PL98286B1 - Bezwladnosciowe urzadzenie przelaczajace lub sterujace,zwlaszcza do automatu zwijajacego pas bezpieczenstwa w pojazdach mechanicznych - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest bezwladnosciowe urzadzenie przelaczajace lub sterujace, zwlaszcza do automatu zwijajacego pas bezpieczenstwa w po¬ jazdach mechanicznych, zawierajace kule stano¬ wiaca element bezwladnosciowy, ruchomy w wielu kierunkach w stosunku do swego stabilnego poloze¬ nia spoczynkowego i wspólpracujacy z co naj¬ mniej jednym elementem przelaczajacym lub ste¬ rujacym.W jednym ze znanych urzadzen tego rodzaju kula bezwladnosciowa w polozeniu spoczynkowym znaj¬ duje sie w srodku stozkowej miseczki, przy czym na kuli tej spoczywa element sterujacy w postaci dzwigni. Na swobodnym koncu tej dzwigni zamo¬ cowanej w obudowie urzadzenia przelaczajacego lub sterujacego znajduje sie czesc ryglujaca, wspól¬ pracujaca z tarcza sterujaca osadzona na wale szpuli pasa bezpieczenstwa.Przy przekroczeniu dopuszczalnej wartosci opóz¬ nienia lub przyspieszenia kula bezwladnosciowa wytacza sie pod wplywem sil bezwladnosci ze srodka stozkowej miseczki nosnej po powierzchni stozka unoszac przy tym spoczywajaca na niej dzwignie sterujaca. Czesc ryglujaca na swobodnym koncu dzwigni sterujacej wychyla sie odpowiednio ku górze i zahacza o tarcze sterujaca, stanowiac zderzak dzialajacy przy jej dalszym obrocie jako blokada. W wyniku tego dzialania walek szpuli pasa bezpieczenstwa zostaje zablokowany.Przepisy bezpieczenstwa dla tego rodzaju urza- 2 dzen przelaczajacych lub sterujacych wymagaja co¬ raz nizszych wartosci progowych przy których po¬ winna nastepowac blokada walka szpuli. Urzadze¬ nie przelaczajace lub sterujace musi miec przy tym taka czulosc, aby reagowalo na skrajnie male war¬ tosci opóznien lub przyspieszen.W opasanym urzadzeniu wieksza czesc sily przy¬ spieszenia, dzialajacej w plaszczyznie poziomej za¬ mienia sie na sile podnoszenia, na skutek czego je¬ dynie ulamek tej sily mozna zuzytkowac dla wla¬ sciwego przelaczenia lub sterowania, skutkiem cze¬ go czulosc urzadzenia jest znacznie zanizona.Jesli przykladowo stosuje sie kule bezwladnoscio¬ wa ze stali o srednicy 10 mm to przy przyspie¬ szeniu lub opóznieniu 0,5 g otrzymuje sie sile okolo 2 p. Jesli przy tej samej kuli przyspieszenie wy¬ niesie jedynie okolo 0,3 g to sila ta zmniejszy sie do okolo 1,2 p, a wiec prawie do polowy.Z powyzszego wynika, ze dla niskich wartosci progów czulosci urzadzenie przelaczajace lub ste¬ rownicze musza byc budowane bardzo dokladnie i w sposób umozliwiajacy osiagniecie duzej czulosci progowej.Celem wynalazku jest opracowanie prostego i ta¬ niego w produkcji urzadzenia przelaczajacego lub sterujacego o wysokiej czulosci zapewniajacego wysoki stopien bezpieczenstwa, oraz blokujacego walek szpuli szybko i pewnie. Prócz tego, doklad¬ nosc przelaczania lub sterowania urzadzenia mon¬ towanego glównie w pojazdach mechanicznych, po- 98 2863 98286 4 winna byc jednakowa na torze jazdy wznoszacym sie, opadajacym i poziomym.Cel ten zostal osiagniety wedlug wynalazku dzie¬ ki temu, ze kula jest umieszczona na krawedziach ograniczajacych wyciecia o promieniu mniejszym od promienia kuli, okreslajacym glebokosc posadowie¬ nia kuli, przy czym maksymalna droga przelaczania lub sterowania kuli jest ustalona tak, ze srodek ciezkosci kuli jest umieszczony ponizej krawedzi ograniczajacyeh.Jesli zostanie przekroczona dopuszczalna wartosc przyspieszenia lub opóznienia, kula pod wplywem bezwladnosci wytacza sie lub wychyla z polozenia spoczynkowego. Kula musi przy tym pokonac je¬ dynie bardzo maly odcinek wznoszenia okreslony glebokoscia wnikania w wyciecie. Porusza sie ona nastepnie po poziomej plaszczyznie, tak, ze uzy¬ skuje sie wysoka czulosc spelniajaca równiez pod¬ wyzszone wymagania przepisów bezpieczenstwa.Poniewaz maksymalna droga ruchu przelaczania lub sterowania kuli jest taka, ze jej punkt ciezkosci znajduje sie stale pomiedzy krawedziami ogranicza¬ jacymi wyciecie, to kula stacza sie samoczynnie ponownie z polozenia wysterowanego do polozenia spoczynkowego.W celu zapewnienia skutecznego przeniesienia ruchu przelaczajacego lub sterujacego element prze¬ laczajacy lub sterujacy spoczywajacy na kuli ma wedlug wynalazku wglebienie rozszerzajace sie ku dolowi.W celu podniesienia czulosci sterowania element sterujacy jest wykonany z materialu o masie wla¬ sciwej 0,9—2,7 g/cm8, przykladowo z tworzywa sztucznego.W dalszym uksztaltowaniu wynalazku, lozysko kuli ma korzystnie ksztalt lezacej w kierunku wzdluz pojazdu rynny otwartej u góry, przy czym spoczywajacy na kuli element przelaczajacy lub sterujacy ma wglebienie otwarte ku dolowi i prze¬ biegajace poprzecznie do kierunku wzdluz pojazdu.Takie uksztaltowanie powoduje, ze czulosc urza¬ dzenia w kierunku jazdy jest wieksza niz poprzecz¬ nie do kierunku jazdy. Jest to przede wszystkim wazne dlatego, ze wiele wypadków nastepuje w wyniku najechania na pojazdy zaparkowane lub naglego zatrzymania pojazdu.Aby umozliwic wbudowywanie urzadzenia prze¬ laczajacego lub sterujacego do pojazdów róznych marek i modeli kompletne urzadzenie wedlug wy¬ nalazku zawierajace jako glówne czesci skladowe element lozyskowy, kule i element sterujacy mo¬ cuje sie nastawnie na lozysku kolpakowym pola¬ czonym z obudowa.Przedmiot wynalazku uwidoczniony jest w przy¬ kladach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia urzadzenie wedlug wynalazku w rzucie perspektywicznym, fig 2 — przekrój wzdluzny urza¬ dzenia wedlug fig. 1, fig. 3 — drugi przyklad wy¬ konania urzadzenia wedlug wynalazku, fig. 4 — przekrój wzdluzny urzadzenia wedlug fig. 3, fig. 5 — trzeci przyklad wykonania urzadzenia wedlug wy¬ nalazku, fig. 6 — przekrój wzdluzny przez urza¬ dzenie wedlug fig. 5, fig. 7 — przekrój loza kuli wedlug fig. 5, fig. 8 — widok perspektywiczny urzadzenia wedlug fig. 5, fig. 9 — przekrój wzdluz¬ ny urzadzenia wedlug wynalazku zamocowanego na lozysku kolpakowym, fig. 10 zas — przekrój wzdluz linii X—X na fig. 9.Urzadzenie wedlug wynalazku ma element lozy- skowy 1, kule 2 dzialajaca jako element bezwlad¬ nosciowy, oraz dzwignie sterujaca 3. Element lozy¬ skowy 1, korzystnie wykonany z jednego kawalka materialu mocuje sie srubami 4 poprzez otwory 5 w jego dolnej czesci do sciany obudowy 6 urza¬ dzenia sterujacego. W plaskiej czesci 7 elementu lozyskowego 1 znajduje sie kolowe wyciecie 8, otoczone w odstepie koncentryczna scianka ograni¬ czajaca 9. Srednica zewnetrzna kolistej scianki ograniczajacej 9 jest nieco mniejsza od szerokosci plaskiej czesci 7 elementu lozyskowego 1. Czesc plaska 7 elementu lozyskowego 1 przechodzi w podwyzszona czesc 10, na której górnym koncu znajduje sie wyciecie 11 otwarte ku górze. Na stronie dolnej 12 tego wyciecia 11 znajduje sie wy¬ ciecie o przekroju trójkatnym 13, usytuowane po¬ miedzy scianami bocznymi 14, 14', zaopatrzonymi w przelotowe otwory 15, 15' dla trzpienia przetykowe- go 16. Kula 2 przylega do lezacej w plaszczyznie po¬ ziomej krawedzi 17 wyciecia 8, o promieniu r jest mniejsza niz promien kuli 2, której czesc o ksztal¬ cie czaszy 18 siega do wyciecia 8. Srodek ciezko¬ sci S' kuli 2 lezy przy tym powyzej srodka wycie¬ cia 8. Wysokosc H sciany ograniczajacej 9 stanowi polowe srednicy D kuli 2, a srednica wewnetrzna D' sciany ograniczajacej 9 jest nieznacznie mniejsza niz suma srednicy D kuli i srednicy wyciecia d.W odstepie od jednego z konców jednoramiennej dzwigni sterujacej 3 znajduje sie otwarte ku do¬ lowi stozkowe wglebienie 19, którego szczyt 20 znaj¬ duje sie powyzej dolnej czesci 21 dzwigni steru¬ jacej 3. Dolna srednica stozkowego wglebienia 19 jest wieksza niz szerokosc dolnej czesci 21 dzwigni sterowniczej, która przechodzi poprzez skierowana skosnie ku górze czesc posrednia 22, w górna czesc dzwigni 23. Na dolnej stronie 24 tej czesci górnej 23 znajduje sie wystep 25, skierowany ku dolowi, roz¬ ciagajacy sie przez cala szerokosc czesci górnej 23 dzwigni i zakonczony ostrzem 26. Swobodny koniec górnej czesci 23 ma zgrubienie 27 biegnace ku dolowi.Dzwignia sterujaca 3 jest osadzona ostrzem 26 w wycieciu 13 o przekroju trójkatnym i zabezpie¬ czona przed wypadaniem trzpienia przetykowego 16.Szerokosc czesci 23 i ostrza 26 jest nieznacznie mniejsza niz szerokosc wyciecia 11 w podwyzszonej czesci 10 elementu lozyskowego 1, tak, iz nie wyste¬ puje tarcie pomiedzy scianami bocznymi 14, 14' wyciecia 11 i dzwignia sterujaca 3. Dzwignia ste¬ rujaca 3 spoczywa na kuli 2 wglebienia 19 w miejscach 28, 28'. Srodek ciezkosci S dzwigni ste¬ rujacej 3 znajduje sie przy tym, patrzac prosto¬ padle, pomiedzy ostrzem 26 i punktami styku 28, 28' kuli 2. W ten sposób osiaga sie to, ze dzwignia 3 wywiera niezmienny nacisk na kule 2.Aby wyeliminowac zmiany progu czulosci przez sily dzialajace na dzwignie sterujaca 3, ostrze 26, srodek ciezkosci S i punkty styku 28, 28' z kula 2 korzystnie umieszczono w jednej plaszczyznie rów¬ noleglej do krawedzi ograniczajacej 17.Gdy dopuszczalna wartosc przyspieszenia lub opó- 40 45 50 55 605 98286 6 znienia zostanie przekroczona, kula 2 wychyla sie poza jej polozenie spoczynkowe. W tej postaci wy¬ konania wysterowanie we wszystkich kierunkach w plaszczyznie elementu lozyskowego 1 .wykazuje jednakowa czulosc. Poniewaz kula 2 wchodzi do wyciecia 8 jedynie wycinkiem czaszy 18, musi przy zadzialaniu wykonac jedynie prace podnoszenia po¬ trzebna do wydostania sie tego wyciecia na pla¬ szczyzne górna plaskiej czesci 7 elementu lozysko¬ wego 1, co powoduje, ze czulosc urzadzenia w opi¬ sanym wykonaniu jest bardzo duza.Przy wysterowaniu kuli dzwignia sterujaca 3 wychyla sie ku górze wokól ostrza 26 odpowiednio do kata pochylenia stozkowego wglebienia 19. Ko¬ rzystne usytuowanie srodka ciezkosci S i beztar- ciowe ulozyskowanie na ostrzu 26 dzwigni sterow¬ niczej 3 umozliwiaja precyzyjne wysterowanie kuli, poniewaz nacisk na kule 2 jest niewielki, i wynosi jedynie ulamek ponda. Dzwignia sterujaca 3 jest wykonana korzystnie z materialu o masie wlasciwej 0,9—2,7 g/cm8, na przyklad z tworzywa sztucznego, co podnosi jeszcze czulosc wysterowania.Wychylona ku górze dzwignia sterujaca 3 wspól¬ dziala z tarcza sprzegajaca i powoduje skutkiem tego w znany sposób blokade walka szpuli. Po wysterowaniu kula 2 wraca samoczynnie do polo¬ zenia spoczynkowego. Jest to mozliwe, poniewaz w wyniku ograniczenia drogi ruchu kuli 2 miedzy sciana graniczna 9 i wycieciem 8 srodek masy kuli 2 stale znajduje sie wewnatrz krawedzi ogra¬ niczajacej 17 wyciecia S. Dzwignia sterujaca 3 przechyla sie w czasie powrotu kuli 2 ku dolowi do pozycji wyjsciowej i podnosi w ten sposób ogra¬ nicznik walka szpuli.W celu zmniejszenia nacisku dzwigni sterujacej 3 mozna ramie wykonac z dokladnie wymierzonym przeciwciezarem w postaci ramienia dzwigni, rów¬ nowazacego ciezar czesci ramienia 21 spoczywajacej na kuli 2.Za pomoca opisanego ukladu kuli 2 jest mozliwe blokowanie walu szpuli automatu nawijajacego pas bezpieczenstwa zarówno bezposrednio, jak i tak jak opisano wyzej, posrednio.Wykonanie wedlug fig. 3 i 4 jest przeznaczone do sterowania bezposredniego. Równiez i w tym przypadku urzadzenie sklada sie z elementu lozy¬ skowego la, kuli 2a i dzwigni sterujacej 3a, jako elementu przelaczajacego. Element lozyskowy la jest przymocowany do bocznej sciany obudowy 6 srubami 4a, odrebnie do dzwigni sterujacej 3a i ma kolowe wyciecie 8a usytuowane w przyblizeniu w srodku elementu lozyskowego la. Wyciecie to jest otoczone w odstepie sciana ograniczajaca 3a, której srednica wewnetrzna jest jak poprzednio nieco mniejsza niz suma srednicy kuli i wyciecia. Kula 2a przylega do krawedzi ograniczajacych 17a wyciecia 8a, którego promien r jest mniejszy niz promien kuli 2a siegajacej do wyciecia 8a czescia, o ksztal¬ cie czaszy 18a. Srodek ciezkosci S' kuli 2a znaj¬ duje sie powyzej srodka wyciecia 8a. Dzwignia ste¬ rujaca 3a jest osadzona wahliwie na trzpieniu lo¬ zyskowym 29, znajdujacym sie powyzej i przed elementem lozyskowym la. W obszarze kuli 2a dzwignia sterujaca 3a ma otwarte ku dolowi stoz¬ kowe wglebienie 19a, którego dolna srednica jest wieksza niz szerokosc dzwigni sterujacej 3a.W celu usytuowania srodka ciezkosci S dzwigni 3a w poblizu trzpienia lozyskowego 29, dzwignia sterujaca 3a ma na tym koncu zgrubienie 27a. W ten sposób nacisk dzwigni sterujacej 3a na kule 2a zmniejsza sie w pozadanym stopniu, skutkiem czego czulosc urzadzenia moze wzrosnac jeszcze bardziej.Dzwignia sterujaca 3a spoczywa na kuli 2a miej¬ scami 28a i 28a' wglebienia 19a. Wglebienie 19a przechodzi w zakonczenie dzwigni sterujacej 3a w postapi czlonu ryglujacego 30, którego szczyt 31 jest skierowany ku górze w malym odstepie od swobodnego konca walu szpuli 32 pasa bezpieczen¬ stwa. Swobodny koniec szpuli 32 niesie promie¬ niowa zebatke blokujaca 34 z która wspólpracuje czlon ryglujacy 30.Przy przekroczeniu dopuszczalnej wartosci przy¬ spieszenia lub opóznienia kula 2a wychyla sie z po¬ lozenia spoczynkowego, przy czym ma do pokona¬ nia nieznaczna wysokosc krawedzi ograniczajacej 17a. Maksymalna droga kuli okreslona sciana ogra¬ niczajaca 9a jest tej wielkosci, ze srodek ciezkosci S' kuli 2a w dowolnym polozeniu znajduje sie we¬ wnatrz krawedzi ograniczajacych 17a. Dzwignia sterujaca 3a wychyla sie przy tym ku górze i za¬ zebia z zebatka 34, tak ze wal szpuli 32 zostaje za¬ blokowany.W celu unikniecia wplywu przyspieszen lub opóz¬ nien bezposrednio na dzwignie 3a w polozeniu spo¬ czynkowym jej srodek ciezkosci S' znajduje siie w jednej plaszczyznie z trzpieniem lozyskowym 29 i miejscami styku z kula 28a, 28a', równoleglej do krawedzi ograniczajacej 17a. Gdy napiecie pasa 33 zniknie, kula 2a samoczynnie stacza sie w polozenie spoczynkowe gdyz jej srodek ciezkosci S' znajduje sie wewnatrz krawedzi ograniczajacej 17a.Dalsza postac wykonania urzadzenia wedlug wy¬ nalazku uwidoczniona na fig. 5—8 wykazuje przy¬ kladowo istotnie nizszy próg zadzialania, a tym sa¬ mym wyzsza czulosc w kierunku jazdy niz w in¬ nych kierunkach. Na plaskiej czesci górnej 35 jed¬ noczesciowego elementu lozyskowego Ib, umoco¬ wanego na bocznej scianie obudowy 6 srubami 4b wlozonymi poprzez otwory 5b znajduje sie rynna 36 rozciagajaca sie na calej szerokosci elementu lozy¬ skowego Ib, na której dnie znajduje sie rowek 37.Szerokosc tego rowka 37 jest mniejsza niz srednica D kuli 2b. Z jednego konca elementu lozyskowego Ib wystaja ponad czesc górna 35 sciany boczne 14, 14', zaopatrzone w przelotowe wyciecia 15b, 15b', przez które przetyka sie trzpien przetykowy 16b.Kula 2b spoczywa w rynnie na krawedziach ogra¬ niczajacych 17b i 17b' rowka 37 usytuowanego w plaszczyznie poziomej i siega odcinkiem w postaci czaszy 18b do rowka 37. Rynna 3b i rowek 37 w stanie wbudowanym sa skierowane wzdluz po¬ jazdu, a tym samym w kierunku jazdy. Krawedzie ograniczajac 17b 17'b, na których spoczywa kula 2b stabilizuja ja poprzecznie do kierunku jazdy i tworza próg zadzialania przy wysterowaniu kuli 2b w tym kierunku. Odstep pomiedzy obiema po¬ wierzchniami wewnetrznymi 38, 38' rynny 36 jest tak dobrany, ze droga kuli 2b po opuszczeniu polo¬ zenia spoczynkowego jest ograniczona, tak, iz sro- 40 45 50 55 607 98286 8 dek ciezkosci kuli pozostaje pomiedzy krawedziami ograniczajacymi 17b i 17b\ Dzwignia sterujaca 3b ma na jednym koncu zgrubienie 27b, w którym znajduje sie otwór 39.Dla umocowania dzwigni sterujacej 3b przeprowa¬ dza sie trzpien przetykowy 16b przez otwory 15b, 15b' w scianach bocznych 14b, 14b' i otwór 39 w dzwigni sterujacej 3b, tak, ze jest ona swobodnie osadzona wahliwie miedzy scianami bocznymi 14b, 14b'. Dzwignia. sterujaca 3b spoczywa na kuli 2b wglebieniem 19b, rozszerzajacym sie w kierunku kuli. To wglebienie 19b tworza dwie sciany boczne 40, 40' usytuowane pod katem do siebie, skierowane wzdluz dzwigni sterujacej 3b i siegajace obustron¬ nie poza skrajne elementy zewnetrzne dzwigni ste¬ rujacej 3b ku dolowi. Krawedz 41 wspólna obu scian bocznych 40, 40/ znajduje sie w osi symetrii dzwigni sterujacej 3b. W szczycie tego wglebienia 19b znajduje sie symetryczna do jego osi wzdluznej wklesla rynna 42, równolegla do scian bocznych 40, 40', której szerokosc jest mniejsza niz srednica D kuli 2d. W stanie wbudowanym sciany boczne 40, 40' i rynna 42 rozciagaja sie poprzecznie do kierun¬ ku jazdy. Dzwignia sterujaca 3b spoczywa na kuli 2b krawedziami ograniczajacymi 43, 43' rynny 42.Dzwignia sterujaca 3b wywiera nieznaczny nacisk na kule 2b, gdyz jej punkt ciezkosci S znajduje sie w poblizu trzpienia przetykowego 16b.Kula 2b jest stabilizowana poprzecznie do kie¬ runku jazdy za pomoca krawedzi 17b, 17b' rowka 37 a krawedziami ograniczajacymi 43, 43' rynny 43 — w kierunku jazdy. W ten sposób kula 2b jest utrzymywana na ostrzu, co zapewnia wysoka czu¬ losc urzadzenia. Takie ulozyskowanie umozliwia równoczesnie pelna kompensacje tolerancji wyko¬ nawczych w kierunku wzdluznym i poprzecznym.Jesli na pojazd zadziala sila przyspieszenia lub opóznienia przekraczajaca wartosc graniczna, to kula 2b poruszy sie w kierunku wzdluz pojazdu w rynnie 3b. Poniewaz rynna 36 rozciaga sie w kie¬ runku jazdy, to nie jest potrzebna zadna praca pod¬ noszenia kuli 2b, tak, iz w tym kierunku mozna ustawiac bardzo niskie progi zadzialania. Lekka dzwignia sterownicza 3b, która mozna wykonac z tworzywa sztucznego o badrzo malej masie wla¬ sciwej podnosi sie ku górze przy minimalnych ru¬ chach kuli 2b przesuwajacej sie po scianach bocz¬ nych 40, 40' wglebienia 19b, które moga byc bardzo pochylone. Równiez w tej postaci wykonania w ce¬ lu eliminacji wplywu dodatkowych momentów sro¬ dek ciezkosci S dzwigni sterujacej 3b znajduje sie w jednej plaszczyznie równoleglej do krawedzi ograniczajacych 17b, 17b' rowka 37 z trzpieniem przetykowym 16b i krawedziami organiczajacymi 43, 43' rynny 42. Jesli na pojazd zadziala sila przy¬ spieszenia lub opóznienia przekraczajaca wartosc graniczna, skierowana poprzecznie do kierunku jaz¬ dy, to kula 2b wychyla sie z polozenia spoczyn¬ kowego na zewnatrz krawedzi ograniczajacej 17b lub 17b' i przesuwajac sie po nachylonej scianie bocznej 40 lub 40' odchyla ku górze dzwignie ste¬ rujaca 3b. Kula 2b przy tym porusza sie wewnatrz rowka 42. Wychylona ku górze dzwignia sterujaca 3b uksztaltowana na koncu przeciwleglym do trzpienia przetykowego 16b w postaci zaczepu, za¬ hacza , o uzebiona na obwodzie tarcze sprzegaja¬ ca 44 i zatrzymuje ja, tak, iz przy dalszym od- wijaniu pasa wystepuje obrót wzgledny miedzy tar¬ cza sprzegajaca 44 i walem szpuli .32 powodujacy blokade.W przypadku wystapienia sil opóznienia lub przy¬ spieszenia w kierunku jazdy kula 2b przy wyste¬ rowaniu pozostaje w plaszczyznie poziomej. Skut¬ kiem tego wymaga sil zewnetrznych dla przywró¬ cenia polozenia wyjsciowego. Poniewaz wal szpuli 32 znajduje sie pod dzialaniem spiralnej sprezyny powrotnej, powodujacej zwrotne nawijanie pasa przy odciazeniu, .to w tym stanie tylne czesci ze¬ bów 44' uzebienia tarczy sprzegajacej 44 samo¬ czynnie naciskaja na zaczepowy odcinek Sb' dzwig¬ ni sterujacej 3b i wywolane tym dzialaniem pozio¬ ma skladowa tej sily przywraca kule do jej polo¬ zenia wyjsciowego.Jesli sily opóznienia lub przyspieszenia dzialaly w kierunku poprzecznym do kierunku jazdy, to kula 2b po zakonczeniu przebiegu sterowania wta¬ cza sie samoczynnie do swojego polozenia wyjscio¬ wego poniewaz srodek ciezkosci S kuli 2b zawsze pozostaje pomiedzy krawedziami ograniczajacymi 17b, 17b' rowka 37.Opisana postac wykonania umozliwia sterowanie o wielkiej czulosci. Przede wszytkim ekstremalnie male wielkosci progu zadzialania mozna uzyskac w kierunku jazdy pojazdu, poniewaz kula 2b nie musi wykonywac w czasie wysterowania zadnych ruchów wznoszacych.W postaci wykonania wynalazku uwidoczniono na fig. 9 i 10 na bocznej scianie obudowy 0 zamo¬ cowane srubami 46 lozysko kolpakowe 45, którego górna strona 47 jest wklesla. Element lozyskowy lc jest tak uksztaltowany, ze jego krawedz dolna 48 znajduje sie na tym samym luku kola co kra¬ wedz górna 45a lozyska kolpakowego 45. Dolna strona 49 elementu lozyskowego lc jest wypukla, przy czym promien krzywizny R' jest identyczny z promieniem górnej powierzchni 47 lozyska kol¬ pakowego 45.Na górnej stronie 50 elementu lozyskowego lc znajduje sie okragle wglebienie 51, którego plaskie dno 52 jest opuszczone w stosunku do górnej po¬ wierzchni 50 elementu lozyskowego lc. Wglebie¬ nie 51 jest otoczone sciana ograniczajaca 9c, której wysokosc korzystnie wynosi polowe srednicy kuli.W promien jest mniejszy niz promien kuli. Srednica wewnetrzna sciany 9c jest nieco mniejsza niz su¬ ma srednicy kuli i wyciecia. Kula 2c spoczywa na ograniczajacej krawedzi 17c wyciecia 8c i siega wycinkiem w ksztalcie czaszy 18c do wyciecia 8c.Na kuli 2c spoczywa dzwignia sterujaca 3c, zaopa¬ trzona w stozkowe wglebienie 19c. Dzwignia ta jest osadzona wahliwie wokól trzpienia przetyko¬ wego 16c, pomiedzy scianami bocznymi 14c, 14c' elementu lozyskowego lc Trzpien przetykowy 16c, srodek ciezkosci S dzwigni sterujacej 3c, znajdujacy sie w jego bliskosci pomiedzy nim i punktami sty¬ ku 28c i 28c' kuli z powierzchnia tworzaca stoz¬ kowego wglebienia 19c, oraz te dwa punkty styku 28c i 28c' leza w jednej plaszczyznie, równoleglej do krawedzi ograniczajacej 17c. Punkt srodkowy M 40 45 50 55 609 tam u lozyska kolpakowego 45 znajduje sie w przyblizeniu w miejscu zewnetrznego szczytu 53 dzwigni steru¬ jacej 3c. Taka konstrukcja umozliwia wytwarzanie, automatów tego rodzaju dla wszelkich zastosowan i ustawienie ich jedynie w czasie montazu. Jest to bardzo korzystne dla produkcji, gdyz pozwala na oszczednosci narzedzi i urzadzen. Element lozysko¬ wy lc z kula 2c i dzwignia sterujaca 3c ustawia sie we wlasciwym polozeniu na umocowanym do obudowy lozysku kolpakowym 45, z którym na¬ stepnie skleja sie go lub spawa.Przyklady wykonania urzadzenia przelaczajacego lub sterujacego wedlug wynalazku sa skrajnie pro¬ ste w budowie, wykazuja wysoka czulosc i zapew¬ niaja wysoki stopien bezpieczenstwa. Jesli steruje sie nimi przykladowo automaty nawijajace pasy bezpieczenstwa, to w przypadku wystapienia nie¬ bezpieczenstwa uzyskuje sie szybkie i niezawodne blokowanie walu szpuli. Dalej mozliwe jest stoso¬ wanie odpowiednio do opisanych przykladów wy¬ konania wynalazku, w których wychylanie sie kuli bezwladnosciowej przykladowo bezposrednio lub posrednio bedzie proporcjonalne do wyzwalania elektrycznego impulsu przelaczajacego. PL PL PL

Claims (19)

1. Zastrzezenia patentowe 1. Bezwladnosciowe urzadzenie przelaczajace lub sterujace zwlaszcza do automatu zwijajacego pas bezpieczenstwa w pojazdach mechanicznych za¬ wierajace kule stanowiaca element bezwladnoscio¬ wy ruchomy w wielu kierunkach w stosunku do swego stabilnego polozenia spoczynkowego i wspól¬ pracujacy z co najmniej jednym elementem prze¬ laczajacym lub sterujacym, znamienne tym, ze kula (2, 2a, 2b, 2c) jest umieszczona na krawedziach ograniczajacych (17, 17a, 17b, 17b', 17c) wyciecia (8, 8a, 37, 8c) o promieniu (r) mniejszym od pro¬ mienia kuli (2) okreslajacym glebokosc posadowie¬ nia kuli (2, 2a, 2b, 2c), przy czym maksymalna dro- , go przelaczania lub sterowania kuli (2, 2a, 2b, 2c) jest ustalona tak, ze srodek ciezkosci (8') kuli (2, 2a, 2b, 2c) jest umieszczony ponizej krawedzi ogra¬ niczajacych (17, 17a, 17b, 17b', 17c).

2. Bezwladnosciowe urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze element przelaczajacy lub steru¬ jacy (3, 3a, 3b, 3c) spoczywajacy na kuli (2, 2a, 2b, 2c) ma wglebienie (19, 19a, 19b, 19c) rozszerzajace sie ku dolowi.

3. Bezwladnosciowe urzadzenie wedlug zastrz. 1, lub 2, znamienne tym, ze srodek ciezkosci (S) ele¬ mentu przelaczajacego lub sterujacego (3, 3a, 3b, 3c) znajduje sie pomiedzy osia obrotu (26, 29, 16b, 16c) i punktami styku kuli (28, 28', 28a, 28a\ 43, 43', 28c, 28c').

4. Bezwladnosciowe urzadzenie wedlug zastrz, 1, znamienne tym, ze na kule (2, 2a, 2b, 2c) jest wy¬ wierana sila nacisku o niewielkich wartosciach, korzystnie rzedu czesci ponda.

5. Bezwladnosciowe urzadzenie wedlug zastrz. 3, znamienne tym, ze srodek ciezkosci (S) dzwigni przelaczajacej lub sterujacej (3, 3a, 3b, 3c), os obro¬ tu (26, 29, 16b, 16c) oraz miejsca styku kuli (28, 28', 28a, 28a', 43, 43', 28c, 28c') leza korzystnie w jednej plaszczyznie, w przyblizeniu równoleglej do kra¬ wedzi ograniczajacych (17, 17a, 17b, 17b', 17c).

6. Bezwladnosciowe unartwnto wwBug zastrz, 5, ¦¦¦mfrnna tjrm, i» dzwignia sterujaca O, te, Ib, Se) jest wykonana z materialu o masie wlasciwej 0,9— 2,7 g/cm*, na przyklad s Iwutajw* satnesnago. b

7. Bezwladnosciowa urzadzania wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze kula (Sb) Jest ulozyskowana ko¬ rzystnie w rynnie (Sf) otwartej od góry i lezacej wzdluz osi pojazdu, zas spoczywajacy na kuli (Sb) element przelaczajacy lub sterujacy (Sb) ma otwar¬ te ku dolowi wglebienie (ltb)f biegnace poprzecz¬ nie do pojazdu.

8. Bezwladnosciowe urzadzenie wedlug zastrz. 7, znamienne tym, ze rynna (36) ma w dnie wzdluzny rowek (37), którego szerokosc jest mniejsza niz srednica (D) kuli (2b).

9. Bezwladnosciowe urzadzenie wedlug zastrz, 7 lub 8, znamienne tym, ze rynna (36) ma ksztalt prostokatny.

10. Bezwladnosciowe urzadzenie wedlug zastrz. 5, znamienne tym, ze wglebienie (19b) dzwigni prze¬ laczajacej lub sterujacej (3b) ma przekrój trój¬ katny i korzystnie ma rynne (42) wezsza niz sred¬ nica (D) kuli (2b).

11. Bezwladnosciowe urzadzenie wedlug zastrz. 3 lub 5 lub 10, znamienne tym, ze dzwignia przelaczaja¬ ca lub sterujaca (3 3a, 3b, 3c) jest jednoramienna.

12. Bezwladnosciowe urzadzenie wedlug zastrz. 11, znamienne tym, ze dzwignia sterujaca (3) jest ulo¬ zyskowana za pomoca ostrza (26).

13. Bezwladnosciowe urzadzenie wedlug zastrz. 11, znamienne tym, ze kula bezwladnosciowa (2, 2a, 2b, 2c) wprowadza dzwignie przelaczajaca lub sterujaca (3a lub 3, 3b, 3c) bezposrednio lub posrednio w po¬ zycje blokady walka szpulowego (32) automatu na¬ wijajacego pas bezpieczenstwa.

14. Bezwladnosciowe urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze ma powierzchnie ograniczajace (9, 9a, 9c, 38, 38' i 40') na elemencie lozyskowym (1, la, Ib, lc) lub dzwigni przelaczajacej lub steru¬ jacej (Ib) stanowiace ogranicznik drogi kuli (2, 2a, 2b, 2c) w plaszczyznie poziomej.

15. Bezwladnosciowe urzadzenie wedlug zastrz. 14, znamienne tym, ze sciany ograniczajace (9, 9a, 9c, 38, 38') maja wysokosc (H), korzystnie równa polo¬ wie srednicy kuli i srednice (D') lub odstep, nieco mniejsze niz suma srednicy kuli (D) i srednicy wy¬ ciecia (d).

16. Bezwladnosciowe urzadzenie wedlug zastrz. 14, znamienne tym, ze cale urzadzenie sterujace, zlo¬ zone z czesci glównych elementu lozyskowego (lc), kuli (2c) i dzwigni sterujacej (3c) sa zamocowane nastawnie na lozysku kolpakowym (45) umocowa¬ nym nieruchomo do obudowy.

17. Bezwladnosciowe urzadzenie wedlug zastrz. 16, znamienne tym, ze punkt srodkowy (M) lozyska kolpakowego (45) przypada w przyblizeniu na ze¬ wnetrzny szczyt (53) dzwigni sterujacej (3c).

18. Bezwladnosciowe urzadzenie wedlug zastrz. 16, znamienne tym, ze cale urzadzenie sterownicze jest polaczone trwale z lozyskiem kolpakowym (45) za pomoca klejenia lub spawania.

19. Bezwladnosciowe urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze kula bezwladnosciowa przy wy¬ chyleniu sie stanowi element przelaczajacy czesci sterujacej o dzialaniu elektrycznym. 15 20 25 30 35 40 45 50 55 6098 28698 286 176 J7m _£ -fi mb ii N§-1 PL PL PL