Przedmiotem wynalazku jest kadlub frachtowca do przewozu jednoczesnie towarów zajmujacych duzo miejsca, lecz stosunkowo lekkich, takich jak drewno, pojemniki, pojazdy mechaniczne itp., badz to jako ladunku wylacznego, badz tez w pola¬ czeniu z towarami ciezkimi takimi jak oleje, ruda, wegiel i inne, badz wreszcie samych tylko towa¬ rów ciezkich.W dziedzinie transportu dalo sie zauwazyc ro¬ snace zapotrzebowanie na przewozy ladunków o duzej objetosci w proporcji do ich ciezaru. Przy¬ kladem takich ladunków sa ladunki kontenerowe, których ciezar na jednostke objetosci moze byc znacznie mniejszy niz jedna dziesiata ciezaru wla¬ sciwego wody. Dalszym przykladem towarów „lek¬ kich" w transporcie sa pojazdy mechaniczne, któ¬ rych ciezar na jednostke objetosci jest znacznie mniejszy od 10°/o ciezaru wlasciwego wody.Potrzeba przewozu drewna, pojemników, pojaz¬ dów mechanicznych i innych „lekkich" towarów pociagnelo za soba zapotrzebowanie na duze la¬ downie, co z kolei wywolalo powstanie nowych konstrukcji w dziedzinie kadlubów statków. Zmu¬ silo to konstruktorów do projektowania na duza skale zróznicowanych typów kadlubów, przezna¬ czonych dla róznych celów. W ten sposób ujawnila sie tendencja do tworzenia kadlubów o specjalnych ksztaltach, przy czym kazdy z typów kadlubów mial zaspokoic inna potrzebe transportu. Aczkol¬ wiek rozwój ten niewatpliwie moze byc uwazany 10 20 25 30 za korzystny pod wielu wzgledami, lecz w skali swiatowego budownictwa okretowego stal sie on zródlem nowych, dawniej malo znanych proble¬ mów.Statek o duzym tonazu, lecz malej stosunkowo wypornosci musi byc z koniecznosci statkiem o plytkim zanurzeniu, co wplywa niekorzystnie na jego statecznosc i szybkosc. Ponadto, statki o spe¬ cjalnym przeznaczeniu nie nadaja sie do przewozu towarów innych niz towarów, dla których zostaly zaprojektowane. Oznacza to, ze niemala liczba statków plywa dzisiaj z pelnym ladunkiem tylko w jednym kierunku, co z kolei czyni koniecznym przeznaczenie znacznej przestrzeni dla zbiorników balastowych, które pozwolilyby na zapewnienie statkowi wystarczajacej statecznosci i glebokosci zanurzenia podczas plywania bez ladunku.Znane jest z opisu zgloszeniowego RFN nr 1531572 rozwiazanie otwartego kadluba skosno- dennego statku o ksztalcie bedacym kombinacja form trapezoidalnych i czworokatnych. Boki statku sa nachylone wzgledem poziomu pod katem od 50° do 80°, korzystnie 65°. Skomplikowany skos- nodenny ksztalt kadluba ma na celu zoptymali¬ zowanie wielkosci projektowych i eksploatacyj¬ nych statku. Statek jest przeznaczony do przewo¬ zu ladunków masowych i nie zawiera pokladów umozliwiajacych przewóz innych ladunków, takich jak drobnica, czy kontenery.Celem wynalazku jest uzyskanie takiego kadlu- 1082093 108209 4 ba, który umozliwilby optymalne wykorzystanie zarówno ladownosci jak i tonazu statku, czyli in¬ nymi slowy stworzenie statku korzystnie nadaja¬ cego sie zarówno do równoczesnego przewozu róz¬ nych rodzajów ladunku, jak i do wylacznego prze¬ wozu lekkich ladunków o duzej objetosci, albo tez ladunków mniej pojemnych, lecz ciezszych.Zgodnie z rozwiazaniem wedlug wynalazku prze¬ krój poprzeczny calego kadluba statku, od dziob- nicy do rufy ponizej pokladu dolnego, o dlugosci i szerokosci równej pelnej dlugosci i szerokosci kadluba, ma w przyblizeniu ksztalt trapezu, któ- rego^krótsza podstawa lezy w plaszczyznie dna kac^utfa7 'dluzsza-podstawa lezy w plaszczyznie po¬ kladu dolriego! » febti stanowiace poszycie boczne statku, sa nachylone pod katem od 35° do 55° wzgledem^as^czyz^y dna kadluba. Poklad dolny jjestjgsytuowany, zr^fcznie powyzej linii wodnej stat¬ ku, a ponad pokladem dolnym znajduje sie co najmniej jeden poklad o tej samej dlugosci i szerokosci, przeznaczony dla towarów lekkich.Korzystnie zarówno poklad dolny jak i pozo¬ stale poklady statku stanowia poklady ciagle.Kadlub frachtowca ma komory boczne, siegajace powyzej i ponizej linii wodnej statku, usytuowane pod pokladem dolnym, mieszczace rurociagi i u- rzadzenia przeladunkowe.Kadlub wedlug wynalazku wykazuje szereg zalet w porównaniu ze znanymi dotychczas kadlubami.Po pierwsze dzieki kadlubowi wedlug wynalazku statek moze przemieszczac sie bez ladunku z nie¬ wielkim balastem, wykazujac dobra statecznosc i glebokosc zanurzenia. Po drugie, znaczna czesc ladunku moze byc rozlokowana na pokladzie dol¬ nym i nad nim, na duzych powierzchniach ladun¬ kowych, bez widocznych szkodliwych skutków dla statecznosci statku i przy niewielkim tylko stop¬ niu wykorzystywania zbiorników bocznych jako zbiorników balastowych. Trzecia zaleta polega na tym, ze ladunki o malej objetosci mozna umies¬ cic w ladowniach znajdujacych sie ponizej pokla¬ du dolnego, bez potrzeby napelniania w ogóle zbiorników balastowych. Wreszcie po czwarte, gle¬ bokosc zanurzenia niezbedna dla statecznosci i ru¬ chu statku moze byc utrzymana nawet przy bar¬ dzo lekkim ladunku, lub w ogóle bez ladunku.Poniewaz koszty czynnosci zaladunku i wyla¬ dunku statków towarowych stanowia znaczna czesc calkowitego kosztu przewozu jest rzecza wazna, by statki te byly zbudowane w sposób ulatwiajacy pod kazdym wzgledem zaladunek i wyladunek.Uzyskane ta droga . oszczednosci moga znacznie przewyzszyc wzrost kosztów zuzyty na naped stat¬ ku. Przy zastosowaniu kadluba o ksztalcie wedlug wynalazku mozna ponadto dobierac rózne rodzaje ladunku w sposób pozwalajacy na optymalne wy¬ korzystanie ladownosci statku, zarówno pod wzgla¬ dem objetosci, jak i ciezaru, przy równoczesnym zmniejszeniu do minimum przebiegów bez ladunku.Dzieki znacznej szerokosci statku, jaka mozna uzyskac stosujac kadlub wedlug wynalazku, moz¬ liwe jest uzyskanie równiez duzych nieprzerwa¬ nych powierzchni ladunkowych, co z kolei pozwala na szybsze zaladowanie i rozladowanie statku, przy uzyciu samochodów ciezarowych i innych po¬ jazdów, którymi mozna latwo operowac na duzych powierzchniach pokladów.Nowa postac kadluba statku pozwala ponadto na rozwiazanie problemu, któremu dotychczas po¬ swiecano niewiele uwagi, a mianowicie problemu ograniczonej szerokosci drogi wodnej, jaka wy¬ stepuje w przypadkach przeplywania akwenów po¬ krytych lodem. Szerokosc ta jest jednak dostatecz¬ na dla kadlubów wedlug wynalazku, z uwagi na ich mala szerokosc na poziomie wodnicy. Zaleta ta wynika stad, ze stosowane obecnie lodolama- cze, a takze te, które wedlug przewidywan beda stosowane w bliskiej przyszlosci, nie sa w stanie wylamywac dróg wodnych o szerokosci koniecznej dla przepuszczenia statków o szerokosci odpowia¬ dajacej na przyklad szerokosci maksymalnej ka¬ dluba wedlug wynalazku.Kadlub wedlug wynalazku stwarza równiez do¬ skonala mozliwosc zastosowania znanej od nie¬ dawna techniki budowy statków przeznaczonych do przewozu ladunków kombinowanych, skladaja¬ cych sie z partii lekkiej i partii ciezkiej. W mysl tej techniki stosuje sie wzdluzne przenosniki za¬ ladowcze, usytuowane pod pokladem glównym.Górna czesc przestrzeni o przekroju zasadniczo trójkatnym, utworzona z boku kadluba wedlug wy¬ nalazku, dobrze nadaje sie do pomieszczenia wzdluznych przenosników, przeznaczonych do ladowania towarów o duzej pojemnosci od strony dziobu lub rufy statku. Dzieki temu, po¬ klad dolny i wszystkie poklady znajdujace sie ponad nim moga byc wolne od luków. Komora boczna nadaje sie równiez do przeprowadzenia ru¬ rociagów, przewodów elektrycznych itp.Przedmiot wynalazku zostal uwidoczniony w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia kadlub statku, w widoku per¬ spektywicznym, fig. 2 kadlug wedlug fig. 1 w przekroju poprzecznym.Kadlub statku, pokazany w widoku perspekty¬ wicznym na fig. 1, sklada sie z czesci dolnej 1 i nadbudów 2 i 3. Czesc dolna 1 ma miedzy dziob- nica 4 i rufa 5 przekrój poprzeczny w ksztalcie trapezu, co wyraznie pokazano na fig. 2. Poszycie boczne 6*, 6" statku jest wiec pochylone w przy¬ blizeniu pod katem 45° do pokladu dolnego 7 i dna 8 statku.Kadlug wedlug wynalazku rózni sie wyraznie swym ksztaltem od znanych dotychczas kadlubów tym, ze jego czesc znajdujaca sie bezposrednio po¬ nad linia wodna razem z cala czescia usytuowana ponizej linii wodnej, ma przekrój w przyblizeniu trapezowy, zamiast tradycyjnego przekroju, w przyblizeniu prostokatnego. Pozwala to na zbudo¬ wanie kadluba o duzej szerokosci pokladu, dzieki czemu statek, zachowujac dobra statecznosc i nie¬ zbedna glebokosc zanurzenia, moze uzyskac znacz¬ ny tonaz, potrzebny do przewozu stosunkowo lek¬ kich ladunków, stajacych sie w coraz wiekszym stopniu dominujacym obiektem transportu wod¬ nego.Nowa postac kadluba wedlug wynalazku Ina równiez i te zalete, ze w przypadku gdy statek plynie z wyjatkowo lekkim ladunkiem, lub w ogó¬ le bez ladunku, nie potrzebuje on nawet w przy- 10 15 20 30 35 40 45 50 555 108209 6 blizeniu zabierac tyle balastu, ile go musza w ta¬ kich przypadkach zabierac statki o budowie kon¬ wencjonalnej. W przypadku, gdy zbiorniki bala¬ stowe znajduja sie na dnie statku, a statek ply¬ nie z lekkim ladunkiem ulokowanym powyzej glównego pokladu, lub w ogóle bez ladunku, moz¬ na mu zapewnic wystarczajaca statecznosc stosu¬ jac balast o ciezarze bedacym ulamkiem ciezaru balastu, jaki musi byc uzyty w analogicznych wa¬ runkach na statku o budowie konwencjonalnej.Obliczenia statecznosci wykazaly, ze ladunek od¬ powiadajacy okolo 9(M calkowitej ladownosci stat¬ ku mozna ulokowac na pokladzie dolnym i powy¬ zej tego pokladu, bez narazenia statku na utrate statecznosci.Ksztalt kadluba wedlug wynalazku umozliwia poza tym korzystne rozwiazanie innych proble¬ mów, zwiazanych z zaladowywaniem róznych ro¬ dzajów towarów. I tak, komory boczne 9' i 9" we¬ dlug fig. 2 moga byc wykorzystane jako pomiesz¬ czenie dla rurociagów, przenosników i tym po¬ dobnych urzadzen dla zaladowywania i wylado¬ wywania poprzez dziobnice lub rufe olejów, rudy, wegla i innych tym podobnych ladunków do i z ladowni usytuowanych ponizej pokladu dolnego, tak, ze poklad dolny 7 i inne poklady ladunkowe moga miec praktycznie nieprzerwane, ciagle po¬ wierzchnie. Oznacza to z kolei, ze mozna zalado¬ wywac lub wyladowywac towary znajdujace sie pod pokladem dolnym nawet wtedy, gdy poklady ladunkowe umieszczone nad pokladem dolnym sa calkowicie zajete przez ladunek.Statek z kadlubem wynalazku moze wiec byc wykorzystywany optymalnie zarówno do wylacz¬ nego przewozu ladunków ciezkich jak i wylaczne¬ go przewozu ladunków lekkich, a takze do prze¬ wozu ladunków kombinowanych, ciezkich z lekki¬ mi. Kadlub wedlug wynalazku pozwala na zala¬ dowanie i opróznianie ladowni, niezaleznie od te¬ go, czy inne ladownie sa calkowicie wypelnione, czy tez nie.Zastrzezenia patentowe 1. Kadlub frachtowca, przeznaczonego do prze¬ wozu jednoczesnie towarów lekkich, takich jak drewno, pojemniki lub pojazdy mechaniczne, oraz towarów ciezkich, takich jak ladunki masowe, znamienny tym, ze przekrój poprzeczny calego ka¬ dluba statku, od dziobnicy (4) do rufy (5) ponizej pokladu dolnego (7) o dlugosci i szerokosci rów¬ nej pelnej dlugosci i szerokosci kadluba, ma w przyblizeniu ksztalt trapezu, którego krótsza pod¬ stawa lezy w plaszczyznie dna (8) kadluba, dluz¬ sza podstawa lezy w plaszczyznie pokladu dolne¬ go (7), a boki stanowiace poszycie boczne ( statku sa nachylone pod katem od 35° do 55° wzgledem plaszczyzny dna (8) kadluba, przy czym poklad dolny (7) jest usytuowany znacznie powy¬ zej linii wodnej statku, a ponad pokladem dolnym (7) znajduje sie co najmniej jeden poklad o tej samej dlugosci i szerokosci, przeznaczony dla to¬ warów lekkich. 2. Kadlub wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zarówno poklad dolny (7) jak i pozostale poklady statku stanowia poklady ciagle. 3. Kadlub wedlug zastrz. 2, znamienny tym, ze ma komory boczne (9', 9"), siegajace powyzej i po¬ nizej linii wodnej statku, usytuowane pod pokla¬ dem dolnym (7), mieszczace rurociagi i urzadzenia przeladunkowe. 10 15 20 26 30108209 Figi Fig.2 Drukarnia Narodowa, ZaElad Nr 6, zam. 356/80 Cena 45 zl PL