Przedmiotem wynalazku jest zawór odcinajacy wezowy z wkladka w ksztalcie torpedy, wyposazona w pro¬ mieniowe zeberka wzdluzne oraz z umieszczonym wokól niego wezem cylindrycznym z materialu odksztalcal- nego elastycznie w kierunku promieniowym i z cylindryczna w zasadzie obudowa, na której waz ten jest mocno zakleszczony dwoma koncami i w której wkladka jest zamocowana za pomoca przebiegajacych w przyblizeniu promieniowo podpórek w ksztalcie pletw. Takie zawory odcinajace wezowe sa znane w wielu wykonaniach.Moga one byc zamykane po wprowadzeniu czynnika cisnieniowego pomiedzy obudowe a waz tak, ze waz porusza sie w kierunku wkladki i zamyka przejscie pomiedzy wezem, a wkladka.Przy rosnacych ciagle wymiarach zaworów odcinajacych i przy wzrastajacych cisnieniach tloczonych me¬ diów obciazenia wezów sa coraz wieksze. Aby stawic opór tym obciazeniom, proponowano juz umieszczanie w wezach wkladek z materialu wlókienniczego lub z podobnego materialu elastycznego, ale zwieksza to koszty i nie jest to zawsze mozliwe.Celem wynalazku jest zatem skonstruowanie zaworu odcinajacego wspomnianego typu nadajacego sie do duzych cisnien tloczonych mediów oraz urzeczywistniajacego oprócz tego inne korzysci. Zawór ten charaktery¬ zuje sie tym, ze pomiedzy kazdym zakleszczonym koncem weza i odpowiednim koncern wkladki sa umieszczone co najmniej dwie prawie promieniowo przebiegajace pletwy, osadzone pomiedzy dwoma zeberkami wzdluznymi wkladki i których strony, zwrócone do weza, maja przewaznie taki ksztalt, jaki ma tam waz w zwyklym polozeniu zamknietym. W ten sposób waz jest niezawodnie podparty, takze wówczas, kiedy ma on duze wymia¬ ry i/lub jest narazony na duze cisnienia zamykajace.Zawór wedlug wynalazku zaopatrzony jest w podtrzymke do weza, wyposazona w cylindryczna tuleje blokujaca, do której jednym swym koncem sa przymocowane pletwy. W tym przypadku pletwy te sa przewaznie polaczone centralnie i moga one przy tym podpierac wkladke. Wkladka moze byc zamocowana po obu stronach zaworu odcinajacego, wskutek czego osiaga sie te korzysc, ze wykonuje sie bardzo uproszczone czesci pojedyn¬ cze przez ich odlewanie lub tloczenie. W tym przypadku daje sie równiez bardzo korzystnie podzielic wkladke, w kierunku poprzecznym na dwie czesci, wskutek czego ulatwia sie dalej odlewanie lub tloczenie. /1 99673 W korzystnej postaci wykonania zaworu pletwy moga byc równiez zamocowane na koncach wkladki i wtedy wkladka podparta jest w zaworze za pomoca zeberek.Strony pletw, zwrócone do weza tworza z linia srodkowa zaworu odcinajacego kat od okolo 15° do 60°, korzystnie od 40° do 50°.Jest oczywiste, ze przy duzych zaworach odcinajacych, w których moga wystepowac duze odleglosci lukowe pomiedzy zeberkami wzdluznymi, pomiedzy kazda para zeberek umieszcza sie kilka pletw. Pletwy moga sluzyc ponadto do podparcia jednego lub kilku pretów sprezynowych, które znajduja sie od strony wewnetrznej weza i które zapobiegaja drganiu samowzbudnemu, to jest drganiu weza w polozeniu czesciowo zamknietym. Do tego celu sluza wyciecia wzdluzne, wykonane w co najmniej dwóch pletwach, znajdujacych sie na zsynchronizowanych z wkladka miejscach i na róznych koncach zaworu, przy czym wyciecia te sa umieszczo¬ ne na stronie pletw, odwróconej od wkladki, a w kazdym z tych wyciec jest osadzony jeden koniec praktycznie prostego preta, wykonanego z materialu sprezynowego i znajdujacego sie pomiedzy wezem, a wkladka.W celu uzyskania przyjetego zamkniecia zaworu, wkladka posiada w kierunku promieniowym do kazdego preta wyciecia wzdluzne, w które jest wpasowany prosto odcinek srodkowy odnosnego preta przy zamykaniu.Prety sa wykonane korzystnie z nierdzewnej stali sprezynowej.Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przykladach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedsta¬ wia zawór odcinajacy wezowy wedlug wynalazku, w przekroju osiowym, fig. 2 — zawór wedlug fig. 1, w widoku bocznym, fig. 3 — wkladke, czesciowo w przekroju osiowym i polaczona z nia za pomoca pletw podtrzymke, fig. 4 — wkladke, w przekroju osiowym z podtrzymka w innym wykonaniu, wyposazona w pletwy, fig. 5 — dal¬ sza postac wykonania podtrzymki z pletwami, w przekroju osiowym, fig. 6 — podtrzymke, wyposazona w pola¬ czone ze soba centralnie pletwami, fig. 7 - odmiane wykonania zaworu odcinajacego wezlowego w przekroju poprzecznym, a fig. 8 — zawór, uwidoczniony na fig. 7, czesciowo w przekroju podluznym.Przedstawiony na fig. 1 i 2 zawór odcinajacy wezowy posiada obudowe cylindryczna 1, dzwigajaca na obu koncach kolnierz polaczeniowy 2 z otworami sworzniowymi 3. Oba kolnierze 2 maja rowki pierscieniowe 4, w które wchodza odpowiednio uksztaltowane kolnierze mocujace 5 cylindrycznego w stanie spoczynku weza 6.Te kolnierze mocujace 5 sa blokowane za pomeca podtrzymki 8, wyposazonej w cylindryczna tuleje blokujaca 7, skierowana na drugi koniec zaworu odcinajacego. Podtrzymka ta napreza sztywno, przy zamocowaniu zaworu odcinajacego pomiedzy przewodami polaczeniowymi, posiadajacymi kolnierze, odnosny kolnierz 5. Tekolnie¬ rze mocujace 5 sluza jednoczesnie jako uszczelki.Waz 6 znajduje sie w stanie spoczynku, to jest w stanie otwartym zaworu odcinajacego, od strony wewne¬ trznej obudowy cylindrycznej 1, co jest zaznaczone na fig. 1 liniami przerywanymi. Jezeli przez króciec rurowy przylaczeniowy 9 wprowadzi sie czynnik cisnieniowy, np. powietrze sprezone, pomiedzy obudowe 1, a waz 6, to wówczas powietrze to mimo cisnienia czynnika, przeplywajacego przez zawór odcinajacy, przeplywa do wewnatrz i przedostaje sie do wkladki 11, wyposazonej w promieniowe zeberka wzdluzne 10 oraz umieszczonej wspólsrodkowo w obudowie 1 i przytrzymywanej przez pletwy promieniowe 13, polaczone z podtrzymka 8.W tym polozeniu, uwidocznionym na fig. 1, zawór odcinajacy jest zamkniety.W zalecanej postaci wykonania, przedstawionej na fig. 1, wkladka 11 jest podzielona w kierunku poprzecz¬ nym na dwie czesci 11 i 12. Czesc 12 posiada tuleje cylindryczna 14, wpasowana w otwarty koniec czesci 11.Wkladka 11, 12 daje sie w przedstawionej postaci wykonania lepiej wytwarzac, zwlaszcza przez tloczenie, anizeli w postaci wykonania, którajest niedzielona.Strony promieniowych pletw 13, zwrócone do weza 6, sa przewaznie postaci plastycznej, która posiada waz 6 bez znamionowego wydluzenia wzglednego w tym miejscu, w zwyklym stanie zamknietym, a wiec przy duzej róznicy pomiedzy cisnieniami po obu stronach weza 6.Jezeli sila, wywierana przez czynnik cisnieniowy na strone zewnetrzna weza 6, albo wskutek duzego cisnienia, albo tez wskutek duzej powierzchni tego weza 6, jest bardzo duza, to wówczas waz 6 nie moze byc mocno odksztalcony lub rozerwany, poniewaz pletwy promieniowe 13 podpieraja lokalnie waz 6. Przejscie zmniejsza sie dzieki podpórkom 13.Pletwy promieniowe 13 sa zamocowane na wkladce 11, 12, na jednej lub na obu tulejach blokujacych 7.Wkladka 11, 12 moze byc zamocowana w zaworze odcinajacym za pomoca swych zeberek wzdluznych, przy czym w tym przypadku jest mozliwe, ze wkladka, wyposazona w zeberka oraz waz 6 tworza calosc konstrukcyj¬ na.Na figurze 3 jest przedstawiony przypadek, w którym wkladka 15 jest wyposazona w poblizu konca w oddzielne pletwy 16, usytuowane naprzeciwko siebie i posiadajace wolny koniec. Poprzecznie do pletw 16 rozciagaja sie znowu dwie podpórki promieniowe 13, które jako takie tworza pletwy, ale nie posiadaja one wolnego konca oraz sa polaczone z podtrzymka 8.99673 3 Na figurze 4 jest przedstawiona prosta do wykonania postac wkladki 17 i podtrzymki 8. Podtrzymka 8 posiada pletwy promieniowe 18, polaczone centralnie za pomoca pogrubionej czesci 19, w której jest przewi¬ dziany otwór kwadratowy 20. Wkladka 17 jest wykonana na koncu kompletnie oraz jest wyposazona w czop kwadratowy 21 tak, ze wkladka 17 i podtrzymka 8 nie moga sie obracac wzgledem siebie i przyjmuja takie polozenie wzajemne, ze pomiedzy dwoma zeberkami wzdluznymi wkladki znajduje sie zawsze jedna pletwa.Za pomoca linii kreskowanych 22, pokazanych na fig. 2, jest zaznaczone, w jaki sposób, przy szczególnie duzych róznicach cisnienia lub duzych odleglosciach lukowych pomiedzy zeberkami wzdluznymi moga byc umieszczone dwie pletwy zamiast jednej pletwy 13 pomiedzy kazda para nastepujacych po sobie zeberek wzdluznych 10.Na figurze 5 jest przedstawiony oddzielny element podporowy, w przekroju osiowym, za pomoca którego moga byc przekonstruowane na wyzsze cisnienia juz istniejace zawory odcinajace wezowe. Podtrzymka 8 ma tu ukosnie i promieniowo do wewnatrz przebiegajace pletwy 24, których wolne konce, skierowane do wewnatrz pozostawiaja wolna przestrzen, w która jest wpasowany koniec wkladki, co jest zaznaczone na fig. 5 linia przery¬ wana, przy czym pletwy te maja na jednej stronie opisany uprzednio ksztalt, umozliwiajacy podparcie weza.Na figurze 6 przedstawiono inna postac wykonania podtrzymki, uwidocznionej na fig. 5, przy czym pod¬ trzymka uwidoczniona na fig. 5 jest wyposazona w pletwy 23. Pletwy 23 sa w tym przypadku polaczone centralnie tak, ze osiaga sie tu wieksza wytrzymalosc mechaniczna i wkladka jest lepiej przytrzymywana przed jej osiowym przesuwem. Wskutek tego podtrzymka 8 stanowiaca element dociskowy 8 jest umieszczona we wlasciwym polozeniu w stosunku do wkladki i jest lepiej przytrzymywana, to znaczy jest przytrzymywana za pomoca kazdej pletwy 23 stale w srodku pomiedzy dwoma promieniowymi zeberkami wzdluznymi wkladki, a tuleja blokujaca 7 posiada wybrania 25 do mocowania konców zeberek.Jezeli zawór jest czesciowo zamkniety, to wówczas istnieje mozliwosc samowzbudnego drgania weza, to znaczy drgania, wskutek czego zaklócony jest przeplyw strumienia cieczy. Wystepuje to szczególnie przy zawo¬ rach regulacyjnych, które sa dluzej zamkniete czesciowo.Mozliwosc samowbudnego drgania weza jest wyeliminowana dzieki odmianie wykonania zaworu przedsta¬ wionego na fig. 7 i 8, w którego dwóch platwach 32, które znajduja sie na zsynchronizowanych miejscach wkladki 26, to znaczy w tej samej plaszczyznie promieniowej i na róznych koncach zaworu, sa wykonane na stronie pletw 32, odwróconej od wkladki, wyciecia wzdluzne 33. W obu tych wycieciach 33 znajduja sie luzno oba konce praktycznie prostego preta 34, wykonanego np. z nierdzewnej stali sprezynowej. Pret 34 posiada przewaznie okragly przekrój poprzeczny i znajduje sie pomiedzy wezem 27 a wkladka 26.Waz 27 jest polaczony z zeberkami wzdluznymi 28 wkladki 26 i moze byc naprezany obustronnie za pomoca zgrubien 29, sluzacych jako uszczelka. Pletwy 32 sa umieszczone na podtrzymce 30 posiadajacej na jej obwodzie wewnetrznym cylin¬ dryczna tuleje blokujaca 31.Zawór, uwidoczniony na fig. 7 i 8, jest przedstawiony w polozeniu zamknietym, a polozenie otwarte zaworu jest pokazane za pomoca linii kreskowanych. Przy zamykaniu zaworu waz porusza pret 34 do wewnatrz.W tym celu we wkladce jest wykonane wyciecie 35.Na figurze 8 zawór jest przedstawiony tylko czesciowo, poniewaz prawa polowa odpowiada calkowicie lewej polowie. Jest jasne, ze istnieje mozliwosc umieszczenia zamiast preta 34 pomiedzy kazda para odpowied¬ nich pletw 32 po jednym takim precie. W praktyce wystarcza czesto tylko jeden pret 34, w celu wyeliminowania drgania samowzbudnego. PL PL PL PL PL PL PL PL PL PL PL PL