Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie do od¬ twarzania obrazów kolorowych, zawierajace uklad kompensacji defektów obrazu i odbierajace zlozone sygnaly wizyjne, w których przeplataja sie sklado¬ we sygnalu chrominancji i luminancji, stosowane 5 zwlaszcza w systemach, w których uklad opóznia¬ jacy jest wykorzystywany zarówno do rozdziele¬ nia skladowych sygnalu w filtrze grzebieniowym jak i do pamietania sygnalów w celu usuwania de- , fektówobrazu. 10 Znane jest urzadzenie do zapisu i odtwarzania sygnalów wizyjnych na plycie magnetycznej, przedstawione w opisie patentowym Stanów Zjed¬ noczonych nr 3842194 z 15 pazdziernika 1974 r. 15 W urzadzeniu tym zapisana informacja reprezen¬ towana jest przez zmiany geometrii dna spiralnego rowka wykonanego na powierzchni plyty pokrytej powloka przewodzaca z naniesiona na niej warstwa dielektryczna. W rowku prowadzona jest igla od¬ twarzajaca, która lacznie z przewodzaca elektroda jest zamocowana do podstawy wykonanej z mate¬ rialu izolacyjnego. Elektroda igly oddzialuje z powloka plyty, tworzac pojemnosc, której war¬ tosc zmienia sie podczas obrotu plyty zgodnie ze zmianami geometrii dna rowka przesuwajacego sie pod elektroda igly. Uklad przetwarzajacy do¬ laczony do elektrody igly przetwarza zmiany po¬ jemnosci na zmiany sygnalów elektrycznych repre¬ zentujacych zapisana informacje. 3o 20 25 W korzystnym wykonaniu opisanego wyzej zna¬ nego pojemnosciowego urzadzenia do zapisu syg¬ nalów wizyjnych na plycie magnetycznej, zapisy¬ wana informacja ma czestotliwosc nosna modulo¬ wana zgodnie z sygnalami wizyjnymi i pojawia sie w postaci kolejnych zmian glebokosci dna rowka w zakresie ustalonym przez glebokosc maksymalna i minimalna. W przypadku stosowania takiego za¬ pisu sygnalu FM (sygnalu o modulowanej czesto¬ tliwosci) dla uzyskania sygnalów wizyjnych z od¬ twarzanego sygnalu FM, konieczne jest zastosowa¬ nie w urzadzeniu odtwarzajacym urzadzenia detek¬ cji sygnalów FM.Detektor FM znanego urzadzenia odtwarzajacego moze zawierac na przyklad detektor przejscia przez zero, który dostarcza impulsy wyjsciowe o standar¬ dowej szerokosci i amplitudzie w odpowiedzi na kazde przejscie sygnalu wejsciowego przez poziom zerowy. Sygnaly wyjsciowe z detektora przejscia przez zero sa doprowadzane do filtru dolnoprzepus- towego o pasmie umozliwiajacym uzyskanie poza¬ danych sygnalów wizyjnych z pasma zapisanych sygnalów wizyjnych.Podczas pracy znanego urzadzenia do odtwarza¬ nia sygnalów wizyjnych zapisanych na plycie mag¬ netycznej, na odtwarzanym obrazie w przypadko¬ wych miejscach sporadycznie pojawiaja sie zakló¬ cenia w postaci bialych i/lub czarnych plam i smug przeslaniajacych pewne czesci obrazu. Wymienio¬ ne defekty moga zmieniac sie pod wzgledem dlu- 108 9853 gosci, grubosci i stabilnosci wystepowania. Jezeli nawet informacja obrazowa nie zostanie zniszczona w calosci, to przypadkowe wystepowanie takich defektów obrazu moze powaznie zaklócic obserwa¬ torowi odbiór obrazu.Znanych jest szereg róznych przyczyn powodu¬ jacych pojawianie sie na obrazie róznych dokucz¬ liwych plam i smug. W niektórych przypadkach wynika to z defektów zapisu. Inne przypadki moga byc zwiazane z warunkami wystepujacymi w pro¬ cesie odtwarzania okreslonej plyty (na przyklad, gdy igla napotyka na róznego rodzaju zanieczysz¬ czenia w róznych miejscach rowka plyty). Jeszcze inne przyczyny (na przyklad zadrapania, wyszczer¬ bienia) moga byc zwiazane z uprzednim sposobem stosowania lub niewlasciwym uzytkowaniem od¬ twarzanej plyty. Defekty obrazu sa prawie niemoz¬ liwe do przewidzenia, rózne dla róznych plyt, róz¬ nych procesów odtwarzania, róznych obszarów row¬ ków itd.Znany jest uklad do skutecznego usuwania defek¬ tów sygnalów wystepujacych podczas odtwarzania sygnalów wizyjnych zapisanych na plycie magne¬ tycznej, przedstawiony w opisie patentowym Sta¬ nów Zjednoczonych nr 477102, zatytulowanym „Spo¬ soby i urzadzenia do detekcji i kompensacji de¬ fektów" z 6 czerwca 1974 r. W tym urzadzeniu wy¬ krywanie defektów opiera sie na porównaniu chwi¬ lowych poziomów sygnalów wizyjnych otrzymywa¬ nych z wyjscia detektora FM ukladu odtwarzaja¬ cego z wybranymi poziomami maksymalnym i mi¬ nimalnym. Poziomy te w rzeczywistosc! "odpowia¬ daja chwilowym wartosciom sygnalów wizyjnych uzyskiwanych w detektorze FM w odpowiedzi na sygnaly wejsciowe o czestotliwosciach zawartych w zakresie dewiacji sygnalu FM. W celu uzyskania wyraznego i szybkiego rozpoznawania pojawiajacych sie defektów obrazu, na wejscie komparatora po¬ ziomu napiecia podawany jest szerokopasmowy sygnal wizyjny, przeksztalcony w filtrze dolnoprze- pustowym z pasmem o czestotliwosci odciecia o wartosci wiekszej od najwiekszej czestotliwosci zapisanych sygnalów wizyjnych. Oddalenie sie po¬ ziomu napiecia ppza zadany zakres poziomów dos¬ tarcza informacji o wystapieniu defektów obrazu^ sluzacej do sterowana przelaczaniem w celu zas¬ tapienia informacji poprzedniej linii obrazu infor* macja biezaca. Do usuwania defektów obrazu wy¬ korzystywana jest informacja zastepcza wzgledem poprzedniej linii, co jest, prawie niezauwazalne dla obserwatora obrazu., Znane* jest, dla umozliwienia wykorzystania infor-' macji poprzedniej linii obrazu jako informacji nas¬ tepczej do usuwania bledów w linii biezacej, zasto-; sowanie w urzadzeniu odtwarzajacym wlasciwej; pamieci sygnalów. W wymienionym urzadzeniu przedstawionym w opisie zgloszenia patentowego Stanów Zjednoczonych nr 477102 pozadany sygnal informacji zastepczej*jest uzyskiwany z linii opóz¬ niajacej 1H .umieszczonej w urzadzeniu odtwarza¬ jacym razem z ukladem filtrów grzebieniowych, sluzacym do separacji sygnalów luminancji od syg¬ nalów chrominancji. Stosowany w urzadzeniu od¬ twarzajacym generator sygnalów sterujacych mo¬ ze byc na. przyklad wykonany zgodnie z opisem 3 985 4 zgloszenia patentowego Stanów Zjednoczonych nr 477103.Znane sa uklady filtrów grzebieniowych, przez¬ naczone dla urzadzen do odtwarzania sygnalów wi- s zyjnych zapisanych na plycie magnetycznej, przed¬ stawione na przyklad w opisie patentowym Sta¬ nów Zjednoczonych nr 3872497 z 18 marca 1975 r.Uklady te sa szczególnie uzyteczne do przeksztal¬ cania odtworzonego zlozonego sygnalu w postaci io tlumionej podnosnej, w którym informacja chromi¬ nancji wystepujaca w postaci modulowanej pod¬ nosnej jest zawarta w widmie w pasmie srodko¬ wym szerszego pasma sygnalu luminancji, na zlo¬ zony sygnal wyjsciowy o postaci bardziej zblizonej 1B do postaci sygnalu wedlug standardu NTSC (Na¬ rodowy Komitet Systemu Telewizyjnego).;Filtracja grzebieniowa jest wykorzystywana do wydzielenia tlumionych skladowych sygnalu podnosnej chromi¬ nancji ze skladowych pasma srodkowego sygnalu 20 luminancji. Poprzedzajacy filtracje grzebieniowa proces przemiany czestotliwosci przeprowadzany jest w sposób zapobiegajacy nieprawidlowemu od¬ twarzaniu sygnalów, spowodowanemu niedoklad¬ noscia procesu filtracji w filtrze grzebieniowym, n co umozliwia stosowanie w filtrze grzebieniowym pojedynczej linii opózniajacej 1H i stosowanie sto¬ sunkowo niedrogiej pojedynczej linii opózniajacej o wzglednie waskim pasmie przenoszenia. Przy¬ klad uzytecznego zastosowania specyficznego wyko- , nania ukladu filtrów grzebieniowych jest przed¬ stawiony w opisie zgloszenia patentowego Stanów Zjednoczonych nr 506446 z 16 wrzesnia 1974 r.Linia opózniajaca 1H jest wykorzystywana rów¬ niez jako zródlo sygnalu zastepczego do usuwania defektów obrazu.Wedlug wynalazku urzadzenie do odtwarzania obrazów kolorowych zawiera uklad sterowania, ko¬ rzystnie zawierajacy generator sygnalów steruja¬ cych przelaczaniem i uklad przelaczajacy przysto¬ sowany, w odpowiedzi na nienormalny stan sklado¬ wej sygnalu zlozonego, do oddzialywania na uklad wytwarzajacy zlozony sygnal wizyjny, reagujacy na sygnaly wyjsciowe linii opózniajacej dla kom¬ pensacji znieksztalcen, a wejscie i wyjscie linii opózniajacej sa dolaczone do ukladu filtrów grze¬ bieniowych, laczacego sygnaly dla zapewnienia se¬ paracji sygnalów luminancji i sygnalów chromi¬ nancji.Wedlug wynalazku uklad wytwarzajacy sygnaly obrazu kolorowego zawiera modulator do modulo¬ wania amplitudy sygnalów nosnych zródla zgodnie z uzyskiwanym zlozonym sygnalem wizyjnym dla wytwarzania skladowej nosnej i skladowej podnos¬ nej' .chrominancji z przesunieta podnosna chromi¬ nancji, przy czym do wyjscia linii opózniajacej jest dolaczony uklad przenoszenia, zawierajacy korzyst¬ nie cztery rezystory, tranzystor, kondensator i cew¬ ke, zapewniajace odpowiednio rózne przesuniecia fazy przy czestotliwosci nosnej i czestotliwosci pod¬ nosnej chrominancji na wejsciu linii opózniajacej. 60 Wedlug wynalazku modulator jest dolaczony do zacisku wejsciowego linii opózniajacej.Wedlug innego wykonania wynalazku do wyjscia linii opózniajacej jest dolaczony detektor modulacji 65 amplitudy. Do wyjscia detektora modulacji ampli-5 tudy jest dolaczony uklad opózniajacy o opóznieniu odpowiadajacym w zasadzie polowie okresu przy znamionowej czestotliwosci podnosnej modulowa¬ nej podnosnej chrominancji, dostarczanej przez uk¬ lad wytwarzajacy sygnaly obrazu kolorowego.Wedlug tego wykonania wynalazku do wyjscia ceUktora modulacji amplitudy jest dolaczony u- klad, korzystnie kondensator sprzegajacy, do blo¬ kowania przejscia dowolnej skladowej staloprado- wej do wejsciowego zacisku sygnalowego modula¬ tora.Urzadzenie wedlug wynalazku eliminuje calko¬ wicie lub zmniejsza w znacznym stopniu uciazliwe defekty obrazu w postaci bialych i/lub czarnych plam lub smug.Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przy¬ kladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia urzadzenie do odtwarzania obrazów kolorowych czesciowo w postaci schematu ideowe¬ go, a czesciowo w postaci schematu blokowego, z umieszczonym w tym urzadzeniu ukladem kom¬ pensacji defektów obrazu, fig. 2 — inne wykona¬ nie urzadzenia z fig. 1.W urzadzeniu do odtwarzania sygnalów wizyj^ nych zapisanych na plycie magnetycznej, pokazac nym na fig. 1, wejsciowy sygnal FM dostarczany do obwodów przetwarzania sygnalów urzadzenia odtwarzajacego jest pobierany z zacisku R stano¬ wiacego wyjscie ukladu glowicy 11 odtwarzajacej sygnaly wizyjne, zapisane na plycie magnetycznej.Dla przykladu, jako uklad takiej glowicy odtwa-, rzajacej moze byc zastosowany poprzednio opisany uklad pojemnosciowy.Zapis na plycie magnetycznej jest taki, ze odtwa¬ rzany sygnal pojawia sie na zacisku R jako sygnal nosny o modulowanej czestotliwosci, przy czym chwilowe odchylenia czestotliwosci sa zawarte w ustalonym zakresie dewiacji (na przyklad 3,9— —6,5 MHz) zaleznie od amplitudy sygnalu wizyj¬ nego zajmujacego pasmo czestotliwosci (na przy¬ klad 0—3,0 MHz) lezace ponizej zakresu dewiacji i reprezentujace kolejnosc wyswietlanych obrazów.Wejsciowy sygnal FM jest podawany z zacisku R przez uklad ograniczajacy 13, sluzacy do usuwa¬ nia lub zmniejszania chwilowej modulacji ampli¬ tudy sygnalu wejsciowego FM, do detektora 15 przejsc przez zero. Detektor 15 przejsc przez zero moze zawierac dobrze znane uklady do uzyskiwania impulsu o stalej amplitudzie, szerokosci i polary¬ zacji w odpowiedzi na kazde przejscie przez po¬ ziom zerowy sygnalu FM o ograniczonej amplitu¬ dzie. Impuls wyjsciowy z detektora 15 przejsc przez zero jest dostarczany do wyjsciowego ukladu fil¬ trów, zawierajacego, jak pokazano, szeregowo wla¬ czone pierwszy filtr dolnoprzepustowy 31 i drugi filtr dolnoprzepustowy 17. Pasmo wyjsciowego fil¬ tru dolnoprzepustówego w znacznym stopniu Jest zgodne z pasmem (na przyklad 0—3 MHz) zajmo¬ wanym przez zapisywany sygnal wizyjny. Pasmo filtru dolnoprzepustówego 31 jest szersze od pasma filtru dolnoprzepustówego 17 o czestotliwosci odcie¬ cia (na przyklad 6 MHz) odpowiednio wyzszej od najwyzszej czestotliwosci zapisywanego sygnalu wizyjnego. Filtr dolnoprzepustowy 31 spelnia role 985 6 szerokopasmowego filtru wejsciowego detektora 30 defektów obrazu (opisanego dalej).Detektor 15 przejsc przez zero wraz z jego wyjs¬ ciowym ukladem filtrów tworzy detektor FM typu 5 tak zwanego licznika impulsów, którego sygnal wyjsciowy ma postac sygnalu wizyjnego odpowia¬ dajacego modulacji sygnalu wejsciowego FM. Dla przykladu, informacja zawarta w odtworzonym z plyty sygnale wizyjnym zawiera zlozony sygnal 0 wizyjny chrominancji zakodowany w postaci tlu¬ mionej podnosnej.Dla ilustracji mozna przyjac nastepujace charakte¬ rystyczne parametry tlumionej podnosnej zlozone¬ go sygnalu wizyjnego chrominancji: czestotliwosc 195 podnosnej chrominancji f'B= fH lub w przybli- zeniu 1,53 MHz, gdzie czestotliwosc linii fn jest zgodna ze standardem Stanów Zjednoczonych dla emisji telewizji kolorowej, sygnalowi chrominancji * odpowiada suma poszczególnych kwadratur faz pod- nosnych o amplitudzie modulowanej odpowiednio sygnalami róznicowymi koloru czerwonego i nie¬ bieskiego R—Y, B—Y, zajmujacymi pasmo czesto¬ tliwosci 0—500 KHz z równymi, górnym i dolnym, 25 zarezerwowanymi pasmami bocznymi 500 kHz z wytlumiona nosna, sygnal luminancji Y ma pas¬ mo 0—3 MHz, dla skladowej synchronizacji chro¬ minancji: impuls oscylacyjny o czestotliwosci tlu¬ mionej podnosnej f8 oraz o fazie i amplitudzie 80 odniesienia podczas „progu tylnego" impulsu wy¬ gaszania poziomego (zgodnie ze skladowa synchro¬ nizacji chrominancji wedlug standardu NTSC).Zlozony sygnaj wizyjny dostarczany jest z wyjscia filtru dolnoprzepustówego 17 do modulatora 19, 85 który otrzymuje równiez sygnaly nosne dostarcza¬ ne do wejsciowego zacisku J sygnalu nosnegot dla wytworzenia na wyjsciu sygnalu nosnego o modu¬ lowanej amplitudzie. Pozadane jest, aby nomi¬ nalna czestotliwosc fc sygnalów nosnych doprowa- tt dzanych do zacisku J odpowiadala sumie czestotli¬ wosci fs tlumionej podnosnej i czestotliwosci f$ wyjsciowej podnosnej wlasciwej dla kanalu chro¬ minancji odbiornika telewizji kolorowej. Przykla¬ dowo, wymagana jest czestotliwosc f5 wyjsciowej 45 podnosnej, odpowiadajaca zgodnie ze standardem 45 c NTSC wartosci —- fh lub w przyblizeniu wartosci L 3,58 MHz, w zwiazku z czyni wymagana nominalna czestotliwosc sumaryczna fc sygnalu nosnego na 50 zacisku J odpowiada wartosci 325 fe lub w przy¬ blizeniu 5,11 MHz.Pozadane jest, aby modulator 19 byl w postaci zrównowazonej, przy czym równowazenie powinno byc wykonane dla wejsciowego zlozonego sygnalu 55 wizyjnego, a nie dla sygnalu wejsciowego o czesto¬ tliwosci fc, pobieranego z wyjsciowego zacisku J.Stopien modulacji sygnalów ntónych, który jest przeprowadzany w modulatorze 19, jest utrzymywany na stosunkowo malej wartosci (na przyklad 20%) , 60 dzieki zachowaniu wlasciwej zaleznosci pomiedzy poziomami wejsciowymi. Podczas odtwarzania plyty zachodzi niepozadane pelzanie czestotliwosci odtwarzanego zlozonego sygnalu, dlatego pozada¬ ne jest, aby sygnalyJ nosne na zacisku J mialy 65 mozliwie identyczne^ pefzanie czestotliwosci, w re-108 985 8 zultacie czego czestotliwosci sumaryczna i róznico¬ wa, uzyskiwane w wyniku procesu przemiany czestotliwosci w modulatorze 19, sa w zasadzie poz¬ bawione zjawiska pelzania czestotliwosci.Filtr 21 bocznych pasm czestotliwosci szczatko¬ wych, polaczony z wyjsciem modulatora 19, prze¬ puszcza niezrównowazony sygnal nosny i jego dolne pasmo boczne. W dolnym pasmie bocznym, które zawiera czestotliwosci róznicowe, otrzymywane w wyniku modulacji, wartosc podnosnej chromi¬ nancji zmniejsza sie przy czestotliwosci fs wymaga- nej na wyjsciu. Jest pozadane, aby czestotliwosc nosna fc zmniejszala sie w srodkowym punkcie na¬ chylenia górnego konca charakterystyki filtru 21, w zwiazku z czym przepuszczana jest równiez nie¬ wielka czesc górnego pasma bocznego.Wyjscie filtru 21 bocznych pasm czestotliwosci szczatkowych jest polaczone z wejsciowym zacis¬ kiem N normalnego sygnalu elektronicznego ukladu przelaczajacego 23. Elektroniczny uklad przelacza¬ jacy 23 moze realizowac alternatywnie jedna z nas¬ tepujacych funkcji: podawac sygnal doprowadzany do zacisku N normalnego sygnalu na wyjsciowy za¬ cisk O urzadzenia przelaczajacego lub podawac sygnal doprowadzany do zacisku S sygnalu zastep¬ czego na wyjsciowy zacisk O ukladu przelaczajace¬ go. Wybieranie odpowiednich stanów normalnego i zastepczego odbywa sie za pomoca sygnalów ste¬ rujacych, dostarczanych do wejsciowego zacisku F sygnalu sterujacego.Sygnal wyjsciowy z zacisku O ukladu przelacza¬ jacego 23, polaczonego przy normalnej pracy urza¬ dzenia odtwarzajacego z wyjsciem filtru 21, jest dostarczany do wzmacniacza 40 wykorzystywanego do sterowania linia opózniajaca. Przykladowo, wzmacniacz 40 zawiera stopien wejsciowy z uzie¬ mionym emiterem, zrealizowany na tranzystorze 41 i stopien wyjsciowy z uziemionym kolektorem, zrealizowany na tranzystorze 43, przy czym pomie-- dzy emiterem tranzystora wyjsciowego i &aiZ5| tranzystora wyjsciowego jest wlaczony Eesygtor 45 ujemnego sprzezenia zwrotnego. Wzmacniacz 40 stanowi niskoimpedancyjne zródlo sygnalów dos¬ tarczanych do linii opózniajacej 1H 50 (na przyklad typu Amperex DL 56). ? Pasmo przenoszenia linii opózniajacej 50 moze byc regulowane przez wlasciwy dobór parametrów koncowego obwodu wyjsciowego (cewka 53 zbocz- nikowana rezystorem 55) i koncowego obwodu wejsciowego (regulowana cewka 51), co umozliwia uzyskanie pasma czestotliwosci rozciagajacego sie od wartosci nieco wiekszej od czestotliwosci fc (na przyklad 5,111 MHz) do wartosci nieco mniejszej od najmniejszej czestotliwosci fs — 500 MHz (na przy¬ klad 3,08 MHz) pasma bocznego podnosnej wyjs¬ ciowej chrominancji. Opóznienie wnoszone przez linie opózniajaca 50 odpowiada okresowi wyzna¬ czonemu przez czestotliwosc linii fh, wobec czego w warunkach „normalnych" sygnal informacji na wyjsciu linii opózniajacej zawiera informacje okre¬ slajaca linie obrazu poprzedzajaca bezposrednio te linie obrazu, której informacja jest wprowadza¬ na na wejscie linii opózniajacej. W podanym pasmie przenoszenia linii opózniajacej 50, obejmujacym pasmo czestotliwosci (na przyklad 3,08—4,08 MHz), 15 zajmowanym przez przeplatajace sie skladowe sygnalów luminancji i chrominancji, dzieki wlas¬ ciwym polaczeniom wejscia i wyjscia linii opóz¬ niajacej, mozna przeprowadzic separacje przeplata- 5 jacych sie skladowych metoda filtracji grzebienio¬ wej.W urzadzeniu pokazanym na rysunku do celów takiej separacji wykorzystywany jest uklad filtrów grzebieniowych 70. Sygnaly wejsciowe linii opóz¬ niajacej 50, pobierane z wyjscia wzmacniacza 40, sa dostarczane równiez do ukladu filtrów grzebie¬ niowych 70. Wyjscie linii opózniajacej jest polaczo¬ ne z ukladem filtrów grzebieniowych poprzez wzmac¬ niacz 60. Wzmacniacz 60 zapewnia wystarczajace wzmocnienie sygnalu, umozliwiajace skompenso¬ wanie tlumienia tego sygnalu w linii opózniajacej 50, w zwiazku z czym do ukladu filtrów grzebie¬ niowych moga byc dostarczane opóznione sygnaly o poziomie porównywalnym z poziomem sygnalów 20 na wejsciu sygnalu nieopóznionego. Wzmacniacz 60 zawiera stopien wejsciowy, z tranzystorem 61 z uziemionym emiterem i stopien wyjsciowy z tranzystorem 63 z uziemionym kolektorem. Wyjs¬ cie wzmacniacza jest dolaczone do rezystora emi- 25 tera, utworzonego przez element rezystancyjny po¬ tencjometru 64. Stala wielkosc ujemnego sprzezenia zwrotnego, realizowanego za pomoca rezystora 65 sprzezenia zwrotnego, wlaczonego pomiedzy baze tranzystora 61 a emiter tranzystora 63, jest uzu- 30 pelniana przez regulowana wielkosc ujemnego sprzezenia zwrotnego, realizowanego za pomoca polaczenia szeregowego rezystora 66 i kondensatora 67. Polaczenie szeregowe rezystora 66 i kondensa¬ tora 67 jest wlaczone pomiedzy zaczep potencjome- 35 tru 64 i baze tranzystora 61. Regulacja przeprowa¬ dzana za pomoca zaczepu potencjometru steruje wartoscia wzmocnienia, umozliwiajac uzyskanie optymalnej regulacji poziomu.Uklad filtrów grzebieniowych 70 jest wyposazony w pare wyjsciowych zacisków C i L, które w wa¬ runkach normalnych odpowiadaja wlasciwym kom¬ plementarnym charakterystykom filtru grzebienio¬ wego. 45 Sygnal wyjsciowy na zacisku C normalnie odpo¬ wiada charakterystyce filtru grzebieniowego z war¬ tosciami szczytowymi powtarzajacymi sie przy nie¬ parzystych wielokrotnosciach polowy czestotliwosci linii i z wartosciami zerowymi powtarzajacymi sie 50 przy wielokrotnosciach czestotliwosci linii. Na za¬ cisku C wystepuje skladowa sygnalu chrominancji, zajmujaca polozenie przesuniete w pasmie czesto¬ tliwosci fs+500 MHz, otaczajaca pozadana czesto¬ tliwosc fs wyjsciowej podnosnej i pozbawiona to- 55 warzyszacych skladowych sygnalu luminancji.Wyjscie na zacisku L normalnie odpowiada (wew¬ natrz dzielonego pasma) charakterystykom filtru grzebieniowego z wartosciami szczytowymi powta¬ rzajacymi sie przy wielokrotnosciach czestotliwos- 60 ci linii i z wartosciami zerowymi powtarzajacymi sie przy nieparzystych wielokrotnosciach polowy czestotliwosci linii. Na tym wyjsciu uzyskuje sie skladowa sygnalu luminancji, której pasmo srod¬ kowe jest pozbawione poprzednio towarzyszacej 65 skladowej ukrytej podnosnej. 409 Odseparowane skladowe sa dostarczane z zacis¬ ków C i L do ukladu 75 przetwarzania sygnalów w celu ich dalszego przetworzenia do postaci wy¬ maganej przez odbiornik 80 telewizji kolorowej, za pomoca którego moga byc uzyskiwane obrazy kolo¬ rowe, odpowiadajace zapisanej informacji obrazo¬ wej. Przykladowo, w przypadku, gdy wymagane jest dostarczenie sygnalu do zacisków anteny od¬ biornika telewizji kolorowej, uklad przetwarzania sygnalów moze zawierac elementy do laczenia od¬ separowanych skladowych dla uzyskania nowgo, zlozonego sygnalu, który to zlozony sygnal modu¬ luje odpowiedni sygnal nosny o wielkich czestotli¬ wosciach.Dotychczasowy opis urzadzenia pokazanego na rysunku dotyczyl pracy urzadzenia odtwarzajacego w warunkach „normalnych". Obecnie rozwazony zostanie inny rodzaj pracy, wykorzystywany do skutecznego usuwania defektów obrazu. Wykrywa¬ nie wystapienia defektu sygnalu, w wyniku którego nastepuje przelaczenie rodzaju pracy urzadzenia odtwarzajacego, odbywa sie w detektorze 30 de¬ fektów.Zgodnie ze znanymi zasadami detekcji defektów w detektorze 30 defektów jako filtr wejsciowy wy¬ korzystywany jest szerokopasmowy (na przyklad 0—6 MHz) filtr dolnoprzepustowy, do którego sa dostarczane sygnaly impulsowe z detektora 15 przejscia przez zero. Filtracja impulsów wyjscio¬ wych detektora 15, realizowana za pomoca filtru 31 wejsciowego detektora defektów, powoduje wy¬ tworzenie sygnalu, którego chwilowa wartosc am¬ plitudy jest wprost proporcjonalna do chwilowej wartosci czestotliwosci sygnalu o ograniczonej am¬ plitudzie, podawanego na wejscie detektora 15 przejscia przez zero. Chwilowe zmiany czestotli¬ wosci wejsciowej detektora w zakresie wyznaczo¬ nym przez czestotliwosc fmax i fmin (okreslajace granice zakresu dewiacji zapisywanego sygnalu FM) prowadza do odchylen chwilowej amplitudy na wyjsciu filtru w ustalonych przedzialach napiecia okreslonych przez Vmax i Vmin. W przypadku, gdy chwilowa wartosc czestotliwosci sygnalu wejscio¬ wego detektora 15 przekracza fmax, chwilowa am¬ plituda sygnalu wyjsciowego filtru 31 przekracza wartosc Vmax, odpowiednio, gdy chwilowa wartosc czestotliwosci sygnalu wejsciowego detektora opa¬ da ponizej fmin, chwilowa amplituda sygnalu wyjs¬ ciowego filtru opada ponizej Vmin.Komparatory 33 i 35 poziomów napiecia, dola¬ czone do wyjscia filtru 31, umozliwiaja identyfika¬ cje przypadków, w których amplituda sygnalu wyjs¬ ciowego filtru 31 wychodzi poza zakres wyznaczo¬ ny przez wartosci Vmax i Vmin. Komparator 33 wy-- sokiego poziomu sygnalizuje na wyjsciu defekty przez caly czas, gdy amplituda sygnalu wyjsciowe¬ go filtru 31 przewyzsza pierwszy poziom odniesie¬ nia lezacy w bliskim sasiedztwie Vmax. Komparator 35 niskiego poziomu sygnalizuje na wyjsciu de¬ fekty podobnego typu przez caly czas, gdy ampli¬ tuda sygnalu wyjsciowego filtru 31 opada ponizej drugiego poziomu odniesienia lezacego w bliskim sasiedztwie Vmin. Na ogól jest pozadane, aby pierwszy i drugi poziom odniesienia byly ustawio¬ ne odpowiednio nieco powyzej Vmax i nieco poni- 1985 10 • zej Vmin, co umozliwia uzyskanie pewnosci, ze ekstremalne wartosci pozadanej informacji obrazo¬ wej nie spowoduja sygnalizacji defektu (szczegól¬ nie w sytuacji, gdy istnieje prawdopodobienstwo 5 niewielkich bledów szybkosci obrotu odtwarzanej plyty, co moze nieznacznie zmieniac rzeczywisty zakres dewiacji pozadanego sygnalu). Wprowadze¬ nie takich tolerancji wartosci poziomów odniesie¬ nia zasadniczo nie zmniejsza dokladnosci wykry¬ lo wania defektów, poniewaz powazne, wykrywane defekty przewaznie powoduja, ze czestotliwosc znacznie wykracza poza zakres czestotliwosci fmax— —fmin. Wyjscia obydwu komparatorów 33, 35 sa doprowadzane do sumatora 37, który wytwarza na 15 zacisku wyjsciowym D pojedynczy impuls sygnali¬ zacji defektu, swiadczacy o oddaleniu sie wartosci czestotliwosci poza zakres czestotliwosci fmax—fmin w dowolnym kierunku.Szerokie pasmo przenoszenia filtru 31 umozliwia 20 szybkie stwierdzenie faktu naglego pojawienia sie defektu sygnalu. Oznacza to, ze w przypadku poja¬ wienia sie defektów^ sygnalów, narastanie sygnalu na wyjsciu filtru po przekroczeniu poziomu odnie¬ sienia moze odbywac sie z krótkim czasem naras- 25 tania, co umozliwia szybkie uzyskanie impulsu sy¬ gnalizacji defektu. Dzieki zastosowaniu odpowied¬ nio szybkiego urzadzenia sterujacego kompensacja (na przyklad elektronicznego ukladu przelaczaja¬ cego 23), urzadzenie odtwarzajace moze byc prze- so laczone na prace w warunkach kompensacji, zanim sygnal wyjsciowy filtru dolnoprzepustowego 17 (odpowiedz opózniona) zostanie w istotny sposób zaklócony w wyniku defektu obrazu.Równiez dzieki szerokiemu pasmu przenoszenia S5 filtru dolnoprzepustowego 31, jego sygnal wyjscio¬ wy zmienia sie bezposrednio po tym, jak czestotli¬ wosc sygnalu wejsciowego wraca do wyznaczonego zakresu, wskutek czego zakonczenie impulsu sygna¬ lizacji defektu obrazu otrzymywanego z kompara- 40 tora moze wyprzedzac zakonczenie odpowiedniego zaklócenia na wyjsciu filtru dolnoprzepustowego 17. Moze to doprowadzic do przedwczesnego powro¬ tu urzadzenia odtwarzajacego do warunków nor¬ malnej pracy w przypadkach, gdy impuls sygnali- 45 zacji defektu obrazu z wyjscia sumatora 37 jest jednoczesnie wykorzystywany jako sygnal steru¬ jacy ukladem przelaczajacym 23. Dla zapobiezenia przedwczesnemu zakonczeniu kompensacji defektu obrazu, jest pozadane zastosowanie okreslonych 50 ukladów do „rozciagania" impulsdw sygnalizacji defektu obrazu do chwili nastepujacej po zakon¬ czeniu odpowiednich zaklócen na wyjsciu filtru dolnoprzepustowego.Odpowiednio do impulsów sygnalizacji defektu 55 obrazu na zacisku D, generator 39 sygnalów steru¬ jacych przelaczaniem realizuje pozadane funkcje „rozciagania" w procesie wytwarzania sygnalów sterujacych przelaczaniem elektronicznego ukladu przelaczajacego 23. W znanym urzadzeniu, realizu- 60 jacym funkcje generatora 39, znajduje sie detektor impulsów sygnalizacji defektu obrazu, obciazenie rezystancyjne detektora zapewniajace wybrana stala czasu rozladowania kondensatora detektora i komparator porównujacy sygnal wyjsciowy de- 65 tektora z wybranym poziomem progowym.108 985 li 12 Sygnaly sterujace przelaczaniem wytwarzane w generatorze 39 dla odpowiednio „rozciagnietych" sygnalów po wykryciu defektu obrazu za pomoca detektora 30 defektów obrazu sa dostarczane do zacisku P wejscia sterujacego ukladu przelaczaja¬ cego 23 w celu przelaczenia urzadzenia odtwarza¬ jacego w stan przy wystepowaniu defektów obra¬ zu, podczas którego zostaje przerwana droga sygnalu normalnego pomiedzy zaciskami N i O oraz zos¬ taje utworzona droga sygnalu zastepczego pomie¬ dzy zaciskami S i O. W ukladzie przelaczajacym przeprowadza sie odwracania fazy odpowiednio w torach sygnalu normalnego i zastepczego, nato¬ miast przewiduje sie, ze bedzie to realizowane w to¬ rach sygnalów opisywanego ukladu przelaczajace¬ go 23.Wedlug wynalazku, sygnaly nosne o modulowanej amplitudzie, otrzymywane z wyjscia tej samej linii opózniajacej 50, która dostarcza opóznione sygnaly do ukladu filtrów grzebieniowych. 70r sa wyko¬ rzystywane jako sygnaly zastepcze doprowadzane do zacisku S ukladu przelaczajacego 23.Sygnal zastepczy uzyskiwany jest za pomoca ukladu przenoszenia 90, którego wejscie jest po¬ laczone z wyjsciem wzmacniacza 60, a wyjscie po¬ laczone z zaciskiem S. Uklad przenoszenia 90 za¬ wiera tranzystor 92 pracujacy w ukladzie rozdzie¬ lacza fazy, w którym sygnaly Wyjsciowe o przeciwnych polaryzacjach sa uzyskiwane na rezystorze 93 emitera i rezystorze 94 kolektora.Odpowiednie sygnaly wyjsciowe sa laczone w ukla¬ dzie utworzonym z rezystora 95 wlaczonego pomie¬ dzy kolektor tranzystora i zacisk S oraz z szere¬ gowo polaczonych kondensatora 96 i cewki 97, wla¬ czonych miedzy emiterem tranzystora i zaciskiem S. Dzielnik napiecia wejsciowego zawiera poten¬ cjometr 91, którego regulowany zaczep jest dola¬ czony do bazy tranzystora 92. Wejsciowy regulo¬ wany zaczep umozliwia optymalna regulacje po¬ ziomu sygnalu zastepczego, zapewniajacego sku¬ teczne usuwanie defektów obrazu.Pozadane jest, aby parametry calego ukladu przenoszenia 90 wybrane byly w sposób umozli¬ wiajacy uzyskanie prawie równego wzmocnienia dla wszystkich czestotliwosci wewnatrz pasma czestotliwosci (na przyklad w przyblizeniu w za¬ kresie 3,08—5,11 MHz) sygnalu przechodzacego przez linie opózniajaca 50, przy czym charakterystyka fa zowa tego ukladu powinna byc zróznicowana o pra¬ wie 180° dla przesuniec fazy sygnalów o czestotli¬ wosciach fc i fs. W przykladowym wykonaniu ukla¬ du pokazanego na rysunku, wymagane przesunie¬ cie fazy w ukladzie przenoszenia 90 wynosi w za¬ sadzie 0° dla sygnalu wyjsciowego o czestotliwosci fs podnosnej, podczas gdy wymagane przesuniecie fazy dla sygnalu o czestotliwosci fc nosnej wynosi 180°. Przy zapewnieniu podanych przesuniec fazy, zachodzacy na zacisku O proces przejscia pomiedzy informacja linii biezacej i informacja linii poprzed¬ niej (stanowiacej wynik przelaczenia na stan przy wystepowaniu defektów obrazu) odbywa sie z za¬ chowaniem ciaglosci fazy dla sygnalu o czestotli¬ wosci fc nosnej, jak równiez z zachowaniem ciaglos¬ ci fazy dla sygnalu o czestotliwosci fs podnosnej.Poza tym podane przesuniecia fazowe sygnalu o czestotliwosci podnosnej daja w rezultacie wyni¬ kowe przesuniecie fazowe 180° sygnalu wyjsciowego o czestotliwosci podnosnej, biegnacego od wyjscia 5 wzmacniacza 60 przez uklad przenoszenia 90, uklad przelaczajacy 23 i wzmacniacz 40 do wejscia linii opózniajacej. Dlatego tez nalezy zapewnic, aby w stanie przy wystepowaniu defektów obrazu (kie¬ dy to informacja zarówno na wejsciu, jak i na wyjs- io ciu odpowiada tej samej linii obrazu) mozna bylo uzyskac nastepujacy wynik — skladowe o czesto¬ tliwosci podnosnej chrominancji moga pojawiac sie na wyjsciowym zacisku C sygnalu chrominancji ukladu filtrów grzebieniowych 70, podczas, gdy skla- 15 dowe o czestotliwosci tlumionej podnosnej powinny byc usuniete z sygnalu na wyjsciowym zacisku L sygnalu luminancji.W uzupelnieniu powyzszego nalezy po pierwsze zau¬ wazyc, ze pokazane na rysunku okreslone polacze- 20 nia zacisków przykladowej. JUnii opózniajacej 50 umozliwiaja zanegowanego warunku uzyskiwania sygnalu z tej linii:50. W takich warun¬ kach pracy skladowe sygnalu o czestotliwosci rów¬ nej nieparzystej wielokrotnosci polowy czestotli- 25 wosci linii, takiej jak czestotliwosc podnosna, wy¬ stepujaca podczas kolejnych linii, moze pojawic sie w trakcie normalnego dzialania w fazie identycznej z faza zarówno wejsciowego jak i wyjsciowego syg¬ nalu linii opózniajacej. Wskutek tego, ze wzmac- 30 niacz 60 wprowadza odwracanie fazy, wymieniony sygnal moze pojawiac sie na wyjsciu wzmacniacza 60 w fazie przeciwnej do fazy sygnalu na wejsciu linii opózniajacej. W przypadku, gdy sygnaly na dwóch wejsciach ukladu filtrów grzebieniowych 70 35 (z. wejscia linii opózniajacej i wyjscia wzmacniacza 60) maja przeciwne fazy, sygnal jest przenoszony do zacisku O, natomiast blokowane jest przejscie sygnalu do zacisku L. Na odwrót, w przypadku, gdy sygnaly na dwu wejsciach ukladu filtrów grze- 40 bieniowych 70 (z wejscia linii opózniajacej i wyjs¬ cia wzmacniacza 60) maja zgodne fazy, nastepuje zablokowanie drogi sygnalu do zacisku C i otwarcie drogi sygnalu do zacisku L. W stanie przy wyste¬ powaniu defektów obrazu, kiedy to sygnal z wyjs- 45 cia wzmacniacza 60 jest podawany na wejscie Unii opózniajacej 50, wspomniane odwracanie fazy syg¬ nalu o czestotliwosci podnosnej w torze z ukladem przenoszenia 90, ukladem przelaczajacym 23 i wzmacniiaczem 40 prowadzi do powstania antyfa- 50 zowej kompensacji na wejsciach ukladu filtrów grzebieniowych, w wyniku czego, zgodnie z wyma¬ ganiami, skladowa podnosnej przechodzi do zacis¬ ku C, natomiast droga do zacisku L zostaje zablo¬ kowana. 55 Mozna zauwazyc, ze sygnal zastepczy otrzymywa¬ ny z wyjscia wzmacniacza 60 moze miec pasmo czestotliwosci (na przyklad w przyblizeniu 3,06— —5,11 MHz) wezsze od pasma czestotliwosci sygna¬ lu normalnego (na przyklad w przyblizeniu 2,11— 60 —5,11 MHz), co jest zgodne z ograniczeniami pasma przenoszenia przykladowej linii opózniajacej 50.Wynikowa skladowa sygnalu luminancji pozbawio¬ na zostaje zatem okreslonych skladowych o wiel¬ kich czestotliwosciach (na przyklad powyzej 2 MHz), 65 a ponadto ma wycieta czesc w punkcie wyznaczo-108 13 nym przez czestotliwosc tlumionej podnosnej (na przyklad 1,53 MHz). Wynikowa skladowa sygnalu chrominancji nie moze byc calkowicie pozbawiona przeplatajacych sie skladowych luminancji. Pomi¬ mo wskazanych wad, przemiana przeprowadzana po wystapieniu defektów obrazu w praktycznym wykonaniu wynalazku umozliwia uzyskanie dosta¬ tecznej ilosci wlasciwej informacji do w pelni sku¬ tecznego usuwania powaznych defektów obrazu.Ponadto ten pozadany wynik jest uzyskiwany przy stosunkowo niewielkich nakladach na dodatkowa rozbudowe zródla sygnalu zastepczego w porówna¬ niu z wykonaniem wymaganym do innych celów (na przyklad filtracji grzebieniowej).Nalezy równiez zauwazyc, ze ekonomiczne zródlo sygnalu zastepczego, zastosowane wedlug wynalaz¬ ku, moze byc równiez wykorzystane w polaczeniu z róznymi detektorami defektów obrazu, pomimo tego, ze w omawianym przykladzie podano tylko detektor 30 skonstruowany przez Clemensa, umozli¬ wiajacy uzyskanie szczególnie korzystnego ukladu kompensacji. W przedstawionym wykonaniu wyjs¬ ciowy filtr dolnoprzepustowy H odbiera sygnaly z wyjscia detektora 15 przejsc przez zero za posred¬ nictwem wejsciowego filtru 31 detektora defektów.Mozna przypuszczac, ^ze__w mozliwym wykonaniu-... ukladu, filtr dolnoprzepustowy 17 moze otrzymy¬ wac sygnaly bezposrednio z wyjscia detektora 15 przejsc przez zero. Oczywiscie rozwazane wykona¬ nie przykladowe, w którym równoczesnie zastoso¬ wano filtry dolnoprzepustowe 31 i 17 (rozwiazanie tandemowe), jest korzystniejsze, jesli chodzi o zla¬ godzenie wymagan co do szybkosci przelaczania generatora 39 i ukladu przelaczajacego 23. W roz¬ wiazaniu tandemowym mozna dopuscic wieksza to¬ lerancje opóznienia pomiedzy poczatkiem impulsu sygnalizacji defektu obrazu i zakonczeniem pro¬ cesu przelaczania w stan przy wystepowaniu de¬ fektów obrazu, co wiaze sie z tym, ze w tym wyko¬ naniu opóznienie wnoszone przez filtr dolnoprze¬ pustowy 31 jest wspólnym opóznieniem dla kana¬ lów wyjsciowego sygnalu wizyjnego i sygnalu prze¬ laczajacego. - * Fig. 2 przedstawia inne- wykonanie urzadzenia z fig. 1. Róznica polega na tym, ze przelaczanie sygnalu normalnego i zastepczego przeprowadzane jest dla sygnalów wizyjnych. Urzadzenie przedsta¬ wione na fig. 2 zawiera elektroniczny uklad prze¬ laczajacy 123, który moze byc zrealizowany podob¬ nie do elektronicznego ukladu przelaczajacego oma¬ wianego w powiazaniu z fig. 1 i który alternatyw¬ nie moze realizowac nastepujace funkcje: tworzyc droge sygnalu pomiedzy wejsciowym zaciskiem N normalnego sygnalu i wyjsciowym zaciskiem O urzadzenia przelaczajacego lub tworzyc droge syg¬ nalu pomiedzy zaciskiem wejsciowym S sygnalu zastepczego i wyjsciowym zaciskiem O. Sterowanie przelaczaniem odpowiednio pomiedzy stanami nor¬ malnym i zastepczym przeprowadzane jest za po¬ moca sygnalów sterujacych, dostarczanych do wejs¬ ciowego zacisku P sygnalu sterujacego z generatora 139 sygnalów sterujacych przelaczaniem. Generator 139 sygnalów sterujacych reaguje na sygnaly de¬ tektora defektów obrazu (na przyklad takiego jak 14 detektor 30 defektów obrazu opisanego urzadzenia z fig. 1).Generator 139 wytwarza odpowiednio zsynchro¬ nizowany sygnal sterujacy przelaczaniem urzadze- 5 nia do odtwarzania plyt magnetycznych w stan przy wystepowaniu defektów obrazu, podczas któ¬ rego przerwana zostaje normalna droga sygnalu pomiedzy zaciskami N i O, a uaktywniona zostaje droga sygnalu zastepczego pomiedzy zaciskami io S i O.Wyjsciowy zacisk O ukladu przelaczajacego 123 jest polaczony z zaciskiem wejsciowym sygnalu modulujacego modulatora amplitudy 119, którego wejsciowy zacisk J doprowadza sygnal nosny 15 z wyjscia zródla 120 sygnalu nosnego. Do wyjscia modulatora 119 doprowadzane sa sygnaly o ampli¬ tudzie modulowanej zgodnie z sygnalami dostar¬ czanymi do zacisku wejsciowego sygnalu modulu¬ jacego z ukladu przelaczajacego 123. Nominalna 20 czestotliwosc fc nosna sygnalu dostarczanego ze zródla 120 sygnalu nosnego do zacisku J odpowiada zgodnie z fig. 1 sumie czestotliwosci fs tlumionej podnosnej i pozadanej czestotliwosci fs podnosnej wyjsciowej, która przykladowo odpowiada wartos- 25 ci 325 fn lub w przyblizeniu 5,11 MHz. Jest poza¬ dane, aby czestotliwosc sygnalów nosnych, dos- *—- ldiczdii,ycli~ze- zródla 120~sygnalu nosnego wahala sie wokól podanej wyzej czestotliwosci nominalnej zgodnie z czestotliwoscia pelzania zlozonego syg- 30 nalu wizyjnego, uzyskiwanego podczas odtwarza¬ nia zapisu. W zwiazku z tym mozna zalozyc, ze istnieje wlasciwe sterowanie zródla 120 sygnalu nosnego.Sygnal wyjsciowy modulatora 119 jest dostarcza- 35 ny do wzmacniacza 140, który steruje linia opóz¬ niajaca 1H 150. Sygnal wyjsciowy linii opózniajacej 150 jest dostarczany do wzmacniacza 160. Przykla¬ dowo, wzmacniacz 140, linia opózniajaca 150 i wzmacniacz 160 moga miec specyficzna postac 40 okreslona wyzej dla odpowiadajacego im wzmac¬ niacza 4Q, linii opózniajacej 50 i wzmacniacza 60, wystepujacych w urzadzeniu pokazanym na fig. 1.Sygnal wejsciowy linii opózniajacej 150 (na przy¬ klad dostepny na wyjsciu wzmacniacza 140) lacz- 45 nie z sygnalem wyjsciowym linii opózniajacej (na przyklad dostepnym na wejsciu wzmacniacza 160) doprowadzane sa do wlasciwego ukladu filtrów grzebieniowych (nie pokazanego na fig. 2), w którym przeprowadzana jest wymagana separacja sygna- 50 lów luminancji od sygnalów chrominancji, jak zos¬ talo to opisane w powiazaniu z fig. 1.Jak poprzednio zaznaczono, w odróznieniu od urzadzenia pokazanego na fig. 1, na odpowiedni wejscia ukladu przelaczajacego 123 sa podawane 55 sygnaly w postaci zlozonych sygnalów wizyjnych.Normalne sygnaly wejsciowe (to jest sygnaly, które podczas normalnej pracy urzadzenia odtwarzajace¬ go sa dostarczane do zacisku N, a nastepnie prze¬ kazywane do wejsciowego zacisku sygnalu modulu- 60 jacego), sa sygnalami wyjsciowymi detektora FM urzadzenia odtwarzajacego i w urzadzeniu poka¬ zanym na fig. 2 sa pobierane z filtru dolnoprzepus- towego 117 (na przyklad o pasmie przenoszenia 0—3 MHz), odpowiednio do sygnalów detektora 65 przejsc przez zero (takiego jak detektor 15 przejsc15 przez zero urzadzenia pokazanego na fig. 1). Wejs¬ ciowy sygnal zastepczy (to jest sygnal, który pod¬ czas usuwania defektów obrazu lub pracy urzadze¬ nia odtwarzajacego w warunkach pracy zastepczej jest przykladany do zacisku S, a nastepnie przeka¬ zywany do wejsciowego zacisku M sygnalu modu¬ lujacego) stanowi opózniony zlozony sygnal wizyj¬ ny, uzyskiwany z wyjscia linii opózniajacej 150.Dla uzyskania sygnalu zastepczego, sygnal wyjs¬ ciowy wzmacniacza wyjsciowego linii opózniajacej jest dostarczany do detektora 200 sygnalu o mo¬ dulowanej amplitudzie, który otrzymuje zlozony sygnal wizyjny z wyjscia linii opózniajacej, z któ¬ rego uzyskiwany jest sygnal nosny o modulowanej amplitudzie. Wyjscie detektora 200 jest polaczone z wejsciowym zaciskiem S urzadzenia przelaczaja¬ cego poprzez tor sygnalowy, który zawiera pola¬ czenie kaskadowe filtru dolnoprzepustowego 210 o czestotliwosci odciecia wybranej w taki sposób, ze tlumione sa skladowe nosnej i pasma bocznego, odbierane z wyjscia detektora 200, ukladu opóznia¬ jacego 220 (na przyklad typu koncentrycznego, wy¬ korzystywanego zazwyczaj do opózniania sygnalu luminancji w odbiornikach telewizji kolorowej), który lacznie z niewielkim opóznieniem wprowa¬ dzanym przez filtr 210 opóznia sygnal o czas odpo¬ wiadajacy w zasadzie polowie okresu dla czestotli¬ wosci fs tlumionej podnosnej i elementu sprzega¬ jacego nieprzewodzacego prad staly, na przyklad ta¬ kiego, jak pokazany na fig. 2 kondensator 230.Zastosowanie wymienionego opóznienia o polo¬ we okresu zapewnia, ze podczas pracy w warun¬ kach usuwania defektów obrazu, w sygnale wyjs¬ ciowym ukladu filtrów grzebieniowych urzadzenia odtwarzajacego znajduja sie skladowe o czestotli¬ wosci wyjsciowej podnosnej chrominancji, przy czym z wyjsciowego sygnalu luminancji moga byc usuniete skladowe o czestotliwosci tlumionej pod¬ nosnej. Uzyskiwane w podany sposób efekty omó¬ wiono poprzednio w powiazaniu z urzadzeniem po¬ kazanym na fig. 1.Stwierdzono, ze dla zapobiegania zmianom jas* nosci przy dostarczaniu informacji zastepczej, co moze obnizyc jakosc usuwania defektów obrazu, po¬ zadane jest zablokowanie przechodzenia sklado¬ wej stalopradowej i wolno zmieniajacych sie prze¬ biegów sygnalów wyjsciowych detektora 200 do za¬ cisku S. Dla zrozumienia charakteru poruszonego problemu celowe wydaje sie rozpatrzenie okres¬ lonych praktycznych aspektów zastosowania sto¬ sunkowo tanich ceramicznych linii opózniajacych, których przykladem moze byc linia DL 56 pokaza¬ na na fig. 1. Na wyjsciu takiej linii opózniajacej uzyskuje sie nie tylko glówna skladowa odpowia¬ dajaca sygnalowi wejsciowemu linii opózniajacej po jednym przejsciu lt przez linie opózniajaca, lecz równiez nalozone na nia inne skladowe, na przyklad skladowa odpowiadajaca sygnalowi wejs¬ ciowemu linii opózniajacej po trzykrotnym przejs¬ ciu (3t) tego sygnalu przez linie opózniajaca. Pod¬ czas, gdy z reguly te dalsze skladowe sa znacznie mniejsze od glównej skladowej, to wynikowy sku¬ tek ich obecnosci sprowadza sie do tego, ze prze¬ bieg czestotliwosciowej charakterystyki przenosze¬ nia odbiega od pozadanego plaskiego przebiegu 3 985 16 w pasmie przenoszenia i odznacza sie szeregiem wahan wartosci, z przerwami pomiedzy kolejnymi maksymalnymi wartosciami odpowiadajacymi przykladowo polowie czestotliwosci fH linii. Pod- 5 czas przechodzenia sygnalu nosnego o amplitudzie modulowanej zgodnie ze zlozonym sygnalem wizyj¬ nym przez linie opózniajaca tego typu, amplituda skladowej sygnalu nosnego przechodzacego przez te linie jest uzalezniona od dokladnego polozenia 10 czestotliwosci nosnej wzgledem maksymalnych war¬ tosci czestotliwosciowej charakterystyki przeno¬ szenia tej linii opózniajacej. Po wyprostowaniu zmodulowanego sygnalu nosnego z wyjscia linii opózniajacej, amplituda skladowej stalopradowej 15 odtworzonego zlozonego sygnalu wizyjnego jest równiez zalezna od tego dokladnego polozenia.W urzadzeniach wspólpracujacych z urzadzeniem do odtwarzania sygnalów wizyjnych zapisanych na plycie magnetycznej zachodza wahania sredniej predkosci obrotowej urzadzenia napedzajacego, po¬ wodujace dlugotrwale wahania sredniej wartosci czestotliwosci tlumionej podnosnej zlozonego syg¬ nalu wizyjnego, uzyskiwanego podczas odtwarza¬ nia. Poza tym wspóldzialanie zródla 120 sygnalu nosnego z ukladem zawierajacym petle synchroni¬ zacji fazowej do celów stabilizacji wyjsciowej pod¬ nosnej moze wprowadzac porównywalne wahania sredniej czestotliwosci sygnalów nosnych dostar¬ czanych do modulatora 119, co moze byc porówna¬ ne z prawdopodobienstwem przypadkowych powol¬ nych zmian polozenia czestotliwosci nosnej odpo¬ wiednio do wartosci maksymalnych charakterysty¬ ki przenoszenia linii i miec istotny wplyw na am¬ plitude skladowej stalopradowej wyprostowanych skladowych na wyjsciu linii opózniajacej.Stwierdzono, ze jakosc usuwania defektów obra¬ zu za pomoca sygnalu zastepczego, uzyskiwanego z wyjscia linii opózniajacej podanego typu, jest 40 znacznie wyzsza przy zalozeniu tolerancji ekono¬ micznego urzadzenia odtwarzajacego, w którego torze sygnalu zastepczego przeprowadza sie elimi¬ nacje skladowej stalopradowej wyprostowanego sygnalu wyjsciowego linii opózniajacej i jej przy- 4* padkowych powolnych zmian, na przyklad przez wlaczenie kondensatora sprzegajacego 230* Sprzezenie zmiennopradowe na drodze sygnalu zastepczego urzadzenia pokazanego na fig. 1 nie 50 moze wywolac porównywalnego efektu przypadko¬ wego zaniku skladowej wskutek tego, ze opózniony sygnal wprowadzany do ukladu przelaczajacego 23 ma postac modulowanego sygnalu nosnego. Przy¬ padkowe wahania skladowej stalopradowej moga 55 byc stosunkowo male wówczas, gdy stalosc sredniej predkosci obrotowej jest utrzymywana z wysoka dokladnoscia, na przyklad w rezultacie zastosowa¬ nia urzadzenia sterujacego predkoscia z ukladem odniesienia wyposazonym w sterujacy oscylator m kwarcowy. W takich przypadkach skuteczne usu¬ wanie defektów moze byc realizowane za pomoca urzadzenia pokazanego na fig. 1. Urzadzenie pokaza¬ ne na fig. 2 wydaje sie korzystniejsze wówczas, gdy sa mozliwe do przyjecia tolerancje predkosci obro- 85 towej urzadzenia napedowego.108 985 17 Zastrzezenia patentowe 1. Urzadzenie do odtwarzania obrazów koloro¬ wych, zawierajace uklad wytwarzajacy sygnaly dla wytwarzania kolorowego obrazu reprezentujacego zlozony sygnal wizyjny podczas odtwarzania za¬ pisu kolejnych obrazów kolorowych, przy czym zlozony sygnal wizyjny zawiera sygnal luminancji i modulowana podnosna chrominancji, tworzaca sygnal chrominancji o czestotliwosciach przeplata¬ jacych sie z czestotliwosciami sygnalu luminancji, linie opózniajaca 1H z wejsciem i wyjsciem, uklad dostarczajacy sygnaly, zawierajacy uklad przela¬ czajacy zwykle czuly na sygnal wyjsciowy ukladu wytwarzajacego zlozony sygnal wizyjny dla dostar¬ czania sygnalów do wejscia linii opózniajacej, uklad sterowania czuly na nienormalne stany skladowej sygnalu na wyjsciu ukladu wytwarzajacego zlozony sygnal wizyjny dla zmiany stanu pracy ukladu dostarczajacego sygnaly i uklad filtrów grzebienio¬ wych dla separacji sygnalów luminancji i sygnalów chrominancji, znamienne tym, ze uklad sterowa¬ nia, korzystnie zawierajacy generator (39, 139) syg¬ nalów sterujacych przelaczaniem i uklad przela¬ czajacy (23) sa przystosowane w odpowiedzi na nie¬ normalny stan skladowej sygnalu zlozonego do od¬ dzialywania na uklad wytwarzajacy zlozony syg¬ nal wizyjny, reagujacy na sygnaly wyjsciowe linii opózniajacej (50, 150) dla kompensacji znieksztal¬ cen, a wejscie i wyjscie linii opózniajacej (50, 150) sa dolaczone do ukladu filtrów grzebieniowych (70), laczacego sygnaly dla zapewnienia separacji syg¬ nalów chrominancji. 2. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze uklad wytwarzajacy sygnaly obrazu kolorowego zawiera modulator (19, 119) do modulowania am¬ plitudy sygnalów nosnych zródla zgodnie z uzyski¬ wanym zlozonym sygnalem wizyjnym dla wytwa¬ rzania skladowej nosnej o czestotliwosci nosnej i skladowej podnosnej chrominancji z przesunieta podnosna chrominancji, przy czym do wyjscia linii opózniajacej jest dolaczony uklad przenoszenia (90), zawierajacy korzystnie rezystory (91, 93, 94, 95), tranzystor (92) kondensator (96) i cewke (97) za¬ pewniajace odpowiednio rózne przesuniecia fazy przy czestotliwosci nosnej i czestotliwosci podnos¬ nej chrominancji na wejsciu linii opózniajacej. 18 5 3. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze modulator (19, 119) jest dolaczony do zacisku wejsciowego linii opózniajacej (50, 150). 4. Urzadzenie do odtwarzania obrazów koloro- 10 wych, zawierajace uklad wytwarzajacy sygnaly dla wytwarzania kolorowego obrazu reprezentujacego zlozony sygnal wizyjny podczas odtwarzania zapisu kolejnych obrazów kolorowych, przy czym zlozony sygnal wizyjny zawiera sygnal luminancji i modu- 15 lowana podnosna chrominancji, tworzaca sygnal chrominancji o czestotliwosciach przeplatajacych sie z czestotliwosciami skladowej sygnalu luminan¬ cji, linie opózniajaca 1H z wejsciem i wyjsciem, uklad dostarczajacy sygnaly, zawierajacy uklad przelaczajacy zwykle czuly na sygnal wyjsciowy 20 ukladu wytwarzajacego zlozony sygnal wizyjny dla dostarczania sygnalów do wejscia linii opóz¬ niajacej, uklad sterowania czuly na nienormalne stany skladowej sygnalu na wejsciu ukladu wy¬ twarzajacego zlozony sygnal wizyjny dla zmiany sta¬ nu pracy ukladu dostarczajacego sygnaly i uklad filtrów grzebieniowych dla separacji sygnalów lu¬ minancji i chrominancji, znamienne tym, ze uklad sterowania, korzystnie zawierajacy generator (39, 139) sygnalów sterujacych przelaczaniem i uklad 25 przelaczajacy (23, 123)^ sa przystosowane w odpo¬ wiedzi na nienormalny stan skladowej sygnalu zlo¬ zonego do oddzialywania na uklad wytwarzajacy zlozony sygnal wizyjny, reagujacy na sygnaly wyjs¬ ciowe linii opózniajacej (50, 150) dla kompensacji 80 znieksztalcen, a wejscie i wyjscie linii opózniaja¬ cej (50, 150) sa dolaczone do ukladu filtrów grzebie¬ niowych (70), laczacego sygnaly dla zapewnienia separacji sygnalów luminancji i sygnalów chromi¬ nancji oraz do wyjscia linii opózniajacej (150) jest 36 dolaczony detektor (200) modulacji amplitudy. 5. Urzadzenie wedlug zastrz. 4, znamienne tym, ze do wyjscia detektora (200) modulacji amplitudy jest dolaczony uklad opózniajacy (220) o opóznfe"- niu odpowiadajacym w zasadzie polowie okresu przy 40 znamionowej czestotliwosci podnosnej modulowa¬ nej podnosnej chrominancji, dostarczanej przez uklad wytwarzajacy sygnaly obrazu kolorowego. 6. Urzadzenie wedlug zastrz. 4 albo 5, znamienne tym, ze do wyjscia detektora (200) modulacji ampli- 45 tudy jest dolaczony uklad, korzystnie kondensator sprzegajacy (230), do blokowania przejscia dowol¬ nej skladowej stalopradowej do wejsciowego za¬ cisku sygnalowego modulatora.108 9S5 VDU s2c?c do filtru Grzebieniowego f LDA — Zakl. 2. Zam. 2557/80. 100 egz.Cena 45 zl PL