PL105786B1 - Zlacze rurociagu - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest zlacze rurociagu, skladajace sie z czesci nasadowej, z czesci mocu¬ jacej, z . umieszczonego pomiedzy tymi czesciami pierscienia uszczelniajacego i z urzadzenia ryglu¬ jacego, przy czym urzadzenie ryglujace ma co naj¬ mniej dwa lezace naprzeciwko siebie reczne uchwyty uruchamiajace z elementem mimosro- dowym, wychylane za pomoca trzpienia przegubo¬ wego na wystajacych uchwytach czesci mocujacej, a na czesci nasadowej jest umieszcone korytko, dopasowane do elementów mimosrodowych, w któ¬ re wchodza elementy mimosrodowe w polozeniu ryglujacym.

W ukladzie konstrukcyjnym, wyposazonym w dwa reczne uchwyty uruchamiajace, uchwyty te znajduja sie na czesci mocujacej naprzeciwko siebie. W postaci wykonania z trzema recznymi uchwytami uruchamiajacymi uchwyty te sa tak umieszczone na czesci mocujacej naprzeciwko sie¬ bie, ze odleglosc katowa, mierzona na obwodzie, wynosi okolo 120°. Mozna równiez pracowac z wieksza liczba recznych uchwytów uruchamia¬ jacych niz trzy. Niemniej jednak wystarcza na ogól stosowanie dwóch usytuowanych naprzeciwko siebie recznych uchwytów uruchamiajacych.

Znane z praktyki tego rodzaju zlacza rurociagu sa wykonane z metalu. W zlaczach tych reczne uchwyty uruchamiajace maja tylko elementy mi¬ mosrodowe, wskutek czego elementy te spelniaja funkcje podwójna, poniewaz sluza one z jednej strony, po wsunieciu czesci nasadowej w przy¬ porzadkowana jej obejme, do naprezania zlacza rurociagu oraz do docisniecia pierscienia uszczel¬ niajacego, a z drugiej strony do przejmowania oprócz tego funkcji ryglujacej.

Znane tego rodzaju zlacza rurociagu spelniaja wówczas funkcje zabezpieczajaca i uruchamiajaca kiedy przyporzadkowane im zamkniecia sa wyko¬ nane równiez z metalu. Nie dotyczy to jednak przyporzadkowanych tym zlaczom zamkniec z two¬ rzywa sztucznego, w które w stanie dzialania mu¬ sza przejac równiez w zasiegu zlacza rurociagu na przyklad moment zginajacy, poniewaz na zamk¬ nieciach rurowych wystepuja odksztalcenia, dzia¬ lajace ujemnie na funkcje zabezpieczajaca lub uszczelniajaca. Znane tego rodzaju zlacza rurocia¬ gu nie dzialaja wlasciwie wówczas, kiedy czesci konstrukcyjne takiego zlacza sa wykonane przez wtrysk z tworzywa sztucznego, na przyklad z ter¬ moplastycznego tworzywa sztucznego, jak polichlo¬ rek winylu. Zlacza tego rodzaju sa stosunkowo latwo odksztalcalne.

Celem wynalazku jest uksztaltowanie takiego zlacza rurociagu, które moze byc wykonane z two¬ rzywa sztucznego, a zwlaszcza z termoplastycznego tworzywa sztucznego, jak polichlorek winylu, przy czym bedzie ono w stanie przejac wszystkie na¬ prezenia, bez szkody funkcji zabezpieczajacej lub uszczelniajacej, nawet wówczas, kiedy zlacza sa zamknieciami, wykonanymi z tworzywa sztuczne- 105 786105786 go, które sa stosunkowo latwo odksztalcalne pod wplywem momentów gnacych.

Przedmiotem wynalazku jest wiec zlacze ruro¬ ciagu, skladajace sie z czesci nasadowej, z czesci mocujacej, z pierscienia uszczelniajacego, umiesz¬ czonego pomiedzy czescia nasadowa, a czescia mo¬ cujaca, jak równiez z urzadzenia ryglujacego, przy czym to urzadzenie ryglujace ma co najmniej dwa lezace naprzeciwko siebie reczne uchwyty urucha¬ miajace z elementem mimosrodowym, wychalane za pomoca trzpienia przegubowego na wystajacych uchwytach czesci mocujacej, a na czesci nasado¬ wej jest umieszczone korytko, dopasowane do ele¬ mentów mimosrodowych, w które wchodza ele¬ menty mimosrodowe w polozeniu ryglujacym.

Istota wynalazku polega na tym, ze reczne uchwyty uruchamiajace maja dodatkowo noski ry¬ glujace, umieszczone, patrzac od strony trzpienia przegubowego, z tylu elementu mimosrodowego a na czesci nasadowej (dodatkowo oprócz korytka, dopasowanego do elementów mimosrodowych) jest umieszczony obiegowy rowek ryglujacy, w który wchodza noski ryglujace. Fakt, ze kazdy reczny uchwyt uruchamiajacy, ma dodatkowo oprócz ele¬ mentu mimosrodowego, nosek ryglujacy, nie wy¬ klucza mozliwosci zastosowania na kazdym recz¬ nym uchwycie uruchamiajacym wiecej niz jednego noska ryglujacego. W kazdym przypadku w zlaczu rurociagu wedlug wynalazku funkcje naprezenia i ryglowania sa oddzielone od siebie i z jednej strony sa one przejmowane przez elementy mimo- srodowe, a z drugiej strony przez noski ryglujace.

Noski ryglujace sluza jedynie do ryglowania, a ele¬ menty mimosrodowe sluza tylko do naprezania zlacza rurociagu, to znaczy do wciagania czesci nasadowej, wprowadzonej w czesc mocujaca, przy uruchomieniu recznych uchwytów uruchamiajacych oraz do jej naprezenia w stosunku do pierscienia uszczelniajacego. Reczne uchwyty uruchamiajace maja w kierunku promieniowym umieszczone nad noskiem ryglujacym trzpienie przegubowe, przy czym osiowe sily rozciagajace ciagna zaryglowane reczne uchwyty uruchamiajace w polozenie ry¬ glujace.

W ukladanym rurociagu pod wplywem dzialania czynnika plynnego, przeplywajacego rurociagiem, wystepuja na ogól osiowe naprezenia rozciagajace.

Zlacze rurociagu wedlug rozwiazania daje sie od- ryglowac w prosty sppsób i wskutek tego daje sie latwo zdemontowac. Wynika stad, ze noski ryglu¬ jace maja powierzchnie skosna odryglowujaca i wskutek osiowych sil docisku sa dociskane w po¬ lozenie odryglowujace.

Dla zabezpieczenia samoistnego odryglowania ru¬ rociagu, wyposazonego w zlacze wedlug rozwia¬ zania stosuje sie w kombinacji z opisanymi srod¬ kami pierscien uszczelniajacy stanowiacy miekka uszczelke elastyczna, który umieszczony jest w czo¬ lowo-bocznym rowku uszczelniajacym na czesci mocujacej i jest uksztaltowany jako sprezyna zwrotna, a czesc nasadowa jest wyposazona na swej stronie czolowej w zebra uszczelniajace la¬ biryntowe, które dzialaja naprzemian z pierscie¬ niem uszczelniajacym. Sily dociskowe zwrotne po¬ woduja w tej postaci wykonania zlacza rurociagu 50 55 60 •5 wedlug wynalazku to, ze przez uruchomienie recz¬ nych uchwytów uruchamiajacych elementy mimo¬ srodowe naprezaja zlacze, to znaczy opisane czesci konstrukcyjne dociskaja wlozony, elastycznie od- ksztalcalny pierscien uszczelniajacy i wzbudzaja sily nastawcze zwrotne. • Istnieja liczne niozliwosci dalszego uksztaltowa¬ nia zlacza wedlug wynalazku. Przez uproszczenie obslugi i zabezpieczenie prawidlowego funkcjono¬ wania zalecana jest taka postac wykonania, w któ¬ rej element mimosrodowy, umieszczony na recz¬ nych uchwytach uruchamiajacych, jak równiez no¬ sek ryglujacy wystaja w polozeniu ryglujacym jednakowo i daleko promieniowo.

Podlaczenie przyporzadkowanych odcinków ru¬ rociagu do czesci konstrukcyjnych zlacza wedlug wynalazku moze sie odbywac w rózny sposób.

Odcinki rurociagu moga byc na przyklad spawane.

Mozna jednak wyposazyc zarówno' czesc nasado¬ wa, jak i czesc mocujaca w zlaczki do nasuwa¬ nia lub wsuwania odcinków rurociagu, przy czym polaczenie odbywa sie wówczas przez klejenie, spawanie lub w inny sposób.

Zgodnie z rozwiazaniem wszystkie czesci kon¬ strukcyjne zlacza rurociagu sa wykonane lacznie z trzpieniami przegubowymi' z tworzywa sztucz¬ nego, a w danym przypadku ze zbrojonego two¬ rzywa sztucznego, na przyklad z polichlorku wi¬ nylu i/lub z polichlorku winylu ze zbrojeniem z wlókna szklanego.

Nowosc zlacza rurociagu wedlug rozwiazania przejawia sie równiez w jego uksztatlowaniu kon- . strukcyjnym. Ponadto elementy konstrukcyjne, w korzystnej postaci rozwiazania sa wykonane z me¬ talu, korzystnie z metalu lekkiego przez odlewa¬ nie.

Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przy¬ kladzie wykonania, na rysunku schematycznym, na którym fig. 1 przedstawia zlacze rurociagu w stanie odryglowamym, w przekroju osiowym, fig. 2 — to samo zlacze, uwidocznione na fig. 1, lecz w stanie zaryglowanym, fig. 3 — zlacze uwidocz¬ nione na fig. 2, w przekroju w kierunku A-A, fig. 4 — inna postac wykonania przedmiotu wy¬ nalazku, uwidocznionego na fig. 2, fig. 5 — po¬ wiekszona czesc B przedmiotu wynalazku, uwidocz¬ nionego na fig. 2, na która dzialaja osiowe sily rozciagajace, a fig. 6 — powiekszona czesc B przedmiotu wynalazku, uwidocznionego-na fig. 2, na które dzialaja osiowe sily dociskowe.

Zlacze rurociagu, uwidocznione na fig. 1 do 6, sklada sie z czesci nasadowej 1, z czesci mocu¬ jacej 2, z pierscienia uszczelniajacego 3, umiesz¬ czonego pomiedzy czescia nasadowa 1, a czescia mocujaca 2, jak równiez z urzadzenia rygluja¬ cego 4.

Urzadzenie ryglujace 4 posiada w postaci wyko¬ nania, uwidocznionej na fig. 1 do 3, dwa polozone naprzeciwko siebie, reczne uchwyty uruchamiajace 7, wychylane za pomoca trzpienia przegubowego 6 na wystajacych kolnierzowo uchwytach 5 czesci mocujacej 2.

W postaci wykonania, uwidocznionej na fig. 4, sa przewidziane trzy tego rodzaju reczne uchwyty uruchamiajace 7, które sa rozdzielone na obwodzie105 786 zlacza w odleglosci katowej 120°. Na czesci nasa¬ dowej 1 znajduje sie dopasowane do elementów mimosrodowych 8 recznego uchwytu uruchamiaja¬ cego 7 wygiete lukowo korytko 9, w które wcho¬ dza w polozeniu ryglujacym elementy mimosro- dowe 8 (fig. 2).

Reczne uchwyty uruchamiajace 7 posiadaja do¬ datkowo w przykladzie wykonania noski ryglu¬ jace 10, przy czym kazdy nosek ryglujacy 10 jest umieszczony patrzac od strony przyporzadkowa¬ nego mu trzpienia przegubowego 6, z tylu ele¬ mentu mimosrodowego 8, na kazdym recznym uchwycie uruchamiajacym 7. Na czesci nasadowej 1 znajduje sie równiez okrezny rowek ryglujacy 11, w który wchodza noski ryglujace 10.

Reczne uchwyty uruchamiajace 7 maja w kie¬ runku promieniowym tak umieszcone nad ich nos¬ kiem ryglujacym 10 trzpienie przegubowe 6, ze osiowe sily rozciagajace Z wywoluja na recznych uchwytach uruchamiajacych 7 taki moment, który powoduje ustawienie zaryglowanych recznych uchwytów uruchamiajacych 7 w polozenie ryglu¬ jace.

Wyjasnia to fig. 5. Na figurze tej osiowe sily rozciagajace Z i moment 12, atakujacy reczne uchwyty uruchamiajace 7, sa zaznaczone za po¬ moca strzalek. Moment 12 powstaje wskutek dzia¬ lania przemiennego powierzchni ryglujacej lOa na nosku ryglujacym 10 z odpowiedniav powierzchnia skosna na rowku ryglujacym, w miejscu 13a.

Przedstawione zlacze rurociagu jest wiec zlaczem samoryglujacym. Nie mniej jednak moze ono byc latwo odryglowywane, poniewaz noski ryglujace maja równiez powierzchnie skosna odryglowu- jaca lOb i wskutek tego sa one dociskane w po¬ lozenie odryglowujace za pomoca osiowych sil do¬ ciskowych D.

Wynika to z fig. 6, gdzie znowu osiowe sily dociskowe D i moment, wywolywany na uchwycie recznym 7 w miejscu 13b przez dzialanie przemien¬ ne powierzchni skosnych odryglowujacych lOb z odpowiednia powierzchnia skosna, sa zaznaczone za pomoca strzalek. W kazdym przypadku pierscien uszczelniajacy 8 jest wykonany jako miejkka i ela¬ styczna uszczelka, umieszczona w czolowo-bocznym rowku pierscieniowym uszczelniajacym 15, wyko¬ nanym na czesci mocujacej 2, przy czym uszczel¬ ka ta jest wykonana jako sprezyna naciskowa zwrotna, a czesc nasadowa 1 jest na swej po¬ wierzchni czolowej zaopatrzona w zebra uszczel¬ niajace labiryntowe 17. Dzieki temu w stanie na¬ prezonym zlacza rurociagu powstaja takie docis- kowo zwrotne sily K, które dzialaja jak osiowe sily rozciagajace Z i wspomagaja zaryglowanie w sensie opisanego samoryglowania. Jednoczesnie osiaga sie tu skuteczne uszczelnienie.

Element mimosrodowy 8 i nosek ryglujacy 10 wystaja na recznych uchwytach uruchamiajacych 7 w polozeniu zaryglowanych jednakowo promie¬ niowo, co zostalo zaznaczone na fig. 5 linia kres¬ kowana i kropkowana.

W przykladzie wykonania i wedlug zalecanej postaci wykonania wynalazku uklad konstrukcyjny jest tak dobrany, ze czesc nasadowa 1 i czesc mocujaca 2 sa wyposazone w zlacza przylacze¬ niowe 19, 20, do nasuwania lub wsuwania przy¬ porzadkowanych im odcinków 21, 22 rurociagu.

Wszystkie czesci konstrukcyjne, az do trzpieni przegubowych wlacznie, sa wykonane z tworzywa sztucznego, na przyklad z polichlorku winylu ze zbrojeniem z wlókna szklanego.

Uruchomienie zlacza rurociagu wedlug wynalazku jest uwidocznione na fig. 1 i 2. Aby podlaczyc jeden z odcinków 21 rurociagu do ulozonego juz odcinka 22 rurociagu wprowadza sie czesc nasa¬ dowa 1 w czesc mocujaca 2, co jest uwidocznione na fig. 1. Z kolei doprowadza sie reczne uchwyty uruchamiajace 7 w polozenie ryglujace, dzieki czemu zlacze jest naprezone. Elementy mimosro- dowe 8 zazebia sie z okreznym korytkiem 9, do¬ pasowanym do elementów mimosrodowych 8, przy czym zazebienie to jest tak wykonasse;-ze czesc nasadowa 1 jest wprowadzana w czesc mooajaca 2 lub odwrotnie, pod wplywem sprezania-, miekkiego i elastycznego pierscienia uszczelniajacego 3, który w przykladzie wykonania jest umieszczony czolo¬ wo-bocznie na czesci mocujacej 2. Pierscien uszczelniajacy moze znajdowac sie na czesci na¬ sadowej 1. Mozna stosowac równiez dwa miekkie i elastyczne pierscienie uszczelniajace 3,. z których jeden pierscien jest umieszczony na czesci mocu- - jacej 2, a drugi pierscien znajduje sie na czesci nasadowej 1.

Jezeli reczne uchwyty uruchamiajace 7, zostana oa wychylone w polozenie, uwidocznione na fig. 2, \ÓV w którym uchwyty te przylegaja powoli do czesci konstrukcyjnych zlacza lub do przyporzadkowa¬ nych im odcinków rurociagu, to wówczas zlacze to jest naprezone, a noski ryglujace 10 przejmuja wtedy jednoczesnie na siebie zaryglowanie.

Zlacze rurociagu wedlug rozwiazania jest nie¬ zawodne w funkcjonowaniu i jest szczelne nawet wówczas, kiedy rurociag, wyposazony w tego ro¬ dzaju zlacza, mado przyjecia na przyklad sily roz¬ ciagajace i momenty zginajace. Zlacze to jest równiez mimo tego bardzo latwe do obslugi.

Claims (7)

Zastrzezenia patentowe

1. Zlacze rurociagu, skladajace sie z czesci na¬ sadowej, z czesci mocujacej i z pierscierna uszczel¬ niajacego, umieszczonego pomiedzy czescia nasa¬ dowa, a czescia mocujaca, jak równiez z urzadze¬ nia ryglujacego, posiadajacego co najmniej dwa lezace naprzeciwko siebie, reczne uchwyty uru¬ chamiajace z elementem mimosrodowym, wycha- lane za pomoca trzpienia przegubowego na wy¬ stajacych uchwytach czesci mocujacej, a na czesci nasadowej jest umieszczone korytko, dopasowane do elementów mimosrodowych, w które to korytko wchodza te elementy w polozeniu ryglujacym, zna¬ mienne tym, ze reczne uchwyty uruchamiajace (7) maja dodatkowo noski ryglujace (14), które patrzac od strony przyporzadkowanego im trzpie¬ nia przegubowego (6), sa umieszczone z tylu ele¬ mentu mimosrodowego (8), a na. czesci nasadowej 60 (1) jest okrezny rowek ryglujacy (11), w który wchodza noski ryglujace (10).

2. , Zlacze rurociagu wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze reczne uchwyty uruchamiajace (7) maja 65 trzpienie przegubowe (6), umieszczone pod noskiem 35 50 55105 786 ryglujacym (10), przy czym osiowe sily rozciaga¬ jace (Z) ciagna zaryglowane reczne uchwyty uru¬ chamiajace (7) w .polozenie ryglujace.

3. Zlacze rurociagu wedlug zastrz. 1 albo 2, znamienne tym, ze noski ryglujace (10) maja po¬ wierzchnie skosna odryglowujaca (13) i sa do¬ cisniete w polozenie odryglowania za pomoca osio¬ wych sil dociskowych (D).

4. Zlacze rurociagu wedlug zastrz. 3, znamienne tym, ze pierscien uszczelniajacy (3) stanowi miek¬ ka i elastyczna uszczelke oraz jest umieszczony w czolowo-bocznym rowiku pierscieniowym uszczel¬ niajacym (15) na czesci mocujacej (2) i ma postac zwrotnej sprezyny naciskowej, a czesc nasadowa (1) jest wyposazona na swej plaszczyznie czolowej (16) w labiryntowe zebra uszczelniajace (17). 10 15

5. Zlacze rurociagu wedlug zastrz. 4, znamienne tym, ze element mimosrodowy (8) i nosek ryglu¬ jacy (10), usytuowane sa na recznych uchwytach uruchamiajacych (7) i wystaja w polozeniu zary¬ glowanym na zewnatrz promieniowo.

6. Zlacze rurociagu wedlug zastrz. 5, znamienne tym, ze czesc nasadowa (1) oraz czesc mocujaca (2) sa zaopatrzone w zlacza przylaczeniowe (19, 20) do nasuwania lub wsuwania przyporzadkowanych im odcinków (21, 22) rurociagu.

7. Zlacze rurociagu wedlug zastrz. 6, znamienne tym, ze wszystkie czesci konstrukcyjne z trzpie¬ niami przegubowymi (6) wlacznie sa z tworzywa sztucznego, a zwlaszcza ze zbrojonego, termopla¬ stycznego tworzywa sztucznego. Fig.2 7 5 Fig.3 Fig.4108 786105 786 Bltk 1723/79 r. 115 egz. A4 Cena 45 zl