PL82048B1 - - Google Patents

Description

Uprawniony z patentu: Bayer Aktiengesellschaft, Leverkusen (Republi¬ ka Federalna Niemiec) Srodek chwastobójczy Przedmiotem wynalazku jest srodek chwastobój¬ czy zawierajacy jako substancje czynna nowe po¬ chodne moczników.Wiadomo, ze l-(2-betizbfiazoIiloH,3-dwumetylo- mocznik ma wlasciwosci chwastobójcze (opis pa¬ tentowy St Zjedn. Am. nr 2 756 135).Stwierdzono, ze nowe l-<2-benzotiazolilo)-l,3- -dwualkilbmocznikt o wzorze 1, w którym R1 oznacza rodnik alkilowy ó 2-^5 atomach wegla, R* oznacza atom wodoru lub rodnik alkilowy o 1—8 atomwch wegla,.a R* oznacza rodnik alkilowy o 1—8 atomach wegla, maja silne dzialanie chwa¬ stobójcze.Niespodziewanie l-(2-benzotiazolilo)-l,3-dwualki- lomoczriiki o wzorze 1 wykazuja znacznie lepsze dzialanie chwastobójcze, niz znany l-(2-benzotiazo- ltlo)-M-dwumetylomocznik, który jest zwiazkiem pokrewnym chemicznie i o tym samym kierunku dzialania.Przede wszystkim jednak substancje czynne srodka wedlug wynalazku sa znacznie lepiej zno¬ szone przez rosliny uprawne, np. kukurydze, psze¬ nice, jeczmien, owies, groch i fasole, niz znane substancje czynne. Szczególnie niespodziewane jest stwierdzenie, ze przy stosowaniu substancji czyn¬ nych o wzorze 1 w uprawach buraków po wzejs- ciu roslin, wywoluja one tylko nieznaczne uszko¬ dzenia, natomiast znana substancja czynna powo¬ duje silne uszkodzenia lub totalne zniszczenia bu¬ raków. Substancje czynne srodka wedlug wyna¬ lazku mozna zatem stosowac do selektywnego zwalczania chwastów w uprawach buraków.Moczniki o wzorze 1 otrzymuje sie przez reakcje 2-alkfloaminobenzotiazoli-l,3 o wzorze 2, w którym § R1 ma wyzej podane znaczenie z izocyjanianami o wzorze 3, w którym Rf ma wyzej podane zna¬ czenie, ewentualnie w srodowisku rozcienczalnika, lub z fosgenem i alkiloaminami. lub dwualkilbami- nami o wzorze 4, w którym R* i R» maja wyzej 10 podane znaczenie, w srodowisku srodka wiazacego kwas i ewentualnie w srodowisku rozcienczalnika.Przy stosowaniu jako zwiazków wyjsciowych 2- -etyloaminobenzotiazolu-1,3 i izocyjanianu etylu przebieg reakcji przedstawia schemat 1. 1B Przy stosowaniu jako zwiazków wyjsciowych 2- -n-propyloaminobenzotiazplu-1,3, fosgenu i dwu- metyloamray przebieg reakcji przedstawia sche¬ mat 2.Przykladami stosowanych jako zwiazki wyjscio- so we 2-aTkiloaminobenzotiazoli-lr3, sa nastepujace zwiazki: 2-etyloaminobenzotiazol-lJ3, 2-n-propylo- aminobenzotiazol-1,3, 2-izopropyloaminobenzotia- zol-ljl, 2-n^butyloaminobenzotiawl-l^, 2-II-rzed- -butyloaminobenzotiazol-1,3, i 2-izopentyloamino- 25 benzotiazol-1,3.Zwiazki o wzorze 2 sa juz czesciowo znane. No¬ we 2-alkiloaminobenzotiazole-lf3 mozna wytworzyc w taki sam sposób, jak znane np. przez reakcje 2-chlorobenzofiazolu-lJ3 z alkilo- lub dwualkilo- M amina (Chemisches Zentralblatt 1924, I, Strona 810483 89 048 4 2828) lub przez reakcje kwasu l,3-benzotiazolo-2- nsulfonowego z alkilo- lub dwualkiloamina [Zur.Obszczej. Chimii 26, 268—272 {1956), ref. w Chem.Abstr. 50, 14712h Stosowane jako zwiazki wyjsciowe izocyjaniany o wzorze 3 oraz alkilo- lub dwualkiloaminy o wzorze 4 sa znane.Jako rozcienczalniki w reakcji wytwarzania zwiazków o wzorze 1 stosuje sie Wszystkie obo¬ jetne rozpuszczalniki organiczne, korzystnie weglo¬ wodory, takie jak benzen, toluen, etery, np. eter etylowy, dioksan, czterowodorofuran, chlorowane weglowodory, np. chlorek metylenu, chloroform, czterochlorek wegla, ketony, np. aceton, estry np. octan etylu, ponadto acetonitryl i dwumetylofor- mamid.Jako srodki wiazace kwas stosuje sie wszystkie znane akceptory kwasów, korzystnie wodorotlenki metali alkalicznych, weglany metali alkalicznych i trzeciorzedowe aminy, a zwlaszcza wodorotlenek sodu, weglan sodu, trójetyloamine i pirydyne.Temperatura reakcji moze wahac sie w szero¬ kich granicach. Na ogól reakcje prowadzi sie w temperaturze 0—140°C, korzystnie 10—120°C. Sub¬ stancje wyjsciowe wprowadza sie korzystnie w ilo¬ sciach mniej wiecej równomólowych. Przeróbke mieszaniny prowadzi sie w znany sposób.Substancje czynne srodka wedlug wynalazku ma¬ ja silne dzialanie chwastobójcze i dlatego mozna je stosowac do zwalczania chwastów. Pod okresle¬ niem chwasty w szerokim znaczeniu rozumie sie wszystkie rosliny rosnace w miejscach, w których sa niepozadane, substancje czynne o wzorze 1 dzialaja jako herbicydy totalne lub tez jako her¬ bicydy selefctywne zasadniczo w zaleznosci od uzy¬ tej dawki.Zwiazki o wzorze 1 stanowiace substancje czyn¬ na srodka wedlug wynalazku dzialaja np. na na¬ stepujace rosliny: dwuliscieniowe, takie jak gor¬ czyca (Sinapis), pieprzyca (Lepidium), przytulia czejpna (Galdum), gwiazdnica pospolita (Stellaria), rumianek (Matricaria), zóltlica drobnokwiatowa (Galinsóga) komosa (Chenopodium), pokrzywa (Ur- tica), starzec (Senecio), bawelna (Gossypium), bu¬ raki (Beta), marchew (Daucus), fasola (Phaseolus), jednoliscieniowe, takie jak tymotka (Phleum), wiechlina (Poa), kostrzewa (Festuca), manneczka lekowata (Eleusine), wlosnica (Setaria), zycica (Lo- lium) stoklosa (Bromus), chwastnica jednostronna (Echinochloa), kukurydza (Zea), ryz (Oryza), owies (Avena), jeczmien (Hordeum), pszenica (Trfticum), proso (Pandcum), trzcina cukrowa (Saccharum).Substancje czynne o wzorze 1 nadaja sie zwlaszcza do selektywnego zwalczania chwastów w bura¬ kach, zbozu, grochu i fasoli.Srodek wedlug wynalazku mozna wytworzyc w postaci roztworu, emulsji, zawiesin, proszków, past i granulatów. Otrzymuje sie je w znany sposób, np. przez zmieszanie substancji czynnych z roz¬ cienczalnikami takimi jak ciekle rozpuszczalniki, gazy skroplone pod cisnieniem i/lub stale nosniki, ewentualnie przy jednoczesnym stosowaniu sub¬ stancji powierzchniowo czynnych, a wiec emulga¬ torów i/lub dyspergatorów. W przypadku stoso¬ wania wody jako rozcienczalnika, mozna stosowac np. rozpuszczalniki organiczne Jako rozpuszczalni¬ ki pomocnicze. Jako ciekle (rozpuszcza]nifti mozna stosowac zwiazki aromatyczne, n^.fcs^lsmf toluen, benzen, alkilonaftaleny, chlorowane zwiazki aro- 5 matyczne, lub chlorowane weglowodory alifatycz¬ ne, np. chlorobenzeny, chloroetyleny lub chlorek metylenu, weglowodory alifatyczne, np. cyklo¬ heksan, parafiny np. frakcje ropy naftowej, alko¬ hole, np. butanol lub glikol oraz Jego etery i estry, ketony, np. aceton, metyloetyloketon, metyloizo- butyloketon lub cyKLoheksanon, rozpuszczalniki o wysokiej polarnosci, np. dwumetyloformamid i sulfotlenek dwumetylowy oraz wode; jako skrop- plone gazowe rozcienczalniki lub nosniki stosuje sie ciecze, które sa gazami w normalnej tempe¬ raturze, pod normalnym cisnieniem, np. nosniki aerozoli, takie jak chlorowcoweglowodory, np. freon. Jako stale nosniki stosuje sie naturalne maczki mineralne, np. kaoliny, tlenki glinu, talk i krede, kwarc, atapulgit, montmorylonit lub zie¬ mie okrzemkowa i syntetyczne maczki nieorga¬ niczne np. kwas kizemowy o wysokim stopniu rozdrobnienia, tlenek glinu i krzemiany. Jako emulgatory stosuje sie emulgatory niejonotwórcze i anionowe, np. estry politlenku etylenu i kwa¬ sów tluszczowych etery politlenku etylenu i alko¬ holi tluszczowych np. etery alkHoarylowopoligli- kolowe, alkilosulfoniany i arylosulfoniany; jako dyspergatory stosuje sie np. lignine, lugi posiar¬ czynowe i metyloceluloze. Preparaty substancji czynnych moga zawierac domieszki znanych sub¬ stancji czynnych.Preparaty zawieraja na ogól 0,1—95V; korzyst¬ nie 0,5—00^/t wagowych substancji czynnej.Substancje czynne mozna stosowac same, w po¬ staci koncentratów lub przygotowanych z nich postaci uzytkowych takich jak gotowe do uzycia roztwory, emulsje, zawiesiny, proszki pasty i gra¬ nulaty. Srodek stosuje sie w znany sposób, np. przez podlewanie, opryskiwanie mglawicowe, opy¬ lanie mglawicowe, opylanie lub rozsiewanie. Moz¬ na go stosowac zarówno przed wzejsciem jak i po wzejsciu roslin. Dawki substancji czynnych moga wahac sie w szerokich granicach, na ogól wyno¬ sza 0,5—15 kg/ha, korzystnie 1—5 kg/ha. Substan¬ cje czynne o wzorze 1 maja tez dzialanie grzybo¬ bójcze.Nastepujace przyklady blizej wyjasniaja wyna¬ lazek.Przyklad I. Test przed wzejsciem roslin.Obojetny nosnik: 0,25 czesci wagowych kaolinu, koloid ochronny: 0,02 czesci wagowych lignino- sulfonianu; dyspergator; 0,15 czesci wagowych produktu kondensacji kwasu hydroksyarylosulfo- nowego z formaldehydem.W celu otrzymania odpowiedniego preparatu substancji czynnej irtiesza sie 1 czesc wagowa substancji czynnej z podana iloscia srodków po¬ mocniczych, po czym koncentrat rozciencza sie woda do zadanego stezenia.Krótko po wysianiu testowanych roslin w polu poszczególne parcele podlewa sie preparatem sub¬ stancji czynnej do uzyskania równomiernego zwil¬ zania powierzchni gleby. Stezenie substancji czyn¬ nej nie odgrywa zadnej roli, decyduje tylko daw- 15 20 25 30 35 40 45 50 55 6082 048 ka substancji czynnej na jednostke powierzchni.Po uplywie & tygodni ustala sie stopien uszko¬ dzenia testowanych roslin i oznacza sie go licz¬ bami 0—9 o znaczeniu podanym w tablicy 1. Wy¬ niki doswiadczenia zebrane sa w tablicy 2.W celu otrzymania odpowiedniego preparatu miesza sie 1 czesc wagowa substancji czynne] z podana iloscia srodków pomocniczych, po czym koncentrat rozciencza sie do zadanego stezenia.Parcele polowe roslin doswiadczalnych wyso- Liczba umowna ujemne dodatnie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Tablica Chwasty Stopien uszkodzenia calkowicie zniszczona 97,5#/t uszkodzonych 95,/t uszkodzonych 90,/t uszkodzonych 85f/t uszkodzonych 75*/t uszkodzonych G5*/t uszkodzonych 32,5*/t uszkodzonych brak szkód Zachowane chwasty w stosunku pro¬ centowym do nie- traktowanych brak chwastów 2,5^/t zachowanych 5*/« zachowanych 10*/t zachowanych 15f/t zachowanych 25#/t zachowanych 35^/t zachowanych 67,5f/t zachowanych wszystkie chwasty zachowane 1 Rosliny uprawne Stopien uszkodzenia brak uszkodzen 2,5i/t roslin uszkodzonych $•/• roslin uszkodzonych 10Vt roslin uszkodzonych l&h roslin uszkodzonych 25'/t roslin uszkodzonych 1 35^/t roslin | uszkodzonych 67,^/t roslin uszkodzonych calkowicie zniszczone Efekt przerzedzania wszystkie rosliny zachowane 2,5Vt roslin zniszczonych SVt roslin zniszczonych 10»/t roslin zniszczonych 15f/i roslin zniszczonych 25«/t roslin j zniszczonych 1 35*/# roslin zniszczonych 67,5^/t roslin zniszczonych 100^/t roslin zniszczonych Tablica 2 Test przed wzejsciem roslin/pole Substancja czynna Zwiazek o wzo¬ rze 5 (znany) Zwiazek o wzo¬ rze 6 Zwiazek o wzo¬ rze 6 Dawka kg/ha 1,5 3,0 1,6 3,0 1.5 8,0 Kuku¬ rydza 1 3 1 1 Soja 1 1 Proso 1 3 1 1 cd i 1 1 Fasola 2 3 1 1 Orzech ziemny 1 3 Groch 3 5 1 2 hus Amarant blitoides 1 1 1- cd Pszenic 2 4 1 1 cd Mallugo verticilat 1 | 1 * Jeczmi< 1 4 1 1 i 1 1 1 Buraki 9 9 5 6 cd § 04 U 3 2 Owies 4 6 1 2 1 cd Stellari 6 2 3 1 Cheno- podiucm 6 1 3 1 I a cd 4 1 3 1 Urtica 8 1 1 1 cd Capsell 5 1 1 1 Mercu- rialis 4 2 1 1 Poa 8 1 2 1 Przyklad II. Test po wzejsciu roslin.Obojetny nosnik: 0,25 czesci wagowych kaolinu: koloid ochronny 0,02 czesci wagowych ligninosul- fonianu. Dyspergator: 0,15 czesci wagowej pro¬ duktu kondensacji kwasu hydroksyarylosulfono- wego z formaldehydem. 60 u kosci okolo 3—10 cm, opryskuje sie preparatem substancji czynnej do równomiernego zwilzania roslin. Decyduje przy tym dawka substancji czyn¬ nej na jednostke powierzchni. Po uplywie 3 ty¬ godni ustala sie stopien uszkodzenia roslin upraw¬ nych i oznacza sie go liczbami umownymi i—97 82 048 8 o znaczeniu podanym w tablicy 3. Wyniki zebra- gen w temperaturze wrzenia (93°C), nastepnie ne sa w tablicy4. przedmuchuje sie przez okolo 45 minut osuszony Tablica 3 Liczba umowna ujemne dodatnie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Chwasty Stopien uszkodzenia calkowicie zniszczone 97,5Vt uszkodzonych 95#/§ uszkodzonych 90*/t uszkodzonych 85*/t uszkodzonych 75#/f uszkodzonych 059/t uszkodzonych 32,5*/t uszkodzonych brak szkód Zachowane chwasty w stosunku pro¬ centowym do nie- traktowanych brak chwastów ' 2,5*/§ zachowanych 5f/« zachowanych MM zachowanych 15V§ zachowanych 25f/» zachowanych 35°/o zachowanych 67^/t zachowanych wszystkie chwasty zachowane Rosliny uprawne Stopien uszkodzenia brak uszkodzen 2,5#/o roslin uszkodzonych 5% roslin uszkodzonych 10°/o roslin uszkodzonych 15#/« roslin uszkodzonych 25§/t roslin uszkodzonych 35°/o roslin uszkodzonych G7,5Vo roslin uszkodzonych calkowicie zniszczone Efekt przerzedzania wszystkie rosliny zachowane 2,5f/o roslin zniszczonych 5°/e roslin zniszczonych 10e/o roslin zniszczonych 15f/« roslin zniszczonych 25f/o roslin zniszczonych 35f/« roslin zniszczonych 67,5f/» roslin 1 zniszczonych 10(M roslin 1 zniszczonych | Tablica 4 Test |po wzejsoiu roslin/pole Substancja czynna Zwiazek o wzo¬ rze 5 (znany) Zwiazek o wzo¬ rze 6 4< «d 1.5 3,0 1.5 8,0 Kuku¬ rydza 1 3 1 1 Proso 1 4 1 1 Fasola 1 5 1 2 Groch 1 4 1 1 Pszenica 3 5 1 1 Jeczmien 1 2 5 1 1 Buraki 3 9 1 4 Owies 3 6 1 3 Stellaria 2 1 2 1 Cheno- ipodiutm 5 1 4 1 L»amixum 4 2 2 1 Capsella 2 1 2 1 Poa 2 1 1 1 Przyklad III. Rozpuszcza sie 24 g 2-etylo- aminobenzotiazolu-1,3 w 100 ml dwumetyloforma- midu i do roztworu wkrapla sie w ciagu 5 minut 3 ml izocyjanianu metylu, przy czym temperatura wzrasta od 20°C do 24°C. Ogrzewa sie w ciagu 1/2 godziny do temperatury 100°C, po czym od- destylowuje sie rozpuszczalnik pod zmniejszonym cisnieniem. Otrzymany gesty olej przekrystalizo- wuje sie z benzyny 'pralniczej. Otrzymuje sie 27 g M2-benzotiatolilo)-l-etylo-3-metylomocznika o wzo¬ rze 6 w postaci bialych krysztalów o temperatu¬ rze topnienia 82—84°C.Ten sam zwiazek otrzymuje sie równiez naste¬ pujaco: Rozpuszcza sie 44,5 g 2-etyloaminobenzo- tiazoluHl,3 w 200 ml dioksanu, w temperaturze pokojowej wprowadza sie 19,5 g fosgenu, nastep¬ nie jeszcze w ciagu 3 godzin przepuszcza sie fos- azot w celu usuniecia nieprzereagowanego fosge- 50 nu, po czym wkrapla sie w temperaturze 10—15°C 70 g okolo 30*/o wodnego roztworu metyloaminy, przy czym roztwór stopniowo rozrzedza sie. Mie¬ sza sie jeszcze w ciagu 2 godzin i nastepnie przez 2 godziny ogrzewa do wrzenia, po czym oddesty- 55 lowuje caly rozpuszczalnik pod zmniejszonym cis¬ nieniem, pozostalosc traktuje sie 600 ml wody i rozciera sie. Kleista pozostalosc nie zawierajaca soli przekrystalizowuje sie z acetonu i przemywa sie mala iloscia eteru naftowego. Otrzymuje sie 60 23 g l-(2-benzotiazolilo)-l-etylo-3Hmetylomocznika o wzorze 6 w postaci bialych krysztalów o tem¬ peraturze topnienia 75—78,5°C.W sposób analogiczny otrzymuje sie zwiazki 65 zestawione w tablicy 5.82 048 Tablica 5 10 Zwiazek Zwiazek o wzorze 7 Zwiazek o wzorze 8 Zwiazek o wzorze 9 Zwiazek o wzorze 10 Zwiazek o wzorze 11 Temperatura topnienia (°C) 91—92 08—99 87—89 75—78,5 Temperatura wrzenia °C 134^140°C/0,22 mm Hg | 1 PL PL PL PL

Claims (1)

1. Zastrzezenie patentowe w oznacza rodnik alkilowy o 2—5 atomach wegla, R2 oznacza atom wodoru lub rodnik alkilowy o Srodek chwastobójczy, znamienny tym, ze jako 1—3 atomach wegla, a Rs oznacza rodnik alkilo- substancje czynna zawiera l-(2-ben2otiazolilo)-l,3- wy o 1—3 atomach wegla, -dwualkilomoczniki o wzorze 1, w którym R1 wzdR 1 (^ jT C-NH-C2H5 + C2H5-N=C=0 ;C-N-CO-NH-C2Hs N C,H 2n5 SCHEMAT 1 WZC5R 2 a II T N C3H7-n + a-C—Cl R—N=C=0 WZdR 3 a \ ? C-N-C-C, N C3H7-n HN(CH,V -zasada) -HCl hn; ^R3 WZdR 4 ? (Xv: (CH3)a SCHEMAT 282 048 ^ \ «,C- ./ N 0 II -N-C- 1 CH3 -NH--CH. 3 WZÓR 5 2 "5 N C2HS WZÓR 6 C-N-C0-NH-CH3 N 03^-1) wz<5r 7 s. WZÓR 8 a: fc-N-C-NH-CH, / \ /[.. H3C C2H5 wz<5r 9 WZÓR 10 ,C-N-CO-NH-CH3 k A fl \ // I ^""N/ c2H5 N C4H,-n a v WZdR 11 W.Z.Graf. Z-d Nr 1, zam. 246/76, A4, 110+15 Cena 10 zl PL PL PL PL