Zamek do drzwi pojazdu samochodowego Przedmiotem wynalaziku jest zamek do drzwi po¬ jazdu samochodowego, a zwlaszcza zamek zawie¬ rajacy widlowy element 'blokujacy umieszczony na poprzecznym kolku obrotowym i wspóldzialajacy z poprzecznym elementem cylindrycznym plyty czo¬ lowej, zawierajacym itakze mechanizm blokujacy umozliwiajacy w polozeniu zablokowania elementu blokujacego, zazebienie z plyta czolowa.Mechanizm blokujacy jest zwykle polaczony z czlonami sterujacymi wewnetrznymi i zewnetrz¬ nymi w postaci klamek za pomoca których zwalnia sie je i otwiera drzwi.W opisie tym slowo poprzeczny odnosic sie bedzie do kierunku prostopadlego zarówno do kierunku ru¬ chu wzglednego miedzy zamkiem a plyta czolowa, jak i do osi zawiasów drzwi pojazdu.W znanych zamkach tego ttypu obrót widlowego elementu blokujacego jest skutkiem rudnu wzgled¬ nego miedzy zamkiem a plyta czolowa, przy czym plyta ta jesft utwierdzona w ramie drzwi, a zamek jelst umocowany w drzwiach. Element blokujacy jest utrzymywany w polozeniu zablokowania przez mechanizm blokujacy tylko wtedy gdy drzwi sa cal¬ kowicie zamkniete, brak natomiast mechanizmu utrzymujacego element blokujacy w polozeniu za¬ blokowania w przypadku, gdy drzwi sa czesciowo zamkniete.Znane sa tez inne zamki tego typu, w których lufb za pomoca elementów pomocniczych z zewnetrz- 2 nym i wewnetrznym czlonem sterujacym. Konstruk¬ cje ite sa jednak bardzo skomplikowane.Znane zamki itego typu nie calkowicie spelniaja liczne miedzynarodowe wymagania odnosnie bezpie- 5 czenstwa, a zwlaszcza dotyczace wytrzymalosci drzwi na dzialanie sil otwierajacych rzedu 2000 kg i przyspieszen rzedu 30 g. W celu spelnienia tego ostatniego warunku producenci zmuszeni sa do sto¬ sowania bardzo silnych sprezyn znacznie utrudnia-. 10 jacyeh otwieranie drzwi reka.Celem wynalazku jest skonstruowanie zamka po¬ zbawionego wspomnianydh wad oraz odpowiadaja¬ cego w pelni miedzynarodowym wymaganiom od¬ nosnie bezpieczenstwa zarówno co do wytrzyma- 15 losci drzwi na sily otwierajace jak i co do sil wy¬ wolanych duzymi przyspieszeniami, ponadto umoz¬ liwiajacego utrzymanie polozenia zablokowania na¬ wet w przypadku znacznego znieksztalcenia drzwi w rejonie klamki zamka, a przy tym tez umozli- 20 wiajacego latwe i szybkie otwieranie drzwi pojazdu.Zgodnie z celem wynalazku zamek ma miec zredu¬ kowana ilosc czesci zamka w porównaniu z innymi znanymi zamkami tego itylpu i uproszczenie ich kon¬ strukcji montazu, przy równoczesnym dazeniu 25 do zapewnienia jak najmniejszych wymiarów izamka, a poza tym ma zapewniac trójwymia¬ rowa blokade drzwi pojazdu w odniesieniu do nieruchomej ramy drzwi pojazdu i skasowac luz miedzy nimi eliminujac drgania wystepujace mie- 30 dzy nimi podczas jazdy pojazdu oraz powinien dac 759833 75968 4 sie latwo dostosowac zarówno do przednich jak i tylnych drzwi pojazdu samochodowego.Cel ten zostal osiagniety dzieki temu, ze obydwa ramiona widlowego elementu blokujacego zamka wspóldzialaja na przemian z dzwignia dwuramien- na poddana dzialaniu sprezyny wewnetrznej stano¬ wiaca mechanizm blokujacy oraz dzwignie do stero¬ wania zewnetrznego, przy czym jedno ramie tej dzwigni jest polaczone za pomoca ciegna pretowego z zewnetrznym czlonem uruchamiajacym, a drugie ramie tej dzwigni ma ksztaltowy koniec, który wspóldziala zarówno z wykorbiona dzwignia steru¬ jaca, polaczona z wewnetrznym czlonem sterowni¬ czym, jak i z dzwignia bezpieczenstwa, która w po¬ lozeniu zablokowania unieruchamia dzwignie dwu¬ ramienna.Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przy¬ kladzie jego wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia schematycznie zamek do przed¬ nich drzwi pojazdu samochodowego oraz plyte czo¬ lowa w polozeniu swobodnym, to jest przy drzwiach otwartych, fig. 2 — zamek wedlug fig. 1, w poloze¬ niu odpowiadajacym czesciowemu zamknieciu drzwi, fig. 3 — zamek wedlug fig. 1 w przypadku calkowi¬ tego zamkniecia drzwi, fig. 4, 5 i 6 — zamek w itrzech przekrojach poprzecznych wzdluz linii IV—IV, V—V i VI—VI wedlug fig. 3, fig. 7 — za¬ mek w przekroju poprzecznym wzdluz linii VII—VII wedlug fig. 3, fig. 8 — zamek w przekroju po¬ przecznym podobnie jak na fig. 6, lecz w polozeniu otwarcia, fig. 9 — zamek w przekroju poprzecznym podobnie jak na fig. 6 i 8, w odmianie wykonania umozliwiajacej zastosowanie go do tylnych drzwi pojazdu samochodowego, a fig. 10 schematycznie jedna z wewnetrznych czesci zamka.Zamek do drzwi pojazdu samochodowego, wedlug wynalazku zawiera obudowe w ksztalcie pudelka zlozona z dwóch równoleglych plyt, plyty spodniej 1 i plyty wierzchniej 2, przy czym brzegi tych plyt sa zagiete i stanowia scianki boczne. Plyty te isa pola¬ czone ze soba zamykajac przestrzen miedzy nimi.W przestrzeni tej znajduja sie ruchome czesci zam¬ ka. Plyty te sa zaopatrzone we wspólosiowe otwory do kolków mocujacych (nie przedstawionych na ry¬ sunku), za pomoca których zamek jest zespolony w calosc i umocowany na plycie podstawowej A, (zaznaczonej linia przerywana na fig. 7) na jbrzegu drzwi pojazdu samochodowego, przy czym plyta spodnia 1 znajduje sie w poblizu plyty podstawo¬ wej A. Plyta wierzchnia 2 jest zaopatrzona w wy¬ krój 3 otwarty od strony zewnetrznej zamka w sta¬ nie zlozonym i zwezajacy sie w kierunku swego zamknietego konca.W plytach 1 i 2 jest osadzona poprzeczna os 4, na której jest umieszczony widlowaty element blo¬ kujacy w postaci zapadki 5, umieszczonej luzno, wahliwie na osi 4. Zapadka 5 ma dwa zakrzywione ramiona 6, 7 ograniczajace wneke ksztaltowa. Ra¬ miona 6, 7 i krawedz wnejki wspóldzialaja z po¬ przeczna cylindryczna czescia 9 plyty czolowej 8 umocowanej na odpowiednio sztywnej czesci B ra¬ my drzwi pojazdu samochowego, przedstawionej li¬ nia przerywana na fig. 7.Plyta czolowa 8 ma plyte nosna 10 zagieta pod katem prostym na brzegach oraz waska plyte wzmacniajaca 11, równolegla do plyty nosnej 10 i polaczona z zagietymi brzegami tej plyty. Po¬ przeczna cylindryczna czesc 9 stanowi rurowa tuleja laczaca dwie plyty 10, 11 i zawierajaca srube do za¬ mocowania plyty czolowej 8. Wykrój 3 w plycie wierzchniej 2 zamka umozliwia swobodne prze¬ mieszczenie czesci 9 plyty czolowej 8 podczas ruchu wzglednego miedzy plyta czolowa 8 a zamkiem w czasie otwierania i zamykania drzwi pojazdu.Zapadka 5 pozostaje pod napieciem sprezyny sru¬ bowej 12 umieszczonej wspólosiowo na osi 4, przy czym pierwsze ramie 12a tej sprezyny jest oparte o nieruchoma podpore 13 obudowy zamka, a drugie ramie 12b jest oparte o wystep 14 zapadki 5 powo¬ dujac jej obrót w kierunku otwarcia, to jest, w kie¬ runku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara (fig. 3).Dwa ramiona 6, 7, zapadki 5 wspóldzialaja na przemian z mechanizmem blokujacym zawierajacym dzwignie dwuramienna 15 osadzona centralnie na poprzecznej osi 16 umieszczonej w plytach 1, 2 obu¬ dowy zamka równolegle do osi 4. Na jednym z ra¬ mion 15a dzwigni 15 znajduje sie zab 17 wspóldzia¬ lajacy zarówno z ksztaltowym koncem 6 zapadki 5 lub z wystajacym bocznie na zewnatrz scietym pal¬ cem 7a uksztaltowanym na drugim ramieniu 7 za¬ padki 5. Zamek ma dwa polozenia zamkniecia, to jest dwa polozenia ramienia 7 zapadki 5 wzgledem dzwigni blokujacej 15, odpowiadajace czesciowemu i calkowitemu zamknieciu drzwi pojazdu.Ramie 15a dzwigni dwuramiennej 15 jest zaopa¬ trzone w karb na brzegu przeciwnym wzgledem za¬ padki 5. Sprezyna srubowa 19 opierajaca sie o stala podpore w obudowie zamka, siega do wnetrza kar¬ bu 18 i naciska na dzwignie 15 wymuszajac jej obrót w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara, stale dociskajac ja do zapadki 5. Na koncu swego drugiego ramienia 15b dzwignia dwuramien¬ na 15 ma otwór 20, za pomoca którego jest zreali¬ zowane wahliwe polaczenie dzwigni dwuramiennej 15 i ciegna pretowego, nie przedstawionego na ry¬ sunku, "polaczonego z zewnetrzna klamka otwiera¬ jaca lub czlonem sterujacym, np. typu suwaka.Dzwignia dwuramienna 15 jest sterowana z ze¬ wnatrz i nie jest polaczona przegubowo na stale z ciegnem pretowym, jak w znanych zamkach, lecz jest korzystnie polaczona rozlacznie z otwierajaca klamka za pomoca ciegna pretowego poruszanego ta klamka. Na skutek tego, w przypadku zderzenia lub wypadku powazne odksztalcenia drzwi w oko¬ licy zamka nie powoduja jego odblokowania i Otwarcia drzwi.Zmniejszona masa dzwigni dwuramiennej 15, a zwlaszcza dotyczy to ramienia 15b ma mniejsza sile bezwladnosci w przypadku przyspieszen bocz¬ nych rzedu 30 g. Eliminuje to koniecznosc stoso¬ wania bardzo mocnej sprezyny 19 dzialajacej na zewnetrzna klamke otwierajaca.Drugie ramie 15a dzwigni dwuramiennej 15 ma jezyk 21 wspóldzialajacy z wewnetrzna dzwignia sterujaca i dzwignia bezpieczenstwa.Miedzy dwiema plytami 1, 2 obudowy zamka jest umieszczona wkladka wzmacniajaca 22 wykonana z materialu elastycznego, przy czym jej czesc doi- 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 6075983 6 na 22a (fig. 10 jest grubsza od jej czesci górnej 22b, umozliwiajacej drgania dzwigni dwuramiennej 15.Grubsza czesc dolna 22* wkladki wzmacniajacej 22 ma wneke 23, w której jest umieszczona sprezy¬ na srubowa 19. Czesc górna 22b ma podatny jezyk 24 podparty kostka 25 wykonana z materialu elas¬ tycznego, np. gumy.W zamku do przednich drzwi pojazdu przedsta¬ wionym na fig. 1—8, dolna krawedz wkladki wzmacniajacej 22 jest zaopatrzona w wytloczony zlobek 26 stanowiacy gniazdo poziomego obrotowego walka 27. Walek 27 ma na swym koncu ramie wy¬ korbione 28 polaczone z obrotowym cylindrem do klucza zamka zewnetrznego, nie przedstawionego na rysunku, zamykanego na klucz, a na swym drugim koncu walek 27 ma krótkie ramie wykorbione 29 (fig. 6 i 8) polaczone z dzwignia bezpieczenstwa 35.Gdy drzwi sa otwarte, to jest, gdy plyta czolo¬ wa 8 jest calkowicie oddzielona od zamka, jak to przedstawia fig. 1 zapadka 5 jest tak usytuowana, ze wylot wneki ograniczonej dwoma ramionami 6, 7 zapadki 5 jest zwrócony w strone wylotu wykroju 3 w plycie wierzchniej 2 obudowy zamka.Zapadka 5 jest zablokowana w tym polozeniu opierajac sie o nieruchoma przeszkode. Dzwignia dwuramienna 15 znajduje sie w swym polozeniu spoczynkowym i pozostaje pod dzialaniem sprezyny 19 dociskajacej ja do dluzszego ramienia 6 za¬ padki 5.W czasie zamykania drzwi, zamek zbliza sie do plyty czolowej 8, a czesc 9 plyty czolowej 8 prze¬ dostaje sie do wykroju 3 w plycie wierzchniej 2 po¬ wodujac obrót dluzszego ramienia 6, a tym samym zapadki 5 w kierunku wskazówek zegara, (fig. 1) az do osiagniecia polozenia czesciowego zamkniecia zamka, przedstawionego na fig. 2, w którym wolny koniec dluzszego ramienia 6 zapadki 5 zaczepia o zab 17 dzwigni dwuramiennej.Dalsze przemieszczenie plyty czolowej 8 w kie¬ runku zamka powoduje dalszy obrót zapadki 5 w tym samym kierunku, zgodnym z ruchem wska¬ zówek zegara, wywolany ruchem czesci 9, przy czym palec 7a krótszego ramienia 7 zapadki 5 za¬ czepia o zab 17 dzwigni dwuramiennej 15 i powo¬ duje pewne, bezpieczne zamkniecie (fig. 3) odpowia¬ dajace calkowitemu zamknieciu drzwi.Zapadka 5 stanowi wiec czlon blokujacy umiesz¬ czony obrotowo na kolku 4 i w przypadku gdy jest zaczepiony o zab 17 dzwigni dwuramiennej 15, wszystkie sily dzialajace w kierunku otwarcia drzwi sa przenoszone na te dwie podpory. Poprzeczna czesc 9 plyty czolowej 8 naciska na podatny jezyk 24, który ugina sie kasujac luz pionowy pomiedzy plyta czolowa 8 a zamkiem.W czasie otwierania drzwi, to jest zwalniania zamka, dzwignia dwuramienna 15 jest wychylana w kierunku ruchu wskazówek zegara zwalniajac zab 17 i ramiona 6, 7 zapadki 5. Zapadka 5 obra¬ cana przez sprezyne 12 w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara odlacza plyte czolowa 8 od zamka.Dzwignia dwuramienna jest sterowana za pomoca zewnetrznej klamki, nie przedstawionej na rysunku, poprzez ramie 15b lub za pomoca wewnetrznej klamki, nie przedstawionej na rysunku, dzialajacej poprzez ramie 15a. -" Na fig. 6 i 8 plyta wierzchnia 2 ma na jednym koncu wystajace obrzeze 2a usytuowane pod katem 5 prostym wzgledem samej plyty czolowej 2, na któ-< rym sa umieszczone wychylnie dwie prostopadle dzwignie katowe 31, 35 osadzone odpowiednio na sworzniach obrotowych 30, 34. Dzwignie katowe 31, 35 stanowia odpowiednio wewnetrzna dzwignie ste- 10 rujaca i dzwignie -bezpieczenstwa.Wewnetrzna dzwignia sterujaca 31 ma na swym ramieniu 31a otwór 32 do preta, nie przedstawione¬ go na rysunku polaczonego z wewnetrzna klamka zwalniajaca znajdujaca sie po wewnetrznej stronie 15 drzwi. Na drugim ramieniu 31b dzwignia 31 ma ploze 33, która wspóldziala z jezykiem 21 dzwigni dwuramiennej 15 podczas gdy dzwignia sterujaca 31 obraca sie za pomoca klamki wewnetrznej odlacza¬ jac plyte czolowa 8 do zamka, aby umozliwic otwar- 20 cie drzwi.Dzwignia bezpieczenstwa 35 ma na koncu jednego ze swych ramion 35a otwór 36 w celu przegubowe¬ go polaczenia tej dzwigni z czlonem sterujacym, nie przedstawionym na rysunku, za pomoca preta 25 równiez nie przedstawionego na rysunku, urucha¬ mianym z wewnetrznej strony drzwi. Koniec dru¬ giego ramienia 35b dzwigni bezpieczenstwa 35 jest zaopatrzony we wrab 37 blokujacy jezyk 21 dzwigni dwuramiennej 15 i uniemozliwiajacy otarcie drzwi. 30 Ramie 35b dzwigni bezpieczenstwa 35 jest poddane dzialaniu sprezyny 38 wedlug fig. 6, która utrzy¬ muje dzwignie bezpieczenstwa na przemian w po¬ lazeniu blokujacym, przedstawionym na fig. 6 i po¬ lozeniu odblokowania przedstawionym na fig. 8. 35 Dzwignia bezpieczenstwa ma wrab 39 wspóldzia¬ lajacy z krótszym ramieniem 29 walu 27. Wal 27 jest obracany za pomoca klucza w zamku zewnetrz¬ nym powodujac unieruchomienie i uwolnienie dzwi¬ gni bezpieczenstwa 35. 40 w polozeniu zablokowania dzwigni bezpieczen¬ stwa 35 przedstawionym na fig. 6, dzwignia dwu¬ ramienna 15 jest zabezpieczona przed obrotem na skutek tego, ze jezyk 21 jest unieruchomiony we wrejbie 37. Gdy w tym polozeniu obróci sie dzwig- 45 nie sterujaca 31 w kierunku wskazówek zegara, ploza 33 tej dzwigni 31 zetknie sie w pierwszej fazie obrotu dzwigni z nachylona krawedzia konca ramienia 35b dzwigni bezpieczenstwa 35 i obróci ja dalej do polozenia swobodnego wysprzegajac dzwig- 50 nie bezpieczenstwa 35 i dzwignie dwuramienna 15.Dailszy obrót dzwigni sterujacej -31 w kierunku wskazówek zegara powoduje zetkniecie plozy 33 z jezykiem 21 ugiecie go i zwolnienie dzwigni dwu¬ ramiennej 15, wedlug fig. 8. 55 Drzwi otwiera sie od wewnatrz jednym ruchem dzwigni sterujacej 31 nawet gdy dzwignia bezpie¬ czenstwa 35 jest poczatkowo zablokowana.Na skutek takiej konstrukcji tych dzwigni dzwig¬ nia bezpieczenstwa 35 nie moze byc zablokowana, oo gdy drzwi nie sa calkowicie zamkniete, a zamek w pelni zablokowany, jak to przedstawia fig. 2.Dzwignia bezpieczenstwa 35 moze byc zablokowana gdy drzwi sa calkiem otwarte.W przypadku zastosowania zamka do tylnych 65 drzwi pojazdu, drzwi te otwiera sie od wewnatrz1 75983 8 dwoma oddzielnymi ruchami, sprowadzajacymi sie do przemieszczenia dzwigni bezpieczenstwa 35 do swobodnego polozenia, a nastepnie otwarcia zamka.Zamek wedlug wynalazku stosowany do tego celu ma postac przedstawiona na fig. 9.Wykorbiona wewnetrzna dzwignia sterujaca 31 jest niezmieniona, a dzwignia bezpieczenstwa 35' ma ksztalt litery „U" i w jednym ze swych ramion 35'a ma otwór umozliwiajacy polaczenie z wewnetrznym czlonem lub klamka sterujaca nie przedstawiona na rysunku. Drugie jej ramie 35b' ma krótsza dlugosc jak ramie 35a' i jest zaopatrzone we wrab 37' wspóldzialajacy z jezykiem 21 dzwigni dwuramien- nej 15. Konstrukcja tych dwóch dzwigni jest taka, ze ruch wewneftrzny dzwigni sterujacej nie wplywa na przemieszczenie dzwigni bezpieczenstwa 33 z po¬ lozenia zablokowania do polozenia wylaczenia, na skutek czego zanim drzwi zostana otworzone od we¬ wnatrz dzwignia bezpieczenstwa 33 musi byc obró¬ cona niezaleznie. Podobne otwarcie drzwi od ze¬ wnatrz jest mozliwe tylko wtedy, gdy dzwignia bez¬ pieczenstwa 33 zostala odblokowana od wewnatrz.Zamek do tylnych drzwi przedstawiony na fig. 9 daje sie korzystnie przystosowac, bez wprowadza¬ nia w nim istotnych zmian, do postaci zabezpieczo¬ nej przed otwarciem przez dzieci, w tym przypadku drzwi daja sie otwierac tylko od zewnatrz.Zamek ten w odbydwu rozwiazaniach przedsta¬ wionych na rysunku, jest umieszczony albo na po¬ wierzchni brzegowej drzwi albo na powierzchni we¬ wnetrznej przemieszczajacej sie wzgledem plyty czolowej 8. Zamek jest korzystnie przymocowany po zewnetrznej stronie drzwi, lub czesciowo wy¬ staje na zewnatrz, gdy drzwi maja duze okno.Czesci zamka, jak np. plyta czolowa, zapadka wspóldzialajace ze soba sa korzystnie pokryte war¬ stwa z tworzywa sztucznego w celu wyeliminowa¬ nia drgan czesci wspóldzialajacych.W porównaniu ze znanymi zamkami tego typu, zamek wedlug wynalazku odznacza sie wieksza pro¬ stota, poniewaz zawiera trzy dzwignie i mechanizm zapadkowy, wobec wiekszej liczby czesci mechaniz¬ mu sterujacego zastosowanego w znanych zamkach.Rozumie sie, ze sposób dzialania zamka i jego konstrukcja moga podlegac zmianom w zaleznosci od celu zastosowania w ramach jego cech znamien- nyich. PL PL