NL8401979A - Werkwijze voor winning van organische stoffen uit gassen door middel van adsorptie en aansluitend het onschadelijk maken door verbranding. - Google Patents

Description

NL 32169-Kp/Pf/ed - 1 - * * *

Werkwijze voor winning van organische stoffen uit gassen door middel van adsorptie en aansluitend het onschadeliik maken door verbranding.

De uitvinding heeft betrekking op een werkwijze voor winning van organische stoffen uit gassen door.middel van adsorptie en aansluitend het onschadelijk maken door verbranding.

5 In talrijke industriële technologieën worden gas stromen gevormd/ die de dampen van organische stoffen bevatten. Dergelijke gasmengsels komen bij voorbeeld bij de fabricage van compoundstoffen, plakband, geluidsbanden, fotopapier, kunstvezels (acetaat, viscosevezels), bij de vervaardiging van 10 cellofaan, kunststoffolies, metalenfolies, in de diepdruk- en strijkbewerking bij de vervaardiging van kunstleer en geïmpregneerde textielwaren, bij het lakken in de meubelindustrie, in geneesmiddelfabrieken bij de bereiding van aktieve stoffen en tussenprodukten, bij de chemische reiniging, bij de ontvet-15 ting van metalen, leer en wol vrij.

De bij de opgenoemde en andere vervaardigingstech-nologieën het meest gebruikte organische stoffen zijn: alco-. holen, ethers, esters, ketonen, alifatische en aromatische koolwaterstoffen, chloor-.en zwavelhoudende organische stof-20 fen. Deze stoffen raken met de draaggasstroom (lucht) in het algemeen in de omgeving.

De verwijdering van de genoemde stoffen uit de industriële afvalgassen (afvoerlucht) is uit economische en ook ecologische overwegingen wenselijk, en in sommige gevallen 25 noodzakelijk. Deze stoffen zijn enerzijds waardevol, terwijl anderzijds de meeste ervan voor het menselijk en dierlijk organisme giftig zijn, om welke reden moet worden verhinderd dat zij in het milieu terechtkomen.

Ter verlaging van de emissie van de organische stof-30 fen kunnen condensatie, fysische en chemische absorptie, adsorptie alsmede katalytische en thermische naverbranding gebruikt worden. Terugwinning is met de eerste van de genoemde ..methoden mogelijk.

De kondensatie en de fysische absorptie zijn van-35 wege de geringe concentratie van de organische stoffen (van enige tienden van een gram tot aan 20 g/m^) in het algemeen 8401979 ' * ' * - 2 - niet toepasbaar. De chemische absorptie komt slechts in speciale gevallen in aanmerking, waar de te extraheren organische stof goed met het absorptiemiddel reageert en het proces reversibel is.

5 Voor verwijdering van organische stoffen, bij voor beeld oplosmiddeldampen, uit gasstromen, bij voorbeeld afvoer-lucht, die slechts in geringe concentratie aanwezig zijn, wordt het meest gebruik-gemaakt van adsorptie. Daarbij worden de organische stoffen aan adsorptiemiddelen met groot specifiek op-10 pervlak, meestal aan aktieve kool, gebonden (Kohl-Riesenfeld:

Gas Purification, McGraw-Hill, New York-Toranto-London, 1960, bladzijde 415). Door de adsorptie hopen de organische stoffen zich op het oppervlak van de aktieve kool in sterke mate op.

De geadsorbeerde organische stoffen worden in het 15 algemeen met waterdamp met lagedruk bij 380-400° K van de aktieve kool gedesorbeerd. De dampen worden gecondenseerd, waarbij een organische fase (in water niet oplosbare organische-stof) en een waterige fase (gecondenseerde waterdamp en de in het water opgeloste organische stoffen) ontstaan.

20 De organische fase wordt, wanneer deze een aantal organische stoffen bevat, door destillatie in zijn komponenten gesplitst. Uit de 'waterige fasen worden de organische stoffen in het algemeen door destillatie afgescheiden. Dit proces is nogal kostbaar, omdat het gehalte van de waterige fase aan de 25 organische stoffen in het algemeen gering is (10t20 gew.%) en de scheiding door de vorming van azeotrope mengsels wordt bemoeilijkt.

Voor de vernietiging en kalorische benutting van in de luchtstroom in geringe concentratie aanwezige organische 30 stoffen worden ook katalytische en thermische naverbranding toegepast. De thermische naverbranding wordt bij 870-1270° K uitgevoerd, en dienovereenkomstig wordt veel hulpbrandmateriaal (in de vorm van hulpvlammen) verbruikt, waardoor de werkwijze duur wordt. Met toenemeride concentratie van de organische stof 35 wordt echter de behoefte aan extra brandbaar materiaal snel geringer.en stijgt het rendement van de werkwijze (Chimia 36;

Nr. 2, 87 /1982/).

De katalytische naverbranding wordt bij 570-770° C uitgevoerd en zo is de ervoor nodige warmte minder dan die van 40 de thermische verbranding. Het is echter nadelig, dat de kata- 8401971 - 3 - s lysator in veel gevallen snel gedesaktiveerd wordt.

Voor de extraktie en kalorische benutting van in . luchtstromen aanwezige organische stoffen werd in de laatste jaren door kombinatie van de adsorptie met de thermische na-5 verbranding het zg. adsorptie-oxydatieproces (AdSOX) ontwikkeld.

Bij dit proces worden de organische stoffen in een adsorptieinrichting met aktieve kool uit de lucht geëxtraheerd, vervolgens met heet (ca 670° K) rookgas gedesorbeerd en het de 10 organische stoffen bevattende rookgas naar een thermische ver-brandingsinrichting geleid (Wasser, Luft u. Betrieb 25 (4) 38 / 1981/).

Ten opzichte van de thermische naverbranding heeft het AdSox-proces het voordeel,"dat als gevolg van de door de 15 adsorptie bereikte sterke verrijking en de bij hogere temperatuur uitgevoerde desorptie slechts een wezenlijk geringere hoeveelheid gas tot 870-1270° K moet worden verwarmd. In vergelijking met de gebruikelijke adsorptie is het echter een nadeel, dat voor de desorptie heet (ca 670° K) rookgas wordt ge-20 bruikt, dat in geringe hoeveelheid ook zuurstof bevat. Door de hoge temperatuur en de aanwezigheid van zuurstof wordt een gedeelte van de organische verbindingen aan het oppervlak van de aktieve kool ontleed, geoxydeerd, en ontstaan er ook niet-vluchtige, hoog moleculaire verbindingen, die een snelle des-25 aktivering van de aktieve kool veroorzaken. Om dit te kompen-seren moet de aktieve kool dikwijls (bij voorbeeld na iedere vijfde cyclus) gereaktiveerd worden. Dat wordt met rookgas met een hoge temperatuur ( 1020° K) uitgevoerd.Vanwege de hoge temperatuur moeten de adsorptieinrichtingen speciaal gekon-30 strueerde inrichtingen uit hoogwaardige materialen zijn, hetgeen de kosten verhoogt.

Ter bëstrijding van de nadelen van het AdSox-proces en onder benutting van de sterk verrijkende werking van de adsorptie werd volgens de uitvinding een nieuwe adsorptie-oxyda-35 tiewerkwijze uitgewerkt, waarmee uit lucht- en andere industriële gasstromen in geringe concentratie aanwezige organische stoffen geëxtraheerd en onder benutting van hun verbrandings-waarde door verbranding onschadelijk gemaakt kunnen worden.

De hoofdtrappen van de werkwijze zijn in figuur 1 40 van de bijgaande tekening weergegeven.

8 4 o 19 7 9 - * · , - 4 -

De werkwijze volgens de uitvinding heeft het kenmerk, dat de in lucht of andere industriële gassen als verontreiniging aanwezige organische stoffen in een met aktieve kool en/of een ander adsorptiemiddel met groot specifiek oppervlak 5 gevulde adsorptieinrichting worden gebonden en na verzadiging van de adsorptieinrichting met waterdamp van het oppervlak van het adsorptiemiddel worden gedesorbeerd, de zich in het bij het desorberen verkregen mengsel bevindende organische stoffen geheel of gedeeltelijk in verbrandingsinrichtingen worden ver-10 brand en daardoor onschadelijk worden gemaakt en de daarbij gevormde hoeveelheid warmte voor de bereiding van de voor de desorptie benodigde waterdamp en/of voor andere doeleinden wordt benut.

De organische stoffen in geringe (van enige tien-15 den van een gram tot ca 20 g/m ) concentratie bevattende lucht en/of ander industrieel gas wordt door middel van een blazer 3 met gelijkmatige snelheid door het in een adsorptieinrichting 1 zich bevindende bed van aktieve kool geperst. De organische stoffen worden aan de aktieve kool gebonden en het gezuiverde 20 gas treedt uit de adsorptieinrichting in de vrije lucht naar buiten. Nadat de adsorptieinrichting verzadigt (beladen) is, wordt de met organische stoffen verontreinigde lucht in een andere, vers geregenereerde adsorptieinrichting omgeleid en wordt de beladen adsorptieinrichting geregenereerd.

25 De regenerering wordt met in een op de adsarptie- inrichting aangesloten brander 2 onder benutting van de stra-lingswarmte van de brandruimte en van de warmteinhoud van het hete rookgas verkregen, onder druk staande en/of tot de gewenste temperatuur oververhitte waterdamp uitgevoerd, waarvan 30 de stromingsrichting in de adsorptieinrichting tegengesteld aan de stromingsrichting van de lucht is. Het voor de bereiding van de damp vereiste voedingswater wordt door een pomp 5 in derbrander gestuwd. Druk respectievelijk temperatuur van de voor het regenereren gebruikte damp en de in te beladen ad-35 sorptieinrichting geleide hoeveelheid damp worden zodanig gekozen, dat de desorptie van de organische stoffen binnen 10-80 min, bij voorkeur 20-60 min, verloopt.

Na beëindiging van de damptoevoer wordt het bed van aktieve kool in de adsorptieinrichting, dat een temperatuur 40 van 370-470° κ heeft en bij deze temperatuur met waterdamp ver- 8401979 - 5 - .

zadigd is, door inleiding van desgewenst verwarmde lucht gedroogd en gekoeld. De voor het drogen en koelen benodigde lucht wordt door een blazer 4 met gelijkmatige snelheid in de adsorptieinrichting geblazen en treedt, vermengd met het ge-5 zuiverde gas van de op dat moment in de werkstand zich bevindende adsorptieinrichting, naar buiten. Bij het drogen en koelen bedraagt de snelheid van de lucht het 0,1-0,3-voudige van de bij het verzadigen (in de werkstand) toegepaste stromingssnelheid. De tijdsduur voor het drogen en koelen bedraagt 10 10-50 min, bij voorkeur 25-35 min.

Om de gaszuivering kontinu uit te kunnen voeren, heeft men tenminste twee adsorptieinrichtingen nodig, van welke de ene juist geadsorbeerd wordt (verzadigd wordt, in de werkstand staat), terwijl de andere juist geregenereerd wordt. 15 Het is belangrijk, dat de tijdsduur van de regenerering korter moet zijn dan die van de verzadiging respectievelijk ten hoogste de gelijke waarde mag hebben. Om een gelijkmatige bedrijfsvoering van de verbrandingsinrichting te waarborgen is het doelmatig vier of meer adsorptieinrichtingen op een enkele 20 verbrandingsinrichting aan te sluiten. In dit geval staat altijd tenminste een adsorptieinrichting gereed voor toevoer van damp, dat wil zeggen de met organische stoffen beladen damp stroomt kontinu naar de verbrandingsinrichting.

De werkwijze volgens de uitvinding heeft in verge-25 lijking met het bekende AdSox-proces de volgende voordelen; - De desorptie van de organische stoffen van het adsorptiemiddel wordt met waterdamp met een temperatuur van ten hoogste 520° K, bij voorkeur 390-450° K, uitgevoerd. Bij het AdSox-proces wordt voor de desorptie rookgas met een tem-30 peratuur van ca 670° K gebruikt. Ten opzichte van het rookgas heeft waterdamp het grote voordeel geen verontreinigende ver-brandingsprodukten (roet, teer, zwavelverbindingen enz.) en geen zuurstof te bevatten. Derhalve schaadt de waterdamp de aktieve kool niet en gaat het ook geen reaktie aan met de ge-35 adsorbeerde organische stoffen. Bij de temperatuur van de regenerering wordt ook de waterdamp zelf in geringe mate aan de aktieve kool geadsorbeerd, en oefent daardoor op de daar ad-sorptief gebonden organische stoffen een verdringende werking uit, hetgeen tot een snellere en volledigere desorptie leidt.

40 Derhalve vindt de desorptie ook bij lagere temperaturen (bene- 8401979 - b - *' * den 470° K) snel plaats, en treden geen ontledings- en polyme-risatiereakties van de organische stoffen op.

- Bij het AdSox-proces is voor de regenerering van de adsorptieinrichting, voor de bereiding van zuurstofarm 5 rookgas een bijzondere inrichting voor de bereiding van inert gas (inert-gas-generator) vereist, hetgeen de investeringskosten verhoogt.

- De voor het AdSox-proces gebruikte adsorptieinrichting en toebehoren moeten uit ten opzichte van een tempe- 10 ratuur van 1020° K stabiele materialen worden gebouwd, terwijl de maütel van de adsorptieinrichting van een luchtkoeling moet worden voorzien, waartoe een volgende blazer vereist is. Voor de recirculering van het hete rookgas zijn warmtebèstendige gasblazers en dure warmtewisselaars noodzakelijk.

15 - De werkwijze volgens de uitvinding vereist voor de inrichtingen geen speciale materialen, de gasblazers en de voedingswaterpomp werken bij omgevingstemperatuur. In de brander kan de gevormde hoeveelheid warmte eenvoudig en met goed rendement voor de opwekking van damp worden gebruikt. Het uit 20 adsorptieinrichtingen en een verbrandingsinrichting door sa-menschakeli^g gevormd systeem is goed regelbaar en kan eenvoudig geautomatiseerd worden.

De werkwijze ié ook voor een gedeeltelijke terugwinning van organische stoffen geschikt, wanneer het te zui-25 veren gas ook in water onoplosbare organische stoffen bevat. Deze variant van de werkwijze wordt in figuur 2 van de tekening duidelijk gemaakt.

Deze uitvoeringsvorm van de werkwijze volgens de uitvinding heeft het kenmerk, dat de in de adsorptieinrichting 30 1 gebonden organische stoffen op de reeds beschreven wijze met damp, die in de direkt op de adsorptieinrichting aansluitende brander 7 of in een daarvan onafhankelijke ketel werd bereid, van de aktieve kool gedesorbeerd worden. De waterdamp wordt samen met de dampen van de organische stof in een kondensator 35 2 gekondenseerd, in de koeler 3 tot omgevingstemperatuur gekoeld en het verkregen mengsel wordt vervolgens in een schei-dingsfnrichting 4 in organische fase en waterige fase gescheiden. De uit in water onoplosbare organische stoffen bestaande organische fase wordt in het vat 5, de in water oplosbare or-40 ganische stoffen bevattende waterige fase in het vat 6 ver- 8401979 • · - 7 - zameld. De komponenten van de organische fase kunnen door destillatie van elkaar worden gescheiden en in het technologische proces worden teruggeleid.

De waterige fase wordt door middel van een pomp 10 5 in de brander of ketel gestuurd, de daarin aanwezige organische verbindingen worden door verbranding onschadelijk gemaakt en de gevormde warmte wordt voor de bereiding van de voor de re-generering vereiste waterdamp of voor andere doeleinden benut.

Deze werkwijzevariant heeft enerzijds het voordeel 10 dat een deel van de organische stoffen in voor hergebruik geschikte kwaliteit worden teruggewonnen. Anderzijds is het voordelig, dat de organische stof in de waterige fase in ge-kondenseerde toestand, in verhoudingsmatig hoge concentratie aanwezig is, hetgeen gering volume, vereenvoudiging van op-15 slag en transport betekent. Bij deze uitvoeringsvorm behoeft de voor de verbranding van de waterige fase dienende verbrandings-inrichting niet direkt met de adsorptieinrichting verbonden te zijn, maar kan de waterige fase ook in een reeds aanwezige ketel worden verbrand.

20 Verdere bijzonderheden en voordelen van de werk wijze volgens de uitvinding worden aan de hand van drie uit-voeringsvoorbeelden toegelicht. De eerste beide voorbeelden tonen die varianten van de werkwijze, waarbij het bij de desorptie uit de adsorptieinrichting naar buiten tredende 25 mengsel uit damp en organische stoffen zonder voorgaande kon-densatie direkt naar de verbrandingsinrichting wordt geleid.

Het derde voorbeeld betreft de gedeeltelijke terugwinning van de organische stoffen.

30 Voorbeeld I

In een inrichting met twee adsorptieinrichtingen, die beide 1000 kg aktieve kool bevatten, werd met een snelheid van 5000 m /h lucht op kamertemperatuur ingeleid, die 6,12 g/m organische verontreinigingen bevatte , waarvan 58% in water 35 onoplosbaar en 42% goed in water oplosbaar was. De verzadi-gingscyclus (adsorptiecyclus) duurdé 2,65 h. In deze tijd werd 81 kg organische stof door de aktieve kool gebonden. Aansluitend daarop werden de organische stoffen met damp met een temperatuur van 390° κ en een druk van 2 bar gedesorbeerd. De 40 toevoering van damp duurde 50 min en vereiste 324 kg damp.

8401979 - a -

Het uit de adsorptieinrichting naar buiten tredende dampmengsel had een temperatuur van 375° K en een verbrandings-waarde van 1740 kcal/kg en werd in de direkt aan de inrichting gebonden verbrandingsinrichting met behulp van een hulpvlam 5 verbrand. Bij een op 523° K ingestelde uitvoertemperatuur van het rookgas en 10% wandverliezen werd per kg verbrand damp-mengsel 1412 kcal nuttige warmte gewonnen.

Met deze hoeveelheid warmte kon 2,19 kg verzadigde damp met een temperatuur van 390° K worden bereid. Daarvan 10 werd voor het desorberen van de organische stoffen 0,8 kg/kg mengsel verbruikt. Na aftrek van deze hoeveelheid blijft als voor andere doeleinden nog bruikbare warmte 1,39 kg damp/kg mengsel over. Daarbij komt nog de hoeveelheid damp, die door de warmte van de hulpvlam wordt gevormd.

15

Voorbeeld II

Op de in voorbeeld I beschreven wijze werd 81 kg organische stof in de adsorptieinrichting gebonden en vervolgens met waterdamp met een druk van 1,2 bar en een temperatuur 20 van 450° K gedesorbeerd. Daartoe werd binnen een periode van 40 min 243 kg waterdamp gebruikt.

Het uit de adsorptieinrichting naar buiten tredende dampmengsel had een temperatuur van 435° K en een verbrandings-waarde van 2175 kcal/kg en werd in de brander met behulp van 25 een hulpvlam verbrand. Bij instelling van een ;uitvoerrookgas-temperatuur op 523° K en 10% wandverlies verkreeg men uit 1 kg mengsel 1847 kcal bruikbare warmte.

Met deze hoeveelheid warmte kon 2,78 kg waterdamp met een temperatuur van 450° K worden bereid. Na aftrek van 30 de voor de regenerering benodigde specifieke dampbehoefte·'-0,75 kg/kg - blijft voor andere doeleinden nog 2,03 kg damp/kg mengsel bruikbaar. Daarbij komt nog de hoeveelheid damp, die door de warmte van de hulpvlam gevormd werd.

De voorbeelden I en II tonen aan, dat met de werk-35 wijze volgens de uitvinding door verbranding van·.de uit de lucht afgescheiden organische stoffen niet slechts de voor de regenerering benodigde hoeveelheid damp, maar het twee- tot drievoudige van deze hoeveelheid kan worden bereid. Zichtbaar is verder, dat met de verhoging van de regenereringstemperatuur 40 de aan het systeem te onttrekken hoeveelheid damp absoluut en re- 8401979 • - 9 - ' latief groeit.

De werkwijze volgens de uitvinding lost een probleem van de milieubescherming op, doordat met de werkwijze de schadelijke stoffen uit de lucht en andere industriële gassen wor-5 den verwijderd en waarborgt bovendien - in de vorm van waterdamp - de kalorische benutting van de anders onbenut verloren·· gaande organische stoffen.

Voorbeeld III

10 Op de in voorbeeld I beschreven wijze en in dezelf de inrichting werd 78,7 kg organische stof in de adsorptie-inrichting gebonden. Van de gebonden organische stof was 60% goed in water oplosbaar en was 40% in water onoplosbaar. De organische stoffen werden binnen een uur met 338 kg/damp met een 15 temperatuur van 390° K gedesorbeerd. Door kondensatie van het dampmengsel verkreeg men 31,5 kg organische fase, die 0,1 gew.% water bevatte, alsmede 350 kg waterige fase met een gehalte van 12,3 gew.% aan organische verbindingen. De de organische fase vormende organische stof kon na een behandeling (droging) weer 20 in de technologische kringloop worden geleid.

De waterige fase, die een verbrandingswaarde van 900 kcal/kg had, werd in een verbrandingsinrichting met be-ó hulp van 22,2 m /h methaan als additioneel:.verbrandingsmateri-aal verbrand. Daarbij ontstond per uur 207 kg waterdamp, het-25 geen ca 60% van de voor het regenereren benodigde hoeveelheid damp vormde.

Met deze werkwijzevariant kan dus uit de lucht afgescheiden organische stof in voor nieuwe toepassing geschikte kwaliteit worden teruggewonnen. De oplosbare organische stof-30 fen worden door verbranding onschadelijk gemaakt, terwijl tegelijkertijd op deze manier een beduidend deel van de voor het regenereren benodigde damp wordt gewonnen.

8401979 35

Claims (5)

1. Werkwijze voor de winning van organische stoffen uit lucht en andere industriële gasmengsels en aansluitend het onschadelijk maken van deze stoffen onder kalorische benutting van hun verbrandingswaarde, welke-.werkwijze in een met een 5 verbrandingsinrichting verbonden adsorptieinrichting wordt uitgevoerd, met het kenmerk, dat de in de lucht of andere industriële gasmengsels als verontreiniging aanwezige organische stoffen in een met aktieve kool en/of ander adsorptiemiddel met groot specifiek oppervlak gevulde 10 adsorptieinrichting worden gebonden en na verzadiging van de adsorptieinrichting door middel van onder druk staande verzadigde damp of door middel van oververhitte waterdamp gedesor-beerd worden, het bij het desorberen gevormde dampraengsel uit organische stoffen en water desgewenst gekondenseerd wordt, 15 de van het kondensaat afscheidbare organische komponenten worden verwijderd en het achterblijvende deel met behulp van hulp-energie wordt verbrand en daardoor onschadelijk wordt gemaakt en de gevormde hoeveelheid warmte wordt benut.

2. Werkwijze volgens conclusie 2, m e t het 20 kenmerk, dat voor waarborging van het kontinue bedrijf tenminste twee, eventueel drie of vier adsorptieinrichtingen worden gebruikt.

3. Werkwijze volgens conclusie 1 of 2, m e t het kenmerk, dat de regenerering van de adsorptieinrichtin- 25 gen met onder druk staand of oververhitte waterdamp bij 370-520° K, bij voorkeur 390-450° K, wordt uitgevoerd. ^4ν. Werkwijze volgens een der conclusies 1-3, met het kenmerk, dat door verbranding van de in de door middel, van waterdamp gedesorbeerde dampen aanwezige organische 30 verbindingen waterdamp wordt bereid en deze voor een deel als desorptiemiddel naar de adsorptieinrichtingen wordt teruggeleid en voor een deel voor andere doeleinden aan het systeem wordt onttrokken.

5. Werkwijze volgens, een der conclusies 1-3, met 35 het kenmerk, dat door in een zich op de adsorptieinrichtingen aansluitende verbrandingsinrichting plaatsvindende verbranding van een deel van het uit de adsorptieinrichtingen gedesorbeerde dampmengsel de voor de desorptie van de organische verbindingen uit de adsorptieinrichtingen benodigde waterdamp 8401979 - 11 - - wordt bereid.en het overblijvende deel in een andere verbran-dingsinrichting wordt verbrand, daardoor onschadelijk wordt gemaakt en de gevormde hoeveelheid warmte wordt benut.

6. Werkwijze volgens een der conclusies 1-3, met 5het kenmerk, dat het bij de damptoevoer naar de ad-sorptieinrichtingen gevormde, organische stoffen bevattende dampmengsel gekondenseerd, gekoeld en in een organische fase en een ook organische stoffen bevattende waterige fase opgesplitst wordt, de organische fase na een behandeling opnieuw 10 gebruikt wordt en de organische stoffen bevattende waterige fase onder toepassing van hulpenergie in verbrandingsinrich-tingen wordt verbrand, daardoor onschadelijk wordt gemaakt en de gevormde hoeveelheid warmte voor bereiding van de voor de damptoevoer benodigde waterdamp wordt benut en/of aan het 15 systeem wordt onttrokken en elders wordt benut. §401979