PL106419B1 - Srodek do oznaczania kwasu moczowego - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest srodek do ozna¬ czania kwasu moczowego lub innych substancji utlenialnych jodem, który pozwala na uzyskiwa¬ nie reakcji barwnej odwrotnie proporcjonalnej do ilosci reagujacej substancji, szczególnie przydatny do szybkiego oznaczania substancji utlenialnych przez jod, takich jak kwas moczowy, jesli obec¬ ne sa w badanym plynie w ilosci wiekszej od ilosci z góry ustalonej.Srodek do oznaczania wedlug wynalazku jest szczególnie przydatny do uzytku w postaci pa¬ sków, na przyklad papierków do oznaczania czy ilosc kwasu moczowego w plynach ustrojowych, takich jak krew, mocz, slina i podobne, jest wieksza od normalnej.Powszechnie wiadomo, ze nadmiar kwasu mo¬ czowego moze sie odkladac w organizmie ludz¬ kim, akumulujac sie w stawach i nerkach. Czesto pacjenci sa nieswiadomi obecnosci nadmiaru kwa¬ su moczowego w organizmie. Aczkolwiek znane sa testy do oznaczania zawartosci kwasu moczo¬ wego w plynach ustrojowych, to nie sa one latwe do stosowania bezposrednio w gabinetach lekar¬ skich. Wystepuje wiec potrzeba znalezienia nowe¬ go i lepszego sposobu badania obecnosci kwasu moczowego, który bylby latwy do stosowania przez lekarzy w ich gabinetach i pozwalal na stwierdzenie czy pacjent powinien byc dalej szcze¬ gólowo badany.A zatem, byloby pozyteczne opracowanie takiego srodka do oznaczen, który móglby byc stosowany przez lekarzy w ramach normalnego badania le¬ karskiego.Bedace obecnie w uzyciu paski testowe oparte sa na zasadzie technik kolorymetrycznych, które polegaja na wywolywaniu zabarwienia paska w stopniu proporcjonalnym do stezenia oznaczanej substancji. Przykladem paska testowego jest pa¬ sek stosowany do ilosciowego oznaczania glukozy w plynach, zawierajacy wsiakliwe podloze nasy¬ cone mieszanina zawierajaca O-toluidyne jako wskaznik. Jezeli w badanej próbce obecna jest glukoza, papierek barwi sie na niebiesko, przy czym intensywnosc zabarwienia jest. proporcjo¬ nalna do zawartosci glukozy w badanej próbce.W celu okreslenia pólilosciowego zawartosci glu¬ kozy w próbce zabarwiony pasek ocenia sie wi¬ zualnie w zestawieniu z kalibrowana tabela barwna.Badania majace na celu wykrycie kwasu mo¬ czowego w plynach ustrojowych, na przyklad w moczu lub w serum nie byly dotychczas prowa¬ dzone za pomoca pasków. Badania tego typu pro¬ wadzone obecnie oparte sa na reakcji kwasu mo¬ czowego w roztworze alkalicznym z kwasem fosfo- rowolframowym, który w obecnosci kwasu mo¬ czowego barwi roztwór na niebiesko lub tworzy chromofor. Glebia barwy jest proporcjonalna do stezenia kwasu moczowego. Jednak metoda ta wy¬ maga wytracenia i usuniecia z roztworu przed 106 419106 419 dodaniem reagenta wszystkich protein, aby unik¬ nac zmetnienia roztworu wskutek wzajemnego oddzialywania chromoforów, stosowanych w pro¬ cesie reagentów i protein a takze przed wiaza¬ niem sie protein z chromoforem. Zabiegi wstepne, czyli wytracanie a potem dokladna filtracja lub wirowanie, sa bardzo pracochlonne a ponadto sa¬ mo badanie nie jest dostatecznie specyficzne, po¬ niewaz inne substancje redukujace zaklócaja dzia¬ lanie niektórych reagentów stosowanych w pro¬ cesie* Inne oznaczenia prowadzone sa przy uzyciu enzymu urikazy, przeksztalcajacej kwas moczowy w alantoine i nadtlenek wodoru. W jednym z ba¬ dan tego typu próbke zawierajaca kwas moczowy zadaje sie enzymem przy wartosci pH okolo 8,5—9. Nadtlenek wodoru reaguje nastepnie z chromogenem w obecnosci enzymu peroksydazy przy wartosci pH 5. W wyniku reakcji powstaje chromagen o róznym zabarwieniu, przy czym glebia barwy zalezy od stezenia kwasu moczo¬ wego w stosunku proporcjonalnym. Zabarwiona próbke ocenia sie przez porównanie z ka¬ librowana tabela barwna. Wada tej metody badania jest wykorzystanie w nim zasady bezposredniej kolorymetrii, w której zmia¬ ny barwy w strefie wyzszych stezen sa coraz bardziej nikle. Na skutek wystepowania tego zja¬ wiska oko ludzkie z duza trudnoscia wyróznia intensywnosc barwy, a zatem ocena dokladnej ilosci kwasu moczowego jest niemozliwa. Ozna¬ czenia pólilosciowe daja wyniki obarczone 68— —200% bledu. Chociaz w zakresie niskich stezen zróznicowanie jest latwe a wynik dostatecznie do¬ kladny, to przy stezeniach wysokich wystepuja¬ cych czesto w ukladach biologicznych, rozróznienie jest W rosnacym stopniu trudne, a nawet wrecz niemozliwe.Stwierdzono, ze o wiele bardziej stabilnym, a tym samym bardziej dokladnym sposobem wykry¬ wania kwasu moczowego lub podobnych substan¬ cji jest stosowanie srodka do oznaczania kwasu moczowego w postaci pasków testowych zawiera¬ jacych aktywowalna woda mieszanine, zdolna do wytwarzania in situ wystarczajacej ilosci wolnego jodu oraz wskaznik do wykrywania obecnosci jodu.Wynalazek polega na tym, ze srodek do ozna¬ czania w warunkach alkalicznych kwasu moczo¬ wego lub innych utleniamyeh jodem substancji, obecnych w plynach w ilosci wiekszej od przyjetej z góry, sklada sie korzystnie z pasków testo¬ wych, na które naniesiona jest aktywowalna woda mieszanina zdolna do wytwarzania in situ do¬ statecznej ilosci wolnego jodu oraz wskaznik do wykrywania obecnosci jodu.Jako dostateczna ilosc jodu rozumie sie taka jego ilosc, która wywoluje zmiane barwy, jesli kwas moczowy lub podobna substancja, znajduje sie w roztworze wodnym w ilosci wiekszej od ustalonej z góry.Aktywowalna woda mieszanina zdolna do wy¬ twarzania in situ wolnego jodu, sklada sie ko¬ rzystnie ze zwiazku, w którym jod zwiazany jest silnym wiazaniem kowalencyjnym i kwasu, w ilosci wystarczajacej do uwolnienia calego jodu podczas przeprowadzania badania. Szczególnie uzytecznym typem zwiazku zawierajacego jod zwiazany silnym wiazaniem kowalencyjnym jest jodan, korzystnie jodan metalu alkalicznego 'lub jodan amonowy. Tego rodzaju mieszaniny do wy¬ twarzania jodu sa stabilne w ciagu dlugiego okre¬ su czasu i jod uwalnia sie jedynie po zaktywo- waniu ich. Zapobiega to stratom jodu, jakie maja miejsce jesli bezposrednio stosuje sie sam jod lub slabiej zwiazane kompleksy jodu, takie ja£ jo- dofory.Stosowany kwas powinien korzystnie byc do¬ brze rozpuszczalny, to znaczy powinien rozpusz- ^ czac sie szybko i nie wywolywac reakcji przeszka¬ dzajacych, takich jak wytwarzanie osadów z któryms ze skladników srodka do badania. Szcze¬ gólnie korzystne sa takie kwasy, jak szczawiowy, maleinowy, fumarowy, polimetakrylowy, p-tolu- enosulfonowy, ftalowy, bursztynowy, salicylowy, d-winowy, furanokarboksylowy-2 i podobne.Latwo dostepnym wskaznikiem obecnosci jodu jest skrobia, która tworzy z wolnym jodem kom¬ pleksy o barwie gleboko niebieskiej lub purpu- rowej. Innymi wskaznikami nadajacymi sie ido stosowania sa takie wskazniki, jak amyloza lub amylopektyna, bedace skladnikami skrobi, a takze dekstryna, a-naftoflawon, poliwinylopirolidon, alkohol poliwinylowy, glikogen, glikolan sodowo- -skrobiowy i inne wielocukry dajace zadowalajaca reakcje barwna z jodem. Wskaznik stosuje sie ko¬ rzystnie w nadmiarze w stosunku do calkowitej ilosci wytwarzanego jodu, w celu zapewnienia by cala ilosc jodu byla zuzywana na wytworzenie intensywnie zabarwionego kompleksu jodu ze wskaznikiem, np^ kompleksu jodu i skrobi.Aktywowalna woda mieszanine do wytwarzania jodu i wskaznik nanosi sie na pasek lub krazek testowy przez nasycenie lub nakladanie w za- 40 glebienie uformowane na pasku. Material nasy¬ conego paska powinien byc korzystnie bezbarwny i obojetny i nie powinien reagowac w zaden spo¬ sób ze skladnikami mieszaniny. Do tego celu mo¬ zna stosowac celulozowa bibule filtracyjna, np. ^ bibule Whatman nr 1 lub bibule z wlókna szkla¬ nego, taka jak bibula Whatman GPC/C, albo inne obojetne materialy absorbujace, takie jak bawel¬ na, poliestry itp., dobrze znane fachowcom. Alter¬ natywnie, stala bezwodna, rozdrobniona mieszani- ^ ne do wytwarzania jodu, mozna nakladac w za¬ glebienia uformowane na pasku testowym.Gdy stosuje sie korzystna mieszanine do wy¬ twarzania jodu, to znaczy mieszanine jodanu, jod¬ ku i kwasu, aktywowanie zachodzi po wytworze- gg niu roztworu kwasu i wtedy roztwór mieszaniny ma odczyn kwasny. W tych warunkach jod nie reaguje z kwasem moczowym i dlatego po uwol¬ nieniu calego jodu z mieszaniny niezbedna jest zmiana odczynu calego roztworu na alkaliczny, 00 aby kwas moczowy mógl reagowac z jodem.Stwierdzono, ze jesli oddzielnie uwalnia sie zasa¬ dowy anion, a nastepnie uwalnia sie kwas, tu wtedy jod moze sie szybko tworzyc i nie zacho¬ dzi wczesniejsze zobojetnienie kwasu. Tym samym ff5 mozliwe jest uzyskiwanie szybkiej zmiany barwy106 419 6 z purpurowej lub niebieskiej na bezbarwna, w przypadku gdy w testowanym plynie zawartosc kwasu moczowego jest wieksza od normalnej, przy czym reakcja ta zachodzi w ciagu 1—2 minut.Jako zródlo zasadowych anionów mozna stoso- 5 wac zwiazki malo rozpuszczalne w wodzie, np wodorotlenki lub weglany metali ziem alkalicz¬ nych, takie jak weglan wapniowy, weglan baro¬ wy, weglan strontowy, weglan magnezowy, wodo¬ rotlenek wapniowy, wodorotlenek barowy, wo- 10 dorotlenek strontowy, wodorotlenek magnezo¬ wy lub inne zasady, takie jak weglan li¬ towy lub boran sodowy. Mozna takze wy¬ mienione zwiazki lub inne zasady, takie jak wodorotlenki, weglany albo wodoroweglany me- 15 tali alkalicznych, np. wodorotlenek sodowy, we¬ glan sodowy, wodorotlenek potasowy, weglan po¬ tasowy, wodoroweglan potasowy itp., stosowac w formie kapsulek, korzystnie w postaci stalej, z materialu rozpuszczalnego w wodzie, takiego jak 20 hydroksyetyloceluloza, zelatyna, skrobia i po¬ dobne.W korzystnej wersji, warstwe absorpcyjna na¬ syca sie wskaznikiem jodu, zródlem zasadowych anionów i co najmniej niektórymi ze skladni- 25 -ków mieszaniny do wytwarzania jodu, np. joda¬ nem i jodkiem. Wymiary warstwy absorpcyjnej nasyconej powyzszymi zwiazkami sa dobrane tak, by absorbowala ona okolo 1 krople (0,05 ml) krwi lub 30 mg surowicy krwi. Srednica tej warstwy 30 wynosi 4—10, korzystnie 6 mm. Jesli stosuje sie bibule Whatman nr 1, to korzystnie jest to bibula o grubosci 0,16 mm.Zródlem kwasu dostarczajacego protony po¬ trzebne do wydzielania wolnego jodu z jodanu 35 nasyca sie warstwe porowata bedaca bibulka typu Kimwipes, Kleenex (firma Kimberley Clark); ame¬ rykanskim papierem toaletowym (firma Scott) lub cienka celulozowa bibula filtracyjna. Bibulka lat¬ wo daje sie nasycac kwasem ze wzgledu na poro- 40 watosc i pozwala nastepnie na szybkie jego uwol¬ nienie po zwilzeniu plynem, np. krwia. Porowata warstwa, korzystnie ma srednice 4—10 mm, naj¬ bardziej korzystnie 6 mm i zazwyczaj jej grubosc wynosi 0,07mm. 45 Warstwe porowata nasycona kwasem umieszcza sie bezposrednio nad warstwa absorpcyjna nasy¬ cona jodanem, jodkiem i zródlem anionów zasa¬ dowych. Ta warstwa absorpcyjna jest z kolei przytwierdzona do warstwy podstawowej z obo- 50 jetnego materialu, korzystnie przezroczystego, ta¬ kiego jak poliweglan, polichlorek winylu, szklo, pdlimetylometakrylan, poliestry, np. milar, poli¬ amidy, np. nylon lub podobnego. Grubosc tego materialu powinna wynosic okolo 0,5 mm, w celu 55 uzyskania sztywnosci niezbednej podczas uzytko¬ wania. W celu zwiazania warstw absorpcyjnych z warstwa podstawowa mozna stosowac tasme samoprzylepna, taka np. jak tasma blokujaca lub celofanowa wytwarzana prze firme Professional eo Tape Co,, Inc. (Time Tape) lub tasma tylu 3M.W tasmie takiej znajduje sie otwór dla naklada¬ nia badanego plynu na warstwe porowata i ab¬ sorpcyjna. Alternatywnie, otwór ten moze sie znajdowac w warstwie podstawowej. os Podczas przygotowywania pasków testowych bierze sie pod uwage ilosc plynu, np. moczu, su¬ rowicy, plazmy itp., jaka moze zawierac impreg¬ nowana warstwa absorpcyjna w stanie nasycenia.Przykladowo, jesli arkusz bibuly absorpcyjnej za¬ wiera po nasyceniu 1,6 ml wody, to wyciety z niej krazek o srednicy' 6 mm bedzie zawieral okolo 0,0045 ml wody.Wodny roztwór, np. surowica zawierajaca 7 mg% (7 mg/100 ml) kwasu moczowego, po¬ winien zawierac okolo 0,0003 mg kwasu móczo- 0,0045 wego w 0,0045 ml ( • 7). Odpowiada to 1,87 100 mikromola kwasu moczowego.Reakcja jaka zachodzi na papierku testowym jest utlenianie kwasu moczowego jodem do allan- toiny wedlug schematu przedstawionego na ry¬ sunku.Jak widac, dla utlenienia 1 mola kwasu moczo¬ wego potrzebny jest 1 mol jodu, to znaczy 1,87 mikromola kwasu wymaga zuzycia 1,87 mikro¬ mola jodu.W korzystnym srodku wedlug wynalazku jod wytwarza sie in situ w czasie wykonywania ozna¬ czenia i reakcja zachodzi wedlug ponizszego rów¬ nania. 6H+ + 5J-+ JO3- —- 3J2 + 3H20 Jak widac, dla otrzymania 1 mola jodu potrzeba /s mola jodku, i/« mola jodanu i 2 mole pro¬ tonów.Dla otrzymania 1,37 mikromola jodu na papier¬ ku testowym o srednicy 6 mm, krazek bibulowy musi byc wiec nasycony 3,1 mikromola jodku (np. 0,57 mg jodku potasowego), 0,62 mikromola joda¬ nu (np. 0,13 mg jodanu potasowego) oraz co naj¬ mniej 3,74 mikromola, korzystnie niewielkim nad¬ miarem, protonów pochodzacych korzystnie z szyb¬ ko rozpuszczajacego sie kwasu zaabsorbowanego na cienkiej porowatej warstwie, takiej jak bi¬ bulka. Przykladowo, moze to byc co najmniej 0,17, korzystnie 0,20 mg kwasu szczawiowego.Papierek testowy powinien byc tak uformowany, by plyn przechodzil najpierw przez nasycona kwa¬ sem warstwe porowata, a nastepnie docieral do krazka bibulowego nasyconego jodkiem i Jodanem.Nasycony jodkiem i jodanem krazek powinien takze zawierac rozproszony w dostatecznej ilosci wskaznik jodu, korzystnie taki jak skrobia, po¬ trzebny do tworzenia barwnego kompleksu z jo¬ dem. Krazek zawiera takze powoli rozpuszczaja¬ cy sie zwiazek bedacy zródlem zasadowych anio¬ nów dla zobojetniania nadmiaru protonów po wydzieleniu jodu oraz zródlem jonów hydroksy¬ lowych, w ilosci wystarczajacej dla przeprowadze¬ nia reakcji utlenienia kwasu moczowego jodem.Utlenienie 1,87 mikromola kwasu moczowego jo¬ dem wymaga wiec obecnosci 3,74 mikromola jo¬ nów hydroksylowych plus ilosc równowazna nad¬ miarowi protonów, np. 0,75 mikromola, jesli sto¬ suje sie 20% nadmiar kwasu. Calkowita ilosc jonów hydroksylowych wynosi wiec co najmniej okolo 4,5 mikromola, korzystnie krazki nasycone jodanem i jodkiem powinny zawierac okolo 5,5 mikromola jonów hydroksylowych.7 106 419 8 Jesli srodek do oznaczen jest przeznaczony 3o badania krwi, np. pobieranej z palca, to pozadane jest dla zmniejszenia do minimum zaklócen w od¬ czytywaniu wyników, usuwanie czerwonych cialek krwi, np. przez zastosowanie surowicy otrzymanej po skrzepnieciu krwi lub surowicy albo pla"zmy wydzielonej za pomoca odwirowania podczas oz¬ naczania mikrohematokrytowego.Alternatywnie, mozna nad warstwa nasycona kwasem umieszczac blone pólprzepuszczalna, taka jak blona typu Nucleopore lub Millipore, które to blony przepuszczaja do warstw nizszych wode i kwas moczowy ale zatrzymuja czerwone cialka krwi. Korzystna blona typu Nucleopore jest blo¬ na o wielkosci porów okolo 0,08—1,0 mikrona, chociaz jest oczywiste, ze wielkosc porów zalezy od rodzaju testowanego plynu. Mozna takze sto¬ sowac inne dobrze znane blony pólprzepuszczalne.Testowany plyn, np. krew, nanosi sie na blone pólprzepuszczalna i pozostawia w ciagu np. 2 mi¬ nut. Woda i kwas moczowy przechodza przez blo¬ ne pólprzepuszczalna uwalniajac kwas i naste¬ puje wydzielanie wolnego jodu oraz powstawanie jego kompleksu ze wskaznikiem.W wyniku dzialania zasadowych anionów od¬ czyn zmienia sie na alkaliczny i zachodzi reakcja miedzy jonami kwasu moczowego i wolnym jo¬ dem. Dla umozliwienia obserwacji barwy warstwy absorpcyjnej mozna odciagnac tasme samoprzy¬ lepna *z warstwy podstawowej. Jesli stezenie kwasu moczowego w badanym plynie jest wyz¬ sze od ustalonego poziomu normalnego, to znaczy 6,5 mg w 100 ml surowicy krwi kobiet lubr 7 mg/100 ml u mezczyzn, warstwa absorpcyjna pozostaje bezbarwna, a jesli stezenie to jest wyz¬ sze, obserwuje sie barwe purpurowa lub niebieska.Srodek wedlug wynalazku umozliwia kontrole poziomu kwasu moczowego lub innej substancji utlenialnej jodem, znajdujacej sie w badanym plynie i ocene czy poziom ten jest wiekszy od ustalonego poziomu normalnego. Kontrole prze¬ prowadza sie nanoszac próbke badanego plynu w sposób opisany uprzednio na pasek lub krazek testowy, na którym zachodzi reakcja plynu z od¬ czynnikiem, i obserwuje sie wystepowanie lub brak barwy wskaznika.Zalety srodka wedlug wynalazku polegaja na tym, ze rodzaj stosowanych skladników gwaran¬ tuje dokladnosc oznaczania w dlugim okresie czasu, poniewaz czas póltrwania tych skladników jest nieskonczenie dlugi i jod nie uwalnia sie az do momentu .wprowadzenia wody.Wynalazek jest ilustrowany przykladami i za¬ laczonymi rysunkami.Na rysunku, fig. 1 przedstawia widok z góry postaci srodka do badan wedlug wynalazku, fig. 2 przedstawia przekrój postaci srodka wzdluz osi 2—2 zaznaczonej na fig. 1, fig. 3 przedstawia przekrój postaci srodka wzdluz tej samej osi, w którym oprócz paska testowego znajduje sie blo¬ na pólprzepuszczalna i odlepialna tasma, a fig. 4 przedstawia przekrój wzdluz tej samej osi có na fig. 2 alternatywnej postaci srodka, w którym skladniki aktywowalne woda i wskaznik jodu umieszczone sa w zaglebieniu.W odniesieniu do fig. 1 i 2, bezbarwna warstwa materialu absorpcyjnego 11, nasyconego jodem, jodkiem i wskaznikiem jodu, przytwierdzona jest tasma samoprzylepna 13 do warstwy podstawowej z ewentualnie przezroczystego materialu obo¬ jetnego. Pomiedzy warstwa absorpcyjna 11 i war¬ stwa tasmy 13 znajduje sie warstwa porowata 12, która stanowi bibulka nasycona kwasem. Warstwa tasmy 13 posiada otwór 13a, przez który nanosi sie badany plyn na warstwe porowata 12.Po naniesieniu na warstwe porowata 12 bada¬ nego plynu, plyn ten zwilza warstwe i uwalnia kwas, który przechodzi do warstwy absorpcyjnej i reaguje z jodanem i jodkiem, uwalniajac wolny jod, tworzacy ze wskaznikiem zabarwiony na niebiesko kompleks. W tym samym czasie, na skutek zwilzania rozpuszcza sie powoli zródlo jo¬ nów zasadowych, którym jest nasycona warstwa 11 i odczyn srodowiska staje sie alkaliczny. Wte¬ dy kwas moczowy obecny w badanym plynie za¬ czyna reagowac z jodem i ulega utlenieniu do alantoiny, natomiast jod jest redukowany do jod¬ ku i wskaznik ulega odbarwieniu.Na fig. 3 przedstawiono zmodyfikowana postac srodka do badan. Warstwy 11 i 12 sa takie same jak na fig. 1 i 2. Warstwa nosna z polichlorku wi¬ nylu 18 posiadajaca otwór 18a, przez który moze przechodzic plyn, np. krew, jest umieszczona nad blona pólprzepuszczalna 17. Pod warstwa blony pólprzepuszczalnej 17 znajduja sie warstwy 11 i 12, umieszczone pod otworem 16a wycietym w samoprzylepnej tasmie celofanowej 16. Warstwa celofanowa 16 utrzymuje blone 17 naprzeciw ot¬ woru warstwy nosnej 18 i posiada otwór dla umiejscowienia warstw 12 i 11. Warstwa tasmy 15 jest przyklejona do nielepiacej sie strony warst¬ wy celofanowej 16 i do warstwy absorpcyjnej 11.Podczas stosowania zestawu krew umieszcza sie w otworze 18a warstwy nosnej 18, ponad blona 17. Woda i kwas moczowy przechodza przez war¬ stwe 17 i w warstwach 12 i 11 rozpoczyna sie reakcja. Po uplywie pewnego okresu czasu, np. po 2 minutach, odrywa sie tasme 15 z warstwy celofanowej 16 i mozna obserwowac barwe war¬ stwy absorpcyjnej 11, stwierdzajac czy stezenie kwasu moczowego jest wyzsze czy nizsze od usta¬ lonego poziomu.Fig. 4 ilustruje jeszcze inna postac srodka do badan wedlug wynalazku. W tym przypadku war¬ stwa podstawowa 10 jest taka sama jak na fig. 1 i 2. Przykladowo, moze byc ona wykonana z My- laru. Warstwa 19 posiada otwór 19a i jest przy¬ lepiona do warstwy podstawowej 10. Warstwa 19 moze byc takze z Mylaru lub innego omówionego uprzednio materialu. Nad warstwa 19 znajduje sie porowata warstwa 12, przytrzymywana tasma samoprzylepna 13, zaopatrzona w otwór 13a, po¬ dobnie jak to ma miejsce na fig. 1 i 2. Bezwodna, rozdrobniona mieszanina wskaznika barwy, np. skrobi oraz jodku, jodanu i zasady, jest umiesz¬ czona w zaglebieniu 25 ograniczonym' otwo¬ rem 19a.Mieszanine zazwyczaj sporzadza sie przez zmie¬ szanie suchych skladników, takich jakie stosuje sie do nasycania warstwy 11. Skladniki uciera sia 40 45 50 55106 419 9 10 w mozdzierzu w celu otrzymania jednorodnej, su¬ chej mieszaniny. W tym przypadku mozna takze stosowac rozcienczalnik, np. celuloze.Dokladne ilosci skladników, którymi nasyca sie warstwe 11 lub które umieszcza sie w zaglebieniu 5 i ilosc kwasu, którym nasyca sie warstwe 12, moga sie zmieniac w zaleznosci od tego, jaki po¬ ziom kwasu moczowego chce sie wykrywac.Srodek wedlug wynalazku zilustrowany jest nastepujacymi przykladami. 19 Przyklad I. Krazki do wykrywania kwasu moczowego.Roztwór A (skrobia, jodek, jodan i zasada). Do ml wody dodaje sie 1,0 g skrobi rozpuszczalnej (czystosc odczynnikowa, firma Merck Co.) i otrzy- 15 mana zawiesine wlewa sie do 80 ml wrzacej wo¬ dy. Roztwór ogrzewa sie w temperaturze wrzenia w ciagu kilkunastu minut, a nastepnie rozciencza woda do objetosci 100 ml. Do tego roztworu dodaje sie 50 ml wodnego roztworu jodanu potasowego 20 o stezeniu 0,118 g/litr, zawierajacego takze 0,045 g weglanu magnezowego i 3,0 g jodku potasowego.Otrzymany roztwór rozciencza sie woda do obje¬ tosci 200 ml.Roztwór B (kwas). W 100 ml wody rozpuszcza 25 sie 0,25 g kwasu szczawiowego.Przygotowanie krazków z bibuly. Bibule filtra¬ cyjna Whatman nr 1 o grubosci 0,16 mm, zanu¬ rza sie na 10 sekund w roztworze A i po wysu¬ szeniu wycina krazki o srednicy 6 mm. Nasycone 30 krazki bibulowe przechowuje sie w butli nad srodkiem suszacym. Bibulke adsorpcyjna typu Kimwipes o grubosci 0,06 mm zanurza sie na 10 sekund w roztworze B i suszy.Sporzadzanie krazków do badania. W tasmie sa- ^ moprzylepnej (Time Tape) wycina sie otwór o srednicy okolo 3 mm. Na otwór ten, na lepiacej sie stronie tasmy, naklada sie nasycony kwasem krazek bibulki o srednicy 6 mm. Na krazek ten z kolei naklada sie krazek bibulowy o srednicy 40 6 mm, nasycony skrobia , jodkiem, jodanem i za¬ sada. Na tasme i krazki naklada sie scisle tasme poliweglanowa o grubosci 0,39 mm i dobrze przy¬ ciska ja do tasmy samoprzylepnej.Stosowanie krazków. Jedna do okolo trzech 4g kropli wodnego roztworu kwasu moczowego za¬ wierajacego 8 mg kwasu w 100 ml, wkrapla sie w otwór w tasmie samoprzylepnej zestawu do oznaczen. Krazek zabarwia sie na niebiesko w cia¬ gu okolo 39 sekund. Poniewaz stezenie kwasu mo- ^ czowego jest wieksze niz 7 mg% krazek zmienia swa barwe z niebieskiej na biala w ciagu 2—5 minut Przyklad II. Krazki do badania.Krazki do badania przygotowuje sie w sposób 55 podany w przykladzie I, z tym, ze na otwór w tasmie samoprzylepnej naklada sie krazek blony pólprzepuszczalnej o srednicy 6 mm (Nucleopore, srednica porów 0,8 mikrona, grubosc 10 mikronów, 3 X107 porów na cm2) przed przymocowaniem w dwóch nasyconych krazków bibulowych.Przyklad III. Krazki do badania.Krazki do badania sporzadza sie w sposób opi¬ sany w przykladzie II, z tym, ze zamiast kwasu szczawiowego stosuje sie kwas poliakrylowy. Roz- w tworem wodnym kwasu poliakrylowego pokrywa sie blone Nucleopore po stronie nie przymocowa¬ nej do tasmy samoprzylepnej. Po wysuszeniu blone te stosuje sie do sporzadzania gotowego krazka. W tym przypadku nie stosuje sie bibulki nasyconej kwasem szczawiowym.Przyklad IV. Krazki do badania sporzadza sie w sposób opisany w przykladzie I, ale za¬ miast weglanu magnezowego stosuje sie równo¬ wazna ilosc weglanu wapniowego. PL PL

Claims (16)

1. Zastrzezenia patentowe 1. Srodek do oznaczania kwasu moczowego lub innych substancji utlenialnych jodem, znajduja¬ cych sie w plynach w ilosci wiekszej od ustalo¬ nej, w warunkach alkalicznych, znamienny tym, ze sklada sie z paska lub krazka nasyconego ak- tywowalna woda mieszanina do wytwarzania in situ dostatecznej ilosci wolnego jodu, zlozona ze zwiazku zawierajacego jod zwiazany silnym wia¬ zaniem kowalencyjnym i kwasu w ilosci wy¬ starczajacej do uwolnienia calego jodu z tego zwia¬ zku i wskaznikiem do wykrywania obecnosci jodu.

2. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako zwiazek jodu zawiera jodan, a mieszanina zawiera ponadto jodek.

3. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera zródlo jonów zasadowych do zobojetnia¬ nia protonów wytwarzanych podczas wydzielania jodu.

4. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako wskaznik jodu zawiera skrobie.

5. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako kwas zawiera kwas d-winowy, szczawiowy, bursztynowy, ftalowy, salicylowy lub furanokar- boksylowy-2.

6. Srodek wedlug zastrz. 3, znamienny tym, ze jako zródlo zasadowych anionów zawiera weglan litowy, boran sodowy, weglan sodowy lub weglan potasowy.

7. Srodek wedlug zastrz. 2, znamienny tym, ze zawiera material absorpcyjny nasycony jodanem, jodkiem i wskaznikiem.

8. Srodek wedlug zastrz. 7, znamienny tym, ze zawiera material absorpcyjny nasycony równiez zródlem zasadowych anionów.

9. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera material porowaty nasycony kwasem.

10. Srodek wedlug zastrz. 9, znamienny tym, ze zawiera material porowaty w bezposrednim fi¬ zycznym kontakcie z* materialem absorpcyjnym.

11. Srodek wedlug zastrz. 8 albo 9, znamienny tym, ze zawiera material absorpcyjny umieszczo¬ ny na wierzchu pierwszej obojetnej warstwy, warstwe porowata umieszczona bezposrednio na materiale absorpcyjnym oraz druga obojetna war¬ stwe, posiadajaca otwór dla nanoszenia badanego plynu, umieszczona na wierzchu warstwy poro¬ watej.

12. Srodek wedlug zastrz. 11, znamienny tym, ze zawiera bezbarwna obojetna pierwsza warstwe,

13. Srodek wedlug zastrz. 11 albo 12, znamienny tym, ze jako co najmniej jedna z obojetnych warstw zawiera tasme odlepialna.106 419 11

14. Srodek wedlug zastrz. 11 albo 12 albo 13, znamienny tym, ze zawiera warstwe filtracyjna zatrzymujaca czerwone cialka krwi, a przepusz¬ czajaca plazme.

15. , Srodek wedlug zastrz. 14, znamienny tym, ze jako warstwe filtracyjna zawiera blone pólprze- 12 puszczalna, umieszczona pomiedzy pierwsza obo¬ jetna warstwa i warstwa porowata.

16. Srodek wedlug zastrz. 2, znamienny tym, ze zawiera rozdrobniona mieszanine jodanu, jodku, wskaznika i kwasu umieszczona w zaglebieniu uformowanym w pasku lub krazku testowym. 2 OH + J, + 0 Ti A o h,n0 V H I N 'V, .AmAn/ 0-hC02+2J H l H Schemat + 2 //^ ""^N Kii v^r^7 v-12 H-13 ^13o 4- 2 -10 FIG.1 13qn .12 ,.J / ... ,13 10 11 fig. 2 18cl .17 18 FIG.3 13VQ ,12 ,13 19 wfi 2's FIG.I ^° ZP Koszalin D-1740 105 egz. A-4 Cena 45 zl PL PL