Przedmiotem wynalazku jest sposób trwalego barwienia wyrobów wlókienniczych celulozowo-poUestro- wych barwnikami zawiesinowymi.Dotychczas znane procesy barwienia wyrobów wlókienniczych celulozowo-poliestrowych, polegaja na zastosowaniu sposobu dwukapielowego, w którym do barwienia skladnika celulozowego mieszanki uzywa sie barwników stosowanych powszechnie do barwienia wyrobów z wlókien celulozowych jednorodnych, takich jak: bezposrednich helionowych, siarkowych nierozpuszczalnych, siarkowych rozpuszczalnych, kadziowych, leukoes- trów barwników kadziowych, azowych tworzonych na wlóknie, reaktywnych i innych, natomiast do barwienia skladnika poliestrowego barwników zawiesinowych.Stosowane sa takze sposoby jednokapielowego barwienia mieszanek celulozowo-poliestrowych przy uzyciu mieszaniny barwników najczesciej kadziowych z zawiesinowymi lub reaktywnych z zawiesinowymi- W procesach ciaglych barwienia stosuje sie metode Termosol polegajaca na napojeniu wyrobu wlókienniczego celulozowo-po- liestrowego kapiela napawajaca, zawierajaca mieszanine wyzej wspomnianych barwników, po czym wyrób poddaje sie procesowi odzecia i suszenia oraz procesowi dogrzewania. Sposoby stosowania wyzej wspomnianych barwników znane sa z czasopism: „Chemiefasern Textil-Industrie" nr 2, s. 125—130, (1974), „Canad Textil Journal" nr 6, s. 49-51, (1966), „Chemiefasern Textil-IndustrieM nr 5, s. 428-434, (1975), „Melliand Textilbe- richte" nr 2, s. 147-151, (1975), „TextilPraxis" nr 11, s. 765-770, (1968), „TextilPraxis" nr 5, s. 290-293, (1972), „Textilveredlung"nr 12, s. 890-896, (1967), „Melliand Textilberichte"nr 9, s. 1066-1076, (1968).Znany jest takze, z czasopism „Journal of the Society of Dyers and Colourists" nr 9, s. 329-331, (1974), „Indian Journal Chemie" nr 11, s. 503, (1973) oraz z opisu patentowego USA nr 3708259, sposób barwienia mieszanki celulozowo-poliestrowej barwnikami reaktywnymi zawiesinowymi posiadajacymi uklad reaktywny wbudowany w czasteczke.Sposób wedlug wynalazku polega na tym, ze wyrób wlókienniczy celulozowo-poliestrowy napawa sie kapiela napawajaca zawierajaca srodek nadajacy jej zasadowosc, 1,3,5-trójakryliloszesciohydro-s-trójazyne jako2 98 895 „wolny uklad reaktywny" oraz barwnik zawiesinowy o wzorze ogólnym przedstawionym na rysunku, w którym Ar oznacza fenyl, naftyl, Arx oznacza fenyl, naftyl, antracyl, X oznacza Cl, Br, CN, NO3, Alkil, O-Alkil, Xi oznacza Cl, Br, F, CN, N02, Alkil, O-Alkil, R oznacza H, Alkil, CaH4OH, CaH4CN, C^OCOCHa, R! oznacza Alkil, C2H4OH, C2H4CN, C2H4 0COCH3, B oznacza SOaNHR, CONH<]6H4-SOaNHR, Alkil oznacza CH3, C2H5, C3H7, C4H9. Tak napojony wyrób poddaje sie procesowi odzecia, a nastepnie suszenia w temperaturze 120-130°C w czasie 3—2 minut oraz procesowi dogrzewania w temperaturze 180-200°C w czasie 5—3 minut.W procesie dogrzewania nastepuje sorpcja czesci barwnika zawiesinowego przez skladnik poliestrowy, a nastepna czesc barwnika reaguje chemicznie poprzez „wolny uklad reaktywny" z grupami hydroksylowymi skladnika celulozowego. Po zakonczeniu procesu dogrzewania, trwale zabarwiony wyrób wlókienniczy celulozowo-polies- trowy poddaje sie procesowi plukania w zimnej i cieplej wodzie, intensywnej obróbce wodnym zasadowym roztworem pioracym, ponownie procesowi plukania w cieplej i zimnej wodzie oraz suszenia.W sposobie wedlug wynaazlu 1,3,5-trójakryliloszesciohydro-s-trójazyna jako zwiazek nienasycony trójfun- kcyjny spelnia role „wolnego ukladu reaktywnego", reagujacego w reakcji przylaczenia z jednej strony z wodorem grupy hydroksylowej celulozy, a z,drugiej z wodorem grupy sulfonamidowej, sulfonalkiloamidowej lub sulfonfenyloamidowej barwnika zawiesinowego.Sposób wedlug wynalazku zapewnia trwale chemiczne polaczenie barwnika zawiesinowego z wlóknem celulozowym poprzez trójfunkcyjny „wolny uklad reaktywny", który dzieki wlasciwosciom sieciujacym polepsza takze odpfeznosc skladnika celulozowego mieszanki. Zapewnia takze dobre trwalosci zabarwionym trwale wyrobom na pranie, tarcie suche i mokre oraz bardzo dobre na rozpuszczalniki organiczne.Przyklady.* Nizej podane przyklady blizej wyjasniaja istote wynalazku nie ograniczajac jego zakresu. W ponizszych przykladach czesci wagowe oznaczaja gramy, a czesci objetosciowe mililitry.Przyklad I. W celu trwalego zabarwienia tkaniny celulozowo-poliestrowej poddano ja dwukrotnemu procesowi napawania i odzecia kapiela zawierajaca 20 czesci wagowych barwnika zawiesinowego standaryzowa¬ nego, otrzymanego w srodowisku zasadowym w procesie sprzegania zdwuazowanej 2-metylo-4-N,N-dwuetyloami- nofenyloaminy z2-hydroksynaftaleno-6-sulfonamidem, 10 czesci wagowych wodoroweglanu sodowego, 10 czesci wagowych 1,3,5-trójakryliloszesciohydro-s-trójazyny, 50 czesci wagowych mocznika, 20 czesci wagowych zageszczenia alginowego i 890 czesci objetosciowych wody o temperaturze 30°C. Napojona i odzeta tkanine mieszankowa poddano procesowi suszenia w temperaturze 120°C w czasie 3 minut, po czym poddano ja procesowi dogrzewania w temperaturze 180°C w czasie 5 minut. Po zakonczeniu procesu dogrzewania ikanine poddano procesowi plukania w zimnej i cieplej wodzie, intensywnej obróbce wodnym zasadowym roztworem pioracym, ponownie procesowi plukania w cieplej i zimnej wodzie oraz suszenia.Przyklad II. W celu trwalego zabarwienia tkaniny celulozowo-poliestrowej poddano ja dwukrotnemu procesowi napawania i odzecia kapiela zawierajaca 25 czesci wagowych barwnika zawiesinowego standaryzowa¬ nego, otrzymanego w srodowisku zasadowym w procesie sprzegania zdwuazowanej 2-metoksy-4-N,N-dwubutylo- aminofenyloaminy z2-hydroksynaftaleno-6-sulfonmetyloamidem, 15 czesci wagowych wodoroweglanu potaso¬ wego, 15 czesci wagowych 1,3,5-trójakryliloszesciohydro-s-trójazyny, 100 czesci wagowych mocznika, 20 czesci wagowych 3% zageszczenia alginowego i 825 czesci objetosciowych wody o temperaturze 30°C. Napojona i odzeta tkanine mieszankowa poddano procesowi suszenia w temperaturze 130°C w czasie 2 minut, po czym poddano ja procesowi dogrzewania w temperaturze 190°C w czasie 4 minut Po zakonczeniu procesu dogrzewania tkanine poddano procesowi plukania w zimnej i cieplej wodzie, intensywnej obróbce wodnym zasadowym roztworem pioracym, ponownie procesowi plukania w cieplej i zimnej wodzie oraz suszenia.Przyklad III. W celu trwalego zabarwienia tkaniny celulozowo-poliestrowej poddano ja dwukrotnemu procesowi napawania i odzecia kapiela zawierajaca 30 czesci wagowych barwnika zawiesinowego standaryzowa¬ nego, otrzymanego w srodowisku zasadowym w procesie sprzegania zdwuazowanej 4-N,N-etanolocyjanoetyloami- nofenyloaminy z 2-hydroksynaftaleno4-sulfonmetyloamidern, 15 czesci wagowych wodoroweglanu potasowego, czesci wagowych 1,3,5-trójakryliloszesciohydro-s-trójazyny, 100 czesci wagowych mocznika, 20 czesci wagowych 3% zageszczenia alginowego i 805 czesciach objetosciowych wody o temperaturze 30°C. Napojona i odzeta tkanine mieszankowa poddano procesowi suszenia w temperaturze 130°C w czasie 2 minut, po czym poddano ja procesowi dogrzewania w temperaturze 200°C w czasie 3 minut. Po zakonczeniu procesu dogrzewania tkanine poddano procesowi plukania w zimnej i cieplej wodzie, intensywnej obróbce wodnym zasadowym roztworem pioracym, ponownie procesowi plukania w cieplej i zimnej wodzie oraz suszenia.Przyklad IV. W celu trwalego zabarwienia tkaniny celulozowo-poliestrowej poddano ja dwukrotnemu procesowi napawania i odzecia kapiela zawierajaca 20 czesci wagowych barwnika zawiesinowego standaryzowa¬ nego, otrzymanego w srodowisku zasadowym w procesie sprzegania zdwuazowanej 4-N,N-propyloetanoloamino- fenyloaminy z 4'-sulfonetylofenyloamidem kwasu 2-hydroksynaftaleno-3-karboksylowego, 10 czesci wagowych98 895 3 weglanu sodowego, 15 czesci wagowych 1,3,5-trójakryliloszesciohydro-s-trójazyny, 100 czesci wagowych mocznika, 20 czesci wagowych 3% zageszczenia alginowego i 835 czesci objetosciowych wody o temperaturze °C. Napojona iodzeta tkanine mieszankowa poddano procesowi suszenia w temperaturze 120°C w czasie 3 minut, po czym poddano ja procesowi dogrzewania w temperaturze 190°C w czasie 4 minut Po zakonczeniu procesu dogrzewania tkanine poddano procesowi plukania w zimnej i cieplej wodzie, intensywnej obróbce wodnym zasadowym roztworem pioracym, ponownie procesowi plukania w cieplej i zimnej wodzie oraz suszenia.Przyklad V. W celu trwalego zabarwienia dzianiny celulozowo-poliestrowej poddano ja dwukrotnemu procesowi napawania i odzecia kapiela zawierajaca 15 czesci wagowych barwnika zawiesinowego standaryzowa¬ nego, otrzymanego w srodowisku zasadowym w procesie sprzegania zdwuazowanej 4-N,N-dwupropyloaminofeny- loaminy z 2'-chloro-5'-sulfonamidofenyloamidem kwasu 2-hydroksynaftaleno-3-karboksylowego, 15 czesci wago¬ wych wodoroweglanu potasowego, 20 czesci wagowych 1,3,5-trójakryliloszesciohydro-s-trójazyny, 100 czesci wagowych mocznika, 20 czesci wagowych 3% zageszczenia alginowego i 830 czesci objetosciowych wody o temperaturze 30°C. Napojona i odzeta dzianine mieszankowa poddano procesowi suszenia w temperaturze 120°C w czasie 3 minut, po czym poddano ja procesowi dogrzewania w temperaturze 180°C w czasie 5 minut. Po zakonczeniu procesu dogrzewania dzianine poddano procesowi plukania w zimnej i cieplej wodzie, intensywnej obróbce wodnym zasadowym roztworem pioracym, ponownie procesowi plukania w cieplej i zimnej wodzie oraz suszenia. ' ¦ Przyklad VI. W celu trwalego zabarwienia tkaniny celulozowo-poliestrowej poddano ja dwukrotnemu procesowi napawania i odzecia kapiela zawierajaca 30 czesci wagowych barwnika zawiesinowego standaryzowa¬ nego, otrzymanego w srodowisku zasadowym w procesie sprzegania zdwuazowanej 4-N-etanoloaminofenyloami- ny z 4'-sulfonetanolofenyloamidem kwasu 2-hydroksynaftaleno-3-karboksylowym, 15 czesci wagowych wodoro¬ weglanu sodowego, 20 czesci wagowych 1,3,5-trójakryliloszesciohydro-s-trójazyny, 100 czesci wagowych mocznika, 20 czesci wagowych 3% zageszczenia alginowego i 815 czesci objetosciowych wody o temperaturze °C. Napojona iodzeta tkanine mieszankowa poddano procesowi suszenia w temperaturze 130°C w czasie 2 minut, po czym poddano ja procesowi dogrzewania w temperaturze 200°C w czasie 3 minut. Po zakonczeniu procesu dogrzewania tkanine poddano procesowi plukania w zimnej i cieplej wodzie, intensywnej obróbce wodnym zasadowym roztworem pioracym, ponownie procesowi plukania w cieplej i zimnej wodzie oraz procesowi suszenia. ff \ Prac. Poligraf. UPPRL naklad 120+18 Cena4b zl PL