Przedmiotem wynalazku jest sposób ciaglej automatycznej kontroli bezpiecznej odleglosci naczynia wyciagowego od przedmiotów zainstalowanych w szybie i mijanych podczas ruchu, przydatny zwlaszcza dla wyciagów z liniowymi prowadnikami naczyn wyciagowych oraz uklad elektryczny do stosowania tego sposobu* Znany sposób automatycznej ciaglej kontroli odleglosci miedzy poruszajacym sie naczyniem a przedmiota¬ mi w szybie, na przyklad naczyniem, dzwigarami szybowymi, lub rurociagami, polega na ciaglym rejestrowaniu zmian polozenia naczynia w poziomie wzgledem naprezonych i nieruchomych linek odniesienia, zawieszonych w szybie na zewnatrz naczynia i równolegle do jego linowych prowadników. Wada tego sposobu jest koniecznosc stosowania zasilania pradem ukladu pomiarowego w poruszajacym sie naczyniu wyciagowym i instalowania w szybie, na calej jego glebokosci dodatkowych linek pomiarowych.Znany uklad elektryczny do.stosowania tego sposobu zawiera zamocowane do naczynia cewki indukcyjne z obwodami magnetycznymi w ksztalcie litery U, obejmujacymi linki odniesienia, zródlo zasilania oraz umieszczone na nadszybiu wzmacniacze, rejestrator wielokanalowy dla zapisu sygnalów elektrycznych wzbudzo¬ nych w linkach odniesienia przy zmianach polozenia obwodu cewki w stosunku do linki, a takze komputer do opracowywania wyników pomiarów i podejmowania wlasciwych decyzji.Sposób wedlug wynalazku polega na tym, ze najpierw przy kazdorazowym przekroczeniu minimalnej bezpiecznej odleglosci naczynia wyciagowego od przedmiotów zainstalowanych w szybie, przerywa sie lub trwale laczy elektryczny obwód kontrolny tego naczynia. Nastepnie wykorzystuje sie informacje o zmianie stanu obwodu kontrolnego w chwili osiagania przez naczynie wyciagowe z góry okreslonego poziomu, korzystnie nadszybia lub podszybia.Uklad elektryczny wedlug wynalazku, pozwalajacy na stosowanie powyzszego sposobu kontroli bezpiecz¬ nej odleglosci naczynia wyciagowego od przedmiotów zainstalowanych w szybie, ma jeden lub kilka latwo lamliwych elektrycznych lub elektromechanicznych pretowych czujników. Czujniki te sa polaczone ze soba2 98 443 szeregowo lub równolegle oraz dolaczone równolegle lub szeregowo do kontrolnego obwodu zainstalowanego na wyciagowym naczyniu, przy czym wystaja one poza gabaryt tego naczynia na dlugosc równa minimalnej bezpiecznej odleglosci naczynia od przedmiotów zainstalowanych w szybie. Latwo lamliwy pretowy czujnik stanowia dwa elektryczne przewodniki o malej opornosci, z jednej strony polaczone galwanicznie ze soba, a z drugiej z wtykami. Czesc wtyków wraz z cala dlugoscia przewodników jest zalana krucha masa tworzaca cylindryczna obudowe czujnika, zakonczona obwodowym karbem i kolnierzem z nakretka mocujaca wtyki w gniezdzie wyciagowego naczynia. Elektromechaniczny pretowy czujnik stanowi sworzen zamocowany przegu¬ bowo w kadlubie i opierajacy sie na suwaku z dociskowa sprezyna, zaopatrzonym w pierscieniowa zwore elektrycznych styków tego czujnika* Sposób wedlug wynalazku oraz uklad elektryczny do stosowania tego sposobu, umozliwiaja proste, tanie i pewne kontrolowanie bezpiecznej odleglosci naczynia wyciagowego od przedmiotów zainstalowanych w szybie, zwiekszajac bezpieczenstwo ruchu urzadzenia wyciagowego, zwlaszcza z linowymi prowadnikami naczyn wydobywczych. « Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykladowym wykonaniu na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia przekrój poziomy szybu z przedmiotami w nim zainstalowanymi i zaznaczonym schematem elek¬ trycznego ukladu kontrolnego, przy równoleglym dolaczeniu do niego szeregowo polaczonych elektrycznych czujników pretowych, fig. 2 — ten sam przekrój szybu z zaznaczonym schematem ukladu kontrolnego w innym rozwiazaniu z szeregowym dolaczeniem równolegle ze soba polaczonych elektromechanicznych czujników pretowych do obwodu kontrolnego, fig. 3 — elektryczny czujnik pretowy zastosowany w ukladzie kontrolnym przedstawionym na fig. 1, a fig. 4 — elektromechaniczny czujnik pretowy znajdujacy zastosowanie w ukladzie kontrolnym pokazanym na fig. 2.Wyciagowe naczynie 1 prowadzone za pomoca linowych prowadników 2, mija podczas swego ruchu w szybie dzwigary 3 oraz przeciwciezar 4 lub drugie naczynie. W celu kontroli bezpiecznej odleglosci naczynia 1 od dzwigarów 3 i przeciwciezaru 4 lub innych przedmiotów zainstalowanych na stale w szybie, na naczyniu 1 jest zabudowany indukcyjny odbiornik 5 i kontrolny nadajnik 6, równolegle polaczone elektrycznymi przewoda¬ mi z zespolem szeregowo zwartych ze soba elektrycznych czujników pretowych 7a, lub w innym wykonaniu polaczone szeregowo z zespolem równolegle zlaczonych ze soba elektromechanicznych czujników pretowych 7b. Na nadszybiu lub w podszybiu, przed poziomem regularnego zatrzymywania sie naczynia wyciagowego, po jednej jego stronie jest przylaczony do konstrukcji wiezy wyciagowej indukcyjny zasilacz 8 polaczony ze zródlem pradu przemiennego, natomiast po drugiej stronie naczynia do konstrukcji wiezy jest przylaczony odbiornik kontrolny 9 elektrycznie polaczony z automatem decyzyjnym 10. ¦ Przymocowany do scianki naczynia 1 elektryczny czujnik pretowy 7a, sklada sie z dwu elektrycznych przewodników 11 polaczonych ze soba galwanicznie na jednym koncu, a na koncu drugim dolaczonych do wtyków 12. Przewodniki te sa umieszczone w obudowie czujnika 13, która ma karb 14 i wystep 15 oraz jest zabezpieczona uszczelniajaco-izolacyjna masa 16. Tak zbudowany czujnik 7a jest polaczony z pozostalymi elementami elektrycznego ukladu za pomoca gniazda wtykowego 17 i przewodów umieszczonych wewnatrz obudowy gniazda 18 przytwierdzonego do scianki naczynia 1. Ponadto gwintowana nakretka 19 zabezpiecza czujnik 7a przed wyskoczeniem z gniazda wtykowego 17, przyciskajac go poprzez kolnierzowy wystep 15 na czujniku do obudowy gniazda 18.Elektromechaniczny czujnik pretowy 7b sklada sie z kadluba 20, do którego jest przymocowany sworzen 21 za pomoca przegubu 22. Wewnatrz kadluba 20 jest umieszczony cylindryczny suwak 23, dociskany za pomoca sprezyny 24 do sworznia 21„ Na sworzen 23 jest naklejony izolujacy pierscien 25 wraz z elektryczna zwora pierscieniowa 26. Wewnatrz kadluba 20 znajduje sie równiez tuleja izolacyjna 27, zabezpieczona przed wypadnieciem za pomoca mocujacego pierscienia 28. Do tulei 27 sa przytwierdzone dwa elektryczne styki 29 polaczone przewodami 30 zaciskami 31 umieszczonymi na izolacyjnej plytce 32.Kontrole bezpiecznej odleglosci naczynia wyciagowego od przedmiotów zainstalowanych w szybie prowa¬ dzi sie w sposób nastepujacy. Podczas ruchu w szybie naczynia wyciagowego 1, w przypadku gdy jego odleglosc od dzwigarów 3 lub od drugiego naczynia 4 na mijance bedzie mniejsza od odleglosci bezpiecznej, czujnik pretowy 7a lub 7b, wysuniety poza gabaryt naczynia 1 na dlugosc równa odleglosci przyjetej za bezpieczna, zaczepi o wymieniony przedmiot, co spowoduje nastepujacy skutek, zalezny od rozwiazania ukladu kontrolnego przedstawionego na fig. 1 lub fig. 2 rysunku oraz od zastosowanego czujnika uwidocznionego na fig. 3 lub 4.Ptzy stosowaniu rozwiazania ukladu przedstawionego na fig. 1 oraz elektrycznego czujnika pretowego 7a uwidocznionego na fig. 3,- nastapi zlamanie czujnika 7a i zniszczenie galwanicznego polaczenia elektrycznych przewodników 11, a tym samym przerwanie obwodu elektrycznego jaki stanowily szeregowo polaczone ze soba czujniki 7a, który bocznikowal uklad elektrycznych polaczen indukcyjnego odbiornika 5 z kontrolnym nadajnikiem 6. Wskutek tego, po dojechaniu naczynia wyciagowego 1 do miejsca zainstalowania indukcyjnego98443 3 zasilacza 8 oraz kontrolnego odbiornika 9, sygnal elektryczny przeslany indukcyjnie z zasilacza 8 do odbiornika zostanie przekazany na polaczony z nim kontrolny nadajnik 6, który spowoduje zadzialanie kontrolnego odbiornika 9 i przeslanie odpowiedniej informacji do elektrycznego automatu decyzyjnego 10, a ten zaalarmuje osoby odpowiedzialne za ruch urzadzenia wyciagowego, badz tez zablokuje maszyne wyciagowa uniemozliwiajac jej ruch az do czasu wyjasnienia i usuniecia przyczyn stwierdzonego stanu. Ponowne uruchomienie ukladu kontrolnego jest mozliwe po wymianie zniszczonego czujnika 7a na nowy.Jezeli odleglosci naczynia 1 od dzwigarów 3 i naczynia 4 beda wieksze od bezpiecznych, to czujnik 7a nie zahaczy o nic i nie ulegnie zniszczeniu, a obwód elektryczny szeregowo polaczonych czujników nie bedzie przerwany. Po dojechaniu naczynia 1 do miejsca zabudowania indukcyjnego nadajnika 8, sygnal elektryczny odebrany przez indukcyjny odbiornik 5 nie zostanie przekazany do kontrolnego nadajnika 6, bowiem uklad jego polaczen z indukcyjnym odbiornikiem 5 jest zbocznikowany przez czujniki 7a, których sumaryczna opornosc jest znacznie mniejsza od opornosci wewnetrznej kontrolnego nadajnika 6. Dzieki temu nie zadziala kontrolny odbiornik 9 i ruch urzadzenia wyciagowego nie zostanie przerwany.Przy zastosowaniu kontrolnego ukladu przedstawionego na fig. 2 - oraz elektromechanicznego czujnika pretowego 7b uwidocznionego na fig. 4, zahaczenie mijanego w szybie przedmiotu o ten czujnik spowoduje obrót sworznia 21 wokól przegubu 22 i trwala zmiane jego polozenia, umozliwiajaca przesuniecie sie suwaka 23 i jego docisniecie przez sprezyne 24 do izolacyjnej tulei 27. Wskutek tego styki 29 zostana trwale zwarte przez pierscieniowa zwore 26, a tym samym zostanie zamkniety normalnie otwarty uklad szeregowych polaczen elektrycznych obwodu kontrolnego zainstalowanego na naczyniu 1. Umozliwi to przekazanie sygnalu elektrycz¬ nego z indukcyjnego odbiornika 5 do kontrolnego nadajnika 6 i zadzialanie kontrolnego odbiornika 9 oraz dalsze opisane poprzednio konsekwencje. Ponowne przygotowanie ukladu kontrolnego do dalszego dzialania polega na wcisnieciu suwaka 23 do wnetrza kadluba 20 czujnika i ustawieniu w normalnym polozeniu sworznia 21. PL