Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowych podstawionych pochodnych guanidyn o ogól¬ nym wzorze 1, w którym Rx i R5 oznaczaja atomy chlorowca, grupy trójfluorometylowe albo cyjanowe, R2 i R6 oznaczaja atomy wodoru lub chlorowca, R3 i R4 oznaczaja atomy wodoru lub nizsze grupy alkilowe oraz soli addycyjnych tych zwiazków z farmaceutycznie dopuszczalnymi kwasami.Solami tych zwiazków z kwasami moga byc na przyklad azotan, chlorowodorek, metylosiarczan i podob¬ ne.Zwiazki otrzymywane sposobem wedlug wynalazku sa na ogól krystalicznymi produktami stalymi o zabarwieniu od bialego do jasno-zóltego, w niewielkim stopniu rozpuszczalnymi w wodzie oraz w nizszych alkoholach i nierozpuszczalnymi w benzenie, toluenie oraz chloroformie.Nowe zwiazki wytwarza sie dzialajac na zwiazek o wzorze 2, w którym Rlr R2 i R3 rnaja wyzej podane znaczenie, rozpuszczonym w mieszajacym sie z woda, rozpuszczalniku organicznym, wodnym lub wodnoalkoho- lowym roztworem zwiazku o wzorze ogólnym 3, w którym X oznacza anion farmaceutycznie dopuszczalnego kwasu. Mieszanine ogrzewa sie w temperaturze od 50°C do temperatury wrzenia rozpuszczalnika przez okres czasu od jednej do dziesieciu minut i nastepnie oziebia do temperatury pokojowej. Wytracony produkt zbiera sie, przemywa etanolem i/lub eterem i suszy.Nowymi zwiazkami otrzymanymi sposobem wedlug wynalazku sa: azotan 1,3-bis(4-chlorobenzylidenoamino)guanidyny t.t-198°C chlorowodorek 1,3-bi$(4-chlorobenzylidenoamino)guanidyny t.t-295°C, metylosiarczan 1,3-bis(4-chlorobenzylidenoamino)guanidyny t.t—216—224° C, azotan 1,3-bis(4-bromobenzylidenoamino)guanidyny t.t—178-180°C, azotan/1,3-bis(3,4-dwuchlorobenzylidenoamino)guanidyny t.t—195—196°Cr azotan 1,3-bis(4-cyjanobenzylidenoamino)guanidyny t.t—205—210°C, chlorowodorek 1,3-bis(4-cyjanobenzylidenoamino)guanidyny t.t—212—214°C, azotan 1,3-bi$(4-chlorometylobenzylidenoamino)guanidyny t.t—215°C, chlorowodorek 1,3-bis(4-chloro-a-metylobenzylidenoamino)guanidyny t.t—276—278°C,2 89704 chlorowodorek 1-(4-bromobenzylidenoamino)-3-(4-chlorobenzylidenoamino)guanidyny o temperaturze topnienia 286-288°C.Nowe zwiazki wytwarzane sposobem wedlug wynalazku sa bardzo aktywnymi czynnikami przeciw pierwotniakom w organizmach zwierzat cieplokrwistych. Na przykla zwiazki te wykazuja aktywnosc przeciw kokcydiozie wobec Eimaria tanella, co wykazano za pomoca nastepujace próby: zwierzetami doswiadczalnymi byly mlode koguty z gatunku krzyzówki Petersona, majace po siedem dni i w przyblizeniu jednakowa wielkosc i wage. Koguty podzielono na grupy i kazda grupe umieszczono w oddzielnej klatce z drzwiczkami z drutu.Nastepnie ptakom podawano lecznicza i kontrolna diete na dwa dni przed zaszczepieniem utrzymujac je wciaz w niezakazonych pomieszczeniach. Podczas calego okresu trwania prób ptaki jadly i pily ad libitum. Grupy kontrolne utrzymywano na standartowej nieleczniczej diecie dla kurczat typu handlowego. Grupy doswiadczalne utrzymywano na tej samej diecie/ w której rozprowadzono w sposób jednolity sprawdzany zwiazek o scisle okreslonym stezeniu. Kurczeta zaszczepiono jednorazowo doustnie zarodnikami cocystami Eimeria tenella.Liczba cocystów zaszczepiona bezposrednio do wola wszystkich kurczat wzietych do prób byla wystarczajaca, aby spowodowac duza smiertelnosc u nieleczonych ptaków kontrolnych. Ilosc niezbedna do spowodowania duzej smiertelnosci ustalono przed okresem zaszczepien przez podawanie stopniowanych ilosci cocystów porównawczym ptakom. W siedem dni po zaszczepieniu zakonczono próby i zarejestrowano stopien smiertelnosci w kazdej grupie ptaków.Wyniki prób przedstawione w tablicy I wskazuja przekonywujaco, ze badane zwiazki sa bardzo efektow¬ nymi czynnikami przeciw kokcydiozie. Próby te przedstawiaja wyniki uzyskane przy laboratoryjnie wywolanych ostrych stanach. W zwyklych warunkach polowych powinny wystarczac mniejsze stezenia wymienionych zwiazków.Zwiazki otrzymywane sposobem wedlug wynalazku wykazuja duza aktywnosc wobec innych gatunków wywolujacych kokcydioze u kurczat. Na przyklad 1/3-bis(4-chlorobenzylidenoamino)guanidyna calkowicie zabezpiecza poddane jej dzialaniu kurczeta przed smiertelnoscia spowodowana przez Eimeria necatrix i przeciw¬ dziala maleniu przyrostów wagi spowodowanemu przez E. Acervulina, E. brunetti, Em maxcima lub E.mivati.Metody doswiadczalne sa w zasadzie identyczne do poprzednio omówionej z odpowiednimi modyfikacjami.Przyrosty wagi ustalono po uplywie siedmiu dni od jednorazowego doswiadczalnego zaszczepienia okreslonym gatunkiem wywolujacym kokcydioze. Wyniki przedstawione sa w tablicy II.Zwiazki otrzymane sposobem wedlug wynalazku moga byc stosowane z róznymi nosnikami, a takze w róznych postaciach, w celu zmniejszenia, niedopuszczenia, kontrolowania, leczenia poprawy lub uzdrowienia w przypadkach infekcji pierwotn jakowych wrazliwych organizmów. Jedna z takich infekcji jest kokcydioza, choroba wywolana pasozytniczymi pierwotniakami, szeroko rozpowszechniona wsród zwierzat, powodujaca wieksze straty ekonomiczne wsród zwierzat domowych i dzikich w umiarkowanych klimatach niz jakakolwiek inna choroba wywolana przez pierwotniaki. Kokcydioza jest najpowazniejsza pasozytnicza zwierzeca choroba kurczat, spowodowana przez pierwotniaki gatunku Eimeria. Jest ona równiez powazna choroba innych zwierzat domowych takich jak indyki, owce, bydlo i swinie.Kompozycje zawierajace nowe zwiazki i nowe zwiazki sa aktywne w odniesieniu do cieplokrwistych zwierzat jako czynniki przeciw malaryczne. Wypróbowane na myszach w ilosciach od 150 mg/kg do 300 mg/kg wykazuja aktywnosc porównywalna z chinina. Chociaz na ogól najbardziej praktycznym sposobem bedzie podawanie zwiazków przeciw kokcydiozie razem w pokarmem lub woda do picia, to jednak zwiazki te mozna równiez podawac w postaci tabletek, napojów, kapsulek itp. badz tez za pomoca zastrzyków. Te ostatnie sposoby podawane sa oczywiscie mniej praktyczne w przypadku leczenia duzych grup zwierzat niz w przypadku - leczenia ograniczonej liczby zwierzat, lecz sa one zupelnie praktyczne w uzyciu na mala skale lub w indywidual¬ nych przypadkach.Karme ze zwiazkami otrzymywanymi sposobem wedlug wynalazku przygotowuje sie zwykle przez staranne wymieszanie okolo 0,0005 do 0,05% wagowych, korzystnie okolo 0,0025 do 0,015% wagowych czynnego zwiazku z pozywnie zestawionym pokarmem zwierzecym, jak na przyklad pokarm dla kurczat opisany w przykladach podanych dalej.Jesli pozadane jest przygotowanie koncentratu lub mieszanki, która nastepnie rozprowadza sie w pokarmie w ilosciach okreslonych podanymi wyzej granicami stezenia, to na ogól miesza sie okolo 1% do 25%, korzystnie okolo 3% do 10% wagowych leku z jadalnym nosnikiem organicznym lub nieorganicznym jak na przyklad maczka kukurydzowa lub kukurydza i maczka sojowa, albo alfaalfa, albo sole mineralne, zawierajace niewielkie ilosci jadalnego rozdrobnionego oleju takiego jak na przyklad olej kukurydzowy lub olej sojowy. W ten sposób przygotowane, mieszanki mozna nastepnie dodawac do calkowitego pokarmu dla drobiu.Przyklad I. Wytwarzanie azotanu, chlorowodorku i metylosiarczanu 1,3-bis(4-chlorobenzylideno- amino)guanidyny.89704 3 Do wrzacego roztworu 14,1 g 4-chlorobenzaldehydu niewielki nadmiar w 250 ml etanolu energicznie mieszanowego dodaje sie roztwór 6,1 g azotanu 1,3-dwuaminoguanidyny i 0,5 ml stezonego kwasu azotowego w 50 ml wody w jednej pozycji. Mieszanine reakcyjna miesza sie do chwili, gdy jej temperatura spadnie do temperatury pokojowej i nastepnie pozostawia na kilka godzin. Utworzony osad zbiera sie, przemywa goracym etanolem i suszy najpierw na powietrzu, a nastepnie pod zmniejszonym cisnieniem w temperaturze 60°C.Otrzymuje sie 14,0 g produktu topiacego sie w temperaturze 198°C z rozkladem.Chlorowodorek lub metylosiarczan mozna otrzymac w ten sam sposób stosujac równowazna ilosc odpowiedniej soli guanidyny i 0,5 ml odpowiedniego kwasu. Chlorowodorek topi sie w temperaturze 289-290°C z rozkladem. Metylosiarczan topi sie w temperaturze 217-224°C z rozkladem.Przyklad II. Wytwarzanie 1,3-bis(4-chlorobenzylidenoamino)guanidyny.Wymieniona wolna zasade otrzymuje sie w nastepujacy sposób: do zawiesiny 8g azotanu (przyklad I) w 200 ml bezwodnego etanolu dodaje sie 2,5 ml 10 N roztworu wodorotlenku sodu. Mieszanine reakcyjna ogrzewa sie i miesza tak dlugo az stanie sie ona jednorodna. Nastepnie roztwór chlodzi sie i odsacza wydzielony osad. Temperatura topnienia wolnej zasady wynosi 187—188°C.Przyklad III. Wytwarzanie azotanu 1,3-bis(bromobenzylidenoamino)guanidyny.Do wrzacego roztworu 20,0 g 4-bromobenzaldehydu w 250 ml etanolu energicznie mieszanego dodaje sie roztwór 6,1 g azotanu 1,3-dwuaminoguanidyny i 0,5 ml stezonego kwasu azotowego w 50 ml wody w jednej porcji. Mieszanine reakcyjna miesza sie do chwili, gdy jej temperatura opadnie do temperatury pokojowej i nastepnie pozostawia na kilka godzin. Utworzony osad zbiera sie, przemywa goracym etanolem i suszy najpierw na powietrzu, a nastepnie pod zmniejszonym cisnieniem w temperaturze 60°C. Otrzymuje sie 16,5g produktu topiacego sie w temperaturze 178—180°C z rozKladem."Przyklad IV. Wytwarzanie azotanu 1,3-bis(3,4-dwuchlorobenzylidenoamino)guanidyny.Do wrzacego roztworu 17,6 g 3,4-dwuchlorobenzaldehydu w 250 ml etanolu energicznie mieszanego dodaje sie roztwór 6,1 g azotanu 1,3-dwuaminoguanidyny i 0,5 ml stezonego kwasu azotowego w 50 ml wody w jednej porcji. Mieszanine reakcyjna miesza sie do chwili-gdy jej temperatura opadnie do temperatury pokojowej i nastepnie pozostawia na kilka godzin. Utworzony osad zbiera sie, przemywa goracym etanolem i suszy najpierw na powietrzu, a nastepnie pod zmniejszonym cisnieniem w temperaturze 60°C. Otrzymuje sie 17,5 g produktu topiacego sie w temperaturze 195—196°C z rozkladem.P r z y k l,a d V. Wytwarzanie azotanu 1,3-bis(4-cyjanobenzylidenoamino)guanidyny.Do wrzacego roztworu 13,1 g 4-cyjanobenzaldehydu w 250 ml etanolu energicznie mieszanego dodaje sie roztwór 6,1 g azotanu 1,3-dwuaminoguanidyny i 0,5 ml stezonego kwasu azotowego w 50 ml wody w jednej porcji. Mieszanine reakcyjna miesza sie do chwili gdy jej temperatura opadnie do temperatury pokojowej i nastepnie pozostawia na kilka godzin. Utworzony osad zbiera sie i przemywa goracym etanolem i suszy najpierw na powietrzu, a nastepnie pod zmniejszonym cisnieniem w temperaturze 60°C. Otrzymuje sie 15,1 g produktu topiacego sie w temperaturze 205—210°C z rozkladem.Przyklad VI. Otrzymywanie azotanu 1,3-bis(4-chloro-a-metylobenzylidenoamino)guanidyny.Do wrzacego roztworu 15,4g 4-chloroacetofenonu w 250 ml etanolu energicznie mieszanego dodaje sie roztwór 6,1 g azotanu 1,3-dwuaminoguanidyny i 0,5 ml stezonego kwasu azotowego w 50 ml wody w jednej porcji. Mieszanine reakcyjna miesza sie do chwili gdy jej temperatura opadnie do temperatury pokojowej i nastepnie pozostawia na kilka godzin. Utworzony osad zbiera sie, przemywa goracym etanolem i suszy najpierw na powietrzu, a nastepnie pod zmniejszonym cisnieniem w temperaturze 60°C. Otrzymuje sie 8,7 g produktu topiacego sie w temperaturze 215s,eC z rozkladem.Przyklad VII. Wytwarzanie chlorowodorku 1,3-bis(4-jodobenzylidenoamino)guanidyny.Zwiazek ten otrzymuje sie w sposób podany w przykladzie I zastepujac 4-chlorobenzaldehyd 4-jodobenzaT- dehydem i azotan 1,3-dwuaminoguanidyny chlorowodorkiem 1,3-dwuaminoguanidyny. Chlorowodorek topi sie w temperaturze 288-291°C z rozkladem.Przyklad VIII. Wytwarzanie azotanu 1,3-bis(4-fluorobenzylidenoamino)guanidyny.Zwiazek ten otrzymuje sie w sposób podany w przykladzie I zastepujac 4-chlorobenzaldehyd 4-fluoroben- zaldehydem. Azotan topnieje w temperaturze 169-170°C z rozkladem.Przyklad IX. Wytwarzanie chlorowodorku 1,3-bis(4-chlorobenzylidenoamino)guanidyny.Roztwór 101 g 4-chlorobenzaldehydu w 40 ml goracego 95% etanolu dodaje sie stopniowo do mieszanego roztworu chlorowodorku dwuaminoguanidyny w 450 ml 90% etanolu o temperaturze 70°C. Dodanie pierwszej porcji powoduje gwaltowne wrzenie i mieszanine reakcyjna chlodzi sie do temperatury nieco wyzszej od pokojowej przed dodaniem pozostalego roztworu 4-chlorobenzaldehydu. Mieszanine reakcyjna miesza sie jeszcze przez 15 minut, a nastepnie oziebia w lodzie, odsacza i osad suszy na powietrzu. Otrzymuje sie 122g produktu4 89704 topiacego sie w temperaturze 295 C z rozkladem.Taki sam produkt otrzymuje sie gdy w podobnych warunkach przeprowadzi sie reakcje chlorowodorku 1-amino-3-(4-chlorobenzylidenoamino)guanidyny (przyklad XIII) z równowazna iloscia 4-chlorobenzaldehydu.Równiez taki sam produkt otrzymuje sie w reakcji 3-(4-chlorobenzylideno)tiokarbazymidynianu metylu z hydrazonem 4-chlorobenzaldehydu przeprowadzonej we wrzacym 95% etanolu. Hydrazon 4-chlorobenzalde¬ hydu przygotowuje sie metoda otrzymywania hydrazonów aromatycznych aldehydów i ketonów opracowana przez G. Newkome i D. Fishel, J.Org.Chem., 31, 677 (1966).Przyklad X. Otrzymywanie chlorowodorku 1,3-bis(4-trójfluorometylobenzylidenoamino)guantdyny Roztwór 10 g 4-trójfluorometylobenzaldehydu w najmniejszej ilosci 95% etanolu dodaje sie do wrzacego roztworu 3,6 g chlorowodorku dwuaminoguanidyny w 50 ml 95% etanolu i kilku kroplach wody. Roztwór miesza sie, pozostawia do oziebienia, odsacza i przemywa 95% etanolem i eterem. Otrzymuje sie 9,6 g bezbarwnego osadu topiacego sie w temperaturze 272—273°C z rozkladem.Przyklad XI. Wytwarzanie bromowodorku 1,3-bis(4-chlorobenzylidenoamino)-1,3-dwumetyloguani- dyny.Mieszanine 14,1 g 4-chlorobenzaldehydu 4,6 g metylohydrazyny i 500 ml wysuszonego benzenu miesza sie w temperaturze wrzenia pod chlodnica zwrotna w aparacie do usuwania az nie zauwaza sie dalszego oddzielania wody. Roztwór benzenowy utworzonego metylohydrazonu 4-chlorobenzaldehydu oziebia sie do temperatury pokojowej i traktuje roztworem 5,3 g bromku cyjanu w 100 ml benzenu. Mieszanine reakcyjna miesza sie pod chlodnica zwrotna przez 4 godziny, w tym czasie oddziela sie bialy osad. Osad ten odsacza sie od goracego roztworu, przemywa i suszy. Przekrystalizowuje z etanolu i uzyskuje 4,0 g czystego zwiazku topniejacego w temperaturze 223—225°C z rozkladem.Ten sam zwiazek otrzymuje sie gdy 2 równowazniki molowe 4-chlorobenzaldehydu i 1 molowy równo¬ waznik bromowodorku 1,3-dwuamino-1,3-dwumety1oguanidyny ogrzewa sie do wrzenia pod chlodnica zwrotna w etanolowym roztworze w obecnosci malej ilosci 48% wodnego kwasu bromowodorowego w ciagu kilku minut.Przyklad XII. Wytwarzanie bromowodorku 1,3-bis(4-chlorobenzylidenoamino)-1-metyloguanidyny Wytwarzanie tytulowego zwiazku prowadzi w sposób opisany w przykladzie I, zastepujac 7,3 g bromowo¬ dorku 1,3-dwuamino-1-metyloguanidyny azotan 1,3-dwuaminoguanidyny i stosujac 0,5 ml 48% HBr jako katali¬ zatora. Wydajnosc produktu wynosi 15,4 g. Temperatura topnienia 276—278°C. i Uzór 3 PL PL PL PL