NL8204096A - Interferentieregelaar. - Google Patents

Description

ϊ • * νο 3620

Betreft: Interferentieregelaar.

De uitvinding lie eft betrekking op een interferentieregelaar en vindt bijvoorbeeld toepassing als een echo-opheffingsinrichting voor het geven van een oplossing voor het netwerkbalansprobleem.

In een ccnmuaicatiestelsel treden echo’s gewoonlijk op wanneer 5 elektrische signalen in een ontvangsignaalbaan een op een onjuiste wijze aangepaste impedantie bij een hybrideverbindingspunt ontmoeten en over een zendsignaalbaan gedeeltelijk naar de verwijderde bron vorden teruggekaatst, waarbij dientengevolge het gereflecteerde signaal of de echo aan het verwijderde einde van de overdrachtsbaan een tijd 10 nadat het oorspronkelijke signaal is uitgezonden wordt gehoord.

Wanneer de afstand tussen de sprekende en de luisterende abonnees wordt vergroot, heeft de echo langer tijd nodig om de sprekende abonnee te bereiken en dientengevolge wordt de echo, tenminste subjectief, storender voor de sprekende abonnee.

15 Er is derhalve een poging gedaan cm echo's in het algemeen te regelen. Een echoregelinrichting, welke is beschreven in het Amerikaanse octrooischrift U.005.277 omvat een door spreeksignalen bedreven inrichting, bekend als een echo-onderdrukkingsinrichting.

Meer in het bijzonder cmvat echo-onderdrttkking een type selectieve 20 demping, welke plaatsvindt in responsie op spraakniveaus In de overdrachtsbaan, zodat de echo, welke anders naar de spreker zou vorden teruggevoerd, wordt onderdrukt. Een dergelij.ke inrichting voldoet gewoonlijk voor aardse cammunicatiebanen, waarin de echovertraging bij de rondgaande voortplantingstijd tussen de bron van het signaal en 25 het terugkeren van de echo niet groot is. Bij ccunmunicatiebanen via satiellietverbindingen echter, zijn de transmissieverjragingen veel langer en is de echo meer storend en kan deze zelfs een gesprek onder-breken doordat het terugkerende signaal wordt afgekapt gedurende intervallen waarin de beide abonnees spreken dat wil zeggen bij dubbele 30 spraak.

Anderzijds bouwt in plaats van het onderbreken van de uitgaande baan, een andere echobesturingsinrichting, die als een echo-opehffings- 8204096 t - 2 - inrichting bekend staat, meer in het bijzonder synthetisch. een replica-signaal van bet echosignaal op en trekt de schatting algebralsch van het uitgaande signaal af teneinde een signaal te verkrijgen vaarin de echo is opgeiieven. De meeste gebruikelijke echo-opheffingsinrich-5 tingen, zoals bijvoorbeeld de inrichting, die is beschreven in het Amerikaanse octrooischrxft 3.^99.999* synthetiseren de replica onder gebruik van een afgetakte vertragingslijn met instelbare vermenigvul-digers in een adaptief stelsel met positieve koppeling, dat ook een transversaal filter wordt genoemd. De vermenigvuldigers vorden auto-10 matisch ingesteld door een stuursignaal, dat afkamstig is uit het verschil tussen de echo en het replicasignaal.

In het ideale geval zou een hybride, opgenamen in de onderlinge verbinding van U-aders met 2-aders tussen de signaalbanen en de zender/ ontvanger het mogelijk maken, dat maximaal 6 dB van het ontvangend 15 signaal naar de zendsignaalbaan lekt. In de praktijk is het evenwel gebleken, dat een hybride op een onjuiste wijze kan zijn verbonden of dat het bijbehorende balansnetverk daarvan ontbreekt, hetgeen leidt tot een netverkevenwichtsverstoring, waarbij een groot gedeelte van het ontvangend signaal naar de zendsignaalbaan zal lekken. Dikwijls 20 zullen de bekende echo-opheffingsinrichtingen dit grote echosignaal op een onjuiste wijze interpreteren als spraak uit het nabijgelegen eind en derhalve dit signaal onderkennen als spraak uit het nabijgelegen eind en in verband daamede het echosignaal niet opheffen.

De uitvinding voorziet in een interferentieregelaar voor het 25 in hoofdzaak opheffen van een interferentiesignaal van een eerste signaal, dat langs een zendsignaalbaan van een nabijgelegen eind-zend/ ontvanger wordt voortgeplant, vaarbij tijdens het bedrijf een inter-ferentiereplicasignaal van het eerste signaal wordt afgetrokken teneinde een signaal vaarin de interferentie is opgeheven, op te vekken, 30 vaarbij het interferentiereplicasignaal wordt opgewekt in responsie op het signaal met opgeheven interferentie en een ingangssignaal op een ontvangbaan van de zender/ontvanger, waarbij de instelling van het opwekken van het interferentiereplicasignaal wordt belemmerd wanneer het eerste signaal een voorafbepaald niveau bereikt, en het eerste 35 signaal een preliminair signaal met opgeheven interferentie is, dat 8204096 t Λ - 3 - vordt opgevekt in responsie op een verkelijk teruggaand interferentie-signaal uit de zender/ontvanger en het ingangssignaal.

Als een echo-opheffingsinrichtings kunnen volgens de uitvinding derhalve twee trappen aanvezig zijn. De eerste trap of de voor-5 opheffingsinricbting, onrvat een noimale echo-opheffingsinrichting, die geen nabij gelegen-uiteinde spraakdetector bevat en dient cm een zo grote hoeveelheid van bet terugkerende ecbosignaal te elimineren, dat de spraakdetector aan het nabijgelegen uiteinde van de tveede trap op de juiste vijze verkt. Wanneer de eerste trap eenmaal een vooraf 10 bepaalde hoeveelheid van bet ecbosignaal elimineert, zal de spraakdetector van het nabijgelegen uiteinde van de tveede trap in staat zijn cm op een juiste wijze een onderscbeid te maken tussen spraak aan bet nabijgelegen eind en een sterke echo en derhalve dient de eerste trap te vorden belemmerd. De tweede trap zal derhalve bet echo-15 signaal elimineren zonder een onjuiste aanpassing in de aanwezigheid van spraak bij het nabijgelegen eind.

Volgens de uitvinding kan derhalve het probleem vorden opge-lost, dat zich bij de bekende echo-opheffingsinrichtingen voordoet, die sterke echosignalen op een onjuiste vxjze onderkennen als spraak aan 20 het nabijgelegen eind. Indien de hybridedemping kleiner is dan bijvoor-beeld 6 dB, verzekert de voor-opheffing de juiste verking van de echo-opheffingsinricbting en derhalve vordt het echo-opheffingsproces ge-splitst in twee trappen, velke voorzien in een gedeeltelijke opheffing en een uiteindelijke opheffing van het ecbosignaal. Bij het verkrijgen 25 van een voldoende gedeeltelijke opheffing, zal de spraakdetector aan het nabijgelegen uiteinde van de tveede trap in staat zijn een onderscbeid te maken tussen spraak aan het nabijgelegen eind en echo en daardoor in staat zijn het ecbosignaal overeenkcmstig de normale verking van een echo-opheffingsinrichting op te heffen. Aangezien verder spraak aan het 30 nabijgelegen eind niet gekorreleerd is met het ingangssignaal, kunnen spraak aan bet nabijgelegen eind en echo's nog steeds vorden onder-scheiden en kan bet echo-opheffingsproces in aanvezigheid van spraak aan het nabijgelegen eind vorden belemmerd.

De uitvinding zal onderstaand nader vorden toegelicht onder 35 vervijzing naar de tekening. Daarbij toont: 8204096 # · - k - fig. 1 een tweetraps-ecbobesturingsinricbting, voorzien van een eerste en een tweede echo-opheffingsinricbting, volgens de uit-vinding; fig. 2 en 3, welke fig. k vormen, een bij wijze ran roorbeeld 5 gekozen uitvoeringsvorm volgens de uitvinding, voorzien van een spraak-detector voor bet nabijgelegen eind in de tweede echo-opbeffingsinricb-ting en een "veranderings snelbeid"-besturingseenbeid, die in staat is de verking van de eerste echo-opheffingsinricbting te belemmeren; en fig. 5 ea 6, welke fig. 7 vormen, een andere uitvoeringsvorm 10 volgens de uitvinding, welke is voorzien ran een enkele regelaar cm de verking van zovel de eerste als de tweede echo-opbeffingsinricbting te controleren.

De nu volgende beschrijving en bijbeborende illustraties geven een beeld van de uitvinding in teraen van een ecbo-opbeffings-15 stelsel, dat zicb bevindt in bet onderlinge verbindingspunt van 2·-·; aders en H-aders van een telefoonketen. In bet algemeen kan de uitvinding ecbter vorden gebruikt am elk type analoog of digitaal interfe-rentiesignaal te regelen, dat In een cammunicatlestelsel in bet algemeen optreedt, vaaronder een radarstelsel, een satellietstelsel, sonar, 20 radio, televisie, enz. Het is derbalve duidelijk, dat de bierna volgende toelicbting slecbts bij wijze van voorbeeld is gekozen en niet in beperkende zin dient te worden opgevat aangezien de uitvinding van toepassing is in elk geval waarin een interfererend signaal aanvezig is.

In bet ideale geval, zou een ecbo-opbeffingsinricbting moeten 25 worden geconstrueerd, waarbij slecbts gebruik wordt gemaakt van de

korrelatie-eigenscbappen tussen een binnenkomend signaal x(t], dat aan bet verwijderde uiteinde ontstaat, en bet ecboterugkeersignaal y(t) om bet aanpassingsproces van een aanvezig transversaal filter te regelen, waarbij bet korrelatiesignaal Φ(t) kan worden gedefinieerd door T

30 Φ(ΐ) - / x(t)y(t-T)dr (1) 0

Wanneer een korrelatiedetector wordt gebruikt, zal de tijd, welke de opbeffingsinricbting nodig beeft cm een voorgeschreven mate van opbef-fing te verscbaffen, worden bepaald door de bandbreedte of bitsnelbeid van bet binnenkomende signaal, resulterende maximale steekproeffrequentie 8204096 - 5 - van het binnenkamende signaal, het relatieve ruisniveau en de spraak aan het nabijgelegen eind. Wanneer gebruik wordt gemaakt van het kor-relatieproces wordt de aanpassingstijd vanuit het oogpunt van een telefoongebruiker excessief in aanvezigheid van hoge ruisniveaus en 5 typerende niveaus van spraak aan het nabijgelegen eind. Bij de gebruike-lijke bekende echo-opheffingsinrichting wordt derhalve gebruik gemaakt van een spraakdetector bij het nabijgelegen eind cm het aanpassings-proces te belemmeren wanneer een spraak aan het nabijgelegen eind aanvezig is. Deze nabijgelegen-eind-spraakdetectoren kunnen evenwel 10 geen onderscheid maken tussen echosignalen met hoog niveau en spraak aan het nabijgelegen eind en derhalve zullen de bekende echo-opheffings-inrichtingen in de aanwezigheid van echosignalen met hoog niveau op een onjuiste wijze werken.

Volgens de uitvinding kan dit problems worden opgeheven door 15 het opheffingsproces in trappen te verdelen. Een bij wijze van voorbeeld gekozen inrichting, die de interferentie-opheffende eigenschappen volgens de uitvinding illustreert, toegepast op het bepaalde voorbeeld van een echo-opheffingsinrichting, is weergegeven in fig. 1. In wezen is een enkele transmissiepost aangegeven om een nabijgelegen zender/ 20 ontvanger 10 met een ontvangsignaalbaan 12 en een zendsignaalbaan 1¾ door middel van een hybridenetverk 16 te verbinden. Met de hybride 16 is een balansnetverk 1T verbonden cm de impedantie van de zender/ ontvanger 10 zo goed mogelijk aan te passen.

Zoals aangegeven in fig. 1, omvat een echoregelaar in de eer-25 ste plaats een tandemstelsel van een tweede echo-opheffingsinrichting 18 en een eerste echo-opheffingsinrichting 20, waarbij de eerste echo-opheffingsinrichting 20 zich tussen de twee echo-opheffingsinrichting 18 en de hybride 16 bevindt. De tweede echo-opheffingsinrichting 18, velke van een bekend type kan zijn, vaarvan men een voorbeeld vindt 30 in het reeds eerder genoemde Amerikaanse octrooischrift 3-^99-999, ont-vangt steekproeven van het signaal x(t), dat de nabijgelegen zender/ ontvanger 10 over de ontvangsignaalbaan 12 nadert en ververkt deze steekproeven teneinde als een uitgangssignaal, een schatting van het echosignaal te vormen, gedefinieerd als een tweede echoreplicasignaal 35 De ccmbinatie-inrichting 2^, welke zich in de zendsignaalbaan ih 8204096 * ' * - 6 - bevindt, trekt bet tveede echoreplicasignaal f2(t), opgevekt door de tveede echo-opbeffingsinrichting 18, af van bet signaal (t), dat zicb langs de zendsignaalbaan 14 beveegt, teneinde een verschilsignaal te vormen. Dit verschilsignaal, gedefinieerd als een tveede signaal 5 e2(t) met opgebeven echo, vordt bierna langs de rest van de zendsignaal- baan 1U voortgeplant om te vorden ontvangen door de vervijderde (niet afgebeelde) zender/ontvanger. Dit zelfde tveede signaal e2(t) met op-geheven echo vordt ook teruggevoerd naar de tveede echo-opheffings-inrichting 18 om aan de tveede echo-opheffingsinrichting 18 de infor-10 matie toe te voeren, velke nodig is om de schatting van de pulsrespon-sie van het ecbosignaal, bet tveede echoreplicasignaal y2(t), dat als een uitgangssignaal door deze inrichting vordt opgevekt, te verbeteren.

Verder is bij de uitvoeringsvorm van de tveede echo-opheffings-inrichting 18 volgens fig. 1 een nabijgelegen spraakdetector 23 aan-15 vezig, velke dient om de verking van de echo-opheffingsinrichting 18 te belemmeren vanneer men denkt, dat nabijgelegen spraak aanvezig is. Nabijgelegen spraak dat vil zeggen spraak, velke afkcmstig is uit de zender/ontvanger 10, is ongevenste ruis voor vat betreft de tveede echo-opheffingsinricbting 18 en zou bet tveede echoreplicasignaal y2(t) 20 doen afwijken van bet verkelijke terugkerende ecbosignaal y(t) indien de tveede echo-opbeffingsinrichting 18 voortging met aanpassen vanneer nabijgelegen-eindspraak aanvezig vas. Derbalve belemmert de spraakdetector 23 de tveede echo-opbeffingsinrichting 18 vanneer vordt gemeend, dat nabijgelegen-eindspraak aanvezig is, door opgeslagen vaar-25 den van bet ingangs signaal te vergelijken met bet signaal e1 (t), dat langs de zendsignaalbaan 1^ vordt voortgeplant. Zoals boven is besproken is het zicb bij de bekende inrichtingen voordoende probleaa, dat de spraakdetector 23 dikvijls nabijgelegen-eindspraak op een onjuiste vijze onderkent en de tveede echo-opbeffingsinrichting 18 in de aan-30 vezigheid van echosignalen met hoog niveau belemmert.

Derbalve voert een eerste echo-opbeffingsinrichting 20 een preliminaire opheffing van bet ecbosignaal uit en reduceert deze bet langs de zendsignaalbaan 1U overgedragen signaal tot iets onder de drempel van de spraakdetector 23, velke meer in het bijzonder 6 dB 35 onder bet ingangssignaal ligt. In vezen omvat de eerste ecbo-opbeffings- 8204096 9 - τ - inrichting 20 sen korrelatie-inrichting 26, die reageert op zowel het ingangssignaal x(tl als een eerste srignaal e^(tl met opgebeven echo.

De korrelatie-inrichting 26 verfct overeenkamstig vergelijking (11 en kan als een uitgangssignaal een eerste echoreplicasignaal y1(ti 5 opvekken, dat overeenkcmstlg vergelijking (1] de kruiskorrelatie van het ingangssignaal x(tl en bet eerste signaal e^tl met opgebeven echo is, velke signalen als afzonderlijke ingangssignalen daaraan worden toegevoerd. De ccmbinatie-inricbting 28, die zich in de zendsignaal-baan lU tnssen de ccmbinatie-inricbting 2k en de zender/ontvanger 10 10 bevindt, trekt dit eerste echoreplicasignaal y1(ti af van bet werke-lijke terugkerende echosignaal y(t], dat via de bybride l6 lekt, en voimt als bet uitgangssignaal van de ccmbinatie-inricbting 28 bet eerste signaal e^(t) met opgebeven echo, dat daama langs de zendsignaalbaan naar de ccmbinatie-inricbting 2k vordt voortgeplant. Bovendien vordt, 15 zoals boven reeds is beschreven, bet eerste signaal e^(tl met opgebeven echo teruggevoerd cm als een eerste ingangssignaal aan de korrelatie-inricbting 26 te worden toegevoerd.

Het eerste signaal e^(t) met opgebeven ecbo wordt langs de zendsignaalbaan 1¼ voortgeplant en wordt ontvangen door de canbinatie-20 inricbting 2k, die, zoals reeds is beschreven, bet tveede echoreplicasignaal t) aftrekt van bet eerste signaal e^tl met opgebeven echo teneinde bet uitgangssignaal van bet ecbo-opbeffingsstelsel te vormen, bet tveede signaal e2(t) met opgebeven ecbo, dat door de vervijderde zender/ontvanger vordt ontvangen. Het eerste signaal e1(t) met opgebeven 25 echo wordt als een ingangssignaal toegevoerd aan de nabij gelegen spraakdetector 23 en vordt met bet ingangssignaal x(t) vergeleken am de verking van de tveede opheffingsinrichting 18 te besturen. Aangezien bet eerste signaal e^t) met opgeheven echo onder de drempelvaarde van de spraakdetector 23 zal zijn gelegen, zal deze spraakdetector 23 op de 30 juiste vijze verken en niet op een onjuiste vijze de aanvezigbeid van nabijgelegen spraak onderkennen vanneer in vezen een sterk echosignaal aanvezig is. Aangezien elk sterk echosignaal met bet ingangssignaal zal worden gekorreleerd tervijl nabijgelegen spraak niet met bet ingangssignaal is gekorreleerd, zal de detector 23 slecbts verken in 35 aanvezigbeid van een gekorreleerde versie van bet ingangssignaal en der- 8204096 - 8 - halve niet op een onjuiste wijze nabij gelegen spraak, welke aanvezig kan zijn, zal vijzigen.

Een voortgezette simultane verking van de eerste ecbo-ophef-fingsinrichting 20 en de tveede echo-opheffingsinrichting 18 in tandem 5 kan leiden tot dynamische onstabiliteiten. Wanneer deze onstabiliteiten storend zijn voor de luisteraar, kan een schakeling worden toegevoegd om te beletten, dat de eerste echo-opheffingsinrichting 20 een verdere aanpassing uitvoert nadat een voorgeschreven niveau van initiele echo-reductie is bereikt.

10 Derhalve kan een besturingseenheid 30 doch behoeft dit niet noodzakelijkervijs te geschieden, in de eerste echo-opheffingsinrichting 18 worden opgenomen cm de verking van de korrelatie-organen 26 te korreleren door bijvoorbeeld de snelheid van verandering van het eerste signaal e^(t) met opgeheven echo na te lopen en het op peil brengings-15 proces van het transversale filter 26 te vergrendelen wanneer de ver-anderingssnelheid een voorafbepaalde waarde bereikt. De korrelatie-organen 26 zullen nadat zij door de besturingseenheid 30 zijn belemmerd, voortgaan een waarde van het eerste replicasignaal y^(t) te verschaf-fen, die in ccmbinatie met het werkelijke echosignaal y(t) leidt tot 20 een waarde van e^(t), die onder de drempelwaarde van de detector 23 is gelegen, Deze functie van de besturingseenheid 30 zal later meer gedetailleerd onder verwijzing naar de resterende figuren worden toe-gelicht. De grendelfunctie van de besturingseenheid 30 belemmert niet de korrelatie-organen 26 doch onderhoudt in plaats daarvan de toestand 25 van de korrelatie-organen 26 op de voorafbepaalde acceptabele waarde daarvan, welke behoort bij de voorafbepaalde snelheid van verandering, waarbij de besturingseenheid 30 wordt getrokken. Derhalve zal de eerste echo-opheffingsinrichting 20 voortgaan het eerste signaal e^(t) met opgeheven echo op te wekken, dat op een nauwkeurige wijze de echosignaal 30 inhoud van y(t) voorstelt zolang als de karakteristieken van de trans-missiebaan niet met de tijd varieren. Indien evenwel variaties optreden en het eerste signaal e^t) met opgeheven echo te groot is geworden am het mogelijk te maken, dat de spraakdetector 23 op de juiste wijze werkt, kan de besturingseenheid 30 de eerste echo-opheffingsinrichting 35 20 opnieuw in verking stellen, welke dan verbetert eerste signaal e^t) 8204096 - 9 - met opgeBeven echo opwekt.

Een bij wijze van voorbeeld gekozen gedetailleerde uitvoerings-voim volgens de uitvinding, zoals deze van toepassing is bij digitale signalen, is weergegeven in fig. 2 en 3» welke fig. k vormen. Hier is 5 een bij vijze van voorbeeld gekozen afgetakt vertragingslijnstelsel van de tweede echo-opBeffingsinrichting 18 gedetailleerd weergegeven in fig. 2, waarbij Bet transversale filter 22 is voorzien van een aantal (N-1) vertragingselementen, aangeduid met 321~32^_1, N vermenigvuldigers 33^-33^, N aftakgewichtgeneratoren 3^-31^ en een accumulator 36. Set 10 signaal, dat zicB laags de ontvangsignaalbaan 12 voortplant, x(k) wordt aan Bet transversale filter 22 toegevoerd en beweegt zicB over de (N-1) vertragingselementen 32^32^ om in samenverking met de geldende ingangssignaalvaarde x(k), een reeks met een lengte N te vormen, die de waarden {x(k), x(k-l), x(k-2],..., x(k-(N-1l)} cmvat, als aangegeven 15 in fig. 2.

Zoals boven onder verwijzing in fig. 1 is toegelicBt, wordt Bet tweede signaal met opgeBeven echo in digitale vorm aangeduid met eg(k) teruggevoerd naar Bet transversale filter 22 am bij te dragen tot Bet verbeteren van Bet tweede ecBoreplicasignaal 72(k)-model Tan 20 Bet werkelijke terugkerende ecBosignaal e^(k), dat op zijn beurt Bet niveau van Bet tweede signaal e^Ck) met opgeBeven echo reduceert. Eet tweede signaal e2(k) met opgeBeven ecBo is evenwel op zicBzelf niet gescBikt cm Bet tweede ecBoreplicasignaal ^(k) te verbeteren. DerBalve wordt Bet tweede signaal e2(k} met opgeBeven echo over Bet aantal N-25 aftakgewichtgeneratoren 3^-3^ gevoerd, die individueel dienen om Bet tweede signaal e2(k) met opgeBeven echo in te stellen voor Bet voimen van een aantal aftakgewichtwaarden Eg(k) tot 1(kj, waarbij deze vaarden een ccmbinatie met Bet aantal bemonsterde en vertraagde ingangs-signaalwaarden x(k} tot x(k-(N-l)l kunnen worden gebruikt voor Bet 30 vormen van Bet tweede ecBoreplicasignaal 72(k). Zoals gedetailleerd is weergegeven voor de aftakgewicBtgenerator 3^1, welke is voorzien van een vezmenigvuldiger 311 en een integratienetwerk 35 -j, wordt uit Bet tweede signaal e2(k) met opgeBeven echo een bij voorbeeld gekozen aftak-gevichtwaarde B^ik] gevormd door Bet tweede signaal e2(k) met opgeBeven 35 echo in de vermenigvuldiger 31-j met de bijbeBorende vertraagde ingangs- 8204096 - IQ - signaalsteekproefvaarde x(k] te vezmenigvuldigen en Iiet resulterende samengestelde signaal in het integratienetverk 351 te middelen teneinde de aftakgewichtwaarde hQ(k] te verkrijgen. De polariteit en de grootte van de af t akgevichtvaarde hg(k}, welke daardoor wordt gevoxmd, geven 5 de juiste correctie aan, welke voor de ingangssignaalsteekproefvaarde x(k) nodig is.

De aftakgewichtwaarden h^k) tot (k) worden daama op een wijze van een op een met de bijbehorende respectieve vertragingssteek-proefwaarden van Iiet ingangssignaal vermenigvuldigd door de respectieve 10 vermenigvuldigers 33^-33^, teneinde een aantal van N-produkten te voimen, hQ(k)x(k) tot h^ (k)x(k-(N-1)). Dat wil zeggen, dat hQ(k) met x(k) wordt vermenigvuldigd in de veimenigvuldiger 331, h^k) met x(k-l) via de vermenigvuldiger 332 enzovoorts, en h^Ck) wordt vermenigvuldigd met x(k-(N-1)) via de vermenigvuldiger 33^. Het aantal van N-produkten, 15 die de uitgangssignalen van de vermenigvuldiger 33^-33^ vormen, worden als afzonderlijke ingangssignalen toegevoerd aan de accumulator 36, die de N-produktwaarden sommeert voor het opwekken van het tweede echo-replicas ignaal 72(k}j dat door het transversale filter 22 wordt geleverd. Zoals hoven is Vermeld, worden dit signaal y2(k) en het eerste signaal 20 e1(k) met opgeheven echo als ingangssignalen toegevoerd aan de combi-natie-inrichting 2k, die ^(k) van e^ik) aftrekt voor het opwekken van het tweede signaal e^X) met opgeheven echo, welk signaal langs de rest van de zends ignaalbaan 1U wordt voortgeplant en door de verwijderde luisteraar wordt ontvangen.

25 Een bij wijze van voorbeeld gekozen eerste echo-opheffingsinrich.- ting 20 is meer gedetailleerd weergegeven in fig. 3. Bij een soortge-lijke constructie als transversaal filter 22 volgens fig. 2 heeft de korrelatie-inrichting 26 van fig. 3 ook de vorm van een transversaal filter, dat voorzien is van een reeks van. (M-1) vertragingselementen 30 l+o^lO^ 1, waarbij het aantal M gevoonlijk doch niet noodzakelijkervijs gelijk behoeft te zijn aan N. Zoals onder verwijzing naar fig. 3 blijkt, is de korrelatie-inrichting of bij dit digitale voorbeeld het transversale filter 26 ook bestemd voor het ontvangen van de signaalbaan 12, waar het daarop aanwezige signaal zich over een vertragingselement 35 1*0 ^-1*0 ^ voortplant teneinde in samenwerking met de geldende waarde 8204096 - 11 - van het ingangssignaal een reeks met een lengte van M ix(k), x(k-1),..., x(k-(M-1))} te vormen. De eerste echo-opheffingsinrichting 20 omvat op een vijze overeenkomende met de N-componenten van de tveede echo-c^heffingsinrichting 18 een aantal van M-aftakgevichtgeneratoren 5 k2^k2^ (vaarbij slechts de aft akgewi chtgenerat or U21, inclusief een veraenigvuldiger en een integratienetverk in fig. 3 gedetailleerd is veergegeven teneinde een te gecampliceerde illustra-tie te veimijden) en een aantal van M-vemenigvuldigers 1+3 De aftakgewichtgeneratoren U21-U2M, in responsie op het eerste signaal 10 e^(k) met opgeheven echo en door dezelfde verking als boven heschreven in samenverking met de aftakgevichtgenerator 3^., wekt een aantal A ^ · M-aftakgevichten op, aangeduid met j^kj-j^ (k), vaarbij elke aftak-gevichtvaarde met de bijhehorende vertraagde vaarde van het signaal x(k), opgewekt door de vertragingselementen ^+0^0^ 1, in een van de 15 M-vermenigvuldigers U31 —^4-3^^ wordt vermenigvuldigd op dezelfde vijze als boven is heschreven voor de overeenkomstige canponenten van de a tveede echo-opheffingsinrichting 18. De M-produkten (jQ(k)x(k)-jj4_1 (k)x(k-(M-1)), opgewekt door de vermenigvuldigers ^ J+3M worden als afzonderlijke ingangssignalen toegevoerd aan een accumulator M+, 20 die de M-elementen sanmeert voor het opvekken van het eerste echo- replicas ignaal y^k) als het uitgangssignaal van het transversale filter 26. Zoals hoven voor fig. 1 is heschreven, worden het signaal y1(k) dat door het transversale filter 26 vordt opgewekt, en het terug-kerende echosignaal y(k) uit de hyhride 16 als ingangssignalen aan 25 de cambinatie-inrichting 28 toegevoerd, die het eerste echoreplica-signaal f^(k) van het terugkerende echosignaal y(k) aftrekt voor het voimen van het eerste signaal e1(k) met opgeheven echo, velk signaal langs de zendsignaalhaan 1*+ zal worden voortgeplant en een ingangssignaal vormt voor de camhinatie-inrichting 2h.

30 Bij deze bepaalde uitvoeringsvorm, veergegeven in fig. 2 en 3, vordt het eerste signaal e^k) met opgeheven echo 00k als een ingangssignaal toegevoerd aan de hesturingseenheid 30, velke de vaarden van

A A

jg(k) tot jj^(k) zal vergrendelen of onderhouden, vanneer voor een voorafhepaalde snelheid van verandering A vordt voldaan aan de ver-35 gelijking: 8204096 - 12 - d ejkl —r- < A (2)

Met andere voorden heeft vanneer de snelheid -van verandering A van iiet eerste signaal e^k] met opgeheven echo een waarde bereikt, die acceptabel is voor de gebruiker (bijvoorbeeld een waarde, overeen-5 kcntende met de tijd waarop het eerste signaal e^ (k) met opgeheven echo onder de drempel van de detector 23 is gelegen), de eerste echo-opheffingsinrichting 20 een voldoende echoreplicasignaal bereikt om het mogelijk te maken, dat de spraakdetector 23 op de juiste vijze

A A

verkt, en kunnen de aftakgewichten Jq(ic) tot (k)» behorende bij 10 deze snelheid, door de spraakdetector 23 worden gefixeerd.

Derhalve voltooit vanneer de eerste echo-opheffingsinrichting 20 het niveau van het echosignaal eenmaal verlaagd tot een niveau dat acceptabel is voor de spraakdetector 23, de tveede echo-opheffingsinrichting 18 het echo-opheffingsproces, gebaseerd op het constante 15 eerste signaal e^(k) met opgeheven echo, dat steeds door de eerste echo-opheffingsinrichting 20 zal vorden opgevekt. Aan het eind van het

A

gesprek tussen de dichtbij en ver-af zijnde sprekers, moeten de j .(k) aftakgewichten vorden ontgrendeld, dat vil zeggen op nul vorden terug-gesteld en moet de besturingseenheid 30 vorden teruggesteld opdat 20 het proces opnieuv kan beginnen bij het inleiden van het volgende gesprek. Dit voltooien kan vorden onderkend door afvezigheid van een signaal op de ontvangsignaalbaan 12 en de zendsignaalbaan ih, of in responsie op een uitvendig (opgenomen haak/opgelegde haak)-signaal (niet afgebeeld), of op een andere bekende vijze voor het onderkennen 25 van de afvezigheid van een gesprek.

Een andere uitvoeringsvorm volgens de uitvinding, als veerge-geven in fig. 5 en 6, die fig. T vormen, komt overeen met de inrichting volgens fig. b behoudend, dat de besturingseenheid 30 volgens fig. 3 in de spraakdetector 23 is ondergebracht voor het vozmen van een spraak-30 detector/regelaar 38. Tijdens het bedrijf verkt de tveede echo-opheffingsinrichting 18 op precies dezelfde vijze als boven is beschreven voor de echo-opheffingsinrichting 18 van fig. 2. De eerste echo-opheffingsinrichting 20 vordt evenvel in relatie tot het eerste signaal e^k] met opgeheven echo zelf vergrendeld in plaats van op de tijd afgeleide 8204096 4 - 13 - van het eerste sigqaal e^(k} met opgeheven echo, zoals het geval is bij de in de figuren 2 en 3 afgeheelde uitvoeringsvorm. Meer in het bijzonder zal de spraakdetector/regelaar 38 hehalve dat deze de aftak-gevichtgeneratoren 3^-3^ overeenkamstig de oplossing van vergelijking 5 (1) belennnert, tevens de aftakgevichtvaarde jQ(k) tot (k), beborende bij de aftakgevichtgeneratoren b2^-k2^ vergrendelen over-eenkomstig de relatie: |e.j(k) | < B maxix(k), x(k-l},... x(k-(M-l))} (3) 10 De coefficient B is een vooraf bepaalde vaarde, velke het mogelijk

A

maakt, dat de spraakdetector/regelaar 38 de j^(k)-vaarden vergrendelt bij het bereiken van een voldoende vaarde van het eerste signaal e^k] met opgeheven echo. Derhalve is volgens vergelijking (3) het eerste signaal e^(k) aet opgeheven echo zo klein, dat bij benadering bijvoor-15 beeld gelijk geacht kaa worden aan 6 dB van het ingangs signaal x(k) vanneer het signaal ainder dan B maal de maximale steekproefvaarde van het ingangssignaal is, vaardoor de spraakdetector/regelaar 38 op de juiste vijze kan warden en de tveede echo-opheffingsinrichting 18 het benaderingsproces kan voltooien. De spraakdetector/regelaar 38 20 kan ook reageren op het werkelijke teruggevoerde echosignaal y(k) in plants van het ingangssignaal x(k), zoals door de stippellijn in fig.7 is aangegeven. Derhalve zal in plaats van het toepassen van vergelijking

Λ» A

(3) de spraakdetector/regelaar 38 de aftakgewichtvaarden jQ(k)-jM_1(k), behorende bij de aftakgevichtgeneratoren ^2^2^ vergrendelen in over-25 eenstemming met de relatie

[e^k) [ < C|y{k) j. W

De coefficient C is een vooraf bepaalde vaarde, velke het mogelijk maakt, dat de spraakdetector/regelaar 30 de eerste echo-opheffings-inrichting 20 belemmert vanneer een zo grote opheffing heeft plaats-30 gevonden, dat de tveede echo-opheffingsinrichting 18 op de juiste vijze kan verken. Evenals bij de in fig. 2 en 3 afgeheelde inrichting meet de j^(k)-vaarden aan het eind van het gesprek op nul vorden teruggesteld op een bekende vijze, vaarbij de afvezigheid van een gesprek vordt onderkend.

8204096

Claims (9)

1. Interferentieregelaar voor het in.hoofdzaak opheffen van een interferentiesignaal van een eerste signaal, dat langs een zendsignaal-baan van een zich in een nabij gelegen uiteinde bevindende zender/ont-vanger wordt voortgeplant, waarbij tijdens het bedrijf een interferen- 5 tiereplicasignaal van het eerste signaal wordt afgetrokken teneinde een signaal waarvan de interferentie is opgeheven op te wekken, waarbij het interferentiereplicasignaal -wordt opgewekt in responsie op het signaal waarvan de interferentie is opgeheven en een ingangssignaal op een ontvangbaan van de zender/ontvanger, en een instelling van het 10 opwekken van het interferentiereplicasignaal wordt belemmerd wanneer het eerste signaal een vooraf&epaald niveau bereikt met het kenmerk, dat het eerste signaal (e1(t)) een preliminair signaal met opgeheven interferentie is, dat in responsie op een werkelijk terugkerend inter-ferentiesignaal (y(t)l uit de zender/ontvanger (10) en het ingangs-15 signaal (x(t)) wordt opgewekt.

2. Een regelaar volgens conclusie 1 gekenaerkt door organen (2U1 cm van het eerst signaal (e^tli het interferentiereplicasignaal (y2(t)) af te trekken teneinde het signaal met opgeheven interferentie (e2(t)}, op te wekken, organen (18), die in responsie op het ingangs- 20 signaal (x(t)I en het signaal met opgeheven interferentie (e2(t)l het interferentiereplicasignaal (y2(t)) opwekken, organen (23), die in responsie op het ingangssignaal en het eerste signaal een instelling van de eerstgenoemde responsieve organen belemmeren wanneer het eerste signaal het vooraf bepaalde niveau bereikt, organen (28) am van het 25 werkelijke terugkerende interferentiesignaal (y(t)l een ander interferentiereplicasignaal (y^tl) af te trekken voor het opwekken van het eerste signaal (e^(t)l, en organen (261, die in responsie op het ingangssignaal (x(t)l en het eerste signaal (e^tll het andere interferentiereplicasignaal (^ (til opwekken.

3. Regelaar volgens conclusie 2 met het kenmerk, dat de regelaar bestemd is voor het ontvangen van een digitaal ingangssignaal (x(kl). en 8204096 t - 15 - Let uitzenden van eea digitaal signaal met opgeheven interferentie (e2(kll, waarbij de organen (18I voor fiat opwekken van Iiet interferentiereplicasignaal (y2(tll in responsie op Let ingangssignaal een aantal van IT toeneaend vertraagde steekproefwaarden van Let ingangssignaal 5 (x(kl, x(k-l),... ,x(k-(lT-1 ID opwekken en Let aantal van N waarden met Let signaal met opgeheven interferentie zodanig cambineren, dat Let interferentiereplicasignaal (^(L] 1 wordt opgewekt, en de organen (26) voor Let opvekken van Let andere interferentiereplicasignaal (y1(tl) in responsie op Let ingangssignaal een aantal van M steeds meer ver-10 traagde steekproefwaarden van Let ingangssignaal (x(kl, x(k-l1,..., x(k-(M-l))} opwekken en Let aantal van M-vaarden zodanig met Let eerste signaal ccobineren, dat Let andere interferentiereplicasignaal wordt opgevekt. 1*. Regelaar volgens conclusie 3 met Let kenmerk, dat de helemme-15 ringsorganen (23) in responsie op Let ingangssignaal een aantal van N steeds meer vertraagde steekproefwaarden van Let ingangssignaal opwekken en Let aantal van N-waarden met Let eerste signaal vergelijken teneinde een belemmering tot stand te brengen wanneer Let eerste signaal groter is dan de Lelft van de waarde van een maximale steekproefvaarde 20 van Let aantal van ΓΓ-waarden.

5. Regelaar volgens conclusie 3 of ί met Let kenmerk, dat de organen (18) voor Let opwekken van Let interferentiereplicasignaal zijn voorzien van een aantal van (N-1) vertragingselementen (32^-32^^) die een transversaal filter vormen, dat in responsie op Let ingangssig-25 naal Let aantal van N-waarden van Let ingangssignaal opwekt, een aantal van N-aftakgewichtgeneratoren (3^-3^1, die elk in responsie op Let signaal met opgeLeven interferentie een respectieve waarde van een A A aantal van N-aftakgewicLtwaarden (hg(k),...,LjJ_1(k)1 opwekken, een aantal van N-vemenigvuldigers (331-33^), die elk in responsie op een 30 respectieve waarde van Let aantal van H-steekproefwaarden en een respectieve waarde van Let aantal van N-aftakgewicLtvaarden respectieve produkten van de waarden opwekken, en organen (36] com de H-produkt-vaarden te sommeren, teneinde Let interferentiereplicasignaal op te vekken, en de organen (261 voor Let opwekken van Let andere interferen-35 tiereplicasignaal zijn voorzien van een aantal van (M-l)-vertragings- 8204096 t - 16 - e elementen (die een transversaal filter vormen,dat in responsie op Let ingangssignaal Let aantal van M-waarden van Let ingangssignaal opvekt, een aantal van M-aftakgevicLtgeneratoren (^-^), die elk in responsie op Let eerste signaal een respectieve 5 vaarde van een aantal van M-aftakgevicLtvaarden (jg(k),..., (k)) opvekken, een aantal van M-vermenigvuldigers , die elk in responsie op een respectieve vaarde van Let aantal van M-steekproef-vaarden en een respectieve waarde van Let aantal van M-aftakgevicLt-waarden respectieve produkten van de vaarden opvekken, en organen (½) 10 voor Let sommeren van de M-produktwaarden voor Let opvekken van Let andere interferentiereplicasignaal.

6. Regelaar volgens conclusie 2, 3, U of 5 gekenmerkt door organen (30) om een instelling van de organen (26) voor Let opvekken van Let andere interferentiereplicasignaal Lij een voorafbepaalde mate van 15 interferentie-opLeffing te Lelenmeren.

7. Regelaar volgens conclusie 2,3,¼ of 5 gekenmerkt door organen (30), die in responsie op Let andere interferentiereplicasignaal een tijd afgeleide daarvan voimen voor Let opvekken van een interferentie-replicasnelLeid (de^(k)/dt) en de snelLeid met een vooraf Lepaalde 20 vaarde vergelijken am een instelling van de organen voor Let opvekken van Let andere interferentiereplicasignaal te Lelemmeren vanneer de snelLeid kleiner is dan de vooraf Lepaalde vaarde.

8. Regelaar volgens conclusie 2, 3, ^ of 5 gekenmerkt door organen (30), die in responsie op Let ingangssignaal en Let eerste signaal voor

25 Let opvekken van een aantal van M steeds toenemend vertraagde steekproef vaarden van Let ingangssignaal, dat aantal vaarden met Let eerste signaal vergelijken en een instelling van de organen voor Let opvekken van Let andere interferentiereplicasignaal Lelemmeren vanneer Let eerste signaal kleiner is dan een vooraf Lepaalde gevogen vaarde van een maxi-30 male steekproefvaarde van dat aantal vaarden.

9. Regelaar volgens conclusne 2, 3, k of 5 gekenmerkt door organen (39), die in responsie op Let verkelijke terugkerende interferentie-signaal en Let eerste signaal een instelling van de organen voor Let opvekken van Let andere interferentiesignaal Lelemmeren vanneer Let 35 eerste signaal kleiner is dan een vooraf Lepaalde gevogen vaarde van Let verkelijke terugkerende interferentiesignaal. 8204096