NL8600219A - Wasverzachter. - Google Patents

Description

i i V.0. 8027

Titel: Wasverzachter.

De uitvinding heeft betrekking op wasverzachters die in het bijzonder geschikt zijn voor gebruik in de spoelcyclus van een wasproces, en in het bijzonder op geconcentreerde wasverzachters, klaar voor gebruik, die stabiel zijn zowel bij lage als hoge omgevingstemperaturen, hetgeen 5 betekent dat zij geen gel vormen, en die bij gebruik gemakkelijk in water worden gedispergeerd.

Samenstellingen die kwaternaire aimnoniumzouten met ten minste één hydrocarbylgroep met lange keten bevatten worden dikwijls gebruikt als verzachter in de spoeltrap vein een wasproces. Daarvoor kan bijvoorbeeld 10 worden verwezen naar de Amerikaanse octrooischriften 3.349.033, 3.644.203, 3,946.115, 3.997.453, 4.073.735, 4.119.545 enz.

Bij de meeste waterige verzachters met kationische kwaternaire ammoniumverbindingen of imidazoliumverbindingen als actieve componenten zijn de concentraties van die kationische stoffen in het algemeen beperkt 15 tot het gebied van ongeveer 3-6 of 7 gew.% (zie bijvoorbeeld de Amerikaanse octrooischriften 3.904.533 en 3.920.565). Een dergelijke lage concentratie is in het algemeen noodzakelijk vanwege het feit dat kationische stoffen een gel vormen in waterige systemen bij concentraties van meer dan ongeveer 8%. Alhoewel het gebruik van elektrolyten voor het verminderen 20 van de viscositeit van dergelijke samenstellingen bekend is (zie bijvoorbeeld Amerikaans öctrooischrift 4.119.545),zijn dergelijke elektrolyten ver van bevredigend. Vanuit een functioneel oogpunt gezien presteren elektrolyten dikwijls niet zoals vereist, vooral bij concentraties van de kationische stoffen in de buurt van ongeveer 12-15%. Alhoewel de 25 werking van de elektrolyten het geleerprobleem wel in enige mate kan verminderen, is hun gebruik ver van bevredigend doordat een sterk geconcentreerd waterig systeem van kationische stoffen wordt verschaft, dat niet geleert of sterk van viscositeit verandert binnen het normale temperatuur-traject bij het gebruik daarvan, bijvoorbeeld bij temperaturen tussen 30 ongeveer -18°C en tot ongeveer 60°C.

In het Amerikaanse octrooischrift 3.974.076 zijn verzachters met kwaternaire ammoniumverbindingen beschreven en met gebruikelijke concentraties aan kationische stoffen, namelijk concentraties van ongeveer 3-8%.

Deze samenstelling worden gekenmerkt door een zeer kleine deeltjesgrootte ) , s V 9 * -2- van de in water nagenoeg onoplosbare kwatemaire ammoniumverbinding met een zachtmakende werking; 90 gew.% van de kwatemaire ammoniumverbinding komt namelijk voor in de vorm van deeltjes die worden doorgelaten door een filter van 1,2 ^un. De componenten van de samenstelling zijn aanwezig 5 in de volgende hoeveelheden: ongeveer 2-10, bij voorkeur ongeveer 3-8 gew.dln van de in water dispergeerbare kwatemaire ammoniumverbinding; ongeveer 0,1-2 gew.dln van de CQ vetalcohol, waarbij de gewichtsver- o—2ü houding van de kwatemaire verbinding tot de alcohol is gelegen in het gebied van ongeveer 100/1 - 5/1; ongeveer 0,1-2,0 gew.% van een niet 10 ionisohe oppervlakte-aktieve stof , waarbij de balans wordt gevormd door een in water oplosbare vloeibare drager.

In feite is de toepassing van vetalicoholen als zachtmakende ingrediënten of als viscositeit regelende middelen in wasverzachters elders in de octrooiliteratuur beschreven. In het Amerikaanse octrooischrift 15 4.213.867 bijvoorbeeld zijn wasregulerenden samenstellingen beschreven, die kwaternaire ammoniumverbindingen en vetalcoholen of fosforzuuresters daarvan bevatten gemengd met een verdunningsmiddel; de samenstellingen kunnen bij kamertemperatuur worden verpompt en worden gemakkelijk in water gedispergeerd. Deze samenstellingen zijn sterk geconcentreerde basis-20 mengsels voor latere verdunning voorafgaand aan verdeling en gebruik. De samenstellingen bevatten in het algemeen ongeveer 50-80% kwatemaire ammoniumverbinding, een verdunningsmiddel (C^^alkanol plus water) , dat ongeveer 15-35% van het basismengsel vormt, en een derde component in een hoeveelheid van ongeveer 5-25%, die bestaat uit een c^q_2Q vetaic°hol of 25 een fosforzuurester daarvan of mengsels daarvan. Het basismengsel wordt met water verdund ter vorming van een waterige emulsie met een concentratie van 2-10%, berekend op de gecombineerde actieve ingrediënten, namelijk de kwatemaire ammoniumverbinding en de vetalcohol of de fosfaatester.

In het Amerikaanse octrooischrift 4.386.000 is een geconcentreerde 30 wasverzachter beschreven, die een kationische verzachter alsmede een vis-cositeitregelende stof bevat , die een combinatie is van een eerste component, die een acyclische koolwaterstof, een vetzuur, een vetzuurester of een vetalcohol is, met een in water oplosbaar kationisch polymeer met een gemiddeld molecuulgewicht in het gebied van ongeveer 2000-250.000. 35 De in water onoplosbare kationsiche verzachter is in het mengsel aanwezig in een hoeveelheid van 8-22% en het viscositeitregulerende systeem bevat ér ί -3- ongeveer 0,5-6% van de eerste regulerende component en ongeveer 0,05-1% van het in water oplosbare kationische polymeer als de tweede regulerende component.

Van het laatstgenoemde Amerikaanse octrooischrift wordt beweerd 5 dat het een verbetering is van de Europese octrooiaanvrage 79200801.3 die overeenkomt met het Amerikaanse octrooischrift 4.426.299 , waarin geconcentreerde wasverzachters zijn beschreven, die een in water onoplosbare kationische wasverzachter bevatten alsmede een viscositeitregelende stof, die een acyclische koolwaterstoffen vetzuur of een ester daarvan of een 10 vetalSohol kan zijn, waarbij de verhouding van de wasverzachter tot de viscositeitregelende stof is gelegen,in het gebied van 5/1 - 20/1. Volgens het Amerikaanse octrooischrift 4.386.000 zijn deze samenstellingen minder effectief als viscositeitverminderende middelen en geconcentreerde samenstellingen hij temperaturen dicht bij of boven het Krafft-punt van de 15 kationische verzachter.

In de Europese octrooiaanvrage 0086105 zijn wasverzachters beschreven, die een kationische verzachter, lanoline en een viscositeitsregelende stof bevatten die een elektrolyt kan zijn, een polymeer zoals polyethy-leenglycol, een C^2 4q koolwaterstof en halogeenderivatèn daarvan, 20 C„ „„ vetzuren, vetzuuresters daarvan, C,vetalcoholen of met water 9-24 10-18 mengbare oplosmiddelen. De kationische verzachter is aanwezig in hoeveelheden van 0,5-30 gew.%, lanoline in hoeveelheden van 0,25-40 gew.% en, wanneer de viscositeitsregelende stof een vetalcohol is, is deze aanwezig in hoeveelheden van 0,25-15 gew.%. Het waterige medium vormt ten minste 25 25% en bij voorkeur ten minste 40% van de samenstelling. De toepassing van een vetaicohol als viscositeitregelende stof is evenwel in geen enkel voorbeeld van die Europese octrooiaanvrage toegelicht.

In de Britse octrooiaanvrage 2.007.734 is een wasverzachter in concentraatvorm beschreven, die later tot de uiteindelijk concentratie 30 van de actieve bestanddelen dient te worden verdund.Hèt concentraat bevat een vetkwatemair ammoniumzout, dat ten minsts een alkylgroep met lange keten en 8-30 koolstof atomen bevat, alsmede een olie af eeninhcofdzaak in water onoplosbare verbinding met olie/vet-eigenschappen. Deze laatste kan onder andere bestaan uit vetalcoholen met een lange keten. Verhoudin-35 gen van kwatemaire wasverzachter tot vetalcohol van 1/9,1/5, 4/6, 9/10 of 9/1 in gewicht zijn getoond, in het algemeen met een lage alkanol alleen of met bovendien een niet-Ionische oppervlakte-aktieve stof·, voor -4- « i' ί het verschaffen van een vloeibaar concentraat of een verdunde samenstelling. De beschreven wasverzachters, namelijk de concentraten die met water zijn verdund, bevatten 3-20 gew.% aan aktieve ingrediënten.In de eigenlijke voorbeelden zijn evenwel slechts hoeveelheden actieve ingre-5 diënten beschreven die zijn gelegen in het gebied van ongeveer 2,33 tot 10 gew.%.

In het Franse octrooischrift 2.298.600 en in het daarmee overeenkomende Duitse octrooischrift 2.503.026 zijn vloeibare waterige preparaten voor wasverzachters ten gebruike in de spoeltrap beschreven, die een 10 germicide bevatten. Deze preparaten bevatten een mengsel van een kwater-nair ammoniumzout als kationische wasverzachter en een alkylimidazolinium-verbinding met wasverzachtende eigenschappen, in een gewichtsverhouding van 2/1-1/2; ongeveer 1-6 gew.% van een kationische desinfecterende stof; ongeveer 0,5-5 gew.% van een vetalcohol met lange keten; ongeveer 0,1-5 15 gew.% van een lage alkanol met ongeveer 1-3 kool stof atomen ;0' tot ongev. 5 gew% van een niet-ionische emulgator; en de balans gevormd door water, parfum, kleurstof en optische witmakers.

De Duitse octrooiaanvrage 3.150.179 heeft betrekking op geconcentreerde vloeibare voormengsels van kationische wasverzachters met geal-20 koxyleerde aminénSn een aanvullende ingrediënt, die een vetalcohol kan zijn. Voorbeeld 3 van dit geschrift toont een concentraat dat 40%. van de-kationische wasverzachter, 45% oleyl-alcohol en 15% gealkoxyleerd amine bevat. Voorbeeld 5 toont een concentraat dat 70 gew.% van het kationische kwaternaire ammoniumzout als wasverzachter, 20% isostearyl-alcohol en 25 10% gealkoxyleerd amine bevat.

In het Amerikaanse octrooischrift 3.644.203 is een wasverzachter beschreven, die een mengsel is van (a) een kationische wasverzachter en (b) een complex van (i) een 22 alkaandiol en (ii) een alkali- metaalalkyl(C^2_^g) sulfaat, in een verhouding (a)/(b) van 1,4/1-10/1 en 30 een molverhouding (i)/(ii) van 1/1-1/2.

Alhoewel bevredigende resultaten kunnen worden verkegen met één of meer van de hierboven beschreven eerdere wasverzachters, zijn toch nog verdere verbeteringen gewenst met betrekking tot de wasverzachtende e activiteit, de gemakkelijke hanteerbaarheid, de goede bewaarstabiliteit, 35 de dispergeerbaarheid in koud water en de totale kosten. Bovendien is het wenselijk om betere wasverzachters te verschaffen, die geen componen-

5r S

-5- ten zonder verzachtende werking hoeven te bevatten, welke in veel van de bekende wasverzachters wel aanwezig zijn, bijvoorbeeld niet-ionische oppervlakte-aktieve stoffen, lage alcoholen als hulpoplosmiddelen, kationische polymeren enz.

5 De onderhavige uitvinding verschaft bij lage en hoge temperaturen stab Me waterige wasverzachters op basis van kationische wasverzachtende verbindingen en een ondergeschikte hoeveelheid van een vetalcohol met een alkyl-groep met ongeveer 10-22 koolstof atomen. Een kleine hoeveelheid van een in water oplosbare elektrolyt en/of een geëthoxyleerde amine kan als 10 facultatieve ingrediënt aanwezig zijn.

Meer in het bijzonder verschaft de onderhavige uitvinding stabiele, waterige, in koud en warm water dispergeerbare wasverzachters, die in hoofdzaak bestaan uit A 3-20 gew.% in totaal van (i) een kationische wasverzachter en 15 (ii) een vetalcohol met een alkylgroep met ongeveer 10-22 kool stof atomen, in een gewichtsverhouding (i)/(ii) van 6/1 tot ongeveer 2,8/1; B 0-0,5 gew.% van een in water oplosbare elektrolyt; C 0-2 gew.% van een geëthoxyleerd amine als emulgator; en 20 D de balans tot 10C% bestaande uit water en eventueel één of meer parfums, kleurmiddelen, optische witmakers en desinfecterende middelen.

De wasverzachters volgens de onderhavige uitvinding zijn stabiele, waterige samenstellingen, die als de actieve wasverzachtende componenten 25 synergistische mengsels bevatten van een kationische wasverzachter, die bij voorkeur een in water dispergeerbaar kwaternaire ammoniumzout of een in water dispergeerbaar alkylimidazoliniumzout is als hierna meer uitvoerig beschreven, en een vetalcohol, eveneens als hierna beschreven.

De waterige samenstellingen volgens deze uitvinding bevatten als 30 eerste actieve wasverzachtende component ten minste ëën kationische wasverzachter in een hoeveelheid die in het algemeen ongeveer 74-86 en bij voorkeur ongeveer 75-85 gew.% bedraagt, berekend op de totale actieve wasverzachtende component (kationische wasverzachter plus vetalcohol), of, op basis van de totale waterige samenstelling, bedraagt de hoeveel-35 heid, voor een geconcentreerd preparaat, ongeveer 8,8-15 gew.%, bij voorkeur 10-13 gew.%, en voor een gebruiksklaar preparaat ongeveer 2,2-7 gew.%, i' ff -6- bij voorkeur ongeveer 2,3-6,6 gew.%.

Het spreekt natuurlijk vanzelf dat een gebruikklaar produkt een produkt is dat, volgens de aan de verbruiker gegeven instructie, op volle kracht werkt (namelijk zonder verdere verdunning, behalve uiteraard voor 5 het spoelwater enz.) bij de gespecificeerde dosering, bijvoorbeeld 1/4-1/2 kop per lading wasgoed (gewoonlijk ongeveer 2,7-6,8 kg). Ander -zijds is een geconcentreerd preparaat een preparaat dat, volgens de instructie aan de gebruiker, moet worden verdund (bijvoorbeeld van ongeveer één tot viermaal) ter verkrijging van de vereiste dosering, bijvoorbeeld 10 1/4-1/2 kop per lading wasgoed.. Het is bijgevolg duidelijk dat, voor het bij voorkeur toegepaste geconcentreerde preparaat, de gebruiker zal merken dat hij voordeliger uit is en beschikt over een produkt dat flexibeler te gebruiken is.

Wasverzachtende middelen worden gebruikt om weefsel of textiel 15 zacht te maken en-de uitdrukkingen "zachtmakend" en "verzachter" hebben betrekking op het hanteren, het vasthouden, het aanraken of het voelen; dit is hoe het weefsel of het textiel aanvoelt bij contact met de hand of met het lichaam en is een punt van esthetisch en commercieel belang. De . kationische wasverzachters ten gebruike volgens de onderhavige uitvinding 20 kunnen al de in de handel verkrijgbare en bekende kationische wasverzachters zijn en behoren bij voorkeur tot het type van de in water dis-pergeerbare kwatemaire ammoniumzouten of alkylimidazoliniumzouten, die ten minste één en bij voorkeur twee hydrofobe groepen met ten minste 12 en bij voorkeur ten minste -14 koolstofatomen bevatten.

25 Een voorkeursklasse van kationische wasverzachters zijn de kw.ater- naire ammoniumzouten met de formule 1 van het formuleblad, waarin R een hydrocarbylgroep met ongeveer 12-24 en bij voorkeur ongeveer 14-22 koolstofatomen voorstelt; R^ een lage alkylgroep met 1-4, bij voorkeur 1-3 koolstofatomen, of een hydrocarbylgroep met 12-24, bij voorkeur 14-22 30 koolstofatomen voorstelt; R£ en R^ een lage alkylgroep met 1-4, bij voorkeur 1-3 koolstofatomen voorstelt en X een anion voorstelt dat in staat is om oplosbaarheid of dispergeerbaarheid in water te verschaffen, zoals een halogenide, bijvoorbeeld een chloride, bromide of jodide, sulfaat, methosulfaat, nitriet, nitraat, fosfaat en carboxylaat, bij-35 voorbeeld acetaat, adipaat, propionaat, ftalaat, benzoaat, oleaat enz·.

De hydrocarbylgroep is bij voorkeur alkyl, maar kan ook alkenyl, -7- aryl of aralkyl zijn, en kan diverse substituenten of onderbrekende groepen bevatten, zoals halogeen, amide, hydroxyl en carboxylsubstituen-ten of onderbrekende functionele groepen en ethoxy of polyethoxy onderbrekende groepen. Bovendien kan een of meer van de lage alkylgroepen ook 5 zijn gesubstitueerd, bijvoorbeeld door een hydroxylgroep. Typische ka-tionische wasverzachtende verbindingen volgens de formule 1 zijn de volgende verbindingen: distearyl-dimethyl-ammoniumchloride ditalg-di methyl-ammoniumchloride .

10 dihexadecyl-dimethyl-ammoniumchloride distearyl-dimethyl-ammoniumbromide di(gehydrogeneerde talg)-dimethy 1-ammoniumbromide distearyl-di(isopropyl)ammoniumchloride • distearyl-dimethyl-ammoniummethosulfaat.

15 Een klasse van kationische wasverzachtende middelen volgens de formule 1 waar een bijzonderevoorkeur naar uitgaat zijn de in water onoplosbare verbindingen, waarbij de groepen R en de betekenis hebben van C. . .D, R„ methyl of ethyl voorstelt en R, methyl, ethyl, isopropyl, n-propyl, hydroxyethyl of hydroxypropyl betekent.

20 Een tweede voorkeursklasse van aktieve kationische wasverzachtende ingrediënten zijn de imidazoliniumverbindingen met de formule 2- van het formuleblad, waarin R^ waterstof of lage: alkyl met 1-4 , bij' voorkeur 1-3 en liefst 1 of 2 koolstofatomen voorstelt, R^_ een alkylgroep met 9-25 koolstofatomen, bijvoorkeur een rechte hoge alky lgroep met onge-25 veer 13-23 en liefst 13-19 koolstofatomen voorstelt, R een alkylgroep

O

met 8-25 koolstofatomen en bij voorkeur een in hoofdzaak rechte hoge alkylgroep met ongeveer 13-23 en liefst 13-19 koolstofatomen voorstelt; R^ waterstof of een alkylgroep met 1-4 koolstofatomen, bij voorkeur 1 of 2 koolstofatomen voorstelt en X de hierboven gegeven betekenis heeft.

30 Typische voorbeelden van alkylimidazoliniumverbindingen met de formule 2 zijn de volgende verbindingen: methyl-l-talgamido-ethyl-2-talgimidazolinium-methylsulfaat, methyl-l-oleylamido-ethyl-2-oleylimidazolinium-methylsulfaat 1- methyl-l- (palmitoylamido) -ethyl-2-ocatadenyl-4,5-dihydroimidazo- 35 liniumchloride 2- hepadecyl-1-methyl-l- (2-stearylamido) -ethyl-imidazoliniumchloride 2-lauryl-l-hydroxyethyl-l-oleyl-imidazoliniumchloride.

F z -8-

De in water dispergeerbare kationische wasverzachters, die in de samenstellingen volgens de onderhavige uitvinding kunnen worden gebruikt, zijn niet beperkt tot die welke hierboven zijn gegeven en alle andere bekende bruikbare in water dispergeerbare kationsiche wasverzachtende 5 middelen kunnen worden gebruikt. Voorts kunnen mengsels van de hierboven genoemde kationische wasverzachtende stoffen worden gebruikt.

De tweede essentiële wasverzachtende ingrediënt is de vetalcohol, waarbij de hydrofobe groep een rechte of vertakte alkyl- of alkenylgroep kan zijn met ongeveer 10-24, bij voorkeur 10-20 en liefst ongeveer 12-20 10 koolstofatomen. Specifieke voorbeelden van vetalcoholen zijn decanol, dodecanol, tetradecanol, pentadecanol, hexadecanol, octadecanol,lauryl-alcohol, palmitylalcohol, stearylalfcohol, oleylalcohol en mengsels daarvan. Voorts kan de vetalcohol van natuurlijke of synthetische oorsprong zijn en bijvoorbeeld een alcoholmengsel zijn, zoals een mengsel 15 van C^g 1Qalb.oholen bereid bij de Ziegler polymerisatie van etheen.

De vetalcohol is in de samenstelling aanwezig in een ondergeschikte hoeveelheid ten opzichte van de kationische wasverzachter, zodanig dat de gewichtsverhouding van de kationische wasverzachter tot de vetalcohol is gelegen in het gebied van 6/1-2,8/1, bij voorkeur van ongeveer 20 6/1-3/1 en liefst van ongeveer 4,5/1-3,5/1. Binnen deze verhoudingen is de vetalcohol in het preparaat aanwezig, berekend op het totale gewicht van de waterice samenstelling, in het gebied van ongeveer l,4-5%bij voorkeur .-ongeveer 2,0-4 gew.%, voor het geconcentreerde prepraat, en in het gebied van ongeveer 0,4-2 gew.%, bij voorkeur ongeveer 0,1-1,4 25 gew.%, voor het gebruiksklare preparaat.

De totale hoeveelheid van de aktieve wasverzachtende componenten (kationische wasverzachter plus vetalcohol) bedraagt ten minste 11 gew.%, bij voorkeur ten minste 12 gew.%, liefst ongeveer 12-20 gew.% en in het bijzonder 12-16 gew.%, voor het geconcentreerde preparaat. Binnen deze 30 hoge concentraties aan wasverzachtende componenten kunnen in hoge mate stabiele en uitgietbare samenstellingen worden verkregen die niet geleren bij toevoeging aan koud of warm water. Voorts beschikt de gebruiker, vanwege de grote totale hoeveelheden aan aktieve wasverzachtende componenten, over een ruime keuze aan geschikte doseringen, die een doelma-35 tige wasverzachtends werking kunnen verschaffen over ruime trajecten van wasgoed. In het algemeen is het evenwel voldoende om de samenstel- - ^ r λ .j i x) • ... · ' j ί ·< .-9- .

stellingen volgens deze uitvinding te verschaffen in hoeveelheden die een concentratie opleveren in het gebied van ongeveer 10-1000 dpm, bij voorkeur ongeveer 50-500 dpm van de totale actieve ingrediënten, bij toevoeging aan de spoelvloeistoffen van een wascyclus. Bijgevolg dienen de preparaten, afhankelijk van de uitgangsconcentratieendegewenste 5 wasverzachtende werking, vóo'r gebruik ongeveer één-tot viermaal en bij voorkeur twee-tot driemaal met water te worden verdund. Gewoon leidingwater is daarvoor voldoende. Voor het gebruiksklare preparaat, dat direct aan het weefsel kan worden toegevoegd, gewoonlijk tijdens de spoelcyclus van de totale wasbehandeling in een automatische wasmachine, bedraagt de 10 totale hoeveelheid aan actieve wasverzachtende ingrediënten ongeveer 3-8 en bij voorkeur ongeveer 3,5-6 gew.%, berekend op de totale samenstelling.

Vanwege de synergetische werking tussen de twee actieve wasverzachtende componenten kunnen preparaten met kleinere totale hoeveelheden 15 aan aktieve ingrediënten worden gebruikt, onder behoud van een wasverzachtende doelmatigheid welke equivalent is aan de beste wasverzachtende systemen die thans in de handel verkrijgbaar zijn.

Het is een van de belangrijke voordelen van de onderhavige uitvinding, dat het niet nodig is om allerlei aanvullende ingrediënten, zoals 20 niet-ionische oppervlakte-aktieve emulgatoren, lage alcoholen enz., op te nemen voor het verkrijgen van stabiele homogene uitgietbare samenstellingen met een lage viscositeit uit het mengsel bestaande uit kationische wasverzachter en vetalcohol. Het is evenwel dikwijls gewenst om een kleine hoeveelheid van een elektrolyt toe te voegen, teneinde de viscositeit 25 van het preparaat te verminderen, en/of een geëthoxyleerd amine, teneinde de stabiliteit tegen het afscheiden van de in suspensie aanwezige fase van het preparaat verder te vergroten.

Voor het verkrijgen van nog lagere viscositeiten van de uiteindelijke waterige samenstellingen, kunnen desgewenst alle bekende in water 30 oplosbare elektrolyten in de samenstellingen volgens de onderhavige uitvinding worden opgenomen. Wanneer een elektrolytaanwezig is, kan het elektrolyt-materiaal worden gebruikt in hoeveelheden tot ongeveer 1,5 gew.%, bij voorkeur tot ongeveer 1,0 gew.% en liefst tot ongeveer 0,5 gew.%. De minimum hoeveelheid elektrolyt zal die hoeveelheid zijn 35 welke voldoende is voor het verschaffen van de gewenste viscositeit,

+ V

-10- welke in het algemeen is gelegen tussen een minimum van ongeveer 30 cp tot ongeveer 300 cp, bij voorkeur in het gebied van 50 tot 150 cp, gemeten bij 25 °C. Bijzonder geschikte elektrolyten zijn natriumchloride en calciumchloride en andere bruikbare elektrolyten zijn natriumformi-5 aat, natriumnitriet, natriumnitraat, natriumacetaat evenals in water oplosbare zouten van andere kationen, zoals kalium, lithium, magnesium, ammonium en dergelijke.

De geëthoxyleerde amineverbindingen welke hier als emulgatoren worden beoogd, berusten op geëthoxyleerde aminen met lange keten en de 10 zouten daarvan met anorganische of organische zuren. De aminen zijn op typische wijze C^-30 alifatisclle aminen, en bij voorkeur c12_20 en mengsels daarvan omgezet met van 1 tot ongeveer 100 mol ethyleen-oxyde. De aminen kunnen ook worden omgezet met propyleen-of butyleen-> oxyde en vervolgens met ethyleenoxyde. Het uiteindelijke geöxyalkyleer- 15 de amine dient een in water oplosbaar produkt te zijn. Van bijzondere waarde zijn de aminen die zijn afgeleid van natuurlijke vetzuren, zoals de .Armenen en Ethomenen en deze bevatten in het algemeen gemengde alky lgroepen met C10_ig, C12_16, c12_i5 of C12-18 en der?eliÖke· Bi3 voorkeur gebruikte geëthoxyleerde aminen zijn die welke ongeveer 5-50 20 mol gecondenseerde ethyleenoxyde bevatten en de grootste voorkeur gaat uit naar geëthoxyleerde aminen die ongeveer 10-35 mol gecondenseerd ethyleenoxvde bevatten. Liefst worden geëthoxyleerde aminen gebruikt die 12-20 mol. ethyleenoxyde,bevatten.

Alle gebruikelijke anorganische zuren zijn geschikt voor het vormen 25 van de neutrale zouten van de geëthoxyleerde amineverbindingen. Geschikte anorganische zuren zijn bijvoorbeeld HC1, HNOg, H^O^, HgP04, enz.

Op analoge wijze zijn de organische zuren ten gebruike voor het vormen van de aminezouten niet op een of andere bijzonderewijze beperkt. Aldus kunnen de volgende organische zuren worden gebruikt: alifatische mono-30 carbonzuren met korte keten, zoals azijnzuur, propionzuur, boterzuur, acrylzuur enz.; aromatische zuren, zoals benzoëzuren, naftoëzuur, toloëzuur enz.· alifatische monocarbonzuren met lange keten, zoals laurinezuur, dedecaanzuur, myristinezuur, tetradecaanzuur, pentadecaan-zuur, palmitinezuur, hexadecaanzuur, heptadecaanzuur, stearinezuur, 35 oliezuur, linolzuur, linoleenzuur, eleostearinezuur, ricinolzuur, dihydroxystearinezuur, nonadecaanzuur, eicosaanzuur, arachidonzuur enz.

«r »,,· p-, , . r' -11-

Al deze zuren kunnen volgens de uitvinding worden gebruikt. Het gebruik van zouten van geëthoxyleerd- amine met lange keten met organische zuren met lange keten voor het verschaffen van stabiele geconcentreerde waterige wasverzachters is beschreven in Aanvraagster *s samenhangende 5 Amerikaanse octrooiaanvrage Serialnr. 49.3.450 ingediend op 11 mei 1983, waarvan de inhoud door deze verwijzing hierin is opgenomen.

De amineverbinding-emulgatoren kunnen worden toegevoegd in hoeveelheden welke doelmatig zijn voor het vergroten van de stabiliteit van het preparaat, terwijl zij tegelijk enige verzachtende werking verschaf-10 fen, als eerder door Aanvraagster vermeld in het geval van de zouten van organische zuren met lange keten, neschikte hoeveelheden bedragen in het algemeen tot ongeveer 3%, bij voorkeur 0,1-3%, bij voorbeeld0,5-2%, berekend op het totale gewicht van de samenstelling.

Behalve de hierboven genoemde geëthoxyleerde amineverbindingen, 15 kunnen alle in water oplosbare geëthoxyleerde amineverbindingen beschreven in de Britse octrooiaanvrage 2.133.415, in het bijzonder de geëthoxyleerde monoaminen, worden gebruikt op grond van hun emulgerende eigenschappen.

Behalve de eerder genoemde componenten van de zachtmakende samen-20 stellingen volgens deze uitvinding, kunnen nog talrijke gebruikelijke aanvullende en facultatieve ingrediënten worden opgenomen, die de stabiliteit en/of de functionele karakteristieken van de onderhavige samen-stellingenniëtnadelig beïnvloeden. Er kunnen aldus bijvoorbeeld aanwezig zijn de alom tegenwoordige parfums, kleurstoffen, pigmenten, opaak-25 makende middelen, germiciden, optische witmakers, corrosiewerende middelen, bewaarmiddelen en dergelijke. Wanneer zij worden gebruikt kan elk van deze componenten aanwezig zijn in een hoeveelheid die tot ongeveer 0,5%, bij voorkeur tot ongeveer 0,2%, bijvoorbeeld van 0,001%tot ongeveer 0,1% bedraagt, berekend op het gewicht van de waterige samenstelling. 30 Het gebruik van parfums, kleurstoffen en optische witmakers heeft een bijzondere voorkeur als toevoegstoffen, gezien wat de gebruiker graag wenst.

In de navolgende conclusies is de uitdrukking "in essentie samengesteld uit" bedoeld om de omvang van de onderhavige uitvinding te beperken 35 tot uitsluitend de met name genoemde ingrediënten alsmede kleine, hoeveelheden van zodanige aanvullende componenten, die in de onderhavige ' ·' .* Λ

, 'J

* c- -12- samenstelling kunnen belanden vanwege het feit dat zij aanwezig zijn in een of ander van de uitgangsingrediënten of elk van de aanvullende ingrediënten die geen materieel effect hebben op de basiseigenschappen, namelijk de wasverzachtende werking van de onderhavige preparaten. Het 5 is immers algemeen bekend dat vele van de in de handel verkrijgbare kationische wasverzachters bijvoorbeeld worden verschaft als 75%'s oplossing in bijvoorbeeld isopropylalcohol. Dergelijke ondergeschikte hoeveelheden isopropylalcohol of van een ander solvent kunnen dus eveneens aanwezig zijn in de samenstellingen volgens deze uitvinding. Volgens 10 de onderhavige uitvinding zijn evenwel geen aanvullende hoeveelheden nodig of vereist van organische hulpoplosmiddelen zoals lage alkanolen, die dikwijls aan bekende wasverzachters worden toegevoegd als viscositeit regelende middelen, en het gebruik daarvan dient te worden vermeden.

De balansvan de samenstellingen volgens de uitvinding wordt veris schaft door water, dat gedestilleerd water, gedemineraliseerd water of leidingwater kan zijn.

Zoals eerder gezegd, is het in het algemeen niet nodig om welke aanvullende ingrediënten dan ook toe te voegen aan de aktieve wasverzachtende componenten, teneinde de homogene, stabiele, laag viskeuze, uit-20 gietbare en dispergeerbare wasverzachters volgens deze uitvinding te verschaffen.

In het geval van een van de voorkeursuitvoeringsvormen van de uitvinding, waarbij de kationische wasverzachter distearyldimethyl-aramoniumchloride (DSDMAC) is en de vetalcohol een g alkylalcohol 25 is, kan de samenstelling bijvoorbeeld direkt worden bereid onder toepassing van een hoge-drukhomogenisator. Wanneer dus een mengsel van DSDMAC en de C,, Q alcohol in heet water wordt gedipergeerd ontstaat lo-lo een gel, die in een hoge-drukhomogenisator kan worden gebroken, hetgeen na koelen resulteert in het verkrijgen van een stabiel vloeibaar produkt.

30 De uitvinding wordt nader toegelicht aan de hand van de volgende voorbeelden, die evenwel geen beperkende betekenis hebben. Alle delen zijn gewichtsdelen,-tenzij anders is aangegeven.

Voorbeeld I

Dit voorbeeld toont de bereiding van een stabiel,vloeibaar ai vloeiend 35 geconcentreerd preparaat met een lage viscositeit onder toepassing van een hoge-drukhomogenisator. De volgense preparaten werden bereid.

j V

<S“ -13-

_A B C D E F G

distearyl-dimethyl- ammoniumchloride (DSDMAC) 12,60 12,00 11,44 10,50 9,66 8,40 7,42 C.- vetalcohol (FA) 1,40 2,00 2,56 3,50 4,34 5,60 6,54 16""lo parfum 0,90 0,90 0,90 0,90 0,90 0,90 0,90 5 kleurmatenaal 1/20 1,20 1,20 1,20 1,20 1,20 1,20 (0,2%oplossing) water qs tot 100 qslOO qslOO qslOO qslOO qslOO qs!00 verhouding DSDMAC/FA 9/1 6/1 4,5/1 3/1 2,2/1 1,5/1 1,2/1 10 De praparaten werden als volgt bereid: 1. Het mengsel van distearyl-dimethyl-ammoniumchloride en vetalco-hol werd verwarmd tot 65°C.

2, De oplossing van het kleurmateriaal werd toegevoegd aan het water, dat was voorverwarmd tot 65°C.

15 3. De parfum werd toegevoegd aan het mengsel van aktieve ingredi ënten.

4. Het voormengsel (3) werd snel toegevoegd, aan het water onder zeer doelmatig roeren. Er werd een gel gevormd.

5. De gel werd in een hoge-drukhomogenisator gebracht, waarbij de 20 druk werk ingesteld op 700 atm.

6. Het produkt werd snel gekoeld op kamertemperatuur onder toepassing van een ijsbad en terwijl langzaam werd geroerd.

De wasverzachtende werking van elk van de samenstellingen A-F werd met elkaar vergeleken. De wasverzachtende werking werd beoordeeld 25 door zes specialisten, en wel op de volgende wij2e: laboratoriumbehande-ling van zesmaal geharde katoenen badstof-handdoeken in een dosering van 20 cm^ per wasbeurt (0,112 g aktieve ingrediënten: kationische ver-zachter plus vetalQohol per liter). Er werden vijf herhalingen uitgevoerd met elke samenstelling. De resultaten in termen van gemiddelde 30 scores (op een schaal van 0,3 tot +3), gebaseerd op de gemiddelden voor de zes specialisten — vijf herhalingen, waren als volgt: <· *ς· -14- samenstelling gewichtsverhouding gemiddelde kationische wasverzachter/ score alcohol A 9/1 0,131 5 B 6/1 0,374 C 4,5/1 0,240 E 2,2/1 0,140 p 1,5/1 - 0,080 G 1,2/1 - 0,673 10 De beste werking wordt verschaft door de samenstellingen met een gewichtsverhouding van 6/1 en 4,5/1.

Voorbeeld II

Dit voorbeeld toont de synergestische wisselwerking tussen de kationische wasverzachter en de vetalcohol ter vergroting van de was-15 verzachtende werking van de samenstelling. De wasverzachtende werking werd bepaald voor de samenstelling C (kwat./vetalcohol = 4,5/1) van voorbeeld I bij drie verschillende concentraties aan aktieve ingrediënten: 0,22 gram aktieve ingrediënten per liter; 0,18 gram aktieve ingrediënten per liter en 20 0,13 gram aktieve ingrediënten per liter.

De resultaten werden beoordeeld in vergelijking met een gebruikelijke wasverzachtende samenstelling, die 5% dimethylstearyl-ammonium-chloride bevatte, zonder enige vetalcohol, bij dezelfde totale concentratie aan aktieve ingrediënten. Het vergelijken van de wasverzachtende 25 werking werd uitgevoerd middels een beoordeling door zes specialisten onder de volgende omstandigheden: laboratoriumbehandeling van zesmaal geharde katoenen badstofhanddoeken bij een dosering van de samenstelling voldoende voor het verschaffen van elk van de drie verschillende totale hoeveelheden of concentraties aan aktieve ingrediënten. Vijf herhalingen 30 werden uitgevoerd voor elke formule bij elke gewichtshoeveelheid.

De volgende resultaten werden verkregen, waarbij de gemiddelde score voor elk preparaat was gebaseerd op een vergelijking met elk van de andere preparaten op een schaal gaande van -3 tot +3, waarbij de hogere waarden wijzen op een betere werking.

-15- samenstelling gemiddelde waarde van de . wasverzaclxtende werking DSDMAC/alcohol 0,22 gram AI/1 +0,7 5 DSDMAC/alcohol 0,18 gram AI/1 -0,1 DSDMAC/alcohol 0,13 gram AX/1 -0,7

5% DSDMAC

10 0,22 gram AI/1 +0,2

Uit de hierboven weergegeven resultaten blijkt dat het mengsel van 0,18 gram DSDMAC + 0,04 gram vetalcohol een betere zachtheid verschaft dan 0,22 gram DSDMAC alleen. Voorts verschaft het mengsel van 0,147 gram DSDMAC and 0,032 gram vetalcohol nagenoeg dezelfde zachtheid 15 als 0,22 gram DSDMAC alleen.

Voorbeeld III

Dit voorbeeld vergelijkt de stabilibeit van wasverzachtende samenstellingen bij verschillende gewichtsverhoudingen van kationische wasverzachter tot vetalcohol in een 12%'s waterige dispersie.

20 DSDMAC/C^g_jg actieve ingrediënt stabiliteit bij bewa- (gewichtsverhouding ren (gewichtsverhouding) voor 12% AI formula) viscositeit (cps) bij het na 6 weken __ ___ begin __ 8,78/1 10,77/1,23 46 56 25 5,85/1 10,25/1,75 32 32 4,40/1 9,77/2,23 34 36 2,93/1 8,94/3,06 .44 164 2,19/1 8,24/3,76 52 208 1,76/1 7,65/4,35 37600 gel 30 1,46/1 7,13/4,87 gel 1,10/1 6,28/5,72 gel ι.

-16- ·** ν' üit deze resultaten blijkt dat de preparaten die de beste stabiliteit opleveren bij bewaren de preparaten zijn met een gewichtsverhouding kationische wasverzachter/vetalcohol van 5,85/1 en 4,4/1. Bij deze verhoudingen worden zeer stabiele preparaten met een lage viscositeit 5 verkregen.

Wanneer voorts de wasverzachtende werking als getoond in vóórheel I en de stabiliteit (viscositeit) als getoond in voorbeeld III samen worden bekeken, dan blijkt dat de beste resultaten worden verkregen wanneer de gewichtsverhouding kationische wasverzachter/vetalcohol 10. is gelegen in het gebied van ongeveer 6/1-2,8/1, in het bijzonder in het gebied van 6/1-4/1.

Voorbeeld IV

Wanneer het procédé van voorbeeld I wordt herhaald met de samenstellingen B, C en D, maar waarin DSDMAC is vervangen door ditalgdime-15 thyl-ammoniumchloride, dihexadecyl-dimethyl-ammoniumchloride, methyl-1-talgamidoethyl-2-talgimidazolinium-methylsulfaat of 2-lauryl-l-hydroxy-ethyl-l-oleyl-imidazoliniumchloride, dan worden nagenoeg dezelfde resultaten verkregen.

Warneer anderzijds dodecanol, stearylalcohol-, palmitylaldohol 20 ets. wordt gebruikt in plaats van de meng-alcohol in de samen stellingen B, C en D van voorbeeld I, dan worden nagenoeg dezelfde wasverzachtende werking en stabiliteit verkregen.

Voorbeeld V

De navolgende gebruiksklare samenstelling werd bereid door de 25 volgende ingrediënten te mengen: gew.% dime thy1-di steary1-ammoniumchloride 3,2

Ci6_is vetalcohol 0,8 30 water 96,0

Voorbeeld vi

Voorbeeld V werd herhaald, behalve dat in plaats van een overeenkomstige hoeveelheid water 0,5 gew.% Ethomeen T25 [talgamine 35 (40% C. -, 60% C ) gecondenseerd met 15 mol ethyleenoxyde] werd ge- lb 18 -17- bruikt. Soortgelijke resultaten werden verkregen wanneer het HC1 of azijnzuurzout van Ethomeen T 25 werd gebruikt in dezelfde hoeveelheid.

*

Claims (13)

1. Stabiele, waterige uitgietbare en in water dispergeerbare wasverzachter, met het kenmerk, dat die in essentie is samengesteld uit: A 3-20 gew,% in totaal van (i) een kationische wasverzachter en (ii) een vetalcohol met ongeveer 10-24 koolstofatomen in een 5 gewichtsverhouding (i)/(ii) van ongeveer 6/1-2,8/1, B 0-1,5 gew.% van een in water oplosbare elektrolyt; C 0-3 gew.% van een geëthoxyleerd amine als emulgator; D een of meer facultieve- toevoegstoffen gekozen uit de groep ge vormd door parfums, kleurstoffen, pigmenten, opaakmakende stoffen, 10 germiciden, optische witmakers, corrosiewerende middelen en bewaarmiddelen waarbij de hoeveelheid van elke toevoegstof ten hoogste 0,5 gew.% bedraagt en E de balans tot 100%, bestaande uit water.

2. Wasverzachter volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de ge- 15 wichtsverhouding van (i)/(ii) ongeveer 6/1-3-1 bedraagt.

3. Wasverzachter volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat die in essentie is samengesteld uit: A ongeveer 11-20 gew.% B 0 tot ongeveer 0,5 gew.%;

20 CO tot ongeveer 2 gew.%; D tot ongeveer 0,2% elk van ten minste één van de genoemde toevoegstoffen gekozen uit parfums, kleurstoffen, pigmenten en germiciden en E de balans tot 100%. 25 4._ Wasverzachter volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de kationische wasverzachter is gekozen uit de groep gevormd door kwater-naire ammoniumzouten met de formule 1 van het formuleblad, waarin R^een hydrocarbylgroep met ongeveer 12-24 koolstofatomen voorstelt,

30 R2 en R^ elk een lage alkylgroep met 1-4 koolstofatomen voor stellen , en X een zoutvormend anion voorstelt; -19- alkylimidazoliniumzouten met de formule 2 van het formuleblad waarin: waterstof of een lage alkylgroep met 1-4 koolstofatomen voorstelt; 5 een alkylgroep met 9-25 koolstofatomen voorstelt; Rg een alkylgroep met 8-25 koolstofatomen voorstelt; R^ waterstof of een alkylgroep met 1-4 koolstof atomen voorstelt, en X de hierboven gegeven betekenis heeft, en 10 mengsels daarvan.

5. Wasverzachter volgens conclusie 4, met het kenmerk, dat R en R^ elk een hydrocarbylgroep met 14-22 koolstofatomen voorstellen; R^ en R^ elk een alkylgroep met 1-3 koolstofatomen voorstellen en 15 R4 en R7 elk waterstof of een alkylgroep met 1 of 2 koolstof atomen voorstellen en R5 en Rg elk een rechte alkylgroep met ongeveer 13-23 koolstofatomen voorstellen.

6. Wasverzachter volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de 20 kationische wasverzachter distearyl-dimethyl-ammoniumchloride is.

7. Wasverzachter volgens conclusie 6, met het kenmerk, dat de vetaLQohol een rechte of vertakte alkylgroep met ongeveer 12-20 koolstofatomen bevat.

8. Wasverzachter volgens conclusie 7, met het kenmerk, dat de 25 vetalcohol 16-18 koolstofatomen in de alkylgroep heeft.

9. Wasverzachter volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de vetalcohol ongeveer 12-20 koolstofatomen heeft.

10. Wasverzachter volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat die in essentie is samengesteld uit: 30. ongeveer 12-16 gew.% van (i) distearyl-dimethyl-ammoniumchloride en (ii) een C.4. vetalcohol in een gewichtsverhouding van lo—18 (i)/{ii) van ongeveer 4/1-6/1; 0-0,05 gew.% van een elektrolyt; ongeveer 0,001-0,1 gew.% elk van ten minste een parfum, kleurstof 35 en germicide; de balans tot 100% water. V 'W -20-

11. Waa'verzachter volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat die in essentie is samengesteld uit: A (i) ongeveer 2,2-7 gew.%; A (ii) ongeveer 0,4-2 gew.%, waarbij de som van (i) + (ii) 5 ongeveer 3-8 gew.% bedraagt. C 0-ongeveer 3 gew.%; D 0-ongeveer 0,2 gew.%; en E de balans tot 100%.

12. Wasverzachter volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat (C) 10 aanwezig is in een hoeveelheid van ongeveer 0,1 - 2 gew.%. ·< ? 1 + R3-N-Rx X R2 ' 2 ch2 —ch2 I I M X~ +N. N - C2H4-N-C-R5 / I r4 r6 r7 ^ - · -- 1