Przedmiotem wynalazku jest kadz posrednia urzadzenia do ciaglego odlewania na powierz¬ chni krystalizatora kolowego albo bebnowego tasm metalowych.Wytwarzanie cienkiej metalowej tasmy w procesie ciaglego odlewania, w porównaniu z kon¬ wencjonalnymi procesami walcowania ma wiele zalet. Odlewanie ciagle tasmy mozna prowadzic przy tak wysokich szybkosciach oziebiania, ze uzyskuje sie material amorficzny. Jednakze istnieje wiele parametrów procesu odlewania ciaglego tasmy, które musza byc sterowane, aby zapewnic dostateczna-jakosc, jednorodny sklad oraz strukture odlewanej tasmy.Znana jest z opisu patentowego st. Zjedn. Am. nr 4 142 571 kadz posrednia urzadzenia do ciaglego odlewania na powierzchni krystalizatora kolowego albo bebnowego tasm metalowych, która to kadz ma integralny wylew o zakrzywionych sciankach bocznych, zbieznych ku otworowi, przy czym dlugosc otworu wylewu odpowiada szerokosci odlewanej tasmy, zas szerokosc jest jednakowa na calej dlugosci. Scianki boczne otworu sa plaskie i zakonczone plaska powierzchnia równolegla do powierzchni krystalizatora, usytuowana w jednakowej odleglosci od tej powierzchni albo tez zestopniowana, przy czym w przedniej czesci, wzgledem kierunku przesuwu powierzchni krystalizatora, usytuowana równolegle ale z wiekszym odstepem niz w tylnej czesci. Powierzchnia wewnetrzna otworu wylewu przechodzi pod katem prostym w powierzchnie zewnetrzna, równolegla do powierzchni krystalizatora. Wada znanej kadzi majacej otwór wylewu o ksztalcie opisanym powyzej jest to, ze odlewana tasma ma zarówno niejednakowa grubosc jak i szerokosc, jak równiez struktura materialu w tasmie jest niejednorodna. Powazna wada jest równiez zatykanie sie otworu wylewu. Kadz ta jest skomplikowana, ze wzgledu na fakt, ze kadz wraz z wylewem stanowi jedna calosc.Celem wynalazku jest skonstruowanie kadzi posredniej nie majacej wad znanych kadzi, maja¬ cej prosta konstrukcje i latwa w produkcji.Cel wynalazku osiagnieto przez skonstruowanie kadzi posredniej urzadzenia do ciaglego odlewania na powierzchni krystalizatora kolowego albo bebnowego tasm metalowych zawierajacej2 133 1/2 wylew cieklego metalu, majacy otwór, którego dlugosc jest równa w przyblizeniu szerokosci odlewanej metalowej tasmy, przy czym ma on równomierny przekrój poprzeczny na calej dlugosci.H kadzi zgodnie z wynalazkiem otwór wylewu wyznaczaja dwie scianki, przednia i tylna, zakrzy¬ wionej ksztaltki wylewu, zamocowanej w kadzi posredniej i tworzacej wylew.Korzystnie przednia scianka otworu w ksztaltce wylewu ma wewnetrzna plaska powierzchnie praz zewnetrzna powierzchnie, usytuowana przy otworze wylewu, naprzeciw powierzchni krysta- lizatora, przy czym ta zewnetrzna powierzchnia rozciaga sie na pewnej dlugosci przed jej zatoczeniem w wystep.Pomiedzy wewnetrzna powierzchnia i zewnetrzna powierzchnia przedniej scianki otworu w ksztaltce wylewu znajduje sie zakrzywiona powierzchnia. Co najmniej czesc zewnetrznej powierz¬ chni wystepu wylewu jest równolegla do powierzchni krystalizatora, usytuowanego pod nia.Tylna scianka otworu w ksztaltce wylewu ma wewnetrzna, równolegla plaska powierzchnie, usytuowana naprzeciw wewnetrznej powierzchni przedniej scianki otworu tej ksztaltki, co naj¬ mniej w dolnej czesci otworu wylewu oraz dolna powierzchnie, usytuowana naprzeciw powierz¬ chni krystalizatora.Krawedzie scianek otworu wylewu przy wylocie sa sciete, tworzac plaszczyzny zbiezne w kierunku wylotu tego otworu. Co najmniej czesc dolnej powierzchni tylnej scianki otworu w ksztaltce wylewu jest równolegla do usytuowanej pod nia powierzchni krystalizatora. Os otworu w ksztaltce wylewu usytuowana jest w stosunku do stycznej okregu powierzchni krystalizatora pod katem mniejszym niz 90°, korzystnie pod katem okolo 45°• Korzystnie otwór wylewu kadzi usytuowany jest centralnie w zakrzywionej ksztaltce wylewu.Przedmiot wynalazku zostal uwidoczniony w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia schematycznie urzadzenie do ciaglego odlewania tasm na powierzchni krysta¬ lizatora bebnowego, zawierajace kadz posrednia schematycznie, w czesciowym przekroju i czescio¬ wym widoku, fig. 2 - fragment kadzi posredniej z wylewem w przekroju podluznym, fig. 3 - ksztal¬ tke wylewu kadzi posredniej w widoku perspektywicznym, fig. 4 - fragment ksztaltki wylewu w przekroju osiowym, fig. 5 - fragment ksztaltki wylewu w innym przykladzie wykonania w prze¬ kroju podluznym, fig. 6 - fragment kadzi w przekroju podluznym przez wylew, w innym przykla¬ dzie wykonania, fig. 7 - fragment kadzi w przekroju podluznym przez wylew w kolejnym przykla¬ dzie wykonania, fig. 8 - fragment kadzi w przekroju podluznym przez wylew w jeszcze innym przykladzie wykonania.Kadz posrednia 22, w której zawarty jest ciekly metal 20 zaopatrzona jest w zakrzywiona ksztaltke 24 wylewu 16, majaca otwór 30. Ksztaltka 24 zamocowana jest w dolnej czesci kadzi 22 /fig. 1/. Zakrzywiona ksztaltka 24 wylewu 16 ma otwór 30 usytuowany korzystnie centralnie.Centralne polozenie otworu 30 ulatwia zapewnienie jednorodnosci odlewanego wyrobu, poniewaz cisnienie slupa stopionego metalu w kadzi na poziomie otworu 30 ulega wyrównaniu podczas operacji odlewania.Dlugosc otworu 30 ksztaltki 24 wylewu 16 powinna byc w przyblizeniu równa szerokosci odlewanej tasmy 10. Pozadanym jest»aby stopiony metal przeplywal stabilnie przez otwór 30 w zakrzywionej ksztaltce 24 wylewu 16 wedlug niniejszego wynalazku w celu uzyskania jednorodnej tasmy 10 o wysokiej jakosci. W rozwiazaniu alternatywnym tasmy 10 o róznych szerokosciach mozna uzyskac wykonujac wiele otworów 30, o odpowiedniej dlugosci, w ksztaltce 24 wylewu 16 kadzi 22.Niezaleznie od wymiarów otworu 30 albo otworów, przekrój poprzeczny kazdego otworu 30 powinien byc w przyblizeniu jednakowy na calej jego dlugosci, dla uzyskania tasmy o jedno¬ litych wymiarach. Podczas pracy urzadzenia do ciaglego odlewania chlodzona powierzchnia 14 krystalizatora 12 przesuwa sie wzgledem otworu 30 w kierunku w przyblizeniu prostopadlym do osi wzdluznej otworu 30.Zgodnie z fig. 4 otwór 30 wyznaczaja dwie scianki - przednia 32 i tylna 34 ksztaltki 24 wylewu 16. Przednia scianka 32 ma wewnetrzna powierzchnie 36, która jest w przyblizeniu plaska oraz zewnetrzna powierzchnie 38, usytuowane przy otworze 30 naprzeciw powierzchni 14 krystalizatora 12. Ponizej otworu 30 zewnetrzna powierzchnia 38 przechodzi w powierzchnie 40,133 112 3 wyznaczajac wystep 42. Tylna scianka 34 otworu 30 ma wewnetrzna powierzchnie 46, która jest w przyblizeniu plaska i równolegla do wewnetrznej powierzchni 36 przedniej scianki 32 co najmniej w zewnetrznej czesci otworu 30 wzgledem kierunku przeplywu metalu z kadzi 22 przez otwór 30. Dolna powierzchnia 48 tylnej scianki 34 jest usytuowana naprzeciw powierzchni 14 krystalizatora12. - Zewnetrzna powierzchnia 38 przedniej scianki 32 oraz dolna powierzchnia 43 tylnej scianki 34 sa czesciowo równolegle wzgledem powierzchni 14 krystalizatora 12, która sie pcd nim przesuwa w kierunku oznaczonym strzalka na fig. 4. Calkowita równoleglosc powierzchni 38, 48 mozna uzyskac przez umieszczenie arkusza papieru sciernego na powierzchni 14 krysta- lizatora 12 tak, aby strona scierna papieru sciernego byla zwrócona w strone 24 wylewu 16.Przesuwajac ksztaltke 24 az do zetkniecia sie jej z powierzchnia 14 krystalizatora 12, na której jest umieszczony papier scierny oraz przesuwajac powierzchnie 14 krystalizatora 12 wraz z papierem sciernym wzgledem ksztaltki 24 wylewu 16, 24, uzyskuje sie scieranie zew¬ netrznej powierzchni 38 przedniej scianki 32 oraz dolnej powierzchni 48 tylnej scianki 34 az do uzyskania calkowitej ich równoleglosci wzgledem powierzchni 14 krystalizatora 12.Równoleglosc mozna uzyskac dla wiekszosci ksztaltek z materialu ogniotrwalego nawet przy uzyciu okraglych albo krzywoliniowych powierzchni krystalizatora. Korzystnie stosuje sie papier scierny 400 albo 600.Mozna utrzymac jednakowa szerokosc szczeliny h pomiedzy zewnetrzna powierzchnia 38 i powierzchnia 14 krystalizatora 12 na calej dlugosci wystepu 42, gdy co najmniej czesc zewnetrznej powierzchni 38 jest równolegla do powierzchni 14 krystalizatora 12. Stwierdzono, ze szczelina h pomiedzy zewnetrzna powierzchnia 38 ksztaltki 24 i powierzchnia 14 krystali¬ zatora 12 powinna byc mniejsza niz 3 mm, aby mozliwe bylo uzyskanie tasmy o odpowiedniej jakosci. Korzystnie utrzymuje sie szczeline h o szerokosci mniejszej od 2 mm, zas przy odle¬ waniu niektórych stopów w postaci cienkiej tasmy korzystnie stosuje sie szczeline h o szerokosci mniejszej od 0,25 mm. Wielkosc szczeliny h pomiedzy dolna powierzchnia 48 tylnej scianki 34 a powierzchnia 14 krystalizatora 12 nie ma takiego znaczenia.Wewnetrzna powierzchnia 46 tylnej scianki 34 rozciaga sie w kierunku powierzchni 14 krystalizatora 12 i jest równolegla do wewnetrznej powierzchni 36 przedniej scianki 32, co najmniej w zewnetrznej czesci otworu 30. Tak wiec dolna powierzchnia 43 tylnej scianki 34 moze byc usytuowana tuz przy powierzchni 14 krystalizatora 12, to znaczy w odleglosci okolo 0,052 mm /fig. 7/. W rozwiazaniu alternatywnym krawedzie scianek 32, 34 otworu 30 przy wlocie sa sciete tworzac plaszczyzny zbiezne w kierunku wylotu tego otworu 30 /fig.8/.W kazdym przypadku szczelina h pomiedzy dolna powierzchnia 48 tylnej scianki 34 oraz po¬ wierzchnia 14 krystalizatora 12 powinna miec wymiary zapobiegajace powrotnemu przeplywowi cieklego metalu podczas procesu odlewania.Zgodnie z fig. 5 wewnetrzna powierzchnia 36 przedniej scianki 32 przechodzi w zakrzy¬ wiona powierzchnie 50, tworzace naroze a nastepnie w powierzchnie 38. Stwierdzono, ze zasto¬ sowanie zakrzywionej powierzchni 50 o okreslonym promieniu jest korzystne przy wytwarzaniu pewnych rodzajów tasm, w szczególnosci umozliwia zmniejszenie burzliwosci przeplywu cieklego metalu podczas procesu odlewania tasmy, co zapewnia uzyskanie bardziej jednorodnych paramet¬ rów procesu wytwarzania. W przypadku gdy pomiedzy wewnetrzna powierzchnia 36 oraz zewnetrzna powierzchnia 38 jest ostre naroze moze ono byc poddawane cisnieniom o róznych wartosciach i róznym warunkom przeplywu, powodujacym naprezenia w ksztaltce 24 wylewu 16, wykonanej z okreslonych materialów, co moze prowadzic do jej zniszczenia, pekniecia albo zuzycia podczas odlewania niekorzystnie wplywajac na zrównowazone warunki procesu odlewania tasmy. Stosujac naroze o zaokraglonej powierzchni 50 mozna zmniejszyc do minimum niekorzystne dzialanie zabu¬ rzen przeplywu metalu przez ksztaltke 24 wylewu 16.W celu dalszego zmniejszenia zaburzen przeplywu podczas odlewania tasmy wewnetrzna czesc otworu 30 zweza sie stozkowe Zarówno przednia scianka 32 jak i tylna scianka 344 133 112 moga byc wyciete w ksztalt litery 7 albo ksztalt litery U, przez co zwieksza sie jednorodnosc przeplywu metalu oraz zmniejsza nieregularnosc albo burzliwosc przeplywu podczas odlewania tasmy.Innym korzystnym rozwiazaniem jest umieszczenie ksztaltki 24 wylewu 16 pod takim katem, aby metal byl podawany w tym samym kierunku, w którym przesuwa sie powierzchnia 14 krysta- lizatora 12. Mozna to uzyskac przez umieszczenie wewnetrznych powierzchni 36, 46, wyznaczaja¬ cych otwór 30, w kierunku powierzchni 14 pod katem mniejszym niz okolo 30°, korzystnie pod katem okolo 45°« W takim ukladzie przeplyw cieklego metalu nie podlega tak silnym zmianom predkosci przeplywu jak w przypadku, gdy otwór 30 podaje ciekly metal w kierunku prostopad¬ lym do powierzchni 14 krystalizatora.Kadz posrednia 22 wykonana jest z materialu majacego wysokie wlasnosci izolacyjne.Jezeli wlasnosci izolacyjne materialu kadzi 22 nie zapewniaja utrzymania stalej temperatury cieklego metalu 20 moze byc konieczne zastosowanie dodatkowych grzejników takich jak cewki indukcyjne w/albo wokól kadzi 22, albo elementów oporowych takich jak druty. Korzystnie Kadz 22 wykonana jest z wlóknistego kaolinu, czyli glinowo-krzemowej glinki ogniotrwalej o -wysokiej czystosci. Do odlewania stopów o wyzszej temperaturze topnienia mozna stosowac inne materialy do budowy kadzi 22 albo ksztaltki 24 wylewu 22 takie jak grafit, tlenek gli¬ nowy grafitowy, kwarc, glinka grafitowa, azotek boru, azotek krzemu, weglik krzemu, weglik boru, tlenek glinowy, tlenek cyrkonowy i rózne polaczenia albo mieszaniny tych materialów.Materialy te moga byc wzmocnione, przykladowo wlóknisty kaolin mozna wzmocnic impregnujac go za pomoca zelu krzemionkowego.Otwór 30 ksztaltki 24 wylewu 16 powinien byc otwarty, zas jego ksztalt nie powinien ulegac zmianom podczas operacji odlewania tasmy. Otwór 30 nie powinien ulegac erozji albo zat¬ kaniu podczas odlewania tasmy, aby utrzymac jednorodnosc operacji odlewania oraz zmniejszyc zaburzenia przeplywu metalu w kadzi 22. Poniewaz pewne materialy izolacyjne nie sa w stanie utrzymac jednorodnych wymiarów przez dluzszy czas, scianki 32, 34 tworzace otwór 30 ksztal¬ tki 24 wylewu 16 powinny byc wykonane z materialu, który jest zdolny w wiekszym stopniu do utrzymania wymiarów oraz jednolitego ksztaltu podczas dzialania wysokich temperatur cieklego metalu przez dluzszy czas.Korzystnie wykonuje sie pojedyncza pólkulista ksztaltke 24 wylewu 16 z otworem 30 wycietym na wylot /fig. 3/» Alternatywnie ksztaltka 24 moze zawierac kilka zwróconych do siebie wkladek zamocowanych w kadzi posredniej 22, które tworza otwór 30 /fig. 6/.W korzystnym przykladzie wykonania otwór 30 w pojedynczej ksztaltce 24 wylewu 16 wycina sie za pomoca ultradzwieków, aby zapewnic zachowanie dokladnych wymiarów wylotu otworu 30.Ksztaltka 24 taka moze byc wykonana z materialów takich jak kwarc, grafit, glinka grafitowa, azotek boru, tlenek glinowy grafitowy, weglik krzemu, stabilizowany krzemian cyrkonu, tlenek magnezowy, glin albo inne podobne materialy, wykazujace odpornosc na dzialanie cieklego metalu. Ksztaltki 24 wylewu 16 moga byc osadzone w kadzi posredniej 22 mechanicznie i/albo za pomoca kleju ogniotrwalego.Uklad napedowy oraz obudowa krystalizatora 12 powinna miec sztywna konstrukcje, aby zapewnic ruch obrotowy krystalizatora 12 bez poslizgu albo wibracji. W szczególnosci nalezy zapobiec czestotliwosciom rezonansowym przy predkosciach roboczych powierzchni 14 krysta¬ lizatora 12. Powierzchnia 14 krystalizatora 12 powinna przesuwac sie z predkoscia powierz¬ chniowa od okolo 60 m na minute do powyzej 3000 m na minute. Stosujac krystalizator majacy obwód okolo 2,4 m predkosci te przeliczane na predkosc obrotowa krystalizatora maja od okolo 25 obrotów na minute do okolo 1250 obrotów na minute. Do napedu jednolitego krystali¬ zatora wykonanego ze stopu miedzi, majacego grubosc obwodowej scianki okolo 50 mm i obwód okolo 2,4 m stosuje sie silnik nawrotny o zmiennej predkosci o mocy okolo 2f2 kW, hamowany dynamicznie.Powierzchnia 14 krystalizatora 12 urzadzenia jest gladka. W niektórych zastosowaniach, takich Jak przy wytwarzaniu materialów amorficznych, obróbka wykanczajaca powierzchni 14 krystalizatora 12 za pomooa papieru sciernego 400 albo korzystnie papieru sciernego 600 moze polepszyc jednorodnosc odlewanej tasmy.133112 5 W korzystnym przykladzie wykonania przedstawionym na fig. 2, kadz posrednia 22 jest wykonana z plyty izolacyjnej wykonanej z wlókien ogniotrwalych wytworzonych z kaoliny, zas ksztaltka 24 wylewu 16 /fig* 3/, jest wykonana z glinki grafitowej, materialu odpornego na dzialanie cieklego metalu. Otwór 30 zostal wyciety za pomoca ultradzwieków w ksztaltce 24 z glinki grafitowej. Przednia scianka 32 oraz tylna scianka 34 ksztaltki 24 wyznaczaja otwór 30. W rozwiazaniu alternatywnym jako material na ksztaltke 24 stosuje sie korzystnie plyte wykonana z kwarcu albo innego materialu o wysokiej odpornosci na dzialanie cieklego metalu, przy czym ksztaltka 24 majaca szerokosc okolo 38 nim moze byc wygieta koliscie, jak to pokazano na rysunku.W rozwiazaniu alternatywnym ksztaltka 24 wykonana jest jako odlew z azotku boru.Otwór 30 w ksztaltce 24 wycina sie za pomoca wiertla ultradzwiekowego. Jednoczesciowa ksztal¬ tka 24 /fig. 2, 3 i 4/ jest korzystnie wykonana w postaci pólkolistego pierscienia z ma¬ terialu odpornego na dzialanie cieklego metalu. Otwór 30 ma szerlkosc b od okolo 0,35 mm do 2 mm, mierzona pomiedzy równoleglymi wewnetrznymi powierzchniami 36, 46 /fig. 4/.Na fig. 4 uwidoczniono fragment ksztaltki 24 wylewu 16 w przekroju osiowym w powiek¬ szeniu. Korzystnie wymiary ksztaltki wedlug fig. 4 sa nastepujace: Ozna¬ czenie a b c d Opis Dlugosc dolnej powierzchni tylnej scianki ksztaltki wylewu Szerokosc otworu Dlugosc zewnetrzna powierzchni przedniej scianki ksztaltki wylewu Glebokosc wyciecia Wymiar w mm co najmniej 0,0254 0,254 - 2,03 0,254 - 4,06 0,254 Korzystny wymiar w mm 6,35 - 12,7 0,635 - 0,890 0,508 - 1,524 1,01 Frzy wytwarzaniu tasmy z materialów amorficznych szerokosc b otworu 30 wynosi zwykle od okolo 0,254 mm do okolo 1,016 mm. Frzy wytwarzaniu tasmy z materialu krystalicznego, takiego jak stal nierdzewna, szerokosc b otworu 30 moze byc wieksza, przykladowo okolo 2 mm, w przypadku wytwarzania grubej tasmy przy zachowaniu jednorodnosci wyrobu.Wymiar e reprezentujacy grubosc poprzeczna ksztaltki 24, wymiar f reprezentujacy szero¬ kosc na jaka moze byc wycieta górna czesc otworu 30 oraz wymiar g reprezentujacy glebokosc na jaka górna czesc otworu 30 moze byc wycieta, sa dobierane z pewna dowolnoscia. Podstawo¬ wym celem wyciecia górnej czesci otworu 30, co oznaczono wymiarami fig /fig. 4/ jest wyeliminowanie zatykania otworu 30 cieklym metalem.Zaburzenia przeplywu cieklego metalu podczas odlewania tasmy zmniejsza sie do minimum przez wyeliminowanie ostrych narozy otworu 30 w kierunku odlewania. Zrozumialym jest, ze zaokraglenie naroza przedniej scianki 32 jak to uwidoczniono na fig. 5, mozna uzyskac wyko¬ nujac ksztaltke 24 z materialu ulegajacego erozji w wyniku operacji odlewania tasmy. Mozna równiez uniknac zaburzen przeplywu zaokraglajac naroze wystepu 42 przedniej scianki 32 ksztaltki 24 /fig. 5/ podczas albo po jego wykonaniu.W kadzi albo ponad kadzia posrednia 22 mozna zastosowac elementy grzewcze takie jak cewki indukcyjne albo druty oporowe dla utrzymania stalej temperatury cieklego metalu w zaleznosci od potrzeb. W rozwiazaniu alternatywnym ciekly metal wlewa sie bezposrednio do podgrzanej wstepnie kadzi 22. Temperatura, do której jest nagrzana kadz 22 powinna zapo¬ biegac krzepnieciu albo zatykaniu otworu 30 przy rozpoczeciu operacji odlewania, zasr ^33 112 tempera tv_rr. przeplywajaca metalu powinna utrzymywac kadz posrednia 22 oraz ksztaltke 24 w dostatecznej temperaturze^aby zapewnic niezaklócony przeplyw cieklego metalu przez otwór 30, Korzystnie ksztaltka 24 moze byc nagrzewana zewnetrznie podczas operacji odlewania. Równiez metal podawany do kadzi posredniej 22 moze byc przegrzewany w celu skompensowania strat cieplnych.Poziom metalu w kadzi posredniej 22 powinien byc utrzymywany podczas operacji odle¬ wania na stalym poziomie, na ogól mniej niz 250 mm powyzej otworu 30, aby zapewnic stale cisnienie raetalostatyczne w otworze 30. "Tozna to uzyskac przez poczatkowe wlewanie cieklego metalu 20 do kadzi 22 do zadanej wysokosci, a nastepnie przez regulowanie szybkosci doprowa¬ dzania do kadzi 22 dodatkowych porcji cieklego metalu 20 tak, aby zachowac zadana wysokosc slupa metalu. Szybkosc, z która dodatkowy ciekly metal 20 jest doprowadzany do kadzi 22 powinna byc dopasowana do szybkosci, z która metal wyplywa przez otwór 30 na powierzchnie 14 krystalizatora 12 tworzac tasme 10. Utrzymanie stalego poziomu metalu w kadzi 22 zapew¬ nia utrzymanie stalego cisnienia przeplywu metalu przez otwór 30.W rozwiazaniu alternatywnym mozna wykorzystac cisnienie zewnetrzne do regulacji cis¬ nienia w otworze 30.Przy zastosowaniu kadzi posredniej 22 /fig. 1/, wykonanej z ogólnie dostepnego ognio¬ trwalego materialu magnetyzowo-krzemianowego, przeprowadzono proces odlewania stali odpornej na korozje zawierajacej nominalnie 18% Cr i 8% Ni. Otwór 30 w podstawie kadzi 22 mial dlugosc okolo 32,5 mm oraz szerokosc 2 mm, przy czym odleglosc pomiedzy zewnetrzna powierzchnia 38 przedniej scianki 32 oraz powierzchnia 14 krystalizatora wynosila od 0,5 mm do 1 mm. Przy zachowaniu predkosci obrotowej krystalizatora 12, wykonanego ze stopu miedzi, chlodzonego woda, w zakresie okolo 280 m na minute, do kadzi 22 wlewano ciekly metal o temperaturze okolo 1593 C, oszacowanej przy uzyciu pirometru optycznego. Wysokosc slupa metalu wynosila okolo 150 mm i byla utrzymywana podczas calej operacji odlewania. Uzyskana odlana tasma miala grubosc od okolo 0,152 mm do 0,203 mm i wykazywala dobre wlasciwosci,poniewaz byla ciagliwa i plastyczna.Podczas odlewania tasmy 10 wystepuje przyleganie tasmy do powierzchni 14 krystaliza¬ tora 12 na znacznej dlugosci, poza poczatkowym punktem odlewniczym. W przypadku gdy tasma 10 pozostanie na obrotowym bebnie albo kole krystalizatora 12 podczas calego obrotu, moze to spowodowac zniszczenie kadzi 22, szczególnie w strefie otworu 30 oraz ksztaltki 24 wylewu 16. Stwierdzono, ze stosujac skrobak w ksztalcie noza usytuowany tuz przy powierz¬ chni 14 krystalizatora 12, w odleglosci od okolo 0,75 m do 1,8 m od otworu 30 mozna latwo przeciwdzialac przyleganiu tasmy 10 do powierzchni 14. Skrobak znajduje szczególnie korzyst¬ ne zastosowanie przy wytwarzaniu cienkich tasm z materialu amorficznego, które maja wieksza sklonnosc do przylegania do powierzchni 14 krystalizatora 12 niz tasmy z materialu krysta¬ licznego. Sila utrzymujaca tasme na powierzchni odlewniczej stanowi odbicie jakosci kontak¬ tu termicznego miedzy tasma 10 i powierzchnia 14. W alternatywnych rozwiazaniach mozna zastosowac nóz powietrzny do oddzielania tasmy 10 od krystalizatora 12.Odlewanie tasm o wysokiej jakosci, z materialów amorficznych, majacych co najmniej w 25% strukture amorficzna, jest mozliwe i praktyczne przy uzyciu urzadzenia i procesu opisanego powyzej• Predkosci chlodzenia powinny byc wyzsze dla materialu emorficznego w porównaniu z tasma z materialu krystalicznego o tej samej grubosci. Szybkosci chlodzenia mozna zwiekszyc poprzez zwiekszenie predkosci przesuwania sie powierzchni 14 krystali¬ zatora 12 albo w podobny sposób. Gdy otwór 30 usytuowany jest blisko powierzchni 14 krys¬ talizatora 12, to znaczy odleglosc pomiedzy zewnetrzna powierzchnia 38 oraz powierzchnia 14 jest minimalna, mozna odlewac tasme o grubosci od 0,025 mm do 0,076 mm zarówno z ma¬ terialów amorficznych jak i materialów krystalicznych. Gdy zewnetrzna powierzchnia 38 scianki przedniej 32 ksztaltki 24 jest bardziej odsunieta od powierzchni 14 krystaliza¬ tora 12, przy zmniejszonych predkosciach odlewania, mozna odlewac tasme o grubosci od 0,127 mm do 1,27 mm • W tym drugim przypadku prowadzi sie chlodzenie z mniejsza inten¬ sywnoscia, co jest co najmniej czesciowo spowodowane zwiekszeniem grubosci odlewanej tasmy.133 112 7 Zastrzezenia patentowe 1• Kadz posrednia urzadzenia do ciaglego odlewania na powierzchni krystalizatora kolowego albo bebnowego tasm metalowych zawierajaca wylew z otworem, którego dlugosc rest równa w przyblizeniu szerokosci odlewanej metalowej tasmy, przy czym otwór ma równomierny przekrój poprzeczny na calej dlugosci, znamienna tym, ze otwór wylewowy /3C/ wyznaczaja dwie scianki - przednia /32/ i tylna /34/ zakrzywionej ksztaltki /24/ wyleirj. /16/, zamocowanego w kadzi posredniej /22/. 2. Kadz wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze przednia scianka /32/ otworu /30/ w ksztaltce /24/ wylewu /16/ ma wewnetrzna plaska powierzchnie /36/ oraz zewnetrzna powierzchnie /38/, usytuowane przy otworze /30/ naprzeciw powierzchni /1*/ krystalizetora /12/, przy czym zewnetrzna powierzchnia /38/ rozciaga sie na pewnej dlugosci przed je.j zatoczeniem w wystep /42/. 3* Kadz wedlug zastrz. 1 albo 2, znamienna tym, ze tylna scianka /3*/ otworu /30/ ksztaltki /24/ wylewu /16/ ma wewnetrzna, plaska powierzchnie /4o/, równolegla i usytuowana naprzeciw wewnetrznej powierzchni /36/ przedniej scianki /32/ co najmniej w dolnej czesci otworu /30/ oraz dolna powierzchnie /48/, usytuowana naprzeciw powierzchni /14/ krystalizatora /12/.A. Kadz wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze otwór /30/ usytuowany jest centralnie w zakrzywionej ksztaltce /24/ wylewu /16/. 5. Kadz wedlug zastrz. 2, znamienna tym, ze pomiedzy wewnetrzna powierzchnia /36/ i zewnetrzna powierzchnia /38/ przedniej scianki /32/ otworu /30/ znajduje sie zakrzy¬ wiona powierzchnia /50/, tworzac wystep /42/. 6. Kadz wedlug zastrz, 2, znamienna tym, ze co najmniej czesc zewnetrznej powierzchni /38/ wystepu /42/ jest równolegla do powierzchni /14/ krystalizatora /12/, usytuowanego pod nia. 7. Kadz wedlug zastrz. 3, znamienna tym, ze krawedzie scianek /32, 3^/ otworu /30/ przy wlocie sa sciete, tworzac plaszczyzny zbiezne w kierunku wylotu tego otworu /30/. 8. Kadz wedlug zastrz. 3» znamienna tym, ze co najmniej czesc dolnej powierz¬ chni /48/ tylnej scianki /34/ otworu /30/ w ksztaltce /24/ wylewu /16/ jest równolegla do usytuowanej pod nia powierzchni /14/ krystalizatora /12/. 9. Kadz wedlug zastrz. 3, znamienna tym, ze os otworu /30/ w ksztaltce /24/ wylewu /16/ usytuowana jeat w stosunku do stycznej okregu powierzchni /14/ krystalizatora /12/ pod katem mniejszym niz 90 , korzystnie pod katem okolo 45°• \133 112 22- nai 10 10 J=—m L FIG. 3 FIG. 4133 112 FIG. 5 FIG. 6133 112 FIG. 7 FIG. 8 Pracownia Poligraficzna UP PRL. Naklad 100 Cena 100 zl PL PL PL