy^droksy^s^^oo^rmnc^w jako środków ekstrahujących. Znana jest ekstrakcja mettli, zwłaszcza miedzi z wodnych roztworów zawierających me^^ w postaci na przykład siarczanu przez kontaktowanie wodnego roztworu z roztworem o-hydroksyaryloksymu w rozpuszczalniku organicznym nie mieszającym się z wodą a następnie oddzielenie fazy rozpuszczalnika obciążonej metalem, to jest zawierającej część meealu w postaci związku chelatowego z o-hydroOsyalyyOoksmmem. Me^^ można następnie odzyskać z fazy rozpuszczalnika obciążonej metalem przez odpędzenie z roztworem kwasu a następnie przez elektrolizę.

Reakcja prowadząca do związku chelatowego mmealu również prowadzi do utworzenia kwasu i powoduje obniżenie wartości pH. Reakcja jest odwracalna i przebiega do punktu równowagi, przy czym sprzyja tworzeniu się związku chelatowego przy zwiększającym się pH.

Wodne roztwory zawierające sól meealu, na przykład miedzi, . z których me^^ ma być ekstrahowany często są roztworami otrzymanymi przez ekstrakcję rud meeali kwasem i w pewnych przypadkach będą miały niskie pH. Ponieważ ilość związku chelatowego utworzona w stanie równowagi jest mie jsza gdy pH ma^;je, tylko te o-hsdrtkssars^rloksyms, . które wykazują wysoką zdolność chelatowania będą nadawały się do osiągnięcia wysokiego stopnia ekstrakcji z takich wodnych roztworów o bardzo małym pH lub dużej zawartości miedzi.

Zalety ekstrakcji miedzi za pomocą silnie chelatujących oksymów są do pewnego stopnia zrównoważone przez dużą ilość Medzi, która pozostaje jako chelat w rozpuszczalniku po odpędzeniu z kwasem dogodnej mocy. Jak długo pozostała jako chelat miedź nie jest tracona i może być zawracana do etapu ekstrakcji, zmne^JIszenie ilości pozostałej w postaci

149 469

149 469 chelatu miedzi powinno w braku porównywalnego zmiejszenia stopnia ekstrakcji miedzi z roztworu wodnego nieść za sobą poprawę całkowitej skuteczności procesu. W brytyjskim opisie patenooiym nr 1 549 615 uwidoczniono, że ilość miedzi usuwanej w tych przypadkach z fazy rozpuszczalnika w etapie odpędzania znacząco zwiększa się, jeżeli faza rozpuszczalnika zawiera określony fenol. Takie związki są czasami nazywane modyfikatorami odpędzania. W powaszym opisie patenow*^ ujawniono również, że podobne korzystne właściwości mają niektóre alkohole alifatyczne takie jak tridekanol.

Modyfikatory będą nie tylko wżerały wpływ na siłę ekstrahenta lecz mogą także wpływać na trwałość hydrolityczną, selektywność ekstrakcji miedzi w stosunku do ekstrakcji żelaza, poziom porywania kropelek cieczy, kinetykę etapów ekstrakcji i odpędzsania i tworzenie się niepożądanych substancji. Odpowwednie mj^dfi^^^^^tory będą często w/dkiem kompromisu. Określenie niepożądane sustancje odnosi się do niepożądanych obcych substancji utworzonych na granicy iazy organicznej i wodnej lub w fazie organicznej w przestrzeni sedymennacyjnej odstojnika stosowanego w procesie ekstrakcji rozpuszczalnikiem.

Jest to z^kle olejowo- wodna emulsja stabiilowana subtelnie rozdrobnionym stałym materiałem, który może stanowić albo glinokrzemiany znajdujące się w surowcu albo koloidalna krzemionka wtrącona podczas operacji ekstrakcji rozpuszczalnikowej.

Może się ona gromdzić w ilościach powodujących poważne zmineJszenie objętości roboczej odstojnika prowadząc do zalania. Przy produkcji dużych ilości można je usuwać i rozbijać emisję przez odwirowanie. Niepożądane substancje mogą być źródłem strat reagenta poprzez absorpcję na krzemiondooym stałym składniku, który jest odrzucany.

W operacjach ekstrakcji rozpuszczalnikowej z zastosowaniem zespołów odstojników z mieszaniem pracujących w układzie ciągłym jest nieuniknione, że po pierwszej operacji rozdzielania fazy organicznej i wodnej w odstojniku pozostaje pewna ilość porwanej jednej fazy w drugiej. Jest ona w formie bardzo drobnych kropelek, które bardzo powooi koagulują lub osadzają się i są przenoszone z pierwszą fazą. W przypadku kropelek substancji organicznej porwanych w fazie wodnej następują większe straty ekstrahenta w instalacji zarówno w materiale organicznym zatrymmanym w rafinacie odrzuconym z operacji ekstrakcji jak i w maerlale organicznym przeniesdiyym do elektrolitu w etapie odpędzania. W tym ostatnim przypadku zatrzymany maeriał organiczny może spowodować dalsze kommUteicje przeszkadzając czystemu osadzaniu się miieizi i może wwłać palenie się elektrod. W przypadku porwania kropelek wody z fazą organiczną następuje fizyczne przenoszenie niepożądanych meeali takich jak żelazo, obecnych w zasilają^oi roztworze wodnym, które może przeważyć zalety ^sokiej selektywności ekstrahenta do miedzi.nad, innymi meealami. Dlatego korzystne Jest utrzymanie porywania kropelek na tak niskim poziomie jak to możliwe. Prowadzi się próby z różnymi środkami, fizycznymi lecz jest to również wfraźną funkcją stosowanej' komp^y^l reagentów i są wyraźne korzyści stosowania reagentów, które rmιiej'szają tworzenie się wtrąceń jednej fazy w drugiej.

W opisach patent owych Stanów Zjednoczonych Ammryki nr 4 507 268 i 4 544 532 opisane jest stosowanie mieszaniny aldoksymu i ketoksymu bez stosowania moddyikatorów lub tylko z bardzo mmłą ich ilością. Takie mieszaniny są korzystne w odniesieniu do tworzenia się niepożądanych substancji. Takie preparaty są dostępne w handlu pod nazwą handlową Lix 864 /2-hydΓoksy-5ddodecy0obenzaldokyym z 2-hydroksy-5ininy0obnrdirininokłmmem i Lix 984 /2-hyd]d>ksy-5-dodecydobenzaldokłym z 2-hydroksy-5-nonyloace0irididokłmilem/ jednakże wywołują one ekstrakcję z małą selektywnością do miedzi nad żelazem. Istnieje potrzeba znalezienia bardziej skutecznych modyłikatorów o dobrej selektywności, które ponadto nie będą sprzyjały tworzeniu się niepożądanych substancji i pozwolą na uniknięcie porywania kropelek jednej fazy z drugą.

Oilk^o, że stosowanie atletycznych lub tliαatyzidoaadmmttycznłch estrów zawierających 10-30 atomów węgla lub alkoholi zawierających 14-30 atomów węgla o bardzo rozgałęzionym łańcuchu daje nieoczekiwane korzyści Jako modyłitatory odpędzania. Można uzyskać dobrą i nieoczekiwaną selektywność do miedzi nad żelazem i uniknąć wad dotyczących tworzenia się niepożądanych substancji i porywania cząstek jednej fazy z drugą przez stosowanie

149 469 takich związków, zwłaszcza pochodnych o bardzo rozgałęzionym łańcuchu. Nieoczekiwanie odkryto, że środki według wynalazku powodują lepszą trwałość hydrolityczną niż środki oparte na pewnych mieszaninach aldoksymu i ketoksymu bez użycia moodyilktora, jakie są zastrzeżone w amerykańskim patencie nr 4 507 268.

Wyynlazek dotyczy kompooycji do ekstrakcji metali z roztworów wodnych soli metali, która- zawiera:

A. jeden lub więcej i-hydroksyaryOokcymów zawierających co najmilej 5 alifayycznych lub alicyklccznych atomów węgga,’ stanowiących silne ekstnhenty meealu,

B. jeden lub więcej alifayycznych lub aromatyczno-alifatycznych alkoholi lub estrów zawiera ją cych 10-30 atomów węgla o rozgałęz^nym łańcuchu, przy czym stosunek wagowy składnika A do B jest w zakresie 10:1 do 1:3 i charakteryzuje się tym, że alkohole zawierają 14-30 atomów węgla a estry zawierają 10-30 atomów węgla i grupę alifatyczną o rozgałęzionym łańcuchu, przy czym stosunek ilości atomów węgla w grupach metylowych do ilości atomów węgla w grupach innych niż metylowe jest wższy od 1:5. Korzystnie stosunek metylowych atomów węgla do nie metylowych atomów węgla jest wższy niż 1:3 i stosunek wagowy składnika A do B ^nosi 5:1 do 1:1. Estry zawierają korzystnie 14 do 25 atomów węgla i alkohole zawierają 15 do 25 atomów węgla. Koramooycjl może być rozpuszczona w rozpuszczalniku organicznym, który dla normalnego procesu ekstrakcji meealu powinien być nie mieszający się z wodą. Sposób ekstrakcji meealu z roztworu wodnego polega oi tym, że kontaktuje się wodny roztwór zawierający me^^L z roztworem kompoiycji według wynalazku w nie mieszającym się rozpuszczalniku, rozdziela fazę wodną i fazę rozpuszczalnika, z których ta ostatnia zawiera kompleks meealu, kontaktuje fazę rozpuszczalnika z roztworem wodnym kwasu mineralnego i oddziela fazę rozpuszczalnika od fazy wodnej zawierającej meeal w postaci soli z kwasem mineralnym.

Korzystnie metalem jest miedź lub nikiel, w szczególności sama miedź, o-Hy droksy a ryło ksywy są dobrze znane do ekstrakcji wartości owych meeali z roztworów wodnych soli metali i obejmu ją na przykład alkilo- lub alkoksysaljcyilllOoksymy.opisaoe w belgijskim opisie patentowym nr 796335, podstawione na przykład grupami alkioowmi lub alkoksyowymi o-hydrokscarcloalkiioke0okcyic, jak opisane w brytyjskim opisie nr 1 322 532, opisie patentowm RFN nr 2 407 200 i belgijskim opisie pateno^ym nr 804 031, o-hcdroksyarclobenycloketoksylc, jak opisane w belgijkkim opisie,latenticyπ] nr 804 030 i o-hcdroSscbenzofenonoksymy, jak opisane w amerykańskich opisach patent owych nr 3 428 449 i 3 655 347. W celu nadania odpowiedniej rozpuszczalności oksymom i ich pochodnym z metalami w rozpuszczalnikach organicznych, oksymy powinny zawierać grupy takie jak oi przykład grupy alkilowe, alSitonowt lub jyklialkiiowe zawierające co najmniej trzy atomy węgla i korzystnie nie więcej niż 20 atomów węgla. Rozpuszczalność zw^le zwiększa się dalej przez stosowanie mieszanin .oksymów. Korzystne związki zawierają grupy alkioowe o 7 - 15 atomach węgla.

Wśród wylenionych pow^oj o-hcdroksyacyOsksoΌksmmów tylko te, które są silnymi ekstrahentami meealu są użyteczne w procesie według wynalazku. Są one określone jako takie, które w 0,2 molowym roztworze w llilaCjyocym węglowodorze, przy obciążeniu 50% teoretycznej ilości poboru miedzi będą w równowadze z 0,1 molowym roztworem miedzi w postaci nadchloranu miedzi, przy pH mniejszym niż 1. W przeciwieństwie i-hcdroSsyarclokeOskcymy pozbawione podstawników zabierających elektrony w pozycji 3, których przykłady są opisane w brytyjskim opisie plten0oym nr 1 322 532, w opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3 428 449 i belgijskich opisach patentowych nr 804 030 i 804 031, w powższej próbie są zw^le w równowadze przy pH około 1,2 lub waszym i nie nadają się do stosowania w obecnym wynlazku samoizyelnie lecz mogą być stosowane w mieszaninie z Soepoiycją według wneJ-azku. ,

Alkilofenole, jak opisano w brytyjskim opisie patentowm nr 1 549 615 mogą również być obecne w ilościach od 10 do 300% wagowch oksymu. Szczególnie użyteczne ze względu na ich zdolność do wybelania z wodnymi roztworami zawierającymi wsokie stężenia miedzi i duże szybkości przenoszenia meealu są llkiOoaalicyloaliskcemy, zwłaszcza te, w któ4

149 469 rych grupy alkilowe rają rozgałęziony łańcuch i zawierają co najmniej 5 atomów węgla i ich meszaniny, na przykład 4-nonylo-salicyaaHoksmmy i mieszane 5-heptylosaiccyaaHoksmmy a w szczególności mieszaniny 2-hydrlOsy-5-nonyOobenzadlokcmnów, w których składniki mieszaniny różnią się konfiguracją rozgałęzionego łańcucha grupy nonylowej, otrzymane przez formylowanie i oksymowanie z mieszanych p-nonylofenoli otrzymanych przez kondensację fenolu z trimerem propylenu, oraz mieszaniny'2-hydroksy-5-heptylobenzadlokcmmów, w których składniki mieszaniny różnią się korrfiguracją grupy heptylowej, podobnie otrzymane z kondensatu fenoyo-heptylenowego. ·

Jednakże również użyteczne są mieszaniny mocnych o-hydroksy-benzallokcymów typu opisanego powźej i słabszych o-hydroksyaIyOoktOokcmmów typu podanego wcześniej, które są opi sane w amerykańskim opisie pate nowyym nr 3 428 449 i belgijskich opisach patent owych nr 804 030 i 804 031. Takie mieszaniny są opisane w opublikowanym zgłoszeniu europejskim nr 35522. Osiągi tych mieszanin mogą być również odpowiednio mtoyfikowane przez wprowadzenie rozgałęzionych ayffaCiCznych lub aliftCicelOaalimatycznych alkoholi lub estrów według wynalazku. Jako alkohole w kom^ozyjach według wnalazku mogą być stosowane nasycone lub nie nasycone alifatyczne alkohole węglowodorowe lub poliole zawierające 14 - 30, korzystnie 15 - 25 atomów węgla. Alkohole są korzystnie w wysokim stopniu rozgałęzione i grupy hydroksylowe rają umieszczone w pobliżu środka w szkielecie węglowodorowym. Szczególnie kor · ”'stne do tego celu są· alkohole o rozgałęz-onnym łańcuchu, które mogą być otrzymane przez kondensację krótkich alkoholi w procesie · Guerbeta. Takie alkohole są czasem określane jako alkohole Guerbeta. Alkohole mogą ewennualnie zawierać grupy aromatyczne lub inne grupy funkcyjne, zwłaszcza grupy estrowe.

Szczególnie korzystne w komp opcjach według wnalazku są alkohole syntetyzowane z prekursorów w wysokim stopniu rozgałęzionych· prowadzących do alkoholi Guerbeta rozgałęzionych w bardzo wysokim stopniu i zawierających dużą liczbę końcowych grup metylowych. Szczególnie skutecznym molyCikatorem jest w ^sokim stopniu rozgałęziony alkohol izoheksad-ecylowy lub izooktadecylowy, przy czym ten ostatni jako 2-/l,3,3-trimetylobutylo/-5,7,7-trimetclooktanol. Jako estry w kompolycjach według ynalazku mogą być stosowane nasycone lub nienasycone alifatyczne lub aromaaycznoo-lifatyczne ©try zawierające 10 - 30 atomów węgla. Estry te mogą być poliestrami, zwłaszcza dwestrami. Estry są korzystnie w wysokim stopniu rozgałęzione. Ewaneualnie estry mogą zawierać inne grupy funkcyjne, w szczególności grupy hydroksylowe.

Stosowane w opisie określenie w wysokim stopniu rozgałęzione” oznacza, że stosunek liczby metylowych atomów węgla do atomów węgla nie metylowych jest większy niż 1 : 5. Szczególnie użyteczne w kompo^^ach według · wymlazku są estry pochodzące z niektórych dikwasów, zwłaszcza rozgałęzionych dikwasów. Przykładami takich estrów są diizomaślan 2,2,4trimetylo-1,3-pentanldioyu i ester kwasu benzoesowego monelzomaślanu 2,2,4-trimetylo-l,3pentaeodiolu. Te ostatnie estry są dostępne w handlu.

Mogą być również stosowane mieszaniny estrów lub alkoholi z innymi torami lub z innymi estrami lub alkoholami. Ilość stosowanego oksymu będzie zależna od zawartości soli meealu w wodnym roztworze i projektu instalacji. Jednakże korzystne jest stosowanie od 5 g do 300 g oksymu na litr roztworu organicznego. Wyysze stężenia nadają fazie organicznej zbyt wysoką lepkość dla dogodnej obsługi i mnnejsze stężenia stosowania niekoniecznie dużych objętości rozpuszczalnika. Do użycia z wodnym roztworem zaaierającym 1 g lub więcej na litr meealu takiego jak miedź korzystne jest stosowanie 20 do 200 g oksymu na litr roztworu organicznego w połączeniu z alkohołem lub estrem dogodnie w ilości od 10% do 20C% wagowch oksymu a zwłaszcza od 20% do 100%. Wpływ alkoholu lub estru jest bardziej wyraźny przy wyższym stężeniu oksymu i wy mg ane są stosunkowo miejsze ilości modyfikatora w odniesieniu do oksymu dla uzyskania zadowwaljącej poprawy w skuteczności odpędzania przy wysokich stężeniach.

Pieiwszy i drugi etap procesu można dogodnie prowadzić doprowadzając razem roztwór wodny i roztwór oksymu w rozpuszczalniku organicznym w · odtoowedniej temperaturze, korzyst149 469 nie w temperaturze otoczenia, chociaż nieco wyższe temperatury mogą być również stosowane jeżeli jest to dogodne, mieszając lub w inny sposób zaburzając mieszaninę cieczy tak aby zwiększyć powierzchnię rozdziału fazy i fazy rozpuszczalnika w celu zwiększenia tworzenia się kompleksu i ługowania a następnie zmniejszając mieszanie lub zaburzenia tak aby warstwa wodna i warstwa rozpuszczalnika osadziły się i mogły być łatwo rozdzielone.

Proces można prowadzić porcjami lub korzystnie w sposób ciągły.

Ilość rozpuszczalnika organicznego można dostosować do odpowiedniej objętości . roztworu wodnego przeznaczonego do ekstrahowania, stężenia meeali i instalacji dostępnej do prowadzenia procesu. Korzystne jest, zwłaszcza gdy proces jest ciągły, doprowadzanie razem zbliżonych do jednakowych objętości roztworu organicznego i roztworu wodnego. Warunki, zwłaszcza wartości pH, w których prowadzi się pieiwszy i drugi etap procesu dostosowuje się do odpowwedniego mealu lub metali obecnych w roztworze wodnym. Zw^^k.e pożądane Jest, aby w dobranych warunkach procesu inne meeale, jeżeli znajdują się w roztworze nie tworzyły tiwałych związków kompleksowych z oksymem tak, aby zasadniczo tylko żądany meeal był ekstrahowany z roztworu wodnego. Ponieważ tworzenie się związków kompleksowych może . pociągać za sobą uwalnianie kwasu, może być konieczne dodawanie na przykład alkalóów podczas · procesu, aby utrzymać pH w żądanym zakresie, w którym kompleks meealu jest trwały lecz na ogół korzystnie jest unikać· tego, zwłaszcza w procesach prowadzonych w sposób ciągły. Sposób według wyralazku jest szczególnie dogodny do .ekstrakcji miedzi, ponieważ meeal tworzy kompleks z o-hydroksyatyooksmmem, który jest trwały przy niskich wartościach pH i prowadząc proces przy pH niż 3 miedź można ekstrahować zasadniczo bez żelaza, kobaltu i niklu.

Jako rozpuszczalniki arganiczne może być stosowana mieszanina ruchliwych rozpuszczaDióków organicznych nie mieszających się z wodą i w stosowanych warunkach pH obojętnych w stosunku do wody i do oksymu, zwłaszcza alifatyczne, alicykliczne i aromtyczne węglowodory i ich mieszaniny, w szczególności mieszaniny, które nie zawierają lub zawierają niewiele aromatycznego składnika węglowodorowego włącznie z chlorowcowanymi zwłaszcza chlorowanymi węglowodorami, jako rozpuszczalniki bardziej gęste niż woda, węglowodory chlorowcowane w wysokim stopniu takie jak nadchloroetylen, trcchloroetan, trichloroetylen i chloroform.

Trzeci i czwarty etap procesu można dogodnie prowadzić doprowadzając razem roztwór oksymu niosący meeal w rozpuszczalniku organicznym otrzymany w drugim etapie procesu i roztwór wodny kwasu mineralnego w odpowwednlej temperaturze, zw^le w temperaturze otoczenia, chociaż czasem mogą być stosowane wyższe temperatury jeżeli jest to dogodne, mieszając lub w inny sposób zaburzając mieszaninę cieczy tak aby zwiększyć powwerzchnię rozdziału fazy wodnej i fazy rozpuszczalnika w celu zwiększenia rozkładu kompleksu i odzyskania meealu a następnie zmnnejszając mieszanie lub zaburzanie tak aby warstwa wodna i warstwa · rozpuszczalnika ustały się i mogły być łatwo rozdzielone. Odpowwedni stosunek objętości fazy organicznej do fazy wodnej jest taki jak krnwrtijonilnie stoscwany w procesach ekstrakcji me^].i i wynosi na przykład 1:1. W etapie odpędzania wartością typową jest stosunek 5:1· Proces można prowadzić porcjami lub korzystnie w sposób ciągły. Odpędzona warstwa organiczna zawierająca regenerowany oksym, mooyfikator i nieco pozostałej miedzi może być ponownie stosowana w pierwszym etapie procesu. wodną zawierającą sól meealu można trakowac w dowolny krirencjrnalif sposób, zwłaszcza przez elektrolizę do uzyskania meealu.

Stosowany do odpędzania kwas korzystnie stanowi kwas siakkowy w iłości 100 do 250 ę na litr. Po usunięciu dogodnej części meealu przez elektrolizę odzyskany wodny roztwór kwasu zawierający resztkową sól meealu może być ponownie stosowany w trzecim etapie procesu. Wyralazek ilustrują następujące przykłady wskórania nie ograniczające jego zakresu.

Przykład I. 50 części roztworu zawierającego 50 g w litrze 2-hfdr0ksy-5-iri_iylobenzaydokfymu w Escaid 100 /rlifafycznf rozpuszczalnik typu nafty/ mieszano energicznie w temppraturze 25°C z 50 częściami wodnego roziworu zawierającego 3»0g w litrze miedzi w postaci siarczanu przy począkowym pH 2,0. Po upływie 15 minut mieszanie przerwano, fazy pozosta6

149 469 wiono do odstania i część fazy rozpuszczalnika usunięto i poddano analizie na obecność miedzi. Następnie 25 części fazy organicznej obciążonej miedzią mieszano energicznie w temperaturze 25°C przez 15 minut z 50 częściami odpędzającego roztworu wodnego zawierającego 30 g w litrze miedzi w postaci siarczanu i 150 g w litrze kwasu siarkowego. Ponownie fazy pozostawiono do odstania i fazę organiczną analioowano na obecność miedzi. Wyyiki ^lTzały, że faza organiczna po ekstrakcji zawierała 5,29 g-miedzi w litrze i po odpędzeniu 3,35.g miedzi w litrze. Odzyskano 1,94 g miedzi na litr stosowanego roztworu ękstrahenta. Aby przedstawić poprawę uzyskaną przez wprowadzenie długoł<^icuchowego alkoholu do kompozzcji ekstrahenta powtórzono pow^^^zy eksperyment stosując roztwór Escaid 100 zawierający 50 g 6-hγlroksy-5-nonyZobenzalZrkcymu w litrze i 25 g alkoholu izooktadecyoowego rozgałęzionego w wysokim stopniu /z fimmy Hoechst w RFN/. Zawortzść miedzi w fazie organicznej po ekstrakcji wynosła. 5,01 g w litrze i po odpędzeniu 2,29 g w liirrze. Odzyskano 2,72 g miedzi na litr stosowanego roztworu ekstrahenta osiągając tym samym 40 % wzrost odzyskanej ilości miedzi w stosunku do próby przeprowadzonej bez alkoholu iio-oktadecyOowego.

Przykład II. Przeprowadzono pilotową próbę stosując roztwór eksploatowanego surowca, który podawano do mmaej instalacji ekstrakcji rozpuszczalnikowej obejmującej dwa odstojniki z mieszalnikami do ekstrakcji i dwa odstojniki z mieszalnikami do odpędzania uszeregowane z orzecOvorąąZovιym przepy^^m fazy organicznej i fazy wodnej przez stopnie ekstrakcji i odpędzania. Wodny roztwór zasilający z hałdy po operacji ługowania zawierał zmienne stężenie meeali w czasie kilkuCygodnZowego okresu trwania próby, przy czym stężenie miedzi ^nooiło od 2,0 do 4,5 g na litr, żelaza od 22 do 30 g na litr, przy p1 1,6. Odpędzanie prowadzono stosując wodny roztwór zawierający 30 g miedzi w litrze i 165 g kwasu siarkowego w litrze. Faza organiczna zawierała 8 % obj. roztwór kompozicji zawierającej 50 % wagowch 2-hydroksy-5-no nylo be nz aldoksymu, 25% wagovych alkoholu iio-oktadecyZowego uzupełnionej rozpuszczalnikiem Escaid 100. Rozcieńczalnik organiczny stanowi Kermac 470 B, inny typ nafty o ^sokiej temperaturze zapłonu stosowany z^kle jako rozcieńczalnik w procesach ekstrakcji rozpuszczalnikowej. Stosunek fazy organicznej do fazy wodnej w stopniach ekstrakcji wynosi od 1,0' do 1,25 i w stopniu odpędzania od 6,3 do 6,6 lecz przy zawracaniu fazy wodnej był doprowadzony do około 1,0 w mieszalniku. W obu stopniach ekstrakcji i piewwszym stopniu odpędzania roztwór organicznego erstraheita tworzy fazę ciągłą lecz w drugim stopniu odpędzania roztwór wodny tworzy fazę ciągłą podczas mieszania, średnia temperatura podczas próby wynosiła 23°C.

Każdego dnia pobierano próbki ze wszystkich stłumieni opuszczających stopnie ekstrak cji i odpędzania i przeprowadzono pomiary poziomu jednej fazy zatrzymanej w drugiej fazie. Jest to bardzo ważne dla utrzymania niskiego poziomu porywania kropelek, ponieważ zaticmmcoanie kropelek substancji organicznych w fazie wodnej prowadzi do strat erstrahiita w układzie i iaticymyoanie wodnego roztworu surowca w strumieniu organicnnym prowadzące do odpędzania przedstawia środki za pośr^^n^^c^^^m których niepożądane meeale takie jak żelazo mogą być przenoszone do elektrolitu, z którego miedź jest następnie usuwana przez elektrolizę. Poziomy porwanych kropelek oparte na średnio 14 pomiarach lub większej ilości pomiarów dla każdego stłumienia były następujące: /wszystkie cyfry są podane w częściach na milion objętościowo/.

Wodny w strumieniu organicznym z 1 stopnia ekstrakcji 993 ppm.

Wodny w stłumieniu organicznym z 2 stopnia odpędzania 26 ppm

Organ Iczny w wodnym stłumieniu z 2 stopnia ekstrakcji *4) ppm

Organiczny w wodnym strumieniu z 1 stopnia odpędzania 14 ppm.

Poziom zatrzymanych kropelek wodnych w stłumieniu organicznym opuszczajcyym pierwszy stopień ekstrakcji większy niż 1000 ppm może być często zaobserwowany, gdy prowadzi się operację z roztworem eksatrahenta zawierającym 8P% roztwór Kerosiii /Kermac 470 B/ zawiera jącej 6-hydrorsy-5-nonylo-berzαaldoksyi w mieszaninie z 5-nonylofenolem w stosunku wagowym zblioonym do 1:1.

149 469

Wyraźnie zaletą kompozycji według wnalazku opisanej tu jako układ organiczny opuszczający pierwszy stopień ekstrakcji jest przechodzenie do układu odpędzającego. Podczas eksperymentu przeprowadzono również pomiary głębokości międzyfazowego osadu, który zbierał się w szczególności w piewszym stopniu ekstrakcji. Stosując kompozycję według wnalazku opisaną w przykładzie głębokość osadu wpoiła około 10 cm. W podobnej próbie z użyciem roztworu ekstrahenta opartym na kompooycji zawierającej 2-hydroksy-^5-^d^odec^y^oł^<^n2^ail<^c^lss^^m i. alkohol tridecyoowy w stosunku wagowo zblżoonym do . 2:5:1, ilość osadu zmierzona w tym samym purOccie w odstojniku w pieiwszym stopniu ekstrakcji rozciągała ' się do głębokości 25 cm. ·

Przykład III. W celu porównania selektywności do miedzi nad żelazem kzmpozycji według w^nalazku z selektywnością znanej kompozycji zawierającej alkohol trddecyoow przeprowadzono następujący eksperyment. Sporządzono roztwory w Escaid 100 zawierające 9% objętoścżowych dwóch różnych kompozycji ekstrahentów. Pierwsza kompozycja ekstrahenta zawierała 50% wagowych 2-hydroksy-5-nooylobenzaldoksymu, 25% wagowych alkoholu izo-^okit^i^dę^c^yioowego i resztę Escaid 100. Druga kompozycja ekstrahenta zawierała 50% wagowch 2-hydroksy-5-nonylobenzaldehydu, 25% wagowych alkoholu tridecyoowego i resztę Escaid 100. Porcję każdego ^roztworu ekstrahento mieszano energicznie w temperaturze ²⁵°C z równą objętością roztworu wodnego zawierającego 5,0 g miedzi w litrze i 3,0 g żelaza w postaci siarczanu żelazowego w litrze, przy pH 2,0. Pobierano próbki dyspersji po 2 minutach i ponownie po 15 minutach mieszania, przy czym typowy średni czas przebywania w mieszalniku wynosi 2-5 minuty i ustalenie pełnej równowagi następuje po 15 mirmttach. i

Fazę organiczną i wodną rozdzielono i fazę organiczną analyzowano na obecność żelaza metodą atomowej spektroskopii absorpcyjnej. Ilość żelaza współekstrahowana z miedzią po 2 mi nutach wydoiła 55 mg na litr w przypadku kompozycji zawierającej a 1 ko hol tΓldecyZowy lecz tylko 1C mg na litr Ha kzmpozycji według wynalazku, w tym przypadku zawierającej alkohol izo-oktadecylow· Po 15 minutach mieszania poziom żelaza w roztworze yaoierającym reagent modyfikowany alkoholem trldecylow^m wynooił 88 mg na litr podczas gdy w roztworze zawiera,^ ^ąc^^o oksym modyfikowany alkoholem izooktadecylwwyo wⁿ°sił tylko 1C mg na litr.

Przykład IV. Zestawiono laboratoryjne odstcjoiki z mieszalnikami, z których k^ażd^y obejmował mieszalnd-k o objętości ⁵⁶⁰ cm^ z ^którego ^dyspersja wodnooorganiczoa °^ypływała do przestrzeni odstojnika o głębokości 55 cm. Strumienie organiczny i wodny doprowadzano do podstaw mieszalnika i mieszano za pomocą mieszadła z sześcoorna łopatkami o średnicy 25 oo, które obracało się z szybkością 1100 ob^/min. Stosowano przegrodę taką, że dyspersja wypływająca z mieszalnika była wprowadzana w pulcie środkowym między wierzchołkiem i dnem odstojnika. Inną przegrodę umieszczono częściowo wzdłuż długości odstojnika aby uzyskać skuteczną objętość odstojnika równoważną przepływowi 61 l/m^/mio.

Sporządzono kompozycje ekstrahentów, z których każda zawierała 50 części wagowch 2-hydroksy—5-nonylo-benzaldokcymu oprócz następujących moZlCikatzróo·:

Ekstrahent A 25 części alkoholu izooktadecyZowegz

Ekstrahent B 25 części alkoholu izoheksadecylowego.

Ekstrahent C 50* części 2-oktylo-dodekaozlu

Ekstrahent D 17 części tridekanolu

V każdym przypadku kompozycję dopełniano do 100 części wagowch rozpusz c za Ιοιι^Θ!::)

Escaid 100 /nafta o w^s°kiej temperaturze zapłonu/. Ilość o-coiC ika tora stosowana w kompozycji ekstrahenta B, C i D była dobrana tak, aby uzyskać ekstrahent o takiej saoej charakterystyce siły ekstrakcji i odpędzania jak ekstrahent A. Sporządzono roztwory zawierają-’ ce 10% objętoścżowch każdej z tych k^mpoz^i ekstrahentów' w Charon Ioo Exchange Solvent /nafta o w^s°kiej temperaturze zapłonu stosowana jako nośnik w procesach ekstrakcji rozpuszczalnikowej/. Różoe roztwory reagentów pompowano do każdego odstojnika z mieszalnikiem z szybkością 45 ml/min. razeo z 45 ml roztworu wdcfrywnego. Wydobywany roztwór był wspólny dla wszystkich czterech odstoJulków i był otrzymany z operacji ługowania prowadzonej w kopalni w Arizonie w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Zawierał około 2 g miedzi

149 469 na litr i miał pH 2. Urządzenia pracowały w sposób ciągły co najmniej sześć godzin. Fazy organiczne zbierano w odbieralniku, z którego były zawracane do odpowiedniego odstojnika z mieszalnikiem. Wyczerpane wodne roztwory były kierowane do ścieków po jednym przejściu przez odstojniki. Podczas trwania próby pobierano próbki z fazy organicznej i fazy wodnej w pobliżu miejsca, w którym te fazy opuszczały odstojnik. Próbki te odwirowano w specjalnie zaprojekoowanym skalowanym naczyniu w celu oznaczenia poziomu porwanych kropelek fazy organicznej z fazą wodną i fazy wodnej z fazą organiczną. Przeprowadzono .dwie serie prób.

W pierwszej serii przyjęto stopniowe rozpoczynanie aż do utworzenia w mieszalnikach fazy ciągłej przez rozlwory organicznych reagentów.W drugiej serii fazę ciągłą tworzył surowiec wodny. Poziom porywanych kropelek oparty na średniej z kilku pomiarów zestawiono poniżej . stosując symbole 0 - organiczna i A - wodna. Kompozycją Moodfikator Poziom porwanych kropelek w ppm obj.

μ-	ekstrahenta	! dla organicznej L	[ dla wodnej L -	—---------—
			1 1 J	ciągłej dyspersji			...-
- —			! 0 w A	J A w 0	J 0 w A	1 1 μ-	A w 0
	A	alkohol izooktade-	1 1 1 \|	1 1 1	1 1 1	1 1 1 -\|
		cylowy	i 154 \|	! 865 1	! & 1	1 1 1 \|	194
	B	alkohol izo-	1 1	1 1	1 \|	1 1 \|
		heksadecylowy	! 196 1	! 800 \|	{ 27	1 1 l	183
	C	2-oktylodzde- kanol	1 1 1 ! 280 l	1 1 ! 1175 I	! 155 \|	1 1 1 1 1 \|	1813
r-	D	t^dekaml	J 204	J 1250 1	} 190 1	1 1 1 1	400

Z uzyskanych danych wynika, że poważnie niższe poziomy porywanych kropelek otrzymuje się» gdy modyfikatorem jest alkohol zawierający 16 lu 18 atomów węgla w wysokim stopniu rozgałęziony w porównaniu do słabo rozgałęzionego alkoholu zawierającego 20 atomów węgla i częśdowo rozgałęzionego lecz o miejszej ' msie cząsteczkowe j alkoholu zawiera jącego 13 atomów węgla. Szczególnie niski poziom kropelek wodnych w fazie organicznej otrzymuje się dla eompozyfji A i B, gdy mieszalnik działa z fazą wodną tworzącą fazę ciągłą zmniejszając tym samym fizyczne przenoszenie niepożądanych metali takich jak żelazo obecne w wodnym roztworze zasilającym. Szczególnie niski poziom porwanych kropelek organicznych w fazie wodnej stwierdzono dla kzmpooyfji A i B, gdy stosowano wysoko rozgałęziony alkohol jako moodlkator. Stanowi . to poważną korzyść, ponieważ porwane kropelki roztworu organicznego reagenta w wyczerpanej fazie wodnej, która jest następnie odrzucana stanowią główne źródło strat reagenta z układu i główne źródło zwiększania kosztów operacji ekstrakcji rozpuszczalnikowej.

Przykład V. Przeprowadzono eksperymenty stosując odstojniki z mieszalnikami opisane w Przykładzie IV. Jako roztwory reagentów stosowano 10# obj. roztwory różnych kompozycji w Chevron łon Exchange Solyent. Każda z komp^y^i zawierała 50 części wagowych 2-hydroksy-5-nonylobenzaldoksymu, modyyikator podany poniżej i Escaid 100 w ilości dopełniającej do 100 części wagowych. Stosowano następujące moo^ikatory. ^i^oy^a A zawierała 25 części wagowych alkoholu izooktadecylowego, Knapc^yj 3 zawierała.30 części wagowych alkoholu 2-oktylododecylowego, KoInpozycja C zawierała 30 części wagowych estru w wysokim stopniu rozgałęzionego diizomaślanu 2,2,4-trimetflo-l,3opentaΩzdiolu, Kompozycja D zawierała 40 części wagowych laurynianu metylu, estru kwasu tłuszzoowego o prostym łańcuchu. .

Ilość moZyfikatora wprowadzana do każdej komp^y^i B, C i D była taka, aby uzyskać kompozycję o takiej samej sile ekstrakcji dla mL^<iźzi jak kompozycja A. Każdy z tych roz149 469 tworów reagentów pompowano do różnych odstojników . z szybkością około 45 ml/min. Surowiec wodny podawany do każdego mieszalnika był roztworem wyługowanym z kopalni. Roztwór surowca pochodzący z kopalni zawierał około 3,0 g miedzi na litr i 30 g jonów żelazowych na litr, przy pH 2. Surowiec wodny pompowano do każdego odstojnika z mieszalnikiem i dla każdego eksperymentu sprawdzano szybkość tworzenia się niepożądanych substancji. OdsSojniki z mieszalnikami praco^ły w sposób ciągły, w ostatnim przebiegu co najmniej sześć godzin. Fazy organiczne zbierano w odbieralnikach, z których były zawracane do odpowiednich odstojnkków. Wyccerpane roztwory wodne kierowano do ścieków po jednym przejściu przez odstojniki z mieszalnikami. Podczas trwania eksperymentu pobierano próbki zarówno z fazy organicznej Jak i z fazy wodnej w pobliżu miejsca, w którym fazy opuszczały odstojnik. Te próbki wirowano w specjalnie skaoowanym naczyniu aby oznaczyć poziom porwanych kropelek fazy organicznej z fazą wodną i fazy wodnej z fazą organiczną.

Przeprowadzono dwie serie prób· V pierwszej serii przyjęto stopniowe rozpoczynanie aż do utworzenia w mieszalnikach fazy ciągłej przez roztwory organicznych reagentów. W drugiej serii surowiec wodny tworzył fazę ciągłą. Otrzymane poziomy porwanych'kropelek oparte na średniej z kilku pomiarów podano poniżej; oraz szybkości tworzenia się niepożądanych substancji /m/godz./ dla różnych kompozyyji reagentów.

Kommozycja ekstrahenta

-Dłą-0Γg22ij52®ύ_£łί^5ϊθιi,-d¥5EθIrί_l3i

Porwane kropelki ppm

	1 1 _ J	0 w A	1 1	A w 0	1 1 1	nych substancji.
A	. 1 1 1	87	““I^-' 1 1	361	-_T-“ 1	1,96
B	1 1 \|	313	1 1 l	792	1 1 \|	3,4
C	1 1	53	1 1	25	1 1	0,57
D	1 1 1	300	1 1 1	1125	1 1 1	13,6

Szybkość tworzenia niepożąda-X

Kommozycja ekstrahenta

Porwane kropelki ppm

Szybkość tworzenia niepożą-

	1 1	0 w A	1 _L·	A w 0	1 i 1	danych substancji
A	— 1 1 1	107	n 1 1 1	252	T — 1 1 1	0,93
B	1 1	50	1 1	550	1 1	5
C	1 1	94	1 1	50	1 1	1,0
D	1 1	360	1 1	5000	1 1	11.5
	Z 1 -----------1-		1 ___I-.		1 ___1—.

Z uzyskanych danych wynika, że w przypadku obu ioddCikatorów alkoholowych i mod'dCiiatorów estrowych, w wysokim stopniu rozgałęzione związki są z^kle lepszymi iiddCikatZΓaii w odniesieniu do poziomu porywanych kropelek. Jest widoczne, że szybkość tworzenia się niepożądanych substancji jest znacznie mniejsza w przypadku koipozycji A i C, w których stosowano ioddCikatory w wysokim stopniu rozgałęzione niż w przypadku kompozyci B i D gdzie mod^Ratory zawierały linoowe łańcuchy alkilowe. Ponadto stwierdzono, że kompozycja estoowa C jest lepsza niż kompozycja alkoholowa B.

Przykład VI. 100 części roztworu zawierającego 50 g/l 2-hcZroksy-5-nonylobenzaldoksymu w rozpuszczalniku Escaid 100 /8C?ś alifayyczny rozpuszczalnik typu nafty/ obciążono do jego miksymilnej zdolności obciążania miedzią mieszając energicznie w temperaturze 25°C przez 5 minut z roztworem zawierającyi 10 g/l miedzi buforowanym przy pH 4,5 przez dodanie ' 54 g/l octanu sodu. Fazy pozostawiono do rozdzielenia i w fazie organicznej po'analizie stwierdzono 6,0 g/l miedzi. 50 Części obciążonego miedzią roztworu ekstrahenta wytrząsano w temperaturze 25°C przez 2 minuty z 50 częściami wodnego roztworu odpędzającego imitującego odzyskany roztwór wyczerpanego elektrolitu. Ten zawierał 50 g/l miedzi dodanej jako siarczan i 150 g/l kwasu siarkowego. Po wyrząsaniu fazy pozostawiono do odstania, roztwór wodny odrzucono i zastąpiono świeżymi 50 częściami roztworu odpędzającego.

149 469

Wytrząsanie kontynuowano jak poprzednio i proces powtórzono, aż faza organiczna kontaktowała się z czterema oddzielnymi porcjami kwasu odpędzającego. Porcję fazy organicznej analżoowa-no i stwierdzono obecność 3,3 g/l miedzi. Powyższy eksperyment powtórzono stosując roztwór ekstrahenta zawierający 50 g/l 2-hydroksy-5-nonylobenzaddokyymu i 50 g/l diizomasła nu 2,2,4-trimetylo-l,3-pentanodiolu. Po czterokrotnym kontakcie z kwasem obciążenie miedzią fazy organicznej zmn^jszyło się do 1,47 g/lPrzykład VII. Sporządzono roztwór /l/ zawi erający 25 g/l 2-hydroksy-5-nonylobenzaldoksymu i 25 g/l 4-nonylofenolu w rozpuszczalniku Escaid 100. Taką kompozycję zwykle stosuje się w przemysłowych operacjach ekstrakcji rozpuszczalnikowych miedzi. Sporządzono roztwór /li/ wodny zawierający 3,0 g/l miedzi i 30 g/l żelaza w postaci siarczanu żelazowego z niewielką ilością kwasu siarkowego aby uzyskać pH 2. 80 części roztworu ekstraheⁿta /i/ zrównowa^no energicznie mieszając przez ¹5 minut w temperaturze ²⁵°C z ⁸⁰częściami wodnego roztworu /li/, po czym roztwory rozdzielono i porcję roztworu organicznego /i/ niosącego metal poddano analizie. 40 części częścoowo obciążonego roztworu organicznego poddano drugiemu kontaktowi z surowcem wodnym mieszając przez 15 minut z innym i 40 częściami roztworu II. Fazy znowu rozdzielono i porcję roztworu organicznego odłożono do analizy. W innym eksperymencie sporządzono roztwór ekstrahenta /lii/ zawierający 25 g/l 2-hydrzksy-5-nony0o'benzalZiksymu i 15 g/l diizomaślanu 2,2,4-trimetylz-l,--pentanodiolu. Stosunek oksymu do moodfikatora dobrano tak, aby kompozycja miała takie same własności przenoszenia miedzi jak roztwór /l/. Próbę·powtórzono, równoważąc porcję roztworu III dwa razy świeżymi porcjami roztworu /li/. Znowu porcję fazy organicznej odłożono do analizy po każdym kontaktowaniu. Różne próbki roztworów organicznych ' filtrowano dwa razy przez bibułę fittracyjną Włatmana aby usunąć porwane substancje wodne i analizowano aby oznaczyć ilość miedzi i żelaza w każdej. Żelazo oznaczano bezpośrednio metodą atomowej spektro fotometrii absorpcyjnej roztworów organicznych. Miedź oznaczano przez odpędzenie do wodnego roztworu przez kilka kontaktów z 300 g/l kwasu siarkowego a następnie zobojętnienie, dodanie jodku potasu i roztarcie uwolnionego jodu ze standardcwym roztworem tiosiarczanu. Wyniki analizy podano poniżej ?azern z wynikami uzyskanymi przy użyciu jako moodfikatorów tr^ekanolu /lii/, alkoholu izooktadecylowego /iv/, mieszaniny 2-hydroksy-5-dzdecylobenzaldoksymu i oksymu 2-hyrrzksy-5-nztylobenzofenonu dostępnego w handlu pod nazwą Lix 864 /V/ i mieszaniny 2-hyrrzisy-5-r.odecylobenzardoksymu i oksymu 2-hydroksy-5-nonylo-acetofenonu /vi/ dostępnego w handlu pod nazwą Lix 984.

Kompozycja reagenta

Analiza_fazY-OrganicznejPiejwszy kontakt

Drugi kontakt

	1_________ ; cu g/i	1 1 1	Fe mg/l	__L. 1 1 1	Cu/Fe	—_r1 1	Cu g/1	Τ- ι 1	Fe mg/l	—Γ 1 1	Cu/Fe
I	' ! 2,78	1 1	54	1 1	52	1 1	3.01	1 1	7,77	1 1	386
II	; 2,756	1 1 1	13,0	1 1 1	213	1 1 1	3,02	1 1 1	2,5	1 1 1	1210
III	! 2,733	1 1	19,1	1 1	147	1 1	3,02	1 1 I	4,1	1 1	736
IV	. ! 2,80	1 1	16,0	1 1	175	1 1	3,02	1 1	3,1	1 1 1	976
V	J 2,77	1 1 \|	120	1 1 1	23	1 1 \|	3,024	1 1 \|	92	1 1 \|	33
VI	! 2,726 1	1 1 1	• 48	1 1 1	57	1 1 1	3,011	1 1 1 ---L-	25	1 1 1	120

Z uzyskanych danych wynika, że przez zastąpienie mao^ika^^ non/loienooowego diizomasianem 2,2,4-trimetllo-l,3-ptnaanonodiolu otrzymuje się znaczącą poprawę stosunku ekstra howanej miedzi do żelaza. Podobnie komp^ycja zawierająca moo^ ika tor alkoholowy IV według wynalazku p'owoZuje lepszą selektywność niż stosowany wcześniej tridekanol lub mieszaniny aldokymu i ket oksymu.

149 469

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Komppozcja do ekstrakcji meeali z wodnych roztworów soli meali., zawierająca /a/ jeden lub więcej o-hydroksyaryooSsymów o co najmniej 5 alifatycznych lub alicyklćcznych atomach węgla, stanowiących silne ekstrahenty meealu, /b/ jeden lub więcej alifatycznych lub aromatyczno-alifatycznych alkoholi lub estrów, przy . czym stosunek wagowy składnika A do B jest w zakresie 10:1 do 1:5, z n a m i e η n y tym, że zawiera alkohole zawierające 14-50 atomów węgla a estry zawierające 10-30 · atomów węgla i grupę alifatyczną o rozgałęz-onyy łańcuchu, przy czym stosunek ilości atomów węgla w grupach metylowych do ilości atomów węgla w grupach innych niż mmtylowe jest wyższy od 1:5·

2. Kommooycja według zastrz. 1, znamienna tym, że stanowi roztwór w rozpuszczalniku nie mieszającym się z wodą.

δ.

K^i^mpoz^c^cja według zastrz. 1, znamienna tym, że stosunek ilości atomów węgla w grupach metylowych do ilości atomów węgla w grupach innych niż mmtylowe jest wyższy od 1:5.

4. KoInmooycja według zastrz. 1, znamienna atomów węgla.

5. ja według zastrz. 1, znamienna 2-/l,2,3-rryraetylobutylo/-5,7iY-trimetylooktanol.

6. Komyooycja według zastrz. 1, znamienna alkohol izoheksadectlowr.

7. Kommooycja według zastrz. 1, znamienna ester o rozgałęz-onym łańcuchu zawiera diester. '

8. Komyooycja według zastrz. 1, znamienna o rozgałęz-onym łańcuchu zawiera diizomaślan 2,2,4-tΓiyetylo-l,3-pentan-diolu.

9. ja według zastrz. 1, znamienna tym, że jako ester o rozgałęzionym łańcuchu zawiera ester kwasu benzoesowego monoizomaianu 2,2,4-tΓymettlo-l»3-pentanodiolu.

10. Kommo-ycja według zastrz. 1, znamienna tym, że zawiera dodatkowo znany słaby ekstrahent meealu.

tym, że zawiera alkohol 15-25 tym, tym, że jako alkohol zawiera że jako alkohol zawiera t y m, że jako alifatycznt tym, że jako alJ^^^^^c^^ny ester