Przedmiotem wynalazku jest maszyna tlokowa równo¬ wazona o stalym skoku.Znane sa maszyny tlokowe suwowe, w których wal korbowy jest polqczony przy pomocy jednego lub kilku korbowodów z jednym lub kilkoma czlonami tlokowymi o ruchu posuwisto-zwrotnym, aby przekazywac lub prze¬ ksztalcac ruch obrotowy z walu korbowego na ruch po¬ suwisto-zwrotny czlonów tlokowych, lub odwrotnie.W jednym, ze znanych typów sprezarki, wal korbowy jest polqczony przy podstawie maszyny korbowodem z tlokiem pracujacym w komorze sprezarki w górnej czes¬ ci maszyny.Wada tego ukladu jest to, ze gdy korbowód lqczy sie bezposrednio z tlokiem, jest trudno odizolowac efektyw¬ nie komore sprezarkowa od smaru zwykle wymaganego dla walu korbowego i polaczen korbowódu.Ponadto tam, gdzie wymaga sie duzych pojemnosci sprezarkowych pionowy ruch posuwisto-zwrotny duzego tloka sprezarki i ruch obrotowy walu korbowego oraz towarzyszace czesci korbowodów wytwarzaja ruchy zwrot¬ ne i sily obrotowe, które moga spowodowac drgania.Niektóre z tych maszyn zostaly wyposazone we wzgled¬ nie szerokie i ciezkie podstawy, które zwiekszaja gabary¬ ty { koszt bez efektywnego wyeliminowania niepozada¬ nych skutków sil wywieranych na podloze bez szans na wydajna, szybka prace.Rózne uklady byly proponowane dla zrównowazenia sil w róznego typu maszynach. W pewnych przypadkach w róznym stopniu zadany stopie równowagi zostal za¬ stosowany przez zaopatrzenie w wielokorbowy wal, z to 15 20 25 30 czescia korb ustawionych pod róznymi katami wokól osi walu korbowego. W innych przypadkach pojedyncza korba albo rózne czesci korby byly polaczone wlas¬ ciwymi korbowodam! z wieloma róznymi tlakami, które mogly przesuwac sie po dwóch lub wiecej róznych osiach wychodzacych pod róznymi katami od osi walu korbo¬ wego.W szczególnej klasie maszyn tlokowych, które za¬ wieraja wal jednokorbowy, byly robione wysilki w celu wytworzenia koniecznej równowagi przez czlony przeciw¬ wagi w róznych czesciach na wale korbowym, tak, ze te czlony przeciwwagi walu korbowego czesciowo równo¬ waza zarówno ruch obrotowy mas samej korby, jak i ruch posuwisto-zwrotny mas polaczonych czlonów posuwisto- -zwrotnych albo tloka.Jednym z przykladów wysilku zmierzajacego do osiagnie¬ cia równowagi walu jednokorbowego silnika jest pokazany na przyklad w patencie J.R. Harness'a US 3.415.237. Jak wykazano, wysilki podjete dla zrównowazenia ruchu po¬ suwisto-zwrotnego tloka, przez stwarzanie walu korbo¬ wego z równowaznia wagowa dysponujaca 180° na prze¬ ciw korby, do której jest dolaczony jeden z konców kor¬ bowód u tlokowego, wymagajacy dostatecznego ciezaru równowazacego, albo masy, aby fizycznie przewazyc sama korbe i dolaczony koniec korbowódu.Stad otrzymuje sie sile odsrodkowa wprost przeciw¬ na do korby. W ten sposób Harness wykazuje, ze nie jest praktyczne uzyskanie zupelnego fizycznego zrówno¬ wazenia zarówno ruchu zwrotnego tloka jak i obrotowe¬ go korby i ze silniki lub urzadzenia typu jednokorbowego 110554110 554 sq równowazone wystarczajaco, gdy osiqgajq ograniczo¬ ne warunki zrównowazenia z punktu widzenia ruchu ob¬ rotowego i niekompletna równowage sil ruchu posuwisto- -zwrotnego. Harness proponowal rozwiazac ten problem przez uzycie dwóch przeciwwag obracajacych sie prze¬ ciwnie, które sa ustawione tak, ze zmniejszaja sily od¬ srodkowe, mogace w innym przypadku byc dodane przy pomocy rotacji tych mas i w efekcie uzyskac 100% niezrównowazenia czesci tloka poruszajacych sie ruchem posuwisto-zwrotnym.Jednakze rozwiazanie proponowane przez Harness'a dodaje fizycznie dodatkowe masy i wymaga dodatkowych przekladni i czesci w powiazaniu z konstrukcja walu korbowego. Ponadto propozycja Harness'a zawiera do¬ datek w postaci mechanizmu równowazacego dla walu korbowego, bez zadnej modyfikacji normalnego bezpo¬ sredniego polaczenia miedzy walem korbowym a tlokiem o ruchu posuwisto-zwrotnym.W dziedzinie pomp glebokich studni, niemiecki patent 417.470 Sukkan'a przedstawia uklad, w którym tlok pompy na dnie studni jest napedzany korba z powierz¬ chni ziemi przy pomocy posrednich ogniw, które umozli¬ wiaja równowazenie ciezaru tloka poruszajacego sie do góry i unoszonej cieczy przy pomocy przeciwnie poru¬ szajacego sie walu korbowodu i korby.Taka konstrukcja, jej mimosród i niesymetryczne og¬ niwa laczace bylyby niepraktyczne i nieefektywne w celu osiagniecia zrównowazonych, wolnych od drgan dzialan maszyny niniejszego wynalazku.Jeden z ukladów dotyczy zmniejszajacego do zrówno¬ wazenia ciezkich czesci o ruchu zwrotnym w innych ty¬ pach napedowych maszyn korbowych, takich jak prasy korbowe, dziurkarki lub wytlaczarki, poprzez uzycie od¬ dzielnego ukladu równowazacego, w którym wal korbo¬ wy napedza czlon o ruchu posuwisto-zwrotnym przy po¬ mocy korbowodu i czlon ten jest polaczony z kolei po¬ jedynczymi obrotowo umocowanymi dzwigniami do kaz¬ dej z par rozsunietych przeciwwag, które sa umiejsco¬ wione na przeciwnych stronach czlonu posuwisto-zwrot¬ nego. W tym przypadku uklad równowazacy i ich naped jest zupelnie odizolowany od glównego zespolu korbo¬ wego glównej maszyny, która posiada ciezkie czesci o ruchu posuwisto-zwrotnym do zrównowazenia. To udos¬ konalenie nie podaje sposobu jakim ma byc polaczony oddzielny uklad równowazacy z glówna maszyna, lub jaka ma byc calkowita kombinacja elementów.Udoskonalenie takie ma jednak ta wade, ze wymaga polaczenia z maszyna glówna lub z jej walem korbowym, które normalnie maszyna zawiera miedzy zespolem glów¬ nej korby a ciezkimi czesciami o ruchu zwrotnym prasy albo wytlaczarki i bez zadnych sugestii co do modyfika¬ cji lub dodania czegos do czesci o ruchu zwrotnym, któ¬ re sa napedzane przez glówny zespól korbowy. Patent US Patents 3 422 688 i 3 783 699.W dziedzinie maszyn tlokowych o zmiennym skoku, takich jak bezkorbowe "silniki tlokowe, stosowane sa róz¬ nego rodzaju urzadzenia synchronizacyjne i równowa¬ zace, jak pokazano na przyklad w U.S. Patents 3 501088, 3 524 436 i 3 525102 Anton Braun'a. Takie bezkorbowe silniki tlokowe nie wymagaja jednak obro¬ towych walów korbowych, które obracaja sie przez kolej¬ ne calkowite obroty o 360° w tym samym kierunku, tak jak jest w przypadku stalych maszyn suwowych. Stad takie maszyny o zmiennym skoku byly uwazane jako 15 20 30 oddzielna klasa. Normalnie nie zaglada sie do tej klasy, bo tez nie znalazlo by sie w omawianych patentach Braun'a zadnych wskazan, jak lub gdzie moze byc do¬ laczony synchroniczny przyrzad w maszynach tlokowych 5 wymieniony przy silnikach tlokowych bezkorbowych o zmiennym skoku, albo jak mozna zmodyfikowac konstruk¬ cje i uklad czesci w takiej maszynie, aby zmniejszyc drgania i efektywnie odizolowac komore sprezarki od smaru i innych zanieczyszczen, normalnie obecnych w 10 polaczeniach z mechanizmem napedowym sprezarki.Celem wynalazku jest usuniecie tych wad.Istota wynalazku polego na tym, ze zawiera ona spec¬ jalny laczacy mechanizm znajdujacy sie miedzy pierw¬ szym a drugim ruchomym suwakiem i czlonami równo¬ wazacymi, aby zabezpieczyc prostoliniowy ruch posu¬ wisto-zwrotny tych czlonów w przeciwnych kierunkach wzdluz podluznych osi i wedlug proporcjonalnych odle¬ glosci.W przypadku, gdy calkowite masy poruszajace sie w przeciwnych kierunkach sa równe, ich przeciwnie kie¬ rowany ruch powinien byc jak 1:1 to znaczy równy wzdluz tych samych osi caly czas. Kiedy masy nie sa równe, wzgledne odleglosci ruchu powinny byc proporcjonalne, tak ze calkowita wartosc iloczynu calej masy poruszaja¬ cej sie w przeciwnym kierunku razy odleglosc tego ru¬ chu jest równa calkowitej wartosci iloczynu calej rriasy poruszajacej sie w przeciwnym kierunku razy odleglosc tego ruchu. Sam mechanizm laczacy powinien miec kon¬ strukcje, która wytwarza zadane prostoliniowe ruchy su¬ waka, czlonów równowazacych w przeciwnych kierun¬ kach, bez wprowadzania bocznych, wahliwych skladni¬ ków ruchu, które moglyby wniesc niepozadane drgania, i które nie sa same zrównowazone w mechanizmie. 3 Innymi slowy, taki mechanizm laczacy wytwarza uklad transmisji o symetrycznej sile i zróznowazeniu, w którym to ukladzie, jak pokazano i opisano tu, kazdy z suwaków i równowazacych elementów zawiera odpowiednia czesc laczaca poruszajaca sie wzdluznie 40 z takim czlonem i do którego sa dolaczone odpowiednie czesci mechanizmu laczacego przetwarzajace symetrycz¬ ne sily. Stad kazde boczne skladniki sil wprowadzone przez mechanizm lacznikowy sa wewnetrznie zrównowa¬ zone albo zwiazane przy pomocy jednej lub kilku wspól- 45 nych lub sztywno poruszajacych sie czesci maszyny bez przekazywania wewnetrznych sil poprzecznych na pro¬ wadnice stale albo na inne statyczne elementy maszyny, co mogloby prowadzic do nadmiernego zuzycia, strat tarcia albo niepozadanych drgan. 50 Sa pokazane mechanizmy laczace, w których sa przy¬ najmniej dwa oscylacyjne, obrotowe czlony laczace wprowadzone dla ruchu obrotowego na osiach wspor- czych wychodzacych poprzecznie od osi wzdluznych i roz¬ mieszczone wzajemnie symetrycznie dookola i zewnetrz- 55 nie w stosunku do osi wzdluznej.Te obrotowe czlony laczace maja wewnetrzne i zew¬ netrzne czesci a mechanizm zawiera symetryczne ulozo¬ ne czlony laczace wytwarzajace polaczenie przekazu sil miedzy zewnetrzna czescia kazdego obrotowego czlonu 60 laczacego a jednym z ruchomych czlonów suwakowych lub równowazacych, w kombinacji z symetrycznie ulozo¬ nymi wewnetrznymi czlonami laczacymi, które wytwarza¬ ja polaczenie przekazu sil miedzy wewnetrzna czescia kazdego obrotowego czlonu laczacego a drugim czlonem 65 suwakowym i równowazacym.110 554 Tam, gdzie sq uzyte dzwignie jako pierwsze i drugie obrotowe czlony lqczqce, zewnetrzne czlony lqczqce sq w formie lqczników obrotowo umocowanych do zewnetrz¬ nych konców dzwigni i umieszczonych zazwyczaj wzdluz¬ nie w jednym kierunku z jednym z pierwszych i drugich czlonów ruchomych, podczas gdy wewnetrzne czlony lq- czqce sq w formie lqczników obrotowo umocowanych do wewnetrznych konców dzwigni i umieszczonych glównie wzdluznie w przeciwnym kierunku do poprzednich z pierwszych i drugich czlonów ruchowych.Wewnetrznie i zewnetrznie przeciwnie umieszczone lacznfki powinny byc równolegle do siebie i ich wzgledna dlugosc powinna byc proporcjonalna do odpowiednich odleglosci miedzy osiami obrotu kazdego z oscylacyj¬ nych obrotowych czlonów lqczqcych albo dzwigni z od¬ powiadajacymi wewnetrznymi lub zewnetrznymi punktami, w których takie lqczniki sq umocowane obrotowo od¬ powiednio do wewnetrznych i zewnetrznych czesci tych dzwigni na osiach obrotowych równoleglych do osi obrotu dzwigni. Stqd kiedy wewnetrzne i zewnetrzne od¬ leglosci albo dlugosci ramion dzwigni sq równe, wew¬ netrzne i zewnetrzne lqczniki sq równiej dlugosci.Jezeli wewnetrzne ramiona dzwigni maja dlugosc dwa razy mniejszq od zewnetrznych ramion dzwigni, to wew¬ netrzne lqczniki powinny byc dwa razy krótsze od lqcz- ników zewnetrznych. Osie z obrotowych polqczen poz¬ nika do danej dzwigni sq równolegle do siebie i do obrotowo wspieranej osi dzwigni.W innej specyficznej formie mechanizm lqczqcy zawie¬ ra przynajmniej dwa czlony przekladni zebatych wpro¬ wadzane ze wzgledu na ruch obrotowy na poprzecz¬ nych wsporczych osiach a zewnetrzne i wewnetrzne czlo¬ ny lqczqce sq w formie zewnetrznych i wewnetrznych par zebatek, Które sprzegajq czlony przekladni i sq polqczone z odpowiednimi suwakami.Specjalny mechanizm lqczqcy miedzy pierwszym i dru¬ gim ruchomym suwakiem i czlonami równowazqcymi za¬ wiera, przynajmniej dwa oscylacyjne czlony przekladni, wprowadzane dla rotacji na osiach wsporczych polozo¬ nych glównie poprzecznie do osi wzdluznych i rozstawio¬ ne symetrycznie wzgledem siebie dookola i zewnetrzne od tej osi z wewnetrznq czesciq zebatq przesuwajqcq sie zwrotnie wzdluz, jako calosc z jednym z omawia¬ nych suwaków i czlonów równowazqcych, omawianq czesc wewnetrznq zebatq majqcq przynajmniej dwie wewnetrzne zebatki z zebami na zewnqtrz i od¬ powiednio poruszajqcq czlony przekladni i prowadzqcq wewnetrznq czesc zebatq dla ruchu zmiennego wzdluz¬ nego miedzy czlonami przekladni a zewnetrznq czesciq zebatq posiadajqcq przynajmniej dwie zewnetrzne ze¬ batki poruszajqce sie zwrotnie jako jednostka z innymi omawianymi suwakami i czlonami przeciwwazqcymi, omawiane zewnetrzne zebatki bedqce rozstawione zew¬ netrznie i równolegle do odpowiednich wewnetrznych ze¬ batek i majqce zeby wewnetrzne i odpowiednio sprze¬ gajqce przynalezne czlony przekladni z omawianq zew¬ netrz nq czesc zebatq zawierajqcq czlon ramowy poru¬ szajacy sie jako calosc z omawiana zewnetrzna zebat¬ ka i sztywno lqczqcy omawiane zewnetrzne zebatki przy czlonach przekladni zebatych i stqd prowadzqc i wspie¬ rajqc zewnetrzne zebatki na czlonach przekladni dla uzyskania ruchu zmiennego wzdluz omawianej osi wzdluznej. Dlatego zewnetrzne zebatki sq prowadzone w ten sposób, ze przy pomocy specjalnego sztywnego polqczenia zewnetrznych zebatek i czlonu ramowego sq one zlaczone, zabezpieczajac sie przed bocznym zew¬ netrznym oddzieleniem z powodu poprzecznych sklad¬ ników sil uzyskiwanych z zadzialania napedu miedzy 5 zewnetrznymi zebatkami i odpowiednimi czlonami prze¬ kladni zebatej, podczas gdy w tym samym czasie po- zwalajqc zebatkom wahac sie swobodnie w malych gra¬ nicach z powodu bledów w wykonaniu zebów znacznie zmniejsza sie dynamiczne obciqzenie zebów zazwyczaj 10 wynikajqce z bledów wykonania zebów. Pozwala to na znaczne zmniejszenie wymiarów zebatki i kól zebatych.Obrotowe czlony przekladni sq rozstawione wzdluznie od obrotowego polaczenia miedzy korbowodem a czlonem suwakowym, szczególnej czesci zebatej, która porusza sie 15 zwrotnie i wzdluznie jako jedna jednostka z czlonem suwakowym do czlonu suwakowego o ograniczonych ruchach obrotowych na poprzecznej osi. W kazdej z tych form srodek ciezkosci wszystkich ruchomych czesci me¬ chanizmu laczacego stale pozostaje na tej samej osi 20 wzdluznej podobnie jak srodki ciezkosci suwaków i czlo¬ nów równowazacych.Kombinacja i polozenie takiego czlonu suwakowego, czlonu równowazacego, mechanizmu lqczqcego z walem jednokorbowym równowazqcym i korbowodu dolqczonego 25 obrotowo do korby i czlonu suwakowego daje ulepszo- nq maszyne tlokowq, suwakowq. Dla optymalnego zrów¬ nowazenia masy czlonu równowazqcego, obejmujaca wszystkie czesci poruszajace sie wzdluznie jako calosc, przekracza mase pierwszego czlonu ruchomego, zawie- 30 rajacego wszystkie inne czesci oprócz karbowodu, po¬ ruszajacego sie wzdluznie jako jednostka o ilosc równa tylko czesci calej masy korbowodu, a efektywna masa czesci równowazacej walu korbowego przekracza mase wymagana do wywazenia korby walu jednokorbowego 35 o ilosc równa czesci masy wymaganej do równowazenia calej masy korbowodu.Chociaz niniejszy wynalazek moze dostarczac srodki napedu dla uzyskania sily napedowej do kazdego z wa¬ lów korbowych, suwaków i czlonów równowazacych, jest jednak szczególnie dostosowany do ulepszonych spre¬ zarek, w których obrotowo poruszajaca sie sila jest przylozona do walu korbowego z zewnetrznego zródla, jakim jest silnik elektryczny..W takiej sprezarce pierwsza czesc tlokowa jest uprzy¬ wilejowanie polozona na osi wzdluznej w miejscu poza czlonem walu korbowego i mechanizmem laczacym i cy¬ linder sprezarki ma przynajmniej pierwsza czesc scianki usytuowana wzdluz osi podluznej poza czlon walu kor¬ bowego i mechanizm laczacy, z pierwsza .czescia tloko¬ wa poruszajaca sie zwrotnie w omawianej pierwszej czesci sciankowej cylindra i z omawiana jedna czescia czolowa tloka, sluzaca jako ruchome czolo tloka spre¬ zarki, wytwarzajace jeden ruchomy koniec scianki przy¬ najmniej w pierwszej komorze sprezarkowej cylindra.W jednej z wybranych form wynalazku, jedna lub kilka czesci tlokowych, tworzacych wszystkie czesci tlokowe maszyny, porusza sie jako jednostka tylko z jednym z ruchomych suwaków i czlonów przeciwwagowych. 60 W jednym z przykladów tej wybranej formy wszystkie czesci tlokowe sprezarki poruszaja sie wzdluznie jako jednostka tylko z ruchomym czlonem przeciwwagowym.W niektórych konstrukcjach wynalazku, czesc tlokowa sprezarki porusza sie jako jednostka z ruchomym czlo- 65 nem suwakowym. W innych wybranych konstrukcjach 40 50 55110 554 przynajmniej jeden czlon tlokowy porusza sie jako calosc z kazdym z czlonów suwakowych i przeciwwagowych.Stad czesc tlokowa posiadajqca przynajmniej jedna powierzchnie tlokowa moze poruszac sie wzdluznie jako jednostka, jezeli przynajmniej jeden lub oba czlony su¬ wakowy i przeciwwagowy sq zespolami. Taka czesc tlo¬ kowa moze sluzyc jako caly suwak albo czlon równo¬ wazacy.W udoskonalonej konstrukcji srodki napedu skladaja sie z obrotowo poruszanego polaczenia na czlonie walu korbowego i maszyna jest dwukomorowa sprezarka, w której dwie czesci sciankowe cylindra i dwie czesci tlokowe tworza dwie komory sprezania wzdluz, tej samej osi podluznej. Dwie czesci sciankowe cylindra moga byc czesciami z oddzielnych cylindrów albo ze wspólne¬ go cylindra, a dwie czesci tlokowe moga byc oddzielny¬ mi tlokami albo czesciami ze wspólnego czlona tloko¬ wego Jednostki.W innej konstrukcji wedlug wynalazku przynajmniej dwa czlony tlokowe sa dostarczone i umieszczone wzdluz¬ nie po przeciwnych stronach walu korbowego, z jednym tlokiem pracujacym jako czlon suwakowy, z drugim tlo¬ kiem poruszajacym sie jako jednostka lacznie z pierw¬ szym i z czlonem równowazacym po przeciwnej stronie walu korbowego od tloka pracujacego jako czlon su¬ wakowy.W ten sposób wynalazek daje swobode w konstruowa¬ niu przy wyborze róznych wzglednych poldfen osi dla odpowiednich walów korbowych, czlonów suwakowych i równowazacych i dla róznych czesci tlokowych i wielu komór sprezarkowych.W innej wybranej konstrukcji podluzna os maszyny jest pionowa, a komora sprezarkowa i czesc tlokowa sa u góry sprezarki gdzie, przynajmniej jedna czesc tlokowa i jej komora sprezania moze byc efektywnie odizolowana, na przyklad poprzez scianke koncowa cylindra oddziela przestrzen, od elementów sprezarki, które wymagaja smarowania takich jak wal korbowy, korbowód, mecha¬ nizm laczacy i inne elementy.W dodatkowych pokazanych konstrukcjach maszyna jest dwukomorowa sprezarka, w której dwie czesci scian¬ kowe cylindra i dwie czesci tlokowe tworza dwie komory sprezania wzdluz tej samej osi podluznej, usytuowane poza lub ponad czlonem walu korbowego i mechanizmu laczacego. Ponadto wzgledne usytuowania osi odpowied¬ nich scianek cylindrów i czesci tlokowych oraz szczegól¬ ny czlon ruchomy, z którym czolo kazdego tloka porusza sie jako jednostka, tworza suw sprezania w jednej z komór podczas ruchu korbowódu, glównie wzdluznie, w jednym kierunku i suw sprezania w drugiej komorze pod¬ czas ruchu korbowódu glównie w przeciwnym kierunku.Stad wynalazek tworzy dowolnosc w projektowaniu róz¬ nych wzglednych usytuowan i ukladów dla odpowied¬ nich czesci.Ponadto efektywne zrównowazenie zarówno sil wzdluz¬ nego ruchu postepowo-zwrotnego i odsrodkowych wy¬ twarzanych przy obrocie walu korbowego i towarzyszace¬ go konca korbowódu, umozliwia zgodnie z niniejszym wy¬ nalazkiem, prace przy efektywnie wyzszych predkosciach z mniejsza waga i rozmiarami w stosunku do urzadzen uprzednio znanych w dziedzinie sprezarek skokowych.Przedmiot wynalazku uwidoczniony jest na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia schematyczny widok jednej z form maszyny tlokowej suwowej równowazacy i nape¬ dowy mechanizm w którym wewnetrzne i zewnetrzne ze¬ batki i odpowiadajace posrednie przekladnie oscylu¬ jace lacza odpowiednie czlony suwakowe i równowazne 5 z zewnetrznymi zebatkami sztywno polaczonymi ze soba i obrotowo polaczonymi z czlonem suwakowym dla wzdluznego ruchu jako jednostka z takim czlonem, fig. 2 - widok przekroju wedlug linii 2-2 figury 1, fig. 3 — widok podobny do uwidocznionego na fig. 1 innej kon- 10 strukcji, w której czlon wewnetrznej zebatki jest obro¬ towo polaczony z czlonem suwaka, a zewnetrzne zebatki sa czescia czlonu równowazacego, fig. 4 - widok podob¬ ny do fig. 1, w którym obrotowy wal korbowy jest umiesz¬ czony miedzy punktem obrotowego zamocowania walu 15 z czlonem suwakowym i osiowym wzdluznym usytuowa¬ niem czlonów zebatych zewnetrznych i wewnetrznych dla czlonu równowazacego, fig, 5 - czesciowo schematycz¬ ny widok dwukomorowego zespolu sprezarkowego przed¬ stawiajacy specjalny równowazacy i napedowy mecha- 20 nizm, w którym komory sprezarkowe sa rozstawione wzdluznie po przeciwnych stronach napedowego walu korbowego, i w którym czlon suwakowy o ruchu posu¬ wisto-zwrotnym porusza sie z dwoma czlonami tlokowymi, a kazdy w swojej komorze czlon równowazacy daje tylko 25 funkcje zrównowazenia w miejscu miedzy napedowym walem korbowym a jednym z tloków, fig. 6 — widok po¬ dobny do uwidocznionego na fig. 5 innej konstrukcji wy¬ nalazku, w którym zrównowazony dwukomorowy zespól sprezarkowy zawiera pojedynczy czlon tlokowy z dwoma 30 przeciwnie pracujacymi czlonami, które dziela pojedyn¬ cza sekcje cylindra sprezarkowego na dwie komory spre¬ zarkowe, w których czlon tlokowy pracuje, jako czlon suwakowy i jest napedzany bezposrednio przez korbo¬ wód z obrotowego walu korbowego rozmieszczonego 35 wzdluznie z jednej strony czlonu tlokowego, podczas gdy ruchomy czlon równowazacy jest ustawiony wzdluznie z drugiej strony czlonu suwakowego lub tlokowego z umiejscowieniem poza cylindrem sprezarki, fig. 7 — jest czesciowo schematycznym widokiem z pewnymi czescia- 40 mi, pokazanymi w przekroju, ulepszonej zrównowazonej wielokomorowej sprezarki o stalym skoku i mechanizmu napedowego zgodnie z wynalazkiem z jedna forma me¬ chanizmu laczacego czlony suwakowe i przeciwwagowe, fig. 8 jest widokiem przekroju wedlug linii 8-8 z fig. 1, 45 fig. 9 - jest widokiem przekroju wedlug linii 9-9 z fig. 7, fig. 10 — jest widokiem podobnym do fig. 7 innej formy zrównowazonego, wielokomorowego zespolu spre¬ zarkowego, fig. 11 jest czesciowo schematycznym wido¬ kiem podobnym do fig. 7 pokazujacym inna forme me- 50 chanizmu laczacego czlony suwakowe i równowazace zgodnie z wynalazkiem i fig. 12 jest czesciowym wido¬ kiem sprezarki wedlug fig, 10.Zgodnie z fig. 1 uwidoczniono mechanizm napedowy 101, w którym pierwszy czlon pracujacy jako suwak 58 55 jest prowadzony dla wzdluznego prostoliniowego ruchu na osi podluznej we wkladce prowadnicy 42, która mo¬ ze pracowac jako sprezarkowa lub napedowa czesc cy¬ lindra 104. Suwak 58 jest polaczony z korba 71 przez korbowód 67, który ma jeden koniec 69 umocowany obro- 60 towo w korbie 71 wywazonego walu korbowego 72, a drugi koniec 68 podobnie zamocowany w suwaku 58 przez walek 57.Wal korbowy 72 ma czesc równowazaca 75 z efektyw¬ nym srodkiem mas katowo ustawionym 180° od korby 71. 65 Poruszajac sie wzdluznie jako jednostka z suwakiem 581 9 pracuje pierwsza czesc jednego specjalnego mechaniz¬ mu lqczqcego 31, który lqczy suwak 58 i przeciwnie po¬ ruszajacy sie drugi czlon ruchomy, jako czlon przeciw¬ wagowy, który zawiera przynajmniej walek 29. Ta pierw¬ sza czesc mechanizmu lqczqcego zawiera czesc zebatq zewnetrznq posiadajqcq zewnetrzne zebatki 48 i 49, które sq szytwno polqczone ze sobq przez rame lub czlony ramowe 51 i 52 wedlug fig. 2 i które sq pouczo¬ ne z suwakiem 58 przez wystepy lub plyty 56 i walek 57.Czlony ramowe 51 i 52-daja sztywne polaczenie miedzy zewnetrznymi zebatkami 48 i 49 stycznymi do dwóch obrotowych albo oscylacyjnych kolami zebatymi 34 i 36, które sq osadzone na walkach 37 i 38, wychodzacych glównie poprzecznie od osi wzdluznych ruchu suwaka 58 i polaczonego z walkiem 29. Konstrukcja czlonów sztywnej ramy tworzonej przez przedni i tylny czlon ramowy 52 i 51, daje sztywnq rame, tak ze kazde dzialanie sily aby ruszyc zebatke 48 w lewq strone, jak pokazano na fig. 1 bedzie neutralizowane albo równowazone przez sprzeze¬ nie miedzy przeciwnie usytuowanymi zebami drugiej zew¬ netrznej zebatki 49 z zewnetrznie nacietymi zebami in¬ nego czlonu kól zebatych 36. Stqd zebatki 48 i 49 ma¬ ja pewien rodzaj sprzezenia wahliwego z kolami zeba¬ tymi 34 i 36 i nie wymagaja ciernego sprzegania z wew¬ netrznymi powierzchniami cylindra lub scianki wkladki 42.Z drugiej jednak strony jest wytworzona okreslona przestrzen miedzy takimi zebatkami i wkladka, jak po¬ kazano na fig. 2 aby utworzyc zadana swobode ruchu.Jak pokazano na fig. 1 i 2 czlony ramowe 51 i 52 sq wyposazone we wzdluzne otwory 53 aby pozwolic na wzdluzny, posuwisto-zwrotny ruch scianek i towarzysza- cych czlonów zebatych w stosunku do walków 37 i 38, które wychodzq na zewnqtrz poza czlony ramowe 51 i 52 umocowane do odpowiednio poprzecznych belek 39 i 41, fig. 2. Stad zebate walki 37 i 38 sa wprowadzo¬ ne do odpowiednich otworów przednich i tylnych po¬ przecznych belek 39 i 41, które rozciqgajq sie od jed¬ nej strony scianki oprawki albo ramy do drugiej.Prowadnica 42 jest wyposazona we wlasciwie umiesz¬ czone otwory 54 w powiazaniu z walkami zebatymi 37 i 38, tak ze walki te moga byc wsuwane badz usuwane na gotowo podczas montazu lub demontazu mechanizmu laczacego, który zawiera rózne zebatki 34 i 36. Ten mechanizm laczacy zawiera czesc zebata wewnetrzna 30 przy dolnym zakonczeniu wzdluznie poruszajacego sie walu 29, który jest przedstawiony w postaci podwójnej zebatki majacej dwie przeciwnie i zewnetrznie skierowa¬ ne zebatki 32 i 33, które odpowiednio sprzegaja zew¬ netrznie zeby dwóch bocznie rozstawionych kól zebatych 34 i 36. konstrukcja tych mechanizmów napedowych i równo¬ wazacych jest taka, ze wewnetrzne i zewnetrzne czesci zebate i szczególne suwaki oraz czlony równowazace, które sa dolaczone, poruszajq sie jako calosc, podczas gdy przynajmniej czesc takich zebatek porusza sie w dokladnie przeciwnych kierunkach wzdluz osi wzdluznych maszyny i w równych przyrostach odleglosci w kazdej chwili podczas pracy maszyny. Przynajmniej jedna czesc tlokowa z przynajmniej jedna powierzchnia czolowq czyn¬ na, sluzaca jako czlon napedu lub wykonawczy, moze byc zlaczona osobno lub razem i suwakiem 58 i wal¬ kiem 29, jak pokazano na przyklad w kropkowanym za¬ rysie czlony 102 i 103. 0 554 10 Jezeli czlon 102 albo 103 jest wybrany jako czesc tlo¬ kowa do maszyny tlokowej wtedy wlasciwy cylinder 104 moze zawierac odpowiednie zawory, lub inne konieczne elementy. 5 Na fig. 1 czlon 102 jest pokazany schematycznie jako tlok z górna powierzchnia czolowa 102a i jest polaczony walkiem albo wystepami 46 i 47 z czescia zebata zew¬ netrzna i czlonami ramowymi 51, 52.Czlon 103 jest równiez pokazany schematycznie na fig. 1, razem z powierzchniami tlokowymi 103a i 103b, gdzie calosc przymocowana jest do walka 29 dla wzdluz¬ nego ruchu urzadzenia. Kiedy czlony 102 i 103 sa wybra¬ ne jako czesci tlokowe, przestrzen miedzy nimi moze slu¬ zyc jako komora sprezania 17, w której powierzchnie czo¬ lowe 102a i 103b sluza jako dolna i górna scianka ko¬ mory sprezania i zawsze poruszaja sie w przeciwnych kierunkach podczas dzialania mechanizmu laczacego opisanego uprzednio. Jezeli jest potrzebna sprezarka dwukomorowa przestrzen 18 ponad górna powierzchnia 20 103a moze byc zamknieta przez odpowiednia glowice cylindra, aby utworzyc zadana druga komore sprezania.Stad specyficzny uklad pokazany schematycznie na fig. 1 tworzy tlok albo czlon wykonawczy poruszajacy sie wzdluznie jako urzadzenie z kazdym z czlonów suwako- 25 wych i równowazacych.Inne typy czlonów wykonawczych moga byc równiez zastosowane tak, ze mechanizm napedowy i równowaza¬ cy, pokazane zgrubnie liniami grubymi na fig. 1 moga przekazywac sile napedowa w obu kierunkach na przy¬ klad z walu korbowego 72 na jeden lub wiecej czlonów napedzanych 102 albo 103, albo 2 z jednego lub wiece] czlonów napedowych o ruchu postepowo-zwrotnym 102 albo 103 na obrotowo napedzany wal 72. W obu przy¬ padkach równowazacy napedowy mechanizm jest przy¬ stosowany do równowazenia w odpowiedni sposób zarów¬ no skladniki ruchu wzdluznego, jak i obrotowego.Skladniki ruchu wzdluznego sa szczególnie i dokladnie równowazone przez wspieranie suwaka 58 oraz walu 29 40 i ich towarzyszacych czesci w ruchu prostoliniowym po¬ suwisto-zwrotnym w odpowiednio przeciwnych kierun¬ kach. Dalej, odpowiednie masy zwiazane z kazdym z czlonów suwakowych i równowazacych sa zrobione jako równe, biorac pod uwage wlasciwa czesc masy korbo- 45 wodu 67. W efekcie cala masa czlonu równowazacego I towarzyszacych mu czesci przekracza cala mase czlonu suwakowego i wszystkie jego czesci oprócz korbowodu, o ilosc równa tylko czesci masy korbowodu.Równiez efektywna masa czesci równowazacej przekra- 5o cza mase wymagana do zrównowazenia tylko masy czes¬ ci korbowej o ilosc równa tylko czesci masy wymaganej dla zrównowazenia calej masy korobowodu.W idealnym przypadku wspólny srodek mas wszystkich czesci maszyny tlokowej i jej mechanizm napedowy po- 55 winien w ten sposób pozostac w ustalonym polozeniu wzdluz podluznej osi ruchu czlonów suwakowych i rów¬ nowazacych. Z praktycznego punktu widzenia mozna przyjac pewne odstepstwa od idealu, co jest nawet konieczne, ze wzgiedu na rózny ksztalt, wymiary i mase 60 korbowodu na przyklad.Inna konstrukcja mechanizmu napedowego 106 równo¬ wazacego jest pokazana na fig. 3.Suwak 58 jest polaczony z obrotowym przeciwwazo- 65 nym walem korbowym 72, tak jak w poprzedniej kon-110554 ii 12 strukcji i'mechanizm laczacy miedzy suwakiem 58 i od¬ powiednim czlonem równowazacym jest zawsze utwo¬ rzony przez odpowiednie wewnetrzne i zewnetrzne czesci zebate sprzegajace kolo zebate 34 i 36. W tym przypad¬ ku jednakze czesci zebate wewnetrzne 32 i 33, które sprzegaja wewnetrzne zeby obracajacych sie kól zeba¬ tych 34 i 36 sa przenoszone przez centralny wzdluznie poruszajacy sie walek 107, który ma swój dolny koniec 108 obrotowo zamocowany w walku poprzecznym 57 suwaka 58* To obrotowe polaczenie pozwala czesci ze¬ batej 32 i 33 na ograniczony ruch swobodny albo przez kola zebate 34 i 36, kiedy poruszajac sie zasadniczo jako calkowita jednostka z suwakiem 58. Koniec 109 walka 107 moze byc polaczony z odpowiednim czlonem wykonawczym lub czlonem napedowym do prostoliniowe¬ go ruchu posuwisto-zwrotnego z suwakiem 58- W tej konstrukcji czesci zebate zewnetrzne 48 i 49 i zwiazane z nimi czlony ramowe. 51, sluza jako czesc czlonu równo¬ wazacego, do którego przeznaczona jest calkowita masa towarzyszacych czesci dla dokladnego zrównowazenia, przy prostoliniowym wzdluznym ruchu w przeciwnych -kie¬ runkach, przy prostoliniowym ruchu czlonu suwajtowego 58, walka 107 i ich towarzyszacych czesci, wlaczajac tyl¬ ko czesc masy korbowódu.Forma mechanizmu napedowego 111 równowazacego jest przedstawiona na fig. 4 zgodnie z wynalazkiem.Korbowód 67 laczy korbe 71 walu korbowego 72 z pio¬ nowo albo wzdluznie poruszajacym sie suwakiem 58, który ma powierzchnie prowadzace 59 i 61 zabezpiecza¬ jace prostoliniowy ruch posuwisto-zwrotny suwaka.W tej konstrukcji obrotowe kola zebate 34 i 36 i od¬ powiednie wewnetrzne i zewnetrzne uzebione zebatki, które, tworza mechanizm laczacy miedzy czlonem suwako¬ wym a czlonem równowazacym, sa umieszczone po prze¬ ciwnej stronie walu korbowego 72 od suwaka 58. Stad sztywno laczace czlony 112 i 113 wychodza z suwaka 58 obok walu korbowego 72 do czlonów zewnetrznych zebatek 48 i 49 i ich czlonów ramowych, takich jak 51.W tym. przyoodku zebatka wewnetrzna 30 i zwiazany z nia walek 29 ustawione sa tak, ze walek 29 wychodzi z suwaka 58 za wal korbowy 72 na przeciwna strone.Dlatego tez jest mozliwe utworzenie jednego lub kilku czlonów wykonawczych lub napedowych, jak pokazano schematycznie punktowanym zarysem przy czlonach 114 i 116 dla ruchu czesci jednostkowej odpowiedniego su¬ waka 58 i walka 29. W ten sposób otrzymuje sie szcze¬ gólnie zwarty uklad, w którym przeciwnie poruszajace sie czlony 114 i 116 moga byc ustawione po przeciwnych stronach walu korbowego 72 do przeciwnych dzialan dla uzyskania funkcji dzialania o przesunieciu fazowym rów¬ nym T80V Mechanizm napedowy wedlug fig. 4 jest przystosowany do zespolu 117 dwustopniowej sprezarki, jak pokazano na fig. 5. W tej konstrukcji zrównowazony wal korbowy 77 jest podparty w ramie 121, która jest ustawiona za¬ zwyczaj poziomo. Dla wygody rama ta moze byc wspo¬ magana u góry walu korbowego 77 przez posrednia rame 119, który to wal 77 jest mocowany z kolei poprzez odpowiednia podstawe stojaka 118. wal 77 napedza walek 72 poprzez pasowe polaczenie miedzy kolem kli¬ nowym 7i i73. A Nie zwazajac na wzgledne polozenie walu 77 mozna powiedzie*, ie zespól sprezarkowy 117 zawiera pierwszy cylinder ffe na prawym koncu, Jak pokazano na fig. 5.Cylinder 122 tworzy pierwsza komore sprezania 123, w której tlok 124 porusza w przód i w tyl, tworzac ruch prostoliniowy posuwisto-zwrotny wzdluz podluznej po¬ ziomej drogi. 5 W tym przypadku tlok 124 sluzy jako czlon suwakowy zgodnie z niniejszym wynalazkiem i jest polaczony z kor¬ bowód em i napedzany przez niego, który to korbowód ma jeden koniec 68 obrotowo umocowany w wale po¬ przecznym 126. Komora sprezarkowa 123 ma zawór wio- 10 towy 127 i zawór wylotowy 128 znanej konstrukcji. Zes¬ pól sprezarkowy 117 zawiera drugi cylinder 129 na prze¬ ciwnym koncu zespolu od strony cylindra 122. Stad cylin¬ der 129 tworzy druga komore sprezania 131, w której drugi wzdluznie poruszajacy sie tlok 132 równiez tworzy 15 czesc zespolu czlonu suwakowego I jest przytwierdzony do centralnego walka 133 belka poprzeczna lub jarzmem 137, górnym i dolnym sztywnym korbowodem 138 i 139 z pierwszym tlokiem sprezarkowym 124, tak ze wszystkie z tyohcczesci poruszaja sie na prostej linii jako zespól. 20 W tyrrt przypadku czesc tloka 133 utrzymuje wewnterz- ne zebatki 134 i 136, które sprzegaja posrednie kola zebate 34 1- 36 ulozyskowane w jramie 121 w len sam sposób, jak opisany poprzednio. Równiez w tym przy¬ padku równowazacy czlon 141 zawiera zewnetrzne zebat- 25 ki 48 i 49, jak w poprzednich konstrukcjach. Zebatki te sprzegaja uklad z walkami zebatymi 34 i 36, \ które sa przytwierdzone do siebie poprzez rame lub czlony sciankowe 51 i 52 w sposób sztywny, podobny do tego z fig. 2, tak, ze czlon równowazny 141 jest prowadzony 30 przez walki zebate 34 i 36 przy swobodnym typie pod¬ parcia bez zadnego sprezania tarciowego miedzy czlonem równowazacym a statyczna czescia ramy 121 i z okreslo¬ na przestrzenia miedzy takimi czesciami.Konstrukcja wedlug fig. 5 ma szczególna zalete, ze 35 odpowiednie cylindry 122 i 129 sa usytuowane po prze¬ ciwnych koncach zespolu i ze moga byc latwo uzyskane standardowe cylindry sprezarkowe i ich glowice w zada¬ nych wymiarach i przymocowane na koncach zespolu, aby stworzyc duza róznorodnosc mozliwosci projektowych 40 dla róznych zastosowan.Dlatego tez wszystkie szesci mechanizmu napedowego, wlaczajac zrównowazony obrotowy wal korbowy 72 i od¬ powiedni suwak i czlony równowazace, sa usytuowane w centralnych lub posrednich czesciach zespolu, pod- 45 czas gdy odpowiednie cylindry sprezarkowe, wlaczajac zawór wlotowy 127 i wylotowy 128 cylindra 122 i zaworu wlotowego 142 i wylotowego 143 cylindra 129 sa na zewnetrznych koncach zespolu i sa latwo dostepne przy wymianie albo naprawie. 50 Inna równowazna dwukomorowa sprezarka 144 jest po¬ kazana na fig. 6. W tym przypadku czlon suwakowy 146 ma zespól 117, który jest obrotowo polaczony z górnym koncem korbowodu 67 dla uzyskania ruchu posuwisto- -zwrotnego czlonu suwakowego 146 z obrotowego ruchu 55 walu korbowego 72. Czlon suwakowy w tym przypadku. sklada tie z przynajmniej czesci plaszczowej tloka, któ ; ry jest prowadzony ze wzgledu no ruch skokowy'prosto-; liniowy ruch zwrotny we wkladce cylindrycznej 148.Tlok 149 ma górna powierzchnie 151 oraz dolne czolo 60 152 i porusza sie wzdluznie w cylindrze 153 dzielac go na grono; komore sprezania 154 i dolna komore 156* Górna komora ma wlotowy zawór 157 i wylotowy zawór 158. Wylotowy zawór Jest polaczony poprzez odpowied¬ nia wewnetrzna chlodnice 159 z wlotowym zaworem 161 45 drugiej komory sprezarkowej. Wylotowy zawór 162 r1 13 drugiej komory 156 lqczy sie z przewodem zasilajacym 163, który dostarcza sprezony plyn do odbiornika 164, z którego moze byc pobrany jesli potrzeba poprzez wylot 166 sterowane odpowiednim mechanizmem zaworowym.W tym przypadku tlok 149 i stopniowy uklad pokazany na fig. 6 sa odpowiednie do komory 154 jako komory pierwszego stopnia oprózniania, podczas gdy komora 156 pracuje jako sprezarka drugiego stopnia. Zadane wzdluzne zrównowazenie czlonu suwakowego 146 i to¬ warzyszacej czesci tlokowej uzyskane jest poprzez me¬ chanizm usytuowany ponad glowica cylindra. Stad walek 167 ma swój dolny koniec szytwno przymocowany na tlo¬ ku 149 I 168 i wystaje w góre poprzez uszczelke 169 w srodkowym otworze 171 glowicy cylindra az do górnej czesai wkladki 172 ze wzgledy na czlon równowazacy.Górny koniec walka 167 jest wyposazony w podwójna czesc zebata zawierajaca wewnetrzne zebatki 32 i 33, które sprzegaja kola zebate 34 i 36 podparte na po¬ przecznych walkach w ustalonym polozeniu we wkladce 172. W tym przypadku czlon równowazacy 173 zawiera dwie czesci zewnetrznych zebatek 48 i 49 zamocowanych razem przy pomocy czlonów ramowych takich jak 51, które sztywno lacza zebatki styczne z kolami zebatymi 34 i 36, tak jak w innych konstrukcjach zewnetrznych zebatek i towarzyszacych czlonów ramowych która po¬ winna miec wystarczajaca mase, aby tworzyc funkcje równowazenia zespolu, dlatego tez zaden inny czlon wykonawczy nie jest dolaczony, aby poszerzac czesc czlonu równowazacego w tym przykladzie.Inny równowazony zespól sprezarkowy dwukomorowy i mechanizm napedowy 211 sa pokazane glównie na fig. 7. Ta sprezarka ma glówna wkladke lub tame wspor- cza 212, która zawiera cylinder sprezarkowy 213, w któ¬ rym tlok 214 porusza sie wzdluznie po pionowej osi, jak pokazano na fig. 7 i dzieli cylinder sprezarkowy 213 na nizsza komore sprezania 217 pierwszego stopnia i wyzsza komore 218 drugiego stopnia sprezania.Stad tlok 214 zawiera górne i dolne powierzchnie 214a i 214b. Komora sprezarkowa pierwszego stopnia 217 posiada wlotowy zowór 219 i wylotowy zawór 221, podczas gdy komora sprezarkowa drugiego stopnia ma wlot 222 i wylot 223. Wylotowy zawór 221 pierwszego stopnia jest polaczony z tlokiem 214 przez wewnetrzna chlodnice 226 z wlotem 222 komory sprezania 218.Jak pokazano na fig. 7 górny koniec górnej komory sprezarkowej 218 jest okreslany przez glowice cylindra sprezarkowego który ma wlot 222 i wylot 223.Dolny koniec dolnej komory sprezarkowej 217 jest okreslany przy pomocy drugiego w tym przypadku ru¬ chomego tloka 216, który ma górna powierzchnie 216a przystosowana do ruchu w przód i w tyl zawsze w prze¬ ciwnym kierunku do ruchu czola tlokowego 214a tloka 214, który okresla górny koniec komory 217. Tlok 214 jest wyposazony w pierscienie uszczelniajace 227, pod¬ czas gdy podobne pierscienie 228 sa nalozone na tlok 216, aby dostarczyc wymagane cisnieniowe uszczelnienia do komór sprezarkowych.Mechanizm napedowy i równowazacy do mechanizmu 211 obejmuje trzpien tlokowy 229 szytwno przymoco¬ wany do górnego tloka 214 i 331. Trzpien tlokowy 229 ma zebatke 230 przy dolnym koncu, która jest przed¬ stawiona jako czeic zebata wewnetrzna, majaca dwie przeciwnie i zewnetrznie skierowane wewnetrzne zebatki 232* i 233, które odpowiednio sprzegaja zeby dwóch 0554 14 bocznie rozmieszczonych czlonów kól zebatych 234 i 236 obrotowo podpartych na walkach 237 i 236, które sa ustalone w tarczy wsporczej 212 jak pokazano bardziej dokladnie na fig. 8. 5 Walki 237 i 238 wspierajace walki zebate sa wklada¬ ne w otwory w przednich i tylnych belkach poprzecz¬ nych 239 i 241, które rozciagaja sie od jednej scianki ramy lub wkladki do drugiej. Ta rama albo wkladka 242 jest wykazana na fig. 8 i moze jesli potrzeba byc inte- 10 gralnym lub oddzielnym wystepem cylindra 213. Tlok 216 zawiera otwór 243 i czlon uszczelniajacy 244, przez który moze przenikac trzpien tlokowy 229 górnego tloka 214 do tloka 216 i laczyc tlok 214 z zebatka 230 przy czlonach kól zebatych 234 i 236, które prowadza zebat- 15 ke w ruchu wzdluznym. Dolny tjfok 21J& obejmuje dwie w dól skierowane czesci wsporcze zebate 246 i 247, które sa rozmieszczone wewnetrz cylindra lub scianek wkladki 242 i sa wyposazone w zebatki 248 i 249, sprze¬ gajace zewnetrzne zeby albo oscylacyjne walki zebate 20 234 i 236. Te zewnetrzne zebatki 248 i 249 sa sztywno polaczone ze soba. obok miejsca bezposredniej stycz¬ nosci z czlonami kól zebatych 234 i 236 poprzez tylna plyte laczaca 2511 przednia plyte laczaca 252, jak rów¬ niez pokazano szczególowo na fig. 7 ii 8.Te plyty laczace tworza sztywna konstrukcje czlonu ramowego, tak ze kazde dzialanie sily, aby ruszyc ze¬ batke 248 w lewo jak pokazano na fig 7 bedzie neutra¬ lizowane albo równowazone poprzez sprzegniecie miedzy przeciwnie usytuowanymi zebami innej zewnetrznej ze¬ batki 249 z zebami /innego czlonu kól zebatych 236.Stad odpowiednie zebatki 248 i 249 maja pewien ro¬ dzaj sprzezenia prowadzonego albo swobodnego z ko¬ lami zebatymi 234 i 236 i nie wymagaja pomocniczego tarciowego sprzegniecia z wewnetrznymi powierzchniami cylindra lub wkladki 242. Z drugiej jednak strony tworzy sie okreslona przestrzen miedzy takimi zebatkami a wkladka, jak stwierdzono, aby stworzyc zadana swobode ruchu. 40 Jak dalej pokazano na fig. 7 i 8 plyty 251 i 252 sq wyposazone we wlasciwe otwory pionowe 253, aby po¬ zwolic na pionowy ruch scianek i towarzyszacych czlo¬ nów zebatych z tlokiem 216 w stosunku do walków wsporczych 237 i 238, które wychoda na zewnatrz poza 45 odpowiednie plyty laczace 251 i 252 do wsporników be¬ lek poprzecznych 239 i 241 (figura 6). Scianka wkladki 242 jest dalej wyposazona we wlasciwie usytuowane otwory 254 wyosiowane z wolkami zebatymi 237 i 238, tak ze te walki moga byc na gotowo wkladane albo 50 usuwane podczas montazu lub demontazu mechanizmu laczacego, który zawiera Wewnetrzne- i zewnetrtWe ze¬ batki oraz wolki zebate 234 i 236, które dluza jako obrotowe czlony laczace.Wedlug fig. 7 i 9, tlok 216 i jfcgo czesci wsporcze 55 246 i 247 sa wyposazone w wystajace plyty 256, które zbiegaja sie w dól i sa wyposazone w otwory lozyskowe dla sworznia albo walu poprzecznego 257 poruszanego przy pomocy czlonu suwakowego 258, który jest w tej konstrukcji jako wodzik majacy odpowiednie powierzch- 60 nie lozyskowane slizgowe 259 f 261, dzialajacy wewmflU na powierzchni prowadzacej scianki wkladki 242.Jak pokazano szczególowo na fig. 9 suwak zawiera tylna poprzeczna belke 262 i odpowiadajaca przednia poprzeczna belk* 263, które sa, rozstawiane wzgledem 65 siebie, tak aby móc zrobic wyciecie albo otwór 264 Wr 1 15 suwaku i w ten sposób stworzyc cienszq i lzejszq scian¬ ke 266 jako czesc powierzchni lozyskowej suwaka. W otworze lub wycieciu 264 walek poprzeczny 257 jest nie tylko obrotowo polaczony z plyta 256 ale sluzy równiez jako czesc obrotowego polaczenia z korbowo- dem 267. Stad czesc obrotowa lozyskowa 268 przy jed¬ nym koncu korbowodu 267 jest podtrzymywana na wale 257 miedzy dwoma plytami 256. Drugi koniec korbo¬ wodu 267 ma lozysko 269 obrotowo polaczone z korba 27t za pomoca obrotowo napedzanego walka 272 wy¬ chodzacego poprzecznie z tarczy 212. Wal korbowy 272 ma równiez czesc równowazaca 275 ze swym srodkiem masy 180° od korby 271. Kolo klinowe walka napedo¬ wego jest sprzegniete przez pas napedowy 274 porusza¬ ny poprzez kolo klinowe 276 obrotowego srodka nape¬ du jak ha przyklad silnik elektryczny 277. Silnik 277 ma obrotowy wspornik przy 278 na tarczy wsporczej 212 i nastawialne polaczenie z ramieniem nastawnym 281 przy polaczeniu 279, które jest obrotowo polaczone z tarcza wsporcza 212.Stad poprzez nastawienie polaczenie 279 silnik 277 moze byc ustawiony w nieco róznych polozeniach w od- niesienu do obrotowego wspornika 278, aby zabezpie¬ czyc wymagane napiecie pasa 274. Kolo zamachowe jest przytwierdzone do walu 272 w znany sposób.Stad cechy konstrukcji wedlug fig. 7, 8, 9 tworza zrównowazona, dwukomorowa sprezarke, w której kor- bowód przekazuje moc z obrotowego walka na czlon suwakowy posuwisto-zwrotny i w którym wybrana forma mechanizmu laczacego 31 zawiera czlony zebate 234 i 236 jako prowadnice, zewnetrzne zebatki 248 i 249 oraz tworzy ssace czlony ramowe polaczone z suwakiem 258, wewnetrzne zebatki 232 i 233 polaczone z innymi tlokiem 214, który jest napedzany caly czas ruchem prostoliniowym posuwisto-zwrotnym w przeciwnych kie¬ runkach do suwaka 258 towarzyszacych mu czesci.Czlony 214, 229, 230 i 231 sluza jako zrównowazenie suwaków z odpowiednio górnymi i dolnymi czlonami tlokowymi 214 i 216. Górna komora sprezarkowa 218 ma tylko jedno ruchome czolo tlokowe 214a, podczas gdy dolna komora sprezarkowa 217 ma dwa przeciwnie poruszajace sie czola tlokowe 214b i 216a, w wyniku czego zmiana objetosci podczas sprezania w dolnej ko¬ morze 217 jest odpowiednio wieksza od zmiany obje¬ tosci górnej komory 218 i ten stosunek jest szczególnie uwzgledniany przy zasilaniu pierwszego i drugiego stop¬ nia sprezania w odpowiednich dolnych i górnych ko¬ morach.Równiez dla danego stopnia wymaganego sprezania w dolnej komorze 217 odkad obie górna i dolna scian¬ ka lub czola tloków poruszaja sie w przeciwnych kie¬ runkach w stosunku do siebie, bedzie latwiej zrozumiec, ie wzgledna predkosc ruchu odpowiednich tloków 214 I 216 moze byc fizycznie mniejsza niz zadana szybkosc ruchu pojedynczego tloka w komorze sprezarkowej, w której przeciwna scianka jest utwierdzona albo statycz¬ na.Inna konstrukcja wynalazku jest pokazana na fig. 10, która ilustruje inny typ ukladu.W tym przypadku sprezarka 286 zawiera zamkniety cy¬ linder 287, majacy górna glowice podobna do tej z figu¬ ry 7, a na dnie stala przegrode posiadajaca centralny otwór z odpowiednim czlonem uszczelniajacym 289, przez który moze sie przesuwac trzpien tlokowy 229 tloka 214. 0 554 16 Stad tlok 214 i jego górne i dolne czola 214a i 214b efektywnie dziela cylinder sprezarki na pierwsza komore sprezarkowa 291 i druga komore sprezarkowa 292. W tym przypadku komora sprezarkowa 291 ma wlot 293 i wylot 5 294, podczas gdy górna komora sprezarki 292 ma od¬ powiadajacy wlot 296 i wylot 297.Ruch posuwisto-zwrotny tloka 214 alternatywnie daje skoki sprezania, które pociagaja rózne kolejne zmiany w objetosci w odpowiednich dolnych i górnych korno- 10 rach, tak ze ta konstrukcja mynalazku jest czesciowo- adaptowana do oodpowiednich komór sprezarkowych 291 i '292, jak równoleglych sekcji pojedynczego stopnia sprezania.Wymagane skoki sprezania dla tloka 214 sa otrzy¬ mywane przez ten sam uklad mechanizmu napedowego- pokazanego na fig. 7 z wyjatkiem tego, ze w tym przy¬ padku czlon suwakowy 258 jest polaczony plytami 251, 252 i 256 z zewnetrznymi zebatkami 298 i 299, które sprzegaja kola zebate 234 i 236, ale które nie zawieraja zadnych czesci tlokowych zwiazanych z suwakiem 258.Dlatego tlok 214 i zwiazane z nim czesci takie jak trzpien tlokowy 229 i podwójna zebatka 230, sluza jako czlon równowazacy poruszajacy sie caly czas w prze¬ ciwnych kierunkach do czlonu suwakowego 258 i towa¬ rzyszacych mu czesci obejmujacych zebatki 298 i 29* i ich laczaca scianke lub czlony plyty 251 i 252, które beda odpowiadac we wszystkich zasadniczych odniesie¬ niach szczególom konstrukcji pokazanej na fig. 8. W kazdym z urzadzen fig. 7 i 10 obrotowo poruszany kor¬ bowy wal 271 jest wyposazony we wlasciwe przeciw¬ wagi 275 aby zrównowazyc mase mimosrodowego walu* korbowego 271 i odpowiedniej czesci masy korbowodu 267.Inna czesc masy korbowodu 267 moze byc uwazano jako czesc masy poruszajaca sie w linii prostej z czlo¬ nem suwakowym 258 i zewnetrznymi zebatkami 248 i 249 i ta calkowita masa powinna byc równowazona wzdluz¬ nie przez równa i przeciwnie poruszajaca sie mase czlonu równowazacego, który zawiera podwójna zebatke 230 i trzpien tloka 229 z towarzyszacymi czesciami jak tlok 214.W kazdej ze sprezarek wedlug fig. 7 i 10 mechanizm napedowy jest adaptowany dla równowazenia we wlas¬ ne ciwy sposób zarówno skladników ruchu wzdluznego jak i ruchu obrotowego.Skladniki ruchu wzdluznego sa szczególnie i dokladnie równowazone przez czlon suwakowy prowadzacy i la¬ czacy 258, trzpien 229 i ich odpowiednie towarzyszace 50 czesci w prostoliniowym ruchu posuwisto-zwrotnym w od¬ powiednio przeciwnych kierunkach. Odpowiednie masy zwiazane z kazdym suwakiem i czlonami równowazacymi sa zrobione jako równe sobie, biorac pod uwage wlas¬ ciwa czesc masy wahliwego korbowodu 267, jak opisa- 55 no powyzej, w polaczeniu z fig. 1.Wedlug fig. 11 pokazana jest inna forma mechaniz¬ mu laczacego w zespole sprezarkowym, zasadniczo po¬ dobna w innych odniesieniach do pokazanej na fig. 7..W tym przypadku mechanizm laczacy 300 zawiera dwa 60 obrotowe oscylacyjne czlony 301 i 302 o specyficznej for¬ mie dzwigni zamiast specjalnych walków zebatych 234 i 236, uprzednio opisanych. Te dzwignie sa obrotowo wsparte w posrednich punktach odpowiednich dzwigni odpowiednimi walkami poprzecznymi 303 i 304. Zewnetrz- 65 ny koniec dzwigni 301 jest polaczony przez zewnetrzny-110 554 17 18 czlon lqczqcy 306 w specyficznej formie lacznika posia¬ dajacego jeden koniec obrotowo zamocowany w zew¬ netrznym koncu dzwigni 301 w otworze 307 a drugi ko¬ niec obrotowo zamocowany w czesci wsporczej 246 lub w czesci tlokawej 216 w 308.Wewnetrzny koniec dzwigni 301 jest symetrycznie zla¬ czony przez wewnetrzny czlon lqczqcy albo lacznik 311, który ma jeden koniec przymocowany obrotowo w tulei 309 do wewnetrznego konca dzwigni 301 a drugi zamo¬ cowany obrotowo w tulei 312 do czesci koncowej 313 lqczqcego trzpienia 229, który tworzy czesc czlonu rów¬ nowazacego. Drugi obrotowy lqczqcy czlon 302 jest po¬ dobnie polaczony poprzez zewnetrzny lacznik 314 z czes¬ cia wsporcza 247 tloka 216 i przez wewnetrzny lacznik 316 do czesci koncowej 313 trzpienia 229. Zewnetrzne laczniki 306 i 314 wychodza glównie wzdluznie w jednym kierunku od oscylacyjnych, obrotowych laczacych dzwig¬ ni 301 i 302 do jednego z elementów towarzyszacych i poruszajacych sie wzdluznie z czlonem suwakowym 258, podczas, gdy wewnetrzne laczniki 311 i 316 wy¬ chodza glównie wzdluznie w przeciwnym kierunku z we-* wnetrznych konców czlonów dzwigniowych 301 i 302 do czesci koncowej 313 czlonu równowazacego. Te laczniki sa równolegle do siebie i sa równej dlugosci. W przy¬ kladzie wedlug fig. 11, gdzie Wewnetrzne i zewnetrzne ramiona dzwigni 301 i 302 sa równe, te przeciwnie wy¬ stajace laczniki tworza rodzaj polaczenia Z, w którym wszystkie boczne wahania i ruchy obrotowe pojedynczych czesci mechanizmu laczacego moga byc w pelni zrów¬ nowazone przez odpowiadajace czesci w samym mecha¬ nizmie lqczqcym.Wszystkie sily poprzeczne wywierane przez takie sy¬ metryczne bocznie wahliwie i obrotowo poruszajace sie czesci mechanizmu laczacego sa w ten sposób z samej zasady równowazone z odpowiednimi wspólnymi czes¬ ciami poruszajacymi sie wzdluznie z czlonami suwako¬ wymi równowazacymi, w tym przypadku z wspólnym czlo¬ nem 313 z przeciwwagi i czesciami wsporczymi 246 i 247 tloka 216 poruszajacego sie jako czesc suwaka, do któ¬ rego sa czesciowo polaczone konce róznych laczników.Wielokomorowy zespól sprezarkowy pokazany na fig. 10 ma czesciowa przewage w tworzeniu suchej sprezarki, w której tlok sprezarkowy i komora moga byc efektyw¬ nie odizolowane od tych czesci maszyny, które wymagaja smarowania. Stad obie pierwsza i druga komora spre¬ zania 291 i 292 tej konstrukcji sa umieszczone wzdluz pionowej podluznej osi ruchu czlonów suwakowych i rów¬ nowazacych, w tym szczególnym przypadku ponad walem korbowym, czlonem suwakowym, mechanizmem laczacym, a nawet czescia czlonu równowazacego jak czesc zebata wewnetrzna 230 i przynajmniej ponad czescia walka laczacego tlokowego 229. Tylna scianka 288 cylindra sprezarkowego jest usytuowana ponizej tloka 214 i mie¬ dzy nia a pozostalymi opisanymi elementami. Pionowe ukierunkowanie osi wzdluznych ruchu czesci zwieksza efektywnosc izolacji komór sprezarki.Izolacja zarówno przy kierunku pionowym maszyny jak: kazdym innym moze byc dalej zwiekszana poprzez mody¬ fikacje konstrukcji pokazanej na fig. 12. Ta modyfikacja pociaga dodanie drugiej posredniej scianki 321 umiesz¬ czonej ponizej scianki 288 i utworzenie posredniej przes¬ trzeni miedzy dwoma sciankami, w której moga byc utworzone dalsze srodki izolacyjne, aby zapobiec prze¬ dostawaniu sie zanieczyszczen przez scianki 321 i 288 do komory sprezania.Scianka 321 zawiera otwór dla trzpienia 229 z boczna sciana 323. Nastepnym kolejnym srodkiem izolacyjnym jest dostarczenie srodków wentylacyjnych do przestrzeni miedzy sciankami. Szczeliny wentylacyjnej albo otwory 5 324 w bocznej scianie 323 daja taka wentylacje, ze wy¬ ziewy nie moga przejsc bezposrednio przez scianke 321 i potem przez scianke 288. Innym srodkiem izolacyjnym jest zalozenie na trzpien 229 czlonu zaciskowego umiesz¬ czonego ponizej scianki 288 i ponad sciana 321, co za- 10 pobiega przechodzeniu w góre wzdluz górnej czesci walu 229 nawet sladów smaru z mechanizmu laczacego.Scianki 288 i 321 musza byc rozmieszczone wzgledem siebie w odleglosci równej przynajmniej calkowitemu wzdluznemu skokowi walka 229. 15 Maszyny tlokowe równowazone o stalym skoku i ulep¬ szone mechanizmy napedowe i równowazace maja wiek¬ sze zalety w elastycznosci konstrukcji, projektowaniu oraz w wyborze standardowych elementów, takich jak cylindry, tloki f podobne, które moga byc zlozone w rózne uklady, 20 aby spelnic wymagania róznych zastosowan.Dwa mechanizmy laczace sa pokazane dla zabez¬ pieczenia przeciwnie skierowanego prostoliniowego ruchu suwaka i czlonów równowazacych. Mozliwe sa rózne odmiany konstrukcyjne pod warunkiem, ze otrzymuje sie 25 równowage, bez wprowadzania niepotrzebnych i nie¬ zrównowazonych, bocznych, wahliwych lub odsrodkowych sil.Forma równowazenia i mechanizm laczacy z wewnetrz¬ nymi i zewnetrznymi zebatkami sprzegajacymi posrednio 30 obrotowe walki zebate dla zapezpieczenia równych i prze¬ ciwnie skierowanych prostoliniowych ruchów suwaka i czlonów równowazacych, zostala przedstawiona z dwo¬ ma obrotowymi walkami zebatymi, para zebatek wew¬ netrznych i para zebatek zewnetrznych. 35 Niektóre odmiany mozliwe w liczbie i umiejscowieniu zebatek i walków zebatych. Na przyklad mozna rozmies¬ cic wiecej niz dwa walki zebate symetrycznie wokól wzdluznej osi ruchu jednostki i odpowiadajaca liczba wewnetrznych i zewnetrznych zebatek moze byc dolaczo- 40 na do odpowiednich walków zebatych. Zamiast walków zebatych moga byc uzyte w pewnych przypadkach obro¬ towe czlony kól zebatych, posiadajace wewnetrzne i zew¬ netrzne zeby lob sektory zebate o róznych promieniach.Jednakze w takim przypadku czlony suwakowe i równo- ~ 45 wazace beda poruszac sie w przeciwnych kierunkach, ale bez zachowania jednakowych przyrostów drogi w tych samych polozeniach. Stad efektywna cala masa odpowiednio czlonów suwakowych i równowazacych wla¬ czajac wszystkie czesci poruszajace po wzdluznej osi 50 jako zespól musi byc wybierana dla optimum równowa¬ zenia tak, zeby calkowita wartosc iloczynu calej masy suwaka razy jego odleglosc polozenia na osi byla rów¬ na calkowitej wartosci iloczynu calej masy czlonu równo¬ wazacego razy jego odleglosc polozenia na osi w kie- 55 runku przeciwnym.IHepszone mechanizmy napedowe i równowazace sa szczególnie uzyteczne w projektowaniu zespolów sprezar¬ kowych, zawierajacych pierwsza i druga czesc scianko- wq cylindra, przy wspólosiowym ustawieniu suwaka 60 i czlonu równowazacego z pierwsza i druga czescia tlokowa tworzaca odpowiednio pierwsze i drugie czolo tlokowe oraz przy wzglednym osiowym ustawieniu od¬ powiednich scian cylindra i czesci tlokowych oraz szcze¬ gólnych ruchomych czlonów suwakowych lub równowa- 65 zacych, z którymi kazda czesc tlokowa i czolo tloka110 554 19 20 porusza sie jako jednostka, tworzac przynajmniej pierw¬ sza lub drugq komore sprezarkowa.W niektórych przypadkach, uklad jest taki, ze skok sprezania ma miejsce w jednej komorze podczas ruchu korbowodu glównie w jednym kierunku, podczas gdy skok sprezania w drugiej komorze ma miejsce podczas ruchu korbowodu w przeciwnym kierunku.Dwie cylindryczne czesci sciankowe mogq byc styczne wzdluznie jako czesci wspólnego cylindra, w którym pierwsza i druga czesc tlokowa tworzy przeciwne konce wspólnej komory sprezania i sa polaczone odpowiednio z czlonami suwakowymi ii równowazacymi. Fragment jed¬ nej z czesci sciankowych cylindra moze sluzyc jako pro¬ wadnica suwaka i drugiego cylindra, moga byc osiowo ustawionymi czesciami zwyklego cylindra ustawionego wzdluznie miedzy osia walu korbowego i dwoma obroto¬ wo wspartymi oscylacyjnymi oslonami mechanizmu la¬ czacego.Dalsze odmiany we wzglednym osiowym ustawieniu i ukladzie beda oczywiste na podstawie niniejszych wska¬ zówek. Te ulepszone cechy sprezarki o stalym skoku sa szczególnie uzyteczne w projektach zespolów sprezarko¬ wych z wielokrotnymi komorami sprezarkowymi i z cylin¬ drem umiejscowionym przy jednym koncu maszyny, gdzie jest maksimum mozliwosci odizolowania komory spre¬ zarkowej od innych elementów wykonawczych maszyny i gdzie jest mozliwosc uzycia standardowych elementów wymienionych powyzej, takich jak cylindry, tloki i inne.Wynalazek moze byc szczególnie adaptowany do kon¬ strukcji sprezarek z pionowo poruszajacymi sie czescia¬ mi tloka w których zespól sprezarkowy moze byc w pelni zrównowazony i wtedy wymagania co do duzych rozmia¬ rów, a zwlaszcza duzych i ciezkich podstaw moga byc wyeliminowane lub zmniejszone. Takie pionowo ustawio¬ ne sprezarki maja przewage w tym, ze nie ma zuzycia wzdluz jednej strony cyWndra sprezarkowego z powodu ciezaru samego tloka. Cechy zrównowazenia ukladu, obejmujace zarówno wzdluznie jak i przeciwnie poru¬ szajace sie czlony równowazace i suwakowe oraz ich mechanizmy laczace i specyficzny wal jednokorbowy z przeciwwaga tworza sprezarke, która jesli porównac z wazniejszymi sprezarkami typu „L" lub „boxer" nie ma niezrównowazonych sil i moze pracowac przy wyzszych predkosciach, mniejszym zuzyciu, zmniejszonych rozmia¬ rach kosztach i stanowisku roboczym.Uklad ten moze równiez pracowac poprawnie, jesli za¬ stosowac inny czlon wykonawczy niz wymieniony w wy¬ nalazku niniejszym lub jesli polaczyc kilka czlonów wy¬ konawczych w zespól.Uprzywilejowany ulepszony mechanizm laczacy i rów¬ nowazacy, obejmujacy wewnetrzne i zewnetrzne zabatki i posrednie walki zebate, dla zabezpieczenia przeciw¬ nego prostoliniowego zrównowazonego ruchu odpowied¬ nich czlonów suwakowych i równowazacych, oferuje szczególne korzysci w tworzeniu lepszych zrównowazen mas o ruchu posuwisto-zwrotnym wzdluz wspólnej pod¬ luznej osi w ukladzie z korbowodem i ukladem walu jednokorbowego, w którym jest osiagalne efektywne, praktyczne zrównowazenie niepotrzebnych sil odsrodko¬ wych.Zastrzezenia patentowe 1. Maszyna tlokowa równowazona o stalym skoku, obejumjacym cylinder, przynajmniej pierwsza czesc tlo¬ kowa a przynajmniej jednym czolem tlokowym zamonto¬ wanym dla ruchu posuwisto-zwrotnego w cylindrze wzdlur wymaganej podluznej osi, czlon suwakowy zamontowany ze wzgledu na ruch posuwisto-zwrotny na tej podluz- 5 nej osi, czlon równowazacy równiez zamontowany dla ruchu posuwisto-zwrotnego wzdluz tej osi, przy czym pierwsza szesc tlokowa jest polaczona i porusza sie wraz z jednym z czlonów równowazacych i suwakowych jako jedna calosc, mechanizm laczacy wiazacy z soba 10 czlony suwakowe i równowazace ze wzgledu na ruch równowazacy tych czlonów w przeciwnych kierunkach wzgledem siebie wzdluz tej osi, czlon walu jednokorbo- wego odchodzacy poprzecznie w stosunku do osi podluz¬ nej i posiadajacy czesc korbowa oraz korbowód majacy 15 jeden koniec obrotowo polaczony w tej czesci korbowej, a drugi koniec obrotowo zamocowany w czlonie suwa¬ kowym, znamienna tym, ze czesc tlokowa, czlon suwa¬ kowy i czlon równowazacy sa prowadzone caly czas ze wzgledu na równowazony ruch prostoliniowy w swoich 20 srodkach ciezkosci w przeciwnych kierunkach na tej sa¬ mej wymaganej podluznej osi, przy czym mechanizm laczacy (31, 300) ma symetryczny uklad równowazenia i przekazu sily, który daje caly czas proporcjonalne prostoliniowe ruchy czlonów suwakowych i równowazacych 25 w przeciwnych kierunkach, a kazdy z czlonów suwako¬ wych i równowazacych zawiera odpowiednia wspólna czesc laczaca (30, 51, 52, 107, 246, 247, 251, 313) po¬ ruszajaca sie wzdluznie z takim czlonem, do którego sa dolaczone odpowiednie czesci symetrycznego przekazu 30 sil mechanizmu laczacego i w których sa równowazone lub wiazane dowolne poprzeczne skladowe sil, wprowa' dzane przez mechanizm laczacy, zas wal korbowy ma czesc równowazaca (75, 275) dla równowazenia przy¬ najmniej czesci korbowej. 35 2. Maszyna tlokowa wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze czesc tlokowa jest usytuowana wzdluz osi podluznej w miejscu poza czlonem walu korbowego i mechanizmem laczacym. 3. Maszyna tlokowa wedlug zastrz. 2, znamienna tymr 40 ze cylinder ma scianke (288) umieszczona miedzy czes¬ cia tlokowa i walem korbowym oraz mechanizmem la¬ czacym, i ze czesc tlokowa ma trzpien tlokowy wysta¬ jacy przez scianke i polaczony z jednym z czlonów su¬ wakowych i równowazacych. 45 4. Maszyna tlokowa wedlug zastrz. 3, znamienna tym, ze cylinder i pierwsza czesc tlokowa tworza komore sprezarkowa (17, 18, 217, 218, 291, 292) poza mechaniz¬ mem laczacym z walem korbowym, i w której trzpien tlokowy jest polaczony z czlonem rówowazacym, a czesc: 50 tlokowa ma drugie czolo tlokowe, które dzieli cylinder na pierwsza (17, 217, 291) i druga (18, 218, 292) komore sprezarkowa. 5. Maszyna tlokowa wedlug zastrz. 2 lub 3 lub 4,. znamienna tym, ze podluzna os jest pionowa. 55 6. Maszyna tlokowa wedlug zastrz. 2, znamienna tym, ze cylinder i pierwsza czesc tlokowa sa usytuowane wzdluz omawianej osi w miejscu poza mechanizmem laczacym, walem korbowym oraz czlonami suwakowymi i równowazacymi i ze czesc tlokowa zawiera trzpien tlo- 60 kowy (107), polaczony z czlonem suwakowym. 7. Maszyna tlokowa wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze masa czlonu równowazacego zawierajacego wszyst¬ kie czesci poruszajace sie podluznie jako zespól prze¬ kracza mase czlonu suwakowego zawierajacego wszyst- 65 kie czesci poza korbowodem poruszajace sie wzdluznie^ V110 554 21 22 jako zespól o ilosc równa tylko czesci calkowitej masy korbowodu, i w której efektywna masa czesci równowa¬ zacej walu korbowego przekracza mase wymagana do równowazenia tylko pojedynczej czesci korbowej o ilosc równa tylko czesci masy wymaganej do zrównowazenia calej masy korbowodu. 8. Maszyna tlokowa wedlug zastrz. 1 lub 7, znamien¬ na tym, ze mechanizm laczacy zawiera przynajmniej pierwszy i drugi oscylacyjne obrotowe czlony laczace (34, 36, 234, 236, 301, 302), podparte obrotowo na osiach wsporczych (37, 38, 237, 238, 303, 304) wychodzace po¬ przecznie w stosunku do omawianej osi podluznej i roz¬ stawione symetrycznie wzgledem siebie dookola i zew¬ netrznie w -stosunku do omawianej osi podluznej, przy czym obrotowe czlony laczace posiadaja wewnetrzne i zewnetrzne czesci, symetrycznie ulozone, zewnetrzne czlony laczace (48, 49, 249, 306, 314), tworzace polacze¬ nie przekazu sil miedzy czescia zewnetrzna kazdego obrotowego czlonu laczacego a wspólna czescia lacza¬ ca, poruszajaca sie podluznie z jednym z czlonów su¬ wakowych i równowazacych, oraz symetrycznie ulozone wewnetrzne czlony laczace (32, 33, 136, 232, 233, 311, 316), tworzace polaczenia przekazu sil miedzy wewnetrz¬ na czescia kazdego obrotowego czlonu laczacego a wspólna czescia laczaca, poruszajaca sie wzdluznie z innymi czlonami suwakowymi i równowazacymi. 9. Maszyna tlokowa wedlug zastrz. 8, znamienna tym, ze mechanizm laczacy zawiera przynajmniej dwa czlony kól zebatych (34, 36, 234, 236) obrotowo wspartych dla oscylacyjnego ruchu na osiach wychodzacych poprzecz¬ nie od osi wzdluznej i rozmieszczonych symetrycznie wo¬ kól i zewnetrznie w stosunku do omawianej wzdluznej osi, wewnetrzna czesc zebata o wzdluznym ruchu po¬ suwisto-zwrotnym zespolowym jako przynajmniej czesc jednego z czlonów suwakowych i równowazacych, wew¬ netrzna czesc zebata posiadajaca przynajmniej dwie wewnetrzne zebatki (32, 33, 134, 136, 232, 233) z zebami wystajacymi zewnetrznie z kazdej zebatki i odpowiednio wlaczajacymi odpowiadajace czlony kól zebatych i pro¬ wadzacymi wewnetrzna czesc zebata dla ruchu swobod¬ nego wzdluz podluznej osi miedzy omawianymi czlonami kól zebatych, a zewnetrzna czesc zebata posiada przy¬ najmniej dwie zewnetrzne zebatki (48, 49, 248, 249) o wzdluznym ruchu posuwisto-zwrotnym zespolowym jako przynajmniej czesc innych omawianych czlonów suwa¬ kowych i równowazacych, przy czym te zewnetrzne zebat¬ ki sa rozstawione zewnetrznie i równolegle w stosunku do wewnetrznych zebatek i maja zeby ustawione wew¬ netrznie i odpowiednio sprzegajace odpowiadajace czlony kól zebatych, zas zewnetrzna czesc zebata za¬ wiera ramowy czlon laczacy (51, 52), poruszajacy sie jako zespól z zewnetrznymi zebatkami i sztywno laczacy omawiane zewnetrzne zebatki w miejscu obok czlonów kól zebatych, oraz prowadzacy i wspierajacy zewnetrzne zebatki na omawianych czlonach kól zebatych dla swo¬ bodnego ruchu wzdluz omawianej osi wzdluznej. 10. Maszyna tlokowa wedlug zastrz. 8, znamienna tym, ze pierwszy i drugi oscylacyjny czlon laczacy sa dzwig¬ niami (301, 302), z których kazda posiada posredni punkt, wspierany dla obrotu na jednej z omawipnych po¬ przecznych osi wsporczych, i ze omawiane wewnetrzne czlony laczace sa lacznikami (306, 314), przymocowany¬ mi obrotowo do zewnetrznych konców dzwigni, wycho¬ dzacych zasadniczo wzdluznie w jednym kierunku do jednego z omawianych czlonów suwakowych i równowa- 5 zacych, a wewnetrzne czlony laczace sa lacznikami (311, 316), przymocowanymi obrotowo do wewnetrznych kon¬ ców omawianych dzwigni i rozciagajacymi sie zasad¬ niczo wzdluznie w przeciwnym kierunku do innych z omawianych czlonów suwakowych i równowazacych, przy 10 czym wewnetrzne i zewnetrzne laczniki sa równolegle do siebie, a ich wzgledne dlugosci sa proporcjonalne do odpowiadajacych odleglosci miedzy osia obrotu posred¬ niego punktu kazdej dzwigni a wewnetrznymi i zew¬ netrznymi punktami, w których odpwiednie wewnetrzne 15 i zewnetrzne laczniki sa obrotowo przymocowane do kaz¬ dej dzwigni, zas osie wszystkich obrotowych polaczen danej dzwigni sa równolegle wzgledem siebie i wzgle¬ dem osi wsporczej przy posrednim punkcie tej dzwigni. 11. Maszyna tlokowa wedlug zastrz. 1, znamienna tym, 20 ze obejmuje zespól sprezarkowy, posiadajacy pierwsza i druga czesc sciankowa cylindra we wspólosiowym ze¬ strojeniu z osia wzdluzna, oraz druga czesc tlokowa z drugim czlonem tlokowym, polaczonym j poruszajacym sie zespolowo wzdluznie jako przynajmniej czesc pierw- 25 szego lub drugiego czlonu ruchomego, przy czym wzgled¬ ne osiowe polozenie odpowiednich czesci sciankowych cylindra i czesci tlokowych oraz szczególny ruchomy czlon, z którym kazdy tlok i czolo tlokowe porusza sie zespolowo, tworza przynajmniej pierwsza (17, 18, 123, 30 154, 217, 291), i druga (18, 131, 156, 218, 292) komore sprezania. n 12. Maszyna tlokowa wedlug zastrz. 11, znamienna tym, ze posiada pierwsza i druga czesc tlokowa (124, 132), poruszajace sie zespolowo wzdluznie jako przynaj¬ mniej czesc omawianego czlonu suwakowego, oraz pierwsza i druga czesc tlokowa i odpowiednie czesci sciankowe (122, 129), cylindra rozsuniete wzgledem sie¬ bie wzdluz omawianej osi podluznej po przeciwnych stronach walu jednokorbowego. 40 13. Maszyna tlokowa wedlug zastrz. 11, znamienna tym, ze jej dwie czesci sciankowe cylindra sa wzdluznie przylegle do siebie i tworza czesci wspólnego cylindra (104, 213), w którym pierwsza (102, 216) i druga (103, 214) czesc tlokowa tworza przeciwne konce wspólnej 45 komory sprezania (17, 217) i sa polaczone odpowiednio do czlonów suwakowych ii równowazacych. 14. Maszyna tlokowa wedlug zastrz. 11. znamienna tym, ze podwójne sciankowe czesci cylindryczne sa wzdluznie przylegle do siebie, a dwutlokowe czesci sq 50 fragmentami pojedynczego stopniowego czlonu tlokowe¬ go (149). 15. Maszyna tlokowa wedlug zastrz. 11 znamienna tym, ze posiada pierwsza czesc tlokowa, poruszajaca sie zespolowo wzdluznie jako przynajmniej czesc omawia- 55 nego czlonu suwakowego, i druga czesc tlokowa poru¬ szajaca sie zespolowo jako przynajmniej czesc omawia¬ nego czlonu równowazacego. 16. Maszyna tlokowa wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze czlon suwakowy jest polaczony z korbowodem 60 i srodkami laczacymi poprzez wspólne elementy obroto¬ we (57, 257). ¦•'' 4110 554 „_-l8 I03a--.i—-v ,' n I03b.\i_ < 1! ™ 104-^--' lig.1* \-Jcr—\z7 /?///110554 173 FIC 7 nce 286 ^ FIC 10 276 FIC 12 -267 FICU PL