Przedmiotem wynalazku jest sposób otrzymywania miedzi, niklu lub cynku z rud siarczkowych tych metali lub z rud skoncentrowanych, metoda, lugowania roztworem siarczanu amonowego zawierajacego wodorotlenek amonowy.Lugowanie rud siarczkowych miedzi, niklu lub cynku albo ich koncentratów pod zwiekszonym cisnieniem, za pomoca roztworu siarczanu amonowego zawierajacego wolny amoniak (wodorotlenek amonowy) i w obecno¬ sci tlenu, jest procesem znanym. Znane jest tez lugowanie takich rud i koncentratów pod cisnieniem nieznacznie tylko wyzszym od atmosferycznego, za pomoca roztworu siarczanu amonowego zawierajacego wolny amoniak i w atmosferze zawierajacej tlen. Proces ten polega na energicznym mieszaniu zawiesiny rudy lub koncentratu w tym roztworze w temperaturze 16-38°C i obfitym zawracaniu tlenu pod powierzchnie zawiesiny. Podstawowa reakcje, w wyniku której mineralny siarczek metalu zostaje przeprowadzony do roztworu mozna zsumowac nastepujaco: MS + 4NH3 + 202 -? M(NH3)4S04.Siarka z rozpuszczonego mineralu ulega utlenianiu do siarczanu i metal w postaci kompleksu amonowego zostaje rozpuszczony. Gdy roztwór zawierajacy ten kompleks poddaje sie nastepnie obróbce w celu otrzymania metalu, na przyklad na drodze chemicznej przez redukcje wodorem i tlenkiem wegla, albo na drodze redukcji elektrochemicznej lub tez przez dzialanie wymieniaczem jonowym ekstrahujacym metal, wówczas jon siarcza¬ nowy wchodzacy w sklad kompleksu pozostaje w roztworze jako siarczan wamonowy. Ze wzgledów gospodar¬ czych nalezy stosowac srodki umozliwiajace odzyskanie i ponowne stosowanie amoniaku zawartego w tym roztworze, podczas gdy siarczan oddziela sie i odrzuca. W tym celu, jalowy roztwór lugujacy, z którego wydzielono metal, ogrzewa sie do wrzenia, z wapnem, przy czym powstajacy gips mozna odrzucac, a amoniak uwolniony w postaci gazowej wykorzystuje sie ponownie. Proces ogrzewania tego roztworu z wapnem jest wprawdzie prosty, ale ma te wade, ze trzeba stosowac duze ilosci ciepla. Faktycznie, w calym cyklicznym procesie obejmujacym lugowanie, odzyskiwanie metalu z roztworu po lugowaniu, ogrzewanie jalowego roztworu z wapnem i zawracanie do procesu lugowania po uzupelnieniu roztworu odzyskanym amoniakiem, najwieksza ilosc energii zuzywa sie w procesie ogrzewania z wapnem.2 90582 Zamiast ogrzewania z wapnem mozna tez stosowac proces polegajacy na odparowywaniu z jalowego lugu takiej ilosci wody, aby spowodowac krystalizacje siarczanu amonowego w ilosci równowaznej ilosci siarczku utlenionego do siarczanu podczas lugowania. W niektórych przypadkach ilosc ciepla zuzywana w tym zabiegu jest wprawdzie mniejsza od ilosci ciepla niezbednej przy ogrzewaniu z wapnem, ale zabieg ten jest tylko wtedy oplacalny, gdy jest zapotrzebowanie na krystaliczny siarczan amonowy. Zadnych innych zadowalajacych sposobów odzyskiwania amoniaku lub siarczanu amonowego dotychczas nie proponowano.Wynalazek stanowi istotne ulepszenie procesu otrzymywania metali takich jak miedz, cynk i nikiel z rud lub koncentratów zawierajacych siarczki tych metali. Rude lub koncentrat miesza sie z wodnym roztworem siarczanu amonowego zawierajacym wolny amoniak i zawiesine poddaje dzialaniu tlenu, w wyniku czego siarczek metalu ulega utlenieniu, dajac rozpuszczalny kompleks siarczanowy metalu i amonu. Cecha sposobu wedlug wynalazku jest to, ze przed zakonczeniem reakcji utleniania do mieszaniny dodaje sie wodorotlenku metalu ziem alkalicznych, powodujac wytracenie jonu siarczanowego w postaci nierozpuszczalnego siarczanu metalu ziem alkalicznych, po czym wodny roztwór zawierajacy rozpuszczony zwiazek kompleksowy amonowo-metaliczny oddziela sie od fazy stalej, zawierajacej nie przereagowane skladniki rudy lub koncentratu i wytracony siarczan metalu ziem alkalicznych.Wodorotlenek metalu ziem alkalicznych mozna dodawac podczas procesu lugowania razem z ruda lub koncentratem, albo w pewnych odstepach czasu podczas procesu lugowania. Calkowita ilosc wodorotlenku metalu ziem alkalicznych dodanego do mieszaniny korzystnie nie powinna byc istotnie wieksza od odpowiadajacej stechiometrycznie ilosci jonu siarczanowego wytworzonego w zawiesinie podczas utleniania siarczku metalu. Jezeli, jak to przewiduje wynalazek, siarczan ten jest czesciowo wytracany przez dodawanie wodorotlenku metalu ziem alkalicznych w etapie procesu nastepujacym po procesie lugowania, wówczas w czasie lugowania dodaje sie odpowiednio mniejsza ilosc wodorotlenku. Jako wodorotlenek metalu ziem alkalicznych korzystnie stosuje sie wodorotlenek wapniowy, który dodaje sie w stanie suchym lub w postaci wapna gaszonego.Proces wedlug wynalazku mozna prowadzic stosujac zabieg lugowania pod cisnieniem wysokim, jak podano na wstepie, albo pod cisnieniem nieznacznie tylko wyzszym od atmosferycznego. W drugim przypadku, rude lub koncentrat luguje sie wodnym roztworem zawierajacym siarczan amonowy i wolny amoniak, mieszajac zawiesine w temperaturze 50—100°C, pod cisnieniem nie wyzszym niz 0,7 atn, w obecnosci tlenu, który zawraca sie energicznie pod powierzchnie zawiesiny, na dosc znaczna glebokosc. Przed zakonczeniem procesu lugowania, do zawiesiny wprowadza sie wodorotlenek metalu alkalicznego, wytracajac jon siarczanowy w postaci nierozpuszczalnego siarczanu, po czym roztwór zawierajacy kompleksowy zwiazek amonowo-metaliczny oddziela sie od osadu, zawierajacego nie rozpuszczona rude lub koncentrat i wytracony siarczan metalu ziem alkalicznych.Proces wedlug wynalazku nadaje sie szczególnie do pracy metoda cykliczna, gdy roztwór otrzymywany podczas lugowania odprowadza sie, poddaje zabiegowi odzyskiwania metalu i pozostaly roztwór zawierajacy siarczan amonowy zawraca sie do ponownego uzycia. W takim cyklicznym procesie zwykle konieczne jest wprowadzanie wody podczas zabiegu lugowania lub podczas oddzielania roztworu od substancji stalych, albo w obu tych zabiegach, mianowicie, gdy dodaje sie wapno gaszone do zawiesiny przed lub podczas lugowania, albo gdy dodaje sie wode w celu przemycia substancji stalych podczas ich oddzielania.W celu unikniecia nadmiernego wzrostu objetosci cieczy, zgodnie z wynalazkiem, roztwór zawierajacy siarczan amonowy, przed zawróceniem go do procesu lugowania poddaje sie zabiegowi majacemu na celu usuniecie takiej ilosci wody, która odpowiada ilosci wody doprowadzanej do procesu. Nadmierna ilosc wody mozna usuwac przez odparowywanie lub przez odprowadzenie czesci strumienia zawracanego roztworu i traktowanie wodorotlenkiem metalu ziem alkalicznych, korzystnie wodorotlenkiem wapniowym, w ilosci w przyblizeniu stechiometrycznie równowaznej ilosci zawartego siarczanu amonowego, po czym tak potraktowana czesc roztworu ogrzewa sie do wrzenia, otrzymujac faze gazowa zawierajaca amoniak i mieszana faze ciekla i stala, zawierajaca wode, rozpuszczone nagromadzone zanieczyszczenia i siarczan metalu ziem alkalicznych. Amoniak z fazy gazowej odzyskuje sie, a faze ciekla z osadem odrzuca.Na rysunku przedstawiono schemat procesu prowadzonego sposobem wedlug wynalazku, przy czym pelnymi liniami zaznaczono zabiegi stanowiace korzystne rozwiazanie tego sposobu, a liniami przerywanymi zaznaczono zabiegi, które mozna ewentualnie wlaczyc do procesu.' Otrzymane zwyklym sposobem flotacyjne koncentraty siarczkowej rudy miedzi, cynku lub niklu miesza sie w mieszalniku z roztworem siarczanu amonowego zawierajacym zwykle pewna ilosc amoniaku. Zwykle stosuje sie koncentraty, drobno zmielone, na przyklad takie, których 90% przechodzi przez sito 200 mesz, ale mozna stosowac i surowiec grubszy, kosztem przedluzenia czasu trwania procesu. Nie jest konieczne specjalne mielenie koncentratów, poniewaz ich rozdrobnienie jest zwykle odpowiednie. Koncentraty miedziowe zawieraja przewaznie 20-35% miedzi, zwykle taka sama ilosc zelaza i 25-40% siarki oraz pewna ilosc nierozpuszczalnego90 582 3 zloza, takiego jak krzemionka, krzemiany, gliniany itp. Metale znajduja sie w postaci mineralów siarczkowych, takich jak chalkozyn, kowelin, chalkopiryt i piryt, w przypadku koncentratów miedzi, przy czym razem z miedzia niekiedy wystepuja siarczki cynku lub niklu. W przypadku koncentratów cynku lub niklu metale te wystepuja glównie w postaci zwyklych siarczków, przy czym w koncentratach niklu zwykle wystepuje i miedz, a w koncentratach cynku niekiedy znajduja sie siarczki miedzi lub olowiu. Szczególowy sklad koncentratów nie ma w procesie wedlug wynalazku szczególnego znaczenia, pod warunkiem, ze zawieraja one miedz, cynk lub nikiel, albo ich kombinacje, w postaci siarczków.Jako produkt wyjsciowy do przerobu mozna stosowac rudy siarczkowe wymienionych wyzej metali, ale proces taki jest mniej korzystny ze wzgledu na stosunkowo mala zawartosc metalu i koniecznosc stosowania urzadzen o wiekszej pojemnosci, w celu uzyskania metalu w zadanych ilosciach.Do wytwarzania zawiesiny koncentratów jako wodny roztwór siarczanu amonowego stosuje sie roztwór zawracany z poprzednich procesów, zwykle zawierajacy w1 litrze 60—150 g siarczanu amonowego i niewielka ilosc wolnego amoniaku, na przyklad 2-20 g/litr. Roztwór ten zawiera równiez mala ilosc tiosiarczanów i tionianów utworzonych w poprzednich cyklach lugowania, jak równiez male ilosci zanieczyszczen wylugowanych, na przyklad arszenik w przypadku lugowania enargitu, kadm przy przerobie koncentratów cynku lub cynk z koncentratów miedzi. Obecnosc takich zanieczyszczen nie stanowi przeszkody w prowadzeniu procesu sposobem wedlug wynalazku, pod warunkiem stosowania zabiegów, które uniemozliwia nieograniczone nagromadzanie sie tych zanieczyszczen w roztworze.Zgodnie z wynalazkiem, do mieszalnika, w którym przygotowuje sie zawiesine, dodaje sie wapno palone lub inny tlenek albo wodorotlenek metalu ziem alkalicznych. Ze wzgledów gospodarczych korzystnie stosuje sie wapno palone, ale z takim samym skutkiem, albo nawet lepszym, mozna stosowac tlenek baru lub strontu.Wapno palone mozna dodawac suche, co daje te korzysc, ze nie wprowadza sie wody do ukladu, ale mozna tez stosowac wapno gaszone, które jest tansze, pod warunkiem stosowania zabiegów zmierzajacych do usuwania nadmiaru wody. Ilosc wapna dodawanego podczas przygotowywania zawiesiny zalezy od ilosci i skladu siarczkowych mineralów w koncentratach, stopnia ich rozpuszczenia podczas lugowania i od ilosci wapna dodawanego nastepnie do strumienia odprowadzanego od glównego strumienia zawracanego roztworu, oczywiscie jezeli stosuje sie ogrzewanie takiego odprowadzanego strumienia z wapnem. Wapno powinno byc dodawane w ilosci dostatecznej do wytracenia w postaci gipsu tej siarki, która zostala utleniona na siarczan podczas lugowania. Zwykle przy wytwarzaniu zawiesiny dodaje sie 70-95% calkowitej ilosci wapna stosowanego w procesie. Przewaznie do zawiesiny dodaje sie 5—25 kg palonego wapna na 100 kg zawiesiny.Jezeli mineraly siarczkowe w koncentratach sa trudno rozpuszczalne lub ulegaja rozpuszczaniu powoli i stezenie siarczanu w zawracanej cieczy jest niskie, wówczas nie jest korzystnie dodawac przy wytwarzaniu . zawiesiny calkowita, stechiometrycznie obliczona ilosc tlenku wapnia (w stosunku do ilosci siarczku, który ma byc przeprowadzony w siarczan podczas lugowania), gdyz zawiesina taka, wplywajaca do ukladu do lugowania, moglaby zawierac zbyt malo rozpuszczonego siarczanu i zbyt duzo wolnego amoniaku i proces lugowania nie przebiegalby skutecznie. W takim przypadku korzystnie jest dodawac tlenek wapnia stopniowo w,dwóch kolejnych etapach lugowania. Czesto jednak zawracany roztwór zawiera siarczan rozpuszczony w ilosci wiekszej od wystarczajacej do przereagowania z dodanym tlenkiem wapnia i w takich przypadkach calkowita ilosc tlenku wapnia mozna dodawac do zawiesiny w chwili jej przygotowywania.Zawiesina powinna korzystnie zawierac 15—25% substancji stalych, przy czym miesza sie ja w mieszalniku tak, aby czesci stale byly zdyspergowane. Zwykle przygotowuje sie zawiesine pod cisnieniem atmosferycznym, w temperaturze zawracanego lugu, to jest 30-40°C. Zawiesine kieruje sie nastepnie do procesu lugowania. Jak wyzej wspomniano, lugowanie mozna prowadzic w autoklawie pod wysokim cisnieniem (1,4—14 atn) i w temperaturze podwyzszonej (80-150°), ale korzystnie stosuje sie cisnienie atmosferyczne lub nieco tylko wyzsze (nie wyzsze niz 0,7 atn) i temperature 60-100°C, stosujac urzadzenia zamkniete, przystosowane do pracy pod cisnieniem tylko nieznacznie wyzszym od atmosferycznego. Naczynia te powinny byc zamkniete, aby uniknac ulatniania sie wolnego amoniaku, ale zbedne jest stosowanie kosztownych urzadzen do pracy pod wysokim cisnieniem.Lugowanie prowadzi sie korzystnie kolejno w dwóch lub wiekszej liczbie naczyn do lugowania, w których temperatura wzrasta w kierunku przeplywu zawiesiny. Na przyklad, lugujac koncentraty miedziowe w'szeregu zlozonym z 5 naczyn do lugowania, w pierwszym naczyniu stosuje sie temperature okolo 60 C, a w ostatnim okolo 80°C. W przypadku koncentratów rudy cynku lub niklu temperatura ta moze byc nieco wyzsza i jej wzrost szybszy, na przyklad 70°-95°C lub nawet.100°C. W kazdym z naczyn zawiesine miesza sie skutecznie i doprowadza gazowy amoniak, i tlen,, zas faze gazowa zawraca sie znad powierzchni zawiesiny pod jej powierzchnie, na przyklad za pomoca zasysajacego mieszadla lopatkowego, w celu zapewnienia ciaglej i skutecznej dyspersji tlenu w zawiesinie.4 90582 W naczyniach do lugowania siarczki miedzi, cynku i niklu zostaja w drodze utlenienia przeprowadzone w odpowiadajace im kompleksy siarczanowo-amonowe, natomiast piryt nie ulega utlenieniu prawie wcale, a pirotyn zostaje utleniony tylko czesciowo. W zwiazku z tym, siarczki zelaza nie zwiaazane z miedzia, cynkiem lub niklem pozostaja w wiekszej czesci jako produkty nierozpuszczalne.Dzieki dodawaniu tlenku wapnia lub innego tlenku metalu ziem alkalicznych, stezenie siarczanu rozpuszczonego w fazie wodnej nie wzrasta wcale lub wzrasta tylko nieznacznie, natomiast siarczan powstaly przez utlenienie siarczku w toku lugowania pozostaje jako produkt staly w postaci gipsu lub siarczanu innego metalu ziem alkalicznych. Podobnie tez ilosc amoniaku nie ulega zwiazaniu z jonem siarczanowym powstajacym podczas utleniania siarczku, lecz amoniak pozostaje w roztworze w postaci wolnej lub zwiazany w zwiazku kompleksowym. Dzieki dodawaniu tlenku wapnia do zawiesiny przed zakonczeniem procesu lugowania nastepuje wyzwalanie pewnej ilosci amoniaku i usuwanie siarczanu bez koniecznosci ogrzewania z tlenkiem wapnia jalowego roztworu po lugowaniu. W ten sposób zmniejsza sie wiec zuzycie energii cieplnej.Zawiesine po lugowaniu dekantuje sie* i saczy w celu oddzielenia substancji stalych, zawierajacych nie rozpuszczone skladniki wyjsciowego koncentratu oraz gips wytracony z roztworu lugujacego. Zabieg ten prowadzi sie w znany sposób, stosujac znane urzadzenia, korzystnie dekantuje sie w przeciwpradzie w szeregu odstojników, a na koniec stosuje sie filtr, aby oddzielic od roztworu reszte substancji stalych. Zdekantowane i odsaczone substancje stale plucze sie korzystnie w przeciwpradzie, w celu odzyskania metalu zawartego w roztworze. Przemyta stala pozostalosc moze zawierac cenne metale, które mozna odzyskiwac. Na przyklad, proces lugowania moze byc prowadzony tak, aby w roztworze po lugowaniu uzyskac tylko 80—90% metali zawartych w wyjsciowym koncentracie i w takim przypadku pozostalosc po lugowaniu mozna poddawac wzbogaceniu przez flotacje, w celu odzyskania nie rozpuszczonych siarczków metali i odrzucenia pirytu.Ewentualnie pozostalosc te mozna przerabiac w inny sposób.Roztwór otrzymany w wyniku lugowania korzystnie poddaje sie wymianie jonowej w cieklym srodowisku, w celu wyekstrahowania rozpuszczonej miedzi, cynku lub niklu i otrzymania wodnego roztworu, praktycznie biorac nie zawierajacego tych cennych metali. Te wymiane jonowa mozna korzystnie prowadzic na przyklad stosujac hydroksyoksym rozpuszczony w nafcie, po czym obciazony organiczny wymieniacz jonowy poddaje sie procesowi usuwania zen metalu za pomoca stezonego roztworu kwasu siarkowego. Organiczny srodek zawraca sie nastepnie do procesu, w celu dalszego ekstrahowania metalu z roztworu otrzymanego po lugowaniu. Kwasny roztwór zawierajacy metal mozna na przyklad poddawac elektrolizie, w celu otrzymania metalu w postaci handlowej. Zuzyty elektrolit po procesie elektrolizy zawraca sie do procesu traktowania obciazonego roztworu, otrzymanego po zabiegu wymiany jonowej.Wyjalowiony wodny roztwór po procesie lugowania, to jest wodny roztwór otrzymany po wymianie jonów, zawiera siarczan amonowy i nieco wolnego amoniaku, jak równiez nadmiar wody wprowadzonej do procesu, na przyklad z wapnem gaszonym lub do plukania, a takze zanieczyszczenia rozpuszczone tub wytworzone podczas lugowania. Roztwór ten zawraca sie do procesu wytwarzania zawiesiny przed lugowaniem, przy czym mozna do tego celu zawracac glówna czesc roztworu, ale mala czesc tego roztworu korzystnie jest oddzielac i ogrzewac z tlenkiem wapnia lub tlenkiem innego metalu ziem alkalicznych, w celu przeprowadzenia siarczanu amonowego, zawartego w tym roztworze, w siarczan metalu ziem alkalicznych i uwolnieniu amoniaku.Procesowi temu poddaje sie przewaznie 5-20% ogólnej ilosci roztworu, przy czym tlenek wapnia dodaje sie w ilosci w przyblizeniu stechiometrycznie odpowiadajacej zawartosci siarczanu amonowego w odprowadzonym roztworze. Amoniak odzyskany w tej operacji wykorzystuje sie przy lugowaniu. Zawiesine gipsu otrzymana po uwolnieniu amoniaku odrzuca sie, przy czym równoczesnie usuwa sie z ukladu nadmiar wody oraz wspomniane wyzejzanieczyszczenia. , ' ¦ Jezeli ilosc zanieczyszczen nagromadzonych w roztworze po lugowaniu jest mala, wówczas ilosc roztworu odprowadzanego i poddawanego procesowi ogrzewania z wapnem moze byc równiez niewielka, zas w celu usuniecia nadmiaru wody mozna odprowadzac inna czesc tego roztworu i poddawac ja odparowywaniu.Poniewaz odparowywanie w wyparce wielostopniowej jest zwykle bardziej ekonomiczne nii ogrzewanie do wrzenia z wapnem, przeto na ogól korzystnie jest temu ostatniemu zabiegowi poddawac tylko mozliwie mala czesc roztworu. W kazdym razie, dodawanie tlenku wapnia w procesie lugowania znacznie zmniejsza ilosc roztworu, który wymagalby gotowania z tlenkiem wapnia w calu usuniecia wody i zanieczyszczen, zas z drugiej strony ilosc tego roztworu mozna ograniczac ograniczajac ilosc wody wprowadzanej z wapnem gaszonym i stosowanej do plukania.Przyklad. Koncentrat rudy miedzi zawierajacy 23,7% miedzi, 21,0% zelaza, 4,7% cynku, 0,5% arsenu i 32,4% siarki, którego okolo 90% przechodzi przez sito 200 mesz wedlug skali sitowej Stanów Zjedn. Am., poddaje sie. procesowi podanemu schematycznie na rysunku. Koncentrat ten miesza sie z tlenkiem wapnia90 582 5 w ilosci okolo ?0 kg na 100 kg koncentratu i miesza z wodnym roztworem zawierajacym siarczan amonowy w ilosci okolo 115g/!hr i wolny amoniak w ilosci okolo 22 g/ljtr. Otrzymuje sie zawiesine zawierajaca 20% substancji stalych. Zawiesine te miesza sie przy dostepie powietrza, pod cisnieniem atmosferycznym, w temperaturze 34 C, wciagu okolo V godziny. Otrzymana zawiesine wprowadza sie do pierwszego z dwóch zbiorników do lugowania i miesza energicznie, doprowadzajac równoczesnie gazowy amoniak i techniczny tlen gazowy. Tlen doprowadza sie pod cisnieniem 0,4 atn i takie cisnienie utrzymuje sie w zbiorniku do lugowania.Gazy zawierajace tlen zawraca sie w sposób ciagly i wtlacza je energicznie za pomoca zasysajacego mieszadla lopatkowego pod powierzchnie zawiesiny. Na skutek egzotermicznej reakcji rozpuszczania sie siarczków miedzi, zawartosc zbiornika ulega ogrzaniu do temperatury 75°C. Z pierwszego zbiornika do lugowania zawiesina przeplywa w sposób ciagly do drugiego, w którym temperatura i cisnienie tlenu sa takie same jak w pierwszym i stosuje sie takie same mieszanie i zawracanie gazu pod powierzchnie zawiesiny.Calkowity czas przebywania zawiesiny w obu zbiornikach wynosijokolo 2 1/4 godziny.W procesie lugowania 88% miedzi zawartej w koncentracie ulega rozpuszczeniu. Z drugiego zbiornika do lugowania zawiesina przeplywa w sposób ciagly przez szereg przeciwpradowych osadników, w których ulega dekantacji, a na koniec roztwór przesacza sie. Podczas zageszczenia w osadnikach i przy filtrowaniu plucze sie substancje stale woda w ilosci równej w przyblizeniu 1/3 objetosci zawiesiny poddawanej lugowaniu, totez zawartosc wody w ukladzie wzrasta o okolo 1/3. Przemyta stala pozostalosc zawiera 3,15% miedzi, 21,8% zelaza, 3,60% cynku i 31,4% siarki. Pozostalosc te poddaje sie flotacji pianowej w celu otrzymania koncentratu zawierajacego okolo 30% miedzi oraz glówna czesc cynku. Koncentrat ten mozna stapiac lub przerabiac w inny sposób, w celu odzyskania cennych metali.Przesaczony roztwór po lugowaniu zawiera w 1 litrze 31,0g miedzi (okolo 87 g Cu(NH3)4S04 na litr), nieco cynku, 85 g siarczanu amonowego i bardzo mala ilosc wolnego amoniaku. Roztwór ten traktuje sie roztworem hydroksyoksymu w nafcie, stanowiacym wymieniacz jonowy, przy czym praktycznie biorac calkowita ilosc miedzi przechodzi do fazy organicznej i otrzymuje sie nie zawierajacy miedzi roztwór, w którym zawartosc siarczanu amonowego wynosi okolo 115 g/litr i zawartosc wolnego amoniaku 22 g/litr. Okolo 70% tego roztworu zawraca sie bezposrednio do mieszalnika, w którym przygotowuje sie zawiesine koncentratu, a pozostala czesc roztworu traktuje sie gaszonym wapnem w ilosci okolo 97 g/litr i ogrzewa do wrzenia w celu calkowitego usuniecia wolnego amoniaku, który zawraca sie do procesu lugowania, zas pozostala zawiesine wodna gipsu odrzuca sie.W przykladzie tym stosuje sie nienormalnie duza ilosc wody do przemywania pozostalosci po lugowaniu.W wiekszosci przypadków, przy odpowiednio duzej pojemnosci urzadzen do dekantacji, mozna stosowac znacznie mniejsza ilosc wody do przemywania, dzieki czemu ilosc proztworu poddawanego ogrzewaniu z wapnem jest równiez odpowiednio mniejsza. W przykladzie tym nie omawia sie równiez odzyskiwania cynku, lecz zapobiega jego nagromadzeniu sie przez odprowadzanie z odpadami po ogrzewaniu z tlenkiem wapnia.Mozna jednak latwo odzyskiwac cynk z roztworu przed zawróceniem do mieszalnika do przygotowywania zawiesiny. PL