Przedmiotem wynalazku jest przegub sprzego¬ wy do samoczynnych sprzegów cieglowo-zderza- kowych w pojazdach szynowych, który laczy trzon sprzegu cieglowo-zderzakowego za pomoca piono¬ wo umieszczonego sworznia przegubu z jarzmem cieglowym, wzglednie glówka widlasta, urzadzenia cieglowo-zderzakowego. Przegub taki mozna sto¬ sowac zarówno w urzadzeniach cieglowo-zderza- kowych z kompensacja luzu przegubowego, przez przewidziane w jarzmie cieglowym wzglednie glówce widlastej otwory wzdluzne, jak tez w sprzegach cieglowo-zderzakowyeh z kompensacja luzu przegubowego w trzonie z usprezynowaniem, albo bez usprezynowania luzu przegubowego. Wy¬ ciecie w trzonie sprzegu cieglowo-zderzakowego, utrzymujace sworzen przegubu ma przekrój uwzgledniajacy kompensowany luz przegubowy.Znane sa przeguby sprzegowe, w których nie¬ zbedny luz przegubowy zapewnia sie przez ulo- zyskowanie sworznia przegubu, w otworach wzdluznych jarzma cieglowego wzglednie glówki widlastej, a sworzen przegubu ulozyskowany jest nieprzesuwnie w trzonie sprzegu cieglowo-zde¬ rzakowego (NRD Patent 72549). Znane sa tez prze¬ guby, w których sworzen przegubu ulozyskowany jest nieprzesuwnie w jarzmie cieglowym wzgled¬ nie glówce widlastej, a przez to przesuwnie w trzonie sprzegu cieglowo-zderzakowego (Patent NRD 66 643).Nalezy oczekiwac, ze w praktyce bedzie sie sto¬ sowac obydwie zasady rozwiazania dla xapew-<- nienia niezbednego luzu przegubowego. Zasadnicza wada takich rozwiazan bedzie to, ze nie zawize zapewniona bedzie wymiennosc czesci, do czego wlasnie w kolejnictwie przywiazuje sie wielka wage. Istnieje wprawdzie ewentualnie mozliwosc wbudowania sprzegu z kompensacja luzu przegu¬ bowego w trzonie, w urzadzenie cieglowo-zderza^ kowe z otworami wzdluznymi, w jarzmie cieglo- io wym wzglednie glówce widlastej, jednakze nie ma mozliwosci wbudowania sprzegu z ulozysko- wanym nieprzesuwnie w trzonie sworzniem prze¬ gubu w urzadzenie cieglowo-zderzakowe bez otwo¬ rów wzdluznych w jarzmie cieglowym wzglednie glówce widlastej, gdyz wtedy nie ma zadnej kom¬ pensacji luzu przegubowego.Aby zapewnic jednak zawsze niezbedna wy¬ miennosc, zaproponowano juz, aby wyjecie w trzonie sprzegu cieglowo-zderzakowego, podtrzy- mujace sworzen przegubu, uksztaltowac w formie prostokata, przy czym dlugosc prostokatnego przekroju w kierunku osiowym wyznacza wiel¬ kosc kompensowanego luzu przegubowego. W celu skrócenia odstepu miedzy sworzniem przegubu a koncowa powierzchnia trzonu, który to odstep ma znaczenie dla osiagniecia maksymalnej sze¬ rokosci podparcia przegubu, zaproponowano na¬ stepnie, aby sworzen przegubu splaszczyc na stro¬ nie zwróconej do urzadzenia cieglowo-zderzako- so wego. 86 52986 529 Wynikajace z tego znane rozwiazanie wykonania przegubu do samoczynnego sprzegu cieglowo-zde¬ rzakowego w pojazdach szynowych, tak jak zo¬ stalo ono we wstepie opisane ma te wade, ze sworzen przegubu przy naprezeniu sciskajacym sprzegu cieglowo-zderzakowego moze obrócic sie w swym ulozyskowaniu i przez to nie ma juz gwarancji, aby sworzen przegubu przy nastepu¬ jacym po tym naprezeniu rozciagajacym sprzegu sprzeglowo-zderzakowego przylegal znów prawi¬ dlowo do zwróconej do urzadzenia cieglowo-zde¬ rzakowego strony wyciecia w trzonie.Celem wynalazku jest stworzenie przegubu sprzegowego opisanego rodzaju, w którym swo¬ rzen przegubu jest zabezpieczony przeciw prze¬ kreceniu w swoim ulozyskowaniu.Zadaniem wynalazku jest takie uksztaltowanie ulozyskowania, Jcttyre- zabezpieczy sworzen przegu¬ bu przed przekreceniem sie go w wycieciu trzonu sprzegu cieglowo-zderzakowego, aby jednoczesnie przegub sprzegowy przy nieznacznych jedynie przebudowach mógl byc zastosowany zarówno w urzadzeniach cieglowo-zderzakowych z kompensa¬ cja luzu przegubowego przez przewidziane w jarz¬ mie cieglowym, wzglednie glówce widlastej, otwo¬ ry wzdluzne, jak tez w sprzegach cieglowo-zderza¬ kowych z kompensacja luzu przegubowego w trzo¬ nie z lub bez usprezynowania luzu przegubo¬ wego.Wedlug wynalazku zadanie zostalo rozwiazane przez to, ze na stronie zwróconej do sprzegu cie¬ glowo-zderzakowego we wnetrzu trzonu sprzegu cieglowo-zderzakowego zainstalowany jest, wcho¬ dzacy w wyciecie i zabezpieczony za pomoca po¬ przecznego sworznia, do wyboru staly lub uspre- zynowany element naciskowy.Kiedy zastosowane urzadzenie cieglowo-zderza- kowe ma w jarzmie cieglowym wzglednie glówce* widlastej otwory wzdluzne i przez to moze odpasc kompensacja luzu przegubowego w trzonie sprze¬ gu cieglowo-zderzakowego, wynalazek przewiduje, ze element naciskowy zainstalowany jest sztyw¬ no w trzonie sprzegu cieglowo-zderzakowego z nieznacznym jedynie luzem do sworznia przegubu i przylega do plaszczyzn nacisku.Jesli zastosowane urzadzenie cieglowo-zderzako- we uksztaltowane jest w ten sposób, ze konieczna jest w trzonie kompensacja luzu przegubowego, wynalazek przewiduje, ze element naciskowy jest wciskany do trzonu i zainstalowany sprezyscie w trzonie sprzegu cieglowo-zderzakowego w znany sposób, a ulozyskowanie sworznia poprzecznego nastepuje w otworze wzdluznym.Rozwiazanie wedlug wynalazku stwarza dla sworznia przegubu zabezpieczenie przed przekre¬ caniem, w którym sworzen przegubu takze w sta¬ nie odciazonym mniej lub wiecej mocno przylega do powierzchni granicznych wyciecia wzglednie elementu naciskowego, przy czym ten rodzaj za¬ bezpieczenia przed przekreceniem mozna zastoso¬ wac dla zapewnienia koniecznego luzu przegubo¬ wego w kazdej z obydwu zasad rozwiazania. Roz¬ wiazanie spelnia zawsze wymagania wymiennosci.Wynalazek blizej wyjasniono w przykladach wykonania przedstawionych na rysunku, na któ¬ rym fig. 1 — przedstawia przegub wedlug wyna¬ lazku z kompensacja luzu sprzegowego w jarz¬ mie cieglowym wzglednie glówce widlastej urza¬ dzenia cieglowo-zderzakowego w przekroju piono— wym, fig 2 — przedstawia ten sam przegub w przekroju poziomym, fig. 3 — przedstawia wersje przegubu z kompensacja luzu sprzegowego w trzo¬ nie sprzegu cieglowo-zderzakowego, a fig. 4 — przedstawia przegub wedlug fig. 3 w przekroju io poziomym.Jak pokazano na rysunku (fig. 1 i fig. 2) prze¬ gub sprzegowy laczy za pomoca sworznia przegu¬ bu 1 urzadzenie cieglowo-zderzakowe 2 z otwo¬ rami wzdluznymi 3 w jarzmie cieglowym wzgled- nie glówce widlastej 4 z trzonem 5 sprzegu cieglo¬ wo-zderzakowego. Poniewaz w tym wykonaniu sprzegu cieglowo-zderzakowego 2 kompensacja lu¬ zu przegubowego nastepuje wewnatrz otworów wzdluznych 3, zbyteczna jest kompensacja w trzo- nie 5 sprzegu cieglowo-zderzakowego tak, ze w trzon 5 mozna wlozyc staly element naciskowy 6.Element naciskowy 6 wchodzi w wyciecie 7 na tyle, ze w stosunku do sworznia przegubu 1 po¬ zostaje jeszcze niewielki luz. Element naciskowy 2S 6 ustalony jest w trzonie 5 za pomoca sworznia poprzecznego 8. Staly w tym przypadku element naciskowy 6 przylega do plaszczyzn nacisku 9 trzo¬ nu 5, aby wystepujace sily nie oddzialywaly na sworzen poprzeczny 8. ^Przekreceniu sworznia a przegubu 1 wewnatrz wyciecia 7 zapobiega ele¬ ment naciskowy 6, gdyz zmusza on sworzen prze¬ gubu 1 do przylegania do tylnej powierzchni ogra¬ niczajacej wyciecia 7 takze w stanie odciazonym..W; wersji wykonania przegubu wedlug wynalaz- ku (fig. 3 i fig. 4) urzadzenie cieglowo-zderzako¬ we 2 nie ma w jarzmie cieglowym wzglednie glówce widlastej 4 otworów wzdluznych tak, ze kompensacja luzu przegubowego musi byc zapew¬ niona w wycieciu 7 trzonu 5 sprzegu cieglowo- 40 -zderzakowego. Z tego powodu wlozony jest do trzonu 5 sprezysty element naciskowy 6', dociska¬ ny stale dzialaniem sprezyny 10 do sworznia prze¬ gubu 1 i przez to zabezpieczajacy od obrotu swo¬ rzen przegubu 1 wewnatrz wyciecia 7. Aby zapew- 45 nic osiowe przesuwanie sie elementu naciskowego 6% sworzen poprzeczny 8 jest w tej wersji wyko¬ nania ulozyskowany w otworze wzdluznym 11.Konstrukcyjna budowe obydwu wersji wykona¬ nia przegubu sprzegowego wedlug wynalazku na— 50 lezy tak dobrac, aby do tego samego sprzegu cieglowo-zderzakowego mozna bylo do wyboru wstawic zarówno staly element naciskowy 6, jak tez sprezysty element naciskowy 6'. Dzieki temu zapewnia sie zawsze wymagana odmiennosc, gdyz-. 55 w razie koniecznosci musi byc jedynie wymienio¬ ny staly element naciskowy 6 na sprezysty ele¬ ment naciskowy 6', albo odwrotnie. PL