Przedmiotem wynalazku sa drzwi pojazdu, zwlaszcza samolotu, przystosowane do odrzu- caniai.Znane jest uzycie róznych srodków i urzadzen zapewniajacych wyjscie awaryjne d calkowite ot¬ warcie drzwi z zawiasów umozliwiajace wyjscie personelu^ Wsród znanych rozwiazan znane sa urzadzenia wycofujace sworznie zawiasów drzwi lub obracajace badz swcrzen zawiasu badz jego wspornik w celu ustawienia przewezonej czesci zawiasu w osi z rowkiem drugiej czesci zawiasu aby umozliwic rozdzielenie Obu czesci.Przyklad rozwiazania!, w którym nastepuje wy- cofianlie sworznia podaje opis patentowy IStanów Zjedn. Ameryki nr 8 3i69 148, w którym elementy w 'ksztalcie sworzni, które dzialaja jako sworznie obrotowe wspólpracujacych elementów zawiasu sa wycofywane umozliwiajac irozdzdieieniije elementów zawiasu.Opis patentowy (Stanów Zjedn. Ameryki mr 2 346 977 przedstawia drzwi samolotu przystosowane do odrzucania^ w których cylindryczne sworznie obrotowe sa miejscami splaszczone i dopasowane do rowków o podobnym ksztalcie do wspornika zawiasu. Po obróceniu sworzni sa dopasowane do rowków. Opisy patentowe Stanów Zjedn. Ameryki nr 3 032 834 i nr 3 851845 opisuja podobne rozwia¬ zanie, w którym wystepuja elementy obrotowe.Opis patentowy Stanów ZjedrL Ameryki nr 4 000 507 opisuje mechanizm drzwi gabinetu, w któ- 10 15 25 30 rym sworzen zawiasu nie jest wycofany ani obra¬ cany lecz uizycie dodatkowego elementu pozwala wykorzystac koncepcje obrcltu splaszczonego ele¬ mentu cylindrycznie^.W przypadku drzwi samolotu, obrotowe lub usu- walne sworznie zawiasu uznane sa za niepozadane poniewaz maja one zazwyczaj duza dlugosc. Po¬ nadto wycofanie ich wymaiga dlugiego skoku oraz duzych sil z uwagi na ich stan obciazenia. Dodat¬ kowym wymaganiem jest gladka zewnetrzna po¬ wierzchnia drzwi i ramy podyktowana wzgledami aerodynamicznyrmL W dodychczasowych rozwiaziainiach stosowano drzwi odrzucane, w których czesc wspornika za¬ wiasu obracala sie zapewniajac swobodne prze¬ mieszczenie sworznia zawiasu. Urzadzenie takie zawierajace dopasowane do sdieibie elementy za¬ wiasu bylo usytuowane na zewnetrznej powierz¬ chni siamolotu wywolujac 'powstawanie niepozada¬ nego oporu.Zgodnie z rozwiazandem wedlug' wynalazku pierw¬ szy wspoirnuk mechanizmu zawiasowego drzwi jest sztywno zamocowany do drzwi zas drugi wspornik stanowi wystep j-ednego ze wspólpracujacych czlo¬ nów zawiasu. Mechanizm zawiera ponadto srodki wspólpracujace z pierwszym i. drugim wsporni¬ kiem, stanowiace utwierdzenie drzwi w kierunku wzdluiznym, pionowym i do wewnatrz, zas srod¬ ki utwierdzajace drzwi w kierunku pionowym za¬ wieraja poprzeczny zderzak, a srodki utwierdza- 118423118423 jace drzwi w kiierunku wzdluznym i w kierunku do wewnatrz zawieraja jedemi lmb wiecej zderzaków pionowych. (Przesuwny kolek sitanowi utwierdzenie drzwi przeciw otwarciu nia zewnatrz przy wspól¬ pracy z pierwszym i dirugiim wspornikiem.Drzwi wedlug wynalazku zawieraja srodki utwie¬ rdzajace drzwi przeciwko ruchowi, wzgledem ramy drzwi w plaszczyznie mamy drzwi, majac wspornik o przekroju w ksztalcie litery U„ zamocowany do drzwi, lub ramy drzwi. Wspornik ma plytki roz- mleszczoaie w pewnej odleglosci od siebie, z których kazda ma _rowek rozciaglajacy sie w kierunku do wewnatrz, od jej krawedzi oraz pierwszy kolek rozpkfegajacy sie pomiedzy tymi plytkami w pobli¬ zu ich przeciwleglych krawedzi. i&rodki utwierdzajace zawieraja ponadto wystep zamocowany do drzwi lub ramy drzwi), usytucwa- ny pomiedzy plytkami, Wystep zawiera rowek wy¬ konany- w zewztetfzhej krawedzi, przystosowany do wspólpracy z pierwszym kolkiem, w celu ut¬ wierdzenia drzwi wzgledem ramy drzwi oraz drugi sworzen osadzony w poblizu wewnetrznej krawedzi wystepu, wspólpracujacy z nówkami wykomanymi w plytkach, w celu utwierdzenia drzwi wzgledem ramy drzwi w plaszczyznie drzwi itak, ze drzwi moga byc odrzucane przez wypchniecie na zewnatrz wzgledem ramy drzwi.PrzedmJcit wynalazku zostal uwidoczniony w przy¬ kladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia fragment dirzwi w widoku perspekty¬ wicznym, fig'. 2 — zlacze odrzucajace, w widoku perspektywicznym.Drzwi pojazdu zawieraja mechanizm odrzucaja¬ cy zapewniajacy szybkie odlaczenie strony drzwi po której znajduja sie zawiasy przy wlaczeniu mechanizmu dorzucajacego przez uzytkownika. Ja¬ ko pierwsze zlacze drzwi zawieraja podwójnie stan¬ dardowe mechanizmy zawiasowe o czlonach w ksztalcie 'litery (S, przystosowane do wspólpracy z pionowymi kolkami Wspólpracuja one w ten, spoisób z czlcmiaimi zawiasu sztywno zamocowany¬ mi do ramy drzwi.Przy kazdym czlonie zawiasu stosuje sie dodat¬ kowe zlacza odrzucajace. Dodatkowe zlacze prze¬ nosi wszystkie obciazenia drzwd i zapewnia utwier- dztinie we wszystkich kierunkach w swoim poloze¬ niu wlaczonym* W polozeniu otwartym, zlacze ulega obcdajzeniu lecz utwierdzenie drzwi zostaje usuniete tylko w kJciriunku na zewnatrz. Zwolnienie utwier¬ dzenia w kierunku na zewnatrz umozliwia reczne wypchniecie drzwi irua zewnatrz do punktu, w któ¬ rym autcimatycznie ulegaja zniesieniu utwierdze¬ nia w pozostalych kucrunkacih a drzwi wypadaja pod wlasnym ciezarem z otworu drzwi.• W zaleznosci od mechanizmu mocujacego drzwi, na przeciwnej krawedzi wzgledem zawiasu stosuje sie odpowiednie laczniku, zwalniajace zaczep me¬ chanizmu wraz z otwarciem zlacza odrzucajacego.Zwolnienie kazdego zlacza odrzucajacego uzyskuje sie przez wycofanie niewielkiego kolka cylindy- cznego lezacegioi w plaszczyznie poziomej^ któiry blokuje poszczególne elementy uniemozliwiajac ich wzajemny ruch. Po zablokowaniu* kolek ten prze¬ nosi obciazenia drzwi w kierunku pionowym i po¬ przecznym natomiast nie dzialaja na niego obna¬ zenia w kierunku wzdluznym.Jednym z elementów zawiasu jest czlon o prze¬ kroju w ksztalcie litery U sztywno zamocowany 5 do drzwii, a drugim elementem jest czlon zawiasu w ksztalcie litery iS, którym jest zamocowany do ramy drzwi poprzez drugi element zawiasu oraz pionowy sworzen zawiasu.Boki elementu o przekroju w ksztalcie litery U io obejmuja czesc czlonu zawiasu w ksztalcie litery S, zapewniajac utwierdzenie w kierunku pionowym drzwi przy usunieciu kolka poziomego.Natomiast podwójne kolki oraz rowki wykona¬ ne w czlonie o przekroju w.ksztalcie litery U oraz 15 w czlonie zawiasu w ksztalcie litery 'S stanowia utwierdzenie drzwi w kierunku wzdluznym i do wewnatrz, umozliwiajac jednoczesnie ruch drzwi w kieiunku na zewnatrz.Mozliwe jest zastosowanie w miejsce czlonu 20 o przekroju w ksztalcie litery U oraz podwójnych kolków i rowków innych rozwiazan nie odbiega¬ jacych jedniak w istocie od korzystnego przykladu wykonania wynalazku.Opisane powyzej ksztalty elementów zostaly wy- 25 brane na podstawie rozwazan dotyczacych wytrzy¬ malosci., naprezen, latwosci wytwarzania, tolerancji wykonania cnaz zuzycia materialu jak równiez kosztów.Uzycie wtórnego zlacza zapewniajacego odrzu- 30 cenie drzwi tria te zalete nad ukladami, w których nastepuje wyciagniecie sworzni z zawiiasu, ze wy¬ cofany klek pozicimy jest znacznie mniejszy niz tworzen zawiasu z uwagi na mniejsze wymagania wytrzymalosciowe i wymaga mniejszych sil do jego 35 wycofania.Figura 1 przedstawia drzwi 10, przystosowana do zamykania otworów w scianie bocznej rxjazdu, . takiego jak samolot, otwierajace sie obrotowo wzdluz pionowej krawedzi 12 za posrednictwem 40 podwójnego standardowego mechanizmu zawiaso¬ wego 14, skladajacego sie z czlonu 16, w ksztalcie litery iS„ który wspólpracuje z zawiasem (nie po¬ kazanym) sztywno zamocowanym do struktury sciany, bocznej 17 samolotu. 45 (Czilcn w ksztalcie litery iS ma otwór 18, w który wchodzi sworzen zawiasu. Ksztalt litery S zapew¬ nia przesuniecie boczne zawiasu dajace luz umo¬ zliwiajacy calkowite otwarcie drzwi bez dotykania scilainy bocznej samolotu. Jednoczesnie drzwi po 50 zamknieciu scisle przylegaja do krawedzi otworu drzwiowego1. Czlony zawiiasu sa rozmieszczone we¬ wnatrz drzwi i sciany bocznej aby wyeliminowac.Opór powstajacy.'na wystepach zewinetrzynch. .OpiEene rozwiazanie stanowi pierwsze zlacze za^ 55 wtiasowe drzwi i :nie jest' czescia 'niniejszego wy¬ nalazku: Aby prawidlowo spelniac funkcje zawiasu przy otwieraniu drzwi wzdluz piicinoiwej osd 20 za¬ wiiasu, -czlon 16 w -TkszitailcLe litery iS musi byc szty¬ wno zamccowEiny do drzwii 10; Jednakze w tym 60 miejscu wprowadza sie zlacza wtórne 22. o dziala¬ niu picdwójlnym, których zadaniem jest szybkie zwo¬ lnienie na zewnatrz otwieranych drzwi aby umozli¬ wic ich odrzucenie bez koniecznosci odzieiLainia ich cd mechanizmów zawiasowyerL Zlacze wtórne zwane es tez zlaczami odrzucajacymi 22 maja identyczna bu-11S 423 6 dowe i sa Zamocowane zarówno co górnych jak dolnych mechanizmów/zawiasowych 14., Podstawowym elementem ¦ skladowym zlacza od¬ rzucajacego 22 jest wspól nik 2\ którego przekrój ma ksztalt litery U a j:go plaska podstawa jest sztywno zamocowana do raimy 26 drzwi 10. Wspor-" ndk 24 zawiera plytki 28 i 29 pomiedzy którymi jest zamocowany pionowy wystep 30 czlonu 16 zawiasu w ksztalcie litery & iWystep 30 oraz wspo¬ rnik 24 o prziskiroju w ksztalcie litiary. U mieszcza ograniczniki utwierdzajace w postaci kolków i row¬ ków, które zapewniaja mozliwosc otworzenia drzwi na zewnatrz, jednoczesnie zapobiegaja ruchowi drzwi w kis ranku wzdluznym lub do wewnatrz.Kolek 52 przechodzacy przez plytki 23 i 29 wspor¬ nika 24 lezy w ozi rowka 34 otwartego na zewnatrz, wykcciianego w wystepie 30 elementu zawiasu, na¬ tomiast kolek 36 jest zamocowany do wystepu 30 zawiasu i lezy w osi rowków 38 otwartych do ze¬ wnatrz, wykonanych w plytkach 28 i 29 wspornika 21. ZistCBOwane w tym rozwiazaniu kolki 32 i 36 oraz wspólpracujace z nimi rowki 34 i 38 przenosza obcflazentia drzwi w kierunku wzdluznym,, staniowdac utwierdzenia sztywne w tym kierunku* W korzystnym przykladzie wykonania wynalazku, pomiedzy plytkami 28 ti 29 a umieszczanym .po¬ miedzy nimi wystepem 30 zawiasu jest pozosta¬ wiony luz. Przy usunieciu pilecrwotnych srodków przenoszacych obciazenia pionowe, utwierdzenie pionowe drzwi powstaje gtiy wystap 30 zawiasu opiera sie o plytki 28 i 29.Podobnie wspólpraca w kierunku poprzecznym pomiedzy kolkiem 32 i rowkiem 34, lub kolkiem 36 i nowkiem 38 zapewnia utwierdzanie drzwi w kierunku do wewnatrz. Po utwierdzeniu drzwi w kierunku wzdluznym, pionowym i do wewnatrz przy porraocy srodków sztywno zamocowanych, ruch drzwli na zewnatrz zapewnia cylindryczny kolek 40 blokujacy wystep 30 zawiasu we wsporniku 24 o przekroju w ksztalcie litery U. Kolek 40 wcho¬ dzi we wglebienie 42 poprzez otwór 44. Z uwagi na latwosc wykonania zaleca sie zastosowanie kol¬ ków 32, 36 lub 40 o ksztalcie cyinindrycznym, cho¬ ciaz ksztalt ich moze byc dowolny poniewaz nie spelniaja one roli elementów obrotowych.!W korzystnym przykladzie wykonania wynalaz¬ ku kolek 40 jest scisle dopasowany do wspólosiowych otworów 42 i 44 elementów 24 i 30. Kolek 40 przenosi wiec olbciazentia drzwi w kierunku pio¬ nowym i poprzecznym. W rozwiazaniu alterna¬ tywnym w eelu zmniejiszenia obciazen kolka 40 w miejscu wglebienia 42 o ksztalcie cylindrycz¬ nym stosuje sie pionowy rowek, przy zachowaniu mniejszych tolerancji wykonania pomiedzy plytka¬ mi 28 i 39 oraz osadzonym pomiedzy nimi wyste¬ pem 30.Podobnie w celu' zmniejszenia! przenoszonych przez kolek 40 obciazen drzwi w kierunku wew¬ netrznym^ wglebienie 42 wykonuje ( slie w postaci rowka pionowego.Mozna równiez wykonac wglebienie 42 w postaci kombinacji wymienionych rowków, zwlaszcza w po¬ staci powiekszonego, mirnosrodowago otworu cy- • lindrycznego. Podstawowa funkcja jaka spelnia kolek 40 jest przeciwstawienie sie obciazeniom drzwi w kierunku na zewnatrz i utwierdzenie drzwli gdy kolek jest nalozony. Jednoczesnie wyco». fanlie kolka powinno powiedowiac usuniecie utwier¬ dzenia drzwi przeciwko- s. lom dzialajacym w kie- . i runku na zewnaLsrz. • Figura 2 przedstawia zla:ze odrzucajace 22 w po¬ lazeniu zablokowanym, w którym kolek 40, przed¬ stawiony linia przerywana,. blokuje wystep 30 za¬ wiasu oraz wspornllk 24. Mozna zauwazyc, ze w po¬ lo lozeniu tym zlacze jest calkowicie zabldkowane utwierdzajac drzwi przeciwko ruchowi we wszyst¬ kich kierunkach.Zgodnie z fig. 1, lacznik 50 zapewmlia jednoczesne wycofanie obu kolków 40 przy recznym przedsta- 13 wieniu dzwigni. Jak juz wspomniano poprzednio, laczniik 50 moze w miare potrzeby zawijerac dodat¬ kowe laczniki i przeguby zapewniajace zwolnienie szczepów drzwi po stronie przeciwnej wzgledem mechanizmów zawiasowych. Takie szczepy i lacz- 10 niki stanowia wyposazenie standardowe i nie sa czesaa niniejszego wynalazku.Zastrzezenia patentowe 25 1. Drzwi pojazdu, zwlaszcza samolotu, przysto¬ sowane do odrzucania, osadzone obrotowo wzgle¬ dem osi pionowej, za pomoca jednego lub wiecej mechanizmu zawiasowego zawierajacegb ruchome wzgledem siebie czlony zawiasu, majace pierwszy 30 i drugi wspornik polaczone ze soba przesuwnie za jpocnoca kolka, znamienne tym, ze pierwszy wspornik (24) jest sztywno zamocowany do drzwi (10) zais drugi wspornik stanowi wystep (30) jed¬ nego ze wspólpracujacych czlonów (16) zawiasu, 3jj a ponadto mechanizm zawiasowy zawiesia srodki wspóldzialajace z plierwszym i drugim wspornikiem, stanowiace utwierdzenie drzwi w kierunku wzdlu¬ znym, pionowym i do wewnatrz, zas srodki utwier¬ dzajace drzwi w kierunku pionowym zawieraja tt poprzeczny zderzak, a srodki utwierdzajace drzwi w kierunku wzdluznym i w kieTunku do wewnatrz zawieraja jeden lub wiecej zderzaków pionowych, przy czym przesuwny kolek stanowi utwierdzenie drzwi przeciw otwarciu na zewnatrz przy wspól- 45 pracy z pierwszym ii drugim wspornikiem. * 2. Drzwi wedlug zastrz. % znamienne tym, ze pierwszy wspornik {24) ma w iprzekroju poprzecz¬ nym ksztalt litery U, jego podstawa jest sztywno zamocowana do drzwli (10) a boki .tworza poprzecz¬ ko ny zderzak otaczajacy drugi wspornik. 3. Drzwi wedlug zasitrz, 2, znamienne tym, ze zderzaki zawieraja dwa kolki (32, 36), przy czym jeden, kolek (32) jest zamocowany do pierwszego wspornika (24) a drugi kolek (36) jest zamocowany "* do drugiego wspornika, zas we wspornikach sa wykonane rowki (34, 38) w które wchodza kolki (32. 36), 4. Drzwi pojazdu, zwlasizcza samolotu, przysto¬ sowanie do odrzucania osadzone obrotowo wzgle- $ dem osi plionowej, majace mechanizm odrzucajacy usytuowany pomiedzy drzwiami oraz czlonem za¬ wiasowym drzwi, zawierajacy stale utwierdzenie w kierunku pionowym), wzdluznym i do wewnatrz, oraz zwalniane utwierdzenie w kierunku na ze- « wnatrz, znamienne tym, ze utwierdzenie pionowe118423 8 stanowia dwa zdeczaiki rczmiieszcziccie poprzecznie wzgledem, dirzwi, wspólpracujace z czlonem (16) za¬ wiasu drzwi, zas iitwierdzeiniie wzdluzne i utwier¬ dzenie przed ruchem do wewnatrz stanowia dwa pucmiowe zderzaki zamociowane oddzielnie do drzwi (10) i czlonu (16) zawiasu, przy czym w konstrukcji drzwi (10) 1 w czlojnie (Ifi) zawliasu sa wykonane pionowe rowki <34, 38) wspólpracujace ze zde¬ rzakami. 5.. Drzwi pojazdu, zwlaszcza samolotu, przysto¬ sowane do odrzucania, znamienne tym, ze zawiera¬ ja srodki utwierdzajace drzwi przeciwko ruchowi wzgledem ramy drzwi w plaszczyznie ramy drzwi, majace wspornik (24) o przekroju w ksztalcie litery U, zamocowany do dirzwi (10) lub ramy drzwi, wy¬ posazony w plytki (28, 29) rozmieszczone w pewnej odleglosci cd siebie, z których kazda ma rowek (38) rozciagajacy siie w kierunku do wewnatrz od jej krawedzi, pierwszy kolek (32) rozciajgajacy sie pomiedzy tyrali plytkami w poblizu ich przeciwle¬ glych krawedzi, wystep (30) zamocowany do drzwi (10) luib ramy drzwi, usytuowany pomiedzy plyt¬ kami, zawieiraijacy rowek (34) wykonamy w ze¬ wnetrznej krawedzi, przystosowany do wspólpracy z pierwszym kólkiem (32) w calu utwierdzenia drzwii (10) wzgledem ramy drzwi w plaszczyznie drzwi (10), drugi 'kolek (36) osadzony w poblizu wewnetrznej krawedzi wystepu (30), wspólpracu¬ jacy z rowkami (38) wykonanymi w plytkach (28, FIG. I 10 13 25 23), w celu utwierdzenia drzwi (10) wzgledem ramy drzWi w plaiszczyznJie dirzwi (10). 6. Drzwii wedlug zastrz. 5, znamienne tym, ze zawieraja srodki do utwierdzania dirzwi (10) wzgle¬ dem rairny drzwi w kierunku do wewnatrz i w kie¬ runku na zewnatrz. 7. Drzwii wedlug zastrz. 6, znamienne tym, ze zawieraja srodkti laczace drzwi (10) z rama drzwi, umozliwiajace ruch obrotowy drzwi (10) wzgledem ramy drzwi. i8. Drzwi wedlug zastrz . 7, znamienne tym, ze plytki (28, 29) sa irozmiieszczone w przyblizeniu w kierunku poziomym natomiast kolki (32, 36) sa rozmieszczone w kierunku w przyblizeniu piono¬ wym i rowki (34, &8) sa rozmieszczone w kierunku w przyblizeniu pionowym, 9. Drzwii wedlug zastrz. 8, znamienne tym, ze elementy utwierdzajace w kierunku do wewnatrz ii w kierunku na zewnatrz zawieraja poziomy ko¬ lek (40) osadzony wewnatrz drzwi, przechodzacy przez wspólosiowe otwory we wlsporniku (24) o przekroju w ksztalcie litery U oraz przez wystep (30) czlonu (16) zawiasu, 1!0. Drzwi wedlug zastrz. 9, znamienne tym, ze zawieraja srodki do wycofywania kolka i(40) utwier¬ dzajacegk) drzwi w kierunku do wewnatrz i w kie¬ runku na zewnatrz, z (ramy drzwi w celu od¬ rzucenia drzwi (10)* FIG. 2 L.!2jGir,af. 2-d Nir S — &mm !96 egz. A.-4 Cena 100 zl PL PL PL