Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie do od¬ czytywania plaskiego nosnika zapisu z ukladem informatycznym odczytywanym optycznie, na któ¬ rym jest zapisana informacja, przykladowo infor¬ macja wizji i/lub informacja fonii, przy czym za¬ pis ten jest zrobiony w ukladzie informatycznym odczytywanym optycznie, zawierajacym wiele scie¬ zek, natomiast urzadzenie ma zródlo promieniowa¬ nia, uklad obiektywów dla doprowadzania promie¬ niowania ze zródla promieniowania droga przez nosnik zapisu do ukladu detekcyjnego informacji reagujacego na promieniowanie, przy czym ten informatyczny uklad detekcyjny przetwarza wiazke odczytowa doprowadzana ze zródla promieniowa¬ nia i zmodulowana ukladem informatycznym na sygnal elektryczny, a ponadto urzadzenie to ma ogniskujacy uklad detekcyjny i centrujacy uklad detekcyjny, które sa przylaczone do obwodów elek¬ trycznych dla uzyskania sygnalów sterujacych do wykonania korekcji odpowiednio ogniskowania u- kladu obiektywów i centrowania wiazki odczyto¬ wej wzgledem tej czesci sciezki jaka ma byc od¬ czytywana.Ogniskujacy uklad detekcyjny jest rozumiany ja¬ ko uklad detekcyjny, który ^dostarcza sygnalu elek- . trycznego wskazujacego na istnienie odchylenia miedzy plaszczyzna ogniskowa ukladu obiektów, a plaszczyzna ukladu informatycznego, jaka ma byc odczytywana. Centrujacy uklad detekcyjny reagu¬ jacy na promieniowanie jest ukladem, który do- 10 15 20 25 30 starcza sygnalu wskazujacego na istnienie odchy¬ lenia miedzy srodkiem plamki odczytowej promie¬ niowania, jaka jest rzutowana na uklad informa¬ tyczny, a linia srodkowa odczytywanej sciezki.W „Przegladzie Technicznym Firmy Philips'' 33, Nr 7, strony 194—201, jest opisane urzadzenie do odczytywania nosnika zapisu o ksztalcie okragle¬ go dysku. Na tym nosniku zapisu jest zapisywany program telewizji kolorowej. Uklad informatyczny ma sciezke spiralna z duza iloscia wglebien wy¬ cisnietych w nosniku zapisu, przy czym informacja . o luminancji zawarta jest w czestosci wystepowa¬ nia wglebien, a informacje o chrominancji i fonii sa zawarte w zmianach dlugosci wglebien. Wiazka odczytywana jest ogniskowana na ukladzie infor¬ matycznym, aby otrzymac plamke promieniowania, która ma wymiary o wartosci rzedu tej, jaka ma¬ ja wglebienia. Przy przesuwaniu nosnika zapisu wzgledem wiazki odczytowej, wiazka ma modulo¬ wane natezenie promieniowania zgodnie z zapisana na nosniku informacja. Detektor informatyczny re¬ agujacy na promieniowanie przetwarza modulacje wiazki odczytowej na sygnal elektryczny. W ob¬ wodzie elektronicznym sygnal jest dalej przetwa¬ rzany w taki sposób, zeby nadawal sie do wyko¬ rzystania przez odbiornik telewizji kolorowej.Przy odczytywaniu nosnika zapisu nalezy. dopil¬ nowac, aby srodek czytajacej plamki promienio¬ wania zawsze w zasadzie padal na linie srodkowa odczytywanej sciezki, poniewaz w przeciwnym 106 758106 758 10 jL5 20 przypadku moze wystapic przenikanie informacji miedzy sasiadujacymi sciezkami, a glebokosc mo¬ dulacji sygnalu dostarczanego przez detektor in¬ formatyczny stanie sie za mala. Z tego powodu trzeba stale kontrolowac i korygowac polozenie plamki promieniowania. Uklad obiektywów wyko¬ rzystywany w urzadzeniu odczytywanym ma duz^ liczbowa rozwartosc optyczna i mala glebokosc og¬ niskowania. Z tego wzgledu trzeba zawsze ostro ogniskowac wiazke promieniowania na ukladzie informatycznym. Odchylenia miedzy potrzebnym polozeniem plaszczyzny ogniskowej, a aktualnym polozeniem tej plaszczyzny, co przykladowo moze wystajgic w WYPJUta1 tolerancji konstrukcyjnych w *l£ysku ^f(a*)zipisu, albo z powodu zwichro- jwania nosnika zapisu, albo tez wibracji elementów (urzadzenia odczytowego, trzeba stale kontrolowac, la^giAWwffltie'" odpowiednio regulowac za pomo- idHk**^*^0 52fczytowego.Urzadzenie opisane w cytowanym artykule ma dwa osobne uklady pomocnicze dla wykrywania bledów centrowania i bledów ogniskowania. W pomocniczym ukladzie centrowania sa wytwarza¬ ne dwie dodatkowe wiazki, które sa ogniskowane na krawedziach sciezki odczytywanej. Kazdej z tych dwóch dodatkowych wiazek odpowiada osob¬ ny pomocniczy detektor. W pomocniczym ukla¬ dzie ogniskowania jest plytka z materialu elektry¬ cznie przewodzacego polaczona z ukladem obiek¬ tywów, która tworzy pojemnosc wraz z powierz¬ chnia elektrycznie przewodzaca nosnika zapisu o- raz jest obwód elektryczny do pomiaru pojemno¬ sci. W opisanym urzadzeniu poza elementami op¬ tycznymi dla czynnosci odczytywania potrzeba równiez duzej ilosci elementów pomocniczych, dla wykrywania bledów centrowania i ogniskowania.Urzadzenie do odczytywania plaskiego nosnika zapisu, wedlug wynalazku, charakteryzuje sie tym, ze centrujacy uklad detekcyjny i ogniskujacy uk¬ lad detekcyjny sa utworzone przez uklad co naj¬ mniej dwóch detektorów reagujacych na promie¬ niowanie, przy czym ten uklad jest umieszczony w dalekim polu ukladu informatycznego po jednej stronie plaszczyzny, utworzonej osia optyczna uk¬ ladu obiektywów i linia równolegla do linii srod¬ kowej tej czesci sciezki, jaka ma byc odczyty¬ wana, oraz znajduje sie w obszarze wokól punktu, gdzie linia tworzaca kat fili z osia optyczna prze¬ cina plaszczyzne detektorów, przy czym kat fi w jest katem pod jakim wiazka pierwszego rzedu jest uginana w kierunku poprzecznym do sciez- Detektory sa umieszczone w zrenicy wyjsciowej ukladu obiektywów jezeli ta zrenica jest latwo 55 dostepna, albo w obrazie tworzonym soczewka po¬ mocnicza, albo odwzorowaniem obrazu rzeczywi¬ stej zrenicy, jezeli jest ona trudno dostepna. De¬ tektory sa zwykle umieszczane w plaszczyznie, gdzie rózne rzedy dyfrakcji sa zadowalajaco roz- eo poznawane, to jest w plaszczyznie wystarczajaco odleglej od obrazu ukladu informatycznego.Po drugiej stronie plaszczyzny utworzonej osia optyczna ukladu obiektywów i linia równolegla do srodkowej linii odczytywanej czesci sciezki jest w 38 45 umieszczony "nastepny detektor promieniowania W dalekim polu ukladu informatycznego.Detekcyjny zespól centrowania ma pierwszy de¬ tektor promieniowania umieszczony w obszarze wokól punktu, gdzie linia tworzaca kat fili z osia optyczna przecina plaszczyzne ukladu detektorów.Detekcyjny zespól ogniskowania jest utworzony przez co najmniej jeden nastepny detektor pro¬ mieniowania umieszczony w poblizu pierwszego detektora-.Detekcyjny zespól ogniskowania sklada sie z dwóch detektorów promieniowania umieszczonych po obydwu stronach pierwszego detektora. Ich wyj¬ scia sa przylaczone do obwodu sumujacego.W urzadzeniu, w którym wiazka odczytowa i sciezki poruszaja sie okresowo wzgledem siebie w kierunku poprzecznym do kierunku sciezek, de¬ tekcyjny zespól ogniskowania sklada sie z dwóch detektorów promieniowania umieszczonych po 0- bydwu stronach pierwszego detektora, przy czym ich wyjscia sa przylaczone do wzmacniacza róz¬ nicowego.Detekcyjny zespól centrowania i detekcyjny ze¬ spól ogniskowania sa utworzone z dwóch detek¬ torów, z których kazdy ma ksztalt trójkata, a linia rozgraniczenia detektorów jest efektywnie równolegla do linii srodkowej odczytywanej czesci sciezki i ma polozenie w obszarze wokól punktu, gdzie linia tworzaca kat fili z osia optyczna prze¬ cina plaszczyzne detektorów. Dwie inne linie roz¬ graniczenia detektorów tworza efektywnie kat o- stry z linia srodkowa odczytywanej czesci sciez¬ ki. Wyjscie kazdego z detektorów jest przylaczone do wzmacniacza róznicowego i wzmacniacza su¬ mujacego. Wzmacniacz róznicowy dostarcza syg¬ nal bledu ogniskowania, a wzmacniacz sumujacy dostarcza sygnal bledu centrowania.Kazdy z detektorów jest podzielony na dwa pod-detektory. Linie podzialu tworza efektywnie mniejsze katy ostre z linia srodkowa odczytywa¬ nej czesci sciezki, niz linie rozgraniczenia detek¬ tora zlozonego.W dalekim polu ukladu informatycznego jest polozony jeden scalony detektor promieniowania, który ma rozmiary co najmniej równe przekrojo¬ wi poprzecznemu wiazki w polozeniu ustawienia detektora, przy czym detektor ma rozdzielone od siebie sekcje detekcyjne, z których pierwsza sek¬ cja, stosunkowo duza, tworzy informatyczny ze¬ spól detekcyjny, a druga mniejsza sekcja dostar¬ cza sygnalów bledu ogniskowania i centrowania.Detektor scalony stanowi fotodioda typu PIN.Detektory zespolu detekcyjnego centrowania i zespolu detekcyjnego ogniskowania sa polozone w plaszczyznie, która znajduje sie blizej ukladu o- biektywów niz plaszczyzna, w której jest polozo¬ ny detektor informatyczny.Rozwiazanie wedlug wynalazku jest oparte na fakcie, ze kiedy nosnik zapisu, który jest trakto¬ wany jak siatka dyfrakcyjna dwuwymiarowa, jest odczytywany, to powstaja bledy centrowania i o- gniskowania w postaci dodatkowych przesuniec fazowych miedzy wiazka rzedu zerowego i wiaz¬ kami rzedu wyzszego. Wspomniane przesuniecia fazowe sa widoczne w wymienionym wyzej polu106 758 dalekim jako uklad linii interferencyjnych, które maja okres uzalezniony od ogniskowania i faze za¬ lezna od centrowania, przy czym okres i faza sa mierzone. Bledy centrowania i ogniskowania sa wykrywane przy pomocy jedynie dodatkowych detektorów, a bez jakichkolwiek dalszych elemen¬ tów optycznych lub wiazek pomocniczych promie¬ niowania. Przy pomocy sygnalów bledu ponownie reguluje sie centrowanie i ogniskowanie wiazki odczytowej, azeby linie interferencyjne nie poja¬ wily sie ponownie, natomiast zeby natezenie pro¬ mieniowania w plaszczyznie detektorów mialo wla¬ sciwy poziom.Urzadzenie wedlug wynalazku jest odtworzone w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia jeden przyklad wykonania u- rzadzenia do odczytywania plaskiego nosnika za¬ pisu, fig. 2 do fig. 11 ilustruja zasade pracy urza¬ dzenia do odczytywania nosnika zapisu, a fig. 12 do 17 przedstawiaja rózne uklady detektorowe.Fig. 1 przedstawia nosnik zapisu 1 o ksztalcie plaskiego okraglego dysku w przekroju wzdluz promienia. Plaszczyzna ukladu informatycznego jest odbijajaca i oznaczona cyfra 2. Sciezki informa¬ tyczne oznaczone sa cyfra 3. Zródlo promieniowa¬ nia 6, przykladowo laser helowo-neonowy, emituje wiazke odczytowa b. Wiazka jest odbijana przez lustro 9 do ukladu obiektywów 11, przedstawio¬ nych schematycznie pojedyncza soczewka. Droga wiazki odczytowej prowadzi przez soczewke pomoc¬ nicza 7, która zapewnia calkowite wypelnienie zre¬ nicy ukladu obiektywów ta wiazka. W takim przy¬ padku na plaszczyzne ukladu informatycznego jest rzutowana plamka promieniowania o minimalnych rozmiarach.Wiazka odczytowa jest odbijana od ukladu in¬ formatycznego 1 jest modulowana w czasie infor¬ macja zawarta w odczytywanej sciezce, kiedy nos¬ nik zapisu jest obracany wokól trzpienia 5 jaki wystaje poprzez otwór srodkowy 4. Zmodulowana wiazka odczytowa przechodzi poprzez uklad obiek¬ tywów ponownie, po czym jest odbijana lustrem 9 w kierunku wiazki, jaka jest emitowana przez zró¬ dlo. Droga promieniowania wiazki odczytowej za¬ wiera elementy dla rozdzielania dróg wiazki od¬ czytowej zmodulowanej i wiazki odczytowej nie- modulowanej. Wymienione elementy moga przykla¬ dowo zawierac zestaw pryzmatów rozdzielajacych reagujacych na polaryzacje oraz plytke cwiercfa- lowa. , Na fig. 1 przyjeto dla prostoty, ze wspomniane srodki sa utworzone w postaci pólprzezroczystego zwierciadla 8. Zwierciadlo 8 odbija czesc promie¬ niowania zmodulowanej wiazki odczytowej do de¬ tektora 12 reagujacego na promieniowanie. Na wyjsciu detektora 12 otrzymuje sie sygnal elek¬ tryczny zgodny z informacja w sciezce odczytywa¬ nej. Ten sygnal zostaje zdekodowany w obwodzie elektronicznym 16 i otrzymuje sie sygnal informa¬ tyczny Si, który moze byc wykorzystany w trady¬ cyjnym odbiorniku telewizyjnym 17.Elementy optyczne ukladu informatycznego sa bardzo male. Przykladowo szerokosc sciezki wyno¬ si 0,5 //m, odstep miedzy sciezkami 1,1 ^m, a prze- 15 ?o tu rozumiany jako wglebienie, wynosi 1,5 pm dta nosnika zapisu o ksztalcie dysku, na ^którym pro¬ gram telewizyjny o czasie trwania 30 minut ;j«st zapisany przy wykorzystaniu pasa pierscieniowego 5 o srednicy wewnetrznej il2 cm i srednicy zewnetrz¬ nej 27 cm. Z tego powodu plamka oddzytowa nfru- si byc bardzo dokladnie centrowana na sciezce odczytywanej, a wiazka odczytowa musi zawsze byc ostro ogniskowana na plaszczyznie ukladu in- io formatycznego.Poza detektorem 12 wykorzystuje sie; dodatkowo dwa detektory 13 i 14 dla wykrywania bledów centrowania i ogniskowania. Te trzy detektory sa przykladowo rozmieszczone w plaszczyznie u, na której jest obrazowana czynna zrenica wyjsciowa ukladu obiektywów przy pomocy dodatkowej so¬ czewki pomocniczej 23 jak pokazano linia przery¬ wana. Jedynie dla wygody jest pokazany na fig. 1 linia przerywana obraz a' punktu a -zrenicy ^wyj¬ sciowej. Detektory Moga byc równiez rozmieszczo¬ ne w innej plaszczyznie pod war-urtkifem, ze bedne mozna odrózniac róznego rzedu dyfrakcje w sposób wlasciwy na takiej plaszczyznie. Przyjmuje sie uo¬ gólnie, ze detekfóty sa rozmieszczone *w dalekim *5 ,polu ukladu iniarmatyeznego.Sygnaly dostarczane z detektorów 13 i 14 doda¬ je sie, a nastepnie dalej sie je przetwarza w ob¬ wodzie ^elektronicznym 21. Na wyjsciu tego obwo- du otrzymuje sie sygnal sterujacy ^r, który /jest 30 doprowadzany do pokazanego schematycznie nape¬ du 22, sluzacego do -przechylania zwierciadla v9, -jak wskazano strzalka 10 na fig. 1.Sygnaly elektryczne z detektorów -13 i 14 sa tak¬ ze doprowadzone do obwodu elektronicznego 18, 35 w którym sa one odejmowane od siebie, *a- nastep¬ nie przetwarzane dalej na sygnal sterujacy Sf, Sy¬ gnal sterujacy Sf jest przykladowo doprowadzony do urzadzenia 19, które jest równiez pokazane schematycznie, a jest wykorzystywane do *poru- *• szania ukladu obiektywów w kierunku pionowym jak wskazano strzalka 20 na fig. 1.Obecnie zostanie omówiony wplyw bledów ogni¬ skowania i centrowania na sygnal doprowadzany przez detektory 13 i 14. Zaklada sie dla uproez- *5 czenia, ze nosnik zapisu przepuszcza,promieniowa¬ nie. Jednakze dalsze rozwazania maja równiez za¬ stosowanie do nosnika zapisu odbijajacego pro¬ mieniowanie.Uklad informatyczny nosnika zapisu zlozony ze 50 sciezek, które z kolei maja duza ilosc-krótkich ob¬ szarów, mozna uwazac za dwuwymiarowa siatke dyfrakcyjna. Na fig. 2 pokazano czesc tej siatki zgodnie z przekrojem poprzecznym do sciezki ~3.Siatka g dzieli wiazke odczytowa b na wiazke - w rzedu zerowego b<0,0) oraz na dwie wiazki fzebUl pierwszego HÓ,-fi) i b(0,—1) oraz *ha wiele wTazeTc- wyzszego rzedu, nie pokazanych na'rysunku. Wl^zr' ka rzedu zerowego nie zawiera w sobie zadnej in¬ formacji o polozeniu siatki, natomiast ta informa- 60 cja jest rozlozona w wiazkach pozostalych 'fz^dów.Jezeli zrenica soczewki L jest wystarczajaco duza, to wszystkie rzedy wytwarzaja wlasciwy obraz.%' siatki g na plaszczyznie obrazowania tej soczewki.W plaszczyznie obrazowania soczewki nie mozna cietna dlugosc obszaru informatycznego, który jest M rozróznic poszczególnych rzedów. Jednakze wmm jplaszczyznie v zrenicy wyjsciowej soczewki L rze¬ dy sa mniej wiecej rozdzielone. Na fig. 3 poka¬ zano jak wyglada sytuacja w tej plaszczyznie.Okrag 30 majacy swój srodek 33 na fig. 3 przed¬ stawia przekrój wiazki b{0,0) w plaszczyznie zre- 5 nicy wyjsciowej, a okregi 31 i 32 odpowiednio przekroje wiazek b(0,+l) i b(0,—1). Odleglosci srodków 34 i 35 okregów 31 i 32 od srodka 33 sa okreslone okresem pr siatki informatycznej utwo¬ rzonej sciezkami. Kat fi na fig. 2 miedzy glów- io nym promieniem wiazki b(0,0), a glównymi pro¬ mieniami wiazek b(0,+l) i b(0,—1) jest okreslony wzorem: (A 15 sin 8 = Pr gdzie X oznacza dlugosc fali promieniowania wiaz¬ ki odczytowej.W obszarze zakreskowanym na fig. 3 wiazki 20 l(0;H-l) i b(0,-^l) zachodza na wiazke b(0,0) cze¬ sciowo I pojawia sie interferencja. Z powodu ble¬ dów ogniskowania i centrowania pojawiaja sie zmiany faz wiazek b(0,+l) i b(0#—tl). Powoduje to zmiany natezenia w czynnej zrenicy wyjsciowej, 25 przy czym te zmiany sa mierzone przy pomocy od¬ powiednio rozmieszczonych detektorów.Dodatkowo do wiazek pokazanych na fig. 2 po¬ jawia sie wiazki rzedu (+1,0) i (—1,0), kiedy uklad informatyczny zostanie naswietlony. Przekroje po- 30 przeczne tych wiazek w plaszczyznie zrenicy wyj¬ sciowej skladaja sie z okregów majacych swoje srodki 36 i 37 oraz. takie same promienie jak 0- kregi 30, 31 oraz 32. Te wiazki sa powodowane obszarami informatycznymi w sciezkach. Zmiany 35 fazy w tych wiazkach jako wynik ruchu obszarów wzgledem wiazki odczytowej maja wysoka czesto¬ tliwosc, przykladowo 1—10 MHz, a ich wplyw na sygnaly niskiej czestotliwosci od bledów ognisko¬ wania i centrowania, na przyklad do 30 kHz, jest u pomijalny.Na fig. 3 jest przedstawiona sytuacja, kiedy jest odczytywany uklad informatyczny o okresie pr równym 1,66 firn za pomoca promieniowania lasera helowo-neonowego (A = 0,63 ^m) i obiektywu z 45 apertura liczbowa równa 0,4. Obszar zachodzenia na siebie trzech rzedów wokól punktu 33 jest sto¬ sunkowo, maly.Na fig. 4a* 4b, 4c oraz 4d widac zmiane faz wia¬ zek b(0,+l) i b(0,—1) wzgledem fazy wiazki b(0,0). 50 -p- - Wektor pola elektrycznego E0,o wiazki b(0,0) wi¬ ruje z czestotliwoscia swiatla, co ma równiez miej¬ sce w stosunku do wektorów wiazek b(0,+l) i b(0,—1). Dla szczególnego polozenia srodka plamki odczytowej wzgledem srodka sciezki odczytywa¬ nej, wiazka b(0,+l) ma wektor fazowy p, który tworzy pewien kat z wektorem Eq,o- Wiazka b(0,—1) ma wektor fazowy a przy takim samym 60 kacie jak wektor p. Kiedy plamka odczytowa po- ruszacisie poprzez wzór informatyczny w kierunku poprzecznym do sciezek, na przyklad od lewej stro¬ ny dp prawej strony na fig. 2, kat fazowy wiazki b(0,+l) zmniejszy sie, natomiast kat fazowy wiazki *5 b(0,—1) zwiekszy sie. Stosownie do tego wektora p i q beda wirowac w przeciwnym kierunku.Zaczynajac od sytuacji poczatkowej na fig. 4a, sytuacja pokazana na fig. 4b pojawi sie kiedy plamka odczytowa przesunie sie o odstep równy czwartej czesci okresu sciezki pr. Na fig. 4c widac sytuacje kiedy plamka odczytowa przesunela sie o odstep równy polowie okresu sciezki pr, natomiast fig. 4d pokazuje sytuacje kiedy przesuniecie sie plamki odczytowej wynosi trzy czwarte okresu sciezki pr. Po przesunieciu sie plamki odczytowej na odleglosc calego okresu sciezki pr zostaje przy¬ wrócona sytuacja jak na fig. 4a.Skladowa wektora p w kierunku wektora Eq,o powieksza sie od wartosci minimalnej do 0 wedlug fig. 4b, po czym osiaga maksimum wedlug fig. 4c, a w koncu ponownie maleje do zera. Skladowa wektora a w kierunku wektora E0,o wykazuje ten sam przebieg zmiany wartosci. Kiedy plamka od¬ czytowa porusza sie w kierunku poprzecznym do sciezek, pojawiaja sie interferencje konstruktyw¬ ne i destruktywne na przemian we wspólnych ob¬ szarach okregów 30 i 31 oraz okregów 30 i 32.Przez wykonanie pomiaru natezenia promieniowa¬ nia w detektorze promieniowania, który jest u- mieszczony w jednym ze wspólnych obszarów i porównujac wynik z wartoscia wzorcowa, mozna okreslac jaki jest stopien centrowania plamki od¬ czytowej.Na fig. 4a przyjeto szczególne polozenie poczat- -- -¦ kowe dla wektorów fazowych p i q. To polozenie poczatkowe jest okreslane charakterystyka optycz¬ na ukladu informatycznego, w przypadku ukladu fazowego glównie róznica dlugosci drogi optycznej powodowana w wiazce odczytowej obszarami in¬ formatycznymi, a w ten sposób takze sciezkami.Fazowy wykres wektorowy na fig. 4a ma zastoso¬ wanie do przypadku odczytywania nosnika zapisu, kiedy jego sciezki wywoluja róznice w dlugosci drogi optycznej równej polowie fali promieniowa¬ nia odczytowego w wiazce odczytowej. Dla ukladu informatycznego odbijajacego promieniowanie, skladajacego sie z wglebien i przyleglego powie¬ trza, oznacza to, ze wglebienia musza miec glebo¬ kosc równa jednej czwartej dlugosci fali. Ponadto nalezy pamietac, ze wykres wektorowy jak na fig. 4a do fig. 4d ma równiez zastosowanie, kiedy od¬ czytywany jest nosnik zapisu z tak zwanym czar¬ no-bialym wzorem informatycznym to jest z wzo¬ rem absorpcyjnym.Róznica fazy miedzy wiazka b(0,0) a wiazkami b(0,+l) i b(0,—1) w obszarze zachodzenia na sie¬ bie jak na fig. 3 jest okreslana nie tylko rodzajem ukladu informatycznego i stopniem centrowania, ale takze stopniem wedlug jakiego wiazka odczy¬ towa jest ogniskowana na plaszczyznie ukladu in¬ formatycznego. Bedzie to wyjasnione na fig. 5.Na fig. 5 czesc wzoru informatycznego jest po¬ kazana w przekroju wzdluz promienia. Wiazka od¬ czytowa jest ogniskowana na plaszczyznie znajdu¬ jacej sie w odleglosci Az od wzoru informatycz¬ nego. Dzieki wspomnianemu rozogniskowaniu 0- trzymuje sie dodatkowa róznice dlugosci drogi mie- 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60106 758 dzy wiazka b(0,0) a wiazka b(0,+l) i b(0,—d). Je¬ dynie glówne promienie tych wiazek sa pokazane na fig. 5. Dla kierunku lezacego pod dowolnym katem wzgledem glównego promienia wiazki b(0,0), róznica w dlugosci drogi miedzy wiazka b(0,0), a wiazka b<0,+l) wynika ze wzoru: Avt = Az = cosa — idzcosC^ — a) Dla malego kata a oraz dla malej róznicy miedzy katami (^ — «), róznica dlugosci drogi z przybli¬ zeniem, to jest z dokladnoscia trzeciego rzedu wy¬ nosi: Aw -4—H-^)] albo: Aw = Ai ip — Ta) Róznica fazy spowodowana rozogniskowaniem w kierunku pod katem a do osi optycznej ukladu obiektywów wynosi wtedy: Acp Aw ]Az = 277 —— = 277 / X 'X ¦(-*--) Róznica fazy Acp jest funkcja liniowa kata a Az i moze byc przedstawiona linia prosta przechadza¬ li ca przez zero dla a = —-—. Na fig. 6 Acp jest 2 Az pokazane dla szczególnej wartosci Az. Nachylenie linii jest okreslone przez tany = c • Az, gdzie stala '277 c = /?. W wyniku zmiany fazy pokaza¬ nej na fig. 6 otrzymuje sie w zrenicy wyjsciowej ukladu obiektywów rozklad natezenia I jak poka¬ zano na fig. 7. Czestotliwosc przestrzenna okreso¬ wej zmiany natezenia jest funkcja Az. Odleglosc d jest odwrotnie proporcjonalna do Az. Przy wzra¬ stajacych bledach ogniskowania, wzrosnie czestotli¬ wosc przestrzenna wzoru natezenia. Wplyw bledu ogniskowania Az na natezenie promieniowania zmienia sie dla róznych polozen w zrenicy wyj¬ sciowej.Na fig. 8 jest pokazana calkowita róznica fazo¬ wa Aq\ miedzy wiazka b(0,0), a wiazka b(0,+l) ja¬ ko funkcja kata a. Ta calkowita róznica fazowa jest suma: — stalej róznicy fazy Acps zaleznej od rodzaju u- kladu informatycznego (glebokosc wglebien), — róznicy fazowej Acp zaleznej od stopnia cen- Ax trowania, przy czym ta róznica jest niezalezna od kata a, — róznicy fazowej Acp zaleznej od stopnia ogni¬ sz skowania i od kata a.Przy odczytywaniu nosnika zapisu nalezy pamie¬ tac, ze w calym obszarze nakladania sie róznica fazowa miedzy wiazka b(0,0) a wiazka b(0,+l) po- 10 winna byc mozliwie jak najbardziej bliska warto¬ sci AcpS) to jest Acp i Acp powinny byc moz- Az Ar liwie bliskie zeru, poniewaz wtedy wiazka odczy- 5 towa jest centrowana i ogniskowana w .najbar¬ dziej optymalny sposób. Szczególna róznica fazowa Acps odpowiada szczególnej wartosci natezenia pro¬ mieniowania w obszarze nakladania sie wspomnia¬ nych wyzej wiazek. Sprawdzenie czy uzyskano i* wlasciwe wyregulowanie ogniskowania i centrowa¬ nia mozna przeprowadzic w podanym przykladzie, w którym wglebienia powoduja róznice fazowa II radianów, mierzac natezenie w jednej polowie po¬ la dalekiego. Na fig. 9 pokazano uklad detektora w dla tego celu.Na fig. 9 podobnie jak na fig. 3 wyjsciowa zre¬ nica czynna ukladu obiektywów jest przedstawio¬ na okregiem 30, natomiast okregi 31 i 32 przed¬ stawiaja przekroje wiazek b(0,+l) i b(0,—1) w 20 plaszczyznie zrenicy wyjsciowej. Kiedy jest odczy¬ tywany odbijajacy nosnik zapisu, a uklad obiek¬ tywów jest umieszczony na drodze zmodulowanej wiazki odczytowej, przepuszczone zostana tylko te czesci wiazki b(0,+l) i wiazki b(0,-^l) jakie pa- 25 daja wewnatrz okregu 30. Stosownie do cechy we¬ dlug wynalazku pierwszy detektor promieniowa¬ nia Dj jest umieszczony w dalekim polu ukladu P informatycznego w miejscu pi~), okreslanym ka- ** 30 P tem-* $5 Natezenie promieniowania na tym detektorze jest niezalezne od stopnia ogniskowania. Dotad jak o- kres d pozostaje wystarczajaco duzy w stosunku do szerokosci detektora Di, to jest dotad jak At jest male, sygnal wyjsciowy tego detektora zalezy 40 tylko od centrowania plamki odczytowej wzgladem sciezki odczytywanej. Sygnal wyjsciowy detekto¬ ra DA jest porównany z wartoscia jaka ten sygnal mialby, gdyby istniala tylko róznica fazowa Acp* miedzy wiazkami b(0,0) i b(0,+l). Po uzyskaniu w 45 ten sposób sygnalu sterujacego Sr, jak na fig. 1, koryguje sie polozenie plamki odczytowej wzgle¬ dem sciezki odczytywanej, na przyklad przy pomo¬ cy zwierciadla uchylnego 9, w taki sposób aby sprowadzic wartosc sygnalu Sr do zera. so Wtedy róznica fazowa w zrenicy wyjsciowej jest okreslana wylacznie przez AcpB i Acp jak poka- Az zano na fig. 8 linia kreska — kropka. Bóznica fa¬ zowa wywolana rozogniskowaniem jest wykrywa- W na za pomoca drugiego detektora D2, który jest detektorem ogniskujacym, umieszczonym obok de¬ tektora pierwszego Dj. Sygnal wyjsciowy detekto¬ ra D2 jest porównany z wartoscia jaka mialby ten sygnal, gdyby istniala tylko róznica fazowa AqM * miedzy wiazkami b(0,0) i b(0,—1). Otrzymany w ten sposób sygnal sterujacy S* umozliwia skorygo¬ wanie ogniskowania, na przyklad w sposób poka¬ zany na fig. 1, az sygnal Sf osiagnie wartosc ze¬ ro. Wtedy wiazka odczytowa jest takze ostro zogni- « skowana na ukladzie informatycznym.Th 106798 12 2* drugiej strony detektora Di jest umieszczony inny detektor ogniskowania- D3. Przy dodaniu sy¬ gnalów wyjsciowych detektorów D3 i D2 powieksza sie sygnal bledu ogniskowania dwukrotnie, przez co ot**ymuje sie lepszy stosunek sygnalu do szu* mu.Opisane wykrywanie, bledów znacznie poprawia sie, Kiedy wykorzystuje sie nosnik zapisu, którego sciezki faluja w plaszczyznie ukladu informatycz¬ nego, tp. znaczy kiedy wykazuja one okresowe od¬ chylenia ksztaltu w kierunku poprzecznym do kie¬ runku sciezki.. Amplituda tych odchylen musi byc mniejsza o<^ szerokosci sciezki, natomiast okres fa¬ lowania musi byc znacznie wiekszy od^ sredniego okresu wglebien w sciezkach. Dzieki falowaniu sciezek jest wjjtwarzana dp gnalów wyj^cigw^ch detektorów Dl3 D2 i Ds, wo¬ bec czego, jeat mozJjLwa detekcja dynamiczna.Jezeli wiazka odczytowa nie jest w pelni cenr trpwa/ia na sciezce odczytywanej te sygnal wyj¬ sciowy detektora Pi zawiera skladowa^ pierwsza o czestotliwosci przykladowo 30 lcHz, co odppwia- da czestotliwosci,. Drzejstr^enne^ ^alpwan^a. Jednak¬ ze kiecty raz, wiazka zpstajnie wlasciwie zcentro- wana,. to. wsgomniana pierwsza sklaAowa nie wy¬ stapi wiecej^ w sg^nale detektora,, ale pozostanie druga skladowa o czestotliwosci odpowiadajacej 4wdo»todb ^WtO^i cze^tftttiwogci pjzestorzeimej falowania.Kiedy wykorzystuje sie nosnik zapisu ze sciezka¬ mi falistymi mozna korygowac centrowanie na u- rzadzeniu odczytowym jak na fig. 1, aby wspom¬ niana pierwsza skladowa zniknela z sygnalu de- tajrtpift %. Wtedy zostaje doprowadzone tak zwa¬ na. swlKO^iozne wygrywanie do obwodu 1$. &1e*wnek lub znak bledu centrowania okresla sie z* porównani* fazy' skladowej pierwszej z faza od- niaeiettia; W przypadku programu telewizyjnego Tttpjganftflo na- nosniku zapisu mozna zapewnicy ze sciezki beda mialy odchylenia tylko w tych miej- scach, które odpowiadaja impulsom synchronizacji poziomej w sygnale telewizyjnym. Faza odniesie¬ nia dt* olcseólazua kierunku bledu centrowania be¬ dzie wtedy uzyskana z sygnalu telewizyjnego, Wykorzystywanie nosnika zapisu ze sciezkami falujaoyiai umozliwia równiez wykrywanie dyna- miozn* bledów ogniskowania. Moze to byc wyjas¬ nione wedlug figw iM. Na fig* K) krzywa 4^ przed¬ stawia- zmiane natezenia Al?- w dalekim polu u- kladu informatycznego dla wartosci szczególnej roBognkkowama Al oraz jako funkcje polozenia p w- dalekim polu; Rpzywa 41 przedstawia zmien* no$6 itateAenia w dalekim polu jako rezultat fa- luftcef sciezki w funkcji czasu t. Dla detektora promieniowania umieszczonego na lewo od poloze- a^ p (*rr Jego sygnal <8|) modulowany jest we- tejfejpra ujmiesz^zona^p na prawo od, PpJo^enjla.P -Cr. J^0- s^%l^badzi£ sie< zmienial w czasie wedlug krzywej 4& Sygnaly S* i Se maja róznice fazy 180°. Ta róz¬ nica, fazy pozostaje tak dlugo jak dlugo wiazka odczytowa, nie jest ostro zogniskowana na ukla¬ dzie- informatycznym, to znaczy dotad, az Az róz- Bc ni sie od zera. Z róznicy miedzy Sj i S2 okresla sie wielkosc i kierunek zogniskowania. Wymienio¬ ny sygnal róznicowy bedzie duzy dla duzych war¬ tosci Az9 poniewaz Si i S2 sa wtedy duze, a ich róznica bedzie dwukrotnie wieksza od Si albo S3 l*v kiedy detektory sa umieszczone symetrycznie 0 wzgledem polozenia p ( ~~). Dla malych wartosci Az s^gnaj róznicowy zmniejszy sie. Sygnal rózni- il cowy bedzie równy zeru, kiedy uklad informatycz¬ ny znajduje sie w ognisku, poniewaz w tym przy¬ padku krzywa 40 zmieni sie na linie prosta rów¬ nolegla do osi p. Zaleta tego jest uzyskiwanie do¬ syc duzej wartosci sygnalu bledu równiez wtedy, 2^ kiedy wystepuja male bledy ogniskowania, ponie¬ waz odejmuje sie od siebie nawzajem sygnaly Si i S2.Brzy odczytywaniu nosnika zapisu z falujacymi sciezkami z wykorzystaniem ukladu detekcyjnego 20, ja£ na fig. 9, Koryguje sie najpierw centrowanie w tak} sposób, ze sygnal detektora Di nie zawiera skladowej o czestotliwosci odpowiadajacej czesto¬ tliwosci, przestrzennej) falowania. Nastepnie kory¬ guje sie ogniskowanie az róznica wystepujaca mie- 3^ dzy sygnalami dostarczanymi z detektora P2 i de¬ tektora Ds stanie sie równa zero.Mozna równiez uzyskac detekcje dynamiczna bledów ogniskowania i centrowania przez okreso¬ we poruszanie plamki odczytowej po ukladzie in- 3^ formatycznym w kierunku poprzecznym do kierun¬ ku sciezek, przy czym amplituda tego ruchu jest mala w porównaniu do szerokosci sciezek. Taki ruch, uzyskiwany przy okresowym poruszaniu zwierciadla uchylnego 9 w urzadzeniu na fig. 1, 4£ ma ten sam skutek jak falistosc sciezek.W powyzszym opisie wykrywania ogniskowania i centrowania wspomniano tylko wiazki rzedu pierwszego. Jest oczywiste, ze siatka jaka jest u- kla^ informatyczny powoduje rów,ntez dyfrakcje^ ^ promieniowania, w^zgzego rzedu. Jednak&e energia, promieniowania wj^azek rzedu wyzszego jest sto- sunfcp,wo mala, a katy dyfrakcyjne sa takie, ze,. tyl£& niewielka czes£ wraze- wyzszego, rzedu, p.aija. w obrebie zrenicy ukladu obiektywów. W pjpisa^. 5^ njecJk sposobach, d^ekpyjnycb. mozna wiazke, wjr,z- szgga rze^u POm^c, Brzy wykorzystsiwaiuu; ukladu opisanego dpta& jest pozadane, aby wglebienia albo obszary wfo&r. matyozne mialy gleJsKfes£ fazowa równa U ta «. znaczy, powodowaly, róznica fazy równa 77 raba¬ nów W wiazce odczytpwej. Jezeli wglebienia ma¬ ja rózna glebokosc, pojawia sie blad w centrowa¬ niu, fc detektory C^ Bj i D& nie wykryja, zacfaaego bledu. Uklad servo dla centrowania pow,o/iuje wte- m dy taka, regulacje, ze srodek plamki odczy^wej pozostaje w stalej odleglosci od linii srodkowej sciezki odczytywanej.Wedlug wynalazku jest mozliwe wykrywanie, ozy- obszary informatyczne maja wlasciwa glel?o- * kosc fazowa 77 przez umieszczenie detektora docL13 datkowego D4 pokazanego linia przerywana na fig. 9 w dalekim polu. Po prawej stronie na fig. 11 Ni oznacza poziom natezenia w prawej czesci da¬ lekiego pola, jezeli detektory Dj, D2 i D3 nie sy¬ gnalizowaly bledu. Kiedy wglebienia ukladu in¬ formatycznego maja glebokosc fazy rózniaca sie od 77, istnieje inny poziom natezenia w lewej cze¬ sci dalekiego pola, oznaczony przez N2. Linia kre¬ skowana 44 poprowadzona przez punkt 33 zaznacza rozgraniczenie miedzy czescia lewa i czescia pra¬ wa dalekiego pola. Róznica wartosci poziomu Ni i N2 wskazuje na odchylenie wartosci aktualnej glebokosci fazy od glebokosci fazy równej 77 dla wglebien. Ta róznica poziomów natezenia moze byc wykorzystana dla zriiiany napiecia sterujacego u- kladu elektronicznego serwomechanizmu dó regula¬ cji centrowania, przy czym moze to byc wykona¬ ne tak, ze plamka odczytowa zajmuje takie polo¬ zenie wzgledem sciezki odczytywanej, ze poziomy natezenia w czesci lewej i czesci prawej dalekie¬ go pola sa sobie równe, jak pokazano na fig. 11 przez poziom N3.Wartosc odchylenia miedzy aktualna glebokoscia fazy wglebienia, a wartoscia 77 mozna mierzyc (po skontrolowaniu, ze detektory Di, D2 i D3 nie wskazuja bledów), porównujac sygnaly wyjsciowe detektorów D4 i Di. Jezeli odczytywany nosnik za¬ pisu ma sciezki faliste, albo kiedy podczas odczy¬ tywania plamka odczytowa jest poruszana okreso¬ wo poprzecznie do kierunku sciezek, wspomniane odchylenie mozna równiez otrzymac wylacznie z samego sygnalu detektora D4, mianowicie z ilora- zu —. Wartosci c(Q) i o(2i2) sa skladowymi 0(23fi } sygnalu detektora o czestotliwosci odpowiednio Q i 2Q, przy czym Q odpowiada czestotliwosci prze¬ strzennej falowania sciezek, albo czestotliwosci po¬ ruszania plamki odczytowej.Sterowanie dodatkowe za pomoca detektora D4 nie jest konieczne, jezeli sa wykorzystywane nos¬ niki zapisu okreslonego typu, dla których przyj¬ muje sie, ze maja szczególna wartosc glebokosci fa¬ zy dla wszystkich przypadków odczytywania. Mo¬ ga pojawiac sie dosyc duze odchylenia glebokosci fazowej bez szkodliwego oddzialywania przy od¬ czytywaniu. Jedynie kiedy te odchylenia beda mia¬ ly wartosc bliska polowie pozadanej glebokosci fazy, to wlasciwe odczytywanie stanie sie niemoz¬ liwe. Tak duze odchylenia praktycznie na ogól nie wystepuja przy wspólczesnych technologiach sto¬ sowanych dla wytwarzania nosników zapisu. Dla¬ tego dodatkowa kontrola jest przeznaczona dla u- mozliwienia odczytywania nie tylko nosników za¬ pisu z glebokoscia fazy 77, ale równiez innych nos¬ ników zapisu z glebokoscia fazy inna, dobrana w sposób zamierzony. Kiedy poczatkowo odczytuje sie nosnik zapisu, najpierw okresla sie glebokosc fazy w poprzednio opisany sposób i nastawia sie napiecie sterujace w ukladzie servo dla centrowa¬ nia. To nastawienie pozostaje nastepnie nie zmie¬ nione podczas odczytywania kompletnego ukladu informatycznego.Jest oczywiste, ze uzyskuje sie te same sytuacje w lewej czesci i prawej czesci dalekiego pola. Wo- 758 14 bec tego uklad na fig. 9 moze byc tak zmodyfiko¬ wany, ze umieszcza sie detektory Di, D2 i D3 po lewej stronie, a detektor D4 po prawej stronie.Polozenie detektora D4 w jego polówce dalekiego * pola oraz jego rozmiary nie sa krytyczne. Na fig. i* 9 detektor D4 jest pokazany w polozeniu p (—"i") L tylko dla przykladu. 10 Dotad bylo przyjmowane, ze detektory maja ksztalt prostokatny, na przyklad jak na fig. 12a.Za pomoca tych detektorów wykrywa sie zmiane natezenia jak wedlug fig. 7, której czestotliwosc jest funkcja Al i zmienia sie w taki sam sposób. 15 Odpowiedz, albo transformata Fouriera z detek¬ tora prostokatnego o szerokosci e na zmiane nate- 1 zenia jako funkcji czestotliwosci przestrzennej (—) d 20 jest przedstawiona krzywa 45 na fig. (12b i ma sinx 1 ksztalt krzywej . Przy czestotliwosci — x e krzywa przeehodzi przez zero, poniewaz wtedy de- tektor zawsze widzi jeden okres zmiany natezenia i zawsze otrzymuje te sama ilosc promieniowania niezaleznie od fazy rozkladu natezenia i wobec te¬ go niezaleznie od centrowania.Kiedy czestotliwosc przestrzenna rozkladu nate- 30 1 zenia na fig. 7 stanie sie mniejsza od — , otrzy- e muje sie czesc ujemna krzywej 45 na fig. 12b. O- znacza to, ze uklad servo centrowania steruje w niewlasciwym kierunku i ze blad centrowania, je- ^ zeli wystapi, to jest zwiekszany. Jest mozliwe, ze servomechanizm utrzymuje srodek plamki od¬ czytowej w stalym odstepie od linii srodkowej sciezki odczytywanej.Dla unikniecia tego problemu wykorzystuje sie detektor D' o ksztalcie trójkatnym jak na fig. i3a.Odpowiedz takiego detektora na rozklad natezenia jak na fig. 7 jest funkcja kwadratowa, w szczegól- sinx „ nosci funkcja ( )* jak na fig. 13b. Krzywa x 46 nie zawiera czesci ujemnej i wobec tego nie ma ryzyka, ze servomechanizm dla centrowania bedzie dzialal w niewlasciwym kierunku.Uklad detektorów dla okreslenia bledów ognisko¬ wania i centrowania nie musi miec osobnych de¬ tektorów ogniskowania i osobnych detektorów cen¬ trowania. Na fig. 14a i fig. 14b pokazano rózne przykladowe wykonania wedlug wynalazku odpo¬ wiednio dla detektorów prostokatnych i dla detek¬ torów trójkatnych. Uklad ma dwa naprzeciw sie¬ bie umieszczone detektory 50 i 51 oraz odpowie¬ dnio 52 i 53, które umieszcza sie w polozeniu P M P (I~)» albo w zasadzie w tym polozeniu. Sygna- ™ 2 ly z detektorów 50, 51 albo odpowiednio 52, 53 sa doprowadzone do obwodu sumujacego 54 i do wzmacniacza róznicowego 55. Na wyjsciu obwodu 54 otrzymuje sie sygnal s' przy pomocy którego w reguluje sie centrowanie, natomiast na wyjsciu15 wzmacniacza róznicowego 55 otrzymuje sie sygnal s", którym koryguje sie ogniskowanie.Jak wyzej powiedziano, szerokosc e detektora nie moze na fig. 12a byc równa okresowi przestrzen¬ nemu d rozkladu natezenia, poniewaz w takim przypadku nie bedzie dzialac regulacja centrowa¬ nia. Dla duzych bledów ogniskowania, d jest male i dla duzego zakresu regulacji nalezy dobierac wa¬ ski detektor. Jednakze dla malych bledów ognisko¬ wania, d jest duze i wobec tego detektor musi byc szeroki, aby miec dokladna detekcje. Aby za¬ stosowac sie do tych sprzecznych wymagan wyko¬ rzystuje sie uklad jak ha fig. 15. Wspomniany u- klad, który jest specjalna odmiana ukladu detek¬ cyjnego z fig. 14b, ma dwa detektory 52 i 53, kaz¬ dy z nich jest podzielony na dwa pód-detektory Aj i »! oraz odpowiednio Ar i ar. Sygnaly z de¬ tektorów »i i Ai oraz sygnaly z detektorów ar i Ar moga byc sumowane ze soba lub nie, co jest schematycznie przedstawione w postaci wylaczni¬ ków 56 i 57 jako dostepne mozliwosci.Kiedy mierzy sie duze bledy ogniskowania, wy¬ laczniki 56 i 57 przerywaja obwód i ma miejsce regulowanie w odpowiedzi na sygnaly pochodzace wylacznie od detektorów ai i ar. Kiedy blad ogni¬ skowania zmniejsza sie ponizej pewnej szczególnej wartosci, wylaczniki 56 i 57 zostaja zamkniete i wykorzystuje sie calkowite obszary detektorów 52 i 53, reagujace na promieniowanie.Przy wykorzystywaniu ukladu detekcyjnego jak na fig. 15, w którym najwieksza szerokosc detek¬ torów 52 i 53 byla 850 /im, a pod-detektorów od¬ powiednio szerokosc *i i ar wynosila 425 firn, mo¬ zna bylo wykrywac bledy maksimum 45 ^m przy uzyciu detektorów aj i ar dla wykrywania bledów ogniskowania. Kiedy blad ogniskowania stawal sie mniejszy od 10 /mi, wlaczane byly czesci Ai i Ar.Jest oczywiste, ze w ukladzie prostokatnej de¬ tekcji jak na fig. 14a mozna wykonac analogiczny podzial jak rur fig. 15.Detektory ogniskowania i centrowania pokrywa¬ ja tylko mala czesc dalekiego pola ukladu infor¬ matycznego. Pozostala czesc tego dalekiego pola jest pokrywana detektorem, którym odczytuje sie zmagazynowana informacje, na przyklad program telewizyjny, albo inaczej mówiac, detektorem, któ¬ rym mierzy sie interferencje miedzy wiazka b<0,0), a wiazka W+1,0) i wiazka b<—1,0). Wtedy umieszcza sie w dalekim polu ukladu informatycz¬ nego jeden okragly detektor promieniowania, któ¬ rego srednica jest równa albo wieksza od srednicy wiazki w miejscu ustawienia detektora, przy czym detektor ma dwie osobne sekcje Di i Dc, reaguja¬ ce na, promieniowanie, pokazanie na fig. 16. Sekcja Di sluzy dla odczytywania informacji zapisanej na nosniku zapisu, natomiast sekcja Dc, która ma ksztalt jak uklad detekcyjny pokazany na fig. 15, dostarcza sygnalów bledu ogniskowania i centro¬ wania. Alternatywnie mozna wykorzystywac dru¬ gi osobny detektor w postaci sekcji detektorowej Detektorowa sekcja Di ma dosyc duzy obszar.Aby umozliwic odczytywanie informacji o duzej czestotliwosci za pomoca detektora, który ma du¬ za pojemnosc na jednostke powierzchni, dobiera 758 16 sie uklad jak na fig. 17. Uklad 52 i 53 wykrywa¬ nia- bledów ogniskowania i centrowania jest u- mieszczony w dalekim polu ukladu informatyczne¬ go, natomiast detektor informatyczny wielkiej cze- B stotliwosci 12 jest umieszczony w plaszczyznie o- brazowania ukladu informatycznego, albo w zasa¬ dzie w tej plaszczyznie.Jest mozliwe jednakze wykorzystywanie alter¬ natywne fotodiody tak zwanego typu PIN dla de- 10 tektora jak na fig. 16. Ta dioda ma mala pojem¬ nosc na jednostke powierzchni. Zaleta wiekszego detektora jest, ze nie musi on miec tak dokladnie dopasowanego polozenia, jak to wystepuje przy malym detektorze. 15 W ukladzie na fig. 17 stosuje sie pólprzezroczy¬ ste zwierciadlo na drodze promieniowania skiero¬ wanej do detektora 12, a detektory 52 i 53 sa u- mieszczone na drodze promieniowania jakie jest odbijane od zwierciadla* Zastrzezenia patentowe 1. Urzadzenie do odczytywania plaskiego nosni- 25 ka zapisu z ukladem informatycznym odczytywa¬ nym optycznie, na którym jest zapisana informa¬ cja, na przyklad informacja wizji i/lub fonii, skla¬ dajacym sie z wielu sciezek, przy czym urzadzenie zawiera zródlo promieniowania, uklad obiektywów 30 dla doprowadzania promieniowania ze zródla pro¬ mieniowania droga poprzez nosnik zapisu do in¬ formatycznego zespolu detekcyjnego promieniowa¬ nia, przetwarzajacego wiazke odczytowa doprowa¬ dzana ze zródla promieniowania i zmodulowana 05 przez uklad informatyczny na sygnal elektryczny, a ponadto zawiera detekcyjny zespól ogniskowa¬ nia i detekcyjny zespól centrowania, które sa przy¬ laczone do obwodów elektronicznych dla wytworze¬ nia sygnalów regulacyjnych wykorzystywanych od- 40 powiednio do korygowania ogniskowania ukladu obiektywów i do korygowania centrowania wiazki odczytowej wzgledem polozenia odczytywanej cze¬ sci sciezki, znamienne tym, ze detekcyjny zespól centrowania i detekcyjny zespól ogniskowania sa 45 utworzone przez uklad zlozony z co najmniej dwóch detektorów promieniowania, przy czym ten uklad jest umieszczony w dalekim polu ukladu in¬ formatycznego po jednej stronie plaszczyzny, u- tworzonej osia optyczna ukladu obiektywów i li- *• nia równolegla do srodkowej linii odczytywanej czesci sciezki, natomiast uklad detektorów jest po¬ lozony w obszarze wokól punktu, gdzie linia two- P rzaca kat (-—) z osia optyczna przecina plaszczy- 95 2 zne ukladu detektorów, przy czym kat {fi) jest ka¬ tem pod jakim wiazka rzedu pierwszego jest ugie¬ ta w kierunku poprzecznym do kierunku sciez¬ ki. m 2. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze po drugiej stronie plaszczyzny utworzonej osia optyczna ukladu obiektywów i linia równolegla do srodkowej linii odczytywanej czesci sciezki jest u- mieszczony nastepny detektor promieniowania w 69 dalekim polu ukladu informatycznego.17 10BB75K 18 3. Urzadzenie wedlug zastrz. 1 albo 2, znamien¬ ne tym, ze detekcyjny zespól centrowania ma pierwszy detektor promieniowania umieszczony w obszarze wokól punktu gdzie linia tworzaca kat (—) z osia optyczna przecina plaszczyzne ukladu 2 detektorów oraz ze detekcyjny zespól ogniskowa¬ nia jest utworzony przez co najmniej jeden nastep¬ ny detektor promieniowania umieszczony w pobli¬ zu pierwszego detektora. 4. Urzadzenie wedlug zastrz. 3, znamienne tym, ze detekcyjny zespól ogniskowania sklada sie z dwóch detektorów promieniowania umieszczonych po obydwu stronach pierwszego detektora, przy czym ich wyjscia sa przylaczone do obwodu su¬ mujacego. 5. Urzadzenie wedlug zastrz. 3, znamienne tym, ze podczas odczytywania wiazka odczytowa i sciez¬ ki poruszaja sie okresowo wzgledem siebie w kie¬ runku poprzecznym do kierunku sciezek, przy czym detekcyjny zespól ogniskowania sklada sie z dwóch detektorów promieniowania umieszczonych po o- bydwu stronach pierwszego detektora, przy czym ich wyjscia sa przylaczone do wzmacniacza rózni¬ cowego. 6. Urzadzenie wedlug zastrz. 1 albo 2, znamien¬ ne tym, ze detekcyjny zespól centrowania i detek¬ cyjny zespól ogniskowania sa utworzone z dwóch detektorów, z których kazdy ma ksztalt trójkata, a linia rozgraniczenia detektorów jest efektywnie równolegla do linii srodkowej odczytywanej czesci sciezki i ma polozenie w obszarze wokól punktu P gdzie linia tworzaca kat (—) z osia optyczna L przecina plaszczyzne detektorów, natomiast dwie inne linie rozgraniczenia detektorów tworza efek¬ tywnie kat ostry z linia srodkowa odczytywanej czesci sciezki, a wyjscie kazdego z detektorów jest & przylaczone do wzmacniacza róznicowego i wzmac¬ niacza sumujacego, przy czym wzmacniacz rózni¬ cowy dostarcza sygnal bledu ogniskowania, a wzmacniacz sumujacy dostarcza sygnal bledu cen¬ trowania. io 7. Urzadzenie wedlug zastrz. 6,, znamienne tym, ze kazdy z detektorów jest podzielony na dwa pod- -detektory, przy czym linie podzialu tworza efek¬ tywnie mniejsze katy ostre z linia srodkowa od- 15 czytywanej czesci sciezki, anizeli linie rozgranicze¬ nia detektora zlozonego. 8. Urzadzenie wedlug zastrz. 7, znamienne tym, ze w dalekim polu ukladu informatycznego jest polozony jeden scalony detektor promieniowania, 20 który ma rozmiary co najmniej równe przekrojo¬ wi poprzecznemu wiazki w polozeniu ustawienia detektora, przy czym detektor ma rozdzielone od siebie sekcje detekcyjne, z których pierwsza sek¬ cja, stosunkowo duza, tworzy informatyczny ze- 29 spól detekcyjny, a druga mniejsza sekcja dostar¬ cza sygnalów bledu ogniskowania i centrowania. 9. Urzadzenie wedlug zastrz. 8, znamienne tym, ze detektor scalony stanowi fotodioda typu PIN. sp 10. Urzadzenie wedlug zastrz. 7, znamienne tym, ze detektory zespolu detekcyjnego centrowania i zespolu detekcyjnego ogniskowania sa polozone w plaszczyznie, która znajduje sie blizej ukladu obiektywów niz plaszczyzna, w której jest polozo- » ny detektor informatyczny.106 758106 758 lx.Fig.4a L0.0 - rQ ao -Fig.4b - V Fig.4c Eao Eqo Fig.4d W0.0) Fig.5 Fig.7106 758 t Fig.10106 75S il N2 \U — N3 Ni Fig.12a "i/ Fig.13a Fig. 11 Fig.13b106 75S 50 SI ..54 l5S Fig.Ua 5? <: 51 M Fig.Ub Fig. 15 Fig.18 Fig.17 LN-3, zarn. 1091/79 Cena 45 21 PL