NL9002184A - Mondhygienisch preparaat. - Google Patents

Description

Mondhygiënisch preparaat

De uitvinding heeft betrekking op een mondhygiënisch preparaat voor het tegengaan van tandsteenvorming, welk preparaat een fysiologisch aanvaardbaar medium met daarin opgenomen een werkzame hoeveelheid van een tandsteenvorming remmende stof omvat.

Zoals algemeen bekend speelt tandsteen, dat bij 40-95# van de volwassenen en zelfs bij kinderen voorkomt, een doorslaggevende rol bij het verloop en de progressie van parodontitis, d.w.z. ontsteking van het tandvlees en het bot, waarin de tanden vastzitten. Tandsteen belemmert de verwijdering van tandplaque en interfereert daardoor met de preventie en genezing van het parodontium. Uit onderzoek is gebleken, dat verwijdering van tandsteen tot een duidelijke verbetering van de gezondheid van het parodontale weefsel leidt (Lindhe, Textbook of Clinical Perio-dontology, Munksgaard, 1983)· Op grond hiervan is op uitgebreide schaal onderzoek verricht naar agentia die tandsteenvorming kunnen remmen.

De hedentendage meest gebruikte anti-tandsteen-agentia zijn pyro-fosfaten. Het grote nadeel van pyrofosfaten is echter daarin gelegen, dat zij de tandsteenvorming niet selectief remmen en bovendien de re-mineralisatie van tandglazuur tegenwerken. De werking van pyrofosfaten berust namelijk op remming van de kristalgroei (Fleisch and Russell, J.Dent.Res. 51» Suppl.2: 324-332, 1972; Mandei et al., Compend. Contin.Educ.Dent.Suppl. 8: 235-241, 1987)· Op grond hiervan kunnen pyrofosfaten derhalve zelfs potentieel cariësbevorderend worden geacht (Ten Cate and Simons, Caries Res. 2^,: 118-119, 1989* Abstract 104). Om deze reden ondervindt het gegeneraliseerd gebruik van pyrofosfaten in tandpasta steeds meer weerstand. Er zijn uitgebreide onderzoekingen gedaan en zijn nog steeds gaande om deze negatieve werking van pyrofosfaten op te vangen met toevoegingen van allerlei aard zoals natrium-fluoride, bepaalde polymeren, natriummonofluorofosfaat enz.

Verrassenderwijs werd gevonden, dat de van pyrofosfaten duidelijk verschillende verbindingen calciumlactaat, calciumlactofosfaat en dubbelzouten van calciumlactaat een tandsteenvorming remmende werking bezitten.

De uitvinding heeft derhalve betrekking op mondhygiënische preparaten voor het tegengaan van tandsteenvorming, welke een fysiologisch aanvaardbaar medium met daarin opgenomen een werkzame hoeveelheid van calciumlactaat, calciumlactofosfaat en/of een dubbelzout van calciumlactaat omvatten.

In verband met het bovenstaande wordt volledigheidshalve opgemerkt, dat de werking van calciumlactaat als anti-caries-middel als zodanig uit dierexperimenten bekend is. Bij deze onderzoekingen werd calciumlactaat aan het dieet van proefdieren toegevoegd; zie McClure (J.Nutr. J2, 131-136, I960), Shrestha et al., (Caries Res. l6, 12-17, 1982), van der Hoeven (Caries Res. 1^, 268-370, 1985) en Lembke et al., (Z.Stomatol. 85, 251-261, 1988). Uit alle onderzoeken kwam naar voren dat bij diëten met calciumlactaat de vorming van cariës in mindere mate optrad dan bij de controle-diëten zonder calciumlactaat.

Uit in vitro onderzoek van Shrestha et al. (Caries Res. 16, I2-I7, (1982)) bleek, dat de toevoeging van calciumlactaat aan diëten de demineralisatie, d.w.z. ontkalking van tandglazuur door cariës-bevorderend voedsel vertraagde. In klinische demineralisatie-proeven kwamen ook Brudevold et al., (J.Dent.Res. 64, 24-27 (1985)) tot de bevinding, dat er minder demineralisatie van tandglazuur optrad wanneer er 5 gew.# calciumlactaat aan een 10 gew.% suikeroplossing werd toegevoegd. Tevens is gebleken, dat het gebruik van calciumlactaat bij orale toediening als spoelvloeistof een verhoging van het Ca- en P- gehalte in de tandplaque (Van der Hoeven et al., Cariës Res. 2^, 146-150, (1989)) te zien gaf.

Het bovenaangeduide cariësremmende effekt van calciumlactaat kan waarschijnlijk worden verklaard door de verhoging van het Ca- en P-gehalte van tandplaque. Hierdoor neemt de zuur-bufferende werking van de tandplaque toe, zodat de cariës-veroorzakende pH-dalingen voorkomen worden (zie ook aanvrage PCT/DE88/00778; Knappworst, ZWR 94: 490-496, 1985). Het tandoppervlak zal daarom niet ontkalken (demineraliseren). Bovendien wordt de remineralisatie van het tandglazuur geremd door het z.g. "common-ion" effekt (Brudevold et al., J.Dent.Res. 64: 24-27, 1985); aangenomen wordt, dat Ca- en fosfaationen in de tandplaque het in oplossing gaan van het complexe calciumfosfaat van het harde tandweefsel (glazuur, wortelcement of dentine) remmen.

In het licht van het bovenstaande wordt benadrukt, dat het anti-tandsteeneffekt volgens de uitvinding van o.a. calciumlactaat als zeer verrassend dient te worden beschouwd. Immers op grond van de verhoging van het Ca- en P-gehalte in tandplaque, welke Ca en P aan de organische matrix van de tandplaque gebonden zijn, ligt een tandsteenbevorderende werking voor de hand (zie Ashley, Archs Oral Biol. 20: 167-170, 1975)· Tandsteen of calculus bestaat namelijk grotendeels uit calciumfosfaten zoals calciumhydroxyapatiet, octacalciumfosfaat, whitlokiet, brushiet en magnesium bevattend tricalciumfosfaat. Nieuw gevormd tandsteen bevat ca. 50 gew.% brushiet. Naarmate het tandsteen veroudert nemen de gehaltes aan complexere calciumfosfaten toe. Hydroxyapatiet is de laatste fase van tandsteenvorming (Mandei, Compend.Contin.Educ.Dent.Suppl. 8: 235“ 241, 1987).

De fysische consistentie van het mondhygiënische preparaat volgens de uitvinding kan vloeibaar, gelachtig of vast zijn. Als voorbeelden van mondhygiënische preparaten worden o.a. tandpasta, kauwgom en spoelvloei-stof genoemd. Algemene informatie inzake samenstelling e.d. van deze typen preparaat wordt in het boek: Pader M., "Oral Hygiene Products and Practice, Marcel Dekker, New York, 1988 vermeld.

Van de werkzame stoffen volgens de uitvinding wordt met voordeel calciumlactaat toegepast. Calciumlactaat is namelijk een vrijwel smaakloze stof die zich goed leent voor gebruik in de mond. Bovendien is deze laatstgenoemde verbinding in farmacologisch opzicht onverdacht en wordt reeds voor andere farmacologische werkingen toegepast. Zo wordt calciumlactaat in kalktabletten voor gravidae gebruikt.

Voorts is uit onderzoek van Aanvraagster gebleken, dat calciumlactaat geen negatief effekt heeft op het totale aantal bacteriën, noch op de aantallen Actinomyces viscosus/naeslundii, A.odontolyticus, Streptococcus sanguis, Streptococcus mutans, Capnocytophaga spp. of lactobacillen in tandplaque en speeksel.

Behalve calciumlactaat zijn ook calciumlactofosfaat en dubbel-zouten van calciumlactaat zoals het CaNa-lactaat-dubbelzout als tand-steenvorming-remmende stof in de preparaten volgens de uitvinding bruikbaar.

De hoeveelheid werkzame stof in de mondhygiënische preparaten kan binnen ruime grenzen, zoals van 0,1-99%. betrokken op het gewicht van het totale preparaat, variëren. Met voordeel wordt een hoeveelheid van 1-10%, betrokken op het totale gewicht van het totale preparaat, zoals tandpasta, toegepast. Anderzijds kunnen de preparaten volgens de uitvinding een vaste consistentie zoals de vorm van een zuig- of bruistablet bezitten, waarin de hoeveelheid werkzame stof 1-99%. betrokken op het gewicht van het totale preparaat, bedraagt.

Een preparaat volgens de uitvinding bevat bij voorkeur tevens een niet-ionogene fluorverbinding zoals natrium-monofluorofosfaat (MFP), omdat daarmee het werkingsspectrum van het preparaat wordt vergroot. Een dergelijke fluorverbinding dient als additionele versterking van het harde tandweefsel tegen ontkalking. De betreffende fluorverbinding is bij voorkeur aanwezig in een concentratie van 0,1-1,0%, betrokken op het gewicht van het totale preparaat.

Behalve een niet-ionogene fluorverbinding kunnen in de preparaten volgens de uitvinding ook gingivitis-remmende middelen zoals Triclosan^ en chloorhexidine worden opgenomen. Voorts kunnen gebruikelijke toevoegsels worden toegepast, zoals smaak-, reuk-, kleurstoffen, conserverings-en geleermiddelen etc.

In de volgende voorbeelden wordt de uitvinding nader toegelicht. Voorbeeld I

Het gebruik van calciumlactaat in een spoelmiddel om de vorming van tandsteen te remmen en het Ca- en P-gehalte in de tandplaque te verhogen.

Er werd een calciumlactaat-oplossing bereid, die 5 gew.% calciumlactaat bevatte door het oplossen van de vereiste hoeveelheid calciumlactaat in water. Aan het klinisch onderzoek deden 20 proefpersonen mee. Allen poetsten dagelijks met een in de handel verkrijgbare fluoride-houdende tandpasta. In een cross-over opzet spoelden de proefpersonen gedurende 12 weken met de calciumlactaatoplossing en 12 weken met water. Tussen beide periodes was een interval van 2 weken waarin niet werd gespoeld. Bij aanvang van iedere testperiode werd het gebit gereinigd van plaque en tandsteen. Tijdens het experiment handhaafden de proefpersonen de gebruikelijke mondhygiëne. Daarnaast werd op een drietal vaste tijdstippen: 9» 13» en 22 uur dagelijks gespoeld met de calciumlactaat-oplossing. Het eventuele tandenpoetsen vond steeds plaats voorafgaand aan het spoelen. Er werd gespoeld met ca. 10 ml spoelvloeistof gedurende 20 seconden. De hoeveelheid tandsteen werd voorafgaand aan het experiment en na elke experimentele periode door twee onderzoekers onafhankelijk van elkaar gemeten. De hoeveelheid tandsteen werd bepaald op het cervicale gebied van de vier ondersnijtanden (Schaeken et al., Caries Res. 1990, in press). Hier vormt zich bij voorkeur tandsteen. Direkt na de klinische meting werden van iedere proefpersoon plaque-monsters verzameld waarvan het Ca- en P-gehalte bepaald werden. De tandsteenscores worden in Tabel A weergegeven.

TABEL A

Tandsteenvorming op het cervicale gedeelte van ondersnijtanden na het gebruik van verschillende spoelmiddelen (gemiddelde ± SD; n= 18 personen per groep) tandsteen score baseline* 4.7 ± 4.6 water 4.6 ± 4.3 calciumlactaat 2.9 ± 3*4** * baseline = bij aanvang proef juist voor het schoonmaken van het gebit ** = PC0.05, gepaarde t-test

Op alle gemeten oppervlakken was de tandsteenscore in de calcium-lactaatgroep lager dan bij het begin van het onderzoek (baseline) of na spoelen met water.

Het drooggewicht van de plaquemonsters en de Ca- en P-concentra-ties worden in Tabel B weergegeven.

TABEL B

Drooggewicht (mg)f calcium- en fosfaatgehaltes (yg/mg droog gewicht) in plaque na gebruik van verschillende spoelmiddelen (gemiddelde ± SD; n= 36 per groep).

drooggewicht calcium fosfaat (P) (mg) (yg/mg) (pg/mg)

baseline I.50 ± 0.10 A* 10.8 ± 1.7 A 5.1 ± 0.5 A

water 1.39 ± 0.10 A 8.6 ± 0.9 A 3-9 ± 0.3 A

Ca-lactaat I.56 ± 0.16 A 24.6 ± 3-1 B 8.6 ± 1.0 B

* Gemiddelden met dezelfde letter zijn niet significant verschillend (Tukey test)

Na spoelen met een calciumlactaat-houdende oplossing in water waren de Ca- en P-concentraties veel hoger dan bij de baseline of na spoelen met water.

Voorbeeld II

Het gebruik van calciumlactaat in tandpasta’s voor het remmen van tandsteenvorming.

Onder algemeen aanvaarde GMP (Good Manufacturing Practice) condities (Pader M. “Oral Hygiene Products and Practice", Marcel Dekker, New York, 1988) werden drie soorten tandpasta's gemaakt met de in Tabel C gegeven samenstelling.

TABEL C

Samenstelling van de experimentele tandpasta's in grammen per kilogram.

controle Ca lact. Ca lact/

Na laurylsulf.

glycerol 85% * Ï3Ö Ï2Ö Ï2Ö

Carbohydroxymethyl- cellulose, middelvise. 30 30 30

Na benzoaat 666

Na monofluorfosfaat 111 water 482 422 4l2

CaHP04.2H20 350 350 350 pepermuntolie 1 ml 1 ml 1 ml calciumlactaat. 5^-2® — 70 70

Na laurylsulfaat — — 10 1000 1000 1000 * 85 gews oplossing in H20

Zestig proefpersonen werden over drie experimentele groepen verdeeld. Proefpersonen in de controlegroep poetsten drie maal daags gedurende 3 minuten met de controletandpasta. In de twee experimentele groepen werd gepoetst met tandpasta, die 5% calciumlactaat {beschouwd als watervrij produkt) plus 1% natriumlaurylsulfaat bevatte. De duur van de experimentele periode bedroeg drie maanden. De tandsteenscore werd aan het begin en aan het einde van de experimentele periode opgenomen met behulp van de VM tandsteenindex (Volpe et al., Periodontics 5.: 184-193» 1967) * Bij de start van het onderzoek werd het gebit van elke deelnemer grondig gereinigd van plaque en tandsteen. De tandsteenscores staan in Tabel D.

TABEL D

Tandsteenvorming op de linguale vlakken van de ondersnijtanden na gebruik van controle- en calciumlactaat-tandpasta (V-M tandsteen index).

Baseline 3 maanden % reductie controle 1,56 (2,50) 1,33 (2,15) 15 calciumlactaat 1,12 (1,99) 0,75 (0,99) 33* calciumlactaat/

Na laurylsulfaat 1,19 (1,56) 0,72 (0,83) 39* * significant verschillend van de controlegroep (P< 0,05, gepaarde t-toets)

De hoeveelheid tandsteen was in beide calciumlactaatgroepen veel sterker verlaagd dan in de controlegroep.

Claims (8)

1. Mondhygiënisch preparaat voor het tegengaan van tandsteenvorming, omvattende een fysiologisch aanvaardbaar medium met daarin opgenomen een werkzame hoeveelheid van calciumlactaat, calciumlacto-fosfaat en/of een dubbelzout van calciumlactaat.

2. Preparaat volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat het preparaat calciumlactaat, calciumlactofosfaat en/of eendubbelzout van calciumlactaat in een hoeveelheid van 0,1-99#. betrokken op het totale gewicht van het preparaat, bevat.

3. Preparaat volgens conclusie 2, met het kenmerk, dat het preparaat calciumlactaat, calciumlactofosfaat en/of eendubbelzout van calciumlactaat in een hoeveelheid van 1-10#, betrokken op het totale gewicht van het preparaat, bevat.

4. Preparaat volgens een of meer der conclusies 1-3» met het kenmerk, dat het preparaat calciumlactaat bevat.

5. Preparaat volgens een of meer der conclusies 1-3, met het kenmerk, dat het preparaat als dubbelzout van calciumlactaat natrium-calciumlactaat bevat.

6. Preparaat volgens een of meer der conclusies 1-5» met het kenmerk, dat het preparaat tevens een niet-ionogene fluorverbinding bevat.

7. Preparaat volgens conclusie 6, met het kenmerk, dat het preparaat als niet-ionogene fluorverbinding natriummonofluorfosfaat bevat.

8. Preparaat volgens conclusie 6 of 7. met het kenmerk, dat het preparaat een hoeveelheid van 0,1-10# fluorverbinding, betrokken op het totale gewicht van het preparaat, bevat.