Opis patentowy opublikowano: 31.12.1978 99552 C Z. f. 1 L L N i A U 'edu Palesrtowego Int. Cl2. F15B 13/04 B21J 7/40 Twórcy wynalazku: Waclaw Warachim, Hubert Szopka, Jerzy Pilarski, Marek Kumosinski, Marek Kucharski Uprawniony z patentu : Centralny Osrodek Projektowo-Konstrukcyjny Maszyn Górniczych „KOMAG", Gliwice (Polska) Hydrauliczna maszyna gdarowa Przedmiotem patentu glównego jest hydrauliczna maszyna udarowa, której rozdzielacz sterujacy bedacy silownikiem, przestawiany w wyniku hydraulicznego sprzezenia zwrotnego z ruchem tloka maszyny, ma dwie komory dla cieczy cisnieniowej w celu przestawiania suwaka oraz jest dodatkowo wyposazony w maly silownik pomocniczy. Ten silownik wywiera stale mala sile na suwak rozdzielacza w jednym kierunku.Dzieki rozwiazaniu wedlug patentu glównego wyeliminowano trudnosc wystepujaca od czasu do czasu przy uruchamianiu maszyny. Trudnosc ta wynikala z zatrzymania maszyny przypadkowo w chwili niekorzystnego ustawienia suwaka rozdzielacza. Mianowicie, silownik pomocniczy pomaga w doprowadzeniu suwaka do polozenia krancowego korzystnego do uruchomienia maszyny. Hydrauliczna maszyna udarowa wedlug patentu glównego okazala sie doskonala w pracy i latwa do uruchamiania, jednakze jest ona trudna do wykonania. Mianowicie aby uzyskac hydrauliczne sprzezenie zwrotne rozdzielacza z ruchem tloka maszyny niezbedne bylo prowadzenie w scianie cylindra maszyny i w samym tloku licznych kanalów wzdluznych, polaczonych otworami z szeregiem pierscieniowych wglebien. Ta droga uzyskano dla kazdej z obu komór po obu stronach rozdzielacza polaczenia na przemian z zasilaniem badz splywem. Przy wykonywaniu wiekszej ilosci tych maszyn powstalo zbyt wiele braków wynikajacych z pomylek wykonawców, jak np„ polaczenie któregokolwiek kanalu otworem z niewlasciwym wglebieniem pierscieniowym. Pomylki takie zachodzily mimo prawidlowych i wyraznych rysunków warsztatowych oraz mimo fachowosci wykonawców. Istniala wiec potrzeba uproszczenia rozwiazania ukladu sprzezenia zwrotnego» Zastosowanie stalego nacisku pomocniczym silownikiem wedlug patentu glównego nasunelo mysl, aby polegajac na tym silowniku, wyeliminowac jedna komore rozdzielacza wraz z calym jej ukladem sprzezenia zwrotnego. Doswiadczenia z maszyna wedlug patentu glównego przerobiona jak wyzej wykazaly poprawne jej dzialanie. Jedynie w celu zapewnienia wymaganej szybkosci przestawiania rozdzielacza stale dzialajaca sila silownika, okazalo sie potrzebne, aby wartosc tej sily byla nieco wieksza niz wartosc sily stosowanej jedynie pomocniczo wedlug patentu glównego. I w tym przypadku okazalo sie mozliwe, aby stale dzialajaca jednokierunkowa sila byla wielokrotnie mniejsza od sily o kierunku przeciwnym, uzyskiwanej przy polaczeniu jedynej komory rozdzielacza z zasilaniem.2 99 552 Uklad sprzezenia zwrotnego jednej tylko sterowanej komory rozdzielacza z ruchem tloka maszyny udarowej rozwiazano wedlug wynalazku jak nastepuje. Tlok maszyny udarowej ma wzdluz dwóch odcinków srednice nieco zmniejszona dzieki czemu zostaly utworzone dwie cylindryczne komory przesuwne wraz z tlokiem. Jedna z tych komór jest stale polaczona z zasilaniem, a druga ze splywem.. Sterowana komora rozdzielacza jest stale polaczona z kanalem wzdluznym prowadzonym w obudowie* który ma dwa wloty do wnetrza cylindra. Jeden z tych wlotów trafia do jednej cylindrycznej komory przy okreslonym polozeniu tloka, a drugi do drugiej, przy innym okreslonym polozeniu tloka. Przy innych polozeniach, tlok zamyka te otwory.Dzieki temu rozwiazaniu komora rozdzielacza jest laczona z zasilaniem badz ze splywem, gdy tlok osiaga jedno lub drugie okreslone polozenie, co wywoluje przestawienie suwaka rozdzielacza. Doprowadzenie odgalezien przewodów tlocznego i splywowego do komór, o których byla mowa, moga byc wykonane w dowolny sposób, np. za pomoca wzdluznych kanalów w obudowie lub odrebnych przewodów na zewnatrz obudowy. Komory zasilajaca i splywowa sa tak dlugie, aby otwór laczacy dana komore z odpowiednim przewodem zasilajacym badz splywowym przypadal stale w obrebie danej komory niezaleznie od chwilowego polozenia suwaka a wiec i danej przesuwnej komory.Nalezy tu przypomniec, ze tlok maszyny udarowej ma równiez mni jsza srednice koncowego odcinka, który przechodzi na wylot poprzez komore stale polaczona z zasilaniem, aby cisnienie cieczy dzialalo tylko na mala powierzchnie pierscieniowa, a ponadto, ze przewód zasilajacy doprowadzony pelnym przekrojem do rozdzielacza ma równiez odgalezienia stale polaczone z niesterowana komora maszyny i z pomocniczym silownikiem. Te cechy sa znane.Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony na rysunku schematycznym przedstawiajacym maszyne udarowa wraz z rozdzielaczem do jej sterowania w przekroju osiowym.We wspólnej obudowie znajduje sie cylinder maszyny udarowej z tlokiem 1 i rozdzielacz z suwakiem 2 oraz z silownikiem 3 dzialajacym stale na suwak 2 w kierunku komory 4 sterowanej w tym rozdzielaczu. Tlok 1 ma powierzchnie czolowa o pelnym przekroju umieszczona w sterowanej komorze roboczej 5 a jego koncowy zwezony odcinek przechodzi na wylot przez niesterowana komore 6 stale polaczona z zasilaniem, w której cisnienie dziala na pierscieniowa powierzchnie 7 tego tloka.Uklad sprzezenia zwrotnego stanowi wzdluzny kanal 8 w obudowie stale polaczony ze sterowana komora 4 rozdzielacza, a ponadto dwie cylindryczne komory 9 i 10 utworzone w cylindrze maszyny przez zmniejszenie- srednicy tloka 1 wzdluz dwóch odcinków i przesuwajace sie wraz z tlokiem. W obrebie komory 9 znajduje sie wylot 11 odgalezienia przewodu zasilajacego 12. Dlugosc komory 9 jest tak dobrana, aby w kazdym polozeniu tloka 1 wylot 11 trafial do niej. Podobnie komora 10 jest stale polaczona odgalezieniem przewodu splywowego 13 poprzez jego wlot 14, Wobec tego obie przesuwajace sie wraz z tlokiem komory, tloczna komora 9 i splywowa komora 10, niosa stale zasilanie i splyw. W polozeniu tloka 1, w którym potrzebne jest zasilanie komory 4 rozdzielacza w celu przestawienia jego suwaka 2 wbrew dzialaniu silownika 3, otwór 15 w scianie cylindra laczacy kanal 8 z wnetrzem cylindra przypada w obrebie dlugosci tej komory. Podobnie gdy tlok 1 przyjmuje polozenie, w którym nalezy komore robocza 4 rozdzielacza polaczyc ze splywem otwór 16 laczy kanal 8 z komora splywowa 10.Jak wynika z powyzszego opisu maszyny udarowej, jej cylinder i tlok sa prostsze, a dzieki temu latwiejsze do wykonania oraz tansze niz analogiczne elementy maszyny udarowej wedlug patentu glównego. PL PL