NL1021691C2

NL1021691C2 - Smeermiddel-basisolien met verbeterde opbrengst.

Info

Publication number: NL1021691C2
Application number: NL1021691A
Authority: NL
Inventors: Dennis John O'rear
Original assignee: Chevron Usa Inc
Priority date: 2001-10-19
Filing date: 2002-10-18
Publication date: 2004-03-11
Also published as: GB2384246A9; US6627779B2; AU2002301444B2; US6833065B2; GB2384246B; BR0213337A; GB0223199D0; NL1021691A1; WO2003035585A1; GB2384246A; ZA200208263B; GB2384246A8; JP2005507014A; US20030088133A1; US20040053796A1

Description

Smeermiddel-basisoliën met verbeterde opbrengst Gebied van de uitvinding 5 [0001] De onderhavige uitvinding heft betrekking op de toepassing van alkylaro- maten en alkylcycloparafïïnen in Fischer-Tropsch-smeermiddel-basisoliën voor het verschaffen van verbeterde opbrengsten, alsook voor het verschaffen van gematigde verbeteringen van de fysische eigenschappen van de olie.

10 Achtergrond van de uitvinding

[0002] Gerede smeermiddelen die worden gebruikt voor auto’s, dieselmotoren en industriële toepassingen bestaan uit twee algemene componenten: een smeermiddel-basisolie en additieven. In het algemeen worden enkele smeermiddel-basisoliën ge- 15 bruikt voor het vormen van een grote verscheidenheid van gerede smeermiddelen door het variëren van de mengsels van afzonderlijke smeermiddel-basisoliën en afzonderlijke additieven. Gewoonlijk zijn smeermiddel-basisoliën slechts koolwaterstoffen die worden bereid uit aardolie of andere bronnen. Smeermiddel-basisoliën zijn waardevolle gebruiksproducten en worden behandeld als essentiële handelsproducten. Als handels-20 producten worden ze gekocht, verkocht en verhandeld.

[0003] Het grootste gedeelte van de smeermiddel-basisoliën die tegenwoordig op de wereld worden gebruikt wordt verkregen uit ruwe olie. Er zijn verscheidene beperkingen aan het gebruik van ruwe olie als bron. Ruwe olie is beperkt voorradig; het bevat aromatische verbindingen die schadelijk en irriterend kunnen zijn en het bevat zwa- 25 vel en stikstof bevattende verbindingen die een nadelige invloed kunnen hebben op het milieu, bijvoorbeeld doordat zure regen wordt geproduceerd.

[0004] Smeermiddel-basisoliën kunnen ook worden bereid uit aardgas. Deze bereiding omvat het omzetten van aardgas, dat in hoofdzaak methaan is, in synthesegas, of syngas, hetgeen een mengsel van koolmonoxide en waterstof is. Een voordeel van 30 het gebruik van producten die zijn bereid uit syngas is dat deze geen stikstof en zwavel bevatten en in het algemeen geen aromatische verbindingen bevatten. Dienovereenkomstig hebben deze een minimale invloed op de gezondheid en het milieu.

1 021691 2

[0005] Fischer-Tropsch-chemie wordt gewoonlijk toegepast voor het omzetten van syngas in een productstroom die naast andere producten smeermiddel-basisoliën omvat. Deze Fischer-Tropsch-producten bevatten zeer lage gehalten aan zwavel, stikstof, aromaten en cycloparaffinen. De via Fischer-Tropsch verkregen producten worden als mi- 5 lieuvriendelijk beschouwd. Hoewel wenselijk voor het milieu wordt slechts een kleine fractie van de smeermiddel-basisolievoorraad van de wereld verkregen uit via Fischer-Tropsch verkregen producten. Daarnaast kunnen, zelfs hoewel de eigenschappen van via Fischer-Tropsch verkregen smeermiddel-basisoliën ze milieuvriendelijk maken, de fysische eigenschappen van deze in hoge mate paraffinische smeermiddel-basisoliën in 10 sommige opzichten de toepassing daarvan beperken. Als gevolg van hun hoge paraf-fme-gehalte kunnen Fischer-Tropsch-smeermiddel-basisgrondstoffen bijvoorbeeld een slechte oplosbaarheid voor additieven vertonen. Smeermiddel-basisadditieven hebben gewoonlijk een polaire functionaliteit; derhalve kunnen ze onoplosbaar zijn of slechts een weinig oplosbaar zijn in in hoge mate paraffinische Fischer-tropsch-smeermiddel-15 basisgrondstoffen.

[0006] Teneinde het probleem van de slechte additief-oplosbaarheid in in hoge mate paraffinische basisgrondstoffen aan te pakken worden tegenwoordig verschillende co-oplosmiddelen, zoals synthetische esters, toegepast. Deze synthetische esters zijn echter zeer duur en dus zijn de mengsels van de in hoge mate paraffinische Fischer- 20 Tropsch-smeermiddel-basisoliën die synthetische esters bevatten, die een aanvaardbare additief-oplosbaarheid bezit en, ook duur. De hoge prijs van deze mengsels beperkt de huidige toepassing van in hoge mate paraffinische Fischer-Tropsch-basisoliën tot gespecialiseerde en kleine markten.

[0007] Derhalve is er behoefte aan efficiënte en goedkope werkwijzen voor het 25 vergroten van de opbrengst van smeermiddel-basisoliën uit Fischer-Tropsch-installa- ties. Daarnaast is er behoefte aan werkwijzen voor het verbeteren van bepaalde fysische eigenschappen, zoals additief-oplosbaarheid, van in hoge mate paraffinische Fischer-Tropsch-smeermiddel-basisgrondstoffen teneinde de toepassing daarvan algemener en goedkoper te maken. De onderhavige uitvinding verschaft een dergelijke werkwijze.

30 i n 2 i 6 9 ^ ' 3

Samenvatting van de uitvinding

[0008] Een aspect van de onderhavige uitvinding heeft betrekking op een smeermiddel, omvattende: a) ten minste een in hoge mate paraffinische, via Fischer-Tropsch 5 verkregen smeermiddel-basisgrondstof met een viscositeit hoger dan 3 cSt indien gemeten bij 40°C met een vertakkingsindex minder dan 5 en met een gemiddelde lengte van alkyl-zijketens van minder dan 2 koolstofatomen; en b) ten minste een smeermiddel-basisgrondstof die bestaat uit alkylaromaten, alkylcycloparafïinen of mengsels daarvan en met een viscositeit hoger dan 2 cSt indien gemeten bij 40°C. Het verkregen 10 smeermiddel omvat component b) in een hoeveelheid tussen 1 gew.% en 50 gew.% en het smeermiddel heeft een viscositeit hoger dan 3 cSt indien gemeten bij 40°C. Het smeermiddel volgens de onderhavige uitvinding kan verder omvatten: een of meer smeermiddel-basisolie-additieven en een effectieve hoeveelheid van een co-oplosmid-del van een synthetische ester voor het verlagen van de turbiditeit van het smeermiddel I 15 tot een waarde lager dan twee. De effectieve hoeveelheid van het ester-co-oplosmiddel | in het smeermiddel is lager dan de hoeveelheid die wordt vereist voor het verlagen van de turbiditeit tot een waarde lager dan twee als het smeermiddel geen component (b) bevat.

[0009] Een extra aspect van de onderhavige uitvinding heeft betrekking op een ge- 20 integreerd proces voor het produceren van in hoge mate paraffinische Fischer-Tropsch-smeermiddel-basisgrondstoffen, alkylaromaten die koken in het traject van de smeer-middel-basisolie en/of alkylcycloparaffinen die koken in het traject van de smeermid-del-basisolie. Dit proces omvat bij voorkeur de toepassing van voedingen die zijn verkregen via een Fischer-Tropsch-proces.

25 [0010] In een ander aspect van de onderhavige uitvinding wordt een geïntegreerd proces voor het bereiden van een gemengde smeermiddel-basisolie verschaft. Het proces omvat de stap van het mengen van (i) ten minste een via Fischer-Tropsch verkregen smeermiddel-basisgrondstof met een viscositeit hoger dan 3 cSt indien gemeten bij 40°C en met een vertakkingsindex lager dan 5 en (ii) ten minste een smeermiddel-basis-30 grondstof die bestaat uit alkylaromaten, alkylcycloparaffinen of mengsels daarvan, met een viscositeit hoger dan 2 cSt indien gemeten bij 40°C. Dit proces omvat bij voorkeur de toepassing van voedingen die zijn verkregen uit een Fischer-Tropsch-proces.

1021691 4

[0011] In nog een ander aspect van de onderhavige uitvinding wordt een proces voor het vergroten van de opbrengst van een smeermiddel-basisolie uit een Fischer-Tropsch-installatie verschaft. Dit proces omvat het uitvoeren van een Fischer-Tropsch-synthese met syngas voor het verschaffen van een productstroom en het gefractioneerd 5 destilleren van de productstroom en het isoleren van een C2o+-fractie, een fractie met lichte aromaten en een fractie met lichte Fischer-Tropsch-producten die alkenen, alcoholen en mengsels daarvan bevat. De fractie met lichte aromaten wordt gealkyleerd met de fractie met lichte producten voor het verschaffen van een fractie met alkylaromaten. Producten van zowel de C2o+-fractie als de fractie met alkylaromaten worden gemengd 10 na het eventueel verder verwerken voor het verschaffen van een smeermiddel-basisolie. Door toepassing van producten uit de C2(H-fractie en de alkylaromaten in de smeermiddel-basisolie wordt de totale opbrengst aan smeermiddel-basisolie uit de Fischer-Tropsch-installatie vergroot.

[0012] Een verder aspect van de onderhavige uitvinding heeft betrekking op een 15 geïntegreerd proces voor het bereiden van een gemengde smeermiddel-basisolie. Dit proces omvat het onderwerpen van lichte Fischer-Tropsch-producten die alkenen, alcoholen of mengsels daarvan bevatten aan alkylering onder katalytische alkyleringsom-standigheden voor het vormen van een gealkyleerde stroom en het onderwerpen van de gealkyleerde stroom aan destillatie voor het verkrijgen van alkylaromaten die koken in 20 het traject van de smeermiddel-basisolie en reformeerbare Fischer-Tropsch-producten. Dit proces omvat verder het onderwerpen van via Fischer-Tropsch verkregen was aan hydroisomerisatie-omstandigheden voor het vormen van een in hoge mate paraffmische smeermiddel-basisgrondstof. In dit proces worden de alkylaromaten en de in hoge mate paraffmische smeermiddel-basisgrondstof gemengd voor het vormen van de gemengde 25 smeermiddel-basisolie.

[0013] In een ander aspect van de onderhavige uitvinding wordt een geïntegreerd proces voor het bereiden van een gemengde smeermiddel-basisolie verschaft. Dit proces omvat het onderwerpen van lichte Fischer-Tropsch-producten die alkenen, alcoholen of mengsels daarvan bevatten aan alkylering onder katalytische alkyleringsomstan- 30 digheden voor het vormen van een gealkyleerde stroom en het onderwerpen van de gealkyleerde stroom aan destillatie voor het verkrijgen van alkylaromaten die koken in het traject van de smeermiddel-basisolie en reformeerbare Fischer-Tropsch-producten. Het proces kan verder het onderwerpen van de reformeerbare Fischer-Tropsch-produc- 1 021691 - 5 ten aan reformeren onder katalytische reformeringsomstandigheden omvatten voor het vormen van een lichte aromatische stroom die gerecycled kan worden naar de alkyle-ringszone voor het vormen van extra alkylaromaten die koken in het traject van de smeermiddel-basisolie. Eventueel kan een gedeelte van de alkylaromaten die koken in 5 het traject van de smeermiddel-basisolie, die zijn verkregen uit de destillaie, worden onderworpen aan hydrogenering onder katalytische hydrogeneringsomstandigheden voor het verkrijgen van alkylcycloparafïïnen die koken in het traject van de smeermiddel-basisolie. Het proces omvat tevens het onderwerpen van via Fischer-Tropsch verkregen was aan hydroisomerisatie-omstandigheden voor het vormen van een in hoge 10 mate parafïïnische smeermiddel-basisgrondstof. In dit proces wordt de in hoge mate paraffinische smeermiddel-basisgrondstof gemengd met de alkylaromaten en eventueel de alkylcycloparaffinen die koken in het traject van de smeermiddel-basisolie voor het vormen van de gemengde smeermiddel-basisolie.

15 Korte beschrijving van de tekeningen

[0014] De figuur illustreert een blokdiagram van een specifieke uitvoeringsvorm van een Fischer-Tropsch-proces voor het bereiden van een gemengde smeermiddel-basisolie.

20

Gedetailleerde beschrijving van illustratieve uitvoeringsvormen

[0015] Volgens de onderhavige uitvinding is gevonden dat alkylaromaten en alkylcycloparaffinen toegevoegd kunnen worden aan in hoge mate paraffinische, via Fi- 25 scher-Tropsch verkregen smeermiddel-basisgrondstoffen voor het verschaffen van een gemengde smeermiddel-basisolie met verbeterde fysische eigenschappen en voor het vergroten van de totale opbrengst aan smeermiddel-basisolie uit de Fischer-Tropsch-installatie. Een Fischer-Tropsch-proces genereert een significante hoeveelheid aan producten die koken bij een temperatuur lager dan de lichtste smeermiddel-basisgrondstof-30 fractie; dus de procentuele opbrengst aan smeermiddel-basisolie uit een Fischer-Tropsch-installatie is kleiner dan in het ideale geval wordt gewenst. Deze lichtere fracties kunnen worden omgezet in alkylaromaten en alkylcycloparaffinen die koken in het traject van de smeermiddel-basisolie.

1021691 - 6

[0016] De alkylaromaten en alkylcycloparaffinen die koken in het traject van de smeermiddel-basisolie kunnen worden gebruikt voor het verschaffen van een basisgrondstof die bestaat uit alkylaromaten, alkylcycloparaffinen of mengsels daarvan. De basisgrondstof die bestaat uit alkylaromaten, alkylcycloparaffinen of mengsels daarvan 5 heeft een viscositeit hoger dan 2 cSt. Het gehalte aan alkylaromaten en/of alkylcycloparaffinen in deze basisgrondstof bedraagt ten minste 10 gew.%, bij voorkeur meer dan 50 gew.%, met meer voorkeur meer dan 75 gew.% en met de meeste voorkeur in wezen 100 gew.%.

[0017] De basisgrondstof die bestaat uit alkylaromaten, alkylcycloparaffinen of 10 combinaties daarvan en worden gemengd in in hoge mate paraffinische Fischer-

Tropsch-smeermiddel-basisgrondstoffen. Door het toevoegen van alkylaromaten en alkylcycloparaffinen aan in hoge mate paraffinische Fischer-Tropsch-smeermiddel-basisgrondstoffen wordt de totale opbrengst aan smeermiddel-basisolie uit de Fischer-Tropsch-installatie vergroot en wordt dus een efficiëntere en goedkope werkwijze 15 verschaft voor het bereiden van smeermiddel-basisoliën uit een Fischer-Tropsch-in-1 stallatie.

[0018] Naast een verbeterde opbengst is ontdekt dat het toevoegen van alkylaromaten en alkylcycloparaffinen aan in hoge mate paraffinische Fischer-Tropsch-smeer-middel-basisgrondstoffen gematigde verbeteringen verschaft van andere fysische eigen- 20 schappen van de gemengde smeermiddel-basisolie. Bijvoorbeeld kunnen gematigde verbeteringen qua additief-oplosbaarheid worden verkregen door het toevoegen van deze componenten aan in hoge mate paraffinische Fischer-Tropsch-smeermiddel-basis-grondstoffen.

25 Definities:

[0019] De volgende uitdrukkingen worden gebruikt in de beschrijving en hebben, tenzij anders vermeld, de volgende betekenissen.

[0020] De uitdrukking “alkyl” zoals hierin gebruikt betekent een rechte of vertakte 30 verzadigde eenwaardige koolwaterstof met een tot veertig koolstofatomen, b.v. methyl, ethyl, isopropyl en dergelijke.

[0021] De uitdrukkng “paraffine” betekent een verzadigde koolwaterstofverbin-ding, d.w.z. een alkaan.

1 091 - 7

[0022] De uitdruking “aromatisch” betekent iedere koolwaterstofhoudende verbinding die ten minste een groep van atomen bevat die een ononderbroken wolk van ge-delokaliseerde eletronen delen, waarbij het aantal gedelokaliseerde elektronen in de groep van atomen overeenkomt met een oplossing van de wet van Huckel van 4n+2 5 (b.v. n=l voor 6 elektronen enz.). Representatieve voorbeelden omvatten, maar zijn niet beperkt tot, benzeen, bifenyl, naftaleen en dergelijke.

[0023] De uitdrukking “alkylaromaat” betekent iedere verbinding die ten minste een aromatische ring bevat waaraan ten minste een alkylgroep is gebonden. Deze groep omvat bijvoorbeeld alkylbenzenen, alkylnaftalenen, alkyltetralinen, alkylpolynucleaire 10 aromaten. Van deze zijn alkylbenzenen de alkylaromaten die de voorkeur hebben.

[0024] De uitdrukking “cycloparaffme” betekent iedere verzadigde eenwaardige cyclische kool wat erstofrest met drie tot acht koolstofatomen in de ring, d.w.z. cyclo-alkaan. Cycloparaffinen kunnen bijvoorbeeld cyclohexyl, cyclopentyl en dergelijke omvatten.

, I 15 [0025] De uitdrukking “alkylcycloparaffine” betekent iedere verbinding die ten j minste een cycloparaffmische ring (gewoonlijk een C6- of C5-ring, bij voorkeur een C6-ring) bevat waaraan ten minste een alkylgroep is gebonden. Deze groep omvat bijvoorbeeld alkylcyclohexanen, alkylcyclopentanen, alkyldicycloparaffinen en alkylpoly-cycloparaffinen. Van deze hebben alkylcyclohexanen en alkylcyclopentanen de voor-20 keur, waarbij alkylcyclohexanen bijzondere voorkeur hebben.

[0026] De uitdrukking “smeermiddel-basisgrondstof ’ of “basisgrondstof’ betekent koolwaterstoffen in het traject van de smeermiddel-basisolie die een aanvaardbare vis-cositeitsindex en viscositeit hebben voor toepassing bij de bereiding van gerede smeermiddelen. Smeermiddel-basisgrondstoffen worden gemengd met additieven teneinde 25 gerede smeermiddelen te vormen.

[0027] De uitdrukking “smeermiddel-basisgrondstoffractie” of “basisgrondstof-fractie” betekent een productlijn van basisgrondstoffen die verschillende viscositeiten hebben maar die tot dezelfde groep van basisgrondstoffen behoren en die afkomstig zijn van dezelfde producent.

30 [0028] De uitdrukking “smeermiddel-basisolie” of “basisolie” betekent een mate riaal volgens de American Petroleum Institute Interchange Guidelines (API publicatie 1509). Een smeermiddel-basisolie omvat een basisgrondstof of mengsel van basisgrondstoffen.

1 0216 91 8

[0029] De uitdrukking “basisgrondstof die bestaat uit alkylaromaten en/of alkylcy-cloparaffinen” betekent een basisgrondstof die deze verbindingen bevat en een viscositeit hoger dan 2 cSt heeft. Het gehalte aan alkylaromaten en/of alkylcycloparaffinen in deze basisgrondstof bedraagt ten minste 10 gew.%, bij voorkeur meer dan 50 gew.%, 5 met meer voorkeur meer dan 75 gew.% en met de meeste voorkeur in wezen 100 gew.%.

[0030] De uitdruking “geformuleerd smeermiddel” betekent een mengsel dat bestaat uit ten minste een basisgrondstof of basisolie met ten minste een additief.

[0031] De uitdrukking “in hoge mate paraffinische basisgrondstof’ betekent een 10 smeermiddel-basisgrondstof die meer dan 70% paraffnen, bij voorkeur meer dan 85% paraffinen en met de meeste voorkeur meer dan 95% paraffinen bevat.

[0032] De uitdrukking “viscositeitsindex” (VI) heeft betrekking op de meting die wordt gedefinieerd door ASTM D 2270-93.

[0033] De uitdrukking “synthetische smeermiddel-basisolie” heeft betrekking op 15 olie die wordt geproduceerd door chemische synthese in plaats van door extractie en raffinage van ruwe aardolie. Synthetische smeermiddel-basisoliën voldoen aan de API Interchange-richtlijnen en worden bij voorkeur bereid door middel van Fischer-T ropsch-synthese.

[0034] De uitdrukking “Fischer-Tropsch-was-achtige fractie/stroom/product” bete-20 kent een product dat is verkregen via een Fischer-Tropsch-proces en dat in het algemeen kookt bij een temperatuur hoger dan 600°F, bij voorkeur hoger dan 650°F. De Fischer-Tropsch-was-achtige producten zijn in het algemeen C2o+-producten, met afnemende hoeveelheden tot Cio. Fischer-Tropsch-was-achtige producten omvatten in het algemeen > 70% normale paraffinen en vaak meer dan 80% normale paraffinen.

25 Fischer-Tropsch-was-achtige producten kunnen volgens een hydroisomerisatieproces worden omgezet in in hoge mate paraffinisce Fischer-Tropsch-smeermiddel-basis-grondstoffen.

[0035] De uitdrukking “licht Fischer-Tropsch-product/voeding dat/die alkenen en alcoholen bevat” betekent een product dat is verkregen via een Fischer-tropsch-proces 30 dat alkenen en/of alcoholen bevat en dat kookt tussen etheen en 700°F. Bij voorkeur kookt het product tussen propeen en 400°F.

[0036] De uitdrukking “reformeerbaar Fischer-Tropsch-product” betekent een product dat is verkregen via een Fischer-Tropsch-proces en dat gereformeerd kan worden J021691 - 9 tot aromaten. Een reformeerbare lichte fractie kookt gewoonlijk bij een temperatuur lager dan ongeveer 400°F en bij voorkeur bevat een reformeerbare lichte fractie koolwaterstoffen die koken boven n-pentaan en lager dan 400°F. Met meer voorkeur is het kooktraject van de reformeerbare lichte fractie beperkt zodat aromaten met een enkele 5 ring worden geproduceerd die koken boven n-pentaan (97°C) en lager dan n-decaan (346°C). Met de meeste voorkeur wordt het kooktraject zodanig gekozen, dat de productie wordt beperkt tot benzeen, hetgeen oveeenkomt met een kooktraject hoger dan n-hexaan en lager dan n-decaan.

[0037] De uitdrukking “zwaar Fischer-Tropsch-product” betekent een product dat 10 is verkregen via een Fischer-Tropsch-proces en dat kookt boven het traject van de algemeen verkochte destillaatbrandstoffen: nafta, straalmotor- of dieselbrandstof. Dit betekent hoger dan 400°F, bij voorkeur hoger dan 550°F en met de meeste voorkeur hoger dan 700°F. Deze stroom kan volgens een thermisch kraakproces worden omgezet in alkenen.

,1 15 [0038] “Syngas” is een mengsel dat waterstof en koolmonoxide omvat. Naast deze | species kunnen ook andere species, waaronder bijvoorbeeld water, kooldioxide, niet omgezette lichte koolwaterstofvoeding, en verschillende verontreinigingen aanwezig zijn.

[0039] “Vertakkingsindex” betekent een nummerieke index voor het meten van het 20 gemiddelde aantal zij ketens die zijn gebonden aan de hoofdketen van een verbinding. Bijvoorbeeld betekent een verbinding die een vertakkingsindex van twee heeft een verbinding met een rechte hoofdketen waaraan gemiddeld ongeveer twee zijketens zijn gebonden. De vertakkingsindex van een product volgens de onderhavige uitvinding kan als volgt worden bepaald. Het totale aantal koolstofatomen per molecuul wordt be-25 paald. Een voorkeurswerkwijze voor het uitvoeren van deze bepaling is het schatten van het totale aantal koolstofatomen uit het molecuulgewicht. Een voorkeurswerkwijze voor het bepalen van het molecuulgewicht is dampdruk-osmometrie volgens ASTM D-2503, met dien verstande dat de dampdruk van het monster in de osmometer bij 45°C lager is dan de dampdruk van tolueen. Voor monsters met dampdrukken hoger dan to-30 lueen wordt het molecuulgewicht bij voorkeur gemeten door vriespuntsverlaging in benzeen. In de handel verkrijgbare instrumenten voor het meten van het molecuulgewicht door vriespuntsverlaging worden geproduceerd door Knauer. ASTM D2889 kan worden gebruikt voor het bepalen van de dampdruk. Daarnaast kan het molecuulge- 1021891 10 wicht worden bepaald uit een ASTM D2889 of ASTM D-86 destillatie door correlaties die de kookpunten van bekende n-paraffine-standaards vergelijken.

[0040] De fractie van de koolstofatomen die bijdraagt aan ieder type vertakking is gebaseerd op de methylresonanties in het koolstof-NMR-spectrum en hierbij wordt ge- 5 bruik gemaakt van een bepaling of schatting van het aantal koolstoffen per molecuul. De oppervlakte-tellingen per koolstof wordt bepaald door het delen van het totale kool-stofoppervlak door het aantal koolstoffen per molecuul. Als de oppervlakte-tellingen per koolstof als “A” wordt gedefinieerd, dan is de bijdrage voor de individuele vertak-kingstypen als volgt, waarbij elk van de oppervlakken wordt gedeeld door oppervlak A:

10 2-vertakkingen = helft van het oppervlak van de methylen bij 22,5 ppm/A

3- vertakkingen = ofwel het oppervlak van 19,1 ppm ofwel het oppervlak bij 11,4 ppm (maar niet beide)/A

4- vertakkingen = oppervlak van de dubbele pieken in de buurt van 14,0 ppm/A 4+ vertakkingen = oppervlak van 19,6 ppm/A min de 4-vertakkingen

15 interne ethylvertakkingen = oppervlak van 10,8 ppm/A

Het totale aantal vertakkingen per molecuul (d.w.z. de vertakkingsindex) is de som van de bovenstaande oppervlakken.

[0041] Voor deze bepaling wordt het NMR-spectrum onder de volgende kwantitatieve omstandigheden opgenomen: puls van 45 graden iedere 10,8 seconden, ontkoppe- 20 laar ingeschakeld tijdens de bepaling van 0,8 sec. Een inschakelduur van de ontkoppe-laar van 7,4% bleek laag genoeg te zijn om ervoor te zorgen dat ongelijke Overhauser-effecten geen verschil maken in de resonantie-intensiteit.

[0042] In een specifiek voorbeeld werd berekend dat het molecuulgewicht van een monster van een Fischer-Tropsch-dieselbrandstof, gebaseerd op het 50% punt van 25 478°F en het API-soortelijke gewicht van 52,3,240 bedroeg. Voor een paraffine met de chemische formule CnH2n+2 komt dit molecuulgewicht overeen met een gemiddeld getal n van 17.

[0043] Het NMR-spectrum dat is bepaald zoals hierboven is beschreven had de volgende kenmerkende oppervlakken: 30 2-vertakkingen = helft van het oppervlak van methyl bij 22,5 ppm/A = 0,30 3- vertakkingen = oppervlak van 19,1 ppm of 11,4 ppm, niet beide/A = 0,28 4- vertakkingen = oppervlak van dubbele pieken in de buurt van 14,0 ppm/A = 0,32 1021691 - 11 4+ vertakkingen = oppervlak van 19,6 ppm/A min de 4-vertakkingen = 0,14 interne ethylvertakkingen = oppervlak van 10,8 ppm/A = 0,21 De vertakkingsindex van dit monster bleek 1,25 te bedragen.

[0044] De uitdrukking “geïntegreerd proces” betekent een proces dat een volgorde 5 van stappen omvat, waarvan er enkele parallel kunnen zijn aan andere stappen in het proces, maar die onderling verband houden of op enige wijze afhankelijk zijn van vroegere of latere stappen in het totale proces.

[0045] De uitdrukking “nafta” is gewoonlijk de C5 tot 400°F-eindpuntfractie van beschikbare koolwaterstoffen. De kookpunttrajecten van de verschillende productfrac- 10 ties die worden gewonnen in een bepaalde raffinaderij of syntheseproces variëren met factoren zoals karakteristieken van de bron, lokale markten, productprijzen, enz. Er wordt verwezen naar ASTM D-3699-83 en D-3735 voor verdere details met betrekking tot de eigenschappen van kerosine en naftabrandstof.

[0046] De uitdrukking “isoparaffmë-gehalte” heeft betrekking op de concentratie 15 aan isoparaffinen in het monster. Isoparafïïnen worden gedefinieerd als vertakte alka- nen en omvatten geen normale alkanen en cycloalkanen. Voor Fischer-Tropsch-smeer-middel-basisoliën met aanvaardbare vloeipunten is de concentratie aan normale paraf-finen gewoonlijk zeer laag en dienovereenkomstig is de concentratie aan isoparaffinen hoog.

20 [0047] De specificaties voor smeermiddel-basisoliën worden als volgt gedefinieerd in de API Interchange Guidelines (API publicatie 1509), onder toepassing van zwavel-gehalte, gehalte aan verzadigde verbindingen en viscositeitsindex:

Groep Zwavel, ppm En/of Verzadigde ver- Viscositeitsindex bindingen, % (VI) ï >3ÖÖ En/of <9Ö 80-120 ïï <300 Én >9Ö 80-120 ÏÏÏ <3ÖÖ Én >9Ö >120 IV Alle polyalfa-alkenen (PAO’s)

V Alle grondstoffen die niet zijn opgenomen in de groepen I-IV

25 [0048] Installaties die de basisoliën uit groep I bereiden maken gewoonlijk gebruik van oplosmiddelen voor het extraheren van de componenten met een lagere viscosi- 1 021 691 - 12 teitsindex (VI) en verhogen de VI van het ruwe product tot de gewenste specificaties. Deze oplosmiddelen zijn gewoonlijk fenol of furfural. Oplosmiddel-extractie geeft een product met minder dan 90% verzadigde vebindingen en meer dan 300 ppm zwavel. Het grootste gedeelte van de smeermiddelen die op de wereld worden geproduceerd 5 behoren tot de groep-I-categorie.

[0049] Installaties die de basisoliën uit groep II bereiden maken gewoonlijk gebruik van hydrobewerking zoals hydrokraken of heftige hydrobehandeling voor het verhogen van de VI van de ruwe olie tot de waarde van de specificatie. Door de toepassing van hydrobehandeling wordt het gehalte aan verzadigde verbindingen gewoon- 10 lijk verhoogd tot meer dan 90 en wordt het zwavelgehalte verlaagd tot minder dan 300 ppm. Ongeveer 10% van de smeermiddel-basisolie die op de wereld wordt geproduceerd behoort tot de groep-II-categorie, en ongeveer 30% van de Amerikaanse productie behoort tot groep II.

[0050] Installaties die de basisoliën uit groep III bereiden maken gewoonlijk ge-15 bruik van was-isomerisatietechnologie voor het bereiden van producten met een zeer hoge VI. Omdat de uitgangsvoeding een was-achtige vacuüm-gasolie (VGO) of was is die volledig verzadigde verbindingen en weinig zwavel bevat hebben de producten uit groep III gehalten aan verzadigde verbindingen hoger dan 90 en zwavelgehalten lager dan 300 ppm. Fischer-Tropsch-was is een ideale voeding voor een was-isomerisatie-20 proces voor het bereiden van smeeroliën uit groep III. Slechts een kleine fractie van de smeermiddelvoorraad van de wereld behoort tot de groep-III-categorie.

[0051] Smeermiddel-basisoliën uit groep IV worden verkregen door oligomerisatie van normale alfa-alkenen en worden poly-alfa-alkeen (AO) smeermiddel-basisoliën genoemd. Smeermiddel-basisoliën uit groep V zijn alle andere. Deze groep omvat synthe- 25 tische esters, polysiloxaan-smeermiddelen, gehalogeneerde smeermiddel-basisoliën en smeermiddel-basisoliën met VI-waarde lager dan 80. De laatste kan worden beschreven als uit aardolie verkregen smeermiddel-basisoliën uit groep V. Uit aardolie verkregen smeermiddel-basisoliën uit groep V worden gewoonlijk bereid volgens dezelfde processen die worden gebruikt voor het bereiden van smeermiddel-basisoliën uit groep I 30 en groep II, maar onder minder heftige omstandigheden.

[0052] Volgens de onderhavige uitvinding worden de in hoge mate paraffinische smeermiddel-basisgrondstoffen bereid via een Fischer-Tropsch-proces, en kunnen enkele, of bij voorkeur alle, van de alkylaromaten en alkylcycloparaffinen die koken in 1021691 13 het traject van de smeermiddel-basisolie eveneens worden bereid uit producten van Fischer-Tropsch-processen. De in hoge mate paraffmische Fischer-Tropsch-basisgrond-stoffen volgens de uitvinding kunnen worden toegepast voor het bereiden van smeer-middel-basisoliën uit groep III of groep II; derhalve zijn de gemengde smeermiddel-5 basisoliën volgens de uitvinding smeermiddel-basisoliën uit groep III of groep II.

[0053] Katalysatoren en omstandigheden voor het uitvoeren van Fischer-Tropsch-synthesen zijn bekend bij de deskundige en worden bijvoorbeeld beschreven in EP-A1-0921184, waarvan de inhoud in zijn geheel als hierin ingelast dient te worden beschouwd. Bij het Fischer-Tropsch-syntheseproces wordt synthesegas (syngas) door 10 contact met een Fischer-Tropsch-katalysator onder reactie-omstandigheden omgezet in vloeibare koolwaterstoffen. Gewoonlijk kunnen methaan en eventueel zwaardere koolwaterstoffen (ethaan en zwaarder) door een gebruikelijke syngas-generator worden gevoerd voor het verschaffen van synthesegas. In het algemeen bevat synthesegas waterstof en koolmonoxide en kan het kleine hoeveelheden kooldioxide en/of water omvat-I 15 ten. De aanwezigheid van zwavel-, stikstof-, halogeen-, selenium-, fosfor- en arseen-; verontreinigingen in het syngas is ongewenst. Derhalve, en afhankelijk van de kwaliteit van het syngas, heeft het de voorkeur om zwavel- en andere verontreinigingen uit de voeding te verwijderen voordat de Fischer-Tropsch-chemie wordt uitgevoerd. Manieren voor het verwijderen van deze verontreinigingen zijn bekend bij de deskundige. Bij-20 voorbeeld hebben ZnO-beschermingsbedden de voorkeur voor het verwijderen van zwavel verontreinigingen. Manieren voor het verwijderen van andere verontreinigingen zijn bekend bij de deskundige. Het kan ook wenselijk zijn om het syngas vóór de Fi-scher-Tropsch-reactor te zuiveren teneinde kooldioxide dat wordt geproduceerd tijdens de syngasreactie en additionele zwavelverbindingen die nog niet zijn verwijderd te 25 verwijderen. Dit kan gebeuren door het syngas bijvoorbeeld met een matig alkalische oplossing (b.v. waterig kaliumcarbonaat) in een gepakte kolom in contact te brengen.

[0054] Bij het Fischer-Tropsch-proces worden vloeibare en gasvormige koolwaterstoffen gevormd door een synthesegas, dat een mengsel van H2 en CO omvat, onder geschikte reactie-omstandigheden van temperatuur en druk met een Fischer-Tropsch- 30 katalysator in contact te brengen. De Fischer-Tropsch-reactie wordt gewoonlijk uitgevoerd bij temperaturen van ongeveer 300 tot 700°F (149 tot 371°C), bij voorkeur ongeveer 400 tot 550°F (204 tot 288°C); drukken van ongeveer 10 tot 600 psia (0,7 tot 41 1021691 14 bar), bij voorkeur 30 tot 300 psia (2 tot 21 bar) en katalysator-ruimtesnelheden van ongeveer 100 tot 10.000 cm3/g/uur, bij voorkeur 300 tot 3000 cm3/g/uur.

[0055] Voorbeelden van omstandigheden voor het uitvoeren van reacties van het Fischer-Tropsch-type zijn bekend bij de deskundige. Geschikte omstandigheden wor- 5 den bijvoorbeeld beschreven in de Amerikaanse octrooischriften 4704487, 4507517, 4599474, 4704493, 4709108, 4734537, 4814533, 4814534 en 4814538, waarbij de in-houd van elk van deze in zijn geheel als hierin ingelast dient te worden beschouwd.

[0056] De producten van het Fischer-Tropsch-syntheseproces kunnen variëren van Ci tot C200+, met het grootste gedeelte in het traject van C5-C100+, en de producten kun- 10 nen verdeeld zijn in een of meer productfracties. De reactie kan worden uitgevoerd in een verscheidenheid van reactortypen, zoals bijvoorbeeld reactoren met een vast bed, die een of meer katalysatorbedden bevatten; suspensiereactoren; reactoren met een ge-fluïdiseerd bed; of een combinatie van verschillende soorten reactoren. Dergelijke reac-tieprocessen en reactoren zijn bekend en zijn gedocumenteerd in de literatuur. In het 15 Fischer-Tropsch-proces wordt het gewenste Fischer-Tropsch-product gewoonlijk geïsoleerd door destillatie.

[0057] Bij een Fischer-Tropsch-suspensieproces, hetgeen een proces is dat de voorkeur heeft bij de uitvoering van de uitvinding, wordt gebruik gemaakt van superieure warmte- (en massa-) overdrachtseigenschappen voor de sterk exotherme syn- 20 thesereactie en hiermee kunnen paraffinische koolwaterstoffen met een betrekkelijk hoog molecuulgewicht worden geproduceerd als een kobalt-katalysator wordt toegepast. Bij een suspensieproces wordt een syngas, dat een mengsel van H2 en CO omvat, als derde fase naar boven geborreld door een suspensie in een reactor, welke een deel-tjesvormige koolwaterstof-synthesekatalysator van het Fischer-Tropsch-type omvat, die 25 is gedispergeerd en gesuspendeerd in een suspendeervloeistof die koolwaterstofproduc-ten van de synthesereactie omvat, welke vloeibaar zijn onder de reactie-omstandighe-den. De molverhouding van waterstof tot koolmonoxide kan ruwweg variëren van ongeveer 0,5 tot 4, maar ligt meer gebruikelijk in het traject van ongeveer 0,7 tot 2,75 en bij voorkeur van ongeveer 0,7 tot 2,5. Een Fischer-Tropsch-proces dat bijzondere voor-30 keur heeft wordt vermeld in EP 0609079, dat in zijn geheel als hierin ingelast dient te worden beschouwd.

[0058] De producten van Fischer-Tropsch-reacties die worden uitgevoerd in reactoren met een suspensiebed omvatten in het algemeen een licht reactieproduct en een 1 021691 15 was-achtig reactieproduct. Het lichte reactieproduct (d.w.z. de condensaatfractie) omvat koolwaterstoffen die koken bij een temperatuur lager dan ongeveer 700°F (b.v. staartgassen tot en met middeldestillaten), grotendeels in het C5-C20 traject, met afnemende hoeveelheden tot en met ongeveer C30. Het was-achtige reactieproduct (d.w.z. 5 de wasfractie) omvat koolwaterstoffen die koken bij een temperatur hoger dan 600°F (b.v. vacuümgasolie tot en met zware paraffinen), grotendeels in het ¢20+ traject, met afnemende hoeveelheden tot C10. Zowel het lichte reactieproduct als het was-achtige product zijn in hoofdzaak paraffinisch. De producten omvatten in het algemeen meer dan 70% normale paraffinen, en vaak meer dan 80% normale paraffinen. Het lichte 10 reactieproduct omvat paraffinische producten met een significant gehalte aan alcoholen en alkenen. In sommige gevallen kan het lichte reactieproduct zo veel als 50%, en zelfs meer, alcoholen en alkenen omvatten.

[0059] Het product van het Fischer-Tropsch-proces kan verder worden verwerkt onder toepassing van bijvoorbeeld hydrokraken, hydroisomerisatie en hydrobehande- 15 len. Bij dergelijke processen worden de grotere gesynthetiseerde moleculen gekraakt tot moleculen in het brandstofitraject en smeermiddeltraject met meer gewenste kookpunten, vloeipunten en viscositeitsindex-eigenschappen. Bij dergelijke processen kunnen oxygeneringsproducten en alkenen eveneens worden verzadigd zodat deze voldoen aan de desbetreffende behoeften van een raffinaderij. Deze processen zijn bekend uit de 20 stand der techniek en hoeven hier niet nader te worden beschreven.

[0060] In het algemeen omvatten geschikte Fischer-Tropsch-katalysatoren een of meer katalytische metalen uit Groep VIII, zoals Fe, Ni, Co, Ru en Re. Daarnaast kan een geschikte katalysator een promoter bevatten. Aldus omvat een Fischer-Tropsch-ka-talysator die de voorkeur heeft effectieve hoeveelheden kobalt en een of meer van de 25 metalen Re, Ru, Pt, Fe, Ni, Th, Zr, Hf, U, Mg en La op een geschikt anorganisch dra-germateriaal, bij voorkeur een dragermateriaal dat een of meer vuurvaste metaaloxiden omvat. In het algemeen ligt de hoeveelheid kobalt die aanwezig is in de katalysator tussen ongeveer 1 en ongeveer 50 gewichtsprocent van de totale katalysatorsamenstelling. De katalysatoren kunnen tevens basische oxide-promoters, zoals Th02, La2C>3, MgO en 30 T1O2, promoters zoals ZrC>2, edelmetalen (Pt, Pd, Ru, Rh, Os, Ir), muntmetalen (Cu,

Ag, Au) en andere overgangsmetalen, zoals Fe, Mn, Ni en Re, bevatten. Er kunnen dra-germaterialen, waaronder aluminiumoxide, siliciumdioxide, magnesiumoxide en titaan-oxide of mengsels daarvan, worden toegepast. Dragers die de voorkeur hebben voor 1021691 - 16 kobalt bevattende katalysatoren omvatten titaanoxide. Bruikbare katalysatoren en de bereiding daarvan zijn bekend bij de deskundige.

[0061] Het is bekend dat bepaalde katalysatoren ketengroeiwaarschijnlijkheden verschaffen die betrekkelijk laag tot gemiddeld zijn, zoals bijvoorbeeld ijzer bevattende 5 katalysatoren, en de reactieproducten omvatten een betrekkelijk hoog gehalte aan (C2.8) alkenen met een laag molecuulgewicht en een betrekkelijk laag gehalte aan (C30+) wassen met een hoog molecuulgewicht. Het is bekend dat bepaalde andere katalysatoren betrekkelijk hoge ketengroeiwaarschijnlijkheden verschaffen, zoals bijvoorbeeld kobalt bevattende katalysatoren, en de reactieproducten omvatten een betrekkelijk laag gehalte 10 aan (C2.8) alkenen met een laag molecuulgewicht en een betrekkelijk hoog gehalte aan (C30+) wassen met een hoog molecuulgewicht. Dergelijke katalysatoren zijn bekend bij de deskundige en kunnen eenvoudig worden verkregen en/of bereid. De katalysatoren volgens deze uitvinding die de voorkeur hebben bevatten ofwel Fe ofwel Co, waarbij Co bijzondere voorkeur heeft.

15 [0062] De onderhavige uitvinding verschaft processen waarbij gebruik wordt ge maakt van de verschillende producten die worden verkregen via of die verkrijgbaar zijn via een Fischer-Tropsch-reactie. De processen die hierin worden beschreven verschaffen Fischer-Tropsch-was-achtige fracties die verwerkt kunnen worden teneinde via Fi-scher-Tropsch verkregen smeermiddel-basisgrondstoffen te verschaffen. De via Fi-20 scher-Tropsch verkregen smeermiddel-basisgrondstoffen zijn in hoge mate parafïinisch en hebben een laag zwavelgehalte. Aldus kunnen via Fischer-Tropsch verkregen smeermiddel-basisgrondstoffen worden toegepast voor het bereiden van smeermiddel-basis-oliën uit de groep-III- of groep-II-categorie.

[0063] De hierin beschreven processen verschaffen tevens producten die koken bij 25 een temperatuur lager dan die van de lichtste smeermiddel-basisgrondstoffractie (d.w.z. de lichtste fractie met een vlampunt in het traject van de smeermiddel-basisolie). Deze lichtere producten kunnen worden omgezet in alkylaromaten en alkylcycloparaffinen die koken in het traject van de smeermiddel-basisolie en deze alkylaromaten en alkylcycloparaffinen kunnen worden gebruikt voor het verschaffen van een smeermiddel-30 basisgrondstof die bestaat uit alkylaromaten, alkylcycloparaffinen of mengsels daarvan. In een aspect verschaft de onderhavige uitvinding bijvoorbeeld een proces voor de bereiding van een gemengde smeermiddel-basisolie, omvattende (i) een via Fischer-Tropsch verkregen smeermiddel-basisgrondstof en (ii) een smeermiddel-basisgrondstof : j 21 6 91 - 17 die bestaat uit alkyl aromaten, alkylcycloparaffinen of combinaties daarvan. Deze gemengde smeermiddel-basisolie vergroot de totale opbrengst aan smeermiddel-basisolie uit de Fischer-Tropsch-installatie en verschaft tevens een smeermiddel-basisolie met gematigde verbeteringen qua fysische eigenschappen, zoals bijvoorbeeld verbetering 5 qua additief-oplosbaarheid.

[0064] In een aspect verschaft de onderhavige uitvinding bijvoorbeeld een proces voor het bereiden van alkylaromaten door het reformeren van de bij een lage temperatuur kokende fracties van een Fischer-Tropsch-proces. Verder kunnen lichte aromaten van een Fischer-Tropsch-proces worden omgezet in alkylaromaten door alkylering met 10 alkenen en alcoholen. De alkenen en alcoholen die worden gebruikt voor het alkyleren van de lichte aromaten kunnen eveneens worden verkregen uit producten van het Fischer-Tropsch-proces. In nog een ander aspect van de uitvinding verschaft de onderhavige uitvinding een proces voor het bereiden van alkylcycloparaffinen door het hydro-generen van alkylaromaten die zijn verkregen via een Fischer-Tropsch-proces.

15 [0065] De in hoge mate paraffinische Fischer-Tropsch-smeermiddel-basisgrond- stof volgens de uitvinding kan op iedere wijze die bekend is bij de deskundige worden bereid. Bij voorkeur kan. de in hoge mate paraffinische Fischer-Tropsch-smeermiddel-basisgrondstof door middel van katalytische hydroisomerisatie-ontwasprocessen uit Fischer-Tropsch-was-achtige fracties worden bereid. Bij de hydroisomerisatie-ontwas-20 processen wordt gebruik gemaakt van een moleculaire zeef voor het selectief hydro-isomeriseren van parafïïnen tot isoparaffmen.

[0066] Hydroisomerisatie-ontwassen omvat het in contact brengen van een wasachtige koolwaterstofstroom met een katalysator die een zure component bevat, voor het omzetten van de normale en enigszins vertakte isoparaffmen in de was-achtge 25 stroom in andere niet-was-achtige species, waarbij een smeermiddel-basisgrondstofpro-duct met een aanvaardbaar vloeipunt wordt gevormd. Het in contact brengen van de was-achtige stroom en de katalysator wordt bij voorkeur uitgevoerd bij aanwezigheid van waterstof. Gebruikelijke omstandigheden waarbij het hydroisomerisatieproces kan worden uitgevoerd omvatten temperaturen van ongeveer 200 tot 400°C en drukken van 30 ongeveer 15 tot 3000 psig, bij voorkeur 100 tot 2500 psig. De vloeistof-ruimtesnelheid per uur tijdens het contact bedraagt in het algemeen ongeveer 0,1 tot 20, bij voorkeur ongeveer 0,1 tot ongeveer 5. De verhouding van waterstof tot koolwaterstof valt in het traject van ongeveer 1,0 tot ongeveer 50 mol H2 per mol koolwaterstof, met meer voor- 1021691 18 keur ongeveer 10 tot ongeveer 20 mol H2 per mol koolwaterstof. Geschikte omstandigheden voor het uitvoeren van hydroisomerisatie worden beschreven in de Amerikaanse octrooischriften 5282958 en 5135638, waarvan de inhoud in zijn geheel hierin als ingelast dient te worden beschouwd.

5 [0067] Tijdens hydroisomerisatie-ontwassen wordt ten minste een gedeelte van de was-achtige voeding door isomerisatie omgezet in niet-was-achtige isoparaffinen, terwijl tegelijkertijd de omzetting door kraken wordt geminimaliseerd. De mate van kraken wordt beperkt zodat de opbrengst aan minder waardevolle bijproducten die koken bij een temperatuur lager dan het traject van de smeermiddel-basisolie wordt vermin-10 derd en de opbrengst aan smeerolie wordt vergroot. Door hydroisomerisatie wordt een smeermiddel-basisolie gevormd met een hogere VI en een grotere oxidatie- en thermische stabiliteit.

[0068] Bij het hydroisomerisatieproces wordt de was-achtige voeding onder iso-merisatie-omstandigheden in contact gebracht met bij voorkeur een moleculaire zeef 15 met een gemiddelde poriegrootte, met een kristalgrootte van niet meer dan ongeveer 0,5 micron en poriën met een minimale diameter van ten minste 4,8 A en met een maximale diameter van 7,1 A of minder. De moleculaire zeef is van de 10 tot 12 leden tellende ring-variëteit. Specifieke moleculaire zeven die bruikbaar zijn bij het hydroisomerisatieproces volgens de onderhavige uitvinding omvatten zeolieten ZSM-12, 20 ZSM-21, ZSM-22, ZSM-23, ZSM-35, ZSM-38, ZSM-48, ZSM-57, SSZ-32, ferrieriet en L en andere moleculaire zeefmaterialen die zijn gebaseerd op aluminiumfosfaten, zoals SAPO-11, SAPO-31, SAPO-41, MAPO-11 en MAPO-31. Dergelijke moleculaire zeven worden beschreven in de Amerikaanse octrooischriften 4440871, 5282958 en 5135638, waarvan de inhoud in zijn geheel als hierin ingelast dient te worden be-25 schouwd. De hydroisomerisatiekatalysator heeft een voldoende zuurgraad, zodat 0,5 g daarvan, als dit in een buisreactor is aangebracht, bij 370°C, een druk van 1200 psig, een waterstofdebiet van 160 ml/min. en een toevoersnelheid van 1 ml/uur ten minste 50% hexadecaan omzet. De katalysator vertoont tevens een isomerisatie-selectiviteit van 40 of meer als deze wordt toegepast onder omstandigheden die leiden tot een 96% 30 omzettng van hexadecaan in andere chemicaliën. Isomerisatie-selectiviteit, hetgeen een verhouding is, wordt gedefinieerd als: _gew.% vertakt Cie in product_ x 100 gew.% vertakt Ci6 in product + gew.% C13 in product ~ ? 1 R 91 - 19

Voor het bereiken van de gewenste isomerisatie-selectiviteit omvat de katalysator een hydrogeneringscomponent die dient voor het bevorderen van de isomerisatie. Deze hy-drogeneringscomponent is een metaal uit groep VIII; platina en palladium hebben de 5 voorkeur.

[0069] Het product van de hydroisomerisatie kan verder worden behandeld door hydrofmishing. Het hydrofinishing kan op gebruikelijke wijze worden uitgevoerd bij aanwezigheid van een metallieke hydrogeneringskatalysator, bijvoorbeeld platina op aluminiumoxide. Het hydrofinishing kan woden uitgevoerd bij een temperatuur van 10 ongeveer 190°C tot ongeveer 340°C en een druk van ongeveer 400 psig tot ongeveer 3000 psig.

[0070] De in hoge mate paraffinische Fischer-Tropsch-smeermiddel-basisgrond-stoffen die worden bereid volgens de werkwijze van de onderhavige uitvinding hebben gewoonlijk een vertakkingsindex van minder dan vijf, bij voorkeur minder dan 3, en i 15 hebben alkyl-zijketens met een gemiddelde lengte van minder dan twee koolstofato-j men. Daarnaast hebben de in hoge mate paraffinische Fischer-Tropsch-smeermiddel- basisgrondstoffen en -oliën volgens de onderhavige uitvinding een viscositeit hoger dan 3 cSt, indien gemeten bij 40°C, en bij voorkeur hoger dan 4 cSt. De in hoge mate paraffinische Fischer-Tropsch-smeermiddel-basisgrondstoffen koken in het algemeen 20 bij een temperatuur hoger dan 230°C (450°F), gewoonlijk hoger dan 315°C (600°F). Bij de uitvinding worden de Fischer-Tropsch-smeermiddel-basisgrondstofFen gebruikt voor het bereiden van smeermiddel-basisoliën uit groep III en groep II.

Geïntegreerd proces 25

[0071] De figuur illustreert een voorbeeld van een systeem vor het uitvoeren van de processen volgens de uitvinding onder toepassing van voedingen uit Fischer-Tropsch-processen voor het verkrijgen van de producten die worden gewenst voor de gemengde smeermiddel-basisolie volgens de onderhavige uitvinding. In de figuur 30 wordt een gemengde smeermiddel-basisolie bereid via de toepassing van een geïntegreerd proces. De gemengde smeermiddel-basisolie omvat een in hoge mate paraffinische Fischer-Tropsch-smeermiddel-basisgrondstof die is gemengd met alkylaromaten *, 021891 20 die koken in het traject van de smeermiddel-basisolie, alkylcycloparaffinen die koken in het traject van de smeermiddel-basisolie of mengsels daarvan.

[0072] De figuur illustreert een proces voor het bereiden van alkylaromaten en alkylcycloparaffinen uit Fischer-Tropsch-producten, waarbij extra alkylaromaten worden 5 gevormd door de alkylering van lichte aromaten. In een aspect van de uitvinding zoals wordt getoond in de figuur wordt de in hoge mate paraffinische smeermiddel-basisolie bereid door hydroisomerisatie-ontwassen van een Fischer-Tropsch-was-achtige stroom.

[0073] De Fischer-Tropsch-was-achtige stroom die als voeding wordt gebruikt bij dit proces is in het algemeen een C2o+*voeding en kookt in het algemeen bij een tempe- 10 ratuur hoger dan 600°F. De Fischer-Tropsch-was-achtige stroom 15 wordt toegepast als voeding naar de eventuele hydrobehandelingsstap 160, in combinatie met waterstof 157. Het verkregen, aan een hydrobehandeling onderworpen product 165 of de Fischer-Tropsch-was-achtige stroom 155 wordt toegevoerd aan de hydroisomerisatie-ontwas-zone 170, die een hydroisomerisatiekatalysator bevat. Waterstof 167 wordt toegevoerd 15 aan de hydroisomerisatiezone en de Fischer-Tropsch-was-achtige stroom wordt onderworpen aan hydroisomerisatie-ontwassen. De hydroisomerisatie wordt uitgevoerd onder toepassing van hydroisomerisatie-omstandigheden en -katalysatoren, zoals hiervoor is beschreven. Het hydroisomerisatieproces geeft een in hoge mate paraffinische smeermiddel-basisgrondstof 175. De verkregen in hoge mate paraffinische smeermid- 20 del-basisgrondstof bevat meer dan ongeveer 70 gew.% paraffinen, bij voorkeur meer dan 80 gew.% paraffinen en met de meeste voorkeur meer dan 90 gew.% paraffinen.

[0074] In een aspect van de uitvinding vindt de hydroisomerisatie van de Fischer-Tropsch-was-achtige stroom plaats bij aanwezigheid van waterstof onder toepassing van een moleculaire zeef met gemiddelde poriegrootte. De moleculaire zeef is van de 25 10 tot 12 leden tellende ring-variëteit. Specifieke moleculaire zeven, die bruikbaar zijn bij het hydroisomerisatieproces volgens de onderhavige uitvinding, omvatten zeolieten en andere moleculaire zeefmaterialen die zijn gebaseerd op aluminiumfosfaten, zoals hierboven is beschreven. De katalysator omvat ten minste een metaal uit groep VIII, bij voorkeur platina of palladium, waarbij platina het meest algemeen wordt toegepast.

30 [0075] De omstandigheden voor het hydroisomeriseren van de Fischer-Tropsch- was-achtige stroom omvatten gewoonlijk temperaturen tussen 200-400°C, drukken van ongeveer 15-3000 psig, LHSV van ongeveer 0,1 tot 5 en H2:olie-debieten tussen 200 en 10.000 SCFB (bij voorkeur tussen 1000 en 4000 SCFB). Bij voorkeur wordt een kata- 1 021691 21 lytische reactor met een vast bed toegepast, waarbij bij voorkeur met neerwaartse stroming wordt gewerkt.

[0076] Omdat de voeding naar de hydroisomerisatiestap alkenen en oxygenerings-producten kunnen bevatten die vergiffen kunnen zijn voor hydroisomerisatiekatalysa- 5 toren kan de Fischer-Tropsch-was-achtige stroom voor de hydroisomerisatie aan een hydrobehandeling worden onderworpen en kan het water van de omzetting van de oxy-generingsproducten worden verwijderd, gewoonlijk door destillatie (niet getoond). In dit aspect van de uitvinding wordt de Fischer-Tropsch-was-achtige stroom 155 toegevoerd aan een hydrobehandelingszone 160 en onderworpen aan een hydrobehandeling. 10 De hydrobehandelingsstap wordt uitgevoerd onder toepassing van gebruikelijke hydro-behandelingsomstandigheden. Gebruikelijke hydrobehandelingsomstandigheden variëren over een breed traject. In het algemeen bedraagt de totale LHSV ongeveer 0,25 tot 2,0, bij voorkeur ongeveer 0,5 tot 1,0. De partiële waterstofdruk is hoger dan 200 psia en varieert bij voorkeur van ongeveer 500 psia tot ongeveer 2000 psia. Waterstof-15 recirculeringssnelheden zijn gewoonlijk hoger dan 50 SCF/Bbl en liggen bij voorkeur tussen 1000 en 5000 SCF/Bbl. Temperaturen variëren van ongeveer 300°F tot ongeveer 750°F en variëren bij voorkeur van 450°F tot 600Ύ.

[0077] Katalysatoren die bruikbaar zijn bij hydrobehandelingsbewerkingen zijn bekend uit de stand der techniek. Geschikte katalysatoren omvatten edelmetalen uit groep 20 VIIIA (volgens de regels uit 1975 van de International Union of Pure and Applied Chemistry), zoals platina of palladium op een aluminiumoxide- of siliciumhoudende matrix, en ongezwavelde metalen uit groep VIIIA en groep VIB, zoals nikkel-molybdeen of nikkel-tin op een aluminiumoxide- of siliciumhoudende matrix. De niet-edelmetaal (zoals nikkel-molybdeen) hydrogeneringsmetalen zijn gewoonlijk als oxiden, of met 25 meer voorkeur of mogelijk, als sulfiden als dergelijke verbindingen eenvoudig worden gevormd uit het desbetreffende metaal, in de uiteindelijke katalysatorsamenstelling aanwezig. Niet-edelmetaal-katalysatorsamenstellingen die de voorkeur hebben bevatten meer dan ongeveer 5 gewichtsprocent, bij voorkeur ongeveer 5 tot ongeveer 40 ge-wichtsprocent molybdeen en/of wolfraam, en ten minste ongeveer 0,5, en in het alge-30 meen ongeveer 1 tot ongeveer 15 gewichtsprocent nikkel en/of kobalt, bepaald als de overeenkomende oxiden. De edelmetaal (zoals platina) katalysator kan meer dan 0,01 procent metaal, bij voorkeur tussen 0,1 en 1,0 procent metaal bevatten. Er kunnen ook i 021 691 22 combinaties van edelmetalen, zoals mengsels van platina en palladium, worden toegepast.

[0078] De matrixcomponent kan een van vele typen zijn, waaronder enkele die zure katalytische activiteit bezitten. Degenen die activiteit bezitten omvatten amorf si- 5 liciumdioxide-aluminiumoxide of kunnen een zeolietische of niet-zeolietische kristal-lijne moleculaire zeef zijn. Voorbeelden van geschikte matrix-moleculaire zeven omvatten zeoliet Y, zeoliet X en de zogenaamde ultrastabiele zeoliet Y en zeoliet Y met een hoge structuurverhouding van siliciumdioxide:aluminiumoxide. Geschikte matrix-materialen kunnen tevens synthetische of natuurlijke stoffen omvatten, alsook anorga-10 nische materialen zoals klei, siliciumdioxide en/of metaaloxiden zoals siliciumdioxide-aluminiumoxide, siliciumdioxide-magnesiumoxide, siliciumdioxide-zirkoonoxide, sili-ciumdioxide-thoriumoxide, siliciumdioxide-beryliumoxide, siliciumdioxide-titaanoxide alsook temaire samenstellingen, zoals siliciumdioxide-aluminiumoxide-thoriumoxide, siliciumdioxide-aluminiumoxide-zirkoonoxide, siliciumdioxide-aluminiumoxide-mag-15 nesiumoxide en siliciumdioxide-magnesiumoxide-zirkoonoxide. De laatsten kunnen ofwel van nature voorkomen ofwel de vorm hebben van gelatine-achtige precipitaten of gels die mengsels van siliciumdioxide en metaaloxiden omvatten. Van nature voorkomende kleisoorten die samengesteld kunnen worden met de katalysator omvatten die van de montmorilloniet- en kaolien-families. Deze kleisoorten kunnen in de ruwe toe-20 stand zoals ze oorspronkleijk zijn gedolven worden toegepast of ze kunnen aanvankelijk worden onderworpen aan culumniatie, behandeling met zuur of chemische modificatie. Er kan meer dan een type katalysator worden toegepast in de reactor.

[0079] Nadat de in hoge mate paraffinische smeermiddel-basisgrondstof 175 is verwijderd uit de hydroisomerisatie-ontwaszone 170 wordt deze gemengd met alkyl- 25 aromaten die koken in het traject van de smeermiddel-basisolie teneinde een gemengde smeermiddel-basisolie te verkrijgen met een viscositeit hoger dan 3 cSt, indien gemeten bij 40°C.

[0080] De alkylaromaten die koken in het traject van de smeermiddel-basisolie en die worden toegepast in de gemengde smeermiddel-basisolie volgens de onderhavige 30 uitvinding kunnen uit allerlei bronnen worden verkregen, maar worden bij voorkeur verkregen uit de alkylering van lichte aromaten van het Fischer-Tropsch-proces met lichte Fischer-Tropsch-producten die alkenen en/of alcoholen bevatten. Zoals wordt getoond in het geïntegreerde proces van de figuur worden alkylaromaten de koken in het : 21391 - 23 traject van de smeermiddel-basisolie 127 bereid door alkylering 110 van lichte aromaten 107 met lichte Fischer-Tropsch-producten die alkenen en/of alcoholen 105 bevatten.

[0081] Lichte aromaten hebben betrekking op aromaten bevattende stromen die 5 een betrekkelijk laag kooktraject hebben zodat deze niet in de Fischer-Tropsch-was- achtige stroom of in de in hoge mate paraffmische smeermiddel-basisgrondstof gemengd kunnen worden zonder dat deze ervoor zorgen dat het vlampunt van de basisgrondstof daalt tot onder het minimum van de specificatie. De feitelijke samenstelling en het feitelijke kooktraject van de lichte aromaten hangen af van de specifieke smeer-10 middel-basisgrondstof. Gewoonlijk zijn de lichte aromaten stromen die benzeen, tolueen en xylenen bevatten, met een totaal gehalte aan aromaten van >30 gew.%, bij voorkeur >60 gew.% en met de meeste voorkeur >80 gew.%. Omdat benzeen problemen voor de gezondheid geeft en xylenen waardevolle toepassingen als petrochemische voedingen hebben bevat de lichte aromatische stroom die de voorkeur heeft tolueen in I 15 een hoeveelheid van meer dan 30 gew.%, bij voorkeur meer dan 60 gew.% en met de I meeste voorkeur meer dan 80 gew.%.

[0082] De alkenen kunnen bijvoorbeeld worden gevormd door een thermisch kraakproces dat wordt uitgevoerd bij een voeding die is verkregen via gebruikelijke of Fischer-Tropsch-processen. Als de voeding voor het thermische kraakproces wordt ver- 20 kregen uit een Fischer-Tropsch-product, dan is dit bij voorkeur een zwaar Fischer-Tropsch-product. De alkenen en alcoholen worden bij voorkeur verkregen via het Fi-scher-Tropsch-proces. Het verkrijgen van de alkenen en alcoholen via het Fischer-Tropsch-proces heeft twee voordelen. Ten eerste worden ze hierdoor uit de voeding verwijderd die wordt gereformeerd, hetgeen de hoeveelheid van mogelijke vergiffen 25 voor de reformeringskatalysator in deze stroom vermindert. Ten tweede wordt een werkwijze verschaft voor het omzetten van lichte fracties die gewoonlijk niet koken in het kooktraject van smeermiddel-basisolie in producten die koken in het kooktraject van de smeermiddel-basisolie, hetgeen de totale opbrengst aan smeermiddel-basisolie vergroot. De lichte Fischer-Tropsch-producten die alkenen en/of alcoholen bevatten 30 kunnen worden gealkyleerd in alkyleringszone 110 en de alkyleringsproducten 115 worden gescheiden, gewoonlijk door destillatie, in destillatiezone 120. De alkylerings-en destillatiestappen kunnen worden uitgevoerd volgens gebruikelijke werkwijzen onder toepassing van gebruikelijke parameters die bekend zijn bij de deskundige teneinde 1021691 - 24 lichte bijproducten, alkylaromaten die koken in het traject van de smeermiddel-basis-olie en een reformeerbaar Fischer-Tropsch-product te produceren.

[0083] Gewoonlijk, en in alle praktische vormen van aromatische alkylering, wordt een vorm van een zure katalysator toegepast. Deze kan worden gekozen uit verschillen- 5 de soorten bulk-zuren (zwavelzuur, waterstoffluoride), vaste zuren (zeolieten, zure klei-soorten en/of siiciumdioxide-aluminiumoxide) en meer recent ionische vloeistoffen. De omstandigheden voor de alkylering hangen af van de specifieke aard van het zuur, de aromaat en het alkeen en/of de alcohol. Gewoonlijk ligt, bij waterstoffluoride of ionische vloeistoffen, de temperatuur tussen kamertemperatuur en ongeveer 75°C. Bij vaste 10 zure katalysatoren (zeolieten en zure kleisoorten) ligt de temperatuur tussen 100 en 300°C, bij voorkeur tussen 150 en 200°C. Als zich alcoholen in de voeding bevinden vormen deze water als bijproduct van de reactie. In dit geval heeft de toepassing van vaste zure katalysatoren de voorkeur omdat vloeibare zure katalysatoren uiteindelijk verdund worden door het waterproduct van de reactie. De molverhouding van aromaten 15 tot alkeen en/of alcoholen kan tussen 0,2 en 20 liggen. Teneinde oligomerisatie van de alkenen en/of alcohol te vermijden is de molverhouding van de aromaat tot alkenen en/of alcohol bij voorkeur hoger dan 1, en ligt deze met de meeste voorkeur tussen 2 en 15. De drukken zijn gewoonlijk voldoende hoog om het mengsel in de vloeibare fase te houden. De reactie is isotherm en wordt gewoonlijk in stappen uitgevoerd, waarbij de 20 warmte tussen de stappen wordt afgevoerd. De reactoren kunnen ofwel van het CSTR-type (de voorkeur voor vloeibare zuren), gefluïdiseerd bed of vast bed (de voorkeur voor vaste katalysatoren) zijn. Dergelijke processen voor het alkyleren van aromaten zijn bekend uit de stand der techniek.

[0084] De voorkeurswerkwijze voor deze uitvinding is de toepassing van een vaste 25 zure katalysator in een reactor met een vast bed met stappen die de tussentijdse afvoer van warmte mogelijk maken. De molverhouding van aromaat tot alkenen en/of alcohol ligt bij voorkeur tussen 4 en 12. De gemiddelde reactortemperaturen liggen bij voorkeur tussen 150 en 200°C.

[0085] Lichte bijproducten 123, gewoonlijk koolwaterstoffen die koken bij de tem-30 peratuur van n-pentaan of lager, worden verwijderd uit de destillatiezone 120 en de geproduceerde alkylaromaten 127 die koken in het traject van de smeermiddel-basisolie kunnen worden toegevoerd aan een mengzone voor toepassing in een gemengde smeermiddel-basisolie 180. Het resterende reformeerbare Fischer-Tropsch-product 125 kan 1021691 - 25 voor reformeren worden toegevoerd aan reformeringszone 140. Eventueel kan het reformeerbare Fischer-Tropsch-product voor het reformeren worden toegevóerd aan een hydrobehandelingszone 130, in combinatie met waterstof 147, en aan een hydro-behandeling worden onderworpen teneinde ongewenste chemische species te verwij-5 deren, waarbij een aan een hydrobehandeling onderworpen stroom 135 wordt geproduceerd. Na het onderwerpen van het reformeerbare Fischer-Tropsch-product 125 of de aan een hydrobehandeling onderworpen stroom 135 aan reformeren in reformeringszone 140 omvatten de productstromen van de reformeringszone: (i) een lichte aromatische stroom 107 die kan worden teruggevoerd naar de alkyleringszone 110 voor het be-10 reiden van extra alkylaromaten die koken in het traject van de smeermiddel-basisolie en (ii) een stroom met aromaten voor de verkoop of andere toepassingen 145.

[0086] Katalytische reformerings- of AROMAX®-technologieën kunnen worden toegepast voor het omzetten van het reformeerbare Fischer-Tropsch-product of een aan hydrobehandeling onderworpen nafta in aromaten. Katalytisch reformeren is bekend bij . | 15 de deskundige. Het wordt bijvoorbeeld beschreven in het boek Catalytic Reforming van I D. M. Little, PennWell Books (1985). Verder is het AROMAX®-proces bekend bij de deskundige en wordt het bijvoorbeeld beschreven in Petroleum & Petrochemical International, deel 12, nr. 12, bladzijden 65 tot 68, alsook in het Amerikaanse octrooischrift j 4456527 van Buss et al.

20 [0087] In een aspect van de uitvinding die wordt getoond in de figuur kunnen alle alkylaromaten of een gedeelte van de alkylaromaten die koken in het traject van de smeermiddel-basisolie, welke is geproduceerd in scheidings/destillatiezone 120, worden toegevoerd aan hydrogeneringszone 150, in combinatie met waterstof 147, en worden gehydrogeneerd voor het vormen van alkylcycloparaffinen 153. De hydrogene-25 ringsomstandigheden zijn bekend in de industrie en omvatten het laten reageren van de alkylaromaten met waterstof en een katalysator bij temperaturen hoger dan omgevingstemperatuur en drukken hoger dan atmosferische druk. Omstandigheden die de voorkeur hebben voor de hydrogenering omvatten een temperatuur tussen 300 en 800°F, met de meeste voorkeur tussen 400 en 600°F, een druk tussen 50 en 2000 psig, met de 30 meeste voorkeur tussen 100 en 500 psig, een vloeistof-ruimtesnelheid per uur (LHSV) tussen 0,2 en 10, met de meeste voorkeur tussen 1,0 en 3,0, en een gasdebiet tussen 500 en 10.000 SCFB, met de meeste voorkeur tussen 1000 en 5000 SCFB.

1 0 2 1 Q Ö1 26

[0088] De katalysatoren voor toepassing in de hydrogeneringszone zijn die welke gewoonlijk worden toegepast bij de hydrobehandeling, maar niet-gezwavelde katalysatoren die Pt en/of Pd bevatten hebben de voorkeur, en het heeft de voorkeur het Pt en/of Pd op een drager, zoals aluminiumoxide, siliciumdioxide, siliciumdioxide-aluminium- 5 oxide of koolstof, te dispergeren. De drager die de voorkeur heeft is aluminiumoxide. Waterstof voor de hydrogenering kan worden geleverd uit reformeringszone 140, of uit het synthesegas dat wordt gebruikt voor het produceren van het Fischer-Tropsch-pro-duct, of uit het stoom-reformeren van methaan bevattende stromen.

[0089] De alkylcycloparaffïnen die koken in het traject van de smeermiddel-basis-10 olie 153 en die worden geproduceerd in hydrogeneringszone 150 kunnen vervolgens met andere producten van het proces, zoals alkylaromaten die koken in het traject van de smeermiddel-basisolie 127 uit destillatiezone 120 en een in hoge mate paraffinische smeermiddel-basisgrondstof 175 die wordt verkregen uit isomerisatiezone 170, worden toegepast in een gemengde smeermiddel-basisolie. Het mengen van deze componenten 15 kan worden uitgevoerd volgens iedere werkwijze die bekend is bij de deskundige.

[0090] De gemengde smeermiddel-basisoliën volgens de onderhavige uitvinding omvatten in het algemeen ten minste een in hoge mate paraffinische smeermiddel-basisgrondstof en ten minste een smeermiddel-basisgrondstof die bestaat uit alkylaromaten, alkylcycloparaffïnen en combinaties daarvan. De in hoge mate paraffinische 20 smeermiddel-basisgrondstof heeft in het algemeen een vertakkingsindex lager dan ongeveer 5, bij voorkeur lager dan ongeveer 4 en met de meeste voorkeur lager dan ongeveer 3.

[0091] Gewoonlijk bevat de in hoge mate paraffinische smeermiddel-basisgrondstof meer dan ongeveer 70 gew.% paraffmen. Bij voorkeur bevat de in hoge mate pa- 25 raffinische smeermiddel-basisgrondstof meer dan ongeveer 80 gew.% parafïinen en met de meeste voorkeur meer dan ongeveer 90 gew.% paraffmen.

[0092] De alkylaromaten die koken in het traject van de smeermiddel-basisolie en die bruikbaar zijn in de mengsels volgens de uitvinding omvatten gewoonlijk alkylben-zenen, alkylnaftalenen, alkyltetralinen of alkylpolynucleaire aromaten. Bij voorkeur 30 omvatten de alkylaromaten alkylbenzenen. Daarnaast hebben, in een aspect van de uitvinding, deze alkylaromaten lage zwavel- en stikstofgehalten, bijvoorbeeld minder dan 100 ppm, bij voorkeur minder dan 10 ppm en met de meeste voorkeur minder dan 1 Ppm.

1 021691 27

[0093] De alkylcycloparaffinen die koken in het traject van de smeermiddel-basis-olie en die bruikbaar zijn in de mengsels volgens de uitvinding omvatten gewoonlijk al-kylcyclohexanen, alkylcyclopentanen, alkyldicycloparaffinen, alkylpolycycloparafïhen en mengsels daarvan. Bij voorkeur omvatten de alkylcycloparaffinen alkylcyclohexa- 5 nen, alkylcyclopentanen en mengsels daarvan. In een aspect van de uitvinding hebben deze alkylcycloparaffinen lage zwavel- en stikstofgehalten, bijvooreeld lager dan 100 ppm, bij voorkeur lager dan 10 ppm en met de meeste voorkeur lager dan 1 ppm.

[0094] De gemengde smeermiddel-basisoliën volgens de onderhavige uitvinding bevatten in het algemeen ongeveer 99 gew.% tot ongeveer 50 gew.% in hoge mate pa- 10 raffinische smeermiddel-basisgrondstof en ongeveer 1 gew.% tot ongeveer 50 gew.% alkylaromaten, alkylcycloparaffinen of mengsels daarvan. Bij voorkeur bevat de gemengde smeermiddel-basisolie volgens de onderhavige uitvinding ongeveer 99 gew.% tot ongeveer 75 gew.% in hoge mate paraffïnische smeermiddel-basisgrondstof en ongeveer 1 gew.% tot ongeveer 25 gew.% alkylaromaten, alkylcycloparaffinen of meng- 15 seis daarvan. In het algemeen, als zowel alkylaromaten als alkylcycloparaffinen worden toegevoegd aan de smeermiddel-basisolie, bedraagt de verhouding van alkylaromaat tot alkylcycloparaffme ongeveer 0,1:1 en 10:1.

[0095] De gemengde smeermiddel-basisoliën volgens de uitvinding kunnen extra additieven voor smeermiddel-basisolie omvatten, zoals detergentia, dispergeermidde- 20 len, antioxidantia, additieven die slijtage tegengaan, middelen voor het verlagen van het vloeipunt, middelen die de viscositeitsindex verbeteren, middelen voor het modificeren van de wrijving, antischuimmiddelen, corrosieremmers, bevochtigingsmiddelen, ver-dichtingsmiddelen, additieven die vloeistofverlies tegengaan, roest-inhibitoren en dergelijke. Een persoon die een gerede smeerolie formuleert neemt gewoonlijk bijvoor- 25 beeld smeermiddel-basisgrondstofproducten met verschillende viscositeiten en mengt deze met additieven, zoals die welke hierboven zijn opgesomd, voor het bereiden van een gereed smeermiddel dat de gewenste viscositeit en fysische eigenschappen heeft.

[0096] Deze smeermiddel-basisadditieven hebben gewoonlijk een polaire functionaliteit. Vanwege het hoge paraffinegehalte van Fischer-Tropsch-smeermiddel-basis- 30 grondstoffen kunnen de smeermiddel-basisadditieven onoplosbaar, of slechts een weinig oplosbaar, zijn in de Fischer-Tropsch-smeermiddel-basisgrondstoffen. Om het probleem van de slechte additief-oplosbaarheid in in hoge mate paraffïnische basisgrondstoffen aan te pakken worden tans verschillende co-oplosmiddelen, zoals synthetische 1021691 28 esters, gebruikt. Deze synthetische esters zijn echter zeer duur en dus zijn de mengsels van de in hoge mate paraffmische smeermiddel-basisoliën die synthetische esters bevatten, die een aanvaardbare additief-oplosbaarheid hebben, ook duur.

[0097] De in hoge mate paraffmische Fischer-Tropsch-smeermiddel-basisgrond-5 stoffen die zijn gemengd met alkylaromaten, alkylcycloparaffïnen of mengsels daarvan bleken een gematigde verbetering qua fysische eigenschappen te hebben. Door het toevoegen van alkylaromaten, alkylcycloparaffïnen of mengsels daarvan aan in hoge mate paraffmische Fischer-Tropsch-smeermiddel-basisgrondstoffen kunnen bijvoorbeeld gewenste eigenschappen worden verleend aan via Fischer-Tropsch verkregen basisoliën, 10 waaronder bijvoorbeeld oxidatie-stabiliteit, oplosbaarheid, verenigbaarheid met elastomeer, hydrolytische stabiliteit, verbeterde oplosbaarheid van gomsoorten, verbeterde oplosbaarheid van smeermiddel-oxidatieproducten en een gematigde verbetering van de additief-oplosbaarheid.

[0098] Een gereed smeermiddel met een aanvaardbare additief-oplosbaarheid is 15 bijvoorbeeld een smeermiddel waarin de turbiditeit in het algemeen lager is dan twee NTU. Een smeermiddel dat (i) ten minste een in hoge mate paraffmische, via Fischer-Tropsch verkregen smeermiddel-basisgrondstof, (ii) ten minste een smeermiddel-basis-grondstof die bestaat uit alkylaromaten, alkylcycloparaffïnen of mengsels daarvan en (iii) een of meer smeermiddel-basisolie-additieven omvat vereist “een effectieve hoe-20 veelheid van een synthetische ester-co-oplosmiddel” voor het verschaffen van een gereed smeermiddel met een turbiditeit lager dan twee NTU. De “effectieve hoeveelheid van een synthetische ester-co-oplosmiddel” is een hoeveelheid ester-co-oplosmiddel die vereist is voor het verlagen van de turbiditeit van het smeermiddel tot minder dan twee NTU. De “effectieve hoeveelheid van een synthetische ester-co-oplosmiddel” is 25 een hoeveelheid die lager is dan de hoeveelheid ester-co-oplosmiddel die wordt vereist voor het verlagen van de turbiditeit tot minder dan twee NTU als het smeermiddel niet ten minste een smeermiddel-basisgrondstof bevat die bestaat uit alkylaromaten, alkylcycloparaffïnen of mengsels daarvan. De “effectieve hoeveelheid van een synthetische ester-co-oplosmiddel” is een hoeveelheid die lager is dan de hoeveelheid ester-co-op-30 losmiddel die wordt vereist voor het verlagen van de turbiditeit tot minder dan twee NTU van een smeermiddel dat alleen smeermiddel-basisolie-additieven en in hoge mate paraffmische, via Fischer-Tropsch verkregen smeermiddel-basisgondstoffen omvat. Derhalve vermindert een gematigde verbetering van de additief-oplosbaarheid de 921691 - 29 hoeveelheid aan dure synthetische esters die worden toegevoegd aan Fischer-Tropsch-smeermiddel-basisoliën voor het formuleren van een gereed smeermiddel met een aanvaardbare additief-oplosbaarheid. Als de hoeveelheid synthetische ester die nodig is wordt verminderd, worden de kosten van smeermiddelen die zijn geformuleerd met Fi-5 scher-Tropsch-smeermiddel-basisgrondstoffen eveneens verminderd.

[0099] In een aspect van de uitvinding dat bijzondere voorkeur heeft voldoen de gemengde smeermiddel-basisoliën aan de specificaties voor een smeermiddel-basisolie uit groep III of groep II. De gemengde smeermiddel-basisoliën die zijn bereid volgens de onderhavige uitvinding hebben uitstekende viscositeits- en viscositeitsindex-eigen- 10 schappen en een laag vloeipunt. De gemengde smeermiddel-basisoliën volgens de uitvinding hebben viscositeitsindices hoger dan 80 en de viscositeitsindices kunnen hoger zijn dan 120. De gemengde smeermiddel-basisoliën volgens de uitvinding hebben een viscositeit hoger dan 3 cSt indien gemeten bij 40°C. De gemengde smeermiddel-basisoliën hebben een vloeipunt lager dan 10°F, en in het algemeen tussen 60°F en 0°F. De | 15 gemengde smeermiddel-basisoliën volgens de uitvinding hebben tevens een zwavel- I gehalte lager dan 300 ppm, bij voorkeur lager dan 100 ppm, met meer voorkeur lager dan 10 ppm en met de meeste voorkeur lager dan 1 ppm.

[0100] De volgende voorbeelden worden gegeven voor het illustreren van de uitvinding en dienen niet te worden opgevat als een beperking voor de omvang van de 20 uitvinding.

Voorbeelden

Voorbeeld I: Bereiding 25

[0101] Een C20-24 alkylbenzeen werd bereid door het alkyleren van intern geïso-meriseerd C20-24 NAO met benzeen over HF-zuur. Een via Fischer-tropsch verkregen smeermiddel-basisolie van 4 cSt werd bereid uit op Co gebaseerde Fischer-Tropsch-was. De was werd gefractioneerd voor het verkrijgen van een portie die kookt in het 30 traject van 745-890°F. Deze fractie werd verwerkt door middel van selectieve hydro-isomerisatie-ontwassen en hydrobehandelen in een geïntegreerde, uit twee stappen bestaande bewerking onder de volgende omstandigheden: 1 021691 - 30

[0102] Katalytisch ontwassen: 700°F, 1150 psig, 0,4 LHSV, 5000 SCF/B gasde-biet, met een Pt-SAPO-11-katalysator.

[0103] Hydrobehandelen: 450°F, 1135 psig, 1,0 LHSV, 5000 SCF/B gasdebiet met een hydrogeneringskatalysator van Pt op sliciumdioxide-aluminiumoxide.

5 Het verkregen product werd gefractioneerd en een product van 4 cSt werd geïsoleerd.

[0104] Een C20-24 alkylcyclohexaan werd bereid door het hydrogeneren van een portie van de C20-24 alkylbenzeen bij 450°F, 1,25 WHSV, 2000 psig en 5000 SCFB onder toepassing van een hydrogeneringskatalysator van Pt op siliciumdioxide-alumi-niumoxide. De fysische eigenschappen van al deze producten worden getoond in de 10 volgende tabel A.

1 n 91 r s i' 31

Tabel A

WOW 6629 NGQ 8302 NGQ 8461 4 cSt FTBO C20-24 alkylbenzeen C20.24 alkylcyclohexaan

Eigenschappen: API soortelijk gewicht 42,0 33,7 36,6

Vis @ 40°C, cSt 16^63 17^68 2Ü4

Vis @ 100°C, cSt 4,010 4,0018 4,5260 "vi 144 128 Ï3Ö

Vloeipunt, °C ^22 ï

Troebelingspunt, °C -8 9 ASTM D2887 Sim Dist: gew.%

St (0,5) 677 715 68Ï 5 698 744 749 — ÏÖ 7Π 755 : 761 2Ö 733 761 768 3Ö 752 765 77Ï 40 77Ö 768 775 50 789 776 785 6Ö 8Ö9 794 801 7Ö 833 8ÖÖ 8Ö6 80 86Ö 805 814 9Ö 893 835 846 95 9Ï7 ÏÖÏÖ ÏÖ22 EP (99,5) " 97Ö ÏÖ45 ÏÖ64

[0105] Om problemen met additief-compatibiliteit met in hoge mate paraffmische smeermiddel-basisoliën te vermijden worden de esters vaak toegevoegd in een hoeveel-5 heid van ongeveer 10 gew.%. Een in de handel verkrijgbare ester van Mobil Oil Com- 102^691 - 32 pany, identificatienummer DB-51 (IE 1053), werd verkregen voor vergelijkende doeleinden.

Voorbeeld II: Additief-oplosbaarheidsmetingen 5

[0106] Er werd een in de handel verkrijgbare additiefbron van Lubrizol, aangeduid als 5186B (IOA 00643), verkregen. Dit additief wordt gewoonlijk in een hoeveelheid van ongeveer 1,25 gew.% met basisgrondstoffen gemengd teneinde smeermiddelen te vormen die worden gebruikt voor industriële olie-toepassngen. Dit additief werd toege- 10 voegd aan de smeermiddel-basisgrondstoffen in voorbeeld I en de mengsels daarvan. Voor het mengen werd de smeermiddel-basisgrondstof verwarmd tot 120°F en daarna liet men het mengsel aikoelen tot kamertemperatuur voor evaluatie. De smeermiddel-basisgrondstof-additief-mengsels werden vervolgens geëvalueerd met betrekking tot compatibiliteit volgens de volgende twee werkwijzen: (i) een beoordeling van het totale 15 uiterlijk daarvan en (ii) een meting van de turbiditeit daarvan.

[0107] De meting van het uiterlijk werd uitgevoerd door vijftig gram van een representatief monster in een heldere glazen fles van 4-Oz van het type dat wordt gebruikt voor ASTM Dl500 te plaatsen. Een stuk karton van 6 inch bij 8 inch met een rechthoekige opening van 4 inch bij 1 inch in het midden wordt 2 tot 4 inch voor 20 schijnwerper aangebracht. Het monster wordt voor de rechthoekige opening geplaatst. Terwijl de monsterfles vertikaal wordt gehouden, en zonder het monster te verstoren, wordt eerst de aanwezigheid van sediment opgemerkt. Vervolgens wordt de bodem van de monsterfles onderzocht op sediment. Als sediment wordt gevonden is het monster gezakt voor de test en wordt de tijd in de oven genoteerd. Als er geen sediment is wordt 25 het monster onderzocht op troebeling, vlokken en waasvorming. Vlok is een suspensie van kleine deeltjes en de aanwezigheid van vlokken wordt eveneens als zakken beschouwd. De beoordelingen van troebeling, vlokken en waasvorming vinden plaats tegen een standaard. Bevredigende materialen hebben geen vlokken, sediment, troebeling of waasvorming. De monsters worden als volgt beoordeeld: 30 1 Helder, geen troebeling, geen sediment 2 Een weinig troebeling 6 Bevat vlokken (zakt) 7 Bevat sedient (zakt) 1 021691 33

[0108] De turbiditeit wordt in het algemeen gemeten door toepassing van een tur-biditeitsmeter, bijvoorbeeld een Hach Co. Model 2100 P Turbidimeter. Een turbiditeits-meter is een nefelometer die bestaat uit een lichtbron die een water/smeermiddel-olie-monster belicht en een foto-elektrische cel die de intensiteit van licht dat onder een 5 hoek van 90° door de deeltjes in het monster wordt verstrooid meet. Een detector voor doorgelaten licht ontvangt eveneens licht dat door het monster gaat. De signaaluitvoer (eenheden in nefelometrische turbiditeitseenheden of NTU’s) van de turbidimeter is een verhouding van de twee detectoren. Meters kunnen de turbiditeit over een breed traject van 0 tot 1000 NTU’s meten. Het instrument moet voldoen aan de US-EPA-ont-10 werpcriteria zoals gespecificeerd in US-EPA methode 180.1.

[0109] Gebruikelijke smeermiddel-basisoliën die worden gemeten bij 75°F hebben trajecten van 0-20 NTU’s. In de handel verkrijgbare Poly-Alfa-Alkenen (PAO’s) hebben NTU’s tussen 0-1. Beide oliën hebben troebelingspunten van of lager dan de gebruikelijke waarden van 14°F (-10°C).

15 [0110] Als het uiterlijk van de oliën wordt onderzocht (als simulatie van de opinie van een klant) bestaat er het volgende verband tussen de waarde van de NTU en het uiterlijk: NTU-waarde Uiterlijk 20 Troebelig 2-5 Mogelijk aanvaardbaar, maar merkbaar wazig 0,5-2 Helder en doorzichtig 20 Referenties:

Drinkwater moet <1,0 zijn.

Water voor recreatie moet <5,0 zijn.

[0111] Materialen met turbiditeiten lager dan 2, bij voorkeur lager dan 1, worden gewenst. De turbiditeiten werden met behulp van een Hach Co. Model 2100 P Turbidi- 25 meter bij de smeermiddel-asisgrondstof-additief-mengsels gemeten.

[0112] De resultaten van de additief-oplosbaaheidsexperimenten worden samengevat in de volgende tabel B.

1 021 6 91 - 34

Tabel B

Mengsels met 4 cSt FTBO

Smeermiddel- Andere componenten Hoeveelheid Aanvankelijk Turbiditeit, basisgrondstof additief, uiterlijk NTU

Gew.% FT 4 cSt Geen Geen 1 0,64

Basisolie “ Geen 1,25 gew.% 2/7 56,0 “ 5% ester Geen 1 0,57 “ 5% ester 1,25 gew.% 7 2,41 “ 10% C20-24 alkylbenzeen Geen 1 0,82 “ 2,5% C20-24 alkylbenzeen 1,25 gew.% 2/6/7 51,3 “ 5% C20-24 alkylbenzeen 1,25 gew.% 2/6/7 39,5 “ 10% C20-24 alkylbenzeen 1,25 gew.% 2/6/7 30,6 “ 10% C20-24 alkylcyclo- Geen 1 0,64 hexaan

“ 2,5% C20.24 alkylcyclo- 1,25 gew.% 2/6/7 57A

hexaan “ 5% C20-24 alkylcyclo- 1,25 gew.% 2/6/7 50,0 hexaan “ 10% C20-24 alkylcyclo- 1,25 gew.% 2/7 50,5 hexaan

[0113] De resultaten laten zien dat het toevoegen van het standaard additiefpakket aan de Fischer-Tropsch een product verschaft dat significant troebeliger is dan het product van een PAO (NTU van 56 versus 5,77). Het toevoegen van de synthetische ester 5 aan het monster van Fischer-Tropsch-basisolie en additief kan de turbiditeit significant verminderen. Het toevoegen van alkylcycloparaffinen en alkylaromaten aan het monster van Fischer-Tropsch-basisolie en additief kan de turbiditeit eveneens gematigd verminderen. Bij monsters die Fischer-Tropsch-basisolie en additief bevatten resulteren alkylaromaten in een grotere afname van de turbiditeit dan alkylcycloparaffinen. De toe-10 passing van alkylcycloparaffinen, alkylaromaten of mengsels daarvan kan de hoeveel- s r* ·*~' < f\ -1 y ’%J.’ -- v 35 heid dure5 synthetische ester die wordt vereist voor het bereiken van een gewenste mate van turbiditeit verminderen.

1 021 691

Claims

1. Smeermiddel, omvattende: a) ten minste een in hoge mate paraffinische, via Fischer-tropsch verkregen smeermid- 5 del-basisgrondstof met een viscositeit hoger dan 3 cSt indien gemeten bij 40°C, met een vertakkingsindex minder dan 5 en met een gemiddelde lengte van alkyl-zijketens van minder dan 2 koolstofatomen; en b) ten minste een smeermiddel-basisgrondstof die bestaat uit alkylaromaten, alkylcy-cloparaffinen of mengsels daarvan, met een viscositeit hoger dan 2 cSt indien gemeten 10 bij 40°C; c) waarbij component b) aanwezig is in een hoeveelheid van ongeveer 1 gew.% tot ongeveer 50 gew.% en het smeermiddel een viscositeit hoger dan 3 cSt heeft indien gemeten bij 40°C.

2. Smeermiddel volgens conclusie 1, waarbij de basisgrondstof van b) wordt ver kregen via een Fischer-Tropsch-proces.

3. Smeermiddel volgens conclusie 1 of conclusie 2, waarbij de alkylaromaten alkylbenzenen zijn. 20

4. Smeermiddel volgens een der conclusies 1-3, waarbij de alkylcycloparafïinen worden gekozen uit de groep die bestaat uit alkylcyclohexanen, alkylcyclopentanen en mengsels daarvan.

5. Smeermiddel volgens conclusie 2, waarbij de basisgrondstof van b) aanwezig is in een hoeveelheid van ongeveer 1 gew.% tot ongeveer 25 gew.%.

6. Smeermiddel volgens een der conclusies 2-5, verder omvattende: a) een of meer additieven voor smeermiddel-basisolie; en 30 b) een effectieve hoeveelheid van een synthetische ester-co-oplosmiddel voor het verlagen van de turbiditeit van het smeermiddel tot minder dan twee NTU. 1021691- 71

7. Werkwijze voor hei bereiden van een gemengde smeermiddel-basisolie, die de stappen omvat van: a) het mengen van: i) ten minste een in hoge mate paraffinische, via Fischer-tropsch verkregen smeer- 5 middel-basisgrondstof met een viscositeit hoger dan 3 cSt indien gemeten bij 40°C, met een vertakkingsindex minder dan 5 en met een gemiddelde lengte van alkyl-zijketens van minder dan 2 koolstofatomen; en ii) ten minste een basisgrondstof die bestaat uit alkylaromaten, alkylcycloparaffi-nen of mengsels daarvan, met een viscositeit hoger dan 2 cSt indien gemeten bij 10 40°C, waarbij basisgrondstof (ii) aanwezig is in een hoeveelheid van ongeveer 1 gew.% tot ongeveer 50 gew.%; en b) het isoleren van de gemengde smeermiddel-basisolie.

8. Werkwijze volgens conclusie 7, waarbij de basisgrondstof van (ii) wordt ver-15 kregen via een Fischer-Tropsch-proces.

9. Werkwijze volgens conclusie 7 of conclusie 8, waarbij de basisgrondstof van (ii) in wezen voor 100 gew.% uit alkylaromaten, alkylcycloparaffinen of mengsels daarvan bestaat. 20

10. Werkwijze volgens een der conclusies 7-9, die verder het mengen omvat van: iii) een of meer additieven voor smeermiddel-basisolie die worden gekozen uit de groep die bestaat uit detergentia, dispergeermiddelen, antioxidantia, additieven die slijtage tegengaan, middelen die het vloeipunt verlagen, middelen voor het 25 verbeteren van de viscositeitsindex, middelen voor het modificeren van de wrij ving, demulgatoren, middelen die de schuimvorming tegengaan, corrosierem-mers, bevochtigingsmiddelen, verdichtingsmiddelen, additieven die het vloei-stofverlies tegengaan en roest-inhibitoren; en iv) een effectieve hoeveelheid van een synthetische ester-co-oplosmiddel voor het 30 verlagen van de turbiditeit van de gemengde smeermiddel-basisolie tot minder dan twee NTU. * 921691 -

11. Werkwijze volgens een der conclusies 7-10, waarbij de basisgrondstof van (ii) wordt verkregen door het alkyleren van aromaten van een Fischer-Tropsch-proces met een lichte Fischer-Tropsch-voeding die alkenen en alcoholen bevat voor het vormen van alkylaromaten die koken in het traject van de smeermiddel-basisolie. 5

12. Werkwijze voor het bereiden van een gemengde smeermiddel-basisolie, die de stappen omvat van: a) het alkyleren van aromaten met een lichte voeding die alkenen en alcoholen bevat voor het vormen van alkylaromaten die koken in het traject van de smeermiddel-basis- 10 olie; b) het onderwerpen van via Fischer-Tropsch verkregen was-achtige stromen aan hy-droisomerisatie-omstandigheden voor het vormen van in hoge mate paraffinische smeermiddel-basisgrondstof; en c) het mengen van de alkylaromaten en de in hoge mate paraffinische smeermiddel-15 basisgrondstof voor het vormen van een gemengde smeermiddel-basisolie.

13. Werkwijze volgens conclsie 12, waarbij de alkylaromaten in een hoeveelheid van ongeveer 1 gew.% tot ongeveer 25 gew.% in de smeermiddel-basisolie aanwezig zijn. 20

14. Werkwijze volgens conclusie 12 of conclusie 13, die verder de stappen omvat van het onderwerpen van ten minste een gedeelte van de alkylaromaten die koken in het traject van de smeermiddel-basisolie aan hydrogenering onder katalytische hydrogeneringsomstandigheden voor het vormen van alkylcycloparaffinen die koken in 25 het traject van de smeermiddel-basisolie en het mengen van de alkylcycloparaffinen met de alkylaromaten en de in hoge mate paraffinische smeermiddel-basisgrondstof voor het vormen van een gemengde smeermiddel-basisolie.

15. Werkwijze volgens een der conclusies 12-14, waarbij de alkylaromaten 30 alkylbenzenen zijn. 1 0216 91- 39'

16. Werkwijze volgens een der conclusies 12-15, waarbij ten minste een gedeelte van de alkylbenzenen wordt onderworpen aan hydrogenering voor het verkrijgen van alkylcyclohexanen.

17. Werkwijze volgens een der conclusies 12-16, die verder de stap omvat van het onderwerpen van een reformeerbaar Fischer-Tropsch-product aan reformeren onder katalytische reformeringsomstandigheden voor het vormen van extra aromaten voor het alkyleren.

18. Werkwijze volgens een der conclusies 12-17, die verder de stap omvat van het onderwerpen van het reformeerbare Fischer-Tropsch-product aan een hydrobehandeling onder katalytische hydrobehandelingsomstandigheden vóór het reformeren. I 15 19. Werkwijze volgens een der conclusies 12-18, waarbij de aromaten en de I lichte voeding worden verkregen via een Fischer-Tropsch-proces.

20. Werkwijze volgens conclusie 19, waarbij de alkenen worden gekozen uit de groep die bestaat uit alkenen die worden gevormd door een thermisch kraakproces, al- 20 kenen die worden gevormd door een thermisch kraakproces waarbij een voeding wordt gebruikt die wordt verkregen via een Fischer-Tropsch-proces en mengsels daarvan.

21. Werkwijze volgens conclusie 20, waarbij bij het thermische kraakproces een zware Fischer-Tropsch-voeding wordt toegepast die is verkregen via een Fischer-

25 Tropsch-proces.

22. Werkwijze voor het vergroten van de opbrengst aan smeermiddel-basisolie uit een Fischer-Tropsch-installatie, die de stappen omvat van: a) het uitvoeren van een Fischer-Tropsch-synthese met syngas voor het verschaffen van 30 een productstroom; b) het gefractioneerd destilleren van de productstroom en het isoleren van een C20+ fractie, een aromaatfractie en een lichte voeding die alkenen en alcoholen bevat; 1021691- c) het onderwerpen van de C20+ fractie aan hydroisomerisatie-omstandigheden voor het vormen van een in hoge mate paraffinische smeermiddel-basisgrondstof; d) het alkyleren van de aromaten met de lichte voeding voor het vormen van alkylaro-maten die koken in het traject van de smeermiddel-basisolie; 5 e) het eventueel onderwerpen van een gedeelte van de alkylaromaten van stap (d) aan hydrogenering onder katalytische hydrogeneringsomstandigheden voor het vormen van alkylcycloparaffinen die koken in het traject van de smeermiddel-basisolie; f) het mengen van de alkylaromaten, eventueel de alkylcycloparaffinen en de in hoge mate paraffinische smeermiddel-basisgrondstof voor het vormen van een gemengde 10 smeermiddel-basisolie; en g) het isoleren van de gemengde smeermiddel-basisolie.

23. Werkwijze volgens conclusie 22, die verder de stappen omvat van het gefrac-tioneerd destilleren en isoleren van een reformeerbare lichte fractie en het onderwerpen 15 van de reformeerbare lichte fractie aan reformeren onder katalytische reformeringsom-standigheden voor het vormen van extra aromaten voor alkyleren.

24. Werkwijze volgens conclusie 22 of conclusie 23, die verder de stap omvat van het onderwerpen van de reformeerbare lichte fractie aan een hydrobehandeling 20 onder katalytische hydrobehandelingsomstandigheden vóór het reformeren.

25. Werkwijze volgens een der conclusies 22-24, die verder de stap omvat van het onderwerpen van ten minste een gedeelte van de C20+ fractie aan een hydrobehandeling onder katalytische hydrobehandelingsomstandigheden vóór de 25 hydroisomerisatie.

26. Werkwijze voor het bereide van een gemengde smeermiddel-basisolie, die de stappen omvat van: a) het uitvoeren van een Fischer-Tropsch-synthese met syngas onder toepassing van 30 een katalysator die lage tot gemiddelde ketengroeiwaarschijnlijkheden verschaft voor het verschaffen van een reformeerbare lichte stroom, een aromaatstroom en een lichte stroom die alkenen en alcoholen bevat; 102169» ' 41 ' b) het uitvoeren van een Fischer-Tropsch-synthese met syngas onder toepassing van een katalysator die hoge ketengroeiwaarschijnlijkheden verschaft voor het verschaffen van een in hoge mate paraffinische C20+ stroom; c) het onderwerpen van de C20+ stroom aan hydroisomerisatie-omstandigheden voor het 5 vormen van een in hoge mate paraffinische smeermiddel-basisgrondstof; d) het alkyleren van de aromaatstroom met de lichte stroom die alkenen en alcoholen bevat voor het vormen van alkylaromaten die koken in het traject van de smeermiddel· basisolie; e) het onderwerpen van de reformeerbare lichte stroom aan reformeren onder katalyti-10 sche reformeringsomstandigheden voor het vormen van extra aromaten voor het al- kyleren; f) het eventueel onderwerpen van een gedeelte van dé alkylaromaten die koken in het traject van de smeermiddel-basisolie aan hydrogenering onder katalytische hydrogene-ringsomstandigheden voor het vormen van alkylcycloparaffinen die koken in het traject 1 15 van de smeermiddel-basisolie; g) het mengen van de alkylaromaten die koken in het traject van de smeermiddel-basis-olie, eventueel de alkylcycloparaffinen die koken in het traject van de smeermiddel-ba-sisolie en de in hoge mate paraffinische smeermiddel-basisgrondstof voor het vormen van een gemengde smeermiddel-basisolie; en 20 h) het isoleren van de gemengde smeermiddel-basisolie.

27. Werkwijze volgens conclusie 26, die verder de stap omvat van het onderwerpen van de reformeerbare lichte fractie aan een hydrobehandeling onder katalytische hydrobehandelingsomstandigheden vóór het reformeren. 25 1 0216 9 1'