Przedmiotem wynalazku jest zespól nawrotny, stosowany w tlokowym sHHnatou spalinowym, zwla¬ szcza eiilniku okretowym Znany zespól nawrotny, stosowany w tlokowym silniku spalinowym, zwlaszcza silniku okretowym, posiadajacym wal sterujacy, do którego sa przytwier¬ dzenie krzywki dla sterowania wtryskiwaniem pa¬ liwa i/lub praca zaworów w 'cylindrach silnika, zawiera sprzezenie poslizgowe, laczace wal steru¬ jacy z walem korbowym silnika, które sklada sie z pi napedzajacego, polaczenego z walem korbowym, drugiej czesci sprzegajacej w postaci, czlonu nape¬ dzajacego!, polaczonego szitywno z walem steru¬ jacym, i co rajmnOej jednego silnika hydraulicz¬ nego z waMiiwym tlokiem, zaimiontowanego w jednej z czesci sprzegajacych w ten sposób, ze os oscy¬ lacji tloka jest odsadzana od osi walu sterujacego, przy czym tlok tego sdMka hydraulicznego jest sztywno polaczony z glównym czopem korby na- wrotoej, której miimocnodowy sworzen jest zaczo- powany obrotowo w klocku, przemneszczalnym sli¬ zgowo w prowadnicy w drugiej czesci sprzegajacej, przy czym 'kerba naiwtrcttnai jest podaparta za po¬ moca lozysk slizgowych w obu czesciach sprze¬ gajacych.Teglo rodzaju zespól nawrotny jest przedstawiony w brytyjskim 'Ciplsije patentowym nr 1408 325. Gdy ma byc dokonamy nawrót silnika spalinowego,, Wówczas jedna komora katzdego 5\i3mdka hydraulcz- 10 i$ 20 25 30 nego jest podlaczona do zródla plynu hydrauliczne¬ go pod wytsiokim cisnieniem, na przyklad 30 do 40 barów, i gdy w wynaku tego jedna luib kazda korba nawrotna jest obracana z jednego polozenia kran¬ cowego do drugiego polozenia krancowego, to dwie czesci sprzegajace sa obracane w stosunku do sie¬ bie o pewien kat. W ten sposób polozenie katowe walu sterujacego i przytwierdzonych do niego krzywek w stosunku do walu korbowego silnika spalinowego ulega zmianie zgodnie z pozadana zmiana kierunku obrotu walu korbowego.W zespole nawrotnym, iprzedstawLonym w bry¬ tyjskim opisie patentowym nr li40&325 moze do¬ chodzic do znacznego wzrostu tarcia w lozyskach slizgowych, w których sa podparte korby roawro- tne i odpowiednio dlo tego, do znacznych oporów stawianych obrotom korb podczas dzialania nawro- tniego. W niektórych przypadkach moze to powo^ dowac niedokonczenie nawrotu, poniewaz osiagalne cisnienie robocze -plynu hydraulicznego jest nie¬ wystarczajace do piokonanoa oporu. Dlatego pro¬ ponowano podpieranie korb nawrotnych w lozys¬ kach waleczkowych lub igielkowych, jak przed¬ stawiono w dunskim opisie patentowym nr 133 160, i wówczas tarcie w lozyskach jest tak male, ze problem ten jest wyeliminowany. Moze jednakze wystapic inny problem zwiazany z tym, ze po¬ wierzchnie .podpierajace bieznie lozysk moga ule¬ gac nieustannym odksztalceniom w wyniku duzego cisnienia stykowego pomiedzy tymi ito^jerzchima- 118 425118 425 3 mi a obracajacymi sie elementamli lozysk w trakcie -normalniej pracy silnika spalinowego, kiedy nie wystepuje obrót pomiedzy czesciami lozysk, które w tym saimym czasie maja przemiesc caly moment napedowy z walu korbowego siUnika na wal ste- •nijacy.Zespól, nawrotny wedlug wynalazku rozwiazuje korzystnie wyzej wymienione problemy.Istota zespolu mawrotnego wedlug wynalazku polega na tym, ze posiada om kanaly w silniku hydraulicznym d w korbie mawrotnej^ które to ka¬ naly, podczas dzialania nawirotnego lacza lczyska •korby nawrotnej z ta komora robocza silnika hydraulicznego1, w której panuje duze cisnienie hydraulicznie. W. wyniku drogi przeplywu, utwó¬ rzmy} poifniiedzy komora wysckocisnieniJowa jedne¬ go! lub kazdego .silnika hydraulicznego a lozyskami jednej lub kazdej korby nawrotnej, Lczyska beda smarowane podczas dzialania nawrotnego olejem pcd cisni.eniem, które zasadniczo 'przekracza nor¬ malne cisnienie oleju simarojacego wal sterujacy i inne czesci skladowe zespolu nawirotnego {ogólnie okolo ,1,5 do 2 barów), i stwierdzono, ze w te*i sposób jest zre|dukowaine tarcie w lozyskach tak, ze pomimo troche wiekszego zuzycia, oleju pod wysokim cisnieniem nawrót postepuje bez prze¬ szkód i bez ryzyka zatrzymania obrotów korby lub korb nawrotnych przed zakonczeniem pracy.Jednoczesnie zachowane sa korzysci uzyskiwane dzieki wystepowaniu stosunkowo duzej powierz¬ chni styku lozysk, slizg!owych i odpowiednio m's-- kiemu cisnieniu stykowemu podczas normalnej pra¬ cy silnika spalinowego, gdy korba nawrotna nie rnoze sie poruszac wzgledem czesci sprzegajacych.W szczególnie prostym wariancie rozwiazania zespolu wedlug wynalazku, kanaly te sa utworzone przez szczeliny obwodowe pomiedzy cylindrem sil¬ nika hydraulicznego a glównym czopem koirby na¬ wrotnej i przez otwory przewiercone przez korbe i laczace komore, umieszczona pomiedzy jednym 'lozyskiem czopa glównego a przylegla szczelina obowodowa, z lozyskami podpierajacymi korbe w klocku slizgowym. iStala komunikacja pomiedzy komorami roboczy¬ mi a lozyskami sprawia., ze miedzy stosunkowo stacjonarnymi powierzchniami lozyska bedzie uzy¬ skiwana wystarczajaca warstwa smarujaca takze podczas normalnej pracy silnika spalinowego, gdy komory robocze sa podlaczone do zwyklego ukladu smarowania olejowego.Przy odpowiednim zwymiarowaniu szczelin ob¬ wodowych i przewierconych otworów mozliwe jest ograniczenie przecieku oleju z komory wysokocis¬ nieniowej silnika do jego komory niskocisnieniowej do wartosci, która jest wystarczajaco miska, aby nie bylo niebezpieczenstwa niedokonczenia na¬ wrotu.Kazda szczecina obwodowa moze byc utworzona pomiedzy powierzchnia glównego czopa a pierscie¬ niem zaporowymi, osadzonymi w cylindrze silnika, hyckauliczmegb. Poniewaz pierscienie zaporowe moga byc wykonane z materialu innego^ móz ma¬ terial cylindra i glównego czopa silnika hydrauli¬ cznego1, które sa zwykle wykonane ze stali, zatem umjiika sie ryzyka bezposredniego itoontaktu pomiedzy 20 cylindremi a czopem odpowiednio do odksztalcen elastycznych w zespole mawrotmym, i towarzysza¬ cego ryzyka zakleszczenia.Przedmiot wynalazku zostanie przedstawiony 5"" ~w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig. ii przedstawia przekrój osiowy przez zespól nawrotny wedlug wynalazku, fig. 2 — odpowiada¬ jacy przekrój pnziez eillniik hydrauliczny zespolu, fig. 3 — przekrój wzdluz linii A—A na fig. 2, 10 a J3ig. ,4 — przekrój wzdluz linii B—JB na fig. 2.IZespól mawroitny, zasitosowany w silniku spali¬ nowym i(miiepGkazianym szczególowo) posiada wal 1, który w przedstawionym rozwiazaniu jest stosun¬ kowo krótki i zakonczony z obu stron koilnierzami 2, za pomoca których wal moze byc przymocowany do dwu polówek walu sterujacego (nliepokazanego), do którego sa przymocowane krzywki dla sterowa¬ nia pompami paliwowymi wtryskowymi i zaworami wydechowymi. 'Silnik spalinowy stanowi bezposre¬ dnio nawrotny silnik dwusuwowy, w którym te same krzywki pracuja w obu kierunkach obrotu, lecz przy róznym polozeniu katowym w stosunku do walu korbowego silnika. !Do walu 1 jest przy¬ mocowany czlon napedzajacy 3 z otworem równo- 25 leglym do walu i niewspólosiowym wzgledem tego walu. !W tym otworze jest zaimiociowany cylinder hydrauliczny 4 za poimoca srub 5, przechodzacych przez pokrywe 6 cylindra: i znajdujacy sia pcd spodem kolnierz cylindra. Korba nawrotna 7 za- 30 wiera gllówmy czop 8, który jest podparty w dolnej scianie cylindra 4 - i -w pokrywie 6 za pomoca dwóch lozysk slizgowych 9 i 39. Korba nawrotna 7 zawiera takze sworzen 10, odchodzacy od czopa 8 i polaczony z nim ramieniem 11. iSworzen ten jest 35 podparty za pomoca zamocowanych do niego dwu tulei lozyskowych 12 i 1,3 w 'klocku slizgowym 14s który jest przemieszczalny promieniowo w obrebie prowadnicy 15 w lancuchowym kole drabinkowym 16. Koilo drabinkowe 16 jest podparte obrotowo za 40 poimoca dwu waleczkowych lozysk .17 na wale 1 obok czlonu napedzajacego 3. Lancuchowe kolo drabinkowe jest polaczone napedowo z walem kor- , bowym (miepiokazanyim) silnika spalinowego za po¬ moca jednego lub wiecej lancuchów. Do glównego 45 czopa 8 jest przymocowana odchodzaca promienio¬ wo lopatka lub tlok 18, który lacznie z czescia wlewowa 19, zamocowana w cylindrze 4, tworzy dwie komory robocze w obrebie cylindra. No obrze¬ zu czesci wlewowej 19 i lopatkowego tloka 18 za- 50 montowane sa odpowiednio tasma uszczelniajaca 20 i 21, w celu uszczelnienia wzgledem siebie komór roboczych.Uak pokazano i opisano szczególowo w dwu opisach patentowych odniesionych do powyzszego, 55 kazda z dwu komór irobpezych w obrebie cylindra 4 moze byc podlaczona do zródla hydraulicznego i zaglebiac sie odpowiednio przez otwory 22 i 23 w sbianoe cylindra i ustawione w szeregu otwory w czlonde niapejdza-jacyma 3, zewnetrzne rurki olejowe 60 (niepokazane), obwodowe iracki rozdzielcze 24, 25 w.grubieniu czlonu mjapedzajaceg|o 3, dwa wspól- osiowe kanaly 26 i_ £7 w wafle 1 i dlawnice 28.Dalsze szczególy dotyczace sjpnzezenia i ukladu do¬ prowadzania i odprowadzania plynu hydraulicznego 65 dla prowadzenia dzialania nawrotnego sa ipnzedsta-118 425 wionie w dwu wspomnianych opisach patento¬ wych.Po kazdej stronie tloka 18 znajduje sie pier¬ scien zaporowy, osadzony odpowiednio w cylindrze 4 i pokrywie 6, który to pierscien otacza glówny 5 czop 8 i jego rozsizerzemie 30, 'które jest osadzone ze stosunkowo waskiim przeswitem w pokirywiie 6.Przy sredniicy glównego czopu 2i20 inni przeswit moze wynosic okolo 0,07 ido 0,15 mm. Jeden kondec kazdego z dwóch promieniowych otworów 31 i 32 10 w czopie 8 wychodzil na obwodiowa komore 33 po¬ miedzy lczysklieni slizgowym 9 a przyleglym pier¬ scieniem zaporowym 29, zas jprzeciwilegly koniec kazdego otworu wychodzi na osiowy otwór 34 w czopie. Otwór 34 jest zamkniety od strony konca 15 przyleglego do rozszerzenia 30, zas przeciwlegly jego ikondec wychodzi ma nachylany otwór 35, który przechodzi przez rarntie 11 i wychodzi na powierz¬ chnie sworznia korby 10 pomiedzy dwiema tulejami lozyskowymi 12 i 13. Podczas doprowadzania oleju 20 hydr,aiuliczi:iiego pod wysokimi ciisnien/iem poprzez uklad sterowania (ncepokacrany) silnikiem hydrau¬ licznym do jednej z dwu komór roboczych utwo¬ rzonych miedzy tlokiem 18 a czescia Wlewowa 19 w obrebie cylindra 4 tlok, a przez to rów- 25 miez korba nawrotna. obracaja sie, jak opisano w dwu wspomniianych powyzej opisach patento¬ wych, z jednego polozenia krancowego do przeciw¬ leglego polozenia krancowego,, zas olej pod wyso¬ kim cisnieniem, wykorzystujac szczeliny otworzone 30 przez pierscienie zaporowe 29, moze przeplywac do dwóch lozysk slizgowych 9 ii 39, i smarowac te lo¬ zyska pod zwiekszony/m cisnieniem,. Z komory 33 olej moze przeplywac dalej przez otwory 31, 32, 34 d 35 dla smarowania dwu tulea lozyskowych 35 sworznia korby 10. Po zakonczeniu dzialania na- wrotnego, cilsnieniie w komorze roboczej silnika hydraulicznego jest zredukowane do zwykle sto¬ sowanego ciismieniiia oleju smarujacego, zas wspo¬ mniane obwodowe szczeliny i otwory zapewniaja w doprowadzaniie oleju smarujacego" do lozysk takze podczas okresów pracy silnika spalinowego pomie¬ dzy kolejnymi nawrotami.Zastrzezenia pajteotowe 1. Zespól mawroitny, stozowany w tlokowym sil- miku spalinowym^, zwlaszcza silniku okretowym, posiadajacymi wal sterujacy, do którego sa przy¬ twierdzone krzywki dla sterowania wtryskiwaniem paliwa i/lub praca zaworów w cylindrach silnika, skladajacy sie ze sprzezenia poslizgowego, lacza* cego wal sterujacy z walem korbowym silniiika, na które sklada sie piierwisza czesc isprzegajaca w po¬ staci kola napedzajacego,, polaczonego z walem korbowym, druga czesc sprzegajaca w postaci czlo¬ nu napedzajacego, polaczonego sztywno z walem sterujacym i co najmniej jeden siUmik hydrauliczny z wahiliwym tlckiem, zamontowany w jednej z cze- sici sprzegajacych w ten sposób, ze os oscylacji tloka odchodzi od osi walu sterujacego, przy czym tlok silnika hydraulicznego jest sztywno polaczony z glównym czopem korby nawrotnej, której mimo- srodowy sworzen jest zaczopowany obrotowo w kloc¬ ku przemieszczalnym slizgowo w prowadnicy w dru¬ giej czesci sprzegajacej, przy czym korba nawrotna jest podparta za pomoca lozysk slizgowych usytuowa¬ nych odpowiednio w scilaince tylnej silnika hydra¬ ulicznego i w klocku slizgowym, znamienny tym, ze po obu stronach tloka (18) isdlnika hydraulicznego znajduja sie pierlscienliiowate szczeliny, usytuowane odpowiednio pomiedzy cylindrem (4) silnika hy¬ draulicznego a glównym czopem 1(8) korby nawrot¬ nej (7) i pomiedzy pokrywa K6) sfflmika. hydraulicz¬ nego, a roizszerzeniem (30) 'korby nawrotnej (7), zas przez korbe nawrotna (7) sa przewiercone ot¬ wory (31, 32, 34, 35) laczace komore (3&\ umiesz¬ czona pomiedzy lozyskiem, (9) glównego czopa (8) a przylegla szczelina pierscieniowa, z lozyskami (12, ,13), podpierajacymi kobe nawrotna (7) w kloc¬ ku slizgowym (14). i2„ Zespól wedlug zasta. 1 znamienny tym, ze pierscieniowe iszczeliiny sa uitworzone pomiedzy .po¬ wierzchnia czopa glównego 1(8) i irozszerzeniia, (30) a pierscieniem (29), umieszczonym odpowiednio w cylindrze (4) i w rpokrywiie (6) i wykonanym z materialu innego niz material czopa' glównego.118 425118 425 FIG3 FIGA PL