TR2023007827U5 - Sönümleme si̇stemi̇ - Google Patents

Abstract

ÖZET Patlamaya karşı dirençli enerji sönümleme yapılanması Buluş, mayın, bomba gibi patlayıcıların patlaması sonucunda oluşan şok yüklerinin kuvvet ve diğer etkilerini azaltmak üzere askeri araç koltuklarında kullanılan patlamaya karşı dirençli enerji sönümleme sistemi (1) olup, üzerinde bulunan en az bir araç bağlantı deliği (2.1) vasıtasıyla araca irtibatlandırılan araç bağlantı sacı (2), üzerinde bulunan koltuk bağlantı delikleri (4.1) ve kapak bağlantı delikleri (4.4) vasıtasıyla araç koltuğuna irtibatlandırılan, kapalı hücre formunda bir ezilme-sönümleme odası-yuvası (4.3) içeren bir ana gövde (4), koltuk bağlantı parçasının (3) alt ve üst kısımlarına konumlandırılan, üzerinde cıvata delikleri (3.1), mil yataklama deliği (3.2) ve kaynak deliği (3.3) formlandırılmış kapaklar (3), araç bağlantı sacında (2) bulunan bir araç mil bağlantı deliği (2.2) içerisinde aşağı yukarı doğrusal hareket yapılmasını sağlayan bir çubuk (5.1), üzerinde bulunan araç bağlantı sacı montaj deliği (5.4) ile ana gövdeye (4) ve araç zemin montaj deliği (5.3) ile istenilen açıda araca irtibatlandırılan bir mil (5), ezilme-sönümleme odası-yuvasının (4.3) iç kısmında ve milin (5) üzerinde konumlandırılan, metal-ametal malzemeden ve farklı geometrik form ve yapılarda olabilen ani yük anında ezilip deforme olarak ortaya çıkan enerjiyi sönümleyen bir sönümleme elemanı (6), mil (5) üzerinde bulunan, ani yük esnasında sönümleme elemanının (6) ortaya çıkan enerjiyi sönümlemesini sağlamak üzere sönümleme elemanını (6) kapaklar (3) arasında sıkıştırarak deforme eden bir ezme pulu (5.2) içermektedir.

Description

TARIFNAME SÖNÜMLEME SISTEMI TEKNIK ALAN Bulus, genel olarak enerji sönümleme sistemi ile ilgilidir. Bulus özellikle, mayin, bomba gibi patlayicilarin patlamasi sonucunda olusan sok yüklerinin kuvvet ve diger etkilerini azaltmak üzere askeri araç koltuklarinda kullanilan, patlamaya karsi dirençli bir enerji sönümleme sistemi ile ilgilidir. TEKNIGIN BILINEN DURUMU Günümüzde özellikle askeri araçlarda yoldan gelen titresimin yolculara en az etkide iletilmesini saglayacak ve ayni zamanda aracin maksimum performansta kullanimini saglamak amaci ile çesitli süspansiyon sistemleri kullanilmaktadir. Bu sistemler yol kaynakli neden olan titresimleri sönümlemekte ancak mayin patlamasi gibi durumlarda yolculara güvenlik saglamamaktadir. Mevcut teknikte, patlamalarin neden oldugu etkileri sönümlemek için çesitli metal deformasyonu metotlari ya da hidrolik sok emici damperler içeren sistemler kullanilmaktadir. Araçlardaki crash-boxlarda çarpisma aninda metal ezilmesi deformasyonu saglandigindan enerji sönümlenmektedir. basvuruya rastlanilmistir. Söz konusu basvuru patlama azaltma cihazi ve ön uç çarpisma direncine sahip koltuk tertibati ile ilgilidir. Bir önü ve bir arkasi olan ve bir zemine baglanmak üzere uyarlanmis koltuk tertibati; bir koltuk tabani ve bir koltuk arkaligi; bir emniyet kemeri mekanizmasi; bir patlama azaltma cihazi; bir çift braket ile patlama azaltma cihazina monte edilmis bir ön darbe dislokasyon direnç cihazi içermektedir. Burada patlama azaltma cihazi, bir patlama durumunda enerjiyi emen bir ezilme bölgesine sahiptir ve ön darbe dislokasyon direnç cihazi, koltuk tabaninin patlama azaltma cihazindan ayrilmasina direnç gösterecek sekilde hareket etmektedir. Söz konusu basvuruda patlamaya karsi direnç gösteren bir araç koltugu yapilanmasi açiklanmistir, ancak buradaki sönümleme elemani ile optimum sönümleme saglanamamaktadir. Burada, kapak formunda olan ve kaymayi saglayan bir alt parça hem kayma hem de sönümleme elemaninin ezilmesini saglayan bir üst parçadan bahsedilmemektedir. Sonuç olarak patlamaya karsi dirençli enerji sönümleme sistemlerinde gelistirmelere gidilmekte, bu nedenle yukaridaki deginilen dezavantajlari ortadan kaldiracak ve mevcut sistemlere çözüm getirecek yeni sistemlere ihtiyaç duyulmaktadir. BULUSUN AMACI Mevcut bulus, yukarida bahsedilen gereksinimleri karsilayan, tüm dezavantajlari ortadan kaldiran ve ilave bazi avantajlar getiren patlamaya karsi dirençli enerji sönümleme sistemi ile Bulusun ana amaci; mayin, bomba gibi patlayicilarin patlamasi sonucunda olusan sok yüklerinin kuvvet ve diger etkilerini azaltmak üzere askeri araç koltuklarinda kullanilan, patlamaya karsi dirençli enerji sönümleme sistemi saglamaktir. Bulusun bir amaci; patlamalar sonucu olusan yüksek sok yüklerinin kuvvet ve etkileri azaltarak askerin yaralanmasini önlemektir. Bulusun yapisal ve karakteristik özellikleri ve tüm avantajlari asagida verilen sekiller ve bu sekillere atiflar yapilmak suretiyle yazilan detayli açiklama sayesinde daha net olarak anlasilacaktir. Bu nedenle degerlendirmenin de bu sekiller ve detayli açiklama göz önüne alinarak yapilmasi gerekmektedir. SEKILLERIN KISA AÇIKLAMASI Mevcut bulusun yapilanmasi ve ek elemanlarla birlikte avantajlarinin en iyi sekilde anlasilabilmesi için asagida açiklamasi yapilan sekiller ile birlikte degerlendirilmesi gerekir. Sekil 1 Bulus konusu patlamaya karsi dirençli enerji sönümleme sisteminin çesitli açilardan patlatilmis görünümüdür. Sekil 2 Bulus konusu patlamaya karsi dirençli enerji sönümleme sisteminin çesitli açilardan perspektif bir görünümüdür. Sekil 3 Bulus konusu patlamaya karsi dirençli enerji sönümleme sisteminin içerdigi sönümleme elemaninin sahip olabilecegi farkli geometrilerin görünümleridir. Sekil 4 Bulus konusu patlamaya karsi dirençli enerji sönümleme sisteminin içerdigi sönümleme elemaninin sahip olabilecegi farkli geometrilerin kesit görünümleridir. Sekil 5 Bulus konusu patlamaya karsi dirençli enerji sönümleme sisteminin içerdigi sönümleme elemaninin sönümleme ayar formlarini gösteren sekil görüntüsüdür. REFERANS NUMARALARI 1. Sönümleme Sistemi 2. Araç baglanti saci 2.1 Araç baglanti deligi 2.2 Araç Mil baglanti deligi 3. Kapak 3.1 Civata deligi 3.2 Mil Yataklama deligi 3.3 Kaynak deligi 4. Ana gövde 4.1 Koltuk baglanti delikleri 4.3 Ezilme-Sönümleme Odasi-Yuvasi 4.4 Kapak baglanti delikleri . Mil .1 Çubuk .2 Ezme pulu .3 Araç zemin montaj deligi .4 Araç baglanti saci montaj deligi 6. Sönümleme elemani 6.1 Sönümleme Ayar Formlari (Sekil 5) BULUSUN DETAYLI AÇIKLANMASI Bu detayli açiklamada, bulus konusu patlamaya karsi dirençli enerji sönümleme sisteminin (1) tercih edilen yapilanmalari, sadece konunun daha iyi anlasilmasina yönelik olarak ve hiçbir sinirlayici etki olusturmayacak sekilde açiklanmaktadir. Sekil 1'de patlatilmis görünümü verilen bulus, mayin, bomba gibi patlayicilarin patlamasi sonucunda olusan sok yüklerinin kuvvet ve diger etkilerini azaltmak üzere askeri araç koltuklarinda kullanilan, patlamaya karsi dirençli bir enerji sönümleme sistemi (1) ile ilgilidir. Patlamaya karsi dirençli enerji sönümleme sistemi (1) en temel halinde; o Üzerinde bulunan en az bir araç baglanti deligi (2.1) vasitasiyla araca irtibatlandirilan araç baglanti saci (2), o Üzerinde bulunan koltuk baglanti delikleri (4.1) ve kapak baglanti delikleri (4.4) vasitasiyla araç koltuguna irtibatlandirilan, kapali hücre formunda bir ezilme- sönümleme odasi-yuvasi (4.3) içeren bir ana gövde (4), 0 Bir koltuk baglanti parçasinin (3) alt ve üst kisimlarina konumlandirilan, üzerinde civata delikleri (3.1), mil yataklama deligi (3.2) ve kaynak deligi (3.3) formlandirilmis kapaklar (3), 0 Araç baglanti sacinda (2) bulunan bir araç mil baglanti deligi (2.2) içerisinde asagi yukari dogrusal hareket yapilmasini saglayan bir çubuk (5.1), üzerinde bulunan araç baglanti saci montaj deligi (5.4) ile ana gövdeye (4) ve araç zemin montaj deligi (5.3) ile istenilen açida araca irtibatlandirilan bir mil (5), o ezilme-sönümleme odasi-yuvasinin (4.3) iç kisminda ve milin (5) üzerinde bulunan, ani yük aninda katlanip ezilerek kalicideformasyona ugrayarak ortaya çikan enerjiyi sönümleyen bir sönümleme elemani (6), o Mil (5) üzerinde bulunan, ani yük esnasinda sönümleme elemaninin (6) ortaya çikan enerjiyi sönümlemesini saglamak üzere sönümleme elemanini (6) kapaklar (3) arasinda sikistirarak deforme eden bir ezme pulu (5.2) Içermektedir. Bulus konusu sönümleme sistemi (1), araç baglanti saci (2) üzerindeki araç baglanti delikleri (2.1) ile araca ve ana gövde (4) üzerindeki koltuk baglanti delikleri (4.1) ile araç koltuguna irtibatlandirilmaktadir. Ana gövde (4) içerisinde bir mil (5) bulunmaktadir ve mil (5) bir çubuk (5.1) ve ezme pulu (5.2) içermektedir. Söz konusu mil (5) sisteminde bulunan çubuk (5.1) üzerinde kapak (3) parçasi içerinde dizayn edilen mil yataklama deligi (3.2) asagi-yukari dogrusal hareket yapmaktadir. Bu dogrusal hareket sonucu mil (5) üzerinde bulunan ezme pulu (5.2) ile sönümleme elemani (6) ezilerek deformasyona ugratilmaktadir.. Ana gövde (4), sönümleme elemaninin (6) ezilmesi için kapali formda bir yuva (4.3) olusturmaktadir. Koltuk baglanti parçasinin (3) alt ve üst kisminda kapak (3) bulunmaktadir. Kapaklar (3) üzerinde civata delikleri (3.1), mil yataklama deligi (3.2) ve kaynak deligi (3.3) formlandirilmistir. Kapaklar (3), mil (5) üzerinde dogrusal hareket yaparak asagi yukari kaymayi saglamaktadir. Söz konusu kapaklardan (3) alttaki sadece kaymayi saglarken, üstteki hem kaymayi hem de sönümleme elemaninin (6) ezilmesini saglamaktadir. Ezilen sönümleme elemani (6) enerjinin sönümlenmesini saglamaktadir. Böylece araç koltuguna gelen yük yolculara yansimamaktadir. Sönümleme elemani (6) metal, ametal malzemeden, farkli geometrik sekil ve formlarda olabilir. Bu sistem ezerek, deformasyon yöntemini kullanarak enerji sönümlemeyi saglamaktadir. Yapilan arge çalismalari sonucunda optimum sönümleme kabiliyetine sahip akordeon benzeri form için ezme ve katlama metodu kullanilmistir. Bu yapilar sekil 4"te detaylica görülmektedir. Bulusun örnek bir uygulamasinda mayin patlamasi sonucu araca yukari yönde sok kuvveti etki eder, araç yukari dogru hareket eder. Aracin yukari hareket etmesi ile koltuk eylemsizlik ilkesi geregi asagi yönde hareket etme isteginde olacaktir. Bunun sonucunda ana gövde (4) mil (5) üzerinde asagi yukari dogrusal hareket yapmaktadir. Bu dogrusal hareket sonucu mil (5) üzerinde bulunan ezme pulu (5.2) ile sönümleme elemani (6) ezilmektedir. Bulus konusu sönümleme yapilanmasi (1) aracin normal hareketinden etkilenmeyecek sadece patlama gibi durumlardan etkilenerek faaliyete geçecek bir yapiya sahiptir. Bulusun alternatif yapilanmalarinda sönümleme elemani (6) farkli geometrilere sahip olabilir. Sönümleme elemaninin (6) sahip oldugu geometriler sekil 3'te gösterilmistir. Detay kesit görünümleri ise Sekil 4'tedir. Farkli geometrilerde sönümleme elemaninin (6) deformasyonunu istenilen miktarda ayarlamak için Sönümleme ayar formlari (6.1) bulunur. Sönümleme ayar formlari (6.1) her sönümleme elemani için (6) özel olarak tasarlan açikliklardir sönümleme hareketi miktari ve Sönümleme sisteminin (1) enerji sönümlemesini ayarlayan ana unsurlardan biridir. TR TR TR