Przedmiotem wynalazku jest sposób otrzymywa¬ nia nowych estrów acetylometylowych amidynope- nicylin o wzorze ogólnym 1, w którym Ri i R2 sa takie same lub rózne i oznaczaja alkil o lancu¬ chu prostym lub rozgalezionym zawierajacy 1—6 a- tomów wegla, cykloalkil zawierajacy 5—7 atomów wegla, jedno- lub dwupierscieniowy aryl lub aral- kil, lub tez Ri i R2 wraz z atomem azotu tworza uklad heptametylenoiminy, heksametylenoiminy, ,pi- perydyny, pirolidyny lub morfoliny, niepodstawio- ny lub podstawiony grupa azydoalkilowa, w której alki] zawiera 1—4 atomów wegla, oraz soli addy¬ cyjnych tych zwiazków o wzorze ogólnym 2, w którym Ri i R2 maja wyzej podane znaczenie, a Z oznacza kwas organiczny lub nieorganiczny.Wymienione amidynopenicyliny w postaci wol¬ nych kwasów wykazuja bardzo silne dzialanie przeciwbakteryjne wobec szeregu chorobotwórczych bakterii Gram-ujemnych, zwlaszcza wobec patogen- nych szczepów Escherichia coli, Salmonella i Shi- gella (opisy patentowe Wielkiej Brytanii nr nr 1 293 590, 1 315 566, 1 312 030).Otrzymane sposobem wedlug wynalazku nowe e- stry acetylometylowe amidynopenicylin o wzorze ogólnym 1 oraz ich sole addycyjne z kwasami o wzorze ogólnym 2, w których to wzorach Ri, R2 i Z maja wyzej podane znaczenie, wykazuja, zna¬ cznie wyzsza wchlanialnosc w porównaniu z wchla- 10 15 20 25 30 nialnoscia tych amidynopenicylin w postaci wol¬ nych kwasów.Okazalo sie, ze estry acetylometylowe amidyno¬ penicylin i ich sole addycyjne z kwasami ulegaja we krwi i w plynach ustrojowych bardzo szybkiej hydrolizie do wolnych kwasów, dajac przy tym po podaniu per os zarówno w surowicy krwi, jak i w narzadach maksymalne poziomy tych kwasów, wyzsze od poziomów po podaniu równowaznych dawek wolnych kwasów amidynopenicylin.Do najbardziej aktywnych nowych estrów acety¬ lometylowych amidynopenicylin nalezy ester ace- tylometylowy kwasu 6-/N,N-l,,6,-heksylenoforma- midyno/-penicylanowego i jego chlorowodorek.Przykladowo oznaczono poziomy wolnego kwasi 6-/N,N-l,,6,-heksylenoformamidyno/-penicylanowe- go w surowicy krwi szczurów po podaniu im per os równowaznych dawek (w przeliczeniu na wolny kwas) estru acetylometylowego kwasu 6-/N,N-r,6'- heksylenoformamidyno/-penicylanowego, chlorowo¬ dorku estru acetylometylowego kwasu 6-/N,N-l',6'- heksylenoformamidyno/-penicylanowego, wolnego kwasu 6-/N,N-l',6,-heksylenoformamidynó/-penicy- lanowego oraz chlorowodorku estru piwaloiloksy- metylowego kwasu 6-/N,N-l,,6,-heksylenoformami- dyno/-penicylanowego, wprowadzonego obecnie do lecznictwa pod nazwa Pivmecilinam.Z tablicy tej wynika, ze najwyzsze poziomy wol¬ nego kwasu 6-/N,N-l',6'-heksylenoformamidyno/- 121 2223 121 222 4 penicylanowego w surowicy krwi szczurów uzysku¬ je sie po podaniu estru acetylometylowego kwasu 6-/N,N-l',6'-heksylenoformamidyno/-penicylanowe- go. Maksymalne poziomy sa wówczas przeszlo dwu¬ dziestokrotnie wyzsze od poziomów po podaniu ró¬ wnowaznej dawki wolnego kwasu 6-/NJT-l',6'-hek- sylenoformamidyno/-penicylanowego oraz przeszlo dwukrotnie wyzsze od poziomów po podaniu rów¬ nowaznej dawki Pivmecillinamu.Wykonano takze porównawcze pomiary poziomów kwasu 6-/N,N-l,,6'-heksylenoformamidyno/-penicy- lanowego w surowicy krwi oraz w watrobie, plu¬ cach i nerkach szczurów po podaniu per os równo¬ waznych dawek estru acetylometylowego kwasu 6-/N,N-l',6'-heksylenoformamidyno/-penicylanowe- go oraz Pivmecillinamu. Wynik pomiarów w \ng/ /ml przedstawia tablica 2.Powyzsze dane wskazuja, ze po podaniu estru acetylometylowego kwasu 6-/N,N-l',6'-heksylenofor- mamidyno/-penicylanowego uzyskuje sie wysokie poziomy wolnego kwasu zarówno w surowicy krwi, jak i w badanych narzadach. Maksymalne pozio¬ my sa znacznie wyzsze od poziomów uzyskanych po podaniu równowaznej dawki pivmecillinamu, to jest w nerkach, — przeszlo trzykrotnie, a w watrobie — przeszlo dwukrotnie. Natomiast maksy¬ malne poziomy w plucach po podaniu równowaz¬ nych dawek obu preparatów sa zblizone.Ponadto ester acetylometylowy kwasu 6-/N,N-l',. 6'-heksylenoformamidyno/-penicylanowego oraz je¬ go chlorowodorek odznaczaja sie bardzo niska to¬ ksycznoscia, nizsza od toksycznosci pivmecillina- mu. Po podaniu per os estru acetylometylowego LDso, oznaczone na myszach, wynosi powyzej 3 g/kg wagi ciala, a LDso chlorowodorku tego estru bli( 1 god 16, 14, 14,' blic 45' V B ,1 9, ,5 7, ,0' 5( ,2 1( sylen co 65 Tablica 1 \v Czas jafcUkfc.^^' • : Ester acetylp- 12 metrowy jjw- *¦ ttt /LidTVT LTi 1 * fl^ Su WJTlyTl•1 ,IT"" heksylenofor- mamidyno/- penicylanowego Chlorowodo¬ rek estru a- cetylometylo- wego kwasu 6-/N,N-l',6'- heksylenofor- mamidyno/- penicylanowe- go Pivmecilli- nam Kwas 6-/N,N- l',6'-heksyle- noformamidy- no/-penicyla- nowy _mtf - rJ 29,3 12,9 6,3 0,3 10' 35,0 14,3 12,7 0,9 15' 42,7 16,4 15,5 1,7 30' 21,1 16,1 19,2 1,8 45' 21,2 18,9 16,3 1,9 1 godz. 16,9 14,4 14,7 1,9 1 1 2 godz. 4,9 9,1 7,9 1,6 3 godz. 1,6 2,1 2,1 1,3 4 godz. 0,8 1,0 1,8 0,8 5 godz. 0,6 0,8 1,5 0,6 6 godz. • 0,3 0,1 1,1 0,5 Tablica 2 p^^^^^ Czas Narzad ^"^^^^ Nerki Pluca Watroba Surowica 15' A B 35,7 9,9 20,3 23,1 114,1 38,3 42,7 15,5 30' A B 32,2 11,8 14,2 5,7 78,6 43,6 21,2 19,2 45' A B * 34,1 9,8 16,5 7,0 83,0 50,5 21,2 16,3 1 godz.A B 33,2 4,7 11,8 8,3 74,2 37,2 16,9 14,7 2 godz.A B 6,7 1,5 3,9 4,4 38,1 25,6 4,9 7,9 3 godz.' A B 2,7 0,29 1,5 0,76 11,3 6,6 1,6 2,1 4 godz.A B 0,5 0,27 1,2 1,19 4,3 8-4 0,8 1,8 6 godz.A B 0,3 0,36 0,7 0,8 1,4 3,1 0,3 1,1 A — ester acetylometylowy kwasu 6-/N,N-l',6'-heksylenoformamidyno/-penicylanowego B — Pivmecillinam121 222 wynosi powyzej 5 g/kg wagi ciala, podczas gdy LDso oznaczone w tych samych warunkach dla pi- vmecillinamu wynosi 2,6 g/kg wagi ciala.Dodatkowa zaleta jest fakt, ze wymieniony ester acetylometylowy kwasu 6-/N,N-l,,6,-heksylenofor- mamidyno/-penicylanowego oraz jego chlorowodo¬ rek w przeciwienstwie do pivmecillinamu nie wy¬ kazuja wplywu na cisnienie tetnicze zwierzat dos¬ wiadczalnych.Estry acetylomytelowe amidynopenicylin o wzorze ogólnym 1 oraz ich sole addycyjne z kwasami o wzorze ogólnym 2 otrzymuje sie sposobem wedlug wynalazku w wyniku kondensacji estru acetylo- metylowego kwasu 6-aminopenicylanowego o wzo¬ rze 3, ewentualnie w postaci jego soli addycyjnej z kwasem organicznym, z aktywna pochodna N- formyloaminy o wzorze ogólnym 4, w którym Ri i R2 maja wyzej podane znaczenie, w obecnosci a- miny III-rzedowej w obojetnym rozpuszczalniku organicznym. Produkt izoluje sie znanymi metoda¬ mi w postaci wolnego estru lub w postaci soli ad¬ dycyjnej z kwasem.Wyjsciowy ester acetylometylowy kwasu 6-ami¬ nopenicylanowego o wzorze 3 oraz jego sole addy¬ cyjne z kwasami organicznymi mozna otrzymac wedlug metody przedstawionej w opisie patento¬ wym Wielkiej Brytanii nr 1164 457. W sposobie wedlug wynalazku ester ten mozna stosowac w po¬ staci wolnej lub tez w postaci soli addycyjnej z kwasem organicznym, zwlaszcza p-toluenosulfono- wym.Odpowiednia aktywna pochodna N-fórmyloaminy b wzorze ogólnym 4 jest chlorek chloroformimmio- wy, kompleks z siarczanem dwumetylu lub acetal. 2wiazki te sa znane^i opisane w literaturze.Reakcje kondensacji prowadzi sie w obecnosci a- miny III-rzedowej, korzystnie trójetyloaminy, N- metylopiperydyny, N-etylopiperydyny lub N-mety- lopirolidyny, zas jako obojetny rozpuszczalnik or¬ ganiczny stosuje sie zwlaszcza chloroform lub chlo¬ rek metylenu.Otrzymany produkt izoluje sie bezposrednio z mieszaniny poreakcyjnej w postaci wolnego estru lub jego soli addycyjnej z kwasem. W przypadku wolnego estru mozna go nastepnie przeprowadzic w sól addycyjna. Do otrzymywania wymienionych soli addycyjnych estrów acetylometylowych amidy¬ nopenicylin o wzorze ogólnym 2 jako kwasy orga¬ niczne stosuje sie korzystnie kwas winowy, cytry¬ nowy, szczawiowy, octowy, p-toluenosulfonowy lub etanodwusulfonowy-1,2, a jako kwasy nieorganicz¬ ne — kwas solny, siarkowy, azotowy lub fosforo¬ wy.Nowe estry acetylometylowe amidynopenicylin, otrzymywane sposobem wedlug wynalazku, mozna równiez przeprowadzac w inne pochodne amidyno¬ penicylin, np. na drodze redukcji podstawnika a- zydoalkilowego.Sposób wedlug wynalazku jest objasniony na¬ stepujacymi przykladami.Przyklad I. 8,8 g (0,02 mola) p-toluenosulfo- nianu estru acetylometylowego kwasu 6-aminope¬ nicylanowego dodaje sie do 100 ml suchego chlo¬ roformu i po oziebieniu do temperatury —30°C wkrapla sie podczas mieszania roztwór 0,02 mola chlorku /N,N-l,6-heksyleno/-chloroformiminiowego w 20 ml chloroformu, a nastepnie dodaje sie. 8,4 ml (0,06 mola) trójetyloaminy i miesza przez 2 godziny, podnoszac stopniowo temperature do 0°C. 6 Otrzymany roztwór przemywa sie dwukrotnie wo¬ da, suszy bezwodnym Na*S04 i zateza. Uzyskana pozostalosc przemywa sie trzykrotnie eterem naf¬ towym i suszy na powietrzu. Surowy produkt kry¬ stalizuje sie z alkoholu amylowego,uzyskujac 10 4,1 g czystego estru acetylometylowego kwasu 6- /N^-r^^heksylenoformamidynoZ-peiiicylanowego, co stanowi 53,9^/t wydajnosci teoretycznej. Tempe¬ ratura topnienia 78—79°C. Widmo w podczerwieni wykazuje charakterystyczne pasma przy 1775 cm—1 15 (C=0, fi —< laktamowi), 1745 i 1720 cm-1 (C=0, estrowe) i 1625 cnr-i (C=N). W widmie NMR za¬ pisanym w DMSO przy 60mHz wystepuja naste¬ pujace pasma (w 8 ppm): 1,47 s (3 H), 1,59 s (3 H), dwie grupy CHa- przy C-2; 1,3—1,7 m (8 H), 2* -(CHt)i- z ukladu heksametyloiminy; 2,06 s (3 H), grupa CH3- z CHaCOCHf-; 3,1—3,4 m (4 H, -CH2-N-CH1- z ukladu heksametylenoiminy; 4,18 5 (H), C-3; 4,76 s (2 H), grupa -CH«- z CH3COCH2-; 4,9 d (H), C-6, J=4; 5,3 d (H), C-5, J=4; 7,4 s. (H), 25 -N^CH-N-.Przyklad II. Postepujac analogicznie jak w przykladzie I, lecz stosujac równowazna ilosc chlor¬ ku /N,N-dwuetylo/-chloroformiminiowego otrzyma¬ no ester acetylometylowy kwasu 6-/N-N-dwuetylo- *• forinamidyno/-penicylanowego. Widmo w podczer¬ wieni wykazuje charakterystyczne pasma przy 1775 cmJ (C=0, ^-laktomowe), 1735 i 1720 cm-i (C=0, estrowe), 1625 cm** (C=N).Przyklad III. Postepujac analogicznie jak w 35 przykladzie I, lecz stosujac równowazna ilosc chlorku /N-metylo-N-cykloheksylo/-chloroformimi- niowego otrzymuje sie ester acetylometylowy kwa¬ su 6-/N-metylo-N-cykloheksyloformamidyno/-peni- cylanowego; Widmo w podczerwieni wykazuje 40 charakterystyczne pasma przy 1770 cm—1 (C=0, * ^-laktamowe), 1745 i 1720 cm—1 (C=0, estrowe), 1625 cm -1 (C=N).Przyklad IV. Postepujac analogicznie jak w przykladzie I, lecz stosujac równowazna ilosc chlo- 45 rku /N-metylo-N-benzylo/-chloroformiminiowego o- trzymuje sie ester acetylometylowy kwasu 6-/N- metylo-N-benzyloformamidyno/-penicylanowego.Widmo w podczerwieni wykazuje charakterystycz¬ ne pasma przy 1765 cm—1 (C=0, ^-laktamowe), 50 1745, 1725 cm-1 (C=0, estrowe) 1620 cm-1 (C=N).Przyklad V. Postepujac analogicznie jak w przykladzie I, lecz stosujac równowazna ilosc chlo¬ rku {N,N-[3,-/3-azydopropylo/-l,,5'-pentyleno]}- chloroformiminiowego otrzymuje sie ester acetylo- 55 metylowy kwasu 6-{N,rM3'-/$-azydopropylo/-l\5'- pentylenoformamidyno]}-penicylanowego. Po redu¬ kcji wodorem przy uzyciu katalizatora palladowe¬ go w srodowisku kwasnym otrzymuje sie dwuchlo- rowodorek estru acetylometylowego kwasu e- 80 {NJl-[3,-/ó-aminopropylo/-l,,5,-pentylenoformami- dyno]}-penicylanowego. Widmo w podczerwieni wykazuje charakterystyczne pasma przy 1780 cm-1 (C=0, y?-laktamowe), 1745, 1720 cm-1 (C=0, es¬ trowe), 1685 cm-* (C=N). 65 Przyklad VL 3,8 g (0,01 mola) estru acetylo-121 222 metylowego kwasu 6-/N^N-l,,6,-heksylenoformami- dyno/-penicylanowego zawiesza sie w 15 ml bez¬ wodnego alkoholu i w temperaturze 0-5°C wkrapla sie w ciagu 2-3 minut 4 ml (0,01 mola) 2,5 n roz¬ tworu HC1 w izopropanolu. Nastepnie dodaje sie 30 ml eteru etylowego i pozostawia w lodówce na 18 godzin. Wydzielony osad saczy sie, przemywa dwukrotnie eterem, suszy nad PsOs i krystalizuje z bezwodnego izopropanolu. Otrzymuje sie chloro¬ wodorek estru acetylometylowego kwasu 6-/N,N-r, e^heksylenofonnamidyno/fpenicylanowego w pos¬ taci bialych igiel (wydajnosc 82M w przeliczeniu na wyjsciowy ester). Widmo w podczerwieni wy¬ kazuje charakterystyczne pasma przy 1780 cm—1 (C=0, ^-laktamowe), 1755, 1730 cm—* (C=0, es¬ trowe), 1665 cm—i (C=N). W widmie NMR zapi¬ sanym w D*0 przy 60 mHz wystepuja nastepujace pasma: 1.52 s (3H), dwie grupy CHs- przy C—2; 1,4-2/) m (8H), -(CH2)4- z ukladu heksametylenoi- miny; 2,26 s (3H), grupa CHs- z CHsCOCHb-; 3,5- 4,0 m (4H), -CH2-N-CH2- z ukladu heksametyleno- iminy; 4,15 s (H), C-3; 5,55 d (H), C-6, J = 4; 5,73 d (H), C-5, J=4; 8,13 s (H), -N-CH=N-.Zastrzezenia patentowe 1. Sposób otrzymywania nowych estrów acetylo- metylowych amidynopenicylin o wzorze ogólnym 1, w którym Ri i R2 sa takie same lub rózne i ozna¬ czaja alkil o lancuchu prostym lub rozgalezionym zawierajacy 1—6 atomów wegla, cykloalkil zawie¬ rajacy 5—7 atomów wegla, jedno- lub dwupiers- cieniowy aryl lub aralkil, lub tez Ri i R£ wraz z atomem azotu tworza uklad heptametylenoiminy. heksametylenoiminy, pipeperydyny, pirolidyny lub morfoliny, niepodstawiony lub podstawiony grupa azydoalkilowa, w której alkil zawiera 1—4 ato¬ mów wegla, oraz soli addycyjnych tych zwiazków 5 o wzorze ogólnym 2, w którym Ri i R2 maja wy¬ zej podane znaczenie, a Z oznacza kwas organi¬ czny lub nieorganiczny, znamienny tym, ze ester acetylometylpwy kwasu 6-aminopenicylanowego o wzorze 3 w postaci wolnej lub w postaci soli ad- 10 dycyjnej z kwasem organicznym poddaje sie rea¬ kcji z aktywna pochodna N-formyloaminy o wzo¬ rze ogólnym 4, w którym* Ri i R2 maja wyzej po¬ dane znaczenie, w obecnosci aminy III-rzedowej w obojetnym rozpuszczalniku organicznym, a produkt 15 izoluje sie znanymi metodami w postaci wolnego estru lub soli addycyjnej z kwasem. 2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako aktywna pochodna N-formyloaminy o wzorze ogólnym 4 stosuje sie odpowiedni chlorek chloro- 20 formiminiowy, kompleks z siarczanem dwumetylu lub acetal. 3. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako amine IH-rzedowa stosuje sie trójetyloamine, N-metylopiperydyne, N-etylopiperydyne lub N-me- 25 tylopirolidyne. 4. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako obojetny rozpuszczalnik organiczny stosuje sie chloroform lub chlorek metylenu. 5. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze 30 do otrzymywania soli addycyjnych o wzorze ogól¬ nym 2 jako kwas organiczny stosuje sie kwas wi¬ nowy, cytrynowy, szczawiowy, octowy, p-tolueno- sulfonowy lub etanodwusulfonowy-1,2, a jako kwas nieorganiczny stosuje sie kwas solny, azoto- 35 wy, siarkowy lub fosforowy.121 222 R. cH=Nn;f^ R ^J-N L COOCH2COCH3 X2 O Wzórl R1 ^N-CH=N-i—fST^ o ' J-H LCOOCH2COCH3 2 0 Wzór 2 NH2-r-T ^ j-N LCOOCH2COCH3 0 Wzór 3 Ri ,° /N_C\ R2 H Wzór 4 PL