Przedmiotem wynalazku jest polaczenie srubowe do szczelnego laczenia rury z druga rura lub z czescia wkrecana.Znane sa polaczenia srubowe np. z opisu patentowego RFN 894 339 i 956 187, które posiadaja korpus z gwintem, wyposazony w otwór zwezajacy sie do wewnatrz korpusu. Ponadto polaczenie srubowe posiada nakrecana na korpus lub wkrecana w korpus nakretke, która jest równiez wyposazona w zwezajacy sie stozkowo od korpusu otwór, który przechodzi w otwór cylindryczny wiekszy niz srednica zewnetrzna rury. Ponadto znane polaczenia srubowe maja uchwycony pomiedzy korpusem a nakretka, nasuwany na rure pierscien zaciskowy, który na swej powierzchni zewnetrznej, przy obu koncach, ma stozki zewnetrzne przebiegajace zgodnie z kierun¬ kiem stozkowych otworów korpusu i nakretki. Kat zbieznosci stozka zewnetrznego od strony korpusu jest przy tym mniejszy niz kat zbieznosci stozka zewnetrznego pierscienia zaciskowego od strony nakretki. Ponadto otwór pierscienia zaciskowego jest wyposazony w rowki.Wada takich polaczen srubowych jest to, ze katy zbieznosci otworów korpusu i nakretki sa zgodne z kata¬ mi zbieznosci przyporzadkowanych im powierzchni stozkowych pierscienia. Na skutek tego docisk powierzchnio¬ wy jest stosunkowo maly, tak ze wplywa to ujemnie na zacisniecie pomiedzy rura a pierscieniem. Ponadto dzialanie uszczelniajace pomiedzy pierscieniem i zwlaszcza korpusem jest na skutek tego stosunkowo slabe.Maly docisk powierzchniowy objawia sie w sposób niekorzystny szczególnie przy wystepowaniu drgan osiowych, na przyklad spowodowanych przez udary cisnieniowe. Nie mozna zapewnic dobrego zamocowania rury i uszczel¬ nienia, jezeli polaczenie trzeba rozmontowac i zmontowac ponownie. Ponadto przy tego typu rozwiazaniach istnieje niebezpieczenstwo, ze rura na skutek róznych katów zbieznosci pierscienia zostanie zwezona, poniewaz sila dociskowa nie jest ograniczona.Zadaniem wynalazku jest stworzenie polaczenia srubowego, które zapewnialoby skuteczne mocowanie rury przy wysokich cisnieniach, a zwlaszcza przy drganiach osiowych, przy czym równoczesnie uzyskiwaloby sie dobre uszczelnienie, to znaczy duzy docisk powierzchniowy wlasciwy bez powodowania powstawania wgniecen rury pod wplywem dzialania nacisku rowków pierscieniowych. Ponadto przy wzrastajacym docisku wzrost momentu obrotowego przekazywanego na nakretke powinien pokazywac monterowi, ze zostalo juz wykonane skuteczne polaczenie.2 87156 Zadanie to zostalo rozwiazane wedlug wynalazku w ten sposób, ze przyporzadkowany korpusowi stozek zewnetrzny pierscienia zaciskowego posiada powierzchnie stozkowa, której kat zbieznosci jest wiekszy niz kat zbieznosci stonkowego otworu korpusu, a najwieksza srednica powierzchni stozkowej jest w przyblizeniu równa lub mniejsza niz najwieksza srednica stozkowego otworu korpusu, przy czym pierscien zaciskowy przy powierz¬ chni stozkowej, wychodzac od najwiekszej srednicy, najpierw ma srednice równa lub obszar zwezony, który przez obszar przejsciowy przechodzi w zewnetrzna powierzchnie obwodowa, a ponadto powierzchnia stozkowa pierscienia zaciskowego do strony nakretki ma kat zbieznosci, który jest mniejszy niz kat zbieznosci stozkowego otworu nakretki.W obszarze styku powierzchni stozkowej pierscienia zaciskowego od strony korpusu z obszarem z nim polaczonym powstaje krawedz pierscieniowa. Krawedz ta sluzy do zapewnienia zwiekszonego docisku powierz¬ chniowego w obszarze pod nia, tak ze rowki obwodowe w tym obszarze wchodza w powierzchnie rury. Przez rózne wielkosci katów zbieznosci powierzchni stozkowej pierscienia zaciskowego od strony nakretki powstaje liniowy styk pomiedzy nimi, tak ze tu równiez wystepuje zwiekszone obciazenie wlasciwe, usytuowanych w tym obszarze oddzialywania rowków pierscieniowych pierscienia zaciskowego.Przez wybór róznych katów zbieznosci pierscienia zaciskowego w obszarze nakretki i korpusu w polacze¬ niu z róznymi katami zbieznosci zwróconej do nakretki powierzchni stozkowej pierscienia zaciskowego i stozko¬ wego otworu nakretki uzyskano dzialajace promieniowo i osiowo naprezenie montazowe pierscienia. Wynika z tego, ze pierscien ten wciska sie swymi rowkami pierscieniowymi zasadniczo tylko w obszarze pod krawedzia pierscieniowa od strony korpusu, lub w obszarze oddzialywania krawedzi pierscieniowej, która powstaje pomie¬ dzy stykiem powierzchni stozkowej od strony nakretki ze stozkowym otworem nakretki, podczas gdy w obsza¬ rze posrednim pierscien zaciskowy wygina sie elastycznie. Ponadto dzieki krawedzi pierscieniowej pierscienia zaciskowego od storny korpusu wytworzone zostaje dobre uszczelnienie pomiedzy pierscieniem zaciskowym a korpusem. Naprezenie montazowe pierscienia zaciskowego powoduje, ze zapewniony jest duzy docisk powierz¬ chniowy i przez to skuteczne uszczelnienie pomiedzy korpusem a pierscieniem zaciskowym, oraz dobre zacisnie¬ cie pomiedzy pierscieniem zaciskowym i rura równiez przy wystepowaniu drgan osiowych. Rózne wielkosci katów zbieznosci pierscienia zaciskowego powoduja, dzieki wiekszemu katowi zbieznosci od strony nakretki, korzystny stosunek pomiedzy dociagnieciem polaczenia srubowego a momentem obrotowym przekazywanym na nakretke.Ponadto zadaniem wynalazku jest zapewnienie skutecznego ograniczenia dociagniecia, zwlaszcza dla mon¬ tazu wielokrotnego, i unikniecie niedopuszczalnego zwezania rury, to znaczy droga osiowa pierscienia zaciskowe¬ go powinna byc ograniczona.Zadanie to zostalo rozwiazane wedlug wynalazku w ten sposób, ze obszar przejsciowy stanowi druga powierzchnie stozkowa, która przebiega w tym samym kierunku co pierwsza powierzchnia stozkowa od strony korpusu, jednak ma kat zbieznosci w przyblizeniu równy lub wiekszy niz kat zbieznosci stozkowego otworu korpusu, przy czym przy pierscieniu zaciskowym luzno wlozonym, odcinek pomiedzy punktem przeciecia plaszcza stozkowego otworu korpusu i strony czolowej korpusu, a punktem przeciecia umyslonej linii równoleg¬ lej do osi wzdluznej polaczenia srubowego przez pierwszy punkt przeciecia z dwiema powierzchniami stozkowy¬ mi pierscienia zaciskowego jest w przyblizeniu równy maksymalnej drodze osiowej pierscienia zaciskowego.Ta druga powierzchnia stozkowa w obszarze pierscienia zaciskowego od strony korpusu dochodzi do przylegania w otworze stozkowym korpusu po przebyciu w przyblizeniu maksymalnej drogi osiowej. Przez przyleganie obu powierzchni wyraznie wzrasta moment obrotowy przekazywany na nakretke. Opór pierscienia zaciskowego i na skutek tego ograniczenie drogi dociagania mozna równiez osiagnac przez wyposazenie pierscie¬ nia zaciskowego w powierzchnie zderzakowa, która dochodzi do przylegania do powierzchni czolowej korpusu.Aby uniknac zbyt silnego obciazenia pierscienia zaciskowego w obszarze jego konca od strony nakretki, przewidziano wedlug wynalazku, ze otwór pierscienia zaciskowego jest wykonany jako rozszerzajacy sie w kie¬ runku strony zwróconej do nakretki na krótkim odcinku. Duze obciazenie wlasciwe rowków pierscieniowych otworu zostaje przez to zmniejszone.Szczególnie korzystne warunki przebiegu momentu dociagania na nakretce, uszczelnienia i zacisniecia po¬ miedzy pierscieniem zaciskowym a rura uzyskuje si wtedy, gdy pierwsza powierzchnia stozkowa pierscienia zaciskowego od strony korpusu ma kat zbieznosci w przyblizeniu 30°, a stozkowy otwór korpusu ma kat zbiez¬ nosci w przyblizeniu 24° i/lub gdy otwór stozkowy nakretki ma kat zbieznosci w przyblizeniu 90°, zas kat zbieznosci powierzchni stozkowej pierscienia zaciskowego od strony nakretki wynosi w przyblizeniu 75°.Wynalazek jest dokladniej przedstawiony w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedsta¬ wia polaczenie srubowe wedlug wynalazku w stanie zmontowanym, w pólwidoku i w pólprzekroju; fig. 2- po¬ szczególne czesci polaczenia srubowego z fig. 1; a fig. 3 - szczegól pokazujacy zwymiarowanie i uksztaltowanie drugiej powierzchni stozkowej pierscienia zaciskowego od strony korpusu.87156 3 Polaczenie srubowe sklada sie zasadniczo z korpusu 1, z nakreconej na korpus 1 nakretki 3 i z umieszczo¬ nego pomiedzy korpusem 1 a nakretka 3 pierscienia zaciskowego 2. Nakretka 3 i pierscien zaciskowy 2 sa nasuniete na rure' 10, która po montazu zostaje zacisnieta przez pierscien zaciskowy 2. Pierscien zaciskowy ma zasadniczo trzy zadania do spelnienia, a mianowicie ma trzymac rure 10 oraz zapewniac uszczelnienie wzgledem rury 10 i uszczelnienie wzgledem korpusu 1.Korpus 1 ma czesc srodkowa z szesciokatem zewnetrznym i z obu stron tego szesciokata czesci z gwintem zewnetrznym. Korpus 1 ma otwór stozkowy 4, zwezajacy sie do srodka korpusu 1. Kat stozka j8 otworu 4 wynosi korzystnie w przyblizeniu 24°. Z otworem stozkowym 4 laczy sie otwór cylindryczny 5. Otwór 5 prze¬ chodzi przez odsadzenie 6 w dalszy otwór cylindryczny 21. Srednica otworu cylindrycznego 5 jest nieco wieksza niz srednica zewnetrzna rury10. , Pierscien zaciskowy 2 posiada otwór 17, w którym umieszczana jest rura 10. Otwór 17 ma pierscieniowe rowki. Pierscien zaciskowy 2 na swej stronie zewnetrznej, przyporzadkowanej korpusowi 1, ma powierzchnie stozkowa 11, której kat zbieznosci a jest wiekszy od kata zbieznosci 0 stozkowego otworu 4. Kat zbieznosci a wynosi korzystnie w przyblizeniu 30°. Z ta pierwsza powierzchnia stozkowa 11 laczy Sie przebiegajacy wzgle^ dem niej w przeciwnym kierunku, równiez stozkowy obszar 12. W punkcie przeciecia pomiedzy powierzchnia stozkowa 11 a obszarem 12 powstaje obwodowa krawedz pierscieniowa 22. Najwieksza srednica Dl powierzchni stozkowej 11 jest równa lub mniejsza niz najwieksza srednica D2 stozkowego otworu 4 korpusu 1. W przedsta¬ wionym przykladzie wykonania srednica Dl jest mniejsza niz srednica D2. Za stozkowym obszarem 12 nastepuje druga powierzchnia stozkowa 13, która jest tak usytuowana, ze umyslona linia równolegla 20 do osi polaczenia srubowego, przechodzaca przez punkt przeciecia 18 pomiedzy strona czolowa 7 korpusem 1, a powierzchnia plaszczowa stozkowego otworu 4 korpusu 1 pomiedzy tym punktem przeciecia 18 a punktem przeciecia 19 ze stozkowa powierzchnia 13 ma dlugosc X, która jest w przyblizeniu równa maksymalnej drodze osiowej pierscie¬ nia zaciskowego (fig. 3). Kat zbieznosci y drugiej powierzchni stozkowej 13, która stanowi przejscie do powierz¬ chni obwodowej 14 pierscienia zaciskowego 2, wynosi korzystnie, podobnie jak w przypadku stozkowego otwo¬ ru 4, 24°. Po przejsciu odcinka X powierzchnia stozkowa 13 dochodzi do przylegania do scianki stozkowego otworu 4, wzglednie do punktu przeciecia 18. Przez to przyleganie moment obrotowy wywierany na nakretke 3 zostaje znacznie zwiekszony, na skutek czego przy montazu okazuje sie, ze zostaje wytworzone skuteczne polaczenie.Od strony nakretki pierscien zaciskowy 2 jest wyposazony w powierzchnie stozkowa 15, która przebiega w kierunku przeciwnym wzgledem pierwszej powierzchni stozkowej 11 od strony korpusu i która ma kat zbiez¬ nosci 6, wynoszacy w przyblizeniu 75°. Nakretka 3 ma przebiegajacy w tym samym kierunku co ta stozkowa •powierzchnia 15 stozkowy otwór 8, którego kat zbieznosci £ jest wiekszy niz kat zbieznosci powierzchni stozko¬ wej 15 pierscienia zaciskowego 2 i korzystnie wynosi 90°. Otwór 17 pierscienia zaciskowego 2 jest w obszarze konca od strony nakretki rozszerzony stozkowe Tostozkowe rozszerzenie 16 rozciaga sie w przyblizeniu przez odcinek Y od jednego do dwóch rowków pierscieniowych. Nakretka 3 ma na przedluzeniu stozkowego otworu 8 cylindryczny otwór 9, którym jest nasuwana na rure 10. Nakretka 3 jest wyposazona w gwint wewnetrzny, za pomoca którego jest nakrecana na gwint zewnetrzny korpusu 1.Polaczenie srubowe wedlug wynalazku dziala w nastepujacy sposób. W stanie zmontowanym (fig. 1) pierscien zaciskowy 2 jest zacisniety pomiedzy korpusem 1 a nakretka 3. Rura 10 znajduje sie w otworze 17 pierscienia zaciskowego, po czym najpierw nasuwa sie nakretke 3. Przy dociaganiu nakretki 3 pierscien zacisko¬ wy 2 jest wciskany swymi rowkami pierscieniowymi w obszar pod krawedzia pierscieniowa 22 i obok stozkowego obszaru 16 otworu 17 w powierzchnie rury 10. PL PL PL PL