TARIFNAME BIR ATIK isi ENERJI ÜRETIM VE KONTROL SISTEMI TEKNIK ALAN Bulus, bir kaynaktan elde edilen isi enerjisinden en verimli sekilde elektrik enerjisinin üretilmesini, bahsedilen verimli enerji üretiminin sürekliliginin korunmasini, verimli enerji üretim kosullarinin diger birimlerde kullanilmak üzere paylasilmasini saglayan bir atik isi enerji üretim sistemi ile ilgilidir. ÖNCEKI TEKNIK Teknikte bilindigi gibi atik isilardan veya enerjinin degisimiyle farkli formlarda enerji üretilmesini saglayan birçok yöntem bulunmaktadir. Bahsedilen yöntemlerden endüstride en yaygin olarak kullanilan yöntem Organik Rankine Çevrimi sistemidir. Organik Rankine Çevrim sistemi çesitli kaynaklardan elde edilen isi enerjisinin elektrik enerjisine dönüstürülmesini saglayarak atik isidan enerji üretilmesini saglamaktadir. Organik rankine çevrimlerinde is yapan akiskan olarak su yerine organik bilesiklerin kullanilmasi saglanmaktadir. Bahsedilen sistemde çalisma sivisi yani akiskan sivi, düsük basinçtan yüksek basinca pompalanmaktadir. Pompanin çalistirilmasi için öncelikle sisteme az miktarda enerji girisinin yapilmasi saglanmaktadir. Yüksek basinçtaki sivinin bir isi kaynagi tarafindan isitilmasi saglanarak doymus kuru buhar haline getirilmesi saglanmakta ve isi esanjörleri vasitasiyla atik isinin çikartilmasi saglanmaktadir. Buhar haline gelen sivinin bir türbin boyunca genlesmesi saglanmaktadir. Sivinin türbinin kanatlarina çarpmasi ile olusan mekanik enerjiden elektrik enerjisinin üretilmesi saglanmaktadir. Türbinden geçen akiskanin bir kondenserden geçerek yogunlasmasi saglanmaktadir. Yogunlasan akiskanin tekrar pompa ile bir çevrime girmesi saglanmaktadir. Türbinde üretilen enerjinin bir kismi ile pompanin çalistirilmasi saglanirken kalan kisminin sebekeye verilmesi saglanmaktadir. Mevcut teknikte kullanilan organik rankine çevrim sistemlerinde kullanilan pompa ve türbinin uygun sartlara optimize edilmemesi sonucunda atik isi veya isi kaynaklarinin isisinin çabuk tükenmesine sebep olmaktadir. Bu durum enerji üretiminin sürekli olmasini engellemektedir. Teknikte bilinen sistemlerde genellikle maksimum sicakliklarda atik isinin sisteme alinmasi saglanarak alinan bu isidan enerji üretilmesi saglanmaktadir. Bu durum sivilarin hassas sicaklik degerlerinde kullanilmasindan dolayi isinin hizlica tükenmesine ve sistemin kararliliginin saglanamamasina neden olmaktadir. Sonuç olarak mevcut sistemlerin eksikligi düsük sicakliklarda isiyi çabucak tüketerek sürekli çalisma ortami saglayamamasi ve yüksek sicakliklarda atik isiyi maksimum güç üretimi için tüketip sistemin prosesler de kullanilacak diger alanlarda gereken uygunlugunu saglayamamasidir. Sonuç olarak, yukarida bahsedilen tüm sorunlar, ilgili teknik alanda bir yenilik yapmayi zorunlu hale getirmistir. BULUSUN KISA AÇIKLAMASI Mevcut bulus yukarida bahsedilen dezavantajlari ortadan kaldirmak ve ilgili teknik alana yeni avantajlar getirmek üzere, bir atik isi enerji üretim sistemi ile ilgilidir. Bulusun bir amaci, bir kaynaktan elde edilen isi enerjisinden verimli sekilde elektrik enerjisinin üretilmesini, bahsedilen elektrik enerjinin sürekliligini saglayan bir atik isi enerji üretim sistemini ortaya koymaktir. Yukarida bahsedilen ve asagidaki detayli anlatimdan ortaya çikacak tüm amaçlari gerçeklestirmek üzere mevcut bulus, bir akiskana atik isinin aktarilmasini saglamak için bir atik isi kaynagini; bahsedilen atik isi kaynagindan çikan akiskanin basinç degerinin ayarlanmasini saglamak için bir pompayi, bahsedilen pompadan çikan akiskanin isi degisimini saglamak için bir isi aktarim birimini, bahsedilen isi aktarim biriminden gelen akiskandan enerji üretilmesini saglamak için bir türbini içeren bahsedilen türbin ve bahsedilen pompanin verimli frekans degerlerinde çalistirilmasini saglayarak verimli enerjinin üretilmesini saglamak için bir atik isi enerji üretim sistemidir. Buna göre atik isi kaynagina gelen akiskanin sicakliginin ölçülmesini saglamak için bir birinci sicaklik algilayiciyi; atik isi kaynagindan çikan ve pompa ile hareket kazanan akiskanin sicakliginin ölçülmesi için bir ikinci sicaklik algilayiciyi; pompanin çalismasini kontrol etmek için bir birinci kontrol modülünü; türbinin çalismasinin kontrol etmek için bir ikinci kontrol modülünü; bahsedilen birinci kontrol modülü, bahsedilen ikinci kontrol modülü, bahsedilen birinci sicaklik algilayici ve bahsedilen ikinci sicaklik algilayici ile veri alisverisi yapacak sekilde konfigüre edilmis bir ana kontrol birimini; ana kontrol biriminden alinan verilerin uzak bir sunucuya aktarilmasini saglamak için bir haberlesme birimini içermesi; ana kontrol biriminin; - türbin ve pompanin referans frekans degerlerinde çalismaya baslamasini saglayacak; - birinci sicaklik algilayicidan ve ikinci sicaklik algilayicidan sürekli olarak ölçüm alinmasini saglayacak; - alinan ölçümlerin sicaklik farkinin alinmasini saglayacak; - farkin önceden belirlenmis bir referans deger ile karsilastirilmasini saglayacak; - farka bagli olarak pompa ve türbinin çalisma frekansinin degistirilmesini saglayacak; - farkin referans degere en yakin oldugu deger için çalistirilan türbin ve pompanin çalisma frekanslarinin tespit edilmesini saglayacak; - tespit edilen frekans degerinin diger birimlerde kullanilmasi için haberlesme birimi vasitasiyla sunucuya aktarilmasini saglayacak; sekilde konfigüre edilmis olmasidir. Böylece; pompa ve türbin için en verimli frekans degerlerinin sürekli olarak tespit edilmesi saglanmakta ve tespit edilen degerlerin diger makineler ile paylasilmasi saglanmaktadir. Bulusun mümkün bir yapilanmasinin özelligi, birinci kontrol modülü ve ikinci kontrol modülüne bagli bir regeneratif frenleme modülünü içermesidir. Bulusun mümkün bir diger yapilanmasinin özelligi, bahsedilen regeneratif frenleme modülüne bagli bir güç kaynagini içermesidir. Böylece, üretilen enerjinin güç kaynagina aktarilmasi saglanmaktadir. Bulusun mümkün bir diger yapilanmasinin özelligi, ana kontrol biriminin - türbin ve pompanin referans bir frekans degeri ile çalistirilmasini saglamasi; - birinci sicaklik algilayicinin, isi kaynagina giren akiskanin bir birinci sicaklik degerinin ölçülmesini saglamasi; - ikinci sicaklik algilayicinin, pompadan çikan akiskanin bir ikinci sicaklik degerinin ölçülmesini saglamasi; - bahsedilen birinci sicaklik degerinden bahsedilen ikinci sicaklik degerinin - birinci sicaklik degeri ile ikinci sicaklik degeri arasindaki farkin bir referans degere göre karsilastirilmasini saglamasi, - farkin referans degerin disinda bir deger oldugunun tespit edilmesi durumunda pompanin çalisma frekans degerinin degistirilmesi için birinci kontrol modülüne bir birinci kontrol sinyalinin iletilmesini saglamasi; - farkin referans degerin disinda bir deger oldugunun tespit edilmesi durumunda türbinin çalisma frekans degerinin degistirilmesi için ikinci kontrol modülüne bir ikinci kontrol sinyalinin iletilmesini saglamasi; - pompanin ve türbinin frekans degerlerinin degistirilmesi ile yeni bir farkin belirlenmesini saglamasi; - yeni farkin referans degere en yakin oldugu deger için çalistirilan türbin ve pompanin çalisma frekanslarinin tespit edilmesini saglamasi; - tespit edilen çalisma frekans degerlerinin diger birimlerde kullanilmak üzere haberlesme birimi vasitasiyla bir sunucuya iletilmesini saglamasi; islem adimlarini gerçeklestirecek sekilde konfigüre edilmis olmasidir. SEKILIN KISA AÇIKLAMASI Sekil 1' de bir atik isi enerji üretim sisteminin temsili bir görünümü verilmistir. BU LUSUN DETAYLI AÇIKLAMASI Bu detayli açiklamada bulus konusu sadece konunun daha iyi anlasilmasina yönelik hiçbir sinirlayici etki olusturmayacak örneklerle açiklanmaktadir. Bulus, bir kaynaktan elde edilen isi enerjisinden en verimli sekilde elektrik enerjisinin üretilmesini, bahsedilen verimli enerji üretiminin sürekliliginin korunmasini, verimli enerji üretim kosullarinin diger birimlerde kullanilmak üzere paylasilmasini saglayan bir atik isi enerji üretim sistemi (10) ile ilgilidir. Bahsedilen atik isi enerji üretim sisteminde (10) isi kaynagindan isi verilerek atik isinin olusturuldugu kritik sicakligi ve basinci düsük, moleküler kütlesi yüksek ve korozyon tehlikesi daha az olan hidrokarbon bilesiklere sahip akiskanlarin kullanilmasi saglanmaktadir. Sekil 1'e atfen; atik isi enerji üretim sistemi (10), bahsedilen akiskana atik isinin aktarilmasini saglamak için bir atik isi kaynagini (11) içermektedir. Atik isi kaynagindan (11) çikan akiskanin hareketinin ayarlanmasini saglamak için bir pompa (12) bulunmaktadir. Bahsedilen pompanin (12) çalismasini kontrol edecek sekilde yapilandirilmis bir birinci kontrol modülü (121) bulunmaktadir. Pompadan (12) çikan akiskanin sicakliginin ölçülmesini saglamak için bir ikinci sicaklik algilayicisi (15) bulunmaktadir. Bahsedilen ikinci sicaklik algilayici (15) vasitasiyla ölçülen akiskanin, pompa (12) ile transfer edildigi bir isi aktarim birimi (14) bulunmaktadir. Bulusun mümkün bir yapilanmasinda isi aktarim birimi (14) olarak, iki farkli akiskanin birbirinden plakalar yardimi ile ayrilmasini saglayan ve bahsedilen plakalarin bahsedilen akiskanlar arasinda isi transferinin yapilmasini saglayan plakali esanjörün kullanilmasi saglanmaktadir. Bahsedilen isi aktarim biriminden (14) çikan akiskandan elektrik enerjisi üretilmesini saglamak için bir türbin (16) bulunmaktadir. Bahsedilen türbin (16) akiskanin kanatlara çarparak olusturdugu mekanik enerjiden elektrik enerjisinin üretilmesini saglayacak sekilde yapilandirilmistir. Türbinin (16) çalismasini kontrol edecek sekilde yapilandirilmis bir ikinci kontrol modülü (161) bulunmaktadir. lsi aktarim biriminden (14) atik isi kaynagina (11) geçen akiskanin sicakliginin ölçülmesini saglayan bir birinci sicaklik algilayici (13) bulunmaktadir. Bahsedilen birinci sicaklik algilayici (13), bahsedilen ikinci sicaklik algilayici (15), bahsedilen birinci kontrol modülü (121) ve bahsedilen ikinci kontrol modülü (161) ile veri alisverisinin yapilmasini saglayacak sekilde konfigüre edilmis bir ana kontrol birimi (17) bulunmaktadir. Ana kontrol biriminden (17) veri alacak sekilde yapilandirilmis bir haberlesme birimi (20) bulunmaktadir. Bahsedilen haberlesme birimi (20) ana kontrol biriminden (17) alinan verilerin uzak bir sunucuya (21) aktarilmasini saglayacak sekilde yapilandirilmistir. Haberlesme birimi (20) kablolu veya kablosuz haberlesecek sekilde saglanmistir. Sunucuya (21) bagli baska bir haberlesme birimi (20) vb. cihazlar vasitasiyla verilerin diger birimlere iletilmesi saglanmaktadir. Birinci kontrol (121) modülünden ve ikinci kontrol modülünden (161) alinan sinyallere göre enerjinin bir güç kaynagina (19) aktarilmasini saglayan bir regeneratif frenleme modülü (18) bulunmaktadir. Bahsedilen regeneratif frenleme modülü (18) türbinde (16) üretilen fazla enerjinin bahsedilen güç kaynagina (19) aktarilmasini saglamaktadir. Bulusun mümkün bir yapilanmasinda güç kaynagi (19) bir sebeke olabilmektedir. Atik isi enerji üretim sisteminin (10) ilk olarak çalismasini saglamak için güç kaynagindan (19) pompaya (12) gerekli enerjinin verilmesi saglanmaktadir. Türbinde (16) üretilen enerji vasitasiyla öncelikle pompanin (12) enerjisinin karsilanmasi saglanmakta sonrasinda kalan fazla enerjinin regeneratif frenleme modülü (18) vasitasiyla güç kaynagina (19) aktarilmasi saglanmaktadir. Ana kontrol birimi (17), türbin (16) ve pompanin (12) referans baslangiç degerlerinde çalistirilmasini saglayacak sekilde yapilandirilmistir. Pompa (12) ve türbinin (16) çalistirilmasi ile harekete geçen akiskanin pompadan (12) çikarken ikinci sicaklik algilayicisi (15) vasitasiyla bir ikinci sicaklik degerinin ölçülmesi saglanmaktadir. Türbinden (16) isi aktarim birimine (14) gelen akiskanin isi aktarim biriminin (14) çikisinda birinci sicaklik algilayicisi (13) vasitasiyla bir birinci sicaklik degerinin ölçülmesi saglanmaktadir. Ana kontrol birimi (17) birinci sicaklik algilayicisindan (13) alinan birinci sicaklik degeri ile ikinci sicaklik algilayicidan (15) alinan ikinci sicaklik degerinin farkinin alinmasini saglamaktadir. Ana kontrol birimi (17) farkin önceden belirlenmis bir referans deger ile karsilastirilmasini saglamaktadir. Ana kontrol birimi (17) farkin referans degerden farkli bir deger oldugunu tespit etmesi durumunda pompanin (12) uygun frekans degerinde çalistirilmasini saglamak için birinci kontrol modülüne (121) bir birinci kontrol sinyalinin iletilmesini saglamaktadir. Birinci kontrol modülü (121) ana kontrol biriminden (17) gelen birinci kontrol sinyaline bagli olarak pompanin (12) çalisma frekansinin degistirilmesini saglamaktadir. Ana kontrol birimi (17) ayrica, farkin referans degerden farkli oldugunu tespit etmesi durumunda türbinin (16) uygun frekans degerinde çalistirilmasini saglamak için ikinci kontrol modülüne (161) bir ikinci kontrol sinyalinin iletilmesini saglamaktadir. Ikinci kontrol birimi ana kontrol biriminden (17) gelen ikinci kontrol sinyaline bagli olarak türbinin (16) çalisma frekansinin degistirilmesini saglamaktadir. Bahsedilen islem en verimli enerjinin üretildigi frekans degerine kadar sürekli olarak tekrarlanmaktadir. En verimli sekilde enerjinin üretilmesi ile çalisma stabil hale getirilerek belirlenen frekans degerlerinde çalistirilmaya devam etmektedir. Böylece, atik isi kaynaginin enerjisinin çabuk sömürülmemesi ve atik isinin olabildigince verimli sekilde degerlendirilmesi saglanmaktadir. Ana kontrol birimi (17) belirlenen verimli enerjinin üretildigi frekans degerlerinin diger makinelere aktarilmasini saglamak için bir haberlesme birimi (20) vasitasiyla verilerin uzak bir sunucuya (21) aktarilmasini saglamaktadir. Sunucuya (21) bagli diger makine aglari üzerinden verimli frekans degerlerinin alinmasi ve alinan degerlerde sistemin stabil halde çalistirilmasi saglanmaktadir. Ana kontrol birimi (17) türbinde (16) üretilen enerjinin pompaya (12) aktarilmasini saglayarak pompanin (12) çalistirilmasini saglayabilmektedir. Kalan enerjinin regeneratif frenleme modülü (18) vasitasiyla güç kaynagi (19) olan sebekeye aktarilmasi saglanmaktadir. Atik isi (19) enerji üretim sisteminin (10) ilk olarak çalismasini saglamak için güç kaynagindan (19) pompaya (12) gerekli enerjinin saglanmasi gerekmektedir. Ilk enerjiyi alan pompanin (12) çevrim yapmasi ile türbinde (16) üretilen enerjiden çalismaya devam etmesi saglanmaktadir. Yani atik isi enerji üretim sistemi (10) pompanin (12) baslangiçta çalismasi için enerjiye ihtiyaç duyarken sonrasinda üretilen enerji ile pompanin (12) enerji ihtiyacinin karsilanmasini saglayacak sekilde yapilandirilmistir. Bulusun örnek bir çalisma senaryosu asagida açiklanmaktadir; Atik isi enerji üretim sisteminin (10) çalistirilmasi ile pompanin (12) çalismak için gerekli enerjiyi birinci kontrol modülü (121) vasitasiyla güç kaynagindan (19) çekmesi saglanmaktadir. Pompanin (12) çalismasi ile atik isi enerji üretim sistemi (10) içerisindeki kaynagin hareketinin baslamasi saglanmaktadir. Ana kontrol birimi (17), pompanin (12) ve türbinin (16) baslangiç referans degerlerinde çalistirilmasini saglamaktadir. Atik isi kaynagindan (11) çikan akiskanin pompa (12) ile hareketlenmesi saglanmaktadir. Pompadan (12) çikan kaynagin sicakliginin ikinci sicaklik algilayicisi (15) vasitasiyla sürekli olarak ölçülmesi ve ölçülen sicaklik degerlerinin sürekli olarak ana kontrol birimine (17) iletilmesi saglanmaktadir. Pompadan (12) geçen kaynagin isi aktarim birimine (14) aktarilmasi saglanmaktadir. lsi aktarim biriminden (14) geçen kaynagin türbine (16) aktarilmasi saglanmaktadir. Türbinden (16) geçen kaynagin tekrar isi aktarim birimine (14) iletilmesi saglanmaktadir. lsi aktarim biriminden (14) çikan kaynagin sicakliginin birinci sicaklik algilayici (13) vasitasiyla sürekli olarak ölçülmesi saglanmakta ve ölçülen sicaklik degerlerinin sürekli olarak ana kontrol birimine (17) iletilmesi saglanmaktadir. Ana kontrol birimi (17) birinci sicaklik algilayicidan (13) ve ikinci sicaklik algilayicidan (15) alinan sicaklik degerlerinin birbirinden farkinin alinmasini saglamaktadir. Ana kontrol birimi (17), birinci farkin önceden belirlenmis bir referans deger ile karsilastirilmasini saglamaktadir. Ana kontrol birimi (17) farkin referans degerden farkli oldugunu tespit etmesi durumunda pompa (12) ve türbinin (16) çalisma frekanslarinin degistirilmesini saglamaktadir. Ana kontrol birimi (17), farkin referans degere en yakin oldugu andaki pompa (12) ve türbin (16) çalisma frekans degerlerinin tespit edilmesini saglamaktadir. Tespit edilen frekans degerlerinin diger makinelerde de kullanilmasini saglamak için haberlesme birimi (20) vasitasiyla bir sunucuya (21) aktarilmasi saglanmaktadir. Sunucuya (21) bagli makineler en verimli frekans degerlerinde çalistirilarak verimli bir sekilde enerjinin üretilmesi saglanmaktadir. Böylece makinelerin tek tek yeniden çalistirilarak verimli frekans degerini tespit etmek için zaman ve enerji harcamasina ihtiyaç duymasi engellenmektedir. Ana kontrol birimi (17) ayrica, isi kaynaginin kaynak stabilizasyon kontrolünün yapilmasini saglamaktadir. Bu durum isi kaynaginin stabil mi yoksa degisken bir isi kaynagi mi oldugunun degerlendirilmesini saglamaktadir. Bahsedilen kontrolün yapilabilmesi için sistemin yukarida bahsedildigi gibi çalistirilmasi saglanmaktadir. Öncelikle ana kontrol biriminin (17); sistemi referans frekans degerleri ile çalistirmasi saglanmaktadir. Birinci sicaklik algilayicidan (13) ve ikinci sicaklik algilayicidan (15) alinan sicaklik degerlerinin birbirlerinden farkinin alinmasi saglanmaktadir. Farkin referans deger ile karsilastirilmasi saglanmaktadir. Farkin referans degere olan degiskenligine bagli olarak pompanin (12) ve türbinin (16) frekans degerlerinin arttirilmasi saglanmaktadir. Ana kontrol birimi (17) pompanin (12) frekans degerinin arttirilmasini saglamak için birinci kontrol modülüne (121) birinci kontrol sinyalinin iletilmesini saglamaktadir. Birinci kontrol modülü (121) ana kontrol biriminden (17) gelen birinci kontrol sinyaline göre pompanin (12) frekans degerinin arttirilmasini saglamaktadir. Ana kontrol birimi (17) ayrica türbinin (16) frekans degerinin arttirilmasini saglamak için ikinci kontrol modülüne (161) ikinci kontrol sinyalinin iletilmesini saglamaktadir. Ikinci kontrol modülü (161) ana kontrol biriminden (17) gelen ikinci kontrol sinyaline göre türbinin (16) frekans degerinin arttirilmasini saglamaktadir. Frekanslarin arttirilmasi ile ana kontrol birimi (17) tekrar akiskanin birinci sicaklik algilayicisi (13) ve ikinci sicaklik algilayicisi (15) vasitasiyla sicaklik degerlerinin ölçülmesini saglamaktadir. Ölçülen sicaklik degerlerinin tekrar farkinin alinmasi saglanmaktadir. Ana kontrol birimi (17) elde edilen fark ile referans degerin yeniden karsilastirilmasini saglamaktadir. Ana kontrol biriminin (17), karsilastirma degerinin bir önceki karsilastirma degeri ile ayni oldugunu tespit etmesi durumunda pompanin (12) frekans degerinin arttirilmasini saglayacak üçüncü kontrol sinyalinin birinci kontrol modülüne (121) iletilmesini saglamaktadir. Birinci kontrol modülü (121) ana kontrol biriminde (17) gelen ikinci kontrol sinyaline göre pompanin (12) frekans degerinin arttirilmasini saglamaktadir. Ana kontrol birimi (17) ayrica, karsilastirma degerinin bir önceki karsilastirma degeri ile ayni oldugunu tespit edilmesi durumunda türbinin (16) frekans degerinin arttirilmasini saglayarak dördüncü kontrol sinyalinin ikinci kontrol modülüne (161) iletilmesini saglamaktadir. Ikinci kontrol modülü (161) ana kontrol biriminden (17) gelen üçüncü kontrol sinyaline göre türbinin (16) çalisma frekansinin arttirilmasini saglamaktadir. Böylece türbinden (16) üretilen enerji miktarinin arttirilmasi saglanmaktadir. Türbinden (16) üretilen enerji, pompanin (12) çalistirilmasi için kullanilabilmektedir. Kalan enerji ise regeneratif frenleme modülü (18) vasitasiyla güç kaynagina (19) aktarilmasi saglanmaktadir. Ana kontrol birimi (17), ayni islem adimlarinin karsilastirma sonuçlarinin bir önceki karsilastirma sonucundan farkli oldugunu tespit edene kadar devam ettirmesi saglanmaktadir. Ana kontrol birimi (17); karsilastirma sonucunun bir önceki karsilastirma sonucundan farkli oldugunu tespit etmesi durumunda, pompa (12) ve türbinin (16) bir önceki dogrulanan adim için kullanilan frekans degerlerinde çalistirilmasini saglamak için frekans degerlerinin azaltilmasini saglamaktadir. Böylece, atik isi enerji üretim sistemin (10) en uygun çalisma frekanslarinin tespit edilmesi saglanarak atik isi enerji üretim sisteminin (10) sürekli ve en verimli olacak sekilde çalistirilmasi saglanmaktadir. Ana kontrol birimi (17), olasi hata durumlarinda veya olusabilecek degisikliklerde sistemin hatasiz olarak çalisabilmesini saglamak için sicakliklarin sürekli olarak kontrol edilmesini saglamaktadir. Ana kontrol birimi (17) karsilastirma sonucunda en az iki adimda alinan sonuçlarin benzer oldugunu tespit etmesi durumunda isi kaynaginin stabil oldugunu degerlendirmektedir. Bu durumda yukarida anlatildigi gibi sicaklik farki degisene kadar frekans degerinin artirilmasi saglanmaktadir. Degisimin basladigi ilk andaki frekans degerlerinin son degere azaltilmasi saglanarak sistem için en verimli çalisma frekans degerinin tespit edilmesini saglamaktadir. Ana kontrol birimi (17) karsilastirma sonucunda en az iki adimda alinan sonuçlarin farkli oldugunu tespit etmesi durumunda isi kaynaginin degisken oldugunu degerlendirmektedir. Bu durumda atik isi sicaklik degerlerinin sürekli ölçülmesini saglamaktadir. Ölçüm sonuçlarinin sürekli olarak kontrol edilmesi ile sistem için en verimli enerji üretiminin yapildigi frekans degerlerinin belirlenmesi saglanmaktadir. Belirlenen frekans degerlerinin olasi en iyi frekans degeri oldugunun tespit edilmesi ile pompa (12) ve türbinin (16) belirlenen degerler ile çalistirilmaya devam edilmesi saglanmaktadir. Atik isi enerji üretim sistemi (10); olusabilecek operasyon, üretim hatalari ve çevresel etkilere karsi, nominal degerler kullanilsa bile frekans degerlerinin belirli periyotlar ile degistirilmesini saglamaktadir. Degistirilen degerlere karsilik ölçülen verilerin kontrol edilmesi saglanmaktadir. Kontrol sonucunda en iyi enerjinin elde edildigi frekans degerlerinin belirlenmesi saglanmaktadir. Belirlenen frekans degerlerinin haberlesme birimi (20) vasitasiyla bir sunucuya (21) iletilmesi saglanmaktadir. Sunucu (21) agina bagli diger makineler belirlenen frekans degerlerine göre çalistirilarak en iyi verimde enerjinin üretilmesi saglanmaktadir. Bulusun örnek bir çalisma senaryosunda, bir atik isi enerji üretim sisteminin (10) çalistirilmasi ile pompanin (12) 5 Hz ile türbinin (16) 5 Hz ile çalistirilmasi saglanmaktadir. Birinci sicaklik sensöründen atik isi sicakliginin 100 °C oldugunun tespit edilmesi saglanmaktadir. Atik isi kaynagindan (11) çikan kaynagin ikinci sicaklik sensörü vasitasiyla yeniden sicakliginin ölçülmesi saglanmaktadir. Ölçülen ikinci sicaklik degerinin 95 °C oldugu tespit edilmektedir. Atik isi kaynagina (11) giren ve çikan akiskanin sicaklik farkinin 5 AT oldugu tespit edilmektedir. Eger bahsedilen fark kaynak kullaniminin verimli olmadigi ve referans disi degerlerdeyse, türbin (16) ve pompanin (12) çalisma frekanslarinin bir kademe degistirilmesi saglanmaktadir. Frekansin degistirilmesi sonucunda elde edilen verilerin verimli oldugu ve referans sinirinda oldugunun tespit edilmesi ile belirlenen frekans degerlerinin haberlesme birimi (20) vasitasiyla bir sunucuya (21) aktarilmasi saglanmaktadir. Sunucu (21) agina bagli diger makinelerin deneme yapmadan en verimli frekans degerlerinde çalistirilmasi saglanmaktadir. Uygun frekans degerinde çalistirilan makinelerden az enerji harcanarak en verimli sekilde enerjinin üretilmesi saglanmaktadir. Bulusun koruma kapsami ekte verilen istemlerde belirtilmis olup kesinlikle bu detayli anlatimda örnekleme amaciyla anlatilanlarla sinirli tutulamaz. Zira teknikte uzman bir kisinin, bulusun ana temasindan ayrilmadan yukarida anlatilanlar isiginda benzer yapilanmalar ortaya koyabilecegi açiktir. SEKILDE VERILEN REFERANS NUMARALARI Atik isi enerji üretim sistemi 11 Atik isi kaynagi 12 Pompa 121 Birinci kontrol modülü 14 lsi aktarim birimi Ikinci sicaklik algilayici 16 Türbin 161 Ikinci kontrol modülü 17 Ana Kontrol birimi 19 Güç kaynagi Haberlesme birimi 21 Sunucu TR TR TR TR TR