NL8900638A - Roentgenonderzoek apparaat. - Google Patents

Description

N.V. Philips' Gloeilampenfabrieken te Eindhoven.

Röntgenonderzoek apparaat.

De uitvinding heeft betrekking op een röntgenonderzoek apparaat omvattende een patiënttafel met een verrijdbaar onderstel, en een dragerlichaam met daaraan verbonden een röntgenbron en een reeks röntgendetectoren, welke röntgenbron in een baanvlak om een op de patiënttafel plaatsbaar object roteerbaar is, waarbij een nagenoeg vlakke doorsnede van het object vanuit verschillende richtingen doorstraalbaar is, door het object verzwakte röntgenstraling met de detectoren detecteerbaar is en uit detectorsignalen een absorptieverdeling van de doorsnede bepaalbaar is.

Een dergelijk röntgenonderzoek apparaat is bekend uit het Amerikaanse octrooischrift 4,343,996.

In dit octrooischrift is een röntgenonderzoek apparaat beschreven, in het bijzonder een computer tomografie apparaat, waarbij de röntgenbron en de röntgendetector gezamenlijk rond een gemeenschappelijke draaiingsas langs een cirkelbaan roteerbaar zijn. Binnen de cirkelbaan kan op de patiënttafel een te onderzoeken object, bijvoorbeeld een patiënt, worden geplaatst. Door doorstraling van het object vanuit een aantal op de cirkelbaan gelegen posities, kan uit de detectorsignalen door een rekeninrichting de absorptieverdeling in het vlak waarin doorstralingswegen zijn gelegen worden geconstrueerd. Het röntgenonderzoek apparaat en de patiënttafel zijn vast met een ondergrond verbonden. Hierdoor is een onderzoeksruimte waarin het apparaat is ondergebracht veelal niet meer te gebruiken voor andere toepassingen dan onderzoek met het apparaat. Voorts zijn speciale aanpassingen van de onderzoeksruimte met betrekking tot stralingsafscheming noodzakelijk.

Het is een doel van de uitvinding te voorzien in een röntgenonderzoek apparaat waarvan het gebruik niet aan een bepaalde locatie gebonden is, en bij gebruik waarvan geen speciale plaatselijke stralingsafschermingsvoorzieningen nodig zijn.

Een röntgenonderzoek apparaat volgens de uitvinding heeft hiertoe tot kenmerk, dat het dragerlichaam op het onderstel is geplaatst, en ten opzichte van het onderstel zwenkbaar is om een loodrecht op het onderstel staande zwenkas.

Doordat het dragerlichaam zwenkbaar is, kan het baanvlak parallel aan de lengterichtig van het onderstel worden gebracht.

Hierdoor vormt het röntgenonderzoek apparaat met het onderstel een verrijdbaar geheel dat makkelijk langs deurposten gereden kan worden, en in relatief kleine ruimten, zoals liften, kan worden geplaatst. Indien het röntgenonderzoek apparaat in de onderzoeksruimte niet in gebruik is, kan het in compacte toestand naar een wand van de onderzoeksruimte worden gereden, waardoor de onderzoeksruimte voor andere toepassingen beschikbaar wordt. Voor service en onderhoud kan het röntgenonderzoek apparaat makkelijk naar de daarvoor geschikte omgeving worden getransporteerd.

Opgemerkt wordt dat een mobiel röntgeonderzoek apparaat, in het bijzonder een computer tomografie apparaat, bekend is uit de Europese octrooiaanvrage 297 138.

In deze octrooiaanvrage hebben het röntgenonderzoek apparaat en de patiënttafel echter geen gemeenschappelijk verrijdbaar onderstel. Hierdoor zal de patiënttafel na verplaatsing van het röntgenonderzoek apparaat voorafgaand aan het onderzoek nauwkeurig ten opzichte van het rod moeten worden gepositioneerd.

Een uitvoeringsvorm van een röntgenonderzoek apparaat volgens de uitvinding heeft tot kenmerk, dat het dragerlichaam met twee scharnierpunten kantelbaar is opgehangen in een twee-armige beugel die met een voet roteerbaar met het onderstel is verbonden, van welke voet een hartlijn samenvalt met de zwenkas.

Door de ophanging is het baanvlak kantelbaar ten opzichte van de patiënttafel, waardoor doorsneden, anders dan loodrecht op de lengterichting, kunnen worden doorstraald.

Een verdere uitvoeringsvorm van een röntgenonderzoek apparaat volgens de uitvinding heeft tot kenmerk, dat de bedieningslessenaar met de patiënttafel scharnierbaar is verbonden en nagenoeg parallel met de lengterichting in aanligging met de patiënttafel kan worden gebracht, bij welke aanligging het toetsenbord en de televisiemonitor zich boven de patiënttafel bevinden.

Onderzoeksparameters zoals de hoogspanning voor de röntgenbron of het begin van een doorstralingscyclus, alsmede instellingsgrootheden betreffende de beeldreconstructie van de absorptiedoorsnede, kunnen worden ingesteld via het toetsenbord dat met de bedieningslessenaar is verbonden. Op de televisie monitor kunnen de geconstrueerde absorptieverdelingen worden bekeken. Als stralingsafscherming kan bijvoorbeeld een venster van loodglas dienen dat een deel van de bedieningslessenaar vormt. Door de aanwezigheid van de stralingsafschermende bedieningslessenaar, zijn in de onderzoeksruimte aparte stralingsafschermende voorzieningen overbodig. Door de geïntegreerde passing van de bedieningslessenaar tegen de patiënttafel, vormt de bedieningslessenaar bij transport van het röntgenonderzoek apparaat geen belemmering.

Een verdere uitvoeringsvorm van een röntgenonderzoek apparaat volgens de uitvinding heeft tot kenmerk, dat een eerste deel van het tafelblad een ten opzichte van het onderstel in de lengterichting verschuifbare slede omvat en waarbij een tweede deel van het tafelblad scharnierbaar rond een, loodrecht op de lengterichting en de zwenkas gelegen, scharnieras met het eerste deel is verbonden.

Door verschuiving van de slede wordt het object in de lengterichting ten opzichte van de röntgenbron bewogen. Door het maken van opnamen waarbij de röntgenbron stationair is, kan door de tafel in stappen langs de röntgenbron te bewegen, een aantal nagenoeg aanliggende projectiebeelden worden verkregen (scanogram). Op het scanogram kunnen de twee-dimensionale projecties van medisch interessante details worden waargenomen, waardoor de positie van een relevant beeldvlak in de patient kan worden bepaald. Voor transport van het röntgenonderzoek apparaat kan de slede in een van het baanvlak verst verwijderede positie worden geplaatst, waardoor het tafelblad kan worden teruggeklapt en het dragerlichaam kan worden gezwenkt ten opzichte van het onderstel.

Een uitvoeringsvorm van een röntgenonderzoek apparaat volgens de uitvinding zal nader worden toegelicht aan de hand van de bijgevoegde tekening. In de tekening toont:

Figuur 1a en figuur 1b een zij-, respectievelijk bovenaanzicht, van het röntgenonderzoek apparaat,

Figuur 2 een vooraanzicht van het röntgenonderzoek apparaat en

Figuur 3 een bovenaanzicht van het voor transport gereed röntgenonderzoek apparaat.

Figuur 1a en figuur 1b tonen een patiënttafel 1 met een onderstel 3 en een tafelblad 5a en 5b. Het onderstel 3 is voorzien van wielen 7 waarvan bijvoorbeeld één paar aan één zijde zwenkbaar is. Op het onderstel 3 is een in een lengterichting t verschuifbare slede 8 gemonteerd door een bovenzijde waarvan een eerste tafelbladdeel 5a wordt gevormd. Een tweede tafelbladdeel 5b is rond een scharnieras 9 scharnierbaar en kan worden teruggeklapt, bijvoorbeeld op het eerste tafelbladdeel 5a. Een dragerlichaam 11, waarvan in de figuur slechts schematisch een contour is weergegeven, is met een roet 12 zwenkbaar rond een zwenkas 13 op het onderstel 3 geplaatst. Aan het dragerlichaam 11 zijn in een baanvlak loodrecht op het vlak van tekening een röntgenbron 15 en een detectorreeks 17 bevestigd. De detectorreeks 17 is hier getoond als een met de röntgenbron 15 om een holte 19 meeroteerbare reeks van een aantal langs een circelsegment gelegen detectoren, maar kan evengoed een stationaire detectorreeks zijn die zich uitstrekt langs een gehele circelomtrek. Door de röntgenbron 15 kan een waaiervormige röntgenbundel worden uitgezonden die in de lengterichting L tot een relatief smalle dimensie is gecollimeerd. De verzwakte röntgenstraling die na doorstraling van een in de figuur niet weergegeven patient op de detectorreeks 17 valt, wekt een detectorstroom op waarvan een grootte in een digitale beeldbewerkingseenheid 21, die bijvoorbeeld in het onderstel 3 is ondergebracht, kan worden opgeslagen. Door combinatie van de detectorsignalen, opgewekt bij een aantal doorstralingsrichtingen die behoren bij op een circelsegment gelegen posities van de röntgenbron 15 en de detectorreeks 17, in de rekeneenheid 21, kan een absorptieverdeling van een doorsnede loodrecht op het vlak van tekening worden geconstrueerd. Dit beeld kan bijvoorbeeld worden weergegeven op een monitor 23, die is gemonteerd aan een bedieningslessenaar 25. Met behulp van een, eveneens aan de bedieningslessenaar 25 bevestigd toetsenbord 27, kan een beeldweergave van de apsorptieverdeling in het baanvlak worden gemanipuleerd. Tevens kunnen via het toetsenbord 27 bedieningssignalen aan de röntgenbron 15 en de detectorreeks 17 worden toegevoerd. Ook kan een tafelbladbeweging in de lengterichting L plaats vinden, waardoor de patiënt tussen de stationaire röntgenbron 15 en de detectorreeks 17 wordt verplaatst waarbij een door een reeks aanliggende projectiebeelden gevormd scanogram wordt verkregen. Uit het scanogram kan de positie van medisch interessante details langs een lengteas worden vastgesteld, waarna het tafelblad zodanig kan worden verschoven dat deze details zich in het baanvlak bevinden. Het dragerlichaam 11 is kantelbaar door een hoek van bijvoorbeeld 20° rond een loodrecht uit het vlak van tekening tredende as 29. Hierdoor kan het baanvlak te opzichte van het onderstel 3 worden gekanteld. De hoogte van het tafelblad is afhankelijk van een stand van het dragerlichaam 11 instelbaar. Door met behulp van een, in de figuur niet getoonde, spindel de steunbalken 14 in contact te brengen met de ondergrond, kan het röntgenonder zoek apparaat worden gefixeerd ten opzichte van de ondergrond.

Figuur 2 toont een vooraanzicht van het röntgenonderzoek apparaat in operationele opstelling, waarbij duidelijk zichtbaar is dat het dragerlichaam 11 breder is dan een afstand tussen de wielen 7. De bedieningslessenaar 25 heeft een hoogte die groter is dan een gemiddelde lengte van een radioloog 30 die het röntgenonderzoek apparaat bedient. Een bovendeel 31 van de bedieningslessenaar 25 is voorzien van een voor licht transparante stralingsafschermende substantie, bijvoorbeeld loodglas. Het ondergedeelte 33 van de bedieningslessenaar bevat eveneens straling absorberend materiaal.Het toetsenbord 27 aan de bedieningslessenaar 25, bevindt zich op een hoogte die door de radioloog 30 makkelijk bereikbaar is. Het dragerlichaam 11 is in de twee-armige beugel 35 opgehangen in scharnierpunten 36, en kan bijvoorbeeld handmatig scharnierend rond de as 29 worden gekanteld.

Figuur 3 toont het röntgenonderzoek apparaat in transportabele toestand en laat zien hoe door zwenken van het dragerlichaam 11 rond de zwenkas 13, het dragerlichaam 11 ten opzichte van het onderstel 3 draaibaar is naar een positie waarbij het baanvlak parallel ligt aan de lengterichting L. Hiertoe, wordt de slede 8 eerst zo ver naar achteren bewogen dat het tafelbladdeel 5b zich buiten de holte 19 bevindt, en wordt het tafelbladdeel 5b teruggeklapt op het tafelbladdeel 5a. Het dragerlichaam 11 kan dan worden gezwenkt rond de zwenkas 13 tot de in figuur 3 getoonde positie. Door het terugklappen van de bedieningslessenaar tegen het onderstel 3, zijn zijdelingse dimensies van het röntgenonderzoekapparaat klein genoeg om tussen bijvoorbeeld deurposten te passen.

Claims (6)

1. Röntgenonderzoek apparaat omvattende een patiënttafel met een verrijdbaar onderstel, en een dragerlichaam met daaraan verbonden een röntgenbron en een reeks röntgendetectoren, welke röntgenbron in een baanvlak om een op de patiënttafel plaatsbaar object roteerbaar is, waarbij een nagenoeg vlakke doorsnede van het object vanuit verschillende richtingen doorstraalbaar is, door het object verzwakte röntgenstraling met de detectoren detecteerbaar is en uit detectorsignalen een absorptieverdeling van de doorsnede bepaalbaar is, met het kenmerk, dat het dragerlichaam op het onderstel is geplaatst, en ten opzichte van het onderstel zwenkbaar is om een loodrecht op het onderstel staande zwenkas.

2. Röntgenonderzoek apparaat volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat het dragerlichaam met twee scharnierpunten kantelbaar is opgehangen in een twee-armige beugel die met een voet roteerbaar met het onderstel is verbonden, van welke voet een hartlijn samenvalt met de zwenkas.

3. Röntgenonderzoek apparaat volgens conclusie 1 of 2, waarbij het röntgenonderzoek apparaat tevens is voorzien van een bedieningslessenaar omvattende een toetsenbord, een televisiemonitor en een stralingsafschermdeel, met het kenmerk, dat de bedieningslessenaar met de patiënttafel scharnierbaar is verbonden en nagenoeg parallel met de lengterichting in aanligging met de patiënttafel kan worden gebracht, bij welke aanligging het toetsenbord en de televisiemonitor zich boven de patiënttafel bevinden.

4. Röntgenonderzoek apparaat volgens één der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat een eerste deel van het tafelblad een ten opzichte van het onderstel in de lengterichting verschuifbare slede omvat en waarbij een tweede deel van het tafelblad scharnierbaar rond een, loodrecht op de lengterichting en de zwenkas gelegen, scharnieras met het eerste deel is verbonden.

5. Röntgenonderzoek apparaat volgens één der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat een afmeting van het dragerlichaam in een richting loodrecht op het baanvlak nagenoeg even groot is als een wielbasis van het onderstel.

6. Röntgenonderzoek apparaat volgens één der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat het röntgenonderzoek apparaat met steunblokken in contact met een ondergrond kan worden gebracht.