Przedmiotem wynalazku jest nowa kompozycja natluszczajaca ulatwiajaca przyczepnosc, zwlaszcza przyczepnosc do kauczuku nici takich, jak nici poliestrowe stosowane zwlaszcza do produkcji kor¬ dów do opon, nici z polimeru o wysokim module lub polimerów termostabilnych.Dotychczas proponowano wprowadzenie jednej lub kilku ulatwiajacych przyczepnosc substancji do kompozycji natluszczajacej stosowanej na wlók¬ nach nie rozciaganych, tak, aby dokonac dwóch obróbek jednoczesnie w jednym etapie. Wiekszosc substancji stosowanych dotychczas nie dawalo calkowitej satysfakcji.W patencie dodatkowym nr 95456 do patentu francuskiego nr 1427719 przedstawiono zestawie^ nie amin heterocyklicznych lub alifatycznych w polaczeniu z eterem glicydowym pod postacia roztworu alkoholowego. Powoduje on jednak roz¬ padanie sie wlókien.Japonskie zgloszenie nr 72/38011 dotyczy zasto¬ sowania amin aromatycznych i zwiazków epoksy^ a wiec rózni sie od rozwiazania wedlug wyna¬ lazku.Równiez japonskie zgloszenie nr 72/38012 poda¬ je zastosowanie produktów pochodnych amin ali¬ fatycznych i zwiazku epoksy, wobec cze&o jest rózne od obecnego wynalazku.Ponadto wiekszosc stosowanych czynników ula¬ twiajacych przyczepnosc nie daje sie mieszac z klasycznymi czynnikami preparacyjnymi, które 2 na ogól sa rozpuszczalne w wodzie i stosowane w postaci roztworów lub emulsji wodnych.Dobrze znanymi nierozpuszczalnymi czynnikami ulatwiajacymi przyczepnosc sa na przyklad czyn¬ niki typu poliestrów — poliepoksydowych pochod¬ nych benzenu takie, jak 1,4 bis/2,3-epoksypropok- sy/benzen, 1,3 bis/2,3-epoksypropoksy/benzen, 1,3 bis/4,5-epaksypentoksy/5-chlorobenzen itd.Stosowane dotychczas czynniki naruszaja wla¬ snosci dynamometryczne obrabianych wlókien.Obecnie stwierdzono, ze zastosowanie kompozy¬ cji, zawierajacej szczególny czynnik, ulatwiajacy przyczepnosc, nie posiada niedogodnosci poprzedz nio opisanych.Wynalazek dotyczy nowej kompozycji, natlusz¬ czajacej ulatwiajacej przyczepnosc, zwlaszcza przy¬ czepnosc do kauczuku wlókien na bazie poliestru, pochodzacego od co najmniej jednego aromatycz¬ nego dwukwasu lub jednego z jego estrów, lub od co najmniej jednego diolu alifatycznego pier¬ scieniowego, lub cykloalifatycznego posiadajacego 2—10 atomów wegla, na bazie polimerów o wyso¬ kim module, lub polimerów termostabilnych, cha¬ rakteryzujacej sie tym, ze zawiera czynnik na¬ tluszczajacy i czynnik -zwiekszajacy przyczepnosc, zgodne miedzy soba i rozpuszczalne w wodzie, przy czym jako czynnik Ulatwiajacy przyczepnosc zawiera trój-/2,3-epoksypropoksy/-3-propionylo-l, 3, -szesciowodoro-S-triazyne.Substancje te okresla wzór ii, w którym R ozna- 103020103020 3 cza rodnik o wzorze 2. Oznaczana ona bedzie w dalszym ciagu opisu przez wyrazenie „trójepok¬ syd". Moze ona byc otrzymana róznymi metoda¬ mi. Jedna z tych metod polega na przeprowadze¬ niu reakcji jednego mola 1, 3, 5-trójakryloilo-sze- sciowodoro-S-triazyny (TAHHT), 3 moli mono- chlorohydryny gliceryny i 3 moli, 2,3-epoksypropa- nolu-1 — w obecnosci katalizatora alkalicznego.Kompozycje ulatwiajaca przyczepnosc wedlug wynalazku otrzymuje sie rozpuszczajac trójepok¬ syd w srodku natluszczajacym w roztworze lub w emulsji.Ilosc wprowadzonego rozpuszczalnego trójepok¬ sydu zalezy od wielu czynników, zwlaszcza od ro¬ dzaju czynnika natluszczajacego, lepkosci obrabia¬ nego polimeru, stopnia przyczepnosci, jaki nale¬ zy nadac obrabianej substancji oraz Od sposobu osadzenia kompozycji na nici. Na ogól ilosc czyn-, nika zwiekszajacego przyczepnosc wynosi 1—30% wagowych w .stosunku do ciezaru mieszanki, a zwlaszcza 2—10%.Czynnik natluszczajacy zawarty w mieszance moze byc wybrany spomiedzy czynników natlu¬ szczajacych uzywanych zazwyczaj do obróbki wló¬ kien pod warunkiem, ze sa one rozpuszczalne lub tworzace emulsje w wodzie. Mozna wymienic na przyklad oleje zwierzece, roslinne lub nieorga¬ niczne, ewentualnie sulfonowane, skropliny tlenku etylenu lub kwasy tluszczowe lub alkohole rozga¬ lezione (stearynian szescioglikolu) itd. Oprócz czynnika natluszczajacego i czynnika ulatwiajace¬ go przeczypnosc mieszanka moze zawierac ewen¬ tualnie inne dodatki takie, jak srodki grzybo¬ bójcze, rozpuszczalniki, emulgatory itd.Srodek wedlug wynalazku jest stosowany do wlókien na bazie poliestrów. Przez poliestry ro¬ zumie sie na ogól poliestry i kopoliestry wywodza¬ ce sie z co najmniej jednego dwukwasu organicz¬ nego lub jednego z ich estrów i ewentualnie nie¬ wielkiej ilosci dwukwasu alifatycznego i co naj¬ mniej jednego diolu alifatycznego pierscieniowe¬ go lub cykloalifatycznego posiadajacego 2—10 ato¬ mów wegla w czasteczce. Dwukwasem aromatycz¬ nym jest kwas tereftalowy. Mozna wymienic- jeszcze przykladowo kwas izoftalowy, 2,6-dwukar- boksy-naftalen, 4,4-dwukarboksydwufenyl, 4,4-dwu- karboksydwufenylosulfon, 4,4-dwukarboksy-l, 2- -dwufenyloksyetan.Wlókna poliestrowe obrabiane przy pomocy te¬ go srodka sa nastepnie rozciagane na goraco w zwykly sposób. To rozciaganie moze byc dokony¬ wane przez przeciaganie poziomo poprzez piece ogrzewajace, na przyklad w instalacji takiej, jaka przedstawiona jest sd&matycznie na fig. 2.Zgodnie z rysunkami fig. 1 i 2 nitka 2, która na wyjsciu z filiery 1 byla poddana natluszczeniu i srodkiem zwiekszajacym przyczepnosc przez przejscie przez cylinder 4 czesciowo zanurzony w korytku 5, zawierajacym srodek wedlug wynala¬ zku, nastepnie nawija sie na szpulke 6, przecho¬ dzi przez pierwszy piec - 7, gdzie poddaje sie ja pierwszemu rozciaganiu, nastepnie przechodzi przez drugi piec 8, gdzie poddaje s\a ja drugiemu roz¬ ciaganiu, potem w trzecim piecu 9 jest utrwalana 40 45 50 55 60 65 i odprezana; nawija sie ona nastepnie na szpulke nawojowa.Rozciaganie moze byc równiez przeprowadzone przez pionowe przejscie poprzez ogrzewane plasz¬ czyzny, na przyklad w takiej instalacji, jaka przedstawiono na fig. 3. Nic 2 obrobiona i nawija¬ na na szpule 6 (patrz fig. 1) przechodzi kolejno w zetknieciu z ogrzewanym krazkiem 11, gdzie wywoluje sie przewezenie, plyte ogrzewana 10 usytuowana pomiedzy dwoma aparatami rozciago¬ wymi 11 i 12, nastepnie przez druga ogrzewana plyte 13 i w koncu przez trzeci aparat rozciagaja¬ cy 14. Nic jest nastepnie nawijana na wrzeciono .Obróbka termiczna podczas rozciagania ma rów¬ niez na celu odparowanie wody i utrwalenie ole¬ ju natluszczajacego na wlóknach.Po rozciaganiu wlókna poliestrowe sa obrabiane w klasyczny sposób, na przyklad przed lub po skrecaniu przez traktowanie mieszanka zwieksza¬ jaca przyczepnosc, która jest na ogól utworzona z mieszaniny lateksu i zywicy rezorcynolowofor- maldehydowej (kapiel RFL)', która nastepnie twar¬ dnieje na wlóknach dzieki obróbce termicznej.Otrzymane produkty poliestrowe nadaja sie do wykorzystania zwlaszcza w produkcji kordu do opon.' Kompozycja wedlug wynalazku nadaje sie rów¬ niez do nici na bazie polimerów o wysokim mo¬ dule, gdy te nici sa z wlókien nieciaglych lub wlókien ciaglych.Przez wysoki modul nalezy tu rozumiec modul elastycznosci lub modul Younga przecietnie wyz¬ szy od 300vg/,l,ll tex/l den/ przy czym modul ten jest mierzony wedlug normy ASTM D 2101 czesc 25, 1968.Kompozycje wedlug wynalazku stosuje sie szcze¬ gólnie do wlókien o wysokim module, majacych ponad podwyzszona lepkosc i/lub podwyzszona energie zerwania, to znaczy co najmniej 50 g (tex/ /0,9 den), a zwlaszcza co najmniej 100 g (tex/0,9 den).Wlókna o wysokim module otrzymuje sie przez przedzenie polimerów pochodzenia nieorganicznego jak wegiel lub szklo lub pochodzenia organicznego, które zawieraja na ogól pierscienie aromatyczne, na których umieszczone sa rodniki sztywne. Jako przyklad tych polimerów mozna wymienic polia¬ midy aromatyczne a szczególnie te, które sa w pozycji para, typu tereftalamidu lub poliparaben- zamidu poliparafenylenu, poliamidy lub kopolia¬ midy arykaliftalowe typu poliparafenylenoterefta- lamidu heksametylenu lub kopoliamidy zawierajace dwukwasy aromatyczne lub alifatyczne nasycone, ' nienasycone i/lub pierscieniowe i dwuamidy aro¬ matyczne lub alifatyczne, kopoliamidy pochodne w szczególnosci kwasów tereftalowego, adypino- wego i czterometyleno- lub parafenyleno dwuami¬ dy takie, jak opisane we francuskim zgloszeniu patentowym nr 74/18524, polioksadiazole takie jak, • poliaryleno-l,3,4-oxadiazol, kopolioxadiazole otrzy-. mane wychodzac z mieszaniny kwasów izoftalo¬ wego i tereftalowego lub jednego z tych ostatnich i dwukwasów alifatycznych lub pierscieniowych,polimerów na bazie PVA o lepkosci i dodule pod¬ wyzszonych.Kompozycje wedlug wynalazku stosuje sie rów¬ niez do nici przemyslowych typu termostabilnego to znaczy takich, które posiadaja podwyzszona od¬ pornosc na temperature (300—350°C) i które po¬ wstaja na bazie polimerów, badz typu poliamidu- -imidu pochodzacego z .reakcji dwuaminy lub jed¬ nej z jej pochodnych z bezwodnikiem kwasu lub jednej z jego pochodnych, badz tez typu poliami¬ du otrzymywanego przez reakcje dwukwasu aro¬ matycznego lub jednej z jego pochodnych*z dwu- amina lub jedna z jej pochodnych, przy czym te polimery moga l)yc modyfikowane przez wprowa¬ dzenie grup kwasowych.Kompozycja wedlug wynalazku moze byc sto¬ sowana w kazdym stadium produkcji nici, przy dowolnym stosowanym sposobie przedzenia i obra¬ bianym polimerze. Nalezy równiez zaznaczyc, ze chociaz polepszenie wlasnosci przyczepnosci do kauczuku jest jednym z glównych celów wyna¬ lazku, srodek ulatwiajacy przyczepnosc zawiera¬ jacy poliepoksyd moze równiez nadawac sie do zwiekszania przyczepnosci do innych substancji takich, jak zywice typu fenoplastów, epoksydów, poliestrów, które sa odporne na wysoka tempera¬ ture itp. i posiadaja zlozone strukturyf w tym ostatnim przypadku moze byc korzystne1 zastoso¬ wanie srodka bezposrednio na blone, tkanine, try¬ kot itd.Jest równiez mozliwe zastapienie w niektórych zastosowaniach poliepoksydów zawartych w kom- . pozycji innymi zwiazkami epoksy otrzymanymi na przyklad na bazie poliamidów alifatycznych, chlorku akryloidu i glicydolu.Korzysci osiagniete przez wprowadzenie trójepo- ksydu do kompozycji natluszczajacej sa nastepu¬ jace: trójepoksyd jest dobrze rozpuszczalny w wo¬ dzie, miesza sie z wiekszoscia olejów preparacyj- nych, posiada on w swojej czasteczce liczne funk¬ cje epoksydowe, co pozwala mu osadzic sie mocno na obrabianej nitce i na srodku powodujacym przyczepnosc, nie jest lotny i dlatego nie stwierdza sie zadnej straty przez odparowanie przed osadze¬ niem sie na materiale podczas obróbki cieplnej przy rozciaganiu.Jest on bardzo blonotwórczy, jego osadzenie od¬ bywa sie w sposób jednorodny, stopien przyczep¬ nosci jest praktycznie staly dla kazdej powierzchni wlókien i bardzo dobrze odporny na scieranie. Nie narusza wlasnosci dynamometrycznych obrabia¬ nych wlókien, a jego obecnosc w kompozycjach natluszczajacych ulatwia rozciaganie. Jego synteza jest prosta i otrzymywany jest na bazie z tanich surowców.Kompozycja wedlug wynalazku pozwala otrzy¬ mac przedze o zwiekszonej przyczepnosci z dobra wydajnoscia, poniewaz przeprowadza sie dwie ope¬ racje jednoczesnie, podczas gdy w metodach kla¬ sycznych prowadzi sie dwie oddzielne operacje.Nastepujace przyklady nie ograniczajace wyna¬ lazku podano w celu jego objasnienia.Przyklad I. Wytworzono wlókna politerefta- lanu • glikolu etylowego stosujac urzadzenie prze¬ dzace przedstawione na fig. 1 i urzadzenie do roz- 103020 6 ciagania poziomego takie, jak przedstawione na fig. 2 w nastepujacy sposób: Wytloczono polimer politereftalanu glikolu ety¬ lenowego o lepkosci wewnetrznej 0,8 i zawierajacy meq/Kg grup karboksylowych, poprzez filiere 1, posiadajaca 200 otworów o srednicy 0,34 mm. Po wyjsciu z filiery wlókna 2 zebrane na galecie 3 przechodzily przez beben preparacyjny 4 zanurzo¬ ny w korytku 5 zawierajacym olej preparacyjny ulatwiajacy przyczepnosc, nastepnie zostaly nawi¬ niete na szpule 6, po czym rozciaganie bylo prze¬ prowadzone w nastepujacych warunkach: Wlókna wprowadzono na 12 sekund do pierw¬ szego pieca 7 o dlugosci 4 metrów ogrzewanego do temperatury 95—110°C, gdzie byly one rozcia¬ gane w stopniu 3,2, nas-tepnie na 14 sekund do pieca 8 o dlugosci 10 metrów zawierajacego 5 stref o rosnacej temperaturze: 195°C—205°C—210°C— —220°C—230°C gdzie byly rozciagane do stopnia 6,5 i w koncu przechodzily przez piec 9 o dlugosci 4 metrów ogrzewany do temperatury 240°C, gdzie stopien rozciagania wynosil 6; nastepnie b£ly one nawijane na szpule nawojowa. ^ Inne próby przeprowadzono wprowadzajac do korytka 2 kompozycje zawierajaca znane czynniki ulatwiajace przyczepnosc i przemywano go srod¬ kiem zawierajacym trójepoksyd. Zawartosc srodka osadzonego na wlóknach byla dla kazdej próby 1%. Stosowano nastepujace substancje: — Jako czynnik natluszczajacy A. Mieszanka zawierajaca wagowo: — 55,6% oleju nieorganicznego, — 21% oleju sulfonowanego, — 10% trójoleinianu gliceryny, — 2,25% glikolu dwuetylenowego, — 1,1% weglanu potasu, — 4,9% trójetanoloaminy, — 4,75% stearynianu szescioglikolu, — 0,4% pieciochlorofenolanu sodu.Mieszanka ta w dalszym ciagu nazywana be¬ dzie preparacja A B. Mieszanka zawierajaca glównie 45% ciezkich estróyw alifatycznych i 50% estrów glikolu polioksyetylenowego pod nazwa Estesol TX 5233.— Jako srodek ulatwiajacy przyczepnosc: a) preparat pod nazwa Epikote 812, któ¬ ry przedstawia wzór 3. b) Karbaminian, stanowiacy 50% roztwór wodny zwiazku o strukturze dwutio- karbaminianu. c) Trójepoksyd wedlug wynalazku.Próba numer 1: Preparacja A + substancja o wzo¬ rze 3 pod nazwa Epikote 812. Mieszanka byla przy¬ gotowana w nastepujacy sposób: — w celu otrzymania 1000 g roztworu rozpuszczo¬ no 750 g wody: 120 g apretury A, 125 g N-me- tylo-2-pirolidonu i 50 g Epikotu 812. Stezenie preparacji w mieszance wynosilo 12%, a steze¬ nie Epikotu 5% wagowych.Próba numer 2: preparacja A + Karbaminian.Mieszanka byla przygotowana w nastepujacy spo¬ sób: — azeby otrzymac 1000 g roztworu rozpuszczono g5 w 860 g wody w temperaturze 40°C: 20 g Kar- 40 45 50 55 60 \103020 ^h CO I TJ co cm ^ co .—I CO O CO W CNI O) lO r^ X 5 W h W h G ^ o io o ° W ^ io N LO^ C^ "w O li ¦3 + c! + CS + O a •:? w 2+ S fl a«3.s CM CS + W es a -^ S.SS (-1 fi CS rób, Pn fi » O CC CS a pre ^ o T5 O CO C-» ° r^ ^i _. ^ lo cm o" o lo S N S <° *¦ LO LO LO ^ co to ^ °l "~-^ W 00 Ol r« W N CO S H.?S§o«o § § 2 W N ^ CD «D - - - co cm cg co LO S5 n w « w o -^ ^ L— Oi ,-H 3 § § « w w w ^ o ^ io <£ CNI ^ co i-H ^ H CD ° 1 t* CO C3 CO CM £2 CS Eh ar es fi o 8 •£ X -l-j "fefi 0) ¦G o o 3 ^ w •i-H fi cS o a/ P N ^ 5-1 OJ » CD N ^ G C- * -W -* O CS £ X £ £ £ 5 W H O ^ £ t/J W es c/ » , + O CO W CO CD CNI O a T3 cu •r- W v° p!4 H + o co co co O CNI ^ ^ CS w X W -^ r7 *j? w ^ O kp M ¦3 + w fc W jz; ba- f-i cS W fi CS "8 8 CU ^ ^ ^ "S O 'a °° W jz; w es + ó g < cu 1) rt O ^ es a ^ h fi CD cS CS --j 2 + CD cS O 'a ' o W. fi « Cs es a O CU ^ Ph co c- o a ^ O O ^ N 05^ O "lo" ^jh t- OJ CO^ LO^ ^^ "^ 7^- S ^ ^ ^ w ^ ^r cm co lo i-i c- o o -^ LO 05 L^ S 2 00 N ^' 3 ^ 05 i-^ LO" CO CO i-i O co o Ttf CM ^ "r^- 5^ S w ^ ^ & L^ CM CO lo i—l LO y-i ~ Tf 00 CO "^ ^ t QO 2S ^ <35 CO TjH 3g» o?S S 5 ^ t^ CO^ [^ v-± i-T LO" LO~ ¦^ 5 ^ in n ^ co co cnj co s « ^ & o T^ 00 CO^ CD^ O^ CO^ cnT lo" co" lo" 2 co cm o a -fi .T3 o N O a a .. CU N fi o N co 0/ -4-a 0/ ^ W X o -4-J 5h -4-» H fi CD •N .3* 'o x O CUD o ^j ^ CU ^H N o o *cn O a a CU cu" fi O » 'fi N a I 5 W W o T3 CU N a o rj -CO ° a| cS CD ' N M ^ ^ .CD* » N N U U , a a103020 11 koncach przedzy próbki gumy skladzie: platki lateksowe odmienne— 100 sadzeEPC — 43 tlenek cynku — 5 stearyna — 2 smola sosnowa — 2 antyutleniacz MC (feny- — ,1 lonaftyloamina) o nastepujacym czesci wagowych czesci wagowe czesci wagowych czesci wagowe czesci wagowe czesc wagowa 12 dwusiarczek benzotiazylu — 0,8 czesci wagowej siarka — 3 czesci wagowe Po 24 godzinach spoczynku zmierzono dynamo- metrem poziomym INSTRON typu gradientowego, przy stalym wydluzeniu, sile niezbedna do oder¬ wania przedzy od obróbki przy ustalonej dlugosci wyrwania przedzy w formie równej 5 mm. Poda¬ no sredni wynik z 30 prób. Wyniki zamieszczono w ponizszej tablicy IV.Tablica IV Próba nr Preparacja Przyczepnosc H/kg/5 mm Ilosc pomiarów Oddzielenie [ standartowe 1 Prepa¬ racja + Epiko¬ te 812 11,5 0,9 2 Prepa¬ racja + Karba- minian ,7 1,4 3 Prepa¬ racja + Trój¬ epo¬ ksyd 9,2 1,0 4 Estesol NCW + Epiko- te 812 11,5 1,4 Estesol NCW + Karba- minian 9,1 1,4 6 Estesol NCW + Trój¬ epo¬ ksyd 9,4 1,4 7 Estesol TX 5233 + Kar¬ taami- nian 8,1 8 Estesol TX 5233 +Trój- epo- ksyd ,0 1,2 Na podstawie tych prób mozna bylo dojsc do nastepujacych wniosków: — Trójepoksyd daje sie mieszac z trzema srodka¬ mi preparacyjnymi; przyczepnosc do kauczuku obrabianych przedzy jest dobra, jak równiez ich wlasnosci dynamometryczne.W przeciwienstwie do tego: — Epikote 812 jest rozpuszczalny tylko w Este- rolu NCW. Przyczepnosc do kauczuku jest dobra, ale wlasnosci dynamometryczne obrabianych wló¬ kien sa gorsze (rozpuszczono Epikote 812 w mie¬ szance A przez dodanie N-metylopirólidenu, ale w * tym przypadku stwierdzono wyrazny spadek wlasnosci dynamometrycznych wlókien).— Karbaminian daje sie mieszac z trzema srod¬ kami, ale przyczepnosc do kauczuku jest zla, cho¬ ciaz wlasnosci dynamometryczne wlókien sa dobre.Przyklad II. Wytworzono przedze z polite- reftalanu glikolu etylenowego stosujac urzadzenie dzenie do rozciagania poziome takie, jak przedsta¬ wione na fig. 3 w nastepujacych warunkach: — wytloczono, jak w przykladzie I polimer iden¬ tyczny z polimerem z przykladu 1. Na wyjsciu z filiery wlókna byly preparowane i zwiekszano ich przyczepnosc przy pomocy mieszanki zawartej 40 45 50 w korytku 5 o nastepujacym skladzie; — preparacja A 2Ó0 czesci wagowych — trójepoksyd 70 czesci wagowych — woda 730 czesci wagowych Stopien osadzenia mieszanki na wlóknach wynosil od 0,6% do 0,8%. Rozciaganie bylo przeprowadzo¬ ne nastepujaco: — nic przechodzila przez aparat rozciagowy 11 ogrzewany do temperatury 72°C przez ogrzewana plyte 10 dlugosci 0,4 m ogrzanej do temperatury 130°C, przez drugi aparat rozciagowy 12 ogrze¬ wany do 130°C, przez plyte 13 o dlugosci 0,4 m ogrzewana do temperatury 220°C, nastepnie przez trzeci aparat rozciagowy 14 nieogrzewany, przy czym stopien rozciagniecia wynosil kolejno 1,008; ,285 i 0,08.Nic byla nawijana na szpule 15 z predkoscia 300 m/min.Mierzono wlasnosci dynamometryczne, jak w przykladzie I, nici preparowanej i o zwiekszonej przyczepnosci i otrzymanej po rozciaganiu i po¬ równano je z wlasnosciami identycznej nici po¬ równawczej obrabianej w tych samych warunkach poza tym, ze srodek preparacyjny nie zawieral epoksydu; wyniki zamieszczono w tablicy V.Tablica V Porównawczo: nic obrabiana preparacja A | Próba nr 9 preparacja A+ trójepoksyd Miano dtex 1075 1105 Obciaze¬ nie g 7335 8000 Wytrzy- ' (malosc g/tex 70 72,5 Wydluze¬ nie w % 8,4 8,7 Skurcz w 190°C suche po ,3 ,7 |103020 13 Zmierzone wlasnosci dynamometryczne przedzy skrecanej o zwiekszonej przyczepnosci i porówna¬ no je z wlasnosciami identycznej przedzy porów¬ nawczej otrzymanej z identycznej przedzy ale 14 obrabianej z uzyciem srodka preparacyjnego bez trój epoksydu przy czym skrecanie przeprowadzo¬ no tak jak w przykladzie 1. Wyniki zamieszczono w tablicy VI: Tablica VI Porównawczo Próba nr 9 Miano dtex 2400 2430 Obciaze¬ nie g 13150 13100 Wytrzy¬ malosc g/tex 54,8 53,3 Wydluze¬ nie w % 11,4 11,9 Skurcz w 190°C suche po- s wietrze 18,7 19,9 Strata przy skre¬ caniu 12,7 18,1 Zmierzono wlasnosci dynamometryczne przedzy p zwiekszonej przyczepnosci jak w przykladzie 1 przyczepnosc H.Wyniki pokazano w tablicy VII: Stwierdzono, ze obecnosc trójepoksydów w kom¬ pozycji nie naruszyla wlasnosci dynamometrycz¬ nych nici i przedzy i ze przyczepnosc do kauczu¬ ku byla dobra.Tablica VII Próba nr 9 Miano dtex 2545 Obciaze¬ nie g 11880 Wytrzy¬ malosc g/tex 46,7 Wydluze¬ nie w % 9,0 Skurcz w 190°C jsuche po¬ wietrze ,0 - Strata przy skre¬ caniu 9,3 Przyczep¬ nosc H ,7 | Przyklad III. Wytworzono przedze z polite- reftalanu glikolu etylenowego jak w przykladzie II z ta róznica, ze filiera miala perforacje 140 otwo¬ rów srednicy 0,48 mm i ze srodek preparacyjny mial sklad: . — preparacja Estesol — 200 czesci wagowych TX 5233 — trójepoksyd — 100 czesci wagowych — woda — 700 czesci wagowych Stopien osadzenia preparacji na wlóknach wy¬ nosil 0,8a/o wlókna byly rozciagane jak w przykla¬ dzie II.Mierzono wlasnosci dynamometryczne przedzy preparowanej i o zwiekszonej przyczepnosci po rozciaganiu przedzy o uprzednio zwiekszonej przy¬ czepnosci i przedzy o zwiekszonej przyczepnosci oraz przyczepnosc H do kauczuku w takich 40 50 samych warunkach, jak w przykladzie II. Wy¬ nik przedstawiono w ponizszych tablicach nr VIII, IX, X.Tak samo, jak w przykladzie I stwierdzono, ze obecnosc trójepoksydu w kompozycji nie na¬ rusza wlasnosci dynamometrycznych nici i prze¬ dzy i ze przyczepnosc do kauczuku jest dobra przy zastosowanej kompozycji.Przyklad IV. a) Przygotowanie próby po¬ równawczej Przedzono metoda sucha przedze z poliparafe- nylenotereftalamidu w instalacji takiej, jak przed¬ stawiono na iiig. 4.Na tej figurze roztwór polimeru w rozpuszczal¬ niku do przedzenia byl wytlaczany przez filiere 1, potem przechodzil przez kapiel koagulacyjna 2 (5%-owy roztwór kwasu siarkowego). Otrzymane Tablica VIII Porównawczo: nic obrabiana preparacja | Estesol TX 5233 'Próba nr 10: nic obrabiana preparacja 'fcstesól TX 5233 + trójepoksyd Miano dtex 1095 illlO Obciaze¬ nie g 6960 - 7540 Wytrzy¬ malosc g/tex 63,5 67,9 i Wydluze¬ nie w % 7,1 8,0 Skurcz w 190°C suche po¬ wietrze ,5 | ,7 |15 103020 Tablica IX 16 Porównawczo: Próba nr 10 Miano dtex 2430 2435 Obciaze¬ nie g 13210 13330 Wytrzy¬ malosc g/tex 54,3 54,7 Wydluze¬ nie w % 11,7 12,2 Skurcz w 190°C suche po¬ wietrze 19,1 ,6 Strata przy skre¬ caniu ,2 11,6 | Tablica X | Próba nr 10 Miano dtex 2555 Obciaze¬ nie g 12370 Wytrzy¬ malosc g/tex 48,4 Wydluze¬ nie w % ao,3 Skurcz w 190°C suche po¬ wietrze ,6 Strata przy skreca¬ niu 7,2 Przyczep¬ nosc H 6,8 | wlókna byly zanurzane w kadzi zobojetniajacej 3 z kwasnym weglanem sodu, potem przechodzily przez walec 4, gdzie byly plukane rozpylona woda ogrzana do temperatury 50°C. Otrzymane wlók¬ na posiadajace 450 tex/430 den/300 zyl przecho¬ dzily dotykajac cylindra 6 zanurzonego w koryt¬ ku 7 zawierajacym wodna kompozycje zawierajaca 12% wagowych mieszaniny 45% estrów ciezkich i 50% estrów glikolu polioksyetylenowego sprze¬ dawanego pod nazwa Estesol NWC. Stopien pre- paracji wynosil 1%. Po wysuszeniu na cylindrze suszacym 8 w temperaturze sredniej 1,65°C w cia¬ gu 45 sekund i po nawinieciu na szpule 9 wlókna byly poddane zabiegowi podwyzszenia przyczep¬ nosci przez zanurzenie w kapieli o nastepujacym skladzie: — woda o temperaturze 28°C — pirolidon-,2 — 5% roztwór dwuok- tylpsulfobursztynianiu — Epikote 812 — 10% NaOH — 85 czesci wagowych — 10 czesci wagowych — £ czesci wagowe — (2 czesci wagowe — 1 czesc wagowa Wspólczynnik osadzenia kompozycji na wlóknach byl 0,6%. Przedza przechodzila z naprezeniem 1 g na M tex przez piec z cyrkulacja wody ogrzanej do temperatury 160°C w ciagu 60 sekund.Wlasnosci dynamometryczne przedzy preparo¬ wanej z powiekszona przyczepnoscia i skreconej do 120 Z podane sa w ponizszej tablicy: Przedza preparowana po zwiekszeniu przyczepnosci | i skrecona Miano dtex 475 Obciaze¬ nie w g 9375 Wytrzy¬ malosc g/tex 196 Wydluze¬ nie w % 2,5 Skurcz w 150°C suche po¬ wietrze 0,3 Modul elastyczr nosci g/tex 5488 1 Wlókna byly nastepnie laczone po cztery, stre- cane wstepnie do 340 Z i skrecane do 340 S, aby otrzymac przedze o 1800 tex/1637 den 1/2, której przyczepnosc zwiekszono przez zanurzenie w ka¬ pieli zwiekszajacej przyczepnosc RFL zawierajacej \ 200 g substancji stalej na litr, której sklad byl nastepujacy: — woda permutytowa — 250 g (25°C) — 1,67% roztwór sody — 20 g — rezorcyna w platkach — 12,5 g — formalina 37% — 18,2 g 55 Czas i temperatura sezonowania roztworu byly odpowiednio 6 godzin i 24°C. Przedze przepusz- <£ czano przy naprezeniu 1 g na 1,1 tex przez pierw¬ szy piec ogrzany do temperatury 230°C w ciagu 60 sekund, nastepnie przez drugi piec w ciagu 60 sekund przy naprezeniu 0,3 g na 1,1 tex.Sredni wynik pomiarów (dla 30 prób) przy¬ czepnosci przedzy do kauczuku (test H) byl 7,6 kg/5 mm. b) Przygotowanie'nici preparowanej i o zwiekszo¬ nej przyczepnosci ze srodkiem z wynalazku. * Przygotowano przedze z tereftalamidu polipa- rafenylowego tak, jak opisano powyzej, z tym, ze mieszanka wodna zawarta w korytku 6 zawiera 12% wagowych Estesolu NCW i 6% poliepoksydu.Wspólczynnik^ preparacji wynosil 1%.103020 17 Wlasnosci dynamometryczne przedzy jednoczes¬ nie preparowanej i poddanej zabiegowi zwieksze¬ nia przyczepnosci, a potem skrecanej do 120 Z, wyraznie identyczne z wlasnosciami przedzy pre¬ parowanej i potem poddanej zabiegowi zwieksze¬ nia przyczepnosci jak w a), pokazane sa w poniz¬ szej tablicy: Po skreceniu do 1800 tex/1637 den/l/, jak w a), przedza zostala poddana zabiegowi zwiekszenia 18 przyczepnosci w tych samych warunkach. Zmie¬ rzona przyczepnosc testem H wynosila 8 kg/5 mm.Kompozycja wedlug wynalazku pozwala osiag¬ nac wyniki identyczne z otrzymanymi klasycznym sposobem preparacji i zwiekszania przyczepnosci w dwóch etapach, ale za to szybciej.Kompozycja wedlug wynalazku nie narusza wlasnosci dynamometrycznych obrabianej przedzy.Przedza preparowana pod¬ dana zabiegowi zwiekszenia | przyczepnosci i skrecona Miano dtex 435 Obciaze¬ nie g 8670 Wytrzy¬ malosc. g/tex 199 Wydluze¬ nie w % 2,9 Skurcz w 150°C suche po¬ wietrze 0,3 Modul elast. g/tex 5450 | PL PL