PL88903B1 - - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest4 srodek grzybobój¬ czy, nadajacy sie do ochrony drewna.Wiadomo, ze drewno chroni sie przed zaatako¬ waniem przez grzyby, traktujac je szeregiem nie¬ organicznych lub organicznych zwiazków, poniewaz w przeciwnym przypadku mogloby ulec w krót¬ kim czasie zniszczeniu. Wiele sposród tych zwiaz¬ ków znika jednak z drewna ,po krótszym lub dluz¬ szym okresie czasu wskutek wymycia lub wyparo¬ wania. Wiadomo ponadto, ze sole metali alkali¬ cznych N-nitrozo-N-cykloheksylohydroksyloaminy wykazuja czynnosc grzybobójcza. Znane jest rów¬ niez dzialanie ochronne na drewno soli Al, Sn, Zn, Pb i Cr. Dzialanie to jest jednak slabe, a po uplywie 8—12 tygodni zanika zupelnie.Stwierdzono, ze wyzej wymienione wady nie wy¬ stepuja, przy stosowaniu srodka grzybobójczego, zawierajacego wodny roztwór wodorotlenku meta¬ lu alkalicznego, wodorotlenku metalu, tworzacego hydroksoaniony i sól metalu alkalicznego lub amo¬ nowa N^nitrozo-N-cykloheksylohydroksyloaminy.Wodorotlenek metalu, tworzacy hydroksoaniony oznacza wodorotlenek metalu, tworzacy z wodoro¬ tlenkiem metalu alkalicznego jony Zn/OH/_8, Cr/OH-/-4, Plb/OH/-38, Sn/OH/-8, a zwlaszcza anio¬ ny glinohydroksoniowe. Nie jest konieczne, aby wodny roztwór srodka grzybobójczego byl zupelnie klarowny, wystarczy, gdy substancje w nim zawar¬ te sa rozpuszczone w znacznym stopniu.Srodek wedlug wynalazku zawiera wodny roz¬ twór wodorotlenku metalu alkalicznego, takiego jak wodorotlenek sodu lub potasu, wodorotlenku meta¬ lu tworzacego aniony hydroksoniowe, takiego jak wodorotlenek glinu, cynku, cyny, olowiu lub chro¬ mu oraz soli metalu alkalicznego lub amonowej N-nitrozo-N-cykloheksylohydroksyloaminy. Sklad¬ niki zmieszane sa w stosunku wagowym 1 czesc soli metalu alkalicznego lub amonowej N-nitrozo- -N-cykloheksylohydroksyloaminy: 1—50 czesci wo¬ dorotlenku metalu alkalicznego: 1—50 czesci wodo¬ rotlenku metalu tworzacego aniony hydroksoniowe: 1—100 czesci wody.Nieznaczna nierozpuszczona pozostalosc, pocho¬ dzaca ewentualnie z zanieczyszczen, nie wplywa ujemnie na czynnosc grzybobójcza. Wodorotlenki metali alkalicznych oznaczaja wodorotlenek sodo¬ wy i potasowy. Sole metali alkalicznych N-nitro- zocykloheksylohydroksyloaminy oznaczaja odpowie¬ dnie sole sodowe i potasowe. Mozna równiez oczy¬ wiscie poszczególne z powyzej wymienionych zwiaz¬ ków lub ich mieszaniny zastapic substancjami, któ¬ re w roztworze dadza odpowiednie zwiazki. Tak na przyklad mozna zastapic sól metalu alkalicznego N-nitrozohydroksyloaminy przez mieszanine N-ni- trozohydroksyloaminy i wodorotlenek metalu alka¬ licznego lub odpowiednio mieszanine wodorotlenku metalu alkalicznego i wodorotlenku glinowego przez glinian metalu alkalicznego lub wodorotlenek me¬ talu alkalicznego i rozpuszczalny w wodzie zwiazek 88 90388 903 glinu, zwlaszcza sól glinowa. To samo dotyczy za¬ stapienia/pozostalych wodorotlenków metali przez odpowiednie rozpuszczalna w wodzie zwiazki me¬ tali, zwlaszcza sole metali.Traktowanie drewna grodkiem grzybobójczym przeprowadza sie w ten sposób, ze nasyca sie bez zastosowania cisnienia lub pod cisnieniem chronio¬ ne drewno roztworem lub spryskuje lub tez pokry* wa nim i nastepnie drewno suszy. Podczas procesu suszenia powstaje pod wplywem zawartego z na¬ tury w powietrzu dwutlenku wegla oraz pod wply¬ wem naturalnych kwasów, zawartych w drewnie, z rozpuszczalnych soli metali alkalicznych lub amo¬ nowych N-nitrozocykloheksylohydroksyloaminy i soli metali alkalicznych zwiazków liydroksoniowych metali trudno rozpuszczalna sól metalu N-nitrozo- cykloheksylohydroksyloaminy, dzieki czemu uzys¬ kuje sie trwala ochrone pirzed zaatakowaniem przez *grzyby. ' Zamiast dzialaniu naturalnego dwutlenku wegla mozna równiez poddac impregnowane drewno dzia¬ laniu dwutlenku wegla lub innych kwasów nieor¬ ganicznych lub organicznych, na przyklad rozcien¬ czonego kwasu siarkowego lub octowego lub tez dzialaniu soli o kwasnym odczynie, na przyklad chlorku amonowego. Mozna równiez dodac srodek grzybobójczy do spoiwa dla drewna, na przyklad do kleju, stosowanego do wytwarzania plyt z wió¬ rów drewnianych/i w ten sposób ochronic gotowe plyty przed atakiem grzybów. iW tym celu dodaje sie do kleju w czasie jego wytwarzania lub po tym 'srodek grzybobójczy jako taki lub oddzielne sklad¬ niki srodka grzybobójczego.(Najkorzystniej stosuje sie do wytwarzania srod¬ ka grzybobójczego glinian metalu alkalicznego i sól metalu alkalicznego lub amonowa N-nitrozo-cyklo- heksylohydroksyloaminy w ilosciach stechiometry- cznych (stosunek moli 1:3). Mozliwe jednak jest równiez stosowanie innych stosunków ilosciowych w granicach podanych powyzej.Ilosc srodka grzybobójczego (substancja sucha), potrzebna do pokrywania drewna wynosi 25 do 1250 g/m1, zwlaszcza 260 g/m1. Poniewaz przy na¬ sycaniu drewna pozadane jest zupelne nasycenie, trzeba stosowac zawsze bardzo znaczny nadmiar roztworu srodka grzybobójczego. Celem uzyskania trwalosci srodka grzybobójczego podczas skladowa¬ nia niezbedne Jest nastawienie pH na wartosc 9 do 12, zwlaszcza 11. Roztwory mozna wytworzyc, na przyklad w nastepujacy sposób.Siarczan glinowy rozpuszcza sie w wodzie w mieszalniku i zadaje wodorotlenkiem metalu alka¬ licznego w ilosci wystarczajacej przynajmniej do wytwarzania iglinianu. Nastepnie dodaje sie, mie¬ szajac, sól metalu alkalicznego lub amonowa N-ni- trozo-cykloheksylohydroksyloaminy, po czym na¬ stawia sie pH roztworu na pozadana wartosc za pomoca kwasu lub lugu. Podane w powyzszych przykladach czesci oznaczaja czesci wagowe.Przeprowadzono badania porównawcze, ilustru¬ jace róznice miedzy dzialaniem srodka wedlug wy¬ nalazku^ "a solami Al, Zn i Pb N-nitrozo-N-cyklo- heksylohydroksyloaminy. wyniki tych badan zesta¬ wiono w przykladzie HI.Przyklad I. Wytwarzanie kleju dla drewna.W kolbie szklanej umieszcza pie, mieszajac, 588 czesci (czesci wagowe) fenolu, 963 czesci 399/» for¬ maldehydu i 94 czesci wody. Do tego dodaje sie ostroznie porcjami polowe 525 czesci 50Vt (procen¬ ty wagowe) lugu potasowego, w którym rozpusz¬ czone 22,5 czesci wodorotlenku glinowego. Po kaz¬ dej porcji odczekuje sie zajscia reakcji ewentualnie oziebiajac. Kondensacje przeprowadza sie w ciagu. io 1/2 godziny w temperaturze 60° do 65°C i nastep¬ nie dodaje ostroznie pozostala ilosc lugu. Konden¬ sacje kontynuuje sie ogrzewajac do temperatury wrzenia, az do uzyskania przez klej lepkosci 35 do 40 sek/kubek DIN 4/. Nastepnie oziebia sie do tem- peratury 25°C do 30°C i zadaje 232 czesciami 39§/t formaldehydu i 50 czesciami soli potasowej N-nitro- zo-cykloheksylohydroksyloaminy. Wytwarzanie roz¬ tworu srodka grzybobójczego o stezeniu 597t wago¬ wych. ,1 30,4 czesci wagowych Alt/S04/j. 18HtO rozpuszcza sie w 400 czesciach wody i zadaje 108 ml 2 ri lugu sodowego, wskutek czego powstaje wodorotle¬ nek glinu. W tym roztworze rozpuszcza sie, mie¬ szajac, 55^5 czesci 90#/« soli potasowej N-nitrozo-cy- n klohek^ylohydroksyloaminy, nastawia wartosc pH przez dodanie 150 ml n/10 HjSO* na 10,5 i dopel¬ nia woda do 1000 czesci. Roztwory srodka grzybo¬ bójczego o nizszym stezeniu substancji czynnej (0,2; 0,5; 1 i 2#/t wagowe w roztworze) mozna wytworzyc w odpowiedni sposób. Wytwarzanie 2V% roztworu srodka grzybobójczego. 1,6 czesci ZnCl2 rozpuszcza sie w 10 czesciach wo¬ dy i zadaje 20 ml 5 n lugu sodowego, wskutek cze¬ go powstaje wodorotlenek glinu. W tym roztworze rozpuszcza sie, mieszajac, 2 Czesci 98*/* soli sodo¬ wej N-nitrozo-cykloheksylohydroksyloaminy i do¬ pelnia woda do 100 czesci. Wytwarzanie 2*/i roz¬ tworu srodka grzybobójczego 1,4 czesci SnCl2.2H20 rozpuszcza sie w 10 czesciach wody i zadaje 25 ml n lugu sodowego, wskutek czego powstaje wodo¬ rotlenek cyny/ W tym roztworze rozpuszcza sie, mieszajac 2 czesci 98*/o soli sodowej N-nitrozo-cy- kloheksylohydroksyloaminy i dopelnia woda do 100 czesci. Wytwarzanie lVo roztworu srodka grzybo¬ bójczego. 2,25 czesci Fb/CHtOOO/i.3HjO rozpuszcza sie w czesciach wody i zadaje 34,5 ml 5 n lugu sodo¬ wego, wskutek czego powstaje wodorotlenek olo- wu. W tym roztworze rozpuszcza sie, mieszajac, 1 czesc 98e/« soli sodowej N-nitrozo^cyMoheksylohy- droksyloaminy i dopelnia woda do 100 czesci.Klocki z drewna swierkowego i sosnowego o wy¬ miarach 50X25X15 mm powleka sie równomiernie M 0,2; 0,5; 1 i 2f/t-owym (•/§ wagowe) roztworem srod¬ ka grzybobójczego. Po kilkudniowym suszeniu pró¬ bek na powietrzu wystawiono w jedne} serii do¬ swiadczen próbki bezposrednio na zaatakowanie przez niszczacy drewno grzybek Coniophora cere- H ibella. W innej serii badan przed wystawieniem pró¬ bek na atak ze strony grzybka, celem zbadania trwalosci srodka grzybobójczego w drewnie, pod¬ dano je trzy dni lugowaniu w biezacej wodzie wo¬ dociagowej. Badania odpornosci na grzybek prze- is prowadzono w szalkach szklanych (srednica 15 cm, 455 88 903 6 wysokosc 3 cm). Polozono przy tym badane próbki na pozywce agarowej, zawierajacej Biomalz (wy¬ ciag slodowy), porosnietej grzybkiem testowym i pozostawiono w temperaturze okolo 22°C w ciagu 12 tygodni.Grzybek stosowany do badan: Coniophera cere- bella. ny i dopelnia woda do 2500 czesci. Roztwory srod¬ ka grzybobójczego o nizszym stezeniu substancji czynnej {0,2; 0^5 i 1% wagowe roztwory) mozna wy¬ tworzyc w analogiczny sjSosób.Z klocków swierkowych i sosnowych o rozmia¬ rach 50X25X15 mm usuwa sie w autoklawie pod zmniejszonym cisnieniem zaokludowane powietrze a I Próbka J rodzaj drewna I swierk 1 sosna swierk I sosna 1 swierk 1 sosna swierk sosna | swierk sosna (nie trakto¬ wane) i ...°/o subst. czynnej w roz¬ tworze 0# 0j2 0,5 0^ 1,0 l,0 2,0 2,0 0 Wzrost grzybka na próbkach po tygodniu 4 8 12 0 • o 0 0 .0 0 1 ° 0 3 3 0 0 0 0 0 0 0 0 3 3 l1 1 0 0 0 0 0 0 3 3 Wzrost grzybka na próbkach po tygodniu (3 dni lugowania) 4 8 12 1 1 0 0 0 0 to 0 3 3 2 1 0 0 0 0 0 0 ¦3 3 2 1 0 0 0 0 0 0 3 13 Ocena rozwoju grzybka: 0 = próbka nie porosnieta, 1—3 przejscie do zupelnego porosniecia próbki grzybnia.Przyklad II. Wytwarzanie roztworu srodka grzybobójczego o stezeniu i2°/o wagowych. i67 czesci Alg/SO^sjlSHgO przepuszcza sie w 1800 czesciach wody i zadaje 460 nil 2 n lugu sodowego wskutek czego powstaje wodorotlenek glinu. W tym roztworze rozpuszcza sie, mieszajac, 50,8 czesci 98% soli sodowej N-nitrozo-cykloheksylohydroksyloami- nasyca sie pod cisnieniem 10 atm azotu kolejno wodnymi roztworami soli sodowej N-nitrozo-cyklo- heiksylohyidroiksylloaminy o stezeniach (2°/o, l°/o, 0,5% i 0,2!% wagowych, zawierajacymi nieco wiecej niz stechiometryczna ilosc glinianu sodowego. Jedna czesc próbek drewna suszono na powietrzu, druga czesc —w autoklawie pod cisnieniem 10 atm. C02 zas trzecia czesc traktowano rozcienczonym kwasem siarkowym w autoklawie pod cisnieniem 10 atm. azotu, za kazdym razem przez 30 minut.Próbka z drew¬ na swierkowego . a) tylko suszenie na powietrzu b) autoklaw 10 atm C02 c) autoklaw, roz¬ cienczony H2S04 a) b) c) a) b) c) a) b) c) a) b) c) Grzybek stosowany do badan Coniophera cerebella % subst. czynnej w roztwo¬ rze 0A 0A 0,2 0,5 0,5 0,5 1,0 1,0 1,0 2,0 2,0 2,0 nietrakto¬ wana Rozwój grzybka na próbkach po . . . tygodniach 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 3 3 8 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 3 3 12 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 . 3 3 3 Rozwój grzybka na próbkach . po . . . tygodniach (3 dni lugowania) | 4 0 0 0 f0 0 0 (0 0 .0 0 0 0 3 3 3 12 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 3 8 8 ¦ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 3 3 Ocena rozwoju grzybka: 0 = próbka nie porosnieta, 1—3 = przejscie do zupelnego porosniecia próbki grzybnia.88 903 Grzybek testowy: Coniophora cerebella Próbka Rodzaj 'drewna Swierk Sosna Swierk Sosna Swierk Sosna Swierk Sosna Swierk | Sosna Swierk Sosna • Swierk Sosna Swierk Sosna Swierk Sosna 1 * °/o substancji czynnej w roztworze wodny roztwór NaOH, Al/OH/8 i soli sodowej N-nitrozoHN-cykloheksylo- -hydroksyioaiminy 1,0 1,0 2,0 2,0 sól Al i NCH 1 1 2 2 sól Zn i NCH 1 1 2 2 sól Pb i NCH 1 1 ' 2 2 (nie traktowane) Wzrost grzybka na próbkach | po tygodniach (3 dni lugowania) 4 o 0 0 0 • 3 2 -2 0 3 2 2 1 3 2 2 1 3 3 ' | 8 0 0 0 0 3 3 3 1 3 2 3 1 3 2 3 2 3 3 12 0 0 0 3 3 3 2 3 3 3 2 3 3 3 2 3 4 | Ocena rozwoju igrzylbka: 0 = próbka nie porosnieta 1—3 =* przejscie do zupelnego porosniecia próbki grzybnia Przyklad III. Z klocków z drewna swierko¬ wego i sosnowego o wymiarach 50X25X15 mm usu¬ wa sie w prózni zaokludowane powietrze, po czym nasyca sie je pod cisnieniem wodnymi zawiesinami zawierajacymi 1 i 2% substancji czynnej. Po czte¬ rotygodniowym suszeniu nasycone próbki, celem zbadania trwalosci srodka grzybobójczego w drew¬ nie, poddano trzy dni lugowaniu biezaca woda wo¬ dociagowa. Badania odpornosci na grzybek przepro¬ wadzono w szklanych szalkach (srednica 15 cm, wysokosc 3 cm). Polozono przy tym (badane próbki na pozywce agarowej, zawierajacej wyciag slodo¬ wy, porosnietej grzybkiem testowym Coniophora cerebella i pozostawiono w temperaturze okolo 22°C w ciagu okolo 12 tygodni. 50 55 60 PL

Claims (1)

1. Zastrzezenie patentowe Srodek grzybobójczy do ochrony drewna, zna¬ mienny tym, ze zawiera wodny roztwór wodorotlen¬ ku metalu alkalicznego, takiego jak wodorotlenek sodu albo potasu, wodorotlenek metalu tworzacego aniony hydroksoniowe, takiego jak wodorotlenek glinu, wodorotlenek cynku, wodorotlenek cyny, wo¬ dorotlenek olowiu lub wodorotlenek chromu, oraz soli metalu alkalicznego lub amonowej N-nitrozo- -N-cykloheksylohydroksyloaminy, w stosunku wa¬ gowym 1 czesc soli metalu alkalicznego lub amono¬ wej N-nitrozo-N-cykloheksylohydroksyloaminy: 1— —50 czesci wodorotlenku metalu alkalicznego: 1— —50 czesci wodorotlenku tworzacego aniony hydro¬ ksoniowe: 1—100 czesci wody. Bltk 2113(0/76 r. 100 egz. A4 Cena 10 zl PL