TARIFNAME ACIL DURUM ARAÇ KAPISI AÇMA SISTEMI TEKNIKALAN Bulus; otomotiv güvenligi alaninda araca ait kumanda içerisindeki pilin bitmesi durumunda, aracin kapisinin güvenli bir sekilde açilmasi isleminin gerçeklestirilmesini saglayan acil durum araç kapisi açma sistem ile ilgilidir. TEKNIGIN BILINEN DURUMU Merkezi kilit, araç kapilarini ve bagaj kilitleyip açilmasini saglar. Bu sistem, ya kapi kilitlerinden ya da uzaktan kumandayla devreye girer. Uzaktan kumandali araba anahtarlari, araçla bire bir temasa geçmeden bu islemin yapilmasini saglamaktadir. Araç anahtarlarinin bazilari ise, aracin tek bir kilidine entegre edilip, bu sayede söz konusu kilit üzerinden, genel bir kilitleme ya da açilma saglamaktadir. Merkezi kilit sisteminin bulundugu araçlarda ise, çogunlukla, tek bir kilit bulundurulmakta. Infrared teknigine sahip kilit sistemleri, araca beli mesafede, araç içinde bulunan bir tanima sistemi sayesinde, infrared alicisini algilayarak, kilit islemini gerçeklestiriyor. Uzaktan kumandali kilit sistemlerinde de bu islem ayni sekilde ve belli mesafelerden gerçeklestirilebiliyor. Bunun disinda, elektronik camlar ve açilabilir tavanlarda, yine uzaktan kumandayla islem yapilmasi mümkündür. Yeni araç modellerinde, görünebilir bir kilit konulmamakta, tek bir dügme ile merkez kilit sistemine ulasmak mümkün kilinmistir. Bazi araç modellerinde belli bir hiz sinirinin altina geçildiginde, otomatik olarak merkezi kilit devreye sokulmaktadir. Bu noktada engellenmek istenen durum, örnegin trafik isiklarinda duruldugunda, disaridan kapilarin açilamamasi ve sevimsiz durumlarla karsilasilmasidir. Kilidin çözülmesi ise, kontak anahtarinin yerinden çikarilmasi veya içerideki kapi kolundan birinin çekilmesi ile gerçeklesir. Kaza durumlarinda, araçlarin merkezi kilitleri crash - sensörü sayesinde otomatik olarak açiliyor. Genellikle merkezi kilit sistemi, immobilizer ile baglantilidir. Merkezi kilit ve immobilizer devreye girdiginde veya devre disi birakildiginda, araç modeline bagli olarak, akustik bir sinyal ile, uyari isiklari veya farlarin yanmasi ile uyarilarla gerçeklesir. Uzaktan kumandalarin mevcut dügmelerle islem sagladiklari için, pil degisiminde yapilan denemelerle tekrardan islem gerçeklestirilebilir. Bu islem kontak anahtarini yuvaya takilarak bir seferlik kilit açma kapama adimiyla gerçeklesir. Merkezi kilit sistemi araç içerisinden de gerçeklestirilebilir. Bunun için araç kolunu iç kisimdan çekerek, kilidi açip, iterek ise, merkezi kilidi devreye sokabilirsiniz. Teknigin bilinen durumunda kullanilan sistemlerde araç sahibi disaridan aracina girmek için Kumandali Anahtar üzerindeki kilit açma butonuna basarak aracin kapilarini açabilir, ya da araçta anahtarsiz giris özelligi mevcut ise kapi kolunda bulunan algilayici sensör ya da buton yardimiyla araç kapilari açilabilir, her iki durumda da alarm devre disi olur ve çalmaz. Kumandali Anahtarin pili bittigi durumlarda Kumandali Anahtarin üzerinde bulunan metal anahtar, kapi kolunda gizli ya da açik bir sekilde bulunan mekanik kilide yerlestirilip çevrilerek kapilar açilabilir. Bu durumda ise alarm devrede kalir ve siren çalar. Siren, aracin içerisine girildikten sonra aracin çalistirilmasina kadar çalmaya devam eder. Bu da teknigin bilinen durumundaki bir baska problemdir. Teknigin bilinen durumunda su anda araçlar üzerinde kullanilan sistemlerde, kumanda pilinin bitmesi durumunda, araçlarin metal anahtariyla kapidaki mekanik kilidini açarak araca girmek ancak mümkündür. Mekanik kilitler kullanilmadikça içerisi toz, kir, pas tuttugundan dolayi açilmalari zorlasir ve mekanik anahtarla kapi açildiginda çogu ülkede standart olan alarm sistemi devreye girer ve uygunsuz saatlerde veya araç sahibi bile araci açmis olsa ses kirliligine sebep olur. Teknigin bilinen durumunda geçen bazi kaynaklar; https://www.youtube.com/watch?v=a8LMkP5FoDM https://www.youtube.com/watch?v=QPGSbQBenr0 Kilitleme, Kilidini Açma Ve Çalistirma Yöntemi" adli baslikli dosyada "Bir elektronik araç anahtari kullanmadan bir araci kilitlemek, kilidini açmak ve çalistirmak için bir yöntemle ilgilidir. Açiklamaya göre, araç kilitlendiginde anahtari aktif olarak kullanmadan araci çalistirma islevi bloke edilir. Aracin kilitleri röle istasyonu saldirilarina karsi güvenli bir sekilde açildiginda, anahtari aktif olarak kullanmadan araci çalistirma olasiligi vardir." seklinde özetlenmistir. Sonuç olarak mevcut teknikte var olan ve günümüzde kullanilmakta olan uygulamalarin dezavantajlarinin ortadan kaldirilmasina olan gereksinim, ilgili teknik alanda bir gelistirme yapmayi zorunlu kilmistir. BULUSUN TANIMI Mevcut bulus yukarida bahsedilen dezavantajlari ortadan kaldirmak ve ilgili teknik alana yeni avantajlar getirmek üzere otomotiv güvenligi alaninda araca ait kumanda içerisindeki pilin bitmesi durumunda, aracin kapisinin güvenli bir sekilde açilmasi isleminin gerçeklestirilmesini saglayan acil durum araç kapisi açma sistemi ile Bulusun amaci; aracin mekanik kilidine ve metal anahtarina gerek kalmaksizin, aracin dis yüzeyine (kapi kolu civari) yerlestirilecek bir elektronik anten devresi sayesinde, kumanda piline gerek olmaksizin güvenlikli bir sekilde (araci çalistirirken kullanilan elektronik kimlik dogrulama yöntemi kullanilarak) aracin kapisinin açilmasi ve bu sayede aracin var ise alarmi devreye girmeden ve araç sahibi acil durumda aracinin kapisini güvenlikten ödün vermeksizin açabilmesinin saglanmasidir. Bu çözüm için kullanilacak parçalar; - Aracin dis yüzeyine (kapi kolunun iç kismina) yerlestirilecek olan "125 Khz Acil Durum Giris Anteni", - "Acil Durum Giris Tetikleme Butonu" ve - pili bitmis, araca ait Kumandali Anahtar'dir. Bulus sayesinde, araca ait kumandanin pili bitmis olsa dahi kapilar elektronik güvenlikten geçerek açilabilmekte ve kiIitIenebiImektedir. Mekanik olarak araç kapisi açildiginda bunun yetkili bir elden mi (aracin metal anahtari ile) yoksa yetkisiz bir elden mi (maymuncuk vb. aletler kullanilarak) açildigini alarm sistemi anlayamayacagindan dolayi, her zaman alarm devreye girmektedir. Gelistirilen bu bulus sistemi ile araca elektronik olarak programlanmis bir Kumandali Anahtar kullanilacagi için, alarm bunu her zaman yetkili olarak algilayacak ve devreye girmeyecektir. Bu da uygunsuz saatlerde yetkili kisi aracina acil durumda erisim saglamak istediginde alarmin devreye girmemesini saglayacaktir. Çizimler Yukarida kisaca özetlenen ve asagida daha detayli ele alinan mevcut bulusun uygulamalari, bulusun ekteki çizimlerde betimlenen örnek uygulamalarina basvurarak anlasilabilir. Ancak ekteki çizimlerin yalnizca bu bulusun tipik uygulamalarini betimledigini ve bulus, bu nedenle, diger esit derecece etkili uygulamalara izin verebilecegi için, kapsamini sinirladiginin varsayilmayacagini belirtmek gerekir. Sekil-1: Bulusun genel sematik görünümüdür. Anlasilmayi kolaylastirmak adina, sekillerde ortak olan özdes elemanlari belirtmek için, mümkün hallerde özdes referans numaralari kullanilmistir. Sekiller ölçekli çizilmemistir ve açiklik için basitlestirilebilir. Bir uygulamanin elemanlari ve özelliklerinin daha fazla açiklama lüzum olmaksizin diger uygulamalara faydali bir biçimde dâhil edilebilecegi düsünülmektedir. Çizimlerdeki Detaylarin Açiklanmasi Sekillerde gösterilen referans numaralarinin karsiliklari asagida verilmistir. 1. Acil durum giris tetikleme butonu 2. Acil durum giris anteni BCM modülü Kumandali anahtar Düsük frekans anteni Immobilizer anteni Start/stop butonu Radyo frekans alici BULUSUN DETAYLI AÇIKLANMASI Bu detayli açiklamada bulus konusu acil durum araç kapisi açma sistemi yapilanmasinin tercih edilen alternatifleri, sadece konunun daha iyi anlasilmasina yönelik olarak ve hiçbir sinirlayici etki olusturmayacak sekilde açiklanmaktadir. Bulus, acil durum araç kapisi açma sistemi olup, Sekil 1'de görüldügü üzere; Acil durum giris tetikleme butonu (1), Acil durum giris anteni (2), BCM modülü (3), Kumandali anahtar (4), Düsükfrekans anteni (5), Immobilizer anteni (6), Start/stop butonu (7) ve Radyo frekans alici (8) içermektedir. Acil durum giris tetikleme butonu (1); aracin disinda kapi kilidi açma islemini baslatan açma kapama mantiginda çalisan anahtardir. Bu butona basildiginda, araç kendisine ait bir kumandali anahtarin (4) yakin çevresinde olup olmadigini kontrol eder ve var ise, kilitleri indirerek kapilarin açilmasini saglar. Mevcut sistemlerde, araca ait kumandali anahtarin pili bitmis ise, araç anahtari algilayamayacak ve elektronik olarak aracin kapisinin açilmasina müsaade etmeyecek, sadece mekanik anahtar ile aracin açilmasi saglanabilecektir. Bu sorunun üstesinden gelinmistir. Acil durum giris anteni (2) 125 Khz olarak kullanilmistir. Yaydigi manyetik alan ile, Acil Durum Giris Tetikleme Butonuna (1) basildigi anda, araca ait kumandali anahtardaki (4) transponder'a enerji veren ve araç üzerindeki BCM modülü (3) ile haberlesmesini saglayan bobin sargiyi üzerinde barindiran elektronik devredir. BCM modülü (3); Body control module, yani gövde kontrol modülüdür. Araca ait motor harici tüm elektronik kontrollerin yapildigi ana kontrol modülünün adidir, farkli araçlarda farkli isimlerle de anilabilir. Aracin iç kisminda bulunur. Kumandali anahtar (4); Aracin kapilarini açip kapatmaya ve araci çalistirmaya yarayan araca daha önceden (fabrika çikisi veya daha sonradan programlanarak) tanistirilmis üründür. Düsükfrekans anteni (5); Kumandali Anahtar (4) ile aracin içerisine girilip Start/Stop Butonuna (7) basildiginda, Kumandali Anahtarin (4) araç içerisinde oldugunu algilayip, aracin çalismasina izin verecek olan antendir. Immobilizer Anteni (6); Kumandali Anahtara (4) ait pil bittiginde, araç içerisinde iken, Kumandali Anahtarin (4) yuvaya takilip pil olmadan da çalistirilabilecegi kisimdir. lmmobilizer Anteni (6), araç aküsünden aldigi enerjiyi Start/Stop Butonuna (7) basildigi anda yuvadaki pili bitmis Kumandali Anahtara (4) iletip, güvenlik sorgulamasi yaptiktan sonra aracin çalismasina olanak verecek olan kisimdir. Start/stop butonu (7); Araç sahibi, araç içerisinde iken Start/Stop Butonuna (7) bastigi anda Immobilizer anteni (6), araç içerisinde araca ait Kumandali Anahtarin (4) var olup olmadigini sorgulayip, var ise aracin çalismasini yok ise çalismama durumunu devam ettirmesini saglar. Radyo frekans alici (8); bulusta 433 Mhz olarak kullanilmistir. Kumandali Anahtar (4) araç disinda iken, üzerindeki butonlara basildiginda kapilarin açilmasini veya kapanmasini saglayan, araç üzerindeki alici modül veya devredir. Bu modül ayni zamanda Acil Durum Giris Tetikleme Butonuna (1) da basildiginda Kumandali Anahtar (4) ile araç arasindaki haberlesme için kullanilir. Araç sahibi aracin disinda iken, pili bitmis olan Kumandali Anahtari (4) 125 Khz Acil Durum Giris Antenine (2) 3-5cm yakin tutarak, Acil Durum Giris Tetikleme Butonuna (1) bastiginda, araç üzerindeki BCM modülü (3), Radyo Frekans Alici (8) 433 Mhz modülü veya devresi üzerinden sorgulama yaparak araca ait Kumandali Anahtarin (4) aracin disinda mevcut olup olmadigini belirler. Kumandali Anahtara (4) ait pil çalisir durumda ise, sistem olagan sekilde çalisacak ve aracin kapisinin açilmasina müsaade edecektir. Fakat araca ait Kumandali Anahtarin (4) pili bitmis ise, bu durumda BCM modülü (3) bizim (basvuru sahiplerinin) tasarimimiza göre üretilmis ve aracin dis yüzeyine estetik olarak yerlestirilmis olan, 125 Khz Acil Durum Giris Antenine (2) yakin sekilde (3-5cm) konumlanmis araca ait bir Kumandali Anahtarin (4) mevcut olup olmadigini yaymis oldugu manyetik alan sayesinde kontrol eder. Bu yayilan manyetik alandan enerjilenen Kumandali Anahtar (4), içerisindeki transponder güvenlik entegresi harici bir güce (kumanda pili) gerek kalmadan aracin BCM modülü (3) ile haberlesmeye baslar. Eger böyle bir Kumandali anahtari (4) algilarsa, Yüksek güvenlikli algoritmalar ile yapilan kimlik dogrulamasi sonucunda gerekli güvenlik adimlarini isleyerek aracin kapisinin açilmasina müsaade edecek onay komutunu BCM modülüne (3) gönderir ve BCM modülü (3) de kapi aç komutunu kapi kilit motorlarina iletip kapinin açilmasini saglar. Burada tüm güvenlik algoritmalarindan geçtikten sonra kapi açildigi için araç üzerinde var ise alarm da BCM modülü (3) tarafindan deaktif edilebilecektir. Bundan sonraki adimlar (aracin çalistirilmasi vb.) olagan normal kosullardaki sekilde islemeye devam eder. Tüm bu islemler sirasinda araç üzerindeki gerekli elektrik enerjisi, aracin aküsünden saglanir. Yine baska bir anlatimda da degerlendirmek gerekirse bulus asagidaki sekilde de açiklanabilir. Kumandali Anahtarin (4) pilinin yeterli olmadigi senaryoda gerçeklesecek islem adimlarini su sekilde özetlenebilir: 1- Kumandali Anahtar (4) kapi kolu yakinlarinda bulunan 125 Khz Acil Durum Giris Anteni (2) üzerine birkaç santimetreden (tercihen 5cm) uzak olmayacak sekilde yerlestirilir. Mesafe, 125 Khz Acil Durum Giris Antenine (2) uzak kalir ise kumandali anahtarda bulunan transponder enerjilenemez ve/veya haberlesme esnasinda veriler düzgün alinip verilemez. 2- Kapi kolunda bulunan bir sensör ya da Acil Durum Giris Tetikleme Butonuna (1) basilmasi neticesinde araç ile Kumandali Anahtar (4) arasindaki haberlesme adimlari baslatilmis olur. 3- Sensör tarafindan algilanma veya Acil Durum Giris Tetikleme Butonuna (1) basilmasi sonucunda araçtaki BCM modülü (3), kapi kolu yakinlarinda bulunan 125 Khz Acil Durum Giris Antenine (2) enerji verir. 4- 125 Khz Acil Durum Giris Anteni (2) yakinlarinda bulunan Kumandali anahtar (4) içerisinde bulunan güvenlik entegresi, 125 Khz Acil Durum Giris Anteninin (2) yaydigi manyetik alan sayesinde enerjilenir. - Kumandali anahtarin (4) içerisinde bulunan güvenlik entegresi ve araçta kimlik dogrulamasini saglayacak birim olan BCM modülü (3) ayni tür asimetrik sifreli güvenlik algoritmasina ve güvenlik sifrelemesine sahiptir. Bu sayede BCM modülü (3) ve Kumandali Anahtar (4) sifreli bir sekilde haberlesmeye baslarlar. 6- Haberlesme sonucunda araçtaki BCM modülü (3) Kumandali Anahtarin (4) araca ait bir kumanda oldugunu teyit etmesi sonucu merkezi kilit motorlarina sinyal göndererek kapilari açar. Aksi durumda BCM modülü (3) hiçbir harekette bulunmaz ve araç kapilari kilitli konumunu korur, alarm çalmamasina ragmen aktif bir sekilde devrede kalmaya devam eder. Bu patent basvurusunda yapilan sistemin çalisir duruma gelmesi için tek sebep, araca ait Kumandali Anahtarin içerisindeki pilin bitmesi veya çalismaz hale gelmesidir. Bu durum sistemi diger patent dokümanlarindan ayiran oldukça önemli bir noktadir. TR TR TR TR TR