Przedmiotem wynalazku jest uklad wskazujacy nieprawidlowe wykonywanie programu przez kom¬ puter sterujacy procesami, zwlaszcza w systemach telekomunikacji.W systemie telekomunikacyjnym ruch telefo¬ niczny odbywa sie przez wybieranie i wykonywa¬ nie róznych programów, które decyduja jakie czyn¬ nosci maja byc wykonane w kolejnosci w calym systemie.Rózne programy sa wybierane w róznej kolej¬ nosci i wykonywane zaleznie od stopnia pierwszen¬ stwa danego programu, to znaczy program majacy najwyzszy stopien pierwszenstwa jest wybierany i wykonywany w pierwszej kolejnosci. W takich przypadkach moze sie zdarzyc, ze nie wszystkie te programy beda wykonywane w ustalonym i zapro¬ gramowanym przedziale czasowym i moze wysta¬ pic koniecznosc przerwania wykonania programu, który nastepnie bedzie wybrany w pózniejszym o- kresie. Dlugosc trwania takiego podstawowego przedzialu czasu jest okreslana za pomoca licznika w centralnym ukladzie programowym komputera, licznik uzyskuje swój stan za posrednictwem ge¬ neratora. Gdy zliczona przez licznik ilosc czasu osiagnie okreslona wartosc, wtedy wskazuje on ko¬ niec podstawowego przedzialu czasu.W zintegrowanym systemie telekomunikacyjnym sterowanym przez komputer waznym jest uzyska¬ nie pelnej kontroli takze w przypadku anormal¬ nych zjawisk zachodzacych w tym systemie. Takie 2 anormalne zjawiska moga byc spowodowane okre¬ sowym nasileniem ruchu, co powoduje przeciazenie pewnych programów a tym samym wydluzenie cza¬ sów wykonywania tych programów, z kolei powo- duje to przesuniecie w czasie wykonania innych programów, czy odchylenia programu. W wyniku tego nastepuje obnizenie zdolnosci kierowania ru¬ chem telefonicznym, która stale sie obniza, a w najgorszym przypadku moze dojsc do zupelnego io wstrzymania wykonywania programu jesli nie zo¬ stana podjete odpowiednie kroki zaradcze. Takie anormalne zjawiska w systemie moga równiez wy¬ nikac z nieprawidlowego dzialania poszczególnych . elementów systemu i moga równiez doprowadzic do calkowitego wstrzymania wykonywania prog¬ ramu.Celem wynalazku jest zapobiegniecie powstawa¬ nia tego rodzaju sytuacji. Dla osiagniecia tego ce¬ lu postawiono zadanie, stworzenia ukladu pozwa- lajacego na kontrolowanie nieprawidlowosci w wy¬ konywaniu programów i podejmowania odpowied¬ nich srodków zaradczych.Zadanie te rozwiazano wedlug wynalazku, opie¬ rajac „sie na obserwacjach wskazujacych, ze w przypadku zaistnienia w systemie telekomunika¬ cyjnym anormalnych warunków wykonywania pro¬ gramów, wskazówka zaistnienia takiej sytuacji jest to, ze czas wymagany do wykonywania programów w poszczególnych stopniach pierwszenstwa, ulega wydluzeniu. Przez mierzenie czasu potrzebnego na 97 2643 97 264 4 wykonanie programu mozliwe jest stwierdzenie, czy w systemie wystepuja warunki normalne czy tez nie.Opierajac sie na tym stwierdzeniu skonstruowa¬ no uklad wskazujacy anormalne wykonywanie pro¬ gramów przez komputer pracujacy w czasie rze¬ czywistym i sterujacy programami o róznym sto¬ pniu pierwszenstwa, z których kazdy slada sie z szeregu wycinków programowych. Uklad ten we¬ dlug wynalazku sklada sie z rejestru ma-jacego po jednej pozycji dla kazdego ze stopni pierwszen¬ stwa, które to pozycie przez ich stan wskazuja czy czynnosc zaprogramowana na danym stopniu pierwszenstwa jest wykonywana, pierwszego licz¬ nika binarnego oddzielnego dla kazdego ze stopni pierwszenstwa i drugiego licznika binarnego od¬ dzielnego dla kazdego z odcinków programowych w kazdym ze stopni pierwszenstwa, którego wy¬ konywanie ma byc kontrolowane, ukladu odmie¬ rzajacego czas uruchamiajacego te liczniki, obwo¬ du logicznego pozwalajacego, w zaleznosci od od¬ powiedniego stopnia pierwszenstwa i przetwarza¬ nego odcinka programowego, na uruchamianie tych liczników za pomoca impulsów czasowych pocho¬ dzacych ukladu odmierzajacego czas, rejestru kon¬ trolnego, którego poszczególne polozenia odpowia¬ daja ustalonym stopniom pierwszenstwa i odcin¬ kom programowym, oraz polaczen pomiedzy wy¬ branym stanem liczników binarnych i przyporzad¬ kowanym danemu licznikowi polozeniem rejestru kontrolnego, które to polozenie zapewnia, przy osiagnieciu ustalonej wartosci zliczonej przez licz¬ nik, wyslanie sygnalu wyjsciowego do centralnego ukladu przetwarzajacego komputera, przez wzbu¬ dzenie odpowiedniego polozenia rejestru kontrolne¬ go, który to sygnal powoduje rozpoczecie wykony¬ wania programu korekcyjnego w celu usuniecia anormalnych warunków wykonywania programów.Uklad wedlug wynalazku umozliwia przez za¬ stosowanie obwodów zliczajacych mierzenie bez¬ wzglednego czasu wykonywania programów, przy czym zliczanie pTzez te obwody jest sterowane przez zródlo impulsów, które steruje równiez od¬ mierzaniem podstawowych przydzialów czasu. Od¬ mierzenie czasu nastepuje wiec przez zliczanie impulsów czasowych w obwodach zliczajacych za¬ leznie od otrzymywanych impulsów zegarowych a nie w zaleznosci od wykonywania programów, w którym to przypadku przedzial czasowy jest zlicza¬ ny przez obwód zliczajacy pod wplywem progra¬ mu komputera. Mozliwe jest przy tym równiez uzyskanie aktualnej informacji o stajiie wykony¬ wania programu po zatrzymaniu innych liczników.Tak wiec wynalazek pozwala na wskazywanie anormalnych warunków w Wykonywaniu progra¬ mu i umozliwia maksymalne wykorzystanie mozli¬ wosci komputera w kierowaniu ruchem telefonicz¬ nym przez wyeliminowanie niekontrolowanych od¬ chylen programu. Takie odchylenia programu wys¬ tepuja w systemie komunikacyjnym sterowanym przez komputer na skutek róznicy wystepujacej w czasie miedzy wybraniem i wykonaniem róz¬ nych programów powiazanych ze soba czasowo.Uklad wedlug wynalazku daje równiez automa¬ tycznie informacje kiedy ma byc wybrany program korekcyjny, który usuwa nieprawidlowosci w sy¬ stemie, dzieki czemu moga byc podjete natych¬ miast srodki w celu unikniecia calkowitego wstrzy¬ mania pracy komputera.Przedmiot wynalazku jest przedstawony w przy¬ kladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia wykres czasowy dla podstawowego przedzialu czasu, w którym programy o róznym stopniu pierwszenstwa sa wykonywane, fig. 2 — wykres czasowy dla jednego stopnia pierwszen¬ stwa w ramach podstawowego przedzialu czasu, jak równiez odcinek programowy w tym przedzia¬ le czasu, fig. 3 — schemat blokowy ukladu.Na fig. 1 pokazano wykres czasowy dla trzech róznych stopni pierwszenstwa w ramach podsta¬ wowego przedzialu czasu Tp, w którym program dla kazdego poziomu jest przetwarzany i wykony¬ wany w przedzialach czasu tA, tB, tC. Wykony¬ wanie programów o róznych stopniach pierwszen¬ stwa rozpoczyna sie przez odczytanie z góry usta¬ lonej wartosci cyfrowej kodu dwójkowego, które to wartosci sa zarejestrowane w rejestrze i przy¬ porzadkowane do kazdego z poziomów pierwszen¬ stwa. Oznaczenia Pal — Pan, PB1 — Pbn, Pcl — Pen okreslaja rózne programy wybierane, które podczas podstawowego przedzialu czasu sa wybie¬ rane z odpowiednim pierwszenstwem i wykonywa¬ ne w przedzialach czasu odpowiednio tal — tan, tbl — tbn oraz tcl — ten. Programy Pal — Pan maja najwyzszy stopien pierwszenstwa i w zwiaz¬ ku z tym sa wykonywane najpierw w ramach pierwszenstwa stopnia A. Po wykonaniu tych pro¬ gramów bedzie ^nastepowalo wykonywanie pro¬ gramów Pbl — Pbn majacych stopien pierwszen¬ stwa B oraz programu Tcl — Pen, majacych sto^ pien pierwszenstwa C, fig. 1 ilustruje warunki przy normalnym wykonywaniu programów.Waznym jest, aby wykonywanie poszczególnych programów zachodzilo w przedziale czasu ustalo¬ nym dla kazdego z programów aby un:knac opóz¬ nienia lub koniecznosc przesuniecia w czasie, wy¬ konywania innych programów. Wedlug wynalazku postanowiono mierzyc czas wymagany dla wyko¬ nania wszystkich programów w kazdym ze stopni pierwszenstwa jak równiez czas wymagany dla jednego przynajmniej z programów o danym sto¬ pniu pierwszenstwa. Ustalone sa przy tym prze¬ dzialy czasu, których przekroczenie wskazuje, ze nalezy podjac odpowiednie srodki korekcyjne.Przyklady tych przedzialów czasowych podano na fig. 2 dla wybranego stopnia pierwszenstwa. oraz dla odcinka programowego w ramach tego stop¬ nia pierwszenstwa. Czas to stopnia pierwszenstwa, okresla pierwszy przedzial czasu, którego przekro¬ czenie wskazuje na zaistnienie anoimalnych wa¬ runków dzialania-sygnal ostrzegawczy a przekro¬ czenie czasu tp bedacego drugim granicznym prze¬ dzialem czasu wskazuje, ze ma nastapic definity¬ wne wstrzymanie wykonywania programu-sygnal alarmowy-tak, ze nalezy podjac natychmiastowe srodki zaradcze. W podobny sposób czasy tox i tpx dla wybranego odcinka programowego TPax w ramach tego stopnia pierwszenstwa okreslaja odpowiednio czas nieprawidlowego dzialania i cal¬ kowitego zatrzymania wykonywania programu. W 40 45 50 55 CO97 264 zupelnosci wystarcza jednakze tylko wskazanie, ze uplynal przedzial czasu tox poniewaz calkowite wstrzymanie wykonywania programu w kazdym przypadku bedzie wskazywane przez kontrole da¬ nego stopnia pierwszenstwa, jak to bedzie opi- 5 sane w odniesieniu do fig. 3.Zgodnie z wynalazkiem kazdemu stopniowi pierwszenstwa A, B, C "przyporzadkowany jest licz- cznik lub rejestr impulsów czasowych, który jest przeznaczony do nadzorowania wykonania progra- 10 mów o tym stopniu pierwszenstwa. Ponadto do kazdego stopnia moze nalezec jeden lub wiecej dalszych liczników przeznaczonych do nadzorowa¬ nia, wykonywania okreslonych odcinków progra¬ mowych o danym stopniu pierwszenstwa jak to 15 blizej pokazane jest na fig. 3 przedstawiajacej schemat blokowy ukladu.Zespoly NA, NB i NC stanowia zespoly sklada¬ jace sie z liczników i obwodów logicznych, z któ¬ rych kazdy nalezy do okreslonego stopnia pierw- 20 szenstwa A, B, C. Szczególowo na rysunku poka¬ zano tylko blok NA, poniewaz wszystkie inne sa zbudowane w podobny sposób i róznia sie tylko od siebie iloscia liczników. Zespól NA zawiera pierwszy licznik RA przeznaczony do mierzenia 25 czasu, podczas którego komputer pracuje na stop¬ niu pierwszenstwa A oraz drugi licznik RA przez¬ naczony do mierzenia czasu, podczas którego kom¬ puter wykonuje wybrany odcinek programowy Pax w ramach stopnia pierwszenstwa A. Liczniki uru- 30 chamiane sa przez impulsy czasowe a zliczona ilosc sygnalów stanowi miernik czasu, który uply¬ nal od rozpoczecia pracy komputera na stopniu pierwszenstwa A i odpowiednio odcinka progra¬ mowego Pax. Tak wiec z chwila rozpoczecia pracy 35 komputera na stopniu pierwszenstwa A oraz wy¬ konywania programu na odcinku Tax odpowiednie liczniki zostaja uruchomione i pracuja przez caly czas wykonywania programu, a gdy czas wykony¬ wania przekracza zamierzona wartosc zliczanie 40 postepuja dalej az do polozenia, przy którym zo¬ staje wyslany sygnal ostrzegawczy lub alarmowy.Oczywiscie mozliwym jest, w momencie rozpo¬ czecia pracy na danym poziomie pierwszenstwa lub rozpoczecia wykonywania odcinka programo- 45 wego, podanie za posrednictwem przewodu w war¬ tosci wskazujacej liczbe impulsów zegarowych, któ¬ ra liczac od rozpoczecia programu moze byc zliczona zanim zostanie wyslany sygnal ostrzegawczy i sy¬ gnal alarmowy. W takim przypadku licznik jest 50 uruchomiony w przeciwnym kierunku az do zli¬ czenia takiej liczby impulsów jaka odpowiada za¬ lozonemu przedzialowi czasu a sygnal wysylany przez licznik bedzie uzyskiwany wtedy gdy licznik osiagnie polozenie zerowe, lub polozenie wyjscio- 55 we. Przewodem g podawany jest sygnal ostrze¬ gawczy z chwila gdy licznik RA osiagnie stan od¬ powiadajacy temu sygnalowi ostrzegawczemu.Przewód s sluzy do przekazywania sygnalu alar¬ mowego, który jest wysylany przez licznik RAx z 60 chwila gdy ten osiagnie stan odpowiadajacy sy¬ gnalowi alarmowemu dla programu Pax. Przewo¬ dy o podobnym przeznaczeniu sa polaczone z zes¬ polami NB i NC. Przewody te sa polaczone z re¬ jestrem kontrolnym CHR, którego jedno poloze- 65 nie przyporzadkowane jest jednemu z przewodów prowadzacych z zespolów NA, NB, NC, które to polozenia sa tak ustalone, ze po otrzymaniu sygna¬ lu przekazuja dalej sygnal do centralnego ukladu przetwarzajacego CPU aby stamtad zostaly wysla¬ ne instrukcje odpowiadajace danemu sygnalowi alarmowemu poprzez przewody ki, km, ku.Uklad zawiera równiez rejestr IIR majacy sze¬ reg polozen, których ilosc jest równa liczbie nad¬ zorowanych stopni pierwszenstwa i których usta¬ wienie, w znany sposób, w polozeniu odpowiada¬ jacym danemu poziomowi pierwszenstwa powo¬ duje rozpoczecie pracy na tym poziomie. Ten re¬ jestrator którego trzy polozenia odpowiadaja w przykladzie poziomom A, B, C, jest wykorzystywa¬ ny do uruchamiania liczników nalezacych do kaz¬ dego z poziomu pierwszenstwa lub odcinków pro¬ gramowych. Gdy w polozeniu nalezacym na przyklad do poziomu A nastapi zapis jedynki to przez wyj¬ scie rejestru nalezace do tego polozenia i polaczo¬ ne z jednym z wejsc kazdej z dwóch bramek 01 i 02 zostanie wyslany sygnal, co nastepuje w wyni- niku rozpoczecia pracy na poziomie A i stanowi warunek aby liczniki zostaly uruchomione przez impulsy czasowe pochodzace z generatora CL tych impulsów. Bramka 01 dopuszcza teraz impulsy czasowe do licznika RA tak, ze zlicza on te im¬ pulsy przez caly czas podczas pracy A. Bramka 02 wymaga innego stanu na wejsciu aby mogla do¬ puscic impulsy czasowe do licznika RAx. Warun¬ kiem takiego zadzialania bramki jest rozpoczecie odcinka programowego Px nalezacego do tego li¬ cznika, które to rozpoczecie jest wskazywane przez podanie sygnalu przewodem w. W tym przypadku nastepuje taka zmiana stanu przerzutnika MV, ze sygnal na wejsciu bramki 02 umozliwia doprowa¬ dzenie impulsów czasowych do licznika RAx. Za posrednictwem przewodników 1 i lx odczytywa¬ ny jest stan kazdego z liczników w dowolnym mo¬ mencie niezaleznie od tego czy licznik osiagnal stan odpowiadajacy sygnalowi alarmowemu czy tez nie.Pomiedzy generatorem CL impulsów czasowych a jednym z wejsc kazdej z bramek 01, 02 wcho¬ dzacych w sklad kazdego z zespolów NA, NB. NC pokazane jest podlaczenie bramki OC dzialajacej np. w charakterze inwertera. Wejscie odwracajace tej bramki jest podlaczone do centralnego ukladu przetwarzajacego CPU co umozliwia wstrzymanie przetwarzania danych zaleznie od sygnalu alarmo¬ wego z liczników. Na wejsciu tej bramki sygnal- pojawi sie z chwila gdy impulsy zegarowe prze¬ stana dochodzic do liczników, co wywoluje za¬ trzymanie liczników a ich stan w momencie alar¬ mu jest odczytywany, za posrednictwem przewo¬ du r.Uklad wedlug wynalazku umozliwia kontrole czasu wykonywania programu w kazdym dowol¬ nym odcinku programowym. PL