Przedmiotem wynalazku jest sposób rozdzielania cieklego produktu odpadowego, w szczególnosci gnojówki lub osadów sciekowych, na faze stala i ciekla oraz urzadzenie do rozdzielania cieklego produktu odpadowego, w szczególnosci gnojówki 5 lub osadów sciekowych, na faze stala i ciekla.Z opisu zgloszeniowego RFN nr 2 943 962 jest znany sposób wytwarzania nawozu stalego poprzez rozdzielanie gnojówki na faze stala i ciekla w ba¬ senie filtracyjnym, do którego wprowadza sie 10 ciekly produkt odpadowy i pozostawia na tak dlu¬ go w spokoju, az faza stala ustoi sie u góry, a faza ciekla u dolu, po czym spuszcza sie z niego faze ciekla przez otwarcie co najmniej jednego zamy- kalnego otworu odplywowego. Nad dnem basenu 15 filtracyjnego znajduje sie przestrzen posrednia, ograniczona od góry plyta dolna, na której znaj¬ duje sie plyta filtracyjna z otworami przelotowy¬ mi. Cala konstrukcja jest przystosowana do jez¬ dzenia po niej pojazdem rolniczym, np. ciagnikiem, 2o w celu usuniecia fazy stalej osadzonej na plycie filtracyjnej. W zwiazku z tym nastepuje czeste zatykanie otworów plyty filtracyjnej czastkami fazy stalej.Zadaniem wynalazku jest opracowanie sposobu 25 i konstrukcji urzadzenia, w których oddzielanie fazy cieklej od stalej fazy gnojówki nastepowaloby w regulowanym czasowo procesie filtracyjnym, umozliwiajacym oszczednosc czasu i kosztów dzieki modyfikacji odplywu fazy cieklej, do czego nie 20 bylaby potrzebna ani skomplikowana konstrukcja ani dodatkowe koszty eksploatacyjne na olej, gaz czy prad elektryczny.Sposób wedlug wynalazku polega na tym, ze do basenu filtracyjnego wprowadza sie ciekly produkt odpadowy i pozostawia na tak dlugo w spokoju, az faza stala ustoi sie u góry a faza ciekla u dolu, po czym spuszcza sie z niego faze ciekla przez otw*arcie co najmniej jednego zamykalnego otworu odplywowego. Istote wynalazku stanowi to, ze dno basenu filtracyjnego zakrywa sie ciecza, po czym wprowadza sie ciekly produkt odpadowy i po usta¬ liiu sie fazy stalej i cieklej spuszcza sie te ostatnia, az faza stala osiagnie niemal dno basenu filtfracyj- nego, a nastepnie przerywa sie odplyw fazy cieklej i ponownie oczekuje sie na ustawianie sie fazy stalej u góry a fazy cieklej u dolu, po czym znowu otwiera sie odplyw. Korzystnie, przed napelnie¬ niem cieklym produktem odpadowym do dna base¬ nu filtracyjnego wprowadza sie wode co najmniej do górnej krawedzidna. - Szczególnie korzystne jest, gdy wode wprowadza sie od dolu poprzez dno basenu filtracyjnego.W ten sposób zmiekcza sie czastki stale znajdujace sie w otworach filtracyjnych i wyplukuje sie je.Ponadto nie dopuszcza sie do wnikania czastek sta¬ lych w otwory filtracyjne podczas napelniania ba¬ senu cieklymi produktami odpadowymi. Poza tym stwierdzono, ze przebieg osuszania mozna po pierw¬ szym przebiegu stawiania sie i po spuszczeniu fazy 135 5353 135 535 4 cieklej przyspieszyc przez zastosowanie dalszego przebiegu ustawania sie, po którym znowu spuszcza sie faze ciekla, az faza stala osiagnie niemal dno basenu filtracyjnego} po czym przerywa sie od¬ plyw fazy cieklej. Jezeli przebieg ustawania pow¬ tórzy sie w ten sposób trzy do czterech razy, to mózha znacznie skrócic przebieg suszenia. i-To-1stopniowe spuszczanie fazy cieklej wedlug wynalazku powtarza sie dotad, az przestanie za¬ chodzic wyraznie oddzielanie sie fazy cieklej od stalej. Dopiero po ostatnim przebiegu ustawiania sie otwiera sie wszystkie istniejace otwory odply¬ wowe basenu filtracyjnego, zas faze stala, jaka pozostala w basenie filtracyjnym, przewietrza sie od strony dna przez konwekcje naturalna.Nieoczekiwanie stwierdzono, ze opisany sposób daje sie stosowac równiez i do takich produktów odpadowych, które albo nie sa, albo sa trudno fermentowalne i albo nie, albo niezupelnie samo¬ dzielnie tworza kozuch plywajacy.OdbyT.va sie to wedlug wynalazku przez to, ze gdy jako produkt odpadowy stosuje sie osady sciekowe, to przed okresem ich ustawiania sie do- mieszkowuje sie do nich dodatek powodujacy fer¬ mentowanie. Przy tym osady sciekowe, w zalez¬ nosci od ich skladu, miesza sie z dodatkiem tym w stosunku wagowym wynoszacym 100:1 do 100 : 1,6. W mieszance tej w trakcie jej ustawania sie równiez tworzy sie kozuch plywajacy, przy czym faza stala zbiera sie u góry a faza ciekla u dolu.Poza tym, korzystnie, jako dodatki stosuje sie mieszanki drobnowiórzystych wlókien drzewnych w postaci np. wiórów z pilowania lub strugania, albo dodatki z lyka np. trawy, pokrzyw, paproci itp.Szczególnie korzystne sa dodatki stanowiace odpa¬ dy rolnicze, gdy wystepuja w nadmiarze, np, po¬ siekana sloma zbóz, kukurydzy, trzciny itp.Sposób wedlug wynalazku mate zalete, ze umoz¬ liwia uproszczenie urzadzenia do jego stosowania.Wychodzi sie przy tym stad, ze urzadzenie to za¬ wiera basen filtracyjny betonowy z plyta filtra¬ cyjna zaopatrzona w otwory przelotowe oraz z nie¬ przepuszczalna plyta dolna umieszczona pod nia z pozostawieniem przestrzeni posredniej oraz po¬ chylona w strone co najmniej jednego otworu od¬ plywowego. Uproszczenie to zas polega na tym, ze plyta filtracyjna stanowi dno szczelinowe, którego szczeliny sa przekryte sitami rusztowymi. Ponie¬ waz to dno szczelinowe jest podlug sposobu wedlug wynalazku zakrywane za pomoca tzw. „zamkniecia cieczowego", np. wodnego, lub dokonywanego za pomoca cieklej fazy, to stosowanie folii przekrywa- jacych nie jest juz potrzebne. Poza tym dno szcze¬ linowe umozliwia szybki odplyw fazy cieklej do przestrzeni pomiedzy plyta filtracyjna a plyta dol¬ na. Nawet gdy w trakcie jezdzenia ciagnikiem po plycie filtracyjnej zostana zatkane czastkami fazy stalej otwory sit rusztowych, to sa one wypluki¬ wane z nich w nastepnym przebiegu zakrywania dna ciecza siegajaca jego górnej krawedzi. Ma to miejsce zwlaszcza wtedy, gdy przed napelnieniem gnojówka do basenu filtracyjnego poprzez jego dno kieruje sie od spodu wode wypelniajaca go co najmniej do górnej krawedzi dna.Prostote i niezwykla nosnosc plyty filtracyjnej uzyskuje sie przez vO, ze dno szczelinowe jest utwo¬ rzone 7. trapezowatych w przekroju poprzecznym belek betonowych, które maja ksztalt zwezajacy 5 sie klinowato w strone plyty dolnej, a po stronie zwróconej do wewnatrz basenu maja wneki, w których sa ulozone sita rusztowe siegajace do ich górnej krawedzi. Przy tym belki betonowe sa ulo¬ zone na podporach przebiegajacych w poprzek ich kierunku wzdluznego oraz z obu konców na coko¬ lach scianek basenu, dzieki czemu sa one osadzone niezwykle statecznie.Korzystnie plyta dolna oraz wszystkie szczeliny pomiedzy nia a sciankami basenu sa uszczelnione materialem odpornym na korodujace dzialanie cie¬ czy. W celu umozliwienia z jednej strony zamyka¬ nia przestrzeni posredniej znajdujacej sie pomiedzy plyta filtracyjna a plyta dolna przed wprowadze¬ niem wody tworzacej tzw. „zamkniecie wodne", a z drugiej strony w celu umozliwienia szybkiego jej otwierania przed przewietrzaniem konwekcyj¬ nym, scianki basenu maja miedzy plyta filtracyjna a plyta dolna wiele otworów, które sa zamykane wodoszczelnie od wewnatrz basenu za pomoca za- tyczek uruchamianych od zewnatrz. Zatyczki te korzystnie maja postac np. dwóch talerzy polaczo¬ nych ze soba za pomoca trzpienia zaopatrzonego w szczeline, przy czym jeden talerz zostaje szczel¬ nie dociagniety do scianki basenu podczas wpycha¬ nia klina w te szczeline trzpienia.Dla umozliwienia bezzwlocznego rozpoczecia pro¬ cesu oddzielania, i to bez pomocy obslugi, do otwo¬ ru odplywowego w plycie dolnej jest skierowany przewód odplywowy, w którym jest umieszczony zawór otwierany i zamykany za pomoca silnika nastawczego, a ponadto, patrzac w kierunku prze¬ plywu, przed tym zaworem znajduje sie pompa tloczaca. Przy tym uzycie silnika nastawczego i pompy tloczacej jest uzaleznione od regulatora, który z kolei jest sterowany za pomoca wlacznika regulacji poziomu i przewodu sterowniczego.Wlacznik regulacji poziomu korzystnie ma postac wlacznika plywakowego o nastawnej wysokosci polozenia ,który po napelnieniu basenu gnojówka dotyka swym dolnym koncem do jej lustra. Nas¬ tepnie, skoro tyiko faza stala oddzieli sie od fazy cieklej rozpoczyna sie w plywajacej fazie stalej proces fermentacji. Proces fermentacji wiaze sie z podnoszeniem sie poziomu powierzchni stalej fazy. Gdy poziom jej uniesie sie o 4 do 5 cm, ozna¬ cza to, ze ustalo sie tyle fazy cieklej, ze mozna rozpoczac jej spuszczanie. W tym czasie wlacznik plywakowy stykajacy sie z powierzchniowa war- stawa fazy stalej przemiescil sie w inne polozenie, np. przechylil sie z polozenia pionowego zwieszenia w polozenie poziome, na skutek czego styki wlacz¬ nika plywakowego zostaly zwarte i regulator wy¬ dal sygnal sterowniczy otwarcia zaworu i nastep¬ nego wlaczenia pompy tloczacej.Zgodnie z wynalazkiem odplyw fazy cieklej po¬ winien byc przerywany, gdy faza stala zblizy sie do dna basenu filtracyjnego. Zapewnia to przewód sterowniczy, który stanowi rura z tworzywa sztucz¬ nego nasadzona nieruchomo na otwór denny, np. na sito rusztowe, otwarta z obu koncówek oraz, 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60135 535 5 6 swa górna koncówka wystajaca ponad najwyzszy z mozliwych poziom lustra gnojówki, a przy tym zawierajaca zamknieta scianke, w której w pobli¬ zu plyty filtracyjnej a takze w pewnej odleglosci ponad nia znajduje sie po jednym wlaczniku magnetycznym uruchamianym za pomoca ferro¬ magnetycznego plywaka kulistego poruszajacego sie swobodnie w niej. Dzieki takiemu ukladowi rura z tworzywa sztucznego stanowi naczynie la¬ czace sie z pozostala czescia basenu filtracyjnego.Poniewaz dolna koncówka tej rury z tworzywa sztucznego jest umieszczona nad otworem dennym, zas górna koncówka wystaje ponad najwyzszy z mozliwych poziom gnojówki, zatem wnetrze tego przewodu sterowniczego moze sie napelniac tylko i wylacznie od dolu faza ciekla. Oznacza to zatem, ze cisnienie hydrostatyczne w istniejacym w niej slupie cieczy jest równe cisnieniu hydrostatyczne¬ mu zawartosci basenu filtracyjnego, na która sklada sie faza stala i ciekla. Gdy faza ciekla w basenie filtracyjnym zostanie wprawiona w ruch przez otwarcie zaworu i wlaczenie pompy tlocza¬ cej w przewodzie odplywowym, to w przewodzie sterowniczym zacznie opadac lustro cieczy, a z nim równiez i ferromagnetyczny wlacznik kulisty ply¬ wajacy po niej, który korzystnie jest zaopatrzony w powloke zewnetrzna odporna na korozje.Skoro tylko lustro cieczy w przewodzie sterowni¬ czym znajdzie sie w poblizu plyty filtracyjnej, ply¬ wajaca po niej kula z blachy stalowej uruchamia wlacznik magnetyczny, korzystnie wpuszczony w scianke rury z tworzywa sztucznego, który z kolei wylacza za pomoca regulatora pompe tloczaca oraz uruchamia silnik nastawczy zamykajacy zawór.Po ustaniu sie fazy stalej u góry a fazy cieklej u dolu, zaznacza sie w przewodzie sterowniczym unoszenie lustra cieczy. Wraz z lustrem cieczy unosi sie równiez plywajaca na niej kula z blachy stalowej. Gdy lustro cieczy osiagnie pewien poziom nad plyta filtracyjna, a tym samym i ponad dnem basenu filtracyjnego, plywak kulisty uruchamia drugi wlacznik magnetyczny, który ponownie za pomoca regulatora wlacza silnik nastawczy otwie¬ rajacy zawór, a nastepnie wlacza pompe tloczaca.Poniewaz w tym czasie wlacznik plywakowy kon¬ trolujacy przebieg filtracji pozostaje w polozeniu pionowego zwieszenia, na skutek obnizenia sie lustra fazy cieklej, i jego styki sa otwarte, to nie moze sie zdarzyc zaklócenie we wlaczeniu sie ostatnio opisanego wlacznika magnetycznego.Istotnym jest jednak, aby dla przypadku uno¬ szenia sie lustra gnojówki przy napelnianiu i na poczatku przebiegu ustawiania sie wlacznik plywa¬ kowy wyzwalal w regulatorze pierwsze otwieranie zaworu i pierwsze wlaczanie pompy tloczacej jako pierwszy w kolejnosci, a wiec przed wlacznikami magnetycznymi.Aby umozliwic indywidualne nastawianie prze¬ biegu spuszczania i przerywania ruchu fazy cieklej, które moga sie róznic w zaleznosci od rodzaju gno¬ jówki wedlug szczególnie korzystnego rozwiazania wedlug wynalazku odleglosc wlaczników magne¬ tycznych od plyty filtracyjnej oraz wzgledem siebie jest nastawna.Dopiero po ostatnim spuszczeniu fazy cieklej otwiera sie rury filtracyjne, znane przez sie, oraz wyjmuje zatyczki uruchamiane od zewnatrz w sciankach basenu, aby umozliwic intensywne kon- 5 wekcyjne przewietrzanie fazy stalej/ jaka pozostala w basenie filtracyjnym. . r ' ¦ Zgodnie z wynalazkiem urzadzenie ma ponadto zbiornik z mieszalnikiem o^az dozownik, do do¬ mieszkowania dodatku fermentacyjnego. Do zbior¬ nika tego jest przylaczony ocl przodu basen zasob¬ nikowy na osady sciekowe, przy czym korzystnie basen zasobnikowy jest usytuowany wyzej niz zbiornik, zas zbiornik wyzej niz basen filtracyjny.Przewody lacznikowe pomiedzy bsenem zasobniko¬ wym i pomiedzy zbiornikiem a basenem filtracyj¬ nym sa zamykane o otwierane za pomoca zaworów.Zbiornikowi jest przyporzadkowany lej zasobni¬ kowy na dodatek fermentacyjny, a przy tym w jego przestrzeni wewnetrznej jest umieszczony mieszal¬ nik. - Przedmiot wynalazku zostanie blizej opisany na podstawie przykladu jego wykonania ukazanego na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia basen filtra¬ cyjny w stanie opróznienia, w widoku z góry, w wykroju, fig. 2 — basen wedlug fig. 1, w przekroju wzdluz linii II—II, fig. 3 — szczegól wedlug fig. 2 i fig. 6, w powiekszeniu, fig. 4 —' szczegól wedlug fig. 1, w przekroju wzdluz linii IV—IV, w powie¬ kszeniu, fig. 5 — przewód sterowniczy oraz czesc basenu z wylacznikiem plywakowym, w przekroju, a fig. 6 przedstawia schematycznie, przyklad zasto¬ sowania sposobu wedlug wynalazku do oczyszcze¬ nia osadów sciekowych.Basen filtracyjny 1, wedlug fig. 1 i 2, zasadniczo ma postac basenu betonowego 1 dostepnego dla po¬ jazdów, którego powierzchnie 3 do 7 wchodzace w styk z gnojówka 2 lub osadem sciekowym sa zaopatrzone w wykladzine 8 odporna na dzialanie cieczy korodujacych, a na którego dnie 9 jest umieszczonych wiele pionowo ustawionych rur fil¬ tracyjnych 11 wystajacych ponad najwyzsze z moz¬ liwych luster 10 gnojówki lub luster 137 mieszanki.Dno 9 basenu filtracyjnego 1 stanowi plyta fil¬ tracyjna 12 oraz nieprzepuszczalna plyta dolna 14 umieszczona pod nia z pozostawieniem przestrzeni posredniej 13. Plyta filtracyjna 12 ma postac dna szczelinowego, którego szczeliny 15 (fig. 2) sa po¬ kryte sitami rusztowymi 16. W pozostalej czesci plyta filtracyjna 12 uksztaltowana jako dno szcze¬ linowe jest utworzona z trapezowatych w prze¬ kroju poprzecznym belek betonowych 17, które maja ksztalt klinów zwezajacych sie w strone plyty dolnej 14, zas po stronie zwróconej do wewnatrz basenu sa zaopatrzone we wneki 18 (fig. 4), w któ¬ rych sa ulozone sita rusztowe 16 siegajace do gór¬ nej krawedzi 19.Belki betonowe 17 spoczywaja na podporach 20 rozmieszczonych poprzecznie wzgledem ich kie¬ runku wzdluznego oraz z obu konców na cokolach 21 scianek 4, 5 basenu.Plyta dolna 14 oraz wszystkie szczeliny miedzy nia a sciankami 4, 5, 7 basenu sa uszczelnione ma¬ terialem 8 odpornym na korodujace dzialanie cie¬ czy. - _ ... ; 15 20 25 30 35 40 45 50 55 607 155535 8 Wedlug zwlaszcza fig. 3 ale i fig. 2, scianki 4. 5, 7 basenu sa pomiedzy plyta filtracyjna 12 a plyta dolna 14 zaopatrzone w wiele otworów 22, które sa szczelnie zamykane od strony wewnetrznej basenu '- za pomoca zatyczek 23 uruchamianych od zewnatrz.W przedstawionym przypadku zatyczki 23 zawiera¬ ja po dwa talerze 25, 26 polaczone ze soba trzpie¬ niem 27. Trzpien 27 jest zaopatrzony w szczeli¬ ne 28, poprzez która korzystnie jest usuwany klin 29 po zewnetrznej stronie scianki 30 basenu 1. dzieki czemu talerz 26 zaopatrzony w podatna pod¬ kladke 31 szczególnie dolega do gniazda 32 i tym samym uszczelnia otwór 22 uniemozliwiajac prze¬ plyw cieczy pod cisnieniem. W celu otwarcia klin 29 wybija sie od dolu oraz wciska zatyczke 23, uderzajac w kierunku strzalki 33 o talerz 25, na skutek czego zostaje ona przemieszczona z poloze¬ nia otwarcia w polozenie zamkniecia. Celowo sred¬ nica talerza 25 jest wieksza niz srednica otworu 22, dzieki czemu zatyczka 23 nie moze zostac wepchnie¬ ta do przestrzeni posredniej 13 znajdujacej sie po¬ miedzy plyta filtracyjna 12 a plyta dolna 14.Wedlug fig. 1 i 2, otwór odplywowy 34, wzgle¬ dem którego jest nachylona plyta dolna 14, jest polaczona z przewodem odplywowym 35, w któ¬ rym znajduje sie zawór 37 otwierany i zamykany za pomoca silnika nastawczego 36. Poza tym, przed zaworem 37, patrzac w kierunku strzalki 38, jest umieszczona pompa tloczaca 39, a przed nia jeszcze jeden zawór 40 umozliwiajacy ewentualne zastoso¬ wanie pompy 39. Pompa 39 zasadniczo nie jest po¬ trzebna do stosowania sposobu wedlug wynalazku, wspomaga jednak przeplyw, umozliwiajac szybki odplyw fazy cieklej, a tym samym skraca czas su¬ szenia w procesie filtracji. Uzycie silnika nastaw- czego 36 i pompy tloczacej 39 jest uzaleznione od regulatora 41, który z kolei jest sterowany za po¬ moca wlacznika 42 do regulacji poziomu cieczy, uwidocznionego na fig. 5, oraz przewodu sterowni¬ czego 43. Wlacznik 42 do regulacji poziomu cieczy stanowi w tym przypadku wlacznik plywakowy 42 umieszczony w wodoszczelnej kapsulce, zas jego przewód lacznikowy 44, równiez wodoszczelnie uszczelniony, moze byc zwieszany do wewnatrz basenu poprzez prosty zespól zaciskowy 45, z moz¬ liwoscia regulacji wysokosci zwieszenia jego kra¬ wedzi dolnej 47 za pomoca zwrotnicy umieszczonej nieruchomo na górnym brzegu 46 scianki 4 basenu.Przewód sterowniczy 43 ma postac rury 52 z two¬ rzywa sztucznego, nasadzonej nieruchomo na otwór denny 48, np. na sito rusztowe 16, otwartej z obu swych koncówek 49, 50 oraz wystajacej swa górna koncgwka 50 ponad najwyzsze z mozliwych luster 51 gnojówki, a która ponadto ma zamknieta, np. cylindryczna scianke, w której, w poblizu plyty filtracyjnej 12 oraz w odleglosci A wzgledem niej, jest umieszczone po jednym wlaczniku magnetycz¬ nym 54, 55 uruchamianym za pomoca plywaka ku¬ listego 53 z ferromagnetyku, swobodnie porusza¬ jacego sie w tym przewodzie. Wlaczniki magne¬ tyczne 54, 55 sa wodoszczelnie osadzone w kapsul¬ kach w sciance rury 52 i umieszczone w niej po¬ dobnie jak i przewód lacznikowy 56, który jest wyprowadzony z górnej koncówki 50 przewodu sterowniczego 43 i polaczony z regulatorem 41.Plywak kulisty 53 jest korzystnie zaopatrzony w nierdzewna pcwloke lub tez pokryty blacha stalo¬ wa, która chroni go przed korozja. Wlacznik ply¬ wakowy 43 jest przylaczony do regulatora 41 w ko- 5 lejnosci przed wlacznikiem magnetycznym 55, aby pierwszy byl otwierany zawór 37 za pomoca silnika nastawczego 36 oraz pierwsza byla wlaczana pom¬ pa 39.Wlacznik magnetyczny 54 znajdujacy sie blizej plyty filtracyjnej 12 zamyka zawór 37 za pomoca regulatora 41 i wylacza zarazem pompe 39. Wlacz¬ nik magnetyczny 55 usytuowany w odleglosci A nad plyta filtracyjna 12 otwiera ponownie zawór 37 za pomoca silnika nastawczego 36 i wlacza pom¬ pe 39. Zarówno odleglosc A wlacznika magnetycz¬ nego 55 od plyty filtracyjnej 12 jak równiez od¬ leglosc a wlaczników magnetycznych 54, 55, ko¬ rzystnie sa nastawne, a tym samym istnieje mozli¬ wosc dokladnej regulacji w zaleznosci od rodzaju stosowanej gnojówki, jak i od zadanego czasu jej filtrowania. Sposób wedlug wynalazku wykonuje sie nastepujaco.Nastepnie, przestrzen posrednia lacznie z sitami natrz zamyka sie w opisany sposób za pomoca klinów 29 otwory 22 umieszczone w wielu miej¬ scach w sciankach basenu, wedlug fig. 3 oraz fig. 2.Nastjpnie, przestrzen posrednia lacznie z sitami rusztowymi 16 wypelnia sie ciecza, np. woda, od dolu az co najmniej do górnej krawedzi 19 (patrz fig. 4), za pomoca nie przedstawionego przewodu.Po tym wprowadza sie od góry gnojówke do base¬ nu filtracyjnego jL Poniewaz woda wpuszczona do basenu i wypelniajaca go co najmniej do górnej krawedzi 19 tworzy zamkniecie cieczowe, a jej odplyw jest uniemozliwiony zamknieciem zaworu 37 wprowadzana od góry gnojówka 2 nie moze zatkac swymi czesciami stalymi sit rusztowych 16.Gnojówke 2 wprowadza sie do basenu do pozio¬ mu lustra 51* zaznaczonego na fig. 5 linia punkto¬ wa. Nastepnie do basenu 1 zawiesza sie wlacznik plywakowy 42 za pomoca zespolu zaciskowego 45 dotad, az jego koniec dolny 47 zetknie sie z lu¬ strem 51' gnojówki 2. Gdy faza stala górna oddzieli sie od fazy cieklej dolnej w basenie filtracyjnym 1 rozpoczyna sie proces fermentacji. Proces fermen¬ tacji wiaze sie z podnoszeniem sie lustra 51* fazy stalej, np. do poziomu 51, wynikajacym z rosniecia drozdzy, przy czym moze ono uniesc sie o kilka centymentrów, co prowadzi to do tego, ze wlacznik plywakowy 42 zostaje sprowadzony z polozenia pionowego zaznaczonego linia kreskowana na fig. 5 w polozenie poziome zaznaczone linia ciagla. Po osiagnieciu polozenia poziomego, to znaczy po prze¬ chyleniu sie wlacznika plywakowego 42, styki 42' zostaja zwarte np. za pomoca rteci 42' znajdujacej sie wewnatrz niego i poprzez przewód 44 dochodzi do regulatora 41 impuls pradowy, powodujacy wy¬ danie przez niego rozkazu uruchomienia silnika nastawczego 36 otwierajacego zawór 37, a nastep¬ nie wlaczajacego pompe tloczaca 39. W tej chwili najpierw woda a nastepnie ustana faza ciekla gno¬ jówki 2 zostaje skierowana przewodem 35 do nie przedstawionego basenu zbiorczego.Skoro tylko dolna powierzchnia fazy stalej obnizy sie w poblize plyty filtracyjnej 12, to dla zapobie- 15 20 25 30 25 40 41 50 55 609 1*5 535 10 zenia dalszemu opadaniu trzeba zamgnac zawór 37 i wylaczyc pompe 39. Zostaje to dokonane za po¬ moca przewodu sterowniczego 43. Z zalozenia, na poczatku spuszczania cieklej fazy gnojówki 2 cis¬ nienie hydrostatyczne w przewodzie sterowniczym 43 jest tak dobrane, ze lustro cieczy w przewodzie sterowniczym 43 plasuje sie tylko nieco powyzej lustra cieczy fazy cieklej. Linia podzialu pomiedzy faza ciekla 2' a faza stala 2" gnojówki 2, istniejaca w tym czasie, jest na fig. 5 zaznaczona linia punk¬ towa 57. W takim przypadku lustro cieczy w prze¬ wodzie sterowniczym 43 znajduje sie na poziomie 58 (lub powyzej) zaznaczonym linia punktowa, a zatem w tym czasie plywak kulisty 53 znajduje sie w polozeniu 53* zaznaczonym linia punktowa.Podczas opadania lustra 57 fazy cieklej 2' opada odpowiednio lustro A8 cieczy w przewodzie ste¬ rowniczym 43, a tym samym równiez i plywak ku¬ listy 53 plywajacy w niej. Skoro tylko plywak ku¬ listy 53 minie wlacznik magnetyczny 54 przez prze¬ wód 56 zostaje wyslany impuls pradowy do regu¬ latora 41, który powoduje odlaczenie pompy 39 i zamkniecie zaworu 37. Poniewaz podczas tego przebiegu wlacznik pjywakowy 42 znowu przyjmu¬ je swe polozenie zwieszenia zaznaczone na fig. 5 linia punktowa, a tym samym jego styki 42* po¬ zostaja rozwarte, niezbedne jest istnienie w regu¬ latorze 41 przekaznika unieruchamiajacego, który ^po pierwszym wlaczeniu co najmniej az do opad¬ niecia plywaka kulistego 53 do wlacznika magne¬ tycznego 54 nie pozwalal by przerwac raz ustano¬ wione polozenie.Po opadnieciu lustra 57 cieczy do poziomu 57* i po wylaczeniu pompy 39 przez wlacznik magne¬ tyczny 54 oraz zamknieciu zaworu 37 rozpoczyna sie od nowa ustawanie sie gnojówki, to znaczy zbieranie sie fazy stalej u góry a fazy cieklej u dolu. Odpowiednio do tego lustro cieczy unosi sie znowu w przewodzie sterowniczym 43 z pc- ziomu .57* do np. poziomu 57". Unoszenie sie po¬ ziomu cieczy jest jednoczesnie polaczone z unosze¬ niem sie plywajacego po niej plywaka kulistego 53, Skoro tylko ten minie wlacznik magnetyczny 55 podczas swego unoszenia sie, poprzez przewód 56 zostaje znowu wyslany do regulatora 41 impuls pradowy, powodujacy ponowne otwarcie zaworu 37 za pomoca silnika nastawczego 36 oraz wlaczenie pompy 39. Podczas opadania lustra 57" cieczy do poziomu 57', przy mijaniu wlacznika magnetycz¬ nego 57 przez plywak kulisty 53, pompa 39 zostaje ponownie odlaczona a zawór 37 zamkniety. Prze¬ bieg ten powtarza sie, w zaleznosci od rodzaju gno¬ jówki, np. trzy do czterech razy. Po tym, przebieg rozdzielania fazy stalej wzgledem cieklej jest juz tak zaawansowany, ze mozna rozpoczac suszenie pozostalosci. W tym celu po odlaczeniu regulatora 41 zostaje otwarty zawór 37, przy czym pompa 39 pozostaje w stanie wylaczenia. Skoro tylko ciecz odplynie z przestrzeni posredniej 13 pomiedzy plyta filtracyjna 12 a plyta dolna 14, zostaja otwarte rury filtracyjne 11 uwidocznione na fig. 2, dzieki czemu moze odplynac równiez ciecz znajdujaca sie wewnatrz fazy stalej. Podobnie, otwarte zostaja wszystkie otwory 22 przez odpowiednie uruchomie¬ nie zamkn-ietych zatyczek 23. Umozliwia to prze¬ plyw powietrza atmosferycznego z zewnatrz po¬ przez otwory 22 do przestrzeni posredniej 13 a stad konwekcyjnie poprzez sita rusztowe 16 do góry, poprzez faze stala gnojówki 2, a tym samym szyb- 5 kie przesuszenie pozostalosci stalych.Po wysuszeniu pozostalosci stalych wyjmuje sie jedna ze scianek, np. scianke 7 basenu filtracyjne¬ go, albo tez odwodzi ja, wyjmuje rury filtracyjne 11 oraz przewód sterowniczy 43 umozliwiajac prze¬ jazd ciagnika po dnie 9, po plycie filtracyjnej 12 dla uprzatniecia wysuszonej fazy stalej. Nieunik¬ nione jest przy tym wcisniecie czesci skladowych fazy stalej do wewnatrz sit rusztowych 16. O tyle nie ma to jednak znaczenia, ze czesci te przed po¬ nownym napelnieniem basenu filtracyjnego 1 gno¬ jówka 2 sa rozmiekczane i wyplukiwane ku górze woda (tworzaca zamkniecie cieczowe) wpuszczona przedtem do przestrzeni posredniej 13 do górnej krawedzi 19 (patrz fig. 3 i 4).Wedlug fig. 6 urzadzenie 101 do stosowania opi¬ sanego sposobu zawiera basen zasobnikowy 102, w którym jest zbierany osad sciekowy 103, ponadto zbiornik 104 oraz basen filtracyjny 1. Basen zasob¬ nikowy 102 jest polaczony za pomoca przewodu lacznikowego 106 oraz zaworu 107 ze zbiornikiem 104, który ze swej strony za pomoca przewodu od¬ plywowego 108 oraz zaworu 109 jest polaczony z basenem filtracyjnym 1. Zawory 107, 109 korzyst¬ nie maja postac pneumatycznie uruchamianych za¬ worów.Zbiornik 104 ma w swej przestrzeni wewnetrznej 104* mieszalnik 110, który jest napedzany za po¬ moca silnika 111. Ponad zbiornikiem 104 znajduje sie lej zasobnikowy 112, w którego króccu wyloto¬ wym 112* prowadzonym do zbiornika 104 jest umieszczony dozownik 113.Basen filtracyjny 1 ma konstrukcje zgodna z przedstawiona na fig. 1 do 5.Wedlug fig. 6 basen zasobnikowy 102 jest umiesz¬ czony wyzej niz zbiornik 104, a ten z kolei wyzej niz basen filtracyjny 1, dzieki czemu osad scieko¬ wy 103 moze splywac pod dzialaniem sily ciezkosci poprzez przewód lacznikowy 106 oraz zawór 107 do zbiornika 104, a stad po otrzymaniu dodatku fer¬ mentacyjnego splywa poprzez zawór 109 oraz prze¬ wód odplywowy 108 do basenu filtracyjnego 1.Dzieki takiemu ukladowi, poza energia zuzywana przez silnik elektryczny 111, mieszadlo 110 oraz do¬ zownik 113 zadna inna energia nie jest potrzebna.Urzadzenie wedlug wynalazku dziala nastepu¬ jaco w zastosowaniu do osadu sciekowego 103.Osad sciekowy 103 jest gromadzony w zbiorniku zasobnikowym 102. Poprzez przewód lacznikowy 106 oraz zawór 107 dostaje sie on do zbiornika 104.Poprzez dozownik 113 jest z leja zasobnikowego 112 doprowadzany do niego dodatek fermentacyj¬ ny 135 w stosunku wagowym okolo 100:1 do 100:1,6.Dodawanie tego dodatku 135 przeprowadza sie ko¬ rzystnie w sposób przerywany podczas przeplywa¬ nia osadu sciekowego 103 do zbiornika 104, aby w ten sposób zapewnic mozliwie równomierne roz¬ prowadzenie dodatku fermentacyjnego 135 w osa¬ dzie sciekowym 103. Nastepnie mieszalnik 110 mie¬ sza ze soba osad sciekowy i dodatek 135, na skutek 15 20 25 30 35 40 45 50 55 6011 135 535 12 Czego do mieszanki 136 dodaje sie tlen przyspiesza¬ jacy proces fermentacji.Przy tym jako dodatek 135 domieszkuje sie z leja zasobnikowego 112 albo mieszanke drobno wió- rzystych wlókien drzewnych, np. trocin po pilowa¬ niu luo wiórów po heblowaniu, albo mieszanke lyka zielonego, np. trawy, pokrzyw, paproci itp., albo odpady rolnicze, np. sieczke ze slomy zbozo¬ wej, kukurydzy, trzciny itp. Mozliwe jest równiez domieszkowanie odchodów zwierzecych.Gdy dno 9 basenu filtracyjnego 1 po uprzednim zamknieciu otworów 22 zostanie przykryte woda do górnej krawedzi 19 mieszanka 136 osadu scieko¬ wego, 103 z dodatkiem 135 zostaje wprowadzona do basenu filtracyjnego 1 poprzez zawór 109 oraz przewód odplywowy 108. Przy tym zostaja równiez zamkniete rury filtracyjne 11. Po osiagnieciu przez mieszanke 136 poziomu lustra 137 dalszy doplyw zostaje przerwany przez zamkniecie zaworu 109.Po tym mieszanka 136 pozostaje w spoczynku w basenie filtracyjnym 1 dotad, az ustoi sie stala faza u góry a ciekla faza u dolu.Dalszy sposób rozdzielania i suszenia mieszanki 136 osadów sciekowych 103 z dodatkami 135 odby¬ wa sie podobnie jak w opisanym przypadku gno¬ jówki, w sposób stopniowy. Ustawanie sie fazy sta¬ lej, spuszczanie fazy cieklej, ponowne ustawianie sie fazy stalej, ponowne spuszczanie fazy cieklej i na koncu konwekcyjne napowietrzanie poprzez plyte filtracyjna 12 oraz rury filtracyjne 11, odby¬ waja sie zgodnie ze sposobem opisanym w odnie¬ sieniu do fig. 1 do 5. Skoro tylko suszenie fazy cieklej zostanie doprowadzone do stanu, w którym bedzie mozna ja rozkruszac recznie jak torf, i w którym jej zawartosc wody bedzie wynosila co najwyzej 24°/ó, bedzie mozna, po wyjeciu rur fil¬ tracyjnych 11 i otwarciu jednej ze scianek bocz¬ nych, wyladowac ja i odtransportowac za pomoca ciagnika rolniczego.Przyklad. Basen filtracyjny 1 napelnia sie woda o temperaturze 10°C do poziomu oznaczonego cyfra 3, przez wykorzystanie przewodu odplywo¬ wego 35, po czym doprowadza sie gnojówke swin karmionych mieszanka kaczanów kukurydzy, az do osiagniecia poziomu lustra 10. Po okolo trzech dniach rozpoczyna sie proces fermentacji przeja¬ wiajacy sie powstaniem trwalej powloki plywaja¬ cej.Po utworzeniu tej powloki rozpoczyna cie odpro¬ wadzanie z basenu filtracyjnego 1 cieklej fazy gnojówki i trwa to tak dlugo, az poziom cieklej fazy gnojówki osiagnie linie 57* (fig. 5). Po 3—4 dniach trwania dalszej fermentacji, gdy poziom cieklej fazy gnojówki osiagnie linie 57", dokonuje sie jej odprowadzania do momentu, az jej poziom osiagnie linie 57\ W zaleznosci od temperatury oto¬ czenia i skladu gnojówki odprowadzanie fazy cie¬ klej powtarza sie po nastepnych czterech dniach.Nastepnie, z otworów 22 wyciaga sie zatyczki 23, w wyniku czego faza ciekla przeplywa przez plyte filtracyjna 12 i wykladzine 8, zas faza stala osadza sie na wykladzinie 8. Po opuszczeniu przestrzeni posredniej 13 przez faze ciekla gnojówki rozpoczy¬ na sie suszenie fazy stalej osadzonej na wykla¬ dzinie 8, korzystnie przez wietrzenie konwekcyjne.Po okolo 14 dniach suszenia zawartosc wody w fa¬ zie stalej gnojówki wynosi 23—24°/o, zas zawartosc azotanu 99'0/©. Faza stala gnojówki ma postac bez- wonnej masy, gotowej do pokruszenia i zapakowa¬ nia. W odprowadzonej fazie cieklej znajduje sie 1% azotanu.Zastrzezenia patentowe 1. Sposób rozdzielania cieklego produktu odpa¬ dowego, w szczególnosci gnojówki lub osadów scie¬ kowych, na faze stala i ciekla, za pomoca basenu filtracyjnego, do którego wprowadza sie ciekly pro¬ dukt odpadowy i pozostawia na tak dlugo w spo¬ koju, az faza stala ustoi sie u góry, a faza ciekla u dolu, po czym spuszcza sie z niego faze ciekla przez otwarcie co najmniej jednego zamykalnego otworu odplywowego, znamienny tym, ze dno ba¬ senu filtracyjnego zakrywa sie ciecza, po czym wprowadza sie ciekly produkt odpadowy i po usta¬ niu sie fazy stalej i cieklej spuszcza sie te osta¬ tnia, az faza stala osiagnie niemal dno basenu fil¬ tracyjnego, a nastepnie przerywa sie odplyw fazy cieklej i ponownie odczekuje sie na ustawanie sie fazy stalej u góry a fazy cieklej u dolu, po czym znowu otwiera sie odplyw. 2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze przed napelnianiem cieklym produktem odpado¬ wym do basenu filtracyjnego wprowadza sie wode co najmniej do górnej krawedzi dna. 3. Sposób wedlug zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, ze wode wprowadza sie od dolu poprzez dno basenu filtracyjnego. 4. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze stopniowe spuszczanie fazy cieklej powtarza sie dotad, az przestanie zachodzic wyrazne oddzielanie sie fazy cieklej od stalej. 5. Sposób wedlug zastrz. 1 albo 4, znamienny tym, ze po ostatniem przebiegu ustawania sie wszystkie istniejace otwory odplywowe basenu filtracyjnego otwiera sie, po czym faze stala, jaka pozostala w basenie filtracyjnym, przewietrza sie od strony dna basenu filtracyjnego przez konwekcje naturalna. 6. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako produkt odpadowy stosuje sie osady scieko¬ we, które przed ich okresem ustawania sie miesza sie z dodatkiem fermentacyjnym. 7. Sposób wedlug zastrz. 6, znamienny tym, ze osady sciekowe, w zaleznosci od ich skladu, miesza sie z dodatkiem w stosunku wagowym 100:1 do 100:1,6. 8. Sposób wedlug zastrz. 6 albo 7, znamienny tym, ze jako dodatek stosuje sie mieszanine drob- nowiórzystych wlókien drzewnych, korzystnie tro¬ cin pochodzacych z pilowania i heblowania. 9. Sposób wedlug zastrz. 6 albo 7, znamienny tym, ze jako dodatek stosuje sie lyko zielone, korzystnie trawy, pokrzyw, paproci. 10. Sposób wedlug zastrz. 6 albo 7, znamienny tym, ze jako dodatek stosuje sie rolnicze produkty odpadowe, korzystnie sieczke slomy ze zboza, ku¬ kurydzy, trzciny. 11. Urzadzenie do rozdzielania cieklego produktu odpadowego, w szczególnosci gnojówki lub osa¬ dów sciekowych, na faze stala i ciekla, zawierajace basen filtracyjny betonowy z plyta filtracyjna zao- 10 15 20 25 20 35 40 45 50 55 6013 135 535 14 patrzona w otwory przelotowe oraz z nieprzepusz¬ czalna plyta dolna umieszczona pod nia z pozosta¬ wieniem przestrzeni posredniej i pochylona w strone co najmniej jednego otworu odplywowego, znamienne tyra, ze plyta filtracyjna (12) stanowi dno szczelinowe, którego szczeliny (15) sa przy¬ kryte sitami rusztowymi (16). 12. Urzadzenie wedlug zastrz. 11, znamienne tym, ze dno szczelinowe (12) jest utworzone z trapezo- watych belek betonowych (17), które maja ksztalt zwezajacy sie klinowato w strone plyty dolnej (14), a po stronie zwróconej do wewnatrz basenu maja wneki (18), w których sa ulozone sita rusztowe (16) siegajace do górnej krawedzi (19). 13. Urzadzenie wedlug zastrz. 11 albo 12, zna¬ mienne tym, ze be:ki betonowe (17) sa ulozone na podporach (20) przebiegajacych w poprzek ich kie¬ runku wzdluznego oraz z obu konców na cokolach (21) scianek (4, 5, 7) basenu. 14. Urzadzenie wedlug zastrz. 12, znamienne tym, ze plyta dolna (14) oraz wszelkie szczeliny pomie¬ dzy nia a sciankami (4, 5, 7) basenu sa uszczelnione materialem (8) odpornym na korodujace dzialanie cieczy. 15. Urzadzenie wedlug zastrz. 14, znamienne tym, ze scianki (4, 5, 7) basenu maja wiele otworów (22) usytuowanych pomiedzy plyta filtracyjna (12) a plyta dolna (14) i zamykanych wodoszczelnie od strony wewnetrznej basenu za pomoca zatyczek (23) uruchamianych od zewnatrz. 16. Urzadzenie wedlug zastrz. 12, znamienne tym, ze w dolnej plycie (14) znajduje sie otwór odply¬ wowy (34) uchodzacy do przewodu odplywowego (35), w którym jest umieszczony zawór (37) otwie¬ rany i zamykany za pomoca silnika nastawczego (36). 17. Urzadzenie wedlug zastrz. 16, znamienne tym, ze w przewodzie odplywowym (35) przed zaworem (37), patrzac w kierunku przeplywu (38) jest umiesz¬ czona pompa tloczaca (39). 18. Urzadzenie wedlug zastrz. 16 albo 17, zna¬ mienne tym, ze zawiera regulator (41) polaczony z i sterujacy silnikiem nastawczym (36) oraz pom¬ pa tloczaca (39), który z kolei jest sterowany za pomoca wlacznika (42) regulacji poziomu oraz prze¬ wodu sterowniczego (43). 19. Urzadzenie wedlug zastrz. 18, znamienne tym, ze wlacznik (42) regulacji poziomu stanowi piono¬ wo nastawny wlacznik plywakowy, który po na¬ pelnieniu basenu (2) styka sie swym dolnym kran¬ cem (47) z lustrem (51) cieklego produktu. 20. Urzadzenie wedlug zastrz. 18, znamienne tym, ze przewód sterowniczy (43) stanowi rura (52) z tworzywa sztucznego nasadzona nieruchomo na otwór denny (48), np. na sito rusztowe (16), otwarta z obu koncówek oraz swa górna koncówka (50) wystajaca ponad najwyzszy z mozliwych poziom lustra (51) cieklego produktu, a przy tym zawiera¬ jaca zamknieta scianke, w której w poblizu plyty filtracyjnej (12) a takze w odleglosci (A) ponad nia znajduje sie po jednym wlaczniku magnetycznym (54, 55) uruchamianym za pomoca ferromagnetycz¬ nego plywaka kulistego (53) poruszajacego sie swo¬ bodnie w niej. 21. Urzadzenie wedlug zastrz. 20, znamienne tym, ze plywak kulisty (53) jest zaopatrzony w powloke zewnetrzna odporna na korozje. 22. Urzadzenie wedlug zastrz. 20, znamienne tym, ze odleglosc (A) wlacznika magnetycznego (55) od plyty filtracyjnej oraz odleglosc (a) wlaczników magnetycznych (54, 55) wzgledem siebie sa nas¬ tawne. 23. Urzadzenie wedlug zastrz. 11, znamienne tym, ze na sitach rusztowych (16) sa umieszczone znane przez sie rury filtracyjne (11), których otwory sa otwierane po ostatnim w kolejnosci spuszczenia fazy cieklej. 24. Urzadzenie wedlug zastrz. 11, znamienne tym, ze zawiera zbiornik (104) z mieszalnikiem (110) oraz dozownik (112, 113) do domieszkowania dodatku fermentacyjnego (13S). 25. Urzadzenie wedlug zastrz. 24, znamienne tym, ze do zbiornika (104) jest przylaczony od przodu basen zasobnikowy (102) na osady sciekowe (103). 26. Urzadzeniejwedlug zastrz. 24, znamienne tym, ze basen zasobnikowy (102) jest usytuowany wyzej niz zbiornik (104), zas zbiornik (104) wyzej niz ba¬ sen filtracyjny (1). 27. Urzadzenie wedlug zastrz. 24, znamienne tym, ze przewody lacznikowe (106) pomiedzy basenem zasobnikowym (102) i pomiedzy zbiornikiem (104) a basenem filtracyjnym (1) sa zamykane i otwie¬ rane za pomoca zaworów (107, 109). 28. Urzadzenie wedlug zastrz. 24, znamienne tym, ze zbiornikowi (104) jest przyporzadkowany lej za¬ sobnikowy (112) na dodatek fermentacyjny (135), a przy tym w jego przestrzeni wewnetrznej (104*) jest umieszczony mieszalnik (110). 10 ii 20 25 30 35 40135 535 *. /¦ ^S6 Fig.2 b Fig.f Fio.3 Fig. 4135 535 Fig. 5 2-^ ^2?S 20 9 20 14 34 20 » 20 PL